|
2000
|
|
|
Soziologo frantses honek dioenez gizartearen historiak garbi erakusten du" ez
|
dagoela
politika sozialik baldin eta hartara behartzen ez duen gizarte mugimendurik ez badago" eta, bere ustez," bankuen Europari, moneta bakarraren Europari, Europa polizial eta zigortzaileari oso aurreratua jadanik eta Europa militarrari benetako Europa sozial batez aurre egin nahi diotenen arazo nagusia helburu hori lortzeko behar diren indarrak nola mobilizatu behar diren eta mobilizazio la...
|
|
|
Ardura teknikoa ez da nahikoa, ardura politikoa behar da. EBPN ez dago soilik goi mailakoen eskuetan, ez
|
dago
politika orokor baten baitan bakarrik, udaletako zinegotziek ere euren herrietan lan egin behar dute. Badakigu gu tartean gaudela eta artekari lana egiteko prest gaude.
|
|
|
Azpimarragarria da, gai honen inguruan, Nafarroari eskaintzen zaionarreta txikia: kontuan hartuta bere erakunde politiko propioak dituela (Euskal Autonomia Erkidegoaren parekoak, Foru Hobekuntzatik datozenak), ia ez da agertzen herrialde horri soilik
|
dagokion
politika albisterik, Euskal Autonomia Erkidegoari soilikdagozkionak %39 izanik. Gizarte gaietan, ordea, Nafarroak badu presentzia aipagarria: Bizkaiaren pare, eta Arabak baino handiagoa.
|
|
|
Hitz batean, bere bizitza osoa bezala, Joxeluisek, politizatu? egin duhezkuntzaren jarduna, edo hobeto esanda, berak emandako gaietan (elebitasuna, soziolinguistika eta abarretan) ezkutaturik
|
zegoen
politika azalarazi du, intelektualeraldatzaile bati dagokion eran, bide praktiko batez, pedagogiak ahazturik zuen jarrerakontzientziatzaile historikoa berreskuratuz3.
|
|
2001
|
|
|
Pertsona bat bere bizitza osoan politika egiten badago, hori profesional bihurtzen da eta bakarrik bere interesak defendatzen aritzeko izugarrizko arriskua dauka. Pertsona bat ezin da
|
egon
politikatik bizitzen bere bizitza osoa, hori burokrata bat bihurtuko da, hori moztu egin behar da. GKEetan dabiltzan askok alderdietan eta bere sinesmena galdu du, baina hala ere beren ekarpena egin nahi du eta horregatik egiten da solidaritatea.
|
|
|
Arazoa ez
|
dagokio
politikari, zeren herrialde batek bere kanpo zorra behin soilik zerbitzatu balu, horregatik herrialdeak ez luke kalterik jasoko. Nazioarteko kapital espekulatzaileak bere hazkunde jatorrietan gutxitze bat jasanen luke, noski, baina hori ez da faktore negatiboa mundu ekonomiaren garapen orekaturako.
|
|
2002
|
|
|
Hitzarmen Berezia planteamendu honetatik abiatu da: Ipar Euskal Herrian ez
|
dago
politika linguistiko bat funtzionamenduan ezartzeko eskuduntzak dituen instituziorik, ez dago Kultura edo Hizkuntza Ministeriorik. Alabaina, bertako instituzioei ezerk ez die debekatzen euskararen aldeko politika bat antolatzea.
|
|
|
Enplegua sustatzeko kontratu motak aztertzean, lehenik aipatu behar da, lan legeriaren eskumena estatuari soilik dagokiola, eta autonomia erkidegoek ezindutela eraginik izan kontratu araubidean. Aipamen hori egin ondoren, Espainiakoestatuan, lan merkatuari loturik
|
dauden
politiken artean, kontratazioa suspertzekoaldi baterako zenbait kontratu mota sortzea izan da estrategia nagusiena.
|
|
|
go testuingurua behatuz,
|
egondako
politikak azaleratuz, eginditzakegun politikak analizatuz eta aukera estrategiko berriakproposatuz.
|
|
|
Ildo historikoa aztertuz gero, honela banatuko nituzke
|
egondako
politikak:
|
|
|
zeren informazioa baita ekonomiaren lehengaien artean lehena; informazio barik ez dabil ezer: ez
|
dago
politikan aritzerik, ezta ekonomian ere. Espantsioan, zeren hezkuntza gizarte sistema estrategikoa baita, berak bermatzen baitu bakebidezko gizakiaren domestikazioa, berak bermatzen baitu gizakia gizarteratzea eta sozializatzea, tokian tokian indarrean dauden parametroen arabera (sozialak, politikoak, erlijiosoak eta kulturalak), jakina.
|
|
|
banderetan, mapetan, iragarkietan eta hauteskunde leloetan. Gizarte modernoetan, ez
|
dago
politika eta ideologia ulertzerik era anitzeko komunikazio ikur barik.
|
|
2003
|
|
|
J. M. S. Beste zenbait giza jarduera baino gehiago
|
dago
politika interesen menpe. Eta, agidanez, zenbait interes aurrera ateratzeko, egiak baino gehiago laguntzen du gezurrak.
