2000
|
|
Bizkaiko beste berezitasun bat bi edukiontzi mota edukitzea da. Gipuzkoan dauden igluez gain, populazio gutxiko zonetan edukiontzi txikiago batzuk daude, bilketa maiztasun
|
berarekin
egin dadin.
|
|
Alde horretatik, berriro diot, beldur naiz. Uste dut badagoela autokonplazentziarako joera oso zabaldu bat, nolabait kanpora begira normaltasun itxura bat eman nahia, funtzionarizazioak
|
berarekin
ezinbestean dakarren ideologia bat. Baina gero gauzak oso bestela dira.
|
|
Baina TVE k eman zidan puntua. «Telediario»n eta «Informe Semanal»en On Jose Maria Setien gotzainaren dimisioaz aritzeko ni
|
berarekin
agertzen naizen irudi batzuk aukeratu baitzituen. Gotzain egin zuteneko hogeita bosgarren urteurrenean izan zen.
|
|
Denbora eman behar zaio bera izan dadin. Ez dezagun
|
berarekin
gehiegizko itxaropenik sortarazi ere. Arnasa hartzen utzi behar zaio.
|
|
PSOEk
|
berarekin
aritzea eta