|
2000
|
|
|
. Nahiz eta gertaerei atxiki, ez omen dago ezer gezurra denik, ezta ezer zehatzik ere. Esaterako, bikotearen eguneroko bizitzari
|
dagozkion
kontuak asmatuak izan dira, Tabernak ez zuen ikusleak filmeko pertsonaiak egiazkoekin identifikatzen hasterik nahi eta.
|
|
|
Araba Euskaraz iragartzen duen bideoa Laudio Ikastolan ikasle izandako Gabriel Corbellak egin du. Hogei segundotan animazioaren bitartez jaiari
|
dagozkion
alaitasun eta bizitasuna islatu ditu.
|
|
|
Orregatik egin argi. Jarrai izkuntzalari bati
|
dagozkion
arrazoiak emanaz. Ezin izan zindezke eguzki diztizari,' jakintsu' asko bait dago gure artean".
|
|
|
Lehenengo saileko ipuinak luzeagoak dira; bigarrenekoak, aldiz, bat bateko irudiak dira. Beraz, sail bakoitzean argazki kamara mota bakoitzari
|
dagozkion
irudiak dira eskaintzen zaizkigunak. Aipatu bezala, argazkia da guztiotan ageri den elementua, ipuinon leit-motiva.
|
|
|
Lehenengo hiruretan Erdi Aro bitxi batera eramaten gaitu idazleak. Erdi Aro bitxi samarra, edo erdi asmatutakoa, zeren, narrazio hauetan, historiari
|
dagozkion
elementuekin batera, leiendetatik aterata daudela ematen duten elementu batzuen integrazioa ere gertatzen baita. Laugarren narrazioa,(...) desberdina da.
|
|
|
Bi plano hauen gertaerak egoki tartekatzeko, liburuaren atalak ere bi zatitan banaturik daude, hauen hasieran zenbait autoreren zitak eskaintzen zaizkigularik. Honela, gerra garaiari
|
dagozkion
atalak zenbaki erromatarrez adierazten dira, eta bigarren planokoak, aldiz, italieraz emandako izendapenez. Goraxeago aipatu bezala, Axun izango da bere parte hartze eta oroitzapenen bidez, bi planoak uztartuko dituen pertsonaia.
|
|
|
a) Hizkuntza normalizazioari
|
dagozkion
plan orokor eta proiektu arauemaileei buruzko iritzia ematea, horiek onetsi aitzin.
|
|
|
Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen esparruko batzordeari
|
dagozkion
gaien artean, Nafarroako 18/ 1986 Euskararen Foru Legeak bere 27 artikuluan dioena hau da: –Administrazio Publikoek bultzatuko dute euskararen mailaz mailako presentzia komunikabide sozial publiko eta pribatuetan.
|
|
|
2 taulan are nabarmenago bihurtzen dira egunkari abertzale eta ez abertzaleenarteko aldeak. Lehenengoek Euskal Herri osoari
|
dagozkion
gai eta gertaera ugaritratatzen dituzte (esaterako, EUSKALDUNON EGUNKARIAren albisteen %37 mailahorretakoak dira); bigarrenek, ordea, ia ez dute Euskal Herriaren osotasuna islatzenduten albisterik eskaintzen (gehiena, DIARIO VASCOk: % 7).
|
|
|
telebistei bakarrik ezartzen zaizkiemugak, nolanahi ere lurrazalekoenak baino lausoagoak direnak. Zineari
|
dagozkion
gutxieneko portzentajeak %60 eta %40koak dira, hurrenez hurren, lan europarrentzat eta jatorriz frantsesez egindakoentzat; Europako ikus entzunezko lanentzako kuota orokorra, berriz, %50ekoa da. Zerbitzu bakoitzari ezarriko zaizkion betebeharrak aldagarriak dira, aipatutako mugen barruan, faktore ezberdinen arabera, produkzioari egindako ekarpenarenarabera bereziki.
|
|
|
Kontzentrazioari
|
dagozkion
betebeharrak ere oso garrantzitsuak dira, eta geroenpresa egitura aztertzean ikusiko den bezala, eragin handia izango dute.Horien artean honakoak azpimarra daitezke:
|
|
|
Azkenik, oso zehatzak dira baita kontzentrazio multimediari
|
dagozkion
xedapenak25.
|
|
|
Eskizofreniaren bilakaeran haren sintomak berpiztea ingurugirokoestresaren gehikuntzarekin garbi erlazionatua dagoela dirudi, bi estres motaidentifikatu direlarik: batez ere familia inguruneari
|
dagozkion
estres testuinguruaketa gaixotasuna baino denbora tarte labur bat lehenago gertatzen diren gertaeraestresatzaileak.
|
|
|
Horrelako krisi garaietan, batez ere aurrerakuntza teknikoak izaten dira adierazgarrienak, gizakiari
|
dagozkion
aldaketak askoz motelagoak direlarik. Hala ere, giza zientzietan teknikaren aurrerakuntzak ere nabariak izan ohi dira.
|
|
|
Diskurtsoaren barneko pausen azterketarako lehen hurbilpen gisa, euskara batuanjaulkitako irrati programetatik jasotako grabazioak hartu ditugu; era berean, esataribakarrari
|
dagozkion
tarteak baizik ez ditugu hartu. Diskurtsoetan, albiste zatiak bainoez genituen erabili, esataria aldez aurretik prestatutako testua irakurtzen zebilelagenekien kasuetan.