|
|
|
Mugaz gaindiko ibai arro gehienak Asian, Iberoamerikan eta Afrikan daude. Horietan, edateko uraren, ureztatzearen, arrantzaren eta energia hidraulikoaren gaineko tentsioak larriagotu egin daitezke, populazioaren hazkundearen eta
|
dauden
politiken ondorioz. Lehian dauden zortzi ibai Afrikan daude, bereziki hegoaldean, eta sei Asian, gehienak hego ekialdean.
|
|
|
Argi dago begien aurrean dugun euskararen egoera linguistiko diglosikoa ez dela huts hutsean euskaldunen borondatezko zerbait; ezpada indarrean
|
dagoen
politikaren  bitartezko faktua, zeinak ahalbideratzen baitu lur bazter honetan basko izan ahal izatea euskaraz tutik ere ulertu barik, besteak beste. Espainiar eta Frantziar politika administratiboek gogor borrokatu izan dute desberdintasunen aurka, era guztietako mamuak piztuz.
|
|
|
Aurrekontuen diru sailen azalpenetan, dirua zertan gastatu behar zen azaltzeko idazkietan alegia, amiltzea zegoen. Hor
|
zegoen
politika berriaren iragarpena. Heldu zen kontraerreformaren nondik norakoaren azalpena.
|
|
2004
|
|
|
Begi bistan da eskaera ondo ulertu duela. PPrekin
|
zegoen
politika oldarkor eta istilutsuetatik eszenatoki politiko berri batera iragan gaitezke Euskal Herrian. Jakina, akordioak lortuko ote diren beste kontu bat da».
|
|
|
Non ezarri euskarak behar duen hizkuntza politika eta alderdi politika hutsaren arteko marra iluna? Zein irizpideren arabera finkatuko ditugu euskarari
|
dagozkion
politika jardunak noiz diren zilegi eta mesedegarri. Zeren arabera adostu genituzke irizpide horiek?
|
|
|
Horrela bada, ezker abertzaleak, PNVren eskema historizista eta tradizionalistekin hautsi ondoren, bere politika beste elementu objektibo batekin lotzeko arriskua du: , euskararik ez badago, ez
|
dago
politika abertzalerik?. Baina hona hemen horren guztiaren muga:
|
|
|
ak ere agirikoak zirela. Arduratsuagoak
|
zeuden
politikan, foru sistemaren etor
|
|
2005
|
|
|
politikaren alorrean ere jokatzea beharrezkoa da. Europan bertan eta Ipar Amerikan
|
badaude
politika munduari gizarte mugimenduetatik eragiteko esperientzia oso interesgarriak. Ez dugu dirurik ekonomian oinarritutako lobbya izateko, baina aski gutxiengo handia gara euskaldunok eta euskaldun ez diren euskaltzaleekin nabarmen handitzen den multzo soziala gara.
|
|
|
– ... Euskal Herri mailan gauzak itsusi
|
daude
politika mailan. Hala ere, herri mailako festak antolatu dituzte gazte mailan, eta sexu mailako jardun maila apartak eragin maila handia izan du bai bikote mailako gozamen mailan, bai kontzientzia mailako eragin mailan ere.
|
|
2006
|
|
|
Kritikatu egin dituzte. Ezin dute onartu alderdia baino inportanteagorik, edo alderditik kanpo
|
dagoen
politika berririk.
|
|
|
Gatazka eta normalizazio prozesua tartean dela, ba al
|
dago
politika eraginkorrik egitea Eusko Legebiltzarrean?
|
|
|
Soroetan bizi ziren errefuxiatuentzat, baldintzak okerrera egin zuten 2005ean, batez ere askok elikagaien errazioak murrizteari aurre egin behar izan ziotelako —munduko gobernuek errefuxiatuak babesteko eta haiei laguntzeko nazioarteko betebeharra ez dutela betetzen adierazten duen seinale— Sarritan, egoera horrek emakumeen aurkako indarkeria areagotu zuen, familiako indarkeria barne, bai eta sexu esplotazioa ere, sexu harremanak izatera behartuta baitzeuden elikagaien errazioen truke, bizirauteko bide bakar gisa. Errefuxiatuei zelaietatik kanpo zirkulatzeko askatasuna ukatzen jarraitu zuen, eta horrek bizitza irabaztea eragozten zien, eta arazo larriak planteatzen zituen errefuxiatuen eskubideetan eta bizitzan epe luzean
|
egoteko
politikak zituen ondorioei buruz. Hiri eremuetan, errefuxiatu askori ukatu egiten zitzaien izaera juridikoa, lanerako eskubideaz gain, eta indigentziara edo beste nonbait bizirauteko bilaketa arriskutsura behartzen zituzten; horrek, batzuetan, beste herrialde batzuetara lekualdatzea eskatzen zuen.
|
|
2007
|
|
|
Europarekin bat egin nahi da enpresetako zergei dagokionez, baina ez dio axola gero eta gehiago urruntzen baldin bagara Europako gizarte bateratzetik. Hori da zergaren erreforma erabakitzen dutenen politika; enpresaburu batzuen zerbitzura
|
dagoen
politika eta ez herritarren zerbitzura. Zergaren erreforma antisoziala da nabarmen.
