|
2000
|
|
|
Zenbait kasutan, hiritartasun bikoitzaren itzalean hauteskunde europarretanbi aldiz bozkatu duenik ere bada. Bestalde, abantaila ekonomikoak eskuratzeko, gizarte laguntzaren alorrean Frantses estatuan Espainiarrean baino aukera zabalagoa izaki, edota osasungintzari
|
dagokionez
gizarte segurantza frantsesaren menpeizateko, bi nazionalitateak izatea onuragarri suertatzen da. Are gehiago garai batean, XX. mendeko historia lazgarria kontuan harturik, gerrak mugaren alde bietara bainaez aldi berean, suertatu baitziren bata bestearen ondotik, hasi jadanik XIX. mendeko karlistadekin, eta Algeriako gerra arte, bi Mundu Gerrak eta Espainiakoa tarteanizaki.
|
|
2002
|
|
|
Arantzazun, bakoitzeko 600.000 pezeta (3.606 euro) inguru jasoko dute urtean. Eta dena den, Isidoro Pinedok esan zigunez, fraile guztiak ez
|
daude
gizarte segurantzan. Bera erretiratua dago, esaterako.
|
|
|
Horren ondoan, gizarte zerbitzuei
|
dagozkien
gizarte segurantzaren prestazioen eskumenak transferituak izan dira, (elbarrien berreziketa eta birgaikuntza, eta zahartzaro laguntza) eta baita erretiroko eta elbarritasuneko prestazio ez kontributiboen kudeaketa ere. Prestazio horien kudeaketa ekonomikoa transferitzekojarrera eta, ostera, prestazio kontributiboena ez transferitzeko espainiar gobernuenjarrera desberdin horren zioa honako hau da, alegia, azken hauen garrantzia paregabeki handiagoa dela eta, horri loturik, legebidezkotasun sozial handiagoa ematendutela.
|
|
|
aseguruaren “ordainketa bakarra” eskatzea, enpresa bat sortu nahi badu. Gobernuak datorren urterako aurreikusten duen neurri berriak “ordainketa bakar” horren ordez, prestazioaren baturari
|
dagozkion
Gizarte Segurantzako kuoten diru-laguntza emango du. Kontuan hartu beharreko beste alderdi batzuk dira INEMek prestazioa kobratzeko ezartzen dituen gutxieneko eta gehieneko mugak.
|
|
2004
|
|
|
Dena den, plastiko eta konpontzailea erredurak jasan, jaiotzetiko akatsak nozitu eta antzeko arazoak dituzten pazienteen ardura duen eta Osasun Sistema Nazionalean praktikatzen den bitartean, kirurgia estetikoa gorputzaren egitura normalak hobetzeko helburuz aplikatzen da, pazientearen erakargarritasuna eta bere auto estimazioa hobetzeko jomugaz, eta ez
|
dago
Gizarte Segurantzaren prestazioen katalogoan.
|
|
2006
|
|
|
CCOO Antzemandako akatsen artean, lan osasuneko prestakuntza mediko eskasa eta sentsibilitate falta daudela nabarmendu du, lan ingurunea gaixotasun arriskua dagoela uste izateko. Era berean, indarrean
|
dagoen
Gizarte Segurantzaren sistemak prebentzio eraginik gabeko eredu konpontzaile eta kalte ordain baten alde egiten du, enpresaburuaren esku dagoen eritasun profesionalaren deklarazioarekin batera. 1998az geroztik, sindikatuek katalogoa eguneratzeko, kalifikazio, jakinarazpen eta komunikazio prozedura koherentea eta murrizketarik gabea garatzeko eta biztanleria babestua unibertsal bihurtzeko eskatzen dute.
|
|
2007
|
|
|
2 Artikulu honen arabera, kaleratzeetan estatuaren kontura direnean izapidetza aldiko alokairuak, estatuaren kontura izango dira alokairu horiei
|
dagozkien
Gizarte Segurantzaren kuotak.
|
|
|
1) Enpresaburuen zerbitzupean lan egiten hasiko diren edo hasi diren langileak ez
|
badaude
Gizarte Segurantzaren Sisteman afiliatuta, enpresaburuek betebeharra dute horien afiliazioa eskatzeko. Horrez gain, enpresaburuek komunikatu dute, euren enpresako langileen zerbitzu ematea hasi dela, edo, hala denean, zerbitzu emate horri utzi zaiola.
