|
2000
|
|
|
Gaikako bilketak gora egin du; alabaina, ezin daiteke esan zabor gutxiago iristen denik zabortegietara, geroz eta zabor kantitate gehiago iristen baita. Kontsultatutako iturrien arabera, ontzi bilketak ez du eragin
|
handirik
izan zabortegira heltzen den zabor pisua kontuan hartzen badugu. Bolumen aldetik, ordea, beherakada nabari da.
|
|
|
Beti izan dut idazteko zaletasuna, baina istripua izan aurretik ez nuen egokiera
|
handirik
. Orduan jai egunetan festara joaten ginen eta idazteko patxada behar izaten da.
|
|
|
Nire iritziak ez du balio
|
handirik
. Orokorki irabazten ari garela uste dut; optimista naiz.
|
|
|
Prezioan ere. Milioi erdi pezeta xahutu daitezke aste betean ahalegin
|
handirik
egin gabe.
|
|
|
1512an ez dago gatazka
|
handirik
, Tutera salbu. Beharbada hasieran azken uholdea ez zela uste zuten, orain 1512koa definitiboa ikusten dugun arren.
|
|
|
Ez behintzat beste hizkuntzatan baino gehiago. Elexpuruk bederen ez du eragozpen
|
handirik
izan eta, exenplu emanez, bi liburu burutu ditu berak zuzentzen duen bildumarako. «Krabelina beltza» nobela eta «Euskal lizunkeriaren antologia», non euskal erotikaren errapasoa egiten duen.
|
|
|
Hasieran, natur parkeen kontu hau ezezaguna zen garai haietan, arazo gehiago izan ziren. Guk bereziki ez dugu arazo
|
handirik
izan, baina esate baterako Nafarroan, Urbasako parkea dela eta arazo ugari sortu dira.
|
|
|
Gainera, sektore honetan aitzindari diren AT&T; eta MCI WorldCom bezalako konpainiek enpresei telekomunikazio zerbitzuak eskaintzeagatik jasotako sarrerak handitzen ari dira etenik gabe. Txosten honen arabera, egiazko sarrerek oraindik ez dute guztizko kopuruan portzentaia
|
handirik
hartuko, bezero handiak motelak baitira beren datu baseetan aldaketak egiteko orduan.
|
|
|
Bigarren edizioa 1819an kaleratu zen. Lehen bi hauek ordea, ez zuten arrakasta
|
handirik
izan eginkizun zientifiko filologiko baten ondorioa baitziren. Alemaniako Erromantizismoaren baitan, herri ipuingintza eta poemagintza biltzeko xedea zuten.
|
|
|
Hiribilduak izurrite, sute eta eraso ugari jasan behar izan zuen Behe Erdi Aroan. Otañe, Marca, Salazar, eta beste familia handien arteko barne liskarrek ere ez zioten portuari mesede
|
handirik
egin. Kanpora begira, bestalde, Castrok untzi eta biztanle ugari galdu zituen bataila militarretan eta merkatu ingelesaren ateak itxi izana eta Flandesekiko harremanen zailtzea ere nozitu zuen Castroko ekonomiak.
|
|
|
Gure inguruko edozein auzo dateke, duela 30 urte izan zitekeena. Nobelan gauza batzuk identifikatzen ahal dira, baina ez du zentzu
|
handirik
lekuak identifikatzeak, nobela oso sinbolikoa delako.
|
|
|
Euskal Herrian sortu eta bertako gune komertzialetan saltzen diren produktuek ere ez diote euskarari begirune
|
handirik
. Esaterako, Andoainen dagoen Krafft enpresaren produktu guztien ontzi eta etiketek gaztelania soilik erabiltzen dute.
|
|
|
Bera ni baino mila aldiz idazle hobea delako eta, gainera, errealitate hori oso ondo ezagutzen duelako. Hori islatzerakoan, ez du ahalegin mental
|
handirik
egin behar hara joateko, egoerak asmatzeko, polizia sekretuak zer itxura duen ezagutzeko edo militarrek txapela zelan zeramaten jakiteko. Nik Uruguayko Junta garaian girotutako amodio istorioa idatziko banu, behar bikoitza egin nuke.
|
|
|
rik edo erreferente
|
handirik
. Egia da betidanik Sarrionandiarenganako joera bat egon dela gazteen artean.
|
|
|
Euskal Herriko kostaldearen ezaugarririk aipagarriena adin eta konposaketa desberdineko itsaslabarrek osatuta egotea da. Oro har, sartune eta irtenune
|
handirik
azaltzen ez dituzten itsaslabar hauek soilik Kantauri itsasora urak isurtzen dituzten ibai laburrek amaieran eratzen dituzten itsasadarretan ebakitzen dira. Kostalde honetan, salbuespenak salbuespen, ez ditugu tamaina handiko irlak, baina bai itsasbazterreko paisajea aberasten duten hainbat itsas harkaitz eta irla txiki.
