|
2002
|
|
|
Kontzertu Ekonomikoaren bigarren zatia kupoari buruzkoa da. Estatukoadministrazioak zenbait eskumen esklusibo dituenez, kupoaren bidez zehazten daEAEk nola hartzen duen parte Estatuaren zama orokorrei aurre egitean, Estatuarenesku
|
dauden
eskumenei dagokienez. Kupoa administrazio bien artean ezartzen denfinantza fluxuaren adierazle nagusia da, urtero ordaindu behar den zenbatekoarenkalkulua kupoaren bidez egiten baita.
|
|
|
Kopuru hori zehazteko, Estatuko aurrekontuak hartzen dira oinarri. Bertan euskal lurraldeetara transferiturik ez
|
dauden
eskumenengatik Estatuak lurralde osoangastatzen duena zenbatzen da. Gaur egun, gastu horiek Estatuko aurrekontuaren %50 baino handiagoak dira.
|
|
|
Estatuakbere eskumenen harribitxia nola ebaki eta leuntzen dioten behatzen du. Horregatik, Estatuak gogor eusten die EBrekin auzitan ez
|
dauden
eskumenei. Bitartean, erregioak eta estatu gabeko nazioak beren egoerari atxikitzen saiatzen dira, estatueneskumenak murrizten diren heinean.
|
|
|
Helburuak euskal lerroaren izaera eraiki eta onartzea behar du izan. Euskallerroak izaera lortzen duen neurrian,
|
dagozkion
eskumenak eta konpetentziak ereonartuko zaizkio.
|
|
|
Kopuru hori baino handiagoa bada, baina 4.808 eurotik gorakoa ez bada (kognizio judizioa), abokatuaren laguntza baino ez da behar. Demandatuaren helbideko lehen auzialdiko epaitegiei
|
dagokie
eskumena.
|
|
2003
|
|
|
3 Delitu egintza non gertatu eta bertako adingabeen epaileari
|
dagokio
eskumena, lege honen 20.3 artikuluan arauturikoari kalterik egin gabe.
|
|
|
1 Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak eta Justizia Ministerioak, bakoitzak berari
|
dagokion
eskumen eremuan, karrera judizialeko nahiz fiskaleko kideak trebatuko dituzte, adingabeen arloko espezialistak izan daitezen, araudi bidez ezartzen denarekin bat etorriz. Espezialista horiek lehentasuna izango dute auzitegi nagusietako adingabeen aretoetan* eta adingabeen epaitegi nahiz fiskaltzetan kasuan kasuko karguak betetzeko, legeek eta erregelamenduek ezartzen dutenaren arabera.
|
|
|
Hasieratik ikus daitekeenez, beraz, trenbide azpiegiturei
|
dagozkien
eskumenak ez daude erabat gobernu autonomikoaren esku; horrexegatik izango da beharrezkoa bi aldeen arteko lankidetza etengabea, nahiz eta batzuetan ez den beharbezain jariakor suertatzen.
|
|
|
Eta horren arrazoiabistakoa zen: Eusko Jaurlaritza berari ez
|
zegozkion
eskumen eremu batean sartzenari zen.
|
|
2004
|
|
|
Lege hau ematen da Espainiako Konstituzioaren 149.1.6 artikuluaren arabera estatuari
|
dagokion
eskumenaren babespean; horrek ez dio kalterik egingo autonomia erkidegoen zuzenbide substantiboaren berezitasunek ondorioztatutako espezialitateei.
|
|
|
Udalerrian Erregistro bat edo batzuk egon behar diren; azken kasu horretan, bakoitzari
|
dagokion
eskumena aipatuko da.
|
|
|
Ahalmenetan ahaltsuenetakoa baitugu komunikazioaren boterea eta hau kontrolatzeko eta kudeatzeko eskua. Gainera, hizkuntzaren gaineko botere kontuak ez dira soil soilik ahalmen materialen esku
|
dauden
eskumenak. Horiekin batera, eta horietaz gainera, giza subjektutasunaren gunerik hunkigarrienak bete betean jotzen ditu hizkuntzaren izariak, hau munduaren eta hiztunaren arteko bide bakarra delako, eta gisa orotako sentieraz eta mintzaz josia dagoen izaera delako.
|
|
|
Horiek aisialdiko jardueratzat har badaitezke ere, Legean sartzeko aukera hartu da, itsas ingurunea babesteko politika integrala ezartzeko, jarduera horiek lotura estua baitute harekin. Eguneratze zabala Galiziako legea Autonomia Erkidego horri
|
dagozkion
eskumenen babesean onartu da, itsasadarretako eta gainerako barruko uretako arrantzaren, itsaski bilketaren eta akuikulturaren, arrantza sektorearen antolamenduari buruzko Estatuko legeria garatzeko eta betearazteko, eta ikuskapena eta zehapena arautzeko. Arau berriak aurrekaririk hurbilena du 1991n onartutako beste lege autonomiko batean, orduan oso asmo handikotzat jotzen baita.
|
|
2006
|
|
|
Lege hau eman da, Konstituzioaren 149 1 6 eta 8 artikuluen arabera Estatuari
|
dagokion
eskumenaren babespean, autonomia erkidegoetako zuzenbide substantiboaren xehetasunen ondorioz beharrezkoak diren berezitasunei kalterik egin gabe.