|
|
|
Azterketa estatistikoaren programak parametro akustikoen (altuera, egongunea, eta pultsuen iraupenaren eta inpultsuen altuera eta egongunearen artekoena) etaetiketen arteko erlazioa aurkituko du. Emaitza aztertu den esaldi multzorako ereduentonatiboa arau multzo bat izango da, sarrerako testuaren ezaugarriak erabilitaereduaren parametroak ematen dizkiguna (kasu honetan, Fujisaki ren ereduarenak), zeinek testu horri
|
dagozkion
F0 balioak ematen baititu.
|
|
|
edozein delarik erabilitako teknika, herrialdeekin eta aroekin aldatzendena? bankuek epealdi bakoitzeko produktu nazional berriari
|
dagozkion
errentakordaintzea bereganatzen dute; beraiek enpresaren ordez ordaintzen dute; hortik ondokoaondorioztatzen da, alegia, bankuekiko enpresek duten zor baliokidetza baten eratzea, zor horren objektua harturiko epealdiko produktu berria izanik, hain zuzen ere. Bankuekhorrela berei dagokien lehen eginkizuna betetzen dute:
|
|
|
B2 Momentukoak hizketatuari bere aburua eta ikuspuntua eskatzen zaio interes orokorra sortzen duten gertaerei buruz, eta ez ezinbestez bere jarduerari
|
dagozkion
gaiei buruz.
|
|
|
eduki deskriptibo, narratibo eta argudiakorrari, hain zuzen. Ikuspuntu horretatik formari
|
dagozkion
arazoak tratatuko ditugu ekoizpen edo produkzio egitura batzuk baliatuz (formatu izenaz ere ezagunak).
|
|
|
Espainiako geografiaren irakaskuntzak nazio espainiarra (omen) den hori dela erakutsiko luke; hots, nazio espainiarreko lurraldea, honen gainazala
|
dagozkion
mugekin, nazioaren substantziaren froga materiala litzateke. Espainiarra den lurraldea nazio espainiarraren gorputza izango litzateke; arestian, l' Hexagone, z hitz egin dugunez, orain. Zezen Larrua?
|
|
|
Eta, azkenik, badakizue: egunen batean elkarrenganik bereiztea erabakiko bazenute eta, beraz, Joanikotek bere dorretxerat joaitea erabakiko balu, berarekin eramanen lituzke dorretxeari
|
dagozkion
morroi neskameak, baita abereak ere, testamentean sinatuaren arabera, zeren eta etxe bakoitzak baitu bere enborra, eta enbor horretan sartzen dira lurrak eta aziendak —eta, haiek erran ondoren, aitari eta osaba Joanikoti so egiten ziela, akabatu zuen—: Arratsaldean zuekin hitz egin nahi nuke bakarka, zeren ez bainuke nahi biharko egunean zuen artean liskarrik sor ledin, ene testamenta dela kausa.
|
|
|
Izanez ere, kirol kazetaria zen Tomas, eta hoberenetarik omen, baina horretaz ez naiz mintzatzeko egokiena, neure bizitzan ez baitut kirol kronika bat bakarra osorik irakurri, ez harena ez bertze inorena. Gainerakoan, bere espezialitateko estereotipoari
|
dagozkion
guztiak bete betean konplitzen zituen: kalakari isilezina, bidaiari ipurtarina, gautxori nekaezina, edale zoroa eta emakumezale gogorra.
|
|
|
Ziztu bizian joanda ere, bederatzi eta erdiak baino beranduago ziren herrira ginenean, eta Anak eta biok gaueko hamarrak eta laurdenetan genuen zita Zabalguneko ostatu batean. Hortaz, gure amari seme gizabidetsuari
|
dagozkion
konplimenduak egin ondotik, motz eta latz azaldu nion Unairi amatxirekin eta izeba Gloriarekin bakarrik gelditu behar zuela. Ez zen osoki horretaratu, hitz estaliz mintzatzera; alimaleko kasketa harrapatu zuela, zera.
|
|
|
Ez naiz inoiz haurkoi izan. Oraino aita amenean bizi nintzen, arreba Marixak, burutan hartzen dituen langintza orotan bezain lehiatsu, seme alabak munduratzeari eman ziolarik, eta, orduan ere, bide malkartsua nuen haren sabeleko fruitu negartien ikuspegian osaba berri bati omen
|
dagozkion
lilura eta zirrara agertzea. Duela zortzi urte, Kristinari emalegeak eten eta, farmaziatik itzulirik, haurra nahi zuela jakinarazi zidanean, kasik konortea galtzeraino zorabiatu nintzen.
|
|
|
1) Testuinguru historikoa: kanpo jarduera aztertu ahal izateko, ezinbestekoa da marko hirukoitzaren (Euskadi, Espainia eta Nazioarteko esparrua) fase bakoitzari
|
dagozkion
erreferentziak gogoan izatea.
|
|
|
Biblioteka nazionalaren fundatzea 2000 urteko helburu bihurtu, Herri Biblioteka nagusi bati
|
dagozkion
eta ohiko diren funtzio nagusi eta gidari izateko. Horra helburu garbia eta subiranoa, estatutuaren babespean, azken batean Euskal Herri mendebalean dago herri borondatea horrelako proiektuan abiatzeko.
|
|
|
Halaber, Kultura Sailari
|
dagozkion
eginkizunen artean, literatur arlo guztiak suspertzea eta zabaltzea aipatu behar dira. Hori gogoan harturik, urtero literatur sariak antolatzen dira.