|
|
|
Batetik, beti ez da erraza bereiztea zein diren benetako asilo eskaerak eta egoitza lortzeko eta, hala denean, lan baimena lortzeko asiloaren bidea erabili nahi duten eskaerak; izan ere, pertsona batzuek euren estatuetatik emigratu egiten dute txirotasun eta miseria egoeretatik ihes egiteko, hau da, benetako «errefuxiatuak» izan beharrean immigrante ekonomikoak dira. Bestetik, estatuek atzerritarrei
|
dagokienez
politika gero eta murriztaileagoa dute, ezin dituzte hartu estatuan sartzen ahalegintzen diren legearen aurkako emigrante guztiak?, eta horrek zuzeneko eragina du asiloaren inguruko guztian, eta kasu batzuetan, asilo eskaeren izapideak modu masibo eta azkarrean egiten direnez, «arinkeriaz» ukatu egiten dira. Gai horri dagokionez, kontuan hartu behar da baita ere pertsona lekualdatuen oldearen kasurako ezarritako behin behineko babesaren araubidea, urriaren 24ko 1325/ 2003 EDk arautua; aberrigabeen arazo zehatzari dagokionez, nabarmendu behar da Espainiak 1954ko uztailaren 28ko New Yorkeko Konbentzioa, Aberrigabeen Estatutuari buruzkoa, 1997an berretsi zuela, eta Aberrigabeen Estatutuaren aitorpena uztailaren 20ko 865/ 2001 Errege Dekretuan araututa dagoela.
|
|
2008
|
|
|
Txostenak dioenaren arabera, neoliberalismoak gero eta indar handiagoa du, eta kalte handia egiten dio klase borrokari; hala," oso zaila zaigu erakunde politikoetan eragina izango duen erantzun bat sorraraztea". Sindikatu abertzalearen aburuz," euskal gobernu eta administrazio autonomikoak neoliberalismoan oinarritzen dira, eta merkatuaren mendean
|
dauden
politika publikoak sustatzen dituzte". Horregatik, hazkunde ekonomiko handia gertatu bada ere, ez da aberastasuna behar bezala banatzen.
|
|
|
Egia da Kontzertuak nolabaiteko autonomia fiskala ematen diola EAEri, baina horrek ez du zerikusirik subiranotasun ekonomiko eta fiskalarekin. Lurralde hauetan kokatutako multinazional eta enpresarioen zerbitzura
|
dagoen
politika fiskala jasotzen duen autonomia fiskala da. Politika fiskal horren ondorioz, EAEko enpresek beren etekinengatik ordaindu beharreko zerga %35etik gaur eguneko %20ra murriztu da, enpresa motaren arabera.
|
|
|
Beraz, berriro ere, bere gaitasuna ez
|
zegoela
politika «gordinaren» arloan baizik kulturgintzan aipatzen zuen. Bestalde, alderdi jeltzalearekiko, edo haren sektore independentistarekiko aldeak sainalatzen zituen:
|
|
|
Gizarteak bizitzaren arlo guztiak bere baitan hartzen ditu. Horregatik erlazionatu beharra
|
dago
politikarekin, ekonomiarekin, mentalitateekin, etab. Lan honetako lehenengo bi kapituluetan gai horien inguruan mintzatu garen arren, gure diskurtsoa ulergarriagoa izan dadin berriro ere gai berdintsu horietara bueltatzea beste erremediorik ez daukagu. Ondorioz, gorago aipatu ditugun ideia batzuk errepika daitezke hurrengo puntuetan zehar.
|
|
|
Jende piloa daukagu guri botoa emateko zain. Jokaldi interesgarriak egiteko aukera
|
dago
politikaren taulan.
|
|
|
Jakinak dira mundu honen barruko desadostasunak, eta baita barne boterea lortzeko borrokaren emaitzak ere: tristea eta kezkagarria izan da frogatzea militarrak ez
|
daudela
politikaren esanetara egoteko prest. Ezker abertzalearen gehiengoak eta herri honen zati handi batek itxaropena jarrita zuen zuzendaritza politikoan, eta pentsatzen zuen gauza izango zela lidergoa eskuratzeko eta MLNVren ibilbide erratikoa birbideratzeko, baina mespretxu lotsagabea besterik ez du jaso, eta beldur naiz egoera hau atzeraezina dela, nahiz eta marketin politikoko hainbat ekimen ikusi dugun ziurrenik.
|
|
|
Ez, politika nahiko zentzu mugatuan ikusten da. Argi dago ELA buru belarri sartuta
|
dagoela
politikan, indar soberanisten arteko metaketa bilatzen duela, eta ni erabat ados nago jarrera horrekin. Sindikatuan ohitu gara epe ertain eta luzera begira kontuak aztertzen, aldez aurretik hurrengo urratsak zehazten.
|
|
|
Horretarako, egungo fiskalitate eredua errotik aldatzeko deia egin du. «Indarrean
|
dauden
politika fiskalak ahituta daude», esan du Rebeca Ubera Gipuzkoako batzarkideak, Iñaki Aldekoa Arabako batzarkidearekin, Josu Murgia Bizkaikoarekin eta Jon Abril alderdiko koordinatzaileordearekin batera emandako prentsaurrekoan.