|
|
|
Epaile edo auzitegiak suplikatorioa, exhortoa edo gutun agindua jaso badu edo halakoa berari aurkeztu bazaio, horren betetzea erabakiko du, beraren ustez
|
dagokion
eskumena erreklamatzeari kalterik egin gabe; egokia dena xedatuko du eginbideak garaiz gauza daitezen, baldin eta epe hori exhortoan finkatu bada, edo, bestelako kasuan, ahalik azkarren.
|
|
|
Parte horietatik bakoitza ikusi ondoren, horiek zein presidenteri igorri eta presidente horrek eta auzitegi eskudunak, eurei
|
dagozkien
eskumenen arabera, sumarioa ahalik azkarren amaitzeko egokitzat jotakoa erabakiko dute.
|
|
|
Zentralismoaren aldeko aukera ezin garbiagoa egin zuen Francisco Francorendiktadurak XX. mendean, baina testuinguru politiko horretan ere, zuzenbide zibilbereziek izan zuten beren garapena (nolabait, zuzenbide zibila politikoki neutraltzathartuta
|
zegoen
eskumena zen, eta garaiko aginteak ulerkortasun ia, folklorikoa, izan zuen instituzio haiek mantentzeko). Hori dela eta, 50eko hamarkadatik aurreraargitaratu zituzten Espainiako Gorteek zuzenbide zibil berezidun lurraldeetatikbidalitako Konpilazioak.
|
|
2007
|
|
|
Auzitegiei
|
dagokien
eskumenari kalterik egin gabe, eskuordetza legeek kasuan kasuan ezarri ahal izango dituzte kontrolerako formula gehigarriak.
|
|
|
Botere publikoek ezarri ahal izango dituzte, eurei
|
dagozkien
eskumenak egikaritzean, aurreko artikuluak aipatu lurralde esparruez besteko eskola kontseilu horien antolaketa eta jardunbidetseiluak. Halaber, botere publikoek eman ahal izango dituzte eskola konrako beharrezko xedapenak.
|
|
|
Batzorde horrek hiru alderdi izango ditu beti, eta negoziazio kolektiboaren esparru funtzionalen zehaztasunak adierazteko balio dezakeen jarduera katalogoa egin eta egunean egunean izango du. Batzorde horren jardunbideak eta erabakiek sekula ere ezin izango diete kalterik egin lan jurisdikzioari eta agintaritzari
|
dagozkien
eskumenei, legeek ezarritakoaren arabera
|
|
|
5 Segurtasun eta higieneari
|
dagokionez
eskumenak dituzten enpresa barruko organoek eta, horrelakorik izan ezean, lantokian langileen lege ordezkari direnek istripuren bat gertatzeko arrisku handi eta larria antzematen badute, segurtasun eta higienearen inguruan aplikatu beharreko legeria ez betetzeagatik, enpresaburuari idatziz eskatuko diote arrisku egoera desagerrarazteko neurri egokiak har ditzala; eskaera horri lau eguneko epean j... Halaber, aldez aurretik beharrezko txosten teknikoak izanda, agintaritza eskudunak lana berehala geldiaraztea agin dezake, istripua gertatzeko arrisku larria antzematen bada.
|
|
|
Eskuordetzaren kontrolari dagokionez, 82.6 artikuluaren interpretazioa apur bat polemikoa izan da. Artikulu horren arabera, auzitegien
|
dagokien
eskumenari kalterik egin gabe, eskuordetza legeek kasuan kasuan ezarri ahal izango dituzte kontrolerako formula gehigarriak. Kontrolerako formula gehigarriei dagokienez, ez dira arazo gehiegi planteatzen:
|
|
|
Hirugarren, estatu federalaren eta estatu kideen eskumenak zehazteari dagokionez, konstituzio testuaren V. tituluan Federazioari
|
zegozkion
eskumenen zerrenda bat bildu zen. Besteak beste, hauek azpimarratu behar dira:
|
|
|
1997an PFEZari
|
dagozkion
eskumenak zabaldu zitzaizkion eta ondorioz, hurrengo urtean hiru Biltzar Nagusiek PFEZ Foru Araudiak onetsi zituzten eta 1999ko hasieratik indarrean ezarri ziren. Beraz, EAEko hiru Biltzar Nagusiek eskumena dute PFEZaren atal gehienak nahi duten eran arautzeko.
|
|
|
diren ala ez definitzeko, erakunde honetara joan ordez galdetzera ea nola kontsideratzen dituen arau horiek, Epaitegi Gorenak aurresuposatzen du, estua laguntzak? direla eta beraz, galdera luzatu behar zitzaiola Europako Batzordeari eta hori egin ez denez,
|
dagokion
eskumenetik at jauzi eginez, Ekonomia Itunari jipoia ematen dio, arau ahalmena erabat murriztuz.
|
|
|
Badakigu erlatibo hori alperrik
|
dagoela
eskumatara duela izen propioa (Nafarroa Bai koalizioaz). Gainera, aditza (hitz egin du) lar urrunduta dago subjektutik (Txentxo Jimenez Aralar alderdiko Nafarroako legebiltzarkideak).
|
|
2008
|
|
|
Imanol Irizar donibandarraren iritziz ekimena prozesu natural baten ondorioa da: " Konturatu ginen toki oso konplexuan
|
geundela
eskumen aldetik. Indarrak biltzea da geratzen zaiguna, ez dugu beste erremediorik".