|
|
|
Alferreko legerik, beraz, inola ere ez, horrek premiazkoak beheratu eta legeriaren zehaztasuna eta aginpidekotasuna zalantzan jarriko lituzke eta. Horren ondorioz, Frantzia gisako Estatu handi batek, nekazaritza zein merkataritza baitaratu eta horrenbeste langintza desberdin eta mota anitzekoak eskaintzen dituen horrek, hain juxtu ere, ez lituzke gizarte ezeuki edo urriago bati
|
dagozkion
lege single horiek onetsiko.
|
|
|
Konstituzioa, lege politikoak eta ororen gainetik ere, 1789 urteko Gizaki eta Herritar Eskubideen Adierazpena (Declaration des droits de l’homme et du citoyen). Gizabanakoa, ordu arte menpeko genuena, herritar gertatu eta herritar bati
|
dagozkion
eskubideen jabe egin. Eskubide politikoena, batik bat.
|
|
|
...e, galdua dela ondorengotzarako; ohitura onak kolokan jartzen dituztela senar emazte horiek, euren arteko konpondu ezak eta hautsi ezinak direla eta; era berean senarrak, betiko emazteaz aspertuta, andre lardasketan diharduela eta horrek, ezkontzaren objektua bete gabe, ez dio besterik erakartzen plazerra baino; seme alabek ere ez dutela zertan gehiago sufritu dibortzioarekin, ezkontza urratu bati
|
dagozkion
desadostasunekin baino; ororen buruan ere, hautsezintasunik erabatekoena familiaren zinezko onuraren kontrakoa dela, Estatuaren onuraren aurkakoa adina, gutxienez ere.
|
|
|
Benetan ukatzen zuen gauza bakarra ezagutzazko enuntziatu legez onartzearena zen. Historialariek, psikologoek edo soziologoek kausalki azter eta azal zitzaketen, baina kasu horretan esanahia duena ez da balio judizioa, berari
|
dagozkion
historiako, psikologiako edo soziologiako enuntziatuak baizik. Zeren balio enuntziatuak berak ez dira hemen ikerketaren objektua besterik; ez dituzte teoria hauen enuntziatuak osatzen eta ez dute, hemen eta edonon, zentzu teorikorik.
|
|
2001
|
|
|
Ezkerreko guztion apustua da demokrazia finkatzea eta indartzea, eta horren alderdi batek nazio alorrekoa izan du jakina, autodeterminazioa eskuratuz eta autodeterminazioa herrigintzarekin lotuz. Bigarren gauza inportantea egoera sozialari
|
dagozkion
helburu horietan elkarlanerako gune bat lortzea da. Ordu murrizketaren aldeko borroka horretan, sindikatuetatik, partiduetatik, instituzioetatik aritzea, eta baita sozialgintzan, gizarte soldatarekiko lan komuna aurrera eramatea eta bultzatzea.
|
|
|
Euren xederik behinena Deustualdeko euskaldun komunitatea trinkotzea da, eta helburu horri eutsiz, gizartearen esparru guztietan euskararen normalizazioa lortzeko tresna eraginkorra izan gura dute. Hori guztiori erdietsi nahirik, lehendabizi euskara elkarteak aurrerantzean jarraitu beharreko lan ildoak (Deustuko euskaldunon elkar ezagutza erraztu, euskaraz bizitzeari muzin egiten dioten euskaldunengan eragin, euskarari
|
dagozkion
funtzioak berreskuratu, besteak beste) zehaztu, eta aldi berera, lantaldeak eratu zituzten xede eta ildoen gauzatzeko. Bilgune lan taldeak taberna txokoa egitasmoa lantzen du.
|
|
|
Komunitate horrek Euskal Herriko lurraldeetan du kokaleku eta erabaki tzeko eskubidea du gutxiengo gehiengo joko guztien gainetik. Gauza bat baita euskal herri edo komunitate horri
|
dagozkion
berezko eskubideak, eta beste bat zein elkarbizitza eredu emanen lioketen Euskal Herriko biztanleek euren buruari eskubide guztiak bermatuta egon daitezen. Logikoki, behar beharrezkoa da prozesu horretan kanpo injerentziek ez baldintzatzea euskal herritarren erabakiak, horrela eskubide guztiak eraginkorrak zein gauzagarriak izan daitezen.
|
|
|
Irakurterraza, orri gutikoa eta testu laburrez osatua. Erronka handia da gero, zeren eta, urtero, hilabetekariaren 12 aleei astekariari
|
dagozkion
dozenaka ale gehitu baitizkiete. Hori egiteko, baina, informazioa egon badago.
|
|
|
Sarrera teoriko metodologiko hau agian luzeegia gertatu den arren, uste dugu ezinbestekoa zela, izan ere, gai honi
|
dagozkion
azterketetan Genette ren sailkapena ezaguna bada ere, ez da gauza bera gertatzen Bal en teoriekin. Bestalde, hutsegiteak hutsegite, gauza nabarmenenak azaltzen saiatu gara, beste zenbait puntu, hala nola, Bal en fokalizazio mailei zegokiena, baztertuz.
|
|
|
Fokalizazioaz hitz egiten hasi baino lehen, ahotsari
|
dagozkion
zenbait ezaugarri aipatzea gustatuko litzaiguke. Maila honetan iheslearen istorioa kontatzeko erabiltzen diren pertsona gramatikalen alternantzia aipatu nahi genuke.