|
|
|
Hona hemen aipaturiko punturik garrantzitsuenak: ...izango zatekeela subprime ko merkatu hori ezabatzea, zeren oso arrakastatsua izan baita, jende askok etxeak edukitzeko; (vi) Espero dut subprime ko merkatuan dauden arazo teknikoekin eta finantza segurtasuneko problemekin aritzeko prozesuan subprime ko merkatua ez dela izango alboratua; eta (vii) Sistema kapitalistak azken zazpi edo zortzi urtetan aberastasun ekonomikoa sortu du munduan, merkatuei
|
dagozkien
politikei esker.
|
|
2009
|
|
|
ETA ahul dago oraindik min asko egin dezake halere eta unea baliatu behar dugu terrorismoaren aurkako politika indartzeko.
|
Dagoen
politika emaitza onak ematen ari da, bide beretik segitu behar dugu. Lehendakariak esan duenez, inpunitatearekin bukatu behar dugu, ez da normala herri enparantzetan terroristen argazkiak zintzilik egotea.
|
|
|
Gauzak horrela, enplegu politika aktiboak transferitzeak, politika pasiboak ere ekarri behar ditu berarekin, hala nola haiekin zer egin eta nola finantzatu erabakitzeko gaitasuna. Eta Euskal Herriari
|
dagokio
politika horiek kudeatzea. Madrilgo edo Gasteizko nahiz Iruñeako sukurtsalen eskuetan uzteak, esan nahi du finantzatzen jarraitzea enpresari eta sindikatu espainiarrak, edota EAEko nahiz Nafarroako euren sukurtsalak.
|
|
|
Gabetsi egiten dute gauzak sinpleagoak ziren garaia. Zeren ezer ez
|
baitago
politikatik urrun, eta denak du zerikusia denarekin, gizon edo emakume izatearekin.
|
|
|
32): «(?) Eusko Jaurlaritzak DVDtan editatzeari eta euskarara bikoiztutako pelikulak zinema aretoetan estreinatzeari
|
zegokion
politika handiguratsuagoa garatu zuen hamarkadaren erditik aurrera, horretara xedatutako dirulaguntzen zuzkidura ondo gehituz. Horrek ez zuen eragin handirik izan hedapen komertzialeko aretoen merkatuko joera nagusiak aldatzeko, baina ondo etorri zen batez ere ikastegietara zuzendutako hasiberrien zirkuitua elikatzeko eta etxerako, bereziki haurrentzat, bikoiztutako pelikulen katalogoa osatuz joateko ere.
|
|
|
esparru hori67 garatzeko beharraren jatorria, jakina, hauxe da: indarrean
|
dagoen
politika ekonomikoa eta optimoa den politika ekonomikoa bat ez etortzeaz konturatzea, baina ez informazio arazoengatik edo akats teknikoengatik, arrazoi politikoengatik baino. Alde batetik, politika ekonomiko errealak zergatik ez diren onenak, ikuspegi politiko horretatik ikusita?
|
|
|
15 Beste antzekotasun batzuk ere
|
badaude
politika ekonomiko faxisten eta keynesiarren artean. Antzekotasun horien jatorria, neurri handi batean, denboran gertatu zen bat etortzearen ondorioa da (30eko hamarkada) eta, esan dugunez, 29ko Depresioak jotako ekonomia berpizteko helburuarena ere.
|
|
|
demokrazia zuzenean oinarritutako gizarteak. Argi dago demokrazia guztietan herriaren nahiak baldintzatuta
|
dagoela
politika ekonomikoa. Baina egia da ere interes talde handiek, eta, bereziki, korporazio handiek?
|
|
|
Gaur eguneko krisialdiaren jatorrian
|
dauden
politika ekonomikoak aztertu behar badira, atzera jo behar dugu denboran, ziur asko, hainbat hamarkada.
|
|
|
Askotan gertatzen den moduan, ordezkariak izateko beraien benetako gaitasuna baino gehiago, historikoki izan duten antolatzeko eta presionatzeko gaitasuna izan da gakoa enplegugileen erakundeek eta sindikatuek pisurik funtsezkoena hartzeko esparru honetan; hau da, gizarte zibilaren hasierako ordezkariak izateko, erakunde publikoekiko bitartekaritzan, politika ekonomikoarekin loturik
|
dauden
politika publiko guztien aurrean.
|
|
|
Dakigunez, betidanik egon da etengabeko kontraesan nabaria Zientzia Ekonomikoan, oro har, nagusiak diren eta ofizialki indarrean
|
dauden
politika ekonomikoaren teorien alde batetik eta, bestetik, nazioen politika ekonomikoen benetako praxiaren artean.
|
|
|
c. Enpleguaren sustapen zuzenarekin loturik
|
dauden
politikak. Adibidez, lankontratuak sustatzeko asmoz onartzen diren ekonomia pizgarriak (dirulaguntzak, hobariak?).
|
|
|
Hala ere, behin baino gehiagotan esan da ideologia guztietan ez
|
dagoela
politika ekonomiko zehatz batekiko konpromiso argirik.
|
|
|
Bai batzuek bai besteek, gaur eguneko gizarteari
|
dagozkion
politika ekonomikorako proposamenak ekartzen dituzte. Ez ditugu aztertzen, beraz, etorkizuneko gizarte hipotetiko bati, balizko iraultza baten osteko gizarte utopiko bati?
|
|
|
Diruaren eskaintza, interes tasak eta truke tasak edo moneta sistema kudeatzea funtsezko egitekoak dira ekonomian. Beraz, argi
|
dago
politika hauek interes publikoaren menpean egon liratekeela gizarte demokratiko batean51.