|
|
|
2 Administrazio bakoitzak, beraiei
|
dagozkien
eskumenen esparruan, zehaztuko du zein lanpostutarako izanen den nahitaezkoa euskaraz jakitea, eta gainerakoentzat, kontutan hartzeko merezimendutzat hartuko da besteren artean."
|
|
|
Ekonomi Itunaren sistema ikertu aurretik, lurralde erkideko gainerako autonomia erkidegoetan erabiltzen den sistema aztertu behar da, bien arteko aldea ulertzeko. Konstituzioaren 156 artikuluaren ariora, autonomia erkidegoek finantza autonomia izan behar dute, eurei
|
dagozkien
eskumenak garatu eta egikaritzeko; garapen hori bi printzipiook mugatzen dute: Estatuaren Ogasunarekin izan beharreko koordinazio printzipioak eta espainiarren arteko solidaritate printzipioak.
|
|
|
Lehenengoaren kasuan, lotunea da kausatzaileak ohiko egoiliartasuna Euskal Autonomia Erkidegoan izatea; dohaintzei dagokienez, ordea, erregela orokorra eta erregela berezia ezarri dira. Erregela orokorraren ariora, lotunea da dohaintza hartzaileak Euskal Autonomia Erkidegoan ohiko egoiliartasuna izatea; erregela bereziaren arabera, berriz, ondasun higiezinak dohaintzan ematen direnean, Lurralde Historikoei
|
dagokie
eskumena, baldin eta dohaintzan emaniko ondasunak euskal lurraldean badaude. Horrez gain, Lurralde Historikoen arauak aplikatu ahal izateko, kausatzailea edo dohaintza hartzailea Euskal Autonomia Erkidegoko egoiliarra izan behar zen bost urte lehenagotik, zergaren sortzapenetik atzera zenbatzen hasita.
|
|
|
Ibarretxek Politika Orokorreko Osoko Bilkuran aurreratu ditu krisi ekonomikoari aurre egiteko ekimen hauek. Berriro ere, Espainiako Gobernuari transferitu gabe
|
dauden
eskumenak berehala transferitzeko eskatu dio, baita Kontzertu Ekonomikoa babesteko ere.
|
|
|
Izan ere, bi alderdiek akordiorako oinarria egin bezain laster, Ikerketa, Garapen eta Berrikuntzari
|
dagokion
eskumena, partekatua, dela esan zuen Rodolfo Ares PSE EEko Antolakuntzarako idazkariak.
|
|
|
I+G+ (b) ko eskumena. Ikerketa, Garapena eta Berrikuntzari
|
dagokion
eskumenaren transferentzia jasoko du Eusko Jaurlaritzak. Urtero 86,8 milioi euroko kostua izango du Espainiako Gobernuarentzat.
|
|
2009
|
|
|
Urdaibairen Legeak, eta ondorioz Patronatuaren sorrerak, ez zituen ezabatu aurrez
|
zeuden
eskumenak. Baso kudeaketa Bizkaiko Foru Aldundiari dagokio, eta honela erantzun die kritikei bere prentsa zerbitzuaren bitartez:
|
|
|
Zubia Txostena eta emateke
|
dauden
eskumenak
|
|
|
Hillary Clinton AEB Ameriketako Estatu Batuetako Estatu idazkaria Irlanda iparraldean izan da, Justizia eta Barne Ministerioei
|
dagozkien
eskumenei buruzko negoziazioak sustatzeko. Elkarrizketei dagokienez, AEBek ez dutela estu hartuko ziurtatu zuen, Belfasteko Legebiltzarrean atzo emandako hitzaldian.
|
|
|
ETA militarrak Estatutuaren aurka egin zuela ere gogorarazi digute han eta hemen, baina ez garai hartako beste ETAk, politiko militarrak, Estatutuaren aldeko atentatuak egin zituela, hildakoak ere eraginez, gainera, kasuren batean Madrilen, bost hildako abuztuaren 29an, lehergailuak jarri zituzten hiru lekuak garaiz hustu ez zituztelako; El Pais ek ETAko bozeramaileei elkarrizketak egiten zizkieten garaiak ziren: . Armekin borrokatuko gara botere zentralaren aurka, Estatutuaren arabera Eusko Jaurlaritzari
|
dagozkion
eskumenak transferitu ditzan?. Ez da asmakizuna, hemerotekan dago.
|
|
|
Inori kalte ez egiteko, lege berriak baimentzen zuen indarrean sartu zenean zegoen legealdian eta beste batean kutxako organoetan egotea. Hamabi urteko muga hori indarrean sartu zenerako Arabako aurrezki kutxako organoak berritzeko prozesua hasita zegoen, Jose Antonio Cainzos abokatuaren arabera, eta horrek hastear zegoen legealdia eta beste bat agintaritzan
|
egoteko
eskumena aitortzen zion Rojori.
|
|
2010
|
|
|
Transferentzia burutzeko 472 milioi euro ordaindu dituzte eta kantitate hori Kupotik deskontatuko dute. Kupoaren bitartez, transferitu gabe
|
dauden
eskumenengatik Estatuak EAEri ematen dizkion zerbitzuak ordaintzen ditu Eusko Jaurlaritzak.
|
|
|
Egoera paradoxikoa bizi zen Nafarroan, bai. Foru erregimenari helduta, hezkuntza arloan
|
zegozkion
eskumenak aldarrikatzen zituelako Diputazioak; baina, bitartean, benetan egin zezakeena baino gutxiago egiten zuelako herrialdeko instituzio gorenak. –Egia da, bai, Diputazioak beti aldarrikatzen zituela eskuduntza horiek.