|
|
|
Nola bizi izan nuen? Nik ez diot beharbada inportantzia
|
handirik
eman, nahiz eta inportantea izan. Txapela irabaztean, ospatzen duzu, pozik gelditzen zara, baina automatikoki pentsatzen hasten nintzen harekin ez zegoela jaterik, eta tira aurrera eta beste baten bila joaten nintzen.
|
|
|
Bai, pilotak beti egingo du aurrera. Izan daitezke gorabeherak, pilotari
|
handirik
ez dagoelako, momentu hortan falta direlako, baina pilotak gauza bat du inportantea: autoktonoa da.
|
|
|
Ez duzu egitura politikoetan konfiantza
|
handirik
. Alta, Iparraldean eta Zuberoan partikularzki euskara hiltzen ari da.
|
|
|
THC sintetikoaren gaiak ez du oraingoz eragin
|
handirik
Euskal Herrian, ez baitago ez Frantzia eta ez Espainiako gobernuek legeztatua. " Espainiako legeak dio kalamua ez dela terapeutikoa" dio Barriusok," eta sekulako hipokrisia dago hor, zientifikoki erabat onartua baitago bere erabilera terapeutikoa.
|
|
|
Produkziorako orokorrean, oso irregularrak dira. Argi dago, arraza honek oraindik ez duela diru aldetik irabazi
|
handirik
, baina edozein arraza etxetiar eta bertako gordetzeak duen kultur balioaz jabetu behar dugu
|
|
|
Momentuz ez dute horren ondorengo urratsik antolatua: " lehenengo lehenengoa", baina Gazte Asanbladan bertan 100 bat gaztek parte hartzen dutela eta Gaztetxeak dagoeneko 14 urte bete dituela aitortzen digu, beraz ez dirudi esatari eta azpiegitura aldetik arazo
|
handirik
izango dutenik: " programazioa asanbladakoen artean banatuko litzateke; pertsona batzuek musika landuz, beste batzuek politika, hurrengoek, berriz, gazteon arazoak...".
|
|
|
Testuinguru horretan, txostenak, Gorinne Gobin aditu zorrotzaren kritika ezin gogorragoa biltzen du, eta, bertan dioenaren arabera, sindikalgintzak, Europan ageri denez, gaien kudeaketan begirunez eta duintasunez esku hartzeko irrikatan dagoen" bazkide" baten modura jokatzen du, eta" lobby" moderatu baten gisara ageri da, Jacques Delors eta haren moduko agintariei hain atsegin zaizkien" elkarrizketa" arauak zintzo betez. Soziologo frantsesa ados dago ikuspegi horrekin, Europako sindikatuek" ez baitute ahalegin
|
handirik
egin patronalari Bruselan bere iritzia ezarrarazteko presio bideen jabe den patronalari aurre egiteko antolaketa baliabidez hornitzeko eta, langileen borrokarako ohiko baliabideak grebak, manifestazioak erabiliz, Europa osorako benetako hitzarmen kolektiboak ezartzeko".
|
|
|
Habeak, zutabeak, zapatak, solibak, kapirioak, astozaldiak, bantzuak, txinalgak, ziriak, txarrantxak, lata eta abar buruan zilipurdika dabilzkit. Sekula sekulorum bizitzen omen den zuretarako zuhaitzak hil egiten dira, akabatzen utziko bagenitu ez baikenuke probetxu
|
handirik
. Hiltze horrek aztoratuta nauka.
|
|
|
Aparte, kontatzeko modua, duen tonua ere oso bitxia da: ahots bat entzungo bazenu bezala da, hasieran beharbada ez diozu kasu
|
handirik
egiten edo oso adi ez bazaude ez zara konturatzen, baina halako batean poliki poliki sartu egiten zaizu barrura, eta bere erritmora eramaten zaitu.
|
|
|
Demokrazia lehen baino urriagoa da, hiltzeko arriskuan bizi garen pertsonak lehen baino gehiago baikara. Demokrazia falta honen aurrean aldaketa koantitatibo
|
handirik
emango ez den arren, aldaketa koalitatibo bat eman dela uste dut, eta aldaketa koalitatibo honek beste alderdi osaketak ekar ditzakeela.
|
|
|
Bakarlari azkoitiarraren lehen diskoak eztabaida eta bizitasuna ekarri zizkion ezusteko
|
handirik
emateko gai ez zen musika eszena geldotu bati. Matxinada moduko bat izan zen, sorpresarena, berritasunarena, harridurarena.
|
|
|
Kultur munduan sorkuntza inprobisatuaren lekua oraindik ez da behar bezainbeste errekonozitu, munduan horretaz zer dagoen ere ez da ezagutzen. Sorkuntza inprobisatua kulturbide unibertsal bat izan da, gaur egungo kulturetan ez du beharbada proiekzio
|
handirik
, baina ez dugu horregatik akonplejatuta sentitu behar, agian aukera bat da, arazo bat baino gehiago. Beste gauza bat da kulturbide honi behar dena baino sona gehiago ematea.