|
|
|
Argi
|
dago
politika ekonomikoa praxiarekin dagoela zuzen loturik. Erabaki politikoen azterketarekin dago harremanetan eta, zentzu horretan, teoriaren eta praxiaren arteko bat egitean oinarritzen da, neurri handi batean.
|
|
|
Oztoporik gabeko gizarteak lan egiteko eta gizarte harremanetarako modu berriak sortzen ditu. Horregatik, ezgaitasuna duten gazteek parte hartu nahi dute beraiei
|
dagozkien
politiken diseinuan. Laguntza nagusia ahaleginak elkartzean datza, “ezgaitasuna duten gazteen eskubideen gaineko sentsibilizazioa, prestakuntza eta informazioa” sustatuko duen elkartegintza baten bidez. Lehentasuna eman nahi zaien alderdietako bat irisgarritasuna eta teknologia berrietan trebatzea da.
|
|
|
Eta bi ildo nagusi izango ditu: berdintasunaren ikuspegia maila guztietan ezartzen joatea lehena, eta Hezkuntza Departamentuko langileei, baliabideei eta zerbitzuei
|
dagozkien
politiketan genero ikuspegia kontuan hartzea bigarrena. Hainbat egitasmo prestatu dituzte horretarako.
|
|
|
Gaitza. Barkosena batez ere hedabideen aurrean
|
daudenean
politikari profesionalei gertatzen zaien gaitza delakoan nago. Elkarrizketa nori ematen dioten eta nor izango den hartzailea, dena kalkulatu eta mintzaldi moldagarria egiten dute.
|
|
|
Gure alderdiaren babesa nahi duen gobernuak du ETArekin edo Batasunarekin inolaz negoziatu. Horrez gain, Eusko Jaurlaritza berriak hezkuntzari eta hizkuntzari
|
dagozkion
politiketan aldaketak egitea jarriko du akordioak lortzeko baldintzatzat.
|
|
|
–Hau da benetako futbola. Hemen ez
|
dago
politika konturik, ez dago inongo arazorik. Futbolaren aurretik dago hau dena.
|
|
|
Krisiarekin, hor gorpuztutako prekarietate estrukturalak eztanda egin du, eta larritu egin da. Horren kontrako greba da, horren atzean
|
dauden
politiken kontrakoa. Beraz, Patxi Lopezek boterea hartzea ez da faktore estrukturala.
|
|
|
Hori esan duenak badu nahikoa lan bere etxean zer gertatu den aztertu eta zaintzeko. Badakigu urrats arriskutsua egin dugula, baina badakigu ere transformazio une batean
|
dagoela
politika; aldaketa horretan parte hartu nahi dugu. Beraz, gure proiektua luzerako da.
|
|
|
Baina, era berean, zientzia politiken eta haien helburuen inguruko iritzia ez da horren ona. Urruntasun bat igartzen da; zalantza
|
dago
politika horiek, eta haiek zuzentzen dituzten erakundeek, zenbateraino erantzuten dieten gizartearen premia eta kezkei.
|
|
|
Euskararen erabilera bermatuko bada, ordea, politika eraginkor horiek bai, jakina direla, baina herri aginteen utzikeriarik eza ez ezik beste zerbait gehiago ere da. Zerbait hori ez
|
dago
politikaren esku; hori gizartearen eta norbanakoaren atxikimenduaren esku dago.
|
|
|
Metodo hark ez zeuEz dut uste aldaketa handiagorik izan denik gure gizartean, 60ko hamarkadakoa baino kan irtenbiderik. Jendeak gero eta konpromiso gehiago hartzen zuen, eta itzarkunde bat
|
zegoen
politika aldetik. Ni, krisia sortu zenean, Durangon nengoen, eta erabakita neukan kanpora joatea.
|
|
2010
|
|
|
Kontuan hartuta finantza merkatuek egiten duten presioa, ba al
|
dago
politika horiei uko egiteko aukerarik?
|
|
|
Egibarrek esan du bakoitza bere lekuan geratu dela Espainiako Gobernuak eta EAJk transferentziari buruz lortu duten akordioaren ondoren. Buruzagi jeltzaleak uste du lehendakaria ez
|
dagoela
politikaren champions leaguen, ez bakartu dutelako soilik, egin duen kudeaketagatik baizik.
|
|
|
Politikarekiko gero eta atxikimendu gutxiagoa dago. Hirutik bat gero eta urrutiago
|
dago
politika mundutik, eta hori erakundeenganako konfidantzan islatzen da. Legebiltzarra, Ertzaintza, Europar Batasuna eta Eusko Jaurlaritza 5etik behera daude emandako puntuazioan.
|
|
|
Gobernuek eta osasun politikek ere zeresan handia dute. Osasun administrazioaren eginkizuna da gaixoen behar terapeutikoei antzematea, eta horri
|
dagozkion
politikak definitzea eta lider izatea; baina, sarri, berrikuntza teknologikoen edo presio taldeen interesen defentsaren baitan dagoen sistema gisa azaltzen zaigu, eta, batzuetan, joera dute kalteen eta onuren arteko oreka garbia erakutsi ez duten interbentzioak onartzeko.