|
|
|
Pribatuek edo enpresa publikoek Euskal Ingurumen Legeak (eranskinak) jasotzen duen jarduerari ekin nahi badiote, udalari baimena eskatu behar diote, adieraziz delako jarduerak osasunari eragiten diola edo arriskutsua dela. Ingurumenari
|
dagokion
eskumena ukitzen dela-eta, Eusko Jaurlaritzak esku hartu behardu, jarduerari baietza emanez4 Hortaz, Eusko Jaurlaritzaren organoak irizpenloteslea eman behar du. Eskabidea komenigarria ez bada edo araubideari egokitzenez bazaio, bi aukera ditu:
|
|
|
Gernikako Estatutuan beren ustea jarri dutenek, badute aspalditik galdera handi bat; zergatik ez dizkio Madrilek Eusko Jaurlaritzari ematen legez
|
dagozkion
eskumenak edo konpetentziak. Ez al zen bada Estatutua biderik egokiena Euskadiren errebindikazio guztiei erantzuna emateko?
|
|
2011
|
|
|
Azken honetan murgildu naiz," berry" k beti erakarri nauelako. Orrialdeak aurrera bazterrean
|
dagoen
eskumarako gezia. Klik, klik, klik.
|
|
|
Ez dugu errepikatuko horren gainean Jakin aldizkariko aurreko bi artikuluetan jasotakoa. Digitalizazio alor horretan bizi dugun kaosarekin bukatzeko ezinbestekotzat jotzen dugu Euskadiko Liburutegia ahalik eta azkarren abian jartzea, digitalizazio eremuari
|
dagozkion
eskumenak erakunde horrek har ditzan. Biblioteka guztien burua eta koordinatzailea izan dadin, alegia.
|
|
2012
|
|
|
Eta hori dena areagotua PPk (Erkidego Autonomikoaren eta Nafarroako Gobernuaren konplizitatearekin) murrizketak aplikatzeko era basatiarekin. Neurri horiek sorraraz dezaketen shock egoera erabiliz ere, estatuaren zentralizatzeari bultzada handiagoa eman nahi dio, juridikoki eta instituzionalki ez
|
dagozkion
eskumenak bere gain hartuz. Testuinguru honetan, boterearen eta boterea sostengatzen duten alderdien aldetik esaten digute beraien egitasmoak (eskubiderik gabeko langile klasearen ustiaketa basatian eta baliabide energetiko mugatuen eta ingurumenaren suntsitzailea izango den politika hiperdesarrollistan oinarrituriko balizko hobekuntza) aurrera atera arte beste alternatibarik ez dagoela etsitzea eta sufritzea baino.
|
|
|
Zentro horiek autonomia erkidegoek (adingabekoen babesari
|
dagozkion
eskumenak dituzte) ezartzen dituzten legeen arabera araututa daude, baina, normalean, erregimen irekiko zentroak izan ohi dira. Zentro horiek ikastetxeko hezkuntzaproiektua izan behar dute, eta proiektu horretan, unitatean ikusi dugunez, gizarte hezkuntzako irizpideak, helburuak, metodologia, baliabideak eta ebaluazioa egiteko orientabideak adierazi behar dira.
|
|
|
Fluxu ekonomikoez hitz egitean aipatudugun bezala, kupoa aldagai exogenoen mende dago, hau da, haren irizpidea da zer gastu egiten dituen estatuak transferitu eta, hortaz? bereganatugabe
|
dauden
eskumenetan (CNA), HEHn egindako zerga bilketa edo harengastu propioak inola ere kontuan hartu gabe.
|
|
|
Horrenbestez, kupoa aldagai exogenoen mende dago, hau da, transferitu gabedauden eta, hortaz? bereganatuta ez
|
dauden
eskumenetan (CNA) estatuakegiten dituen gastuen mende dago, HEHn egindako diru bilketa eta bere gastupropioak inola ere kontuan hartu gabe. Ezaugarri horren ondorioz, ziklo ekonomikotikondorioztatzen diren emaitzak Hego Euskal Herriari soilik dagozkio (diru bilketahandiagoa edo txikiagoa izanik, eta gastu publikoa handiagoa edo txikiagoa izanik).
|
|
|
Sektore publiko estatala (Administrazio Orokorra eta erakunde autonomoak). Sektore honek garatzen ditu HEHri transferitu ez zaizkion eskumenak; gizartekohesioan duten eraginagatik, bereziki azpimarratu behar dira Gizarte Segurantzareneta INEMen eskumenak, baina transferitu gabe
|
dauden
eskumenen zerrenda ereoso handia da, eta, izatez, Estatuaren Aurrekontu Orokorren gastuen erdia bainogehiago transferitu gabeko eskumenetan egiten da.
|
|
|
Euskal Herriko zazpi lurraldeetan, une honetan, ez
|
dago
eskumenik lanharremanen araubide juridikoa diseinatzeko. Europar Batasunak gai honetan dueneragina oso txikia izanik, funtsean gutxieneko helburuak ezartzen dituzten zenbaitzuzentarau, Euskal Herriak Estatu propioa edukiko balu, parez pare irekiko litzaiokeaukera lan harremanen eredu propioa garatzeko.