|
|
|
Gainera, Quierok telebista aparailuaren bidez internet eta posta elektronikorako sarrera eskaintzen du, ordenagailuaren beharrik gabe. Izen ematearen salneurriaz, berriz, ez dago besteekiko ezberdintasun
|
handirik
: 15.000 pezeta (600 libera)
|
|
|
Bagenekien gure biratxo honen hirugarren eta azken geldialdian oso bestelako egoera topatuko genuela. Batek baino gehiagok pentsatuko du zonalde horretako euskaldunen kopuru handiak ikusita (%75 ingurukoa da batez bestekoa) egiteko
|
handirik
ez dagoela eskoletako hizkuntz erabileran. Urola bailaran dago Euskal Herriko herririk euskaldunena (Azpeitia, %88, 3) eta kostako herri batzuetan (Zumaia edo Deban kasu) kopuruek zertxobait behera egiten badute ere, eskualdea hizkuntzaren birika dela esan genezake.
|
|
|
Eraginkorra den ezer gutxi egin dezakegula iruditzen zait, baldin eta gu arnas hartzeko espaziorik gabe ere uzten gaituen, eta euskararen aurkakoei aukerak eta legitimazio antzeko zerbait ematen dizkien bortxakeria eta erasoen egoera honek jarraitzen badu. Hala ere, egoera hori konpontzeko, ez batzuek eta ez besteek aukera
|
handirik
ematen ez digutenez, geureari eustea besterik ez dugula iduritzen zait. Nik neuk hausnarketarako honelako proposamenak egiten ditut:
|
|
|
Liburuaren tonu etsikor, beltza aipatzen du azkenik: " Sarrionandiak sinbolismo diferente bat landu du, optimismo
|
handirik
ez duen sinbologia. bidaiatzea da, baina tren hori infernurantz doa".
|
|
|
" Baina zertarako egin poesia aro gaitz hauetan?" (33 or.). Sarrionandiak ez daki," baina ekin behar da zeren hobe da burrukatu eta galtzea/ galera aurrez onartzea baino" (52 or.). 1987ko Marinel zaharrak liburuan ere galdera bera da hitzaurrean" Zertarako poesia hondamen aro hauetan?" (8 or.). Oraingoan ordea, sasoi guztiak ez ote diren makalak galdetzen dio bere buruari, haatik ezinbestekoa dela pertsonarentzat kantatzea, itsasontziarentzat nabigatzea bezala. Bere kasuan, gainera, Coleridgeren marinel zaharrak bezala, inork entzuteko trenta
|
handirik
hartu nahi ez duen moduko kontuak esan behar ditu. Aldiz, 1995eko poema sortan gainditua du, bizitzaren beraren indarrez, Becketten hastapen gisako hura" nothing is left to tell" ek (ez da esatekorik geratzen), metaliteratura ororen abiapuntua izango zena.
|
|
|
" ez pentsa, ordea, ipuin garratzak, minberak, ilunak, direnik. Ez bilatu bertan salaketa zuzenik, aldarrikapen
|
handirik
, diskurtso zorrotzik. Aitzitik, samurtasuna, arintasuna, maitasuna darie Gaztelumendik idatzitako istorioei." (Gara (Mugalari) VI)
|
|
|
Ereduei dagokienez, Ramon Olasagastik eginiko elkarrizketan Carverren eragina nabaria dela onartzen du: " Carverren istorioak irakurrita, iruditzen zitzaidan gauza
|
handirik
ez zela gertatzen, baina, halaber, zer edo zer transmititzen ari zela" (Egunkaria XI). Elkarrizketa egiten duenak berak Hauster ere aipatzen du.
|
|
|
Beheraxeago, honakoa gehitu zuen: " Mujikaren nobela hau, dena den, nahiko irregularra iruditu zait; bada atal interesgarrien ondoan funtzionalitate
|
handirik
aurkitu ez diedan pasarteak, beste nonbaitetik ekarria indarrez sartutakoak edo, agertzen dira." (El Correo I)
|
|
|
Lehena, hemen ez dagoela jazz kultura
|
handirik
. Giroa ez da hain sinesgarria.
|
|
|
Bukatzeko, hendaiarrak erabilitako euskalkia izango dugu komentagai: " kostaldeko euskalkia erabiltzen du idazle Hendaiarrak, bainan ez da traba
|
handirik
alde hortarik eta kondaketan sartuz gero, ororen buru, irakurt errexa da testoa." (Maiatz 22)
|
|
|
Bestaldetik, ekintzaren gertalekuari (Donostia) erreparatzen badiogu, konturatuko gara inguruko errealitateaz aipamen guti (inoiz egiten bada) egiten dela eta, Donostian barik, beste edozein lekutan gertatu balitz, irakurleak ez zukeen alde
|
handirik
nabarituko. (El Correo IV)
|
|
|
Handik hamalau urte geroago Durangaldea Bizkaiko jaunari eman zion, nolabaiteko adiskidetasuna sortarazi nahirik. Eta zehaztasun
|
handirik
ez izan arren, uste dut Artibai aldea ere orduan pasatu zuela Bizkaira.
