|
2000
|
|
|
Fiskaltzak, honetan ere, gogor jo zuen bizirik atera zirenen aurka, haien zoritxarra areagotuz. Ni soziologian erabilitzen diren hainbat teknika estatistikez baliatu naiz eta orain arte
|
zeuden
zenbait datu hutsune konpondu ditut. Zergen bidez populazioaren zenbaki galduak berreraiki ditut.
|
|
|
Beraz, narratzaile autodiegetikoa izango da oraingoan intrigazko istorioaren berri emango diguna. Hala ere, zenbaitetan hirugarren pertsonara joko du narratzaileak, pertsonaia nagusiarekin hertsiki loturik ez
|
dauden
zenbait pasarteren berri ematean. Hortaz, paralepsi bat dagoela dakusagu:
|
|
|
|
Badaude
zenbait sigla, esateko orduan onar daitezkeenak: AEG, BBC, BMW, CIA, DDT, EH, ELA, ETA, FBI, GAL, IBM, laser, LSD, NATO, PSOE, radar, RENFE, REPSOL, SER, TNT, UNESCO, UNICEF?
|
|
|
Lehen Karlistadan ez bezala, Bigarren Karlistadan() indarrak orekatuago egon ziren Karrantzan, aurreko gerran karlisten alde
|
egondako
zenbait, liberalen alde jarri baitziren. Bigarren Karlistadako gertakizun militar aipagarrienetakoa Sucesoko borroka izan zen.
|
|
2001
|
|
|
Beltzen borrokak asko eragin dio jendeari. Iparramerikarra lo zorroan
|
zegoen
zenbait zuzengabekeria ahaztu nahirik. Beltzen borroka ikubilkada bat izan da.
|
|
|
Alabaina, gero eta gehiago ageri da utzitako lurren hartzeko prest
|
daudela
zenbait marrazo. Antzeko jokaera bati aurre egiteko, borroka handia izan zen iaz gure eskualdeko Ainarbe eta Lohitzune herrien inguruan.
|
|
|
Fokalizazioaz hitz egiten hasi baino lehen, ahotsari
|
dagozkion
zenbait ezaugarri aipatzea gustatuko litzaiguke. Maila honetan iheslearen istorioa kontatzeko erabiltzen diren pertsona gramatikalen alternantzia aipatu nahi genuke.
|
|
|
: Zuhaitz masa birsortzeko garaian
|
dauden
zenbait mendi eta lursail zati salbuetsitzat deklara daitezke 15 urtez.
|
|
|
Aurreko azpikapituluan jaso diren ereduetan
|
badaude
zenbait ezaugarri antzekoak eta beste batzuk ezberdinak direnak, 2Hen jabekuntza prozesua ulertzeko, batez ere ikuspegi psikosozialari jarraituz:
|
|
|
Laburtuz, Clement eta Kruidener ek (1985) integratibitatean sartzen diren biaspektu garrantzitsu azpimarratzen dituzte: afektu positiboa eta dagoeneko Gardner eta Lambert-ek (1972) aipatutako identifikazio desioa; eta autore horiek diotenaren arabera,
|
badaude
zenbait kasu, zeinetan biak ez dira elkarrekin agertzen.Beren ustetan, orientazio integratiboa beste talde etnikoarekin kontaktuan egon etaberen kultura mehatxatua ikusten ez duten taldeetan bakarrik agertzen da; baldintza horietatik kanpo, zaila da gertatzea. Hori, orokorrean, hizkuntza menperatzaileeta maioritarioa duten taldeen kasua da.
|
|
|
Aipatzekoa da, baita ere, 1989an Ikas eta Ari (IKA) koordinakundea sortu zutela ordura arte AEKn
|
egondako
zenbait euskaltegik. IKAk Araban eta Nafarroandihardu lanean eta dozenatik gora euskaltegi koordinatzen dira bertan (EKB, 1994).
|
|
|
Adituen nazioarteko bilera laster izango da Oslon, sendagaien prezioarekin zerikusia duten hainbat alderdi jorratzeko. Garatzeko bidean
|
dauden
zenbait herrialdek beren herritarren erosteko ahalmena debekatzen dutela uste dute. Munduko Osasun Erakundeak (OME) eta Munduko Merkataritza Erakundeak (MME) adierazi dutenez, Norvegiako hiriburuan apirilaren 8tik 11ra eztabaidatuko den gaietako bat botikentzako prezio bereiziak izango dira.
|
|
|
Elementu ugariena potasioa da, ondoren kloroa, sufrea, kaltzioa, fosforoa edo magnesioa, besteak beste. Eztiak azukre finduetan ez
|
dauden
zenbait bitamina eta mineral baditu ere, kopuru horiek hain txikiak direnez, ez dute garrantzirik eguneroko beharretarako. Kolorea eta zaporea adinaren eta nektarraren iturriaren araberakoak dira.
|
|
|
Otordua, azkenean, horrelako menuetara ohituta ez dagoen turistaren amesgaizto bihur daiteke. Gomendioen zerrendan elikagai gordinak ere ageri dira, eta saihestu egin behar dira, gure organismoa, bertakoena ez bezala, ez
|
baitago
zenbait patogenoren kontra immunizatuta. Arrainari edo itsaskiari dagokionez, aukera gastronomiko erakargarri bihurtzen dira, bai ahogozoari bai sakelari dagokienez.
|
|
|
Hala, energia lortzeko glukogenoaren mende dauden kirolen kasuan, elikadurak karbohidrato gehiago izan behar ditu, eta indar kiroletan, berriz, elikagai horien ekarpena ez da bereziki handitu behar. Nutrizio arloko laguntza ergogenikoei buruz iritzi kontrajarriak
|
daude
zenbait produktutan. Oro har, laguntza batzuk positiboak dira kirolarientzat, baina beste batzuk ez dira eraginkorrak eta are kaltegarriak ere, prestakuntzarik eta ezagutza medikorik gabeko pertsonek kontrolik gabe ematen baitituzte.