|
|
|
Esan daiteke narratzailea ezkutatu egiten dela anonimoak diren beste pertsonaiei hitz egiten utziz (BOZ 1, BOZ 2,...). Bestalde, elkarrizketaren barruan tartekatzen diren akotazioak guztiz inpertsonalak izateaz gain, entzumenari
|
dagozkion
aditzez beteak egoteak fokalizaziorik ez legokeela esatera bultzatzen gaituzte. Baina Bal en teorian, fokalizazioa narrazio testu guztietan dagoela esaten zaigunez, kasu honetan fokalizazio gradurik txikiena dagoela esan litzateke. d) Eskolako haurraren planoa
|
|
|
Espazioari dagokionez, berriz, kontalaria hormak akoltxaturik dituen gela batean ohean datza, baina denborarekin gertatzen den legez, espazio fisikoak berak baino pisu handiagoa du kontaketak berak irudikatzen duenak. Era berean, eta espazio fisikoari
|
dagozkion
xehetasunetara itzuliz, esan dezagun, sapaiko ispiluaz eta leihoko burdina gurutzatuez gain ez dagoela beste ezer adierazgarririk.
|
|
|
Dena dela, esan daiteke autore horiek proposatzen dituzten sailkapenetan, nahasketa ugari agertuko dela, eta orokorki narratzaileari
|
dagozkion
arazoak, hala nola, erabilitako pertsona narratiboen berezitasuna, edo kontaketa moduen sailkapena, ikuspuntuari dagozkienekin tartekaturik azaltzen zirela. Maila honetan, Frantziako kritika estrukturalistaren eskutik sortu ziren ikerlanak hedatu arte, eta zehazkiago, 1969az gero Narratologia deituriko testu narratiboen azterketa estrukturalista agertu arte, ez zen sistematizazio seriorik izan.
|
|
|
Gutunak, beste alde, fikziozko" zu" bati elea zuzentzeko aukera ematen du, edo horrela hizkera dramatizatzeko bidea da. Izuen gordelekuetan barrena liburua, hainbat gerora, figurazio poesia deitu izan denaren adibide argitzat hartu eta neurri honetan, hari
|
dagozkion
ezaugarrien enpleguan ere eredutzat jo dezakegu. Horrela gutuna igortzea bakarrizketa dramatizatuaren adibidea litzateke.
|
|
|
Antolatzaile eta minoristen erantzukizuna. 1 Bidaia konbinatuen antolatzaile eta xehekariek kontsumitzailearen aurrean erantzungo dute, bidaia konbinatuaren gestioan bakoitzari
|
dagozkion
betebeharren arabera, kontratuaren ondoriozko obligazioak ongi betetzeaz, betebehar horiek beraiek edo beste zerbitzu eskaintzaile batzuek bete behar dituzten kontuan izan gabe eta antolatzaile eta xehekari horiek zerbitzu horien eskaintzaileen aurka jokatzeko duten eskubidearen kalterik gabe. Erantzukizuna solidarioa izango da kontratuan aldi berean antolatzaile eta xehekari desberdinak daudenean, horien klasea eta euren arteko harremana edozein dela ere.
|
|
|
artikuluaren arabera, maioristak eta minoristak «bidaia konbinatuaren gestioan bakoitzari
|
dagozkion
betebeharren arabera erantzungo dute kontsumitzailearen aurrean», baina azkenik ez da ahaztu behar uztailaren 19ko 26/ 1984 Legeko (kontsumitzaile eta erabiltzaileei buruzkoa) 27.2 artikuluaren arabera «erantzukizuna solidarioa izango dela kontratuan antolatzaile edo xehekari desberdinak batera agertzen direnean»; minoristak bidaia pentsatu eta exekutatzen ezertan ere ez zuela parte hartu frog...
|
|
|
artikuluak (bidaia konbinatuei buruzkoak), bidaia konbinatuetako xehekariek kontsumitzaileen aurrean antolatzaileekin batera erantzukizun solidarioa dutela ezartzen du, bidaia konbinatuari begira bakoitzari
|
dagozkion
gestioko gaietan, kontratuaren ondoriozko obligazioak zuzen betetzeko, zerbitzuak zuzenean eurek edo beste zerbitzu eskaintzaile batzuek eman behar dituzten albora utzita; hau da, demanda jaso duen bidai agentziak ezin dio uko egin eskainitakoa baino maila apalagoko zerbitzuak ematearen erantzukizunari eta horren aurrean aitzakia moduan esan eskainitako produktu turistikoan izan diren akatsak Kub...
|
|
|
Zerga oinarriari,
|
dagozkion
Murrizketak kendu behar zaizkio; kasu honetan, Pentsio Planerako ekarpena.
|
|
|
Etekin garbiei Zerga oinarria derizte, zergapekoari
|
dagozkion
Murrizketak kendu behar zaizkie.
|
|
|
Zergapekoari
|
dagozkion
murrizketa guztiak aplikatzen ahalegindu beharra dago, horrela ordaindu beharreko kopurua jaitsi egin baitaiteke
|
|
|
bigarren hauek, oliba oliotan espezializatutako dastatzaileek egiten duten zentzumen azterketa homologatuan neurtzen dira eta bertan erdietsitako datuak ofizialak izango dira aurrerantzean. Azterketa kimikoak erakutsi bezala, zortzi laginek ederki betetzen dituzte osaketari
|
dagozkion
baldintza guztiak: azidotasuna, peroxido indizea, ezko eta esterolen kopuruak eta laborategian zehaztu diren beste hainbat parametro.