|
|
|
Hondakinen arautegiaren aplikazioa (estatu mailako oinarrizko legedi eta erkidego mailako garapen legediaz osatua) autonomia erkidegoei dagokie oro har, baita toki administrazioko erakundeei ere (hiri hondakinei dagokienez bereziki), euren artean, eta baita agente pribatuekin ere, lankidetza hitzarmenak ezarri ahal izango dituzte euren beharrak ahalik eta hobekien bete ahal izateko. Udal erakundeek,
|
dagozkien
eskumenen artean, ordenantza eta arauak ere sor ditzakete.
|
|
2013
|
|
|
Bestetik, Iñaki Goirizelaiak azken urtetan egindako lana txalotu zuen Urkulluk, eta datozen urtei begirako lanaren aurrean «konfiantza» eskaini zion. Lan hori egiteko, Jaurlaritzari
|
dagozkion
eskumenak behar direla gaineratu zuen, eta, horrez gain, gizarteko sektore guztien arteko harremana: ingurune soziala, ekoizlea eta kulturala.
|
|
|
Kanboko (Lapurdi) Xalbador ikastola eraberritzeko, Seaskari 600.000 euroko diru laguntza eman dio Gipuzkoako Foru Aldundiak, eta erabaki horren kontrako helegitea jartzeko eskatu zion atzo Carlos Urkijo Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkariak Espainiako Estatuaren abokatuari. «Erabakiarekin, diputazioak
|
dagozkion
eskumenen esparrua gainditu du, Frantzian dagoen erakunde bati eragiten baitio». Urkijok esan zuen euskara laguntzea ezin dela argudio bat izan, «eskumen hori Eusko Jaurlaritzari baitagokio».
|
|
|
PSE EEk haien lana aitortzeko zuzenketa sartu zuen, «Euskadin indarkeria bukatzen lagundu» dutelako, baina ez zen aurrera atera. ETA ez dela oraindik desagertu argudiatu zuen PPko Nerea Llanosek proposamenaren aurka egiteko, eta gaineratu zuen Espainiako Polizak eta Guardia Zibilak «Espainiako Estatu osoan»
|
egoteko
eskumena dutela. Azkenik, Espainiako Segurtasun Indarrei omenaldia egitea proposatu zuen UPDko Gorka Maneirok:
|
|
|
Baina ez. Madrilgo gobernuan
|
dagoen
eskuma katoliko muturrekoak ez du arazoarekin bukatu nahi. Aldrebes:
|
|
2015
|
|
|
Oraindik jende anitz eta anitza biltzen genuke eskakizun horren inguruan. Lurralde erreformaren ondorioz, aukera errealak dauzkagu ondoko hilabeteetan Ipar Euskal Herriko mapa behin betiko finkatzeko eta
|
dagozkion
eskumenak lortzeko. Gure ESKU dago pario hori irabaztea.
|
|
|
Ingurumen eta Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministroei ahalmena ematen zaie Errege Dekretu honen aplikazio eta garapenerako beharrezko xedapenak emateko,
|
dagozkien
eskumenen alorrean.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Gobernuak bere gain hartu ditu ez
|
dagozkion
eskumenak. Adibidez, hauteskunde mahaiek onartu behar dituzten arauen erredakzioa.
|
|
|
Autogobernuaren ikuspegitik, oso larria zen sinatutakoa, euskal erakundeei
|
zegokien
eskumena Espainiako sindikatu eta patronalei entregatzen baitzien Felipe Gonzalezen gobernuak. Madril ez zen, beraz, Gernikako Estatutua ez betetzearekin konformatzen; lanbide heziketaren transferentzia ezinezko bihurtzeko urratsa ematen zuen.
|
|
|
Argibide bakarra zegoen, baina ez zen finantza sektorekoa. Auzitegi Konstituzionalaren arabera, osasunaren zein hezkuntzaren esparruetan goi zaintza zen Estatuari
|
zegozkion
eskumenak betetzen zirela egiaztatzea.
|
|
2016
|
|
|
Itun horretatik kanpo jarrai dezagun nahi al duzue?», galdetu du.EAJ eta PSEren arteko itunaEstebani erantzunez, EAJ eta PSE EEren arteko adostasuna, iraganekoa zein gaurkoa, goraipatu du Sanchezek, eta galdetu dio zergatik estatuan ezin den horrelakorik egin. Eskaintza zehatzik ez du egin Sanchezek, baina azaldu du oraindik emateko
|
dauden
eskumenen inguruan «hitz egiteko» prest dagoela.Luzatutako eskua onartu egin du Estebanek: «Datorren astean beste ziklo bat zabalduko da, eta ikusiko dugu zer gertatzen den».
|
|
|
Adibidez, hurrengo negoziazioan inputazio indizearen eztabaida etorriko da. Urtero estatuari hainbesteko bat ordaindu behar zaio, bere gain
|
dauden
eskumenena eta erkidego arteko Elkartasun Funtserako Nafarroari dagokion diru zatiarena; hori kalkulatzeko, Espainiako barne produktu gordinaren %1, 6 hartzen da kontuan. Suposatzen da Nafarroak Espainiako ekonomiaren %1, 6 ordezkatzen duela, baina zergatik ez %1, 5?
|
|
|
56 art. Erredakzioko taldearen eskubide profesionalak babesteko eta independentzia profesionala defendatzeko, ikus entzunezko informazioaren profesionalek erredakzio kontseiluetan hartzen dute parte, euren ordezkarien bitartez, eta kontseiluoi
|
dagozkien
eskumenen indarrez, besteak beste, EiTBren sozietateetako ildo editorialari, programazioari eta arduradunen izendapenari buruzko informazioa jasotzeko eskumenaren indarrez.