|
|
|
Zerealak, zereal horietatik abiatuta egiten baita, gizateriaren euskarri nagusia izan dira nekazaritzaren hasieratik, eta gaur egungo munduan ere bai. Ikus daitekeenez, askotariko zerealen mende
|
daude
zenbait zibilizazio: Europa mediterranearra:
|
|
|
Argitaraldi honi
|
dagozkion
zenbait zer nolako ipiniko ditut lehen buruan. Orrialde hauetan ikus daitezke, oso osorik, nik Egan aldizkarian bitartean zinemaz agertu nituenak oro1 Bilduma ez da nik egina.
|
|
|
Ameskaitzetan edo ikusiko zuen horrelako zerbait, ilargitarren herrian beharbada. Landuagoa bada, irakurriko zuen egunkariren batean badela alderdirik besteren esanera
|
dauden
zenbait erresuma ahuletan: USAn, esaterako.
|
|
|
Hori baino gehiago ere merezi du noski don Joxe Migelek, baina ez nuke honen itzal zabalpean neure burua gorde nahi. Han nioenak ez du inolako ezkutu sakonik argitara atera, baina zuzen zuzenean
|
dagozkigun
zenbait kultur gaiez dudan iritzia azaltzeko balio du, ezbairik gabe. Beharrik nahiz damurik, ordukoak ager ditzaket oraingoei iruzur egin gabe.
|
|
2002
|
|
|
Esaterako, 1994 ikasturtean 152 ikaslek ikasi zuten, 245ek 1998 ikasturtean, 372k 2001 eta 420k 2002. Hainbat urtetan izaniko eskari handiaren ondorioz, izena emanda
|
zeuden
zenbait ikasle matrikula egin gabe geratu da.
|
|
|
Orokorrean, Euskal Herrian bi motatako elkarteak dira indartsuenak: batetik irakaskuntzakoak Jesusen Lagundia, Deustuko Unibertsitatea edota Nafarroakoa, eta bestetik, leku konkretu batera lotuak
|
dauden
zenbait Loiola edo Arantzazuko santutegiak, esaterako. Kontua da ohituak gaudela boterea ekonomikoki neurtzen.
|
|
|
Nobelaren bigarren zatian, Juan Mari narratzailea bere osaba Joxeren iragana eta heriotza ikertzen ari da, haren bizitza beti inguratu zuen misterioa argitu nahian. Aipatu behar da, garrantzizkoa baita, Juan Mariren hizkera bere osabaren erregistro mitiko poetikotik urrun dagoela; hurbilago dagoela estilo errealistatik, detektibe istorioei
|
dagozkien
zenbait teknika eta estrategiaren erabilerak erakusten duenez.
|
|
|
J. M. LasagaBASTER (1981: 348)]. garaiari eta edukiari
|
dagozkion
zenbait desberdintasun bazter utzita, Renaixença katalanaren eta Rexurdimento galegoaren euskal bertsioa da). Are gehiago, I. Sarasolari (1976:
|
|
|
Eta ez dut jakin zehatz erantzuten. Baina susmoa izan dut badela, izakion barnean, norberaren funtsari
|
dagokion
zenbait une berezi, bestela adierazi ezin daitekeena, eta horixe litzatekeela poesia.
|
|
|
Hori guztia kontuan hartuta, argi
|
dago
zenbait lizentziatura euskara hutseanemateko adina irakasle, eta irakaslegai, euskaldun badagoela, eta hori egin ezbada, arazo ekonomiko edo politikoengatik izan dela, z arazo teknikoengatik.
|
|
|
|
Bagaude
zenbait eragile (ikasle nahiz irakasle) egituraketa beste era bateraegon behar lukeela uste dugunok. Gaur egungo egituraketak, gehienez ere, lerro. handienaren, erdal lerroaren?
|
|
|
Intonazioari, indarrari, etenari, tonuari, keinuari eta berbazkoak ez direnbaliabide guztiei arreta gehiago eskaintzeko aukera ematen du. Hau da, ahozkoari bereziki
|
dagozkion
zenbait alderdi lantzera eramaten gaitu, bainaidatzizko sostenguak eskain dezakeen laguntzarekin.
|
|
|
Ariketak diseinatzeko orduan, autoikaskuntzan
|
dauden
zenbait irizpide hartudugu kontuan: instrukzioak garbiak izan behar dira, ulergarriak, erraz jarraitzekomodukoak, bere kabuz ahalik eta gehien egitea...
|
|
|
ez zela guztiz determinantea pertsonaren postua definitzean, zeren etxea etaberari zegokion logika baitziren, azken finean, gizabanakoek bere egitura barruanzeuzkaten funtzioak definitzen zituztenak. Beraz, galdetu dugu zeinfuntzioz eta ezaugarriz beterik zegoen genero femeninoa estamentu kaparean; nolagauzatzen zituzten emakume kapareek beren estamentuaren ezaugarriak; eta ea baote
|
zeuden
zenbait eginkizun eta egoera, generoaren baitan baino gehiagotaldearen partaidetzaren baitan definitzen zirenak.
|
|
|
|
Badaude
zenbait sinbolo karaktere bereziak edo multzo bereziak adierazteko. Hona azpimarragarrienak:
|
|
|
Hau da, modu zabalean, goiko grafoaren irakurketa eta, beraz, izen arrunt bizigabeen morfotaktikaren azalpena. Baina beste horrenbeste dugu izen arrunt bizidunekin (beste jarraitze klase bat), etab. Esaterako, oraindik egokitu gabe
|
dauden
zenbait maileguk marratxoaren beharra izaten dute irakurgarritasunaren mesedetan. Kasuotarako I_ MAR (stock ean) eta I_ biz_ MAR (surfer ak) jarraitze klaseak daude, baina mugatuta erabiliko dira, ez edozein izen arruntetarako.