|
|
|
Oliba olio birjina ekoiztean, olibari zukua erauzteko, metodo mekaniko eta fisiko hutsak bakarrik erabiltzen dira, inongo disolbagarririk baliatzeke. Birjina apartekoa kategoriari
|
dagozkion
baldintzak, azterturiko lagin guztiek betetzen dituzte eta, alderdi horretatik, oso berdintsuak dira denak. Horrenbestez, kalitatea bereizteko irizpide behinena organoleptikoa da:
|
|
|
Igorpen irrati elektrikoen eremuetan egotearen balizko arriskutik babestea dela eta, Errege Dekretuaren aplikazioari
|
dagozkion
eskarmentuez, hiru urteren buruan txostena egiteko konpromisoa hartu du Espainiako Osasun eta Kontsumo Ministerioak.
|
|
|
Ingurugiroari
|
dagozkion
gaiekin geroz eta kezka handiagoa agertzea.
|
|
|
Zeinahi ebakuntzari
|
dagozkion
arriskuez gainera, prestakuntza prozesua ere hor dago eta zenbaitetan, arazoz beteriko ebakuntza ondorena izaten da.
|
|
|
Interneti berez
|
dagozkion
elkarregintza ezaugarriak web gune honetan ere agertzen dira.
|
|
|
Abortatzea ez al da emakumeei dagokien ekintza? Aurreko bietanbezalaxe, gizakiari
|
dagozkion
ezaugarriak erabiltzen dira animalien kasuan.Benetan ematen al da bereizketa hori euskaraz?
|
|
|
Hona hemen adibide batzuk, hirugarren kategoria honi
|
dagozkion
atazaknolakoak diren ikusteko:
|
|
|
Gure Historiari dagokionez, Antzinaro Berantiarra esatea. Garai Iluna? esatea da.Denboraldi honi
|
dagozkion
iturri idatziak ez dira gehiegi, eta horrez gain, eskaintzen diguten informazioaren partzialtasuna ere nabaria da. Dena den, zorionez,, iluntasun?
|
|
|
Estatusa faktoreari
|
dagozkion
aldagaiak, hiztun komunitatearen prestigiosozialari, estatus soziohistorikoari eta hizkuntzaren eta kulturaren prestigioarilotuak agertzen direnak dira. Hizkuntzaren eta kulturaren prestigioari dagokionez, ez bakarrik bere lurraldean duen prestigioa, baizik eta baita nazioartean duena ere.Hiztun komunitateak orduan eta status altuagoa izan, bizitasuna kolektibitatebezala jarrera hartzea ulertuko litzateke.
|
|
|
Hirugarren aldagai latentea aldagai psikosozialek osatzen dute (F1). Aldagailatente horretan hasiera batean identitate euskalduna vasco, euskara eta euskaldunekiko jarrerak, orientazio integratzailea eta euskara nahiz gaztelaniarekiko bizitasun etnolinguistikoari
|
dagozkion
aldagaiak sartu genituen. Programak proposaturiko aldaketen arabera, identitate euskalduna vasco (X12), euskaldunekikojarrera positiboak (X15), eta orientazio motibazional integratzailea (X18) mantentzen dira, eta beste aldagaiak kendu egin ditugu, esanguratsuak ez direlako.
|
|
|
Bariantzaren %15.5a azaltzen duen 2 FAKTOREAn orientazio instrumentaledo pragmatikoari
|
dagozkion
itemak sailkatzen dira (p= 0.79): euskara lanpostuhobea edo lanpostu bat lortzeko ikasten du subjektuak, eta, horrekin batera, euskaraetorkizuneko ikasketetan lagunduko dion zerbait bezala eta geroago beste hizkuntza batzuk ikasten lagunduko dion zerbait bezala ikusten dute.
|
|
|
11 Psikopedagogikoki: gizabanako eta talde bakoitzeko ezaugarrien arabera, euskaltegiak eta euskaltegiko prozedurak noraino egokitzen direnari
|
dagozkion
aspektuak.
|
|
|
2 Etnizitateari
|
dagozkion
orientazioen desberdintasunak talde etnikokokideen salientziari dagokionez ere alda daitezke. Giles, Bourhis eta Taylor-i (1977) jarraiki, talde etniko bateko hizkuntzak soilik har dezake salientziaidentitate etnikoko marka bezala beste talde etnikoekiko kontrastea azpimarratuz.
|
|
|
Faktore demografikoa aldagai demografikoek osatzen dute. Talde linguistikoa edo hizkuntz taldea osatzen duten kideen zenbaki osoa da, eta herri, eskualdeedo lurralde nazional jakin batean duten banaketari
|
dagozkion
aldagaiak dira.Banaketari buruzko faktoreak, lurraldeko zenbait lekutan taldeko kideek dutenkontzentrazioari, beste taldeko kideekiko proportzio erlatiboari eta taldeak lurralde, tradizionala, edo, nazionala?
|
|
|
Bariantzaren %30.4a azaltzen duen 1 FAKTOREAn orientazio integratiboari
|
dagozkion
itemak taldekatzen dira (p= 0.87): euskaldunak eta beren bizitzeko modua hobeto ulertzeko nahia, euskal kulturako ekintzetan parte hartzekonahia, euskaldunek gizartean dituzten arazoak ulertzeko desioa, euskal kulturaezagutu eta baloratzeko nahia, euskaldun sentitu nahia, ideia berriak eta ikuspuntuzabalagoak izatea,, hori beste kultura batzuekiko zabaltzea bezala ulertzen dugularik?, euskaldunekin komunikatu nahia eta horien artean lagun berriak egin nahiizatea, euskal komunitateko kide bihurtzea eta euskaldunen artean erosoago sentitzea.