|
|
|
Esnegintzari uzteko programetara bildutako ekoizleek aukera dezakete altarekin berdinetsitako egoerari eustea, aurretiaz
|
zeuden
Gizarte Segurantzaren araubidean kotizatzeko betebeharrarekin. Aukera hori egiteko, ekoizle horiei ez zaie aplikatu behar urtarrilaren 12ko 5/ 2001 Errege dekretuaren 11 artikuluan ezarritakoa, eta ekoizle horiek ez dute altarik izan behar Gizarte Segurantzaren Sistemaren edozein araubidetan.
|
|
|
Erregelamendu honetan ezarri ondoreetarako, jarduera aniztasuna da beregainean edota inorentzat lan egiten duen langilearen egoera, langile horren jarduerek eragiten dutenean langilea nahitaez altan
|
egotea
Gizarte Segurantzaren Sistemako bi araubide edo gehiagotan.
|
|
|
Behin aukera eginda, lan elkartuko kooperatibetako bazkide langileei alta emango zaie, kooperatibaren jarduerari
|
dagokion
Gizarte Segurantzaren araubidean. Halaber, langile horiei bete betean aplikatuko zaizkie kasuan kasuko araubidearen arauak, inskripzioari dagokionez, hala denean, bai eta langileen afiliazioari, altei, bajei eta datu aldaketei dagokienez ere.
|
|
|
Edozein kasutan ere, kooperatibako bazkide langilea lan pertsonala egiten hasteak eragingo du afiliazio eta alta harremanak sortzea. Harreman horiek izango dira, bazkideak kokatuta
|
dauden
Gizarte Segurantzaren araubideko arauen araberakoak.
|
|
|
5 Kooperatibetako bazkide langileak kokatutako araubidean, kooperatibari
|
dagozkio
Gizarte Segurantzari begira enpresaburuari eratxikitzen zaizkion betebeharrak. Gauza bera gertatzen da lan elkartuko kooperatibetan ere, kooperatiba horien estatutuetan aukeratzen denean bazkide langileak izatea inorentzat lan egiten duten langileekin berdinetsitakoak.
|
|
|
Caldera aseguratu du Gizarte Segurantzak 2007an aurreikusitako superabita 12.500 milioi eurokoa izango dela, “2006an izandakoaren ia berdina”, “gastu soziala handitu arren”. Bere hitzaldian, ministroak gogorarazi zuen hemeretzi milioi afiliatu baino gehiago
|
daudela
Gizarte Segurantzan, eta erreserba funtsa 50.000 milioi eurotik gorakoa izango dela legegintzaldiaren amaieran. “Baikortasuna nahasten duten datuak”, adierazi zuen, baina ohartarazi zuen “zuhurtziaz” jokatu behar dela desoreka finantzarioak saihesteko, eta “mehatxutzat” jo zuen biztanleria zahartzea.
|
|
2008
|
|
|
ANE. Kevin ez
|
dago
gizarte segurantzan alta emanda.
|
|
|
Ez dut kotizatzen, ez lanik, pentsiorik izango dut? Hori da, hain zuzen ere, lanean
|
egon arren
Gizarte Segurantzako erregimenetan kotizatzen ez duten edo, bizitzako hainbat arrazoi direla medio, lan egiten ez duten pertsona guztien (are gehiago erretiro adina hurbiltzen denean) buru den gaietako bat. 1990az geroztik, Gizarte Segurantzak herritarrei ematen dizkien prestazioak bi maila handitan banatzen dira:
|
|
|
Goian zerua eta behean lurra. Aita arrantzalea zen, eta garai hartan ez
|
zegoen
gizarte segurantzarik. Interina zen ama, eta arropa kalderoak garbitu behar izaten zituen pezeta batzuk irabazteko.
|
|
2010
|
|
|
Kasu horretan, berronarpenaren ondore ekonomikoak lehen aukera eman zen egunera arte atzeratuko dira, eta langileak langabezia prestazio gisa jasotako zenbatekoa hari kendu zaio. Aipatutako zenbatekoa, eta langile horri
|
dagokion
Gizarte Segurantzara ugazabak egin beharreko ekarpena, ugazabak Entitate Kudeatzailean sartu ditu [LPLren 112.2 b) art.]. Behin errekurritutako sententzia berretsita, aukeraketa ezin izango da aldatu. Gai horretan eman den araudi historikoa aztertzen du Ruíz Moreno, J. M. k,. Antecedentes y fuentes legales de la ejecución provisional en los juicios por despido?, Revista General de Derecho, 1999/ 658 zk.
|
|
|
Zergatik etengabeko prestakuntza? Langileen diru ekarpenak ez
|
dagozkiolako
Gizarte Segurantzaren Kutxari, hala esan zuen Auzitegi Konstituzionalaren epai batek. Beraz, gezurra esan dute kontu horretan inolako lotsarik gabe.