|
|
2017
|
|
|
Estatuko Administrazio Orokorra hainbat organo eta erakunde publikoz osatuta dago, Espainiako lurralde osoan
|
dagozkien
eskumenak dituztela. Horien guztien araudia jaso tzen du 40/ 2015 Legeak, urriaren 1ekoak, Sektore Publikoaren Araubide Juridikoarenak.
|
|
|
Autonomia erkidegoen kasuan, zer organori
|
dagokio
eskumen gatazka planteatzea?
|
|
|
administrazio publikoekin, eta elkarrekiko harreman horietan zenbait eginbehar bete behar dituzte: elkarri informazioa eman behar diote, laguntza ere bai, lankidetzan eta elkarrekin koordinatuta aritu behar dute, eta bakoitzari
|
dagozkion
eskumen eremuak errespetatu behar dituzte.
|
|
|
Madril, Kantabria, Murtzia, Asturias eta Errioxako erkidegoei aplikatzen zaie. Araubide horren bereizgarria da autonomia erkidegoek bere gain hartzen dituztela probintzietako dipu tazioei ohiko araubidean
|
dagozkien
eskumenak, bitartekoak eta baliabideak.
|
|
|
Gero, behin administrazio zentralarekiko urteroko zorra kitatu ostean, kupoa alegia, gainontzeko funtsak EAEko eta Nafarroako ogasunek kudeatukodituzte. Hortik esleituko dira funtsak lurralde bakoitzeko udal eta foru aldundiarenaurrekontuentzat, erakunde bakoitzari
|
dagozkion
eskumenen arabera.
|
|
|
Gisa berean, adierazi du Aroztegiko proiektua UGPS bidez onartu zela: «Baztango Udalari eta Batzaro Nagusiei legez
|
dagozkien
eskumenak kentzeko eta herritarren borondatearen gainetik proiektu hau inposatzeko». Plataformak oharrean dio, «ikusita Lekarozko zein Baztango herritarren gehiengoak eta baita tokiko erakunde instituzional demokratikoek ere (Batzarra eta Baztango Batzar Nagusia) proiektu honen kontrako irizpidea behin eta berriz adierazi dutela, berriz ere, aurpegiak zuritzeko saiakera batean, ados jarri dira burutzen ari diren inposaketa eta bidegabekeriari zilegitasuna eman nahian».
|
|
2018
|
|
|
Udalari zuzenean
|
dagozkion
eskumenak ere ez zituzten ahaztu aldarrikapenerako baliatu zuten saio horretan. Bilbo Zaharra, San Frantzisko eta Zabala auzoen egokitzea lehentasuntzat hartzeko eskatu zieten, auzo horietan bizi dira eta Miribilla ikastetxera doazen ikasle gehienak.
|
|
|
Jaurlaritzaren arteko Eskumenen Batzordeak bilera eginen du heldu den irailean, oraino jaso gabe
|
dauden
eskumenen transferentziei buruz aritzeko. 1979an onartu zuten Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako estatutua erreferendum bidez, eta geroztik hainbat eskumen igortzekoak ditu Madrilek.
|
|
|
Gogorarazi zuenez, Autogobernu Lantaldea eratzeko legez besteko proposamenean jaso zuten «akordio zabal eta transbertsalak» osatzeko asmoa, eta «agerikoa» iruditzen zaio helburu hori ez dela bete oraino.EAJk eta EH Bilduk adostutakoaren harira, Odon Elorza PSOEko diputatuak, berriz, ohartarazi du «haustura sozialaren arriskuaz», eta adibide gisa jarri du «aldebakartasunez» galdeketak egiteko eskumena jaso izana. ...dez PPko Araba, Bizkai eta Gipuzkoako idazkari nagusiak ere ohar egin du «autodeterminazio eskubidea txertatzeak» ez lukeela «euskal herritarren gehiengoa» ordezkatuko,« soilik beren burua independentistatzat duen %17a» baizik.Eskualdatzeko kontaktuakBestalde, Eusko Jaurlaritzak eta Espainiako Gobernuak lehen urratsa egin dute 1979ko estatutuan jaso baina oraindik Espainiako Gobernuaren esku
|
dauden
eskumenak Jaurlaritzaren esku uzteko. Bi gobernuek lehen kontaktua egin dute eskualdatze horren ardura izango duen batzordea osatzeko, Josu Erkoreka Jaurlaritzako bozeramaileak atzoko gobernu kontseilu osteko agerraldian jakinarazi zuenez.
|
|
|
o) Egoerak, arazoak eta gorabeherak konpontzea, ekimena izanda eta autonomoa?
|
dagokion
eskumen eremuan eta norberaren eta lantaldearen zereginetan, sortzaile izanda, berritzailea eta hobetzeko gogoa?, eta beharrezkoa bada odontologoari eta taldeko gainerako kideei gertakari horien berri ematea.
|
|
2020
|
|
|
Egutegi bat izan zen 2019 urte hasierako protagonista. Jaurlaritzak urteak daramatza Gernikako Estatutuaren arabera dagozkion baina oraindik Madrilen esku
|
dauden
eskumenak erreklamatzen, eta konpetentzia horien eskualdaketari egutegi bat ezarri zion Espainiako Gobernuak urtarrilaren 22an, Gizarte Segurantzari buruzkoak kanpoan utzita. Agenda horren arabera, 2019an 33 eskumen transferitu behar zizkion Pedro Sanchezen gobernuak Iñigo Urkullurenari, hiru bloketan banatuta.