|
|
|
Bariantzaren %32.5a azaltzen duen 1 FAKTOREAn orientazio integratiboari
|
dagozkion
itemak taldekatzen dira (u= 0.87): euskaldunak eta beren bizitzekomodua hobeto ulertzea, euskaldunak hobeto ezagutzea, euskal kultura hobeto ezagutu, ulertu eta baloratzea, euskal kulturaren ekintzetan parte hartzea, euskaldunekdituzten arazoak hobeto ulertzea, ideia berriak eta ikuspuntu zabalagoak izatea, euskaldun sentitzea, lagun euskaldunak egitea eta euskal komunitateko kide bihurtzea.
|
|
|
Bariantzaren %7.2a azaltzen duen 3 FAKTOREAn argi eta garbi orientazioinstrumentalari edo pragmatikoari
|
dagozkion
itemak taldekatzen dira (u= 0.87). Euskara lanpostu bat lortzeko edo lanpostu hobea lortzeko ikasten da.
|
|
|
1 Gardner-ek (1985) planteaturiko orientazio integratzaile, komunikatzaile etainstrumentaletik, integratzailea dena aurkitu dugu eta antzera funtzionatzendu gure egoeran ere. Baina orientazio komunikatzailea ez da gure testuinguruan bereziki agertzen, zeren orientazio mota horri
|
dagozkion
aldagaiakorientazio integratzaileari dagozkionekin batera agertzen dira, bi horiekbereiztu gabe edo integratuz. Horren arrazoia izan liteke beste bigarrenhizkuntza batzuek atzerriko jendearekin komunikatzeko balio dutela etaeuskarak ez duela gaitasun hori, Euskal Herritik kanpo hitz egiten ez delako.
|
|
|
Aipatzekoa da bizitasun etnolinguistiko subjektiboari
|
dagozkion
aldagai psikosozialak ez direla esanguratsu bilakatu planteatutako eredu psikosoziolinguistikokausalean; horrela, beste ikertzaile batzuen emaitzak baieztatzen dira, bai literaturapsikosozialaren tradizioan (Labrie eta Clement, 1986; Husband eta Khan, 1982; Johnson, Giles eta Bourhis, 1983), baita euskarari buruzko ikerketa tradizioan ere (Arratibel, 1999); baina beste ikertzaile batzuenak, ordea... Emaitza ezberdin horien arrazoiaukipen egoerako ezaugarri berezi batzuetan egon daiteke; eta ezaugarri berezi horietako bat ukipen egoeran gerta daitekeen aldaketa soziolinguistikoaren garaia beraizan daiteke, ikertzaile batzuek (Pierson, Giles eta Young, 1987) proposatzen dutenbezala.
|
|
|
Galde sortaren prozedura erabiltzerakoan ere, aldagaien edukian sakontzekogaldera irekiak erabiltzea komenigarria litzateke, horrela galde sortak berak ezlituzke subjektuen erantzunak hainbeste baldintzatuko. Hori oso interesgarrialitzateke identitateari
|
dagozkion
galderetan; era berean, esan beharra dago martxandagoela identitatea neurtzeko prozedura hori erabiltzen duen beste ikerketa bat (Gonzalez EHUko irakaslea burutzen ari den doktorego tesia).
|
|
|
zintzotasuna, fidagarritasuna, eskuzabaltasuna eta begikotasuna (Clement eta Noels, 1996). Testuingurueta komunikazioaren arabera, harreman komunikatiboan estatusari edo elkartasunari
|
dagozkion
aldagaiak nagusituko dira.
|
|
|
1 Ikerketa gehienetan, ez da isolatuki aztertu euskararen erabilera, euskararenjabekuntza eta gaitasun mailari
|
dagozkion
prozesuekin batera baizik. Prozesu hauek azaltzeko gehien aztertu diren ezaugarriak soziodemografikoakdira, agian soziologoak izan direlako gehienbat ikerketa hauek bideratudituztenak.
|
|
|
Kapitulu honetan pepealdiari
|
dagozkion
kasuez arituko gara, alegia, Hegoak progresiboki bere kanpo zorra metatzen dueneko epealdiko kasuez.
|
|
|
Konpentsazioa H ren zorpetzeari
|
dagozkion
bonu ez monetarioak (B)
|
|
|
I ren zorpetzeari
|
dagozkion
bonu ez monetario berriak (B)
|
|
|
Iparrak Hegotik merkataritza ondasunen soberakina erosten du, Iparretik Hegoak ezer erosten ez duen bitartean (finantza bonu monetarioak B izan ezik): Iparraren erosketak Hegoaren (merkataritza ondasunen edo finantza bonu ez monetarioen) inolako erosketari ez
|
dagozkion
heinean, Hegoak zerbitzatu egiten du bere kanpo zorra.
|
|
|
(ii) (1) fluxua H k lorturiko I diruko kopuruko (1) fluxua aldi bereko gordailua da; berari
|
dagozkion
gordailuak I-ko bankuetan daude: horrexegatik (1) fluxua H n hasten da eta I n bukatzen da.
|
|
|
Analiza dezagun Hegoaren kasua. H herrialdea R multzo gisa ikusi da, bera nazioarteko transakzioen espazioan kontsideratu den heinean; alderantziz, herrialde berberak Rmultzoa definitzen du bere transakzioak etxeko ordainketen arloari
|
dagozkion
bakoitzean. Rmultzoak, beraz, egoiliarrak ditu barne, zeintzuk kanpoko munduarekiko zordunduak diren, hain zuzen ere, beraiek beren etxeko dirua edo diru nazionala eskuratzen dutelako zorra eratzen denean eta diru hori gastatzen dutelako beren hartzekodunei zerbitzatzeko.