|
|
|
Termino teknikoetan egin litekeen bakarra, funtsean, beste hau da hortaz: hiztun herri batean eta bestean ahuldutako hizkuntza indarberritzeko eraturik
|
dauden
politiken eraginkortasunezko analisi konparatiboa. EAEko irakasmunduaren eraginkortasuna, alde horretatik, begien bistakoa.
|
|
|
Hori guztia gertatzen den bitartean, botere publikoek beste aldera begiratzendute. Hirigintzaren hazkundeak beste gabezia batzuk ere utzi ditu agerian, adibidezez
|
dagoela
politika hidraulikorik. Ur hornidura bermatu gabe onartu dira hirigintzaproiektuak.
|
|
|
Bi zentzutan: alde batetik, klusterrei buruzko politika orokorrak ezartzeko eta, bestaldetik, kluster zehatz batzuei
|
dagozkien
politikak lantzeko.
|
|
|
Aldagai horiek guztiak, eta kasu bakoitzean azal daitezkeen beste batzuk ere, aztertu dira kasu bakoitzean inbertsio proposamen edo proiektu bakoitza baloratu aurretik eta
|
dagozkion
politika publikoak erabaki aurretik.
|
|
|
Euskal gizartea ez
|
dago
politikaz gogaituta; hori ez da egia. Politikak irtenbiderik ez emateak, biderik ez irekitzeak, horrek nazkatzen du gizartea; horretaz dago asper asper eginda.
|
|
|
Baina arazoa ez da euskalduna izatea, baizik euskara baztertu duten estatu biren azpitik libratzea. Euskaldun guziak ez dira zertan ados
|
egon
politika horrekin. Euskara jakin gabe, euskararen aldeko proiektu batean parte hartzea, egitasmo horren justiziaren seinalea da.1312
|
|
|
Kanpo ekintzari
|
dagokion
politika irizpide ekonomikoen arabera moldatu du Jaurlaritzak. Hala, Paris, Londres, Berlin, Erroma eta Helsinkiko delegazioen proiektuak ezabatuko ditu, eta Mexikoko eta AEBetako ordezkaritzak batuko ditu.
|
|
|
Espainiako Hizkuntzaren Errege Akademiaren hiztegira joz gero, ikusiko dugu demokrazia hitzak bi adiera dituela: herriak gobernuan esku hartzearen alde
|
dagoen
politika; eta herriaren nagusitasuna, estatu baten politika gobernuan. Hala ere, filosofia ikuspegitik, pertsona libreen eta berdinen sistema soziopolitikoa eta ekonomikoa da demokrazia; libreak eta berdinak dira, bai legeari dagokionez, bai eta eguneroko bizimoduan dituzten gizarte harremanei dagokienez ere.
|
|
2011
|
|
|
«Auzitegiek atzo [herenegun] egin zuten gauza bakarra izan da estatu konstituzionala ez desegitea», gaineratu du. «Espainiako Estatuan hausnarketa sakon bat egin behar dute, ikus dezaten zuzenbide estatuak ezin duela
|
egon
politikaren gainetik».Pello Urizar EAko idazkari nagusi eta Bilduko kidearentzat ere ez dago botere banaketarik Espainiako Estatuan, auzi honetan eta beste askotan egiaztatu ahal izan duen moduan. Bai Bilduren zerrendak baliogabetu zituen Gorenaren erabakian bai konstituzionalaren erabakian «presio politikoak» egon direla adierazi du.
|
|
|
Huts historiko horrek oraindik dauka, sortu diren interesen erruz, gutxiengo baten diskurtsoaren babesa. Zoritxarrez, gutxiengo horren esku
|
dago
politikak diseinatzearen ardura.
|
|
|
Badakigu hezkuntza eta hizkuntza kontuak politikaren menpe izaten direla, baina eragin hori hain nabarmen uzten duten politikak gordinegiak iruditzen zaizkigu. Herri aurreratuetan Europako iparraldekoak ditut gogoan orain, bereziki, hezkuntza kontuetan gauzak mantso eta ondo pentsatuta egiten dira, ez
|
daude
politikaren, edo hobeto esan, boterean gertatzen den alderdiaren burutazioen menpe. Emaitzak ere halakoak dituzte, bereziki hizkuntza kontuetan.
|
|
|
Irakasleak gizartearen isla dira. eta gainera, irakaslea umezurtz dago absolutuki; umeen artean baina umezurtz. eta hori gertatzen da ez dagoelako behar bezalako formaziorik. ez dago gure kultura modu aske batean erakusteko modurik. Ikastarotxo bat hemen eta han egiten da baina, funtsean, irakasleek zer dagoen ez dakite. gainera, euskararen aldeko politikaren falta ere bada. hemen indarrean
|
dagoen
politika erdaren aldekoa da. eta orain heldu zaigu ingelesaren saltsa eta ikusiko duzue zer dibertigarria izango den. Adibidez, gogora dezagun British ingeles eredu goiztiarra promozionatzen dutenak, batez ere, pp galizian eta upN Nafarroan direla. datu horrek erakusten du zer nolako saltsatan sartzen ari garen. eta hemen eztabaida falta handia dago non gauden jakiteko. hala ere, hemen hizkuntza politika alorrean zerbait egin bada irakaskuntzan izan da.