|
|
|
Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako Gobernantza Publiko eta Autogobernu sailburua atzo batzartu zen Carolina Darias Espainiako Lurralde Politika eta Funtzio Publikoko ministroarekin, 1979ko estatutuaren arabera Eusko Jaurlaritzari dagozkion baina oraindik Espainiako Gobernuaren esku
|
dauden
eskumenen transferentziaz hitz egiteko. Bi gobernuen arteko lehen bilera instituzionala izan zen, Madrilen.
|
|
|
Carolina Darias Espainiako Lurralde Politikarako ministroa eta Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako Autogobernu sailburua, nor bere taldeek lagunduta, Gasteizen batzartu dira, 1979ko estatutuan jasota dauden baina oraindik Jaurlaritzaren esku ez
|
dauden
eskumenen transferentzia gauzatzeko egutegia eguneratzeko.
|
|
|
«Akordio horren arabera, lander bakoitzak erabakitzen ditu oinarrizko hiru neurriak ezartzeko programak». Gogorarazi du Espainiako Estatuan argi zehaztuta
|
dagoela
eskumenen banaketa, hori errespetatu behar dela, eta errealitate sozioekonomiko desberdinak daudela.
|
|
|
Ahal Dugu tik, Ainhoa Aznarezek Navarra Sumari eskatu dio" Sinboloak egiten dituen defentsa sutsu hori Nafarroari transferitzeko
|
dauden
eskumenekin ere egin dezala". du. Azkenik, Marisa de Simon Izquierda Ezkerrako bozeramaileak adierazi duenez," Ez dago ikurrak arautzeko beharrik, ondo araututa daudelako".
|
|
|
Gaurdaino, erakundeak hainbat helbidetatik eta zifratze sistema bidez bidali izan ditu bere agiriak. Bitarteko horiek ez zeuden bahilekua zaintzen
|
zeudenen
eskumenean, arriskutsuegia baitzatekeen edozein tresna digitalaren erabilera. Egokiera hartan EHASeko ekintzaileek eskura zuten bitartekorik seguruenaz baliatu ziren bahituaren eskutitzak jasotzaileei helarazteko:
|
|
2021
|
|
|
«Ez dugu amore emango falta zaizkigunak gauzatu arte, materia guztiak etxetik kudeatu arte». Sailburuaren iritziz, estatutuan jasota
|
dauden
eskumenak «ezinbesteko tresna» dira politika publikoak kudeatzeko, baita «herritarren ongizatea eta Euskadiren garapena bermatzeko» ere.
|
|
|
Garamendi eta Iceta Madrilen elkartu ziren atzo; bilera «emankorra eta asebetegarria» izan zen, Garamendiren hitzetan. Azaldu zuenez, hiru dira «oso aurreratuta»
|
dauden
eskumenak: espetxeetakoaz gain, errepideko garraioari eta ISSN kode bibliografikoari buruzkoak.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza eta Espainiako Gobernua harremanak ugaritzen ari dira azken egunetan, Gernikako Estatutuan jasota baina oraindik eskualdatzeko
|
dauden
eskumenak transferitzeko. Bide horretan, atzo bildu egin ziren Josu Erkoreka Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Segurtasun sailburua eta Carmen Calvo Espainiako Gobernuko presidenteordea, Moncloan.
|
|
|
Bide horretan, atzo bildu egin ziren Josu Erkoreka Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Segurtasun sailburua eta Carmen Calvo Espainiako Gobernuko presidenteordea, Moncloan. Bilkuran, Calvok konpromisoa hartu zuen Gernikako Estatutuaren «garapenean aurrera egiteko engaiamendu instituzionala betetzeko» eta «eskualdatu gabe
|
dauden
eskumenen kronograma» konplitzeko. Bilera «sintonia giroan eta lankidetza instituzional osoa erakutsiz» egin zuten.
|
|
|
Nafarroak espetxeetako osasunaren eskumena jasoko du, maiatzaren 24an izenpetuko duten hitzarmenaren bidez, eta trafikoarena aurtengo bigarren seihilekoan. Eskualdatzeko
|
zeuden
eskumenak azkenik ari dira bidea irekitzen, pixkanaka. Horiek nola gauzatuko diren azaldu zuen atzo Javier Remirez Nafarroako Gobernuko bozeramaileak, gobernu bileraren ostean egindako agerraldian.
|
|
|
Oraindik transferitu gabe
|
dauden
eskumenen inguruko negoziazioa zertan da gaur egun?
|
|
|
Espainiako Gobernuko Lurralde Politikako ministro Isabel Rodriguezek eta Eusko Jaurlaritzako Gobernantza Publiko eta Autogobernu sailburu Olatz Garamendik bilera egin dute, oraindik eskualdatu gabe
|
dauden
eskumenen inguruan berba egiteko. Oraingoan, bilera horretatik ez da eskumen berririk iritsi, baina bai Espainiako Gobernuaren konpromisoa:
|
|
|
41 urtez, sendia etengabe ibili da bila. Atzo, Eneko Etxeberria anaiak azaldu zuen «harlauza» baten modukoa izan dela arrastoak ez aurkitzea, eta, horregatik, Nafarroako Parlamentuari eskatu zion,
|
dagozkion
eskumenen barruan, ahal duen guztia egin dezala Naparraren arrastoak aurkitzeko, batik bat Mont de Marsan inguruan (Frantzia) egitekoak diren bigarren araketa ziurtatzeko asmoz. Horrekin batera, legebiltzarrari galdegin diote Espainiako eta Frantziako estatuak premiatu ditzala kasua argitu dezaten.
|
|
|
Agian, erakunde gehiegi
|
daude
eskumenak eta ardurak elkarri leporatzeko. Baina eskuzabaltasun apur batekin bi herrien arteko oinezko bidea bultzatzeko aukera duzue.
|
|
|
EAJren udal taldeari dagokionez, jakin badakigu lantzen ari den proiektua gauzatuko dela, baldin eta inplikatutako erakundeek aldeko erantzuna ematen badute bakoitzari
|
dagozkion
eskumenetatik. Bistan da honelako proiektuak komplexuak direla, baina ideiak garbi izatea eta kemena ezinbestekoak dira erronka horiei behar bezala erantzuteko eta ataka onera iristeko.
|
|
|
Beraz
|
dagozkidan
eskumenez baliatuz ebazten dut:
|
|
2022
|
|
|
Konponbidea zailagoa dela antzeman daiteke, baina, Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkariaren hitzetatik. Noticias de Gipuzkoa-n egindako elkarrizketan, Denis Itxasok azaldu zuen aldatzeko
|
dauden
eskumenetako batzuek «ahokadura oso zaila» dutela.
|
|
|
Erresuma Batuan, herrialdearen batasuna erreserbaturiko auzietako bat da, defentsa, atzerri politika eta merkataritza bezala, esaterako. Hau da, soilik Erresuma Batuko Parlamentuaren esku
|
dauden
eskumenak eta aferak dira erreserbaturiko auziak, eta Londres errealitate hori erabiltzen ari da argudio gisa, ziurtatzeko Eskoziako Parlamentuak ezin dituela onartu independentzia erreferendum bati buruzko legeak bere baimenik gabe.
|
|
|
Robert Reed Goreneko presidenteak eman du erabakiaren berri, eta argudiatu du Eskoziak, bere autonomia estatusaren bitartez, eskumen «mugatuak» dituela; hau da, ezin duela egin erreserbaturiko auzien inguruko legerik. Erreserbaturiko auziak soilik Erresuma Batuko Parlamentuaren esku
|
dauden
eskumenak eta aferak dira; batasuna, defentsa, atzerri politika eta moneta, esaterako.
|
|
|
Robert Reed Goreneko presidenteak eman zuen erabakiaren berri, atzo, eta argudiatu zuen Eskoziak, bere autonomia estatusaren bitartez, eskumen «mugatuak» dituela; hau da, ezin duela egin «erreserbaturiko auzien» inguruko legerik. Erreserbaturiko auziak soilik Erresuma Batuko Parlamentuaren esku
|
dauden
eskumenak eta aferak dira; batasuna, defentsa, atzerri politika eta moneta, esaterako.
|
|
|
Hala, Chevalier d’Eon noble frantsesa genero maskulinotik femeninora alda zitekeen, arbuio sozialik jasan gabe (nahiz eta jakin mina piztu zuen bere bizialdian). Sexu harremanetan libertino jokatzea, klase baxuagoko emakumeekin bereziki, maila sozialari
|
zegokion
eskumena zen. Hein batean, halakoak ospatu ere egiten zituzten" libertinoek".
|
|
|
Gobernantza berri honen oinarria orain indarrean dagoen eskumen banaketatik arretaren jarraitutasuna bermatuko duen banaketa batera igarotzea izan litzateke. Ez da nahikoa egun gizarte zerbitzuen sisteman banatuta
|
dauden
eskumenak batzearekin, 7 guztiz beharrezkoa izango da hori egungo bi sistemen arteko harremana beste modu batean artikulatuz pentsatzea: osasun sistemaren eta gizarte zerbitzuen artean.
|
|
2023
|
|
|
Oso akordio zabala da, engaiamendu zehatzak dituenak hainbat gairen inguruan: Euskadiri
|
dagozkion
eskumenen transferentzia, autogobernua, lan harremanak edo fiskalitatea". EAJk alde bozkatuko du Sanchezen inbestiduran, eta legealdiari egonkortasuna emanen dio, betiere adostutako engaiamenduak bete eta aurrerapausoak ematen badira.
|
|
|
Areto nagusira sartu baino lehen, gela ilun bat
|
dago
eskumatara. «Itxaron, begirada ohitu behar da lehendabizi», ohartarazi du sartu baino lehen Sevillak.
|
|
|
Inbestidurarako itunean, oro har, inbertsioetan, azpiegituretan eta eskualdatzeko
|
dauden
eskumenetan jarri duzue arreta. Ikuspegi sozioekonomikoan, ezta?
|
|
|
Konstituzioaren 156 artikuluaren ariora, autonomia erkidegoek finantza autonomia izan behar dute Estatuari begira, eurei
|
dagozkien
eskumenak garatu eta egikaritzeko. Finantza autonomiaren ondorioz, autonomia erkidegoek euren aurrekontu araubidea eratu, baliabideak egotzi, finantza plana betearazi eta kontrolatu eta tributuak sor ditzakete.
|