|
|
|
H zorpeko herrialdearen R eta R multzoak bereiziz. Adieraz dezagun H ren kanpo hartzekodunen zerbitzuari. H diruan 2 HM ko mailaraino
|
dagozkion
eragiketen segida (ikus 39 irudia).
|
|
|
Irudika ditzagun bi errektangeluren bidez 1983 epealdiari
|
dagozkion
herrialdeen kredituak eta zorrak.
|
|
|
5.3.1 Hegoaren merkataritza esportazio netoek erabat ez ordaindurik segitzen dute, kanpo zorraren zerbitzuari
|
dagozkion
heinean
|
|
|
A kasuari
|
dagozkion
partidak hauexek dira:
|
|
|
C kasuari
|
dagozkion
partidak hauexek dira:
|
|
|
Izan ere, munduko erreserbak SDR direlakoek osatzen dituzte, euromonetek eta urreak osatzen dituzten bezalaxe; eta osagai horien hazkundeak erakusten du, giltza moneten atzerriko metaketa beti gehituz joan dela, bai termino absolutuetan eta baita beste erreserba aktibo, ofizialen? gehitzeari
|
dagozkion
termino erlatiboetan ere.
|
|
|
Jadanik erakutsi dugun moduan, kanpo zorraren zerbitzuaren ordainketa bikoitzak herrialdearen multzo gisa (nazioa) eta bertako egoiliarren batuketaren arteko bereizketarik ezean dauka bere jatorria. Kanpo zorraren zerbitzuari
|
dagozkion
herrialdearen barneko eta kanpoko errentaren aldibereko galerak baztertzeko, beharrezkoa da nazio kontabilitatean sartzea, eta herrialdearen kanpo zorraren gutxitzetik datorren irabaziarekin kreditatzea. Nazioarteko mailan, inongo monetak azken ondasunaren eginkizuna ez betetzea inplikatzen du neutraltasun monetarioak; eta dirua objektu modura daukaten merkataritza transakzio guztiak baztertzeko, nahikoa da nazioarteko zirkuitu monetarioaren eta zirkuitu monetario nazionalaren arteko erabateko bereizketa babestea.
|
|
|
Orain suposa dezagun ezen H herrialdearen merkataritza inportazioen prezioa dela H ren kanpo zorraren zerbitzu korronteari
|
dagozkion
ondorio guztietatik sufritzen duena. Orduan, H ren merkataritza inportazioen prezioa hasieran 8 bilioi dolarrekoa dena 10 bilioi dolarrera altxatzen da, epealdi berari dagozkion merkataritza esportazioen balio zehatza dena, hain zuzen.
|
|
|
Orain suposa dezagun ezen H herrialdearen merkataritza inportazioen prezioa dela H ren kanpo zorraren zerbitzu korronteari dagozkion ondorio guztietatik sufritzen duena. Orduan, H ren merkataritza inportazioen prezioa hasieran 8 bilioi dolarrekoa dena 10 bilioi dolarrera altxatzen da, epealdi berari
|
dagozkion
merkataritza esportazioen balio zehatza dena, hain zuzen. Berriro ere, ondorioa honako hau da:
|
|
|
hartzaile espezifikoetan sortzen dituen estimulazio hautakorrekiko menpekotasuna dauka. Hau da, partikula usaindunak bakarrik eragingo ditu bere izaerari eta bereizkotasunari
|
dagozkion
neurona hartzaileak. Era honetan usain desberdinak bereiz daitezke.
|
|
|
Europar Batasuneko (EB) Justizia Auzitegiaren aginduz, Gobernuak hurrengo hilabeteetan onartu duen bidesarien BEZa %7tik %16ra igoz gero, gidariek urtean gutxienez 16.500 milioi pezeta gehiago ordaindu dituzte Espainiako autobideak erabiltzeagatik. Hala ere, erabiltzaileek ordaindu duten kopuru gehigarria, azkenean BEZaren gehikuntza kontsumitzaileak bere gain hartu behar badu, adierazitako 16.500 milioitik gorakoa izango da ziur aski; izan ere, gutxi gorabeherako kopuru horrek zerga (gaur egungo %7tik %16ra) 2000 urteari
|
dagozkion
Espainiako autobideen emakidadunen jarduera zifrekiko handitzeak dirutan ekarriko lukeena baino ez du islatzen. Enpresa emakidadunek aurten lortuko dituzten diru sarrerak aurreko ekitaldikoak baino handiagoak izango dira seguruenik; izan ere, zerbitzuan dauden autobideen kilometroak handituko dira, eguneroko batez besteko intentsitatea handituko da, eta bidesarien prezioa %2 baino gehiago igo da, batez beste.
|
|
|
Hauts txufazko hortxata prozesu teknologiko baten bidez lortzen da; prozesu horren bidez, erabat edo partzialki kendu edo eraldatu egin daiteke almidoi edukia partikula edo pikor solido gisa, eta lehortze prozesuen bidez lortzen da, %5etik beherako ur edukiarekin. Erabiltzeko moduaren arabera, ur bihurtzea komeni denez, urtxata pasteurizatuari
|
dagozkion
ezaugarri organoleptiko eta fisikokimikoak dituen produktu bat lortzeko aukera emango du, gutxienez.
|
|
|
Erkidego horietako bakoitzean bisitatu ziren bost farmazietan ez zen eragozpenik jarri, errezetarik gabe erosi ziren. Bestalde, Granadan eta Jaénen ez ziren botikak eman, eta bezeroari
|
dagozkion
baldintzen berri ere eman zitzaion. Gauza bera gertatu zen Cadizen, Sevillan eta Malagan, non botikariak medikuaren errezeta eskatu baitzuen.