|
|
2011
|
|
|
Hori bai, sinatu diren hamar kontratutatik bederatzi baino gehiago aldi baterakoak izan dira, %94, 3 hain zuzen.Gizarte Segurantzan afiliatutakoen zenbatekoak, berriz, gorabehera handirik gabe agurtu du hilabetea. Guztira 1.196.708 lagun
|
daude
Gizarte Segurantzan, maiatzean baino 86 gehiago. Aldiz, iazko ekainetik hona jaitsi egin da afiliatuan kopurua; duela urtebete baino 5.958 lagun gutxiago dira orain.Balioespen baikorraGemma Zabaleta Eusko Jaurlaritzako Lan sailburua tentuz aritu da balioespenak egiterako orduan, «lanik gabe dagoen pertsona bakoitzaren atzean familia egoera edo egoera pertsonal zail bat dagoelako».
|
|
|
Gizonen artean, afiliazioa 117.458 pertsonakoa izan zen (%1, 2), eta emakumeen okupazioa 105.685 emakumekoa (%1, 3). Urtarrilaren amaieran, 9.521.276 gizon eta 7.840.563 emakume
|
zeuden
Gizarte Segurantzan afiliatuta. Gizarte Segurantzan afiliatutako langile atzerritarren kopurua 1.777.567 izan zen urtarrilean, eta 37.412 afiliatu gutxiago izan ziren(% 2) abenduan baino.
|
|
2012
|
|
|
Adibidez, langabezia kobratzeko eskubiderik gabe jarraitzen dute etxeko langileek. Orain arte ez
|
zeuden
Gizarte Segurantzan izena emanda egotera behartuta. Kontratua ahozkoa izan zitekeen, eta erregimen berezi bat zuten.
|
|
|
Eta zein dira lege berriaren abantaila nagusiak? Lege zaharrarekin, gutxienez, astean 18 ordu lan egin beharra
|
zegoen
Gizarte Segurantzan kotizatu ahal izateko. Gaur egun, berriz, lehenengo lan-ordutik kotizatzen da.
|
|
|
b) Neurri legegileak eta arau-emaileak ezartzea eta sustatzea, bideratuta
|
daudenak
gizarte segurantza eta gizarte zerbitzuen plan sistema zabal bat praktikan jartzera eta dauden zerbitzuak hobetzera eta koordinatzera;
|
|
|
Auzi honi buruz, Konstituzio Auzitegiak dio ezin dela ulertu EKren 149.1.17artikuluak Estatuari Gizarte Segurantzaren araubide ekonomikoan bakarrik ahalmenaraugilea gordetzea. Auzitegiak dio jokoan
|
dagoela
Gizarte Segurantzaren sistemakobatasuna, eta batasun hori bermatzeko, kutxa bakarra (Gizarte SegurantzarenDiruzaintza Nagusia) ezinbesteko tresna dela. Epai berean, azpimarratzenda Gizarte Segurantzako diruaren titularra Estatua izan behar dela, batasunabermatzeko.
|
|
|
Apirilean, 17.851 atzerritar gehiago
|
zeuden
Gizarte Segurantzan.
|
|
2013
|
|
|
Gizarte Segurantzarekiko eta Ogasunarekiko aldizkako betebeharrak bete: Gizarte Segurantza: enpresa nahiz langileak behartuta
|
daude
Gizarte Segurantzan kotizatzera, baina enpresaburua arduratzen da bi kuotak ordaintzeaz TC izeneko agirien bitartez.Zerga Agentzia: langileei nominetan egiten zaizkien PFEZ atxikipenak Zerga Agentzian sartzen dira hiru hilean behin (111 eredua).
|
|
2014
|
|
|
Familiaren diru sarrera nagusia dira. Afrikan ez
|
dago
Gizarte Segurantzarik, ezta antzekorik ere.