|
|
|
Osasun Ministerioak itxitako medikoei buruzko arrazoibide polemikoak —bai kirurgikoei, bai diagnostiko probei buruzkoek— are garrantzi handiagoa hartzen du kontuan hartzen bada iritzi hori duela bi urte eratu zen aditu taldeak, Celia Villalobos ministroaren aginduz, egindako ohar orokorren parte dela, operatzeko dauden atzerapenen arazoa konpontzen saiatzeko. Andaluziako eta Kataluniako zirujau kardiobaskular batzuen salaketek, itxarote zerrendan
|
zeuden
zenbait bihotz gaixoren heriotzari buruzkoak, osasun krisi sakona eragin zuten 2000 urtearen hasieran, eta larrialdi neurriak hartzera behartu zituen horrek. Homogeneizatzea eta koordinatzea Ekimen horietako bat aditu talde bat sortzea izan zen, Espainiako hamazazpi erkidegoetako profesionalez osatua.
|
|
|
Extremadurako txerri iberikoaren ekoizleek salatu dute animalia horren hazte eremu tradizionaletatik kanpo
|
dauden
zenbait ustiategik lehia desleiala dutela. Izan ere, animaliak gurutzatze maila handiarekin merkaturatu dituzte, baina beren produktuak “iberiko” etiketa generikoarekin saltzen dituzte.
|
|
|
* Jateko ohiturak dieta osasungarri eta orekatuaren eredura egokitzea. Espezialista guztiak bat datoz esatean mehe
|
egoteak
zenbait sakrifizio dakarrela (bereziki kiloak pilatzeko joera genetikoa dutenentzat), eta gehiegizko pisua saihesteko modu seguru eta eraginkor bakarra bizimodua aldatzea dela. * Eguneroko elikaduran oinarrizko elikagai talde guztiak hartu:
|
|
|
«tratu txarren batzordeak sortzea, profesionalak heztea eta adinekoek balio ez dutelako aurreiritziak ezabatzea». Gasteizko erizainaren aburuz, gerontofobia ere gai zerrendan
|
dago
zenbait profesionalen artean, eta «helduekin egiten den zainketari ospea kentzen diote, bai maila sozialean bai profesionalean». Lanaldietan tratu txarren arazoa ere aztertu zen familian, baina zaintzaileak jasaten duen higaduraren ikuspuntutik.
|
|
|
Baliteke hurrengo egunetan gauzak garbi gelditzea. Ni horrelako gertakizunekin antsiaturik nago, otsoen kontrako psikosia
|
baitago
zenbait tokitan.
|
|
|
Euskaraz idazten duena
|
dago
zenbaitetan ate gabeko halako iraganbide batean sartua bezala. Zeren, esaten digute, eta guk sinesten, euskaraz idazteko orduan kalitatezkoa den zerbait idatzi behar dela, itzulpenaren froga pasatzeko gai izango den zerbait idatzi behar dela alegia.
|
|
|
Errazena litzateke honen ardura zuzendaritzari leporatzea, baina ardura denona da, hogeita lau euskaltzainena, guk guztiok, gure botoa erabiltzen dugun aldi bakoitzean eramaten baitugu Euskaltzaindia bide batetik edo bestetik. Zoritxarrez, Euskaltzaindian ez daude barnean
|
gauden
zenbaitek (nik ere nire burua sartzen dut talde horretan dudarik gabe) ditugun baino anitzez ere meritu frogatuagoak dituztenak, batez ere idazle, hizkuntza ikertzaile, kazetari edo irakasleak. Akademiak aztertu luke ez ote litzatekeen komenigarria bide berriak irekitzea holako jendea ere sare zabalago batean biltzeko, beste akademia batzuek ere egin izan duten gisa.
|
|
|
Unibe rtsitateen gaurko arautegia ez da egokiena, gehiegizko zurruntasuna ezartzeaz gain, euskaraz irakasteakdaka rtzan beharrak kontuan ez baititu hartzen. Egia da estatu mailako legeriak muga zurrunak jartzen dituela, bainagu re esku
|
dago
zenbait arau ezartzea. Unibertsitateen estatutuez eta autonomi legeez baliatu ginateke, ahal den neurrian gauzak beste era batera bideratzeko.
|
|
2003
|
|
|
Ikastaroek irekitasun horren adibide izan behar zuten. UEUk, azkenik, ordura arte unibertsitatetik kanpo
|
zeuden
zenbait arlo bereganatu nahi zituen: musika, bertsolaritza eta antzerkia.
|
|
|
Bertan azaltzen zenez, UEUren egiturak hutsune larriak zituen: sailburu gehienak ez ziren bileretara joaten, idazkaritza bakarrik
|
zegoen
zenbait arazo konpontzeko orduan, abenduko bilera irekian osatutako talde gehienek ez zuten funtzionatzen, sail askotan irakasleek erakutsitako formalidade eskasak ikastaroa kolokan jartzen zuten edo zenbait pertsonaren bizkar; salbuespen batzuk kenduta, Euskal Herriko kultura taldeak ez ziren UEUra hurbiltzen eta finantziazio arazo larriak zituen era kundeak. Horren guztiaren ondorioa izan zen 1979ko ikasle kopuruaren jaitsiera eta UEU, itxuraz, saturazio puntura heltzea.
|
|
|
Ordurako bi bilera eginda zituzten UEUren koordinazio taldeko kideek, bata Donostian eta bestea Bilbon. Horren osaketak gero izango zuen iraunkortasunik ez bazuen ere,
|
badaude
zenbait izen aipatu beharrekoak. Elhuyar taldea lehen lehenik:
|
|
|
Hitzaldien amaieran sortutako solasaldian erabateko adostasuna azaldu zen Udako Euskal Unibertsitatea antolatu beharraren inguruan, eta bertan
|
zeuden
zenbait irakaslek prestatzeko ardura hartu zuten, Ikas elkartearen babesean. Hortxe bukatu ziren Baionako Euskal Asteak, nahiz eta hurrengo urteetan deiak egin horiek berri ro indarrean jartzeko eta zenbait herritan, Uztaritzen adibidez, tenore horretako ekitaldiak antolatu44 Zabal elkarteak, bere aldetik, 1975eko martxoan hitzaldi ziklo bat prestatu zuen Baionan, baina arrakasta txikia izan zuen, jende aldetik behinik behin, hogeita hamar lagun, «Beti pertsona berak» bildu baitziren45 Hurrengo urteetan antolatutako hitzaldietan euskara, gaztelania eta frantsesa erabili zuten46.
|
|
|
Europako Batzordeko Ingurumen Kontseiluak atzo (martxoaren 5ean) argitaratu zuen jakinarazpen baten arabera, estatu kideen ordezkaritzek akordio bat lortu zuten haziei eta elikagai transgenikoei eragiten dieten erregulazioak, produktuen trazabilitatea eta etiketatzea barne hartzen dituztenak, EB osatzen duten herrialde bakoitzera eraginkortasunez eraman arte baimen berriak ez bultzatzeko. Halaber, Ingurumen Kontseiluak adierazi du konpontzeke
|
dauden
zenbait alderdi daudela, hala nola labore transgenikoak beste forma batzuekin batera egotea, hala nola ohikoekin edo azaleratzen ari diren labore biologikoekin. Horri dagokionez, Batzordeak gogorarazi du etorkizunean saihestu liratekeen kutsadura gurutzatuen kasuak egiaztatu direla.
|
|
|
Zientzialariak gehitu zuen prestakina BioPharma enpresak egingo duela eta 2004 urterako merkatuan eskuragarri egongo dela. Soegijantok adierazi zuenez, denge z kutsatutako eta egoera kritikoan
|
zeuden
zenbait pazienteren plasmazko probak egin ondoren lortu zen txertoa. Ondoren, gaixotasuna zuten 35 laborategi arratoiri aplikatu zitzaien konponbidea, eta gero emaitza “adoretsuak” eman zituzten, zientzialariak ziurtatu zuen.
|
|
|
Munduko Osasun Erakundeak (OME) dioenez, “koroa” hotzeri arruntaren eragilea da, eta Arnas Sindrome Akutu Larriarekin (SRAS) erlazionatzeko aukera gehien dituen birusa da. Hala ere, alderdi hori berresten bada, oraindik argitu gabe
|
daude
zenbait ezezagun. Adibidez, nola azaltzen da pertsona batzuek gaixotasuna hartu izana eta odolean koronabirusaren presentzia ez hautematea?
|
|
|
“Nik dakidala —dio Carreñok—, kasu bakarra egon da munduan, eta Txinan iragarri zen lurrikara bat arrakastaz gertatuko zela, garaiz atera zen populaziora eta bizitza asko salbatu ziren”. Dakiguna da lurrazala, 10 kilometro lodiko geruza bat (itsas hondoetan askoz meheagoa da kontinenteetan baino), puskatuta
|
dagoela
zenbait zatitan, plaka tektonikoetan. Plaka tektonikoak bereiz mugitzen dira, elkarrengandik bananduz edo talka eginez, eta 2.900 km-ko magma masa handiaren gainean flotatzen dute.
|
|
|
Ahalmen terapeutikoa defendatzen duten defendatzaile sutsuak ditu aurrez aurre, baita organismorako eragin suntsitzaileak eta droga gogorragoetara eramateko gaitasuna azpimarratzen dituzten aurkariak ere. Argi
|
dago
zenbait gaixotasunetan eraginkortasuna frogatzeko ikerketak ez duela etenik. Adibidez, Britainia Handiko Gobernuak iragarri berri du ebakuntza ondoko prozesuetan dauden gaixoei kalamua emango diela, mina benetan arintzen duen jakiteko, Imperial Collegek zuzendutako ikerketa batean, 36 ospitaletako 400 pazientetan bere eragin analgesikoa probatuko duena.
|
|
|
Funtsean, gaixorik zeuden animaliak, edo haien zati bat, tratatu egiten ziren agente infekziosoak desagerrarazteko, eta, ondoren, animalien produkzioan sartzen ziren, haragi, odol, hezur edo nahasketa irin bihurtzen baitziren, eta horiek interes handiko osagarri proteiko minerala dira. Hala ere, oraindik jakinarazi gabe
|
dauden
zenbait datuk lagunduko lukete kasu positibo hori ulertzen, eta neurri handi batean argituko lukete gertaera puntuala den edo, aitzitik, behi patologiaren barreiatzea Atlantikoaren beste aldean hasten den. Erantzunik gabeko lehen kontua da ea irinek prioiak desaktibatzen zirela ziurtatzeko tratamendu egokiak jaso zituzten.
|
|
|
Testu honen bitartez jendearen bultzatu nahi dugu Ibilaldiaren antolaketan murgildurik gauden guztiok. Esan beharra dago, oraindik ere hutsuneak
|
daudela
zenbait arlotan. Publizitatean, arropa dendetan, kulturan kirolan, prentsan edota muntaian pertsonalgo falta dagoela adierazgarria da.
|
|
|
Hitzaldiaren gaia maitasuna da eta gaia jorratzeko oso modu plastiko eta adierazgarria erabiltzen du: sinposioan
|
dauden
zenbait gonbidaturen hitzaldiak azaltzen dizkigu, horietan maitasunaren gorespena egiten dela. Era horretara, pertsonaia bakoitzaren izaeraren araberako gorespenak biltzen ditu, horrela maitasunaren inguruko ikuspegi desberdinak eskainiz.
|
|
|
Gaur egun zientziaren onarpen inozo eta haur antzeko hori (ezkertiar ‘aurrerakoien’ artean ere, Althusser kasu, topa daiteke) bi bilakaerak jartzen dute arriskutan, hots: (1) zientziaren aldaketak, ikerketa filosofiko izatetik enpresa ekonomiko bilakatu baita orain, eta (2) zientzi gertakari eta teorien estatusari
|
dagozkion
zenbait aurkikuntzak.
|
|
2004
|
|
|
Beste edozer lortzeko zenbait bitarteko, ostera, gezurra edo erdi gezurra, elkartasunik eza, pertsonaren duintasuna zapaltzea, berbazko bortizkeria, demokraziarik eza, goi mailako inkoherentziak, hainbat indar eta botere motaren eragiteko ahalmen izugarriak »ez naiz betiko indar" faktikoez" soilik ari» barra barra darabilzkigu inongo erreparorik barik. Terreno horietan dantza egiten erabat ohituta
|
daude
zenbait politikari, beste hainbat ekonomia agente, buruzagi sindikalista" progre" asko, erlijio ordezkariak, ezer gutxi eginda inoren kolkotik bizitzen dakien makinatxo bat elementu... Zorionez baita ere, entzun izan dut bitartekoa bera helburu dela batzuentzat.
|
|
|
Horiek esanda, Ludger Mees en akuilua, euskaldun fundamentaliston ipurmasailera dator zuzen zuzen: . Bai
|
baitago
zenbait jende euskara sakralizatu egiten duena eta jende horrek hitz egiten du euskara pertsona balitz bezala, gizakia balitz bezala, eta, behin eta berriro euskararen eskubideekin gora eta behera aritzen dira?. 250
|
|
|
Hasteko, bazkideen interesen eta kooperatibaren errentagarritasunaren bilaketaren arteko integrazio hauek bideratzen ditu produktibitate irabazi handiagoak lortzea eta langileen esfortzuaren intentsifikatzea. Gainera, lan antolakuntza tayloristaedo fordista batean
|
dauden
zenbait kostu aurrez daitezke. Hiru aurrezpen motabereiz genitzake.
|
|
|
2004ko martxoaren 13an, Europako Osasun eta Kontsumitzailea Babesteko bozeramaileak jakinarazi zuen Europako Batzordeak debekatu egin zuela gelatinan oinarrituta egindako gozokiak merkaturatzea. Neurri horren arrazoia izan zen, alde batetik, aipatutako gozokiek haurren asfixia eragiteko arriskua, haien tamaina, forma eta trinkotasuna kontuan hartuta; eta, bestetik, azken produktuan
|
zeuden
zenbait substantzia debekatzea (algetatik eta gometatik eratorritako gehigarriak, EBn debekatuta zeudenak). David Byrne Europako Osasun eta Kontsumitzailearen Babeserako komisarioaren arabera, ontzietan agertzen zen segurtasun etiketa ez zen nahikoa haurren osasuna zaintzeko.
|
|
|
Gaur egun, jakina da zenbait elikagaik eragiten diotela gaixotasun horri, eta beste askok, berriz, gaixotasun horren aurkako babesa dutela. Adituek diotenez, dietan gantz kantitate handiak
|
egoteak
zenbait minbizi mota agertzeko arriskua areagotzen du, hala nola bularrekoa, hestekoa edo prostatakoa, batez ere gantz azido mota jakin batzuk direnean, zehazki, saturatuak (esneki osoak eta esne koipeak, haragi eta horien deribatu gehienak, koko edo palma olioak, etab.).). Kontuan hartu behar da, oro har, horrelako koipe kopuru handia kontsumitzen denean, animalia jatorriko proteinak ere, azukreak, gehiegi kontsumitzen direla; irensten den zuntz kopurua, berriz, eskasa izaten dela.
|
|
|
Orain arte, nahiko emaitza kaskarrak izan dituzte, substantzia naturalek, askotan, ez baitira hain egokiak. Zientzialariek salbian eta erromeroan
|
dauden
zenbait landare substantzia antioxidatzaile eraginkor ikusi dituzte. Hala ere, kontuan hartu behar da substantzia naturalak ez direla beti seguruak giza osasunerako, eta landare jatorrikoek berezko zapore sendo eta bereizgarria izaten dutela.
|
|
|
Esate baterako, Kataluniako Animaliak Babesteko Legeak, 2003an onartutakoak, ez ditu bakarrik pertsonekin hazi, ugaldu eta bizi diren espezieak, betiere animalia basatiak ez badira, baita haragia, larrua edo gizakiarentzat erabilgarria den beste produkturen bat ekoizteko hazten diren animaliak, zama animaliak eta nekazaritzan lan egiten dutenak ere. Erregulazio penalak ez du eragotziko zezenketari
|
dagokionez
zenbait praktika «kultural edo artistiko» garatzea. Praktika horien permisioa, alde horretatik, zenbait legek aurreikusten dute, hala nola Kantabriak, 1992an onartutakoak, zezenen jaietan sufrimendua eragin diezaieketen ikuskizun eta jardueretan animaliak erabiltzea debekatzetik salbuesten duena, «gure ondare historikoaren erakusgarri diren jarduera artistiko eta kulturalen multzoa» baitira.
|
|
|
Animalien elikadurako abeltzain eta enpresaburuak dira, eta azken urteotan sektoreari kalte egin dioten murrizketa askori aurre egin behar izan diete. Gainera, oraindik bideratu gabe
|
dauden
zenbait erronka soziosanitario planteatzen dituzte. Pentsuak egiten dituzten enpresen ordezkari gisa, Javier Polok (Europako APCko I+Gko arduraduna) hitzaldi bat eman zuen berriki Bartzelonan Europako Batzordeak EEBren krisia nola bideratu zuen azaltzeko Institut d’Estudis Catalans en.
|
|
|
Eszenatokia eta taberna egokitzeaz gain, ekitaldiak daudenerako jendea
|
egoteko
zenbait gune ere prestatuko dituzte. Gaur dagoen arazoa jendedeak ez dutela ikusten oso ondo.
|
|
|
Gainera, lotan gaudela segurtasuna dugu bururatzen zaizkigun irudiez, esnatzerakoan segurtasuna dugun bezala hautematen ditugunez. Badira, bestalde, esna
|
gaudenean
zenbait egoera jatorria gure irudimen hutsean dutenak. Hauetako egoera batetik bestera pasatzean —lo egotetik iratzarrita egotera pasatzean, esaterako— pertsona bera gara eta mundu batean bizi gara beti, baina munduari buruzko hautematea aldatzen da, esan bezala, aldaketa ematen den uneaz jabearazten gaituen seinale garbirik ez dagoen arren.
|
|
2005
|
|
|
|
Badaude
zenbait biolentzia, adibidez, joan deneko asteetan Frantziako hiri handietan gertatu dena, bere dimentsio mediatiko nahiz irrazionalagatik, gizarte ezberdinak harritu eta jendeari ardura diguna. Baliteke arrazoia, agian, edozein unetan eragin gaitzaketen biolentziak izan daitezkeen ustetan egotea, batetik bereizi gabeko erasoak eta biktimak hautatzen ez dituzten erasoak direlako, eta bestetik, gizarte bizikidetza ezegonkortzeko gaitasuna dutelako.
|
|
|
Hizkuntza komunak dituen aditz paradigmetatik pertsona jakin batzuen adizkiak baino ez dira erabiltzen, batez ere testu idatziak eta inpertsonalak direlako. Aldiz, modalitateari dagokionean, neutroa izateko helburuak hizkuntza komunean neutralizazio bidean
|
daudekeen
zenbait bereizketa aintzat hartzera' edo nekez erabiltzen diren adizkiak ustiatzera garamatza. Hizkuntza arruntean nekez aurkitzen ditugun gertatu dateke, gertatu bide da/ zen eta gertatu zatekeen adizkien modukoak erruz erabiltzen dira euskara zientifikoaren zenbait esparrutan baieztapen kategorikoetatik alde egiteko.
|
|
|
Hondarribian ezezagunak ziren emakume batzuek eskopetak utzizituzten aldarrikapenaren aldeko pertsona baten Kale Nagusiko etxean. Alardearenegunean, goizeko laurak inguruan, banan banan joan ziren sartzen 25 emakume etahorien alde
|
zeuden
zenbait gizonezko. Lau ordu eman zituzten etxe horretan, azkena atarian.
|
|
|
Basin & Range lurraldeko egitura azaltzeko erabiltzen diren bi eredu arruntenak 6.34 irudian aurkeztutakoak dira. Bi eredu hauen artean
|
badaude
zenbait ezaugarri komun. Bietan lurrazal kontinentala mehetuta dago eta, era berean, Tertziarioko sedimentu eta arroka bolkanikoak, batez ere, Paleozoiko Mesozoiko garaiko arroka sedimentario eta bolkaniko deformatuen gainean kokatzen dira.
|
|
|
Hemen, K gutxiko toleitak fosatik gertuen azaleratzen diren arroka bolkanikoak dira eta progresiboki fosatik urrundu ahala K ertaineko eta K altuko magma kalkoalkalinoak agertzen dira. Uharte arku gehienetan eredua bete egiten da, baina
|
badaude
zenbait salbuespen eta kasu gutxi batzuetan alderantzizko ereduak ere definitu izan dira.
|
|
|
|
Badaude
zenbait termino lakainketa prozesuan maiz erabiltzen direnak. Lehenago definitu bezala, polo begetatiboa esaten zaio zigotoaren biteloa daraman muturrari; besteari polo animala deritzo.
|
|
|
Orduan, txantxa Sant Joaneko koken kreman sortu zen, mikroorganismoa zuen jai horretako postre katalan tipikoan. Urte bereko urrian, egoera txarrean zeuden eta Espainiatik inportatuta
|
zeuden
zenbait arrautzak 350 pertsona Erresuma Batuan infektatzeko arrazoia izan zen. Hori baieztatu zuen Britainia Handiko Elikagaien Kontrolerako Agentziak (FSA, ingelesezko sigletan), eta, orduan, ziurtatu zuen «Espainiako arrautzen eta antzemandako salmonela kasu askoren arteko loturaren frogak» aurkitu zirela.
|
|
|
ehun urtetik gorako pertsona horien ia %90ek gaixotasun kardiobaskularra edo minbizi ez dermatologikoak bezalako akhkeak saihestu zituen zahartzaroan. Erantzun gisa, azterlanaren egileek proposatzen dute badirela bizitza luzerako mekanismo fenotipikoak, bai eta azpian
|
dauden
zenbait genotipo eta ingurumen elkarreraginak ere. Jakina denez, generoak ere funtsezko zeregina du:
|
|
|
WWF/ Adenak aurkeztutako txostenaren arabera, konposatu toxiko horiek hainbat gaixotasun eragin ditzakete, hala nola minbizia, immunitate sistema kaltetzea, portaera arazoak, hormona alterazioak edo are feminizazioa ere, hala nola bisfenol A konposatua, zeinak sexu aldaketa eragin baitu Hego Amerikako kaimanaren senide bat den zonar oberoetan. Nazio Batuen Ingurumen Programak (UNEP) sustantzia toxiko iraunkorren bilakaerari buruz egindako beste azterlan batek (LPS) 2003 urtean ohartarazi zuen, halaber, biofenilo polikloratuen (PCB), hexaklorobentzenoaren, lindanoaren eta beste konposatu batzuen hondarrak
|
zeudela
zenbait laginetan, hala nola haragia, arraina, barazkiak, esnekiak eta beste produktu batzuk. Alde horretatik, Europako Batzordeko Elikagai eta Albaitaritza Bulegoaren datuen arabera, Europan merkaturatzen den fruta eta barazkien %40k pestizida hondarrak ditu.
|
|
|
Oraindik paperetan baino ez
|
dagoen
zenbait azpiegitura lan handi ageriko oposizioa izaten ari da. Supersur bezala ezagun bilakatu den autopista proiektuaren aurkako jarrerak edo AHT abiadura handiko trenaren Y grekoa gizartearentzat kaltegarritzat duten iritziek espazio bat bereganatu dute eztabaida publikoan eta komunikabideetan.
|
|
|
Honi interes politiko jakin batzuekiko lotura eta zenbait komunikabide jakinen" lana" gehitzen badizkiogu, egoera askoz korapilatsuagoa bihurtzen da. Argi
|
dago
zenbait komunikabidek eta alderdi politikok bereak eta bi egin dituztela gatazka hau hauspotzen, txingarrari ikatz eta gasolina gehiago botatzen. Baina honekin batera beste hau ere esan beharra dago:
|
|
|
bai hizkuntzaren estudio orokorraren perspektibatik, bai eta Europako historiaurrearen perspektibatik. Ikerketa honekin erabat lotuta
|
daude
zenbait galdera: ze herri bizi izan ziren lehenik Espainian eta Portugalen?, ze bidetik iritsi ziren haiek hona?, ze nahasketa eta banaketa ezagutu zituzten bertan?
|
|
2006
|
|
|
Niri iruditzen zait ildo beretik doala. Hala ere,
|
badaude
zenbait ezberdintasun. Arditurri gure herri musikaren baitan osteratxoa egitea bezala zela esan nuen, txokorik txoko ibili eta dauzkagun perlak ikusi...
|
|
|
Juan Manuel Romanek azaldu digunez, Ecologistas en Accion taldea arreta bereziz ari da jarraitzen transformadore, goi tentsioko linea eta azpiestazio elektrikoak: «Batzuen inguruan jende askotxo hil da minbiziz, eta
|
badaude
zenbait ixteko sententziak».
|
|
|
Emakumearen aurkako indarkeria epaileari
|
badagokio
zenbait delituren instrukzioa edo horien gaineko ardura izatea, lurralde eskumena zehaztuko da biktimak duen egoitzaren arabera; horri kalterik egin gabe, egitateak zein tokitan gertatu eta toki horretako epaileak babes agindua eman dezake edo lege honen 13 artikuluaren arabera presako neurriak har ditzake.
|
|
|
Ume gehienak bi urterekin (eginda edo egiteko) hasten diraeskolara joaten eta, urtez urte, eskolaratze tasa gorantz doa1 Hori baino gehiago, gizarteak, salbuespenak salbuespen, gertaera hori ontzat ematen duela esandaiteke.
|
Badaude
zenbait talde horrekin ados ez daudenak eta eztabaida plazaratzen ari direnak. Hala ere, nago gizartean konbentzimendu handia dagoela egoerahori, edonondik begiratuta ere (umeen sozializaziotik edo emakumeen parte hartzesozialetik), lorpen sozial handia dela.
|
|
|
Jarrera horietatik, bularreko esnea elikagaiosasuntsuagoa eta naturalagoa dela eta ekintza horren alde alternatiboak azpimarratzen dituzte: medikuntza hegemonikoaren eta kontsumo gizartearen aurrekokritika eta autonomia, bizimodu humanistagoaren aldarrikapena, etab. Ez dut ukatuko beraiek defendatzen dituzten argudioetan
|
badaudela
zenbait gauza arrazoizko, baina nire ustez filosofia naturista edo humanista horiek, oro har, eta salbuespenaksalbuespen, emakumeenganako jarrera menderatzaile/ androzen trikoek kutsaturikdaude edo egon daitezke. Osasuna edo bizimoduak era ez hegemoniko batetikulertzeak ez zaituelako berez libratzen genero ikuspegi ezberdintzaile eta zapaltzaile batetik.
|
|
|
Hurrengo lerroetan deskribatuko ditugu ohikoak diren Lagundutako Giza UgaltzeTeknika (LGUT) batzuk: umetoki barneko intseminazioa, in vitro ernalketa, teknikaosagarriak, eta oraindik aldi esperimentalean
|
dauden
zenbait proba (Pons etaGrossmann, 2000).
|
|
|
mendebaldar kulturaren arrazionalizazioa prozesu konplexua da eta ezin da progresoaren ideiarekin nahastu. Weber-en ustez
|
badaude
zenbait aurrerapen hainbat arlotan, aspektu teknikoen hobetze modura ulertuta. Baina, horrek ez du esan gura gizadia harmonia egoera baterantz bidaiatzen ari denik.
|
|
|
Gauza bera esan liteke PLOren 3.1.e. artikuluak dioenaz, arau berezien aurka doan publizitate debekatua jasotzen baitu. Izan ere, debeku horiek izaera tautologikoa dute, publizitatea ezin baita inolaz ere Konstituzioaren eta legearen aurkakoa izan («legezkotasun printzipioa») (EK 20 art.). Beraz, esan den bezala, bi artikulu horiek (3.1.a. eta e.) soberan
|
daude
zenbaiten iritziz, zeren legeak eta ordenamendu juridikoak horiek babestu nahi dituztenak babesten baititu (Fernández Novoa, 1989: 93; De la Cuesta, 1995:
|
|
|
Estatuari dagokio sortzeko ahalmen normatiboa, berak ekoizten baititu arau juridikoak. Dena den, eta kontuan harturik nola dagoen antolatuta Espainiako Estatua, azpimarratu behar da arauak emateko boterea, legeak barne, autonomia erkidegoei
|
dagokiela
zenbait kasutan.
|
|
|
Baina nola ezaugarritu jarduera horiek? Testuinguru horretan,
|
badaude
zenbait ohar edo ezaugarri publizitate komunikazioaren ulertze integral baterako lagungarriak izan litezkeenak (Santaella, 1989: 70):
|
|
|
Tarifak, ordutegiak eta erabiltzeko arauak, adibidez aparkalekuan, aldez aurretik ematea ere eskatuko da. Etxebizitzen salerosketari dagokionez, konponduko dira sustatzaileak proposatutako kredituaren nahitaezko subrogazioa eta saltzaileari
|
dagozkion
zenbait zerga lekuz aldatzeko debekua.
|
|
|
Desagertzeko arriskuan
|
dauden
zenbait ekimenek, hala nola lagundutako ugalketak, klonazioak, ekoturismoak edo GPSaren bidezko azterketak, berreskuratu nahi dute
|
|
|
Duela 6 urte, Itzubaltzeta Erromoko gazte batzuen buruetatik herriko gazteria batuko lukeen konpartsa bat sortzeko ideia igaro zen; ilusioz, lan egiteko eta lan horren fruituaz gozatzeko kideak batuko lituzkeena. Handik hona bueltaka zebilen ideia hura berehala gorpuzten joan zen, herrian zehar sakabanaturik
|
zeuden
zenbait koadrilarekin bat etorri ondoren eta jaietan 40 bat konpartsakide izatera heldu ginen izugarrizko giro, kolore eta aldarrikapenak uztartuz. Bertan eman zituen hastapeneko pausoak Itzubaltzeta/ Erromoko Gazte Enbata konpartsak.
|
|
|
–Jada piztuta
|
daude
zenbait.
|
|
|
Egoera bera
|
dago
zenbait ikastetxe publikotan ere. Ikastetxe publiko batzuetan, erdi goi mailako auzotan kokatzen direnetan edo beste ezaugarri batzuk dituztenetan, nolabaiteko selekzio bat egiten da.
|
|
|
Edozein hizkuntza politika, daitekeenik moderatuena izanik ere, beti irudituko zaie gehiegizkoa espainiar liberalei, ia ia definizioz. Baina prest
|
zeuden
zenbait neurri onartzeko. Honela ikusten zuten beraiek euskara:
|
|
|
Ikasturtean zehar egindakoarekin, ikasturte hasieran airean
|
zeuden
zenbait galdera erantzun dira, eta berriak ere sortu dira, nola ez?. Aipatu dudan egitasmoak atal ezberdinak zituen.
|
|
|
Disposizionalismoa da, hain zuzen ere, 6 atalean proposatu dudan balioen gaineko ikuspegiarekin bateragarria izan daitekeen interpretazioa. Dena dela, interpretazio batzuen arabera eta gure proposamenari aurre eginez,
|
badaude
zenbait pasarte non Humek balioen kasua bero aren kasura gerturatzen duen.28
|
|
|
Estetikari dagokionez, Humeren ikuspegia Gustuaren araua izeneko testuan agertzen zaigu. Morala dela-eta, erlatibismoarekin lotuta
|
dauden
zenbait pasarte ikusi ditugu dagoeneko.
|
|
|
Edozein motatako edertasunari eta deformazioari dagokienez, gizakien sentimenduak desberdinak izaten dira sarritan, nahiz eta haien diskurtso orokorra berdina izan. Hizkuntza guztietan
|
badaude
zenbait termino gaitzespena adierazten dutenak, eta beste batzuk gorespena; eta hizkuntza bereko gizakiek bat egin behar dute termino horien erabileran. Idazkerari dagokionez, dotorezia, egokitasuna, soiltasuna eta bizitasuna txalotzeko bat datoz ahots guztiak; baita gehiegikeria, manierismoa, hoztasuna eta distira faltsua gaitzesteko ere.
|
|
|
[16] Gogoeta gorputz gustuaren arteko antzekotasun handiak erakutsiko digu nola erabili istorio hori. Nahiz eta ziurra den edertasuna eta deformazioa, gozoa eta mikatza bezala, objektuetan dauden tasunak ez direla eta sentimenduarenak direla guztiz, bai barnekoarenak bai kanpokoarenak, onartu beharra dago objektuetan
|
badaudela
zenbait tasun sentipen partikular horiek ekoizteko egokiak direnak izatez. Dena dela, tasun horiek neurri txikiago batean egon daitezkeenez gero, edo beste tasunekin nahastuta egon daitezkeenez gero, sarritan gertatzen da horrelako tasun ñimiñoek gustuan ez dutela inongo eraginik izaten, edo modu nahasian agertutako zapore partikular guztiak bereizteko gauza ez dela gustua.
|
|
2007
|
|
|
Hasiera batean, eztabaida helburuetan kokatze horrek oso oso agerian utzi ditu euskararekiko erdi ezkutuan
|
zeuden
zenbait jarrera, besteak beste, orain arte euskararekiko atxikimendu eta konpromiso eskasa erakutsi duten sindikatu eta hedabide batzuena, euskarekiko maila gehiegizkoa ez ezik euskara ikas/ irakaskuntzaren hizkuntza nagusia bihurtzeak gaztelania bazterrean uzten duela nabarmendu dutenean. Ez dituzte, ostera, gaztelaniarekiko ez eta ingelesarekiko xedeak auzitan jarri.
|
|
|
" Gure ondarea biltzeko urrezko aukera baten aurrean gaude. Bost urte hauetan jada egurrezko azken barkuak urperatu edo birrindu egingo dituzte, baita portuetan
|
dauden
zenbait garabi zahar ere; berandu baino lehen berreskuratu behar ditugu". Izagirrek, berriz, egungo legediari buruz hitz egin digu:.
|
|
|
Euskaltegietan matrikulatutako ikasleen helburuei erreparatzen badiegu (gehienetan titulua), azkar ikusiko dugu gure ikasleak klasera bultzatzen dituen testuinguru nagusia ez dela herria, arloa edo esparruak baizik. Horretaz gain, argi
|
dago
zenbait esparru oso arrotzak zaizkiola euskarari eta eragin handia dutela lurralde osoko biztanleengan, hala nola komunikabideak, arlo sozio-ekonomikoa, osasungintza eta abar. Era berean, kontuan hartu behar dugu, arlokako lanak, egoera soziolinguistiko ezberdina duten guneetako herritarrak harremanetan jartzea ahalbideratuko digula.
|
|
|
Bertzalde, 2 taulan udalerri horiei
|
dagokien
zenbait datu demolinguistiko ere atxiki zaie: 2001eko erroldaren arabera euskaraz ongi solasten direnak 2 urtetik goitiko populazio osoa hartuta (Euskaraz ongi), 25 urtetik beheitikoak hartuta (urtekoak) eta 15 urtetik beheitikoak bereizita (urtekoak).
|
|
|
Elkarte apartzeriari dagokionez, itunik ez dagoenean, sozietate kontratuak arautuko du hori (32 artikulua). Apartzeria indarrean
|
dago
zenbait autonomia erkidegotan, eta, bestalde, irudi berrietan agertzen da, besteak beste, nekazaritza eta industriako kontratuetan, eta integrazioari lotutakoetan.
|