|
|
|
Izerdiari buruzko azterketa analitiko ugarik erakusten dute mineral hori asko galdu dela kirol jarduera bizian; beraz, lehenbailehen aldatu behar da. Horregatik guztiagatik, aipatutako baldintzak betetzen dituzten edariek kirol jarduera profesionaleko une guztiak asetzen dituzte, bai esfortzuaren aurretik, bai bitartean eta ondoren, hidratazio egokiari
|
dagozkion
behar guztiak: likidoak eta gatz mineralak birjartzea, eta, neurri batean, muskulu proteinaren galera geldiaraztea.
|
|
|
Halaz guztiz, nolabait adierazi behar dugu gaztelaniaz (edo erdaraz erabat) euskal idazleen berezitasuna. Eta euskérico onartzen ez badugu gaztelaniari
|
dagozkion
arrazoiengatik, orduan, duela hogei urte esan nuen bezala, vascongado eta literatura vascongada erabili behar genituzke, jatortasunari begira, hori izan baita inguruko erromantzeetan, eta ez gaztelaniaz bakarrik, gure hizkuntzak eraman duen izenondokoa. Hori onartu nahi ez badugu, eta beldur naiz, garen bezain kontentagaitzak garelarik ez dugula onartuko, ez zaizkigu esaera aski astunak eta traketsak baizik gelditzen:
|
|
|
Argitaraldi honi
|
dagozkion
zenbait zer nolako ipiniko ditut lehen buruan. Orrialde hauetan ikus daitezke, oso osorik, nik Egan aldizkarian bitartean zinemaz agertu nituenak oro1 Bilduma ez da nik egina.
|
|
|
Maila horretara, eta askozaz ere goragokora, aspaldi igo ginen euskaldunok, aberastasunez behintzat. Ez dut esango aberastasun horiek ongi banatuak daudenik; bai, ordea, aski eta gehiegi direla, dauden daudenean, huskerietarako, izpirituari
|
dagozkion
huskerietarako, diru pilotxoren bat edo beste bazter ahal izateko.
|
|
|
Balitzateke honetaz zer esanik, ez baitira gure artean Oihenartena bezain adimen argi asko sortu, baina aldi egokiagorik behar horretarako. Gure hizkuntzari
|
dagozkion
iritziak ere, jakitekoak direlarik, ezin hemen uki8 Lan honetan eta beste zenbaitetan, zoritxarrez gure eskuetara osorik heldu ez direnetan, bildu ditu hamaika gai, bere arreta izan ezik, aztarrenik gabe galduko zirenak. Ez da Oihenart Azkue arteko biltzaileetan kaxkarrena izan.
|
|
|
Cours de linguistique générale delakoa 1916an, ni jaio berri nintzela, argitara zuten; Cantor, bai, dirudienez, 1918an hil zen. Bada aldea, nik esaten dudana gorabehera, Oihenarten Notitiaren lehen argitaralditik bigarrenera, eta euskarari
|
dagozkion
gaietan hain zuzen. " Pro domo" n zenbait lerro kendu ditut.
|
|
|
Urkixok erabili zuen puntua ere erabili dut azkenik, nahi eta nahi ez. Bestela esan, eusko ikaskuntzaren zati den euskal ikaskuntzaz mintzatu dut, agindutako mugetan, gramatika, hiztegi eta euskarari
|
dagozkion
gainerakoez: sail horretan sartzen zaizkigu, besteak beste, Urte, Larramendi, Astarloa eta Mogel eta geroagokoak gainera.
|
|
|
Ongi baino hobeki dakigu nondik nora ibilia dugun don Jose Migel, baita, beharrik eta zorionean, nondik nora dabilkigun orain ere. Gizakumeari eta gizarteari
|
dagozkion
jakintzak landu ditu batik bat, gure herritasunaren oinarri delarik antzinadanik datorkigun ondorea, itxuragaiztotua ez bada ere itxuraldatua bederen gureganaino heldu dena,  aztertuz, bai egungo egunekoa, bai arestikoa, bai aspaldidanikakoa. Metaturik daude elkarren gainka, mendez mende eta gizaldiz gizaldi, lehenaren  hondakin zaharkituak eta oraintsu arte berriaren berriz erantsi ez zaizkienak.
|
|
|
Eta inork balio ez garela horrenbestez geunden eremutik mugitu, ez dugula inolako zubirik jaso natur zientzietara, honako erantzun hau aski eta gehiegi genuke: lehengo eta oraingo gizarteari
|
dagozkion
jakintzak ezin hautsizko lokarriz lotuak daude natur zientziei. Horixe gertatzen da, behintzat, edozein herritan, kapitalista nahiz sozialistatan; zenbat eta gorago batzuek, orduan eta gorago dabiltzala besteak ere.
|
|
|
Bertsolaritzari
|
dagozkion
lanetara mugatu gara orain arte. Zavalak alor horretan egin duen lana besterik egin izan ez balu ere, harrigarria litzateke haren obra.
|
|
|
Hemen bildu ditugun aipamenetan Euskal Herriari, hobe esan, Hego Euskal Herriari zuzenean
|
dagozkion
pasarteak aldatu ditugu. Gure kasua aipatu gabe, baina guri badagozkigun batzuk ere jaso ditugu, Gregorio Salvador, edo Lodares, Aleix Vidal Quadras, edo Manuel Jard6n en kasuan bereziki.
|