|
|
|
Enpresek, eta langile autonomoek? ez dute ordaindu familia laguntzei
|
dagokien
Gizarte Segurantzaren kotizazioa. Langilearen soldata gordinaren %5, 4 dira kotizazio horiek:
|
|
|
Sortzen den enpleguaren kalitatea edo haren gabezia enplegua sortzen ari ote den eztabaida baztertzen ari da gutxika. Dagoeneko datu hotzek erakutsi dute joera goranzkoa dela enplegu sorreran, eta afiliazio zenbakiek horrela erakutsi dute berriro, Espainiako Enplegu Ministerioak hilero ematen duen informazioaren bidez. Lanbideko bulegoetan eta Nafarroako enplegu zerbitzu bulegoetan, iazko uztailean baino ia 8.000 pertsona gehiago
|
daude
Gizarte Segurantzari izena emanda, nahiz eta uztaila ez den oparoa izan atal horretan ekainarekin alderatuta (232 lagun gutxiago daude Gizarte Segurantzan). Haatik, bulego horietan jasotako datuen arabera, joan berri den hilabeteak beherakada apala ekarri du langabezian Hego Euskal Herrian, baina beherakada azken finean:
|
|
|
Sortzen den enpleguaren kalitatea edo haren gabezia enplegua sortzen ari ote den eztabaida baztertzen ari da gutxika. ...a dela enplegu sorreran, eta afiliazio zenbakiek horrela erakutsi dute berriro, Espainiako Enplegu Ministerioak hilero ematen duen informazioaren bidez. Lanbideko bulegoetan eta Nafarroako enplegu zerbitzu bulegoetan, iazko uztailean baino ia 8.000 pertsona gehiago daude Gizarte Segurantzari izena emanda, nahiz eta uztaila ez den oparoa izan atal horretan ekainarekin alderatuta (232 lagun gutxiago
|
daude
Gizarte Segurantzan). Haatik, bulego horietan jasotako datuen arabera, joan berri den hilabeteak beherakada apala ekarri du langabezian Hego Euskal Herrian, baina beherakada azken finean:
|
|
|
Legealdia hasi zuenean, 2011ko abenduan, 4.422.359 langabe zeuden, Enplegu Ministerioaren arabera. Datu horrek ez luke ezkutatu behar, ordea, 16.747.103 afiliatu
|
daudela
Gizarte Segurantzan, eta 2011ko abenduan 17.229.922 zirela.
|
|
2015
|
|
|
Are gehiago, nolabait Gizarte Segurantzaren hutsunea betetzen du, Felix Arrietaren arabera: " Gizarte Segurantza propioa izateko aukera jasotzen du Gernikako Estatutuak eta horrek ahalbidetuko liguke pentsio sistema eta langabezia kudeatzea edota lan esparrua beste modu batera antolatzea, konbentzituta
|
nago
Gizarte Segurantza ekonomikoki gure gain hartzeko prestatuta gaudela, baina Espainiako Gobernuak beti ukatu digu aukera hori, kutxa bakarra eta espainiarren arteko elkartasun printzipioa argudiatuta. Bitartean, DBEk neurri batean funtzio hori betetzen du langabezia prestazioak edo pentsioak orekatuz".
|
|
|
«Gizarte Segurantzaren kuoten hobariei dagokienez, kontuan izan behar da Gizarte Segurantzaren erregimen ekonomikoaren barnean daudela, Estatuko eskumen baztertzailea delarik. Ondorioz, Estatuari
|
dagokio
Gizarte Segurantzaren enpresa kuoten gainean hobariak ezartzea, kutxa bakarraren finantzaketa eta baliabideei eragiten baitie»
|
|
|
Tarifa murriztua kontratu mugagabeetarako. Tarifa berri horren berritasun nagusia da soldataren lehen 500 euroak ez
|
daudela
Gizarte Segurantzan kotizatu beharrik. Hala ere, kotizazio murrizketa horrek ez du inolako eraginik izango langilearentzako prestazioen eskubideak sortzean.
|
|
2016
|
|
|
Uneotan 3.000 bazkide ditu AVAk, Euskal Autonomoen Elkarteak. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 172.000 autonomo
|
daude
Gizarte Segurantzako erregimen berezian erroldatuta.Enpleguaren gorakada orokor bat gertatzen hasi da. Suspertzen ari da autonomoen enplegua ere. Bai, hala da.
|
|
2019
|
|
|
" Gobernu taldeak liberatutako kargudunak bikoiztu ditu, aurreko legealdian 3 izatetik oraingo 6 liberatutako kargundunen proposamenera (4 EH Bildu+ 2 Herriaren Eskubidea), gobernu taldeko soldata kostua 45.358 eurotan handituz eta honi
|
dagokion
gizarte segurantzako gastuarekin", diote jeltzaleek.
|
|
2020
|
|
|
Adibidez: pertsona bat lanean badago eta asiloa ukatzen badiote, enplegatzailea behartuta
|
dago
gizarte segurantzatik ateratzera, ez duelako lan egiteko baimenik, nahiz eta agian urtebete baino gehiago egin duen hemen, eta langabezia saria jasotzeko eskubiderik ere ez du; halako egoera zentzugabeak gertatzen dira.
|
|
|
Beste desberdintasun nagusia da oraingo dokumentuan jasota
|
dagoela
Gizarte Segurantzaren Araubide Ekonomikoaren kudeaketari buruzko aipamena ere. Ez zen ageri iazkoan.