|
|
|
Politikan landu direla estrategia maila batzuk, ahalmen batzuk gai orokorrei buruz, partidismoaren eta fragmentazio petral horren gainetik, protagonismorik gabe. Hori
|
dagoenean
politikak indar eta sendotasun kualitatibo bat hartzen du, bai herrian eta bai herritik kanpo, herri hori gai delako harremanak egiteko kanpoan ere. Gaitasun hori dagoenean, herri bat ez da egoten Madrilek zer esango duen zain, Madrilek zer egiten duen zain.
|
|
|
–globalak baliogabetu egiten du lokala? esaten zen orain dela urte gutxi, eta orain, berriz,, local moves the World?; hau da, txikia ondo egituratuta
|
dagoenean
politika, kultura eta ekonomia arloetan, gero eta protagonismo handiagoa du munduan, hainbat ikerlarik azaldu duten moduan: Alberto Alesina eta bere lankideek, edo Guillermo de la Dehesa k. Bestela esanda, 1973ko E. F. Schumacher ren, txikia ederra da?
|
|
|
Estatu politikaren helburua bere ezpalekoak besterik ez diren nazio identitatearen ezaugarriak garatzea eta sozializatzea baldin bada, gizarte klaseen interes politikoak eta ekonomikoak ez
|
daude
politika horretatik at. Aitzitik, estatuaren kontrola klase hegemonikoen esku dagoenez, hegemonia nazionalak hegemonia ekonomikoa du eskakizun. Goi mailako gizarte klase modernoak izan dira, hartara, estatuaren botere aparatuaz baliatuta, lekuan lekuko herri mintzairak heriotza zigorrera kondenatu dituztenak.
|
|
|
Ez da erraza gero eta indibidualistagoa den gizartean proiektu batekin bat egin eta haren aldeko konpromisoa hartu eta maila batean (nor berean) inplikatzea, are eta gutxiago gizartean gutxietsita
|
dagoen
politikaren alorra izanez gero.
|
|
|
Zergatik
|
zaude
politikan?
|
|
|
Gai pertsonalak lantzen dituzue.Bai, momentuan ezintasuna sortzen dizkigutenak eta eguneroko kontuak. Horren barruan
|
daude
politika, gizartea, norberaren egoera eta testuingurua...
|
|
2012
|
|
|
Horrela da, bai. Horiek ez dira klaserako lanak, baina bai unibertsitatean sorturikoak; unibertsitatean
|
dago
politika arloan murgiltzeko aukera. Elkarte asko dabiltza lanean, eta ikasle eta irakasle askok indar eta ilusio handia daukate ideiak gauzatzeko.
|
|
|
Eta hau ez da hauteskunde emaitzekin samurtzen, zeren 87 urteetako hauteskunde emaitzak egungoak baino hobeak baitziren, ezkerreko burujabetzaren aldeko metaketaren ikuspegitik. Beraz, 25 urte beranduago, HBtik baino EAtik hurbilago
|
dagoen
politika eginez gauzatzea ondo bada ere, ez da espetxe barrutik suziriak botatzeko modukoa. Auzia da duela bi urte Gobernuak preso guztiei pausoak eman eta legalitatearen barruan konponbidea bilakatzeko aukera eskaini ziela, betiere borroka armatutik aldendu eta eragindako kaltearen onarpena oinarri hartuta.
|
|
|
Batzuek (erradikalak) ez genuen onartzen Kapitalismo Berdearen bidea eta beste batzuentzat (posibilistak) aukera bat zen kapitalismo marroi edo zikinetik alde egiteko. Bukaeran, emaitzak ikusirik, ez
|
dago
politika berririk, berba hutsak baizik eta horretan gizarte zibil globalaren aktore gehienak ados gaude: ez da berba egiteko unea, hitzak eta promesak soberan daude.
|
|
|
Kanpainan, erabakitzeko eskubidearen alde agertu da ICV, baina ez du zehaztu erreferendum batean zein jarrera hartuko lukeen. Herreraren arabera, burujabetzaren auziaren aurretik
|
daude
politika ekonomiko eta sozialak. Murrizketen zale «porrokatua» izatea leporatu dio Masi, eta «suizidiotzat» jo dituen politikak aldatzeko exijitu dio:
|
|
|
Felipe Gonzalez presidente ohia presoak hurbiltzearen alde azaldu da, betiere egoerari
|
dagokion
politikarekin
|
|
|
b) baliabideak ezarri, horien bitartez herri interesdunek erabakiak hartzeko orduan parte har dezaten askatasun osoz eta gutxienez ere, biztanleriaren beste sektoreek parte hartzen duten neurri berean eta, orobat, maila guztietan; erabakiak hartze hori izan daiteke dela hautapen bidezko erakundeetan, dela administrazio erakundeetan, dela beste izaera batekoetan, horiek herrioi
|
dagozkien
politika eta programen arduradunak badira;
|
|
|
Hemen konfederalismotik, eta areagoudalgintza libertariotik har daitezkeen ideia guztiak harira datoz, baina ziur aski ezdugu saihestuko galdera nuklearra: ba al da posible botere politikoa eratzea lurraldezehatz bati
|
dagozkion
politikak pentsatu, eztabaidatu, ebatzi, planifikatu eta martxanjartzeko leku bat eduki gabe, eta leku horrek, posizio horrek, hobeto esanda, ez aldu markatuko lurraldea ikusteko modu bat, erdigunetik periferiara, eta zentzu bereanlurralde politikak egiteko ikuspegi zehatz bat, ez al da horrela markatzen?