|
|
|
Irrati emandegi handi eta txikien arteko muga argiago marraztuta dago Nafarroan, bertan hiru irratiren artean eskuratzen baitute entzuleriaren ehuneko 65,1 Aipaturikohirurek emititzen duten programazioaren zatirik handiena Madrilen buruturikoa da.Irratigintza lokala egon badagoen arren, ez du entzule kopuru
|
handirik
eskuratzen.
|
|
|
Baina errepara diezaiogun orain albisteen edukiari: zeri buruz mintzatzen dira bi egunkari horiek herrialde edo eskualde bateko zeinbesteko albisteak aipagai dituztenean? Horretarako, albisteetako gertaera lekuakhartuko ditugu erreferentziatzat, eragite eremuarekin alde
|
handirik
ez baitute.
|
|
|
Beraz, aurreko bi taulek erakutsi digutenez, albisteen kopuruaren aldetik, EUSKALDUNON EGUNKARIA eta GARAren artean ez dago ezberdintasun
|
handirik
, Euskal Herria irudikatzeko unean. Baina errepara diezaiogun orain albisteen edukiari: zeri buruz mintzatzen dira bi egunkari horiek herrialde edo eskualde bateko zeinbesteko albisteak aipagai dituztenean?
|
|
|
Argitaratu zenetik hogei urte baino gehiago joanak badira ere, oso interesgarria da liburu hori berrirakurtzea. Azterketa zehatza egin arren eta iragarlea izanarren, eragin
|
handirik
ez duelako lortu: iragartzen zituen arrisku gehienek hor diraute.
|
|
|
Hau oso erosoa da. Metropoliak ez du ahalegin
|
handirik
eginbehar. Hau da, ez du ez funtzionariorik ez armadarik bidali behar.
|
|
|
Izaitez, gizasemeak oro bezala, gu denoklegez. Ez dut, bada, gauza
|
handirik
erran; gehienez, topiko bat. Zeren eta, gu denonartean, zein ez dea, bitxia?,, berezia??
|
|
|
Haize moten izenen artean ez dago kopuruz desberdintasun
|
handirik
, ekialdekohaizea salbu. Beraz, lau haize mota nagusienak deitzeko hitz kopuru berdintsua lortuda EHHAko inkestetan.
|
|
|
Baina gizartearen gehiengoa praktikoa izaten da, etagalera garbia ikusten ez badute, ez dute beren gorputzaren aurka jokatuko. Jakintzaarloan, gainera, ez dute aberastasun
|
handirik
eskaintzen gure bi menperatzaileek.
|
|
|
gizarteak eskaintzen dionaren artean, eskaintzen dizkion motiboekin, bultzadekin, xedeekin aukeratzen du. Apenas daukaberak zer aukeratu
|
handirik
. Mundu honetan bakoitza bere aukera baldin bada, ordea, esan dugunez, zer da, azken finean, gizakia?
|
|
|
Eta gure kasuan daukagun arriskua soziolinguistikak politika ebakuatzeada. Isuri soziolinguistikoak berehala egiten du bat instituzioekin, arazo
|
handirik
gabe.Eta soziolinguistikatik egiten den, politika guztia, ardura hauetan labur daiteke,:
|
|
|
Saltokia handi samarra bada, erdaraz erabiltzen duen publizitate gehiena euskaratzeko arazo
|
handirik
ez du izango; gainera, oso publizitate eragingarria lortukodu, bere konpetentziatik desberdinduz eta euskaldunen artean oihartzun handialortuz.
|
|
|
Itzulpen zerbitzu publikoa ere, eman dezagun, eskain lezake Administrazioak.Asmo onik bai baina bitarte
|
handirik
ez duten saltoki txiki askok eta askok baliatuahalko lukete zerbitzu hori, behar duten itzulpen zuzena berehala lortuz eta dendetakohizkuntz paisaia era horretan euskaldunduz.
|
|
|
Nago ñabardura bat baino gehiago egingo lizkiokeela ordukoplanteamenduari: haatik, hizkuntzaren eta naziogintzaren arteko barne loturaz ez lukegauza
|
handirik
aldatuko orduko hartatik. Diodan, beraz, bere hitzez, orain arte neurezari naizena:
|
|
|
Kaletarren artean ere, hasieran batik bat, ume, gazte eta, gehienez, berrogei baturteko helduen kontua izan zen filmak sistematikoki ikustearena. Salbuespenaksalbuespen, adineko jendearen artean ez zegoen fideltasun
|
handirik
asmakizunberriaren besoetan erortzen hasteko.
|
|
|
Izan ere, politikagintzan edo ideologian, eleberrigintzan nahiz literaturanoro har, hizkuntzalaritzan edota soziolinguistikan bereziki... berak erein, hazi eta hedaturiko uztak nabarmenak ditugu oso. Pedagogiaz, ordea, ez du gauza
|
handirik
idatzieta, gainera, gure Filosofia eta Hezkuntza Zientzien Fakultatean egondako urte luzeetan erbesteratuaren jitea ez bide du inoiz guztiz galdu gure Joxeluisek.
|
|
|
Espainiarrek egunen batean EuskalHerriko konkistari amore eman badiote ere, gure Herriaren ustiaketa beste 20urtetan zehar luzatu ahal izanez gero, zertarako 10 urtetan bakarrik edo 3 urtetanbakarrik ustiatu? Tamalez, ez du ematen gaur egun Espainiak Euskal Herriari eragitendion ustiaketa ekonomikoaz ikerketa lan
|
handirik
egiten denik.
|
|
|
Esaterako, indoeuroparrek Europako erdialdearen konkista4.400 urtean. Gimbutas en teoria jarraituz? gauzatu zutenean, lehendik bertankokaturik zegoen Europa Zaharreko kulturak, defentsa militarrerako kezka
|
handirik
ezzuela ematen du. Horren arabera, Europako konkistaren kultura, indoeuroparrekekarritakoa litzateke.
|
|
|
Gizajoa. Nik ez dakit gauza
|
handirik
: seminaristak etxeko beste alde batean bizi ginen eta. Baina izango da gehiagodakienik.
|
|
|
zenbat eta zaharrago, hainbat eta irrati mota honetarako atxikimendu handiagoa dago (Díaz Nosty, 1998, 192). Eguneroko audientziari gagozkiola eta entzuleen adina kontuan hartuta, Euskal Autonomi Erkidegoan ez dago diferentzia
|
handirik
adin taldeen artean. 1998 urtean, esaterako, audientzia portzentaia horizontalean emanda, 36 adin taldean %61ekoa da, gero 21 urte bitarteko taldea dator puntu bat gutxiagorekin (%60) eta azken postuan zaharren adin taldea (65+) dugu, %48ko portzentaiarekin (CIES, 1999, 6).
|
|
|
Teletestua ere aukera ona eta merkea izaten da informazioa jasotzeko, informazio gaurkotua eta askotan baliagarria izan daitekeena. Gaur egun, telebista aparatu berriak teletestudunak dira eta informazio kantitate
|
handirik
igorri ez arren, autore batzuk albiste agentzia haundien lehiakide izan daitezkeela kontsideratzen dute.
|
|
|
Irratilaria estu eta larri ibiltzen da denboraren mugak direla-eta, eta gogoa eta atsedena falta zaizkio informazio iturriekin harreman iraunkorra sortzeko; zer esanik ez, hori ikerkuntza kazetaritzaren garapen urrian islatzen da. Gainera, ez dirudi geroan kazetaritza mota honek arrakasta
|
handirik
edukitzeko aukerarik duenik. Irratiak hedabide pobrea izaten dirau, hedabide pobrea telebista eta prentsa izkiriatuarekin erkatuz gero; eta honek eragiten du ikerkuntza bazterturik egotea.
|
|
|
Luzaro aipatu da irratitiko albisteak aditzen dituzten pertsonek eskuarki ez dutela irakurtzeko ohitura
|
handirik
. Hortaz, irrati albistegiak hainbat jenderen bitarteko ia bakarra izan dira informaturik egoteko, eta horrelaxe dira oraindik ere.
|
|
|
Irrati lokalak Euskal Herrian hiri, herri, herriska eta eskualdeen estaldura egiten duten irratiak dira. Entzuleria potentzial
|
handirik
eduki ez arren, populazioaren zenbait atalentzat propio edo nahita emititzen duten hedabideak dira.
|
|
|
Gaur egun, soinuaren kalitatea asko hobetu da, eta goi mailako fidelitate handiena lortu nahian, Estatu Batuetan Dolby Digital AC izeneko sistema garatu da; Europan, kalitate eskasagokoa den Dolby Surround ProLogic deritzona ere asko hedatu da. Panorama horretan ez dirudi irrati analogikoaren soinuak bere horretan irauteko aukera
|
handirik
duenik. Digitalizazioaren aroa da gurea, eta irratiak ere egokitu du aro honetara.
|
|
|
Sarean egoteak ez dakar diru inbertsio
|
handirik
. Ziber espazioko entzuleengana iristea edonoren esku dago, diru gutxi behar baita irratigunea muntatzeko.
|
|
|
Bestalde eta garai bertsuan, 1922an hain zuzen ere, ATT telefono elkarte iparramerikarra bitarteko berria negozio modura hasi zen kontsideratzen, argi edukiz ezen beraiek programazioen kontua albo batera utzi behar zutela, transmititzeari baino ez emanez, carrier soilak, alegia?. Baina, ideiak ez zuen arrakasta
|
handirik
izan, zeren New Yorkeko WEAF estazioa sortu zutenean inor ere ez baitzen joan irratsaioak egiteko tarte edo denborak alokatzera. Ez zegoen lar inzentiborik ekoizle beregainak programak sortzera anima zitezen.
|
|
|
Irratilariak hitzak eta soinuak ditu lankide egunero. Takean potean ahoskatu behar ditu aldez edo moldez, maiz letra eta soinuen esparru teoriko praktikoaz zalantza malantzetan egon eta ideia
|
handirik
izan ez arren. Hori hastapenetik kontzeptu batzuk argi ez dituelako gertatu ohi da horrela.
|
|
|
Ahuntzak sastrakadietan eta behorrak larre kaskarretan larratuz, mendian aske bizi ohi dira. Edonola ere, hauen hazkuntzak diru gutxi ematen duenez, ez du garrantzi
|
handirik
Karrantzako abeltzain ekonomian. Erlezaintza, aldiz, garrantzitsuagoa da; izan ere, Karrantza, Urduñarekin batera, Bizkaian erlauntz gehien dituen herria da.
|
|
|
Hurrengo urteetan Matienzo, Ubal gaina eta Lanestosa arteko meatzeak ustiatu ziren batez ere; ateratako mineral garrantzitsuenak, blenda, beruna, kalamina eta fluor espatoa ziren. Ustiaketa sistemak zaharrak zirelako, edo kalitate baxuko minerala ateratzen zutelako, meatzeok ez dute inoiz aberastasun
|
handirik
eman.
|
|
|
Ingurune karstikoan bereizgarri diren landare eta animaliez gain, han hemenka ardi, behi, ahuntz eta behorrentzako larre xumeak ageri dira, nahiz eta lurzoru harritsuek larre zabalik ez ahalbidetu. Karrantzarrek, lurzoru harritsuoi probetxu
|
handirik
ezin aterata, gune malkar hauek haraneko beste lekuak baino gutxiago ustiatu dituzte, ezaugarri naturalistiko garrantzitsuen kontserbazioa ahalbidetuz.
|
|
|
Harizti
|
handirik
ez da gelditu Karrantzan. Aipagarrienak, haritzez gainera pago ugari dituen Presa auzoaren ingurukoa eta koniferoen landaketaz inguratuta dagoen El Acebalekoa dira.
|
|
|
alde batetik eskolaratzea ez zen derrigorrezkoa165, ezta doakoa ere eta, beste aldetik, hezkuntza administrazioari zegokionez, Gobernuak udalen eskuetan utzi zituen sistemaren antolakuntza eta finantzabidea, zentzu horretan maila bateko inhibizioa (ezina esatera ausartuko ginateke) erakutsiz166 Lehenago esandakoaren ildotik, antzeman daitekeenez, helburu edota nahi batzuen formulazio hutsak berehalako islarik ez zuen izan, nahiz hori bidera zezaketen egiturak eraikitzeko egin ziren ahaleginak azpimarragarriak izan zirela ezin ukatu. Izan ere, epealdi hartako testuinguruak gerra bat zela medio, non gizartearen aldaketaren aurkako erresistentziak gutxi ez ziren, ezta tentsio gabekoak ere, ez zuen politika liberala gauzatzeko erraztasun
|
handirik
ematen; hala ere, Estatu nazioaren markoan prozesu hori garatzeko eginahalak eta saioak eginez gobernuak eta administrazio liberalak berean gogor irauteak, eragin nabarmena izan zuen XIX. mendearen bigarren erdialdean, eta, ondorioz, Gobernua erreformei aurre egiteko egoera egokian egon zen.
|
|
|
" Nik ez dut inoiz arazo
|
handirik
izan emaztearekin. Pena bakarra daukat, gutxi gorabehera hilabetea izango baita gaitzen batek zentzumenak ukitu zizkionetik, eta geroztik ez du gaixoak ezer entenditzen, eta alferrik da berarekin berba egitea, alferrik da...
|
|
|
Gaur, atzoko bidaiaren ajeak oraindik gainean genituenez, ez dugu gauza
|
handirik
egin. Bakoitzak gela batean egin du lo, baina berdin izango litzaidake Ralphekin lo lo egitea.
|
|
|
Egia esan, usaina eta soinuak ez zitzaizkidan ezezagunak egiten, Euskal Herriko edozein portutako berdinak baitziren. Baina hemen ez dago etxe alturik, itsasontzi
|
handirik
edo trafiko astunik. Irlandako kostaldeko herrixka sinple bat imajina dezakezu, beraz, Bitakora laguna, eta asmatuko duzu.
|
|
|
Egun osoan ez dut gauza
|
handirik
egin. Portutik paseatu eta itsasoz bestalde utzi ditudan gauzez pentsatu.
|
|
|
Eta jakin mina asetzeko ere ez zuen ahalegin
|
handirik
egin, batez ere jakinda aurkituko zuena edozein arropa zela ere, ez zuela jantziko. Bidaiaren hasieratik ez zituen oinetakoak aldatu:
|
|
|
gurasoen etxera heltzeak lasaitasun punttu bat eman zidan. Badakit esan berri dudan horrek ez duela koherentzia
|
handirik
aurreko egunetan idatzitako gauzekin, baina egia da.
|
|
|
Etxe aurrean eserita zegoen agure batek, urrunetik agertzen ikusi nauenean, etxe barrura sartu eta berriz korrika eta estropezuka irten da kalera, eskuan tez betetako katilua zuela. Ez nuen tearen gogo
|
handirik
, baina berarekin geratu naiz ordu erditxo batez, kontu kontari eta pastak janez.
|
|
|
–Ondo. Hautsa kentzen diot noizean behin gela horri, baina beste ukitu
|
handirik
ez diot egin; momentuz bere horretan utziko dugu, baina denbora baten buruan zerbait egingo dugu bertako gauzekin. Saldu edo, beharra dutenei eman edo... zerbait bai behintzat.
|
|
|
–Gogoratzearekin gutxi egiten dugu. Ez du zentzu
|
handirik
hori guztia hor mantentzeak. Hori museoek egiten dute.
|
|
|
Eta urbiaindar guztiek zerabilten ipuin hura mihian, kezkatsu eta antsiatsu, baita gure aitak eta Mattinek ere... Baina, nola nihaurk izan behar bainuen, handik aitzina, neure anaiaren helduleku, zeren hura ahul baitzegoen eta haren ahuleziak nihaur behar baininduen kontrapisu, hala nuen erabakia ezen gero eta gogorrago izan behar nuela neure buruarekin, eta ezin sinetsi nuela, hasteko, ipuin hura; derradan, ordea, ezen, neure lehen erabaki haren hartzeko, ez nuela buruhauste
|
handirik
izan, zeren, osaba Joanikotekin haserre nengoen arren, ezin ahantzi bainuen ezen haren irakaspenetarik ikasi nuela ez zitzaiela ipuinei kasu handirik egin behar, eta ongi frogaturik nuela, halaber, ezen, puntu hartaz denaz bezainbatean, arrazoin zuela... eta zeren argi eta garbi erran baitzigun tigre bezatzaileak, bertzalde, ezen suerte hartako tigreek egunez ehizatzen zutela, nekez gauez; aita e...
|
|
|
Eta urbiaindar guztiek zerabilten ipuin hura mihian, kezkatsu eta antsiatsu, baita gure aitak eta Mattinek ere... ...en ahuleziak nihaur behar baininduen kontrapisu, hala nuen erabakia ezen gero eta gogorrago izan behar nuela neure buruarekin, eta ezin sinetsi nuela, hasteko, ipuin hura; derradan, ordea, ezen, neure lehen erabaki haren hartzeko, ez nuela buruhauste handirik izan, zeren, osaba Joanikotekin haserre nengoen arren, ezin ahantzi bainuen ezen haren irakaspenetarik ikasi nuela ez zitzaiela ipuinei kasu
|
handirik
egin behar, eta ongi frogaturik nuela, halaber, ezen, puntu hartaz denaz bezainbatean, arrazoin zuela... eta zeren argi eta garbi erran baitzigun tigre bezatzaileak, bertzalde, ezen suerte hartako tigreek egunez ehizatzen zutela, nekez gauez; aita eta Mattin, haatik, zernahi sinesteko prest zeuden, baita ipuin hura ere, harik eta ipuinak biak hartu zituen arte.
|
|
|
Uda zen eta udako eguzki ederra genuen, baina ez zuen bero
|
handirik
egiten. Eta airea garbi garbi zegoen, beiraz egina balego bezala.
|
|
|
Hura ez baitzen bere desirkundeetan ihartzen eta iraungitzen zen gizona, baina lehiatuki lehiatzen zena eta bere gogoa gogor atxikitzen zuena, azkeneraino. Eta, bitartean, haren inguruan ez zen bake
|
handirik
izanen, halako moldez, non, bere xede eta helburuen erdiesteko eta bidean aitzina egiteko, zernahiz eta nornahiz baliaturik, bide eragozkarri guztiez libratuko baitzen, baina ez nolanahika, zeren baitzekien ezen gizartea goiti beheiti moldaturikako edifizio bat zela, bere mailak eta graduak zituena, eta edifizio hartan lege eta arau batzuk bete beharra zegoela, eta horrela izan zen tipiagoen oink...
|
|
|
Baina ez diat uste horrek zer ikusirik duenik herriko apeza honat ekartzeko eta gure mutilei eskola batzuen emaiteko deliberamenduarekin... Eta zaldi eta astoen kontu horretan, seme, alde batetik arrazoin emaiten badiat ere, zalduna, deus ere bada, zaldi duna delako, eta bistan delako ezen zaldia astoa baino abere ederragoa eta airosagoa dela, eta, halatan, jende printzipalarendako egokiagoa, jakin ezak, bertzalde, zaldiak irrintzi egiten duela, eta astoak arrantza, eta ez dagoela alde
|
handirik
irrintzitik arrantzarat. Dena den, baldin gure buruko minik handiena hori bada, zaldi bat eskain geniezaiokek apezari, eta kito...
|
|
|
Handik alde egin nuenean, itzal bat ikusi nuen zuhaitz batzuen artetik ihesi, baina ez nion kasu
|
handirik
egin, hain bainengoen arestian ikusiak liluraturik...
|
|
|
Ez genuen zorte
|
handirik
izan, hatsarrean ez bederen!
|
|
|
" Frantzian egon zarete, eta ostatu kontuak Frantzian ere ez dira dohainik..." Eta nik, nola bainengoen hain bozkarioz gainezka, erran nion: " Jauna, diru poltsarik gabe utzi izan bagintuzu ere, ez genuke nigar
|
handirik
eginen, zeren berant baino lehen izanen baita El Dorado gure diru poltsa eta Frantziako diru poltsa". Erran behar ote dizut, jaun André, zeinen arrai abiatu ginen hirurok, itsas lapurren gordelekutik jalgiz gero, hirurok ere sinets ezinik gindoazela, zeren baitzirudien ezen guztia ere mirakulu hutsa izan zela?
|
|
|
Ordea, orain dela guti erran dizut nola osaba Joanikotek ez zien fede
|
handirik
ez hitzari ez poesiari, bai ordea numeroari eta matematikari, eta handik heltzen ziren bien arteko diskusioneak. Adierazgarri gerta daiteke, ikuspegi horretarik, amaren urtebetetzean izan zuten disputa eta eztabaida, orain berean jakinaraziko dizudana.
|
|
|
—Koadro batean, haatik, koloreak dik azken hitza, eta hitz hori fauna eta hutsala gertatu izan zaidak orainokoan. Ez, Joanes, ene koadroetan ez duk mirakulu
|
handirik
ez tipirik aurkituko, zeren pintura batek marrazkia dik gorputz, eta kolorea arima. Eta ene pinturak gorputza izan zezakek, baina ez arimarik...
|
|
|
Elurra bezala hurbildu ziren inkisidorearen guardiak, paisajearen zurian hots
|
handirik
atera gabe, baina beren esku beltzak ederki luzaturik.
|
|
|
Eta, are gehiago, zeren, baldin egia bada, anitz jakintsuk idurikatzen duen bezala, ezen deabruak infernuan abariziosak abariziosekin bereizi eta partzelatzen dituela, ohoinak ohoinekin, arnegariak arnegariekin, eta, finean, kideak kideekin eta suertekoekin, prestik eta gerturik egon bainintekeen ni, iritzi haren arabera, deabruari berari ere neure arimaren saltzeko, baldin, ordainean, Mignonekin bereizten eta partzelatzen baninduen infernuko gela berean betierekotz! Eta imajinatzen nuen nolakoa izan zitekeen gure infernuko egonaldia, eta ohartzen nintzen ezen Mignonek eta biok, geure egarrien asetzeko, ez genuela Lazaroren behar
|
handirik
izanen, halako suertez, non nekez joanen baikintzaizkion hari ur xorta baten galdez, zeren, bertzenaz ere, guhaur ere ongi baino hobeki molda baikintezkeen geure egiteko hartan, geure gorputzeko ur gordeen iturria elkarri irekitzen geniola, bataren mihiak bertzearen mihitik edan zezan, eta bataren ezpainek bertzearen ezpainetarik.
|
|
|
Eta ni hastetik eta hatsarretik beretik ohartu nintzen hartaz, hain baitzen kleriko hura harroskoa eta urguilutsua. Eta adimenduan ez zuen argi
|
handirik
. Eta, harat eta honat zihoala, usnan bezala zihoan, or bat bezala eta doktor Odoratus bat bezala.
|
|
|
Josuri, ordea, axolarik ez, itxuraz behintzat. Bere gozoenean zegoen, baina horrek ez zuen merezimendu
|
handirik
: ni ere umore oneko nengokeen, Edurnerekin partekatutako ganbera batetik galtzontzilo hutsean ateraz gero.
|
|
|
Alderdi aunitzetatik begiratuta, ez zen noski arras erabaki zuzena neurea izandako etxera deitzea. Lagunaren galeraren jakitun egitea aitzakia eskasa zen, Kristinak ez baitzuen behin ere Ttipiz estimu
|
handirik
egin. " Maritxu orojakilea", horrelaxe irizten zion eta, gogaitzen ninduela bazekielako, noiznahi errepikatzen, parada sortu bezalaxe.
|
|
|
Dudarik batere ote nuen, banekien: otorduak ez zidan on
|
handirik
eginen. Ez janak, ez konpainiak.
|
|
|
Hobe horrela. Hemezortzi urtetan norberaren autoestimuari ez dio kalte
|
handirik
egiten porrot bat aitortzeak emakume aferetan. Berrogeiak hautsita, hondagarri gerta daiteke, buru nahiz gorputz.
|
|
|
—Ez dut denbora
|
handirik
—haserre plantak erabat utzi gabe, jarrera profesionalagoa hartu zuen— Zerorrek erranen zer nahi duzun: kartak, eskua, galdutako zerbait edo norbait berreskuratu, negozioren baterako aholkua, izpirituren batekin harremanetan sartu...
|
|
|
" Lisboako" kankarro sorta ordainduta, billete bakarra zen nire ondasuna eta ez, gainera, Ximurrak eskatu bezalakoa, esku eta plaza franko ezagutua baizik. Hala ere, nire lagunak ez zuen lan
|
handirik
izan horrekin tutu itxurosoa moldatzen. Bera makurtu zitzaion, lehenik, karpetari.
|
|
|
Galderak burua higiarazi zidan haren aldera, baina ez ezpainak. Ez zuen munta
|
handirik
. Ximurra ez zen noski nire erantzunaren minean.
|