|
|
|
Industria eta eraikuntza dira martxan jarriko diren bi sektore nagusiak. Araba, Bizkai eta Gipuzkoan 58.893 enpresa
|
zeuden
gizarte segurantzan alta emanda etenaren aurretik. Horietatik 6.612 industria arlokoak, eta 5.062 eraikuntzakoak.
|
|
|
Denera, hortaz, hamazortzi milioi kotizatzaile inguru gehiago lirateke. " Espainian hemeretzi milioi langile
|
daude
Gizarte Segurantzan kotizatzen; hortaz, funtsean, bikoiztu egin litzateke langile kopurua". Argi dauka enplegua sortzeak lehentasun izan behar duela, baina, haren ustez, ezinezkoa da zuloa enplegu hutsarekin betetzea.
|
|
|
Era berean, Gizarte Segurantzak ez die eskaintzen kotizazioen hutsuneak osatzeko sistemarik, non eta sarri sarri enplegurik gabe geratzen diren sektore batean, dela enplegatzailea hil delako, dela zahar etxe batera sartu dutelako. 2019ko abenduan, Hego Euskal Herrian etxeko 35.700 langile
|
zeuden
Gizarte Segurantzan kotizatzen.
|
|
|
Zerga kulturaren harira, Eguzki Urteaga EHUko irakasle eta soziologoak pentsatzen du aldez aurreko hausnarketa bat egin beharra
|
dagoela
Gizarte Segurantzaren kutxa zergen bidez ere hornitzeko presio fiskala handitzea proposatu baino lehen: " Nola ulertzen da Suedian eta Danimarkan presio fiskala oso handia izatea eta zergak ordaintzeko onarpen soziala handia izatea eta Europa hegoaldean justu kontrakoa gertatzea?".
|
|
|
Araba, Bizkai eta Gipuzkoan, berriz, kontsentsu politiko zabala
|
dago
Gizarte Segurantzaren eskumena jasotzeko. EAJ, EH Bildu, Elkarrekin Podemos eta PSE EE eskualdatzearen alde daude, ñabardurak ñabardura; PP, aldiz, kontra dago.
|
|
|
Hori Euskadiko BPGaren %6, 1 zen (Gipuzkoan BPGaren %7, 6 zen, Bizkaian %5, 4 eta Araban %5, 1). 2019ko laugarren hiruhilekoan, turismoaren sektorean guztira 106.973 afiliatu
|
zeuden
Gizarte Segurantzan (EAEko lan altan zeuden afiliatu guztien %11). Datu horiek Euskal Autonomia Erkidegoko jarduera ekonomikoan turismoak izan duen garrantzia islatzen dute, baina garrantzi hori nabarmen aldatu daiteke COVID eratorritako krisia gainditzeko moduaren arabera.
|
|
2021
|
|
|
Azaroan okupazio datu errekorrak erregistratu dira Espainiako Estatuan: 61.768 langile gehiago
|
daude
Gizarte Segurantzan afiliatuta (serie historikoko daturik altuena), eta langabezia pandemiaren aurreko zifretara jaitsi da (3.182.687 pertsona). COVID aurre egiteko ezohiko neurri ekonomikoei buruzko lehen lege dekretutik ia 2 urtera, okupazio mailan eragin positiboa agerikoa eta objektiboa da.
|
|
|
Adibidez, 2020ko apirilean aldi baterako erregulazioan zeuden langileen %95 egoera horretatik aterata zeuden urrian. Era berean, COVID Euskal Herriratu zeneko otsailarekin alderatuta, 3.685 afiliatu gehiago
|
zeuden
Gizarte Segurantzan iragan azaroan; iazko azaroarekin alderatuta, jauzia nabarmena da, 17.657 afiliatu gehiago baitaude.
|
|
|
Arabako datuei begiratzen badiegu, 2015 urtean 3.152 emakume
|
zeuden
gizarte segurantzan etxe langile bezala afiliatuta, eta horietatik 1.253 emakumek jatorri atzerritarra zeukaten. Sektorearen zati handi bat beste herrialde batekoa izateak zaurgarritasuna gehitzen dio.
|
|
2022
|
|
|
Hego Euskal Herrian lan ikuskari edo ikuskariorde bat
|
dago
Gizarte Segurantzan izena emandako 12.270 langileko. Azken hilabeteetan Hego Euskal Herriko lau ikuskaritza bulegoak jendez indartu badira ere, oraindik ez da betetzen Lanaren Nazioarteko Erakundeak aholkatzen duen ratioa.
|