|
|
|
Hemen konfederalismotik, eta areagoudalgintza libertariotik har daitezkeen ideia guztiak harira datoz, baina ziur aski ezdugu saihestuko galdera nuklearra: ba al da posible botere politikoa eratzea lurraldezehatz bati
|
dagozkion
politikak pentsatu, eztabaidatu, ebatzi, planifikatu eta martxanjartzeko leku bat eduki gabe, eta leku horrek, posizio horrek, hobeto esanda, ez aldu markatuko lurraldea ikusteko modu bat, erdigunetik periferiara, eta zentzu bereanlurralde politikak egiteko ikuspegi zehatz bat, ez al da horrela markatzen?
|
|
|
Dena den, zeharka bada ere, argi dago Konstituzioak Estatuari esleitzendiola enplegu politikaren eskumena. Estatuari
|
dagokio
politika ekonomikoarenhelburuak definitzea (Konst. 149.1.13 art.), tartean, enplegu politika; kontratazioadela eta, Estatuarena da lan legeriaren eskumen esklusiboa (Konst.
|
|
|
Donoso Cortesen kritikaliberalismoari, «esta escuela todavia no ha llegado a comprender(.) el estrechovinculo que une entre si las cosas divinas y las humanas», behin eta berriro aurkitzenda Unamuno baitan. Hots, haren baitan ez
|
dago
politikaren edo arazo sozialarenautonomiarik teologiatik (erlijiotik).
|
|
|
Europako Kontseiluak 2020rako ezarritako helburuen arabera, orduko energia kontsumoak% 20 jaitsi luke 2006koarekin alderatuta, nagusiki e, zientzia hobekuntzei esker. Batzordearen arabera, orain martxan
|
dauden
politikekin, kontsumo murrizketa% 10ean geratuko litzateke, eta horregatik Energia E, zientzia Plana 2011 ezarri berri du (2011c). Aldi berean, Batzordeak landu dituen eszenarioetan, 2050eko energia kontsumoa% 41 gutxituko dela aurreikusten da; are gehiago:
|
|
|
" Herritar guztiok parte hartzeko sortu dugu' Kalea Hartuz' mugimendua," Euskal Herriko zein Estatuko gizarte botereen aldetik hartzen diren neurriak eta eskubideen murrizketak" salatzeko. Egun indarrean
|
dauden
politikak aldatzeko " indarrak biltzea" beharrezkotzat hartzen du talde berriak," egoera honen arduradunei aurre egiteko".
|
|
|
" Herritar guztiok parte hartzeko sortu dugu' Kalea Hartuz' mugimendua," Euskal Herriko zein Estatuko gizarte botereen aldetik hartzen diren neurriak eta eskubideen murrizketak" salatzeko. Egun indarrean
|
dauden
politikak aldatzeko " indarrak biltzea" beharrezkotzat hartzen du talde berriak," egoera honen arduradunei aurre egiteko".
|
|
|
Baina gai batzuk aspergarri izateko arriskua daukate, eta tartean politika dago. Jendea nahiko kokoteraino
|
dago
politikaz, urte askoan txapa asko jaso duelako, eta jende askok errefusatu egiten du. Arrisku hori saihesteko egin dut idazkera periodistikoan.
|
|
|
Zonbiak diogu, zeren Europa osoko politikariek abiatzen dituzten politikak —merkatuek, nolabait, aginduta, edo horiek asetzeko nahian— oso errezeta zaharrak dira; Argentinakotik hona zaharrak dira, hain zuzen ere bertan nazioarteko agenteek ezarriak zituztenak zirelako. Lan merkatuaren etengabeko desarautze prozesua, enpresarien amets umela, amets amerikarra, kapitalismoaren metatze malguko ereduari
|
dagokion
politika da. Metatze malguko eredua, horrela bataiatu zuten Erregulazio Eskolako frantziar ekonomialariek fordismoaren ondoren etorritako kapitalismoa, azken hamarkadatan hemen eta han ezagutu dugun eredua.
|
|
|
Amodioan familia den hori, politikan boterea eta Estatua da. Amodioaren eta familiaren artean dagoen tentsio berdina
|
dago
politikaren eta Estatuaren artean ere. Eta amodioaren barnean tentsioak dauden moduan (sexualitatearen asmakuntza, umeak, oporrak, lagunak, lana...; eta denak elkarrekin mantentzea ez da erraza), politikaren barnean ere tentsioak daude (Estatuaren boterea, mugak, legeak, ertzainak...; eta politikaren baitan ere, politika ireki, igualitarista eta iraultzaile batean, ez da erraza puntu horiek mantentzea).
|
|
|
batzuek proiektu politiko berria atera nahi dute.
|
Badago
politika egiteko beste modu bat, neoliberalismo eta demokrazia parlamentariotik haraindi. Besteentzat, gaurko unea ez da berezia, pauso bat besterik ez da, eta galdutako boterea berreskuratu besterik ez dute buruan, gauzek bere betiko erritmoa hartu behar dute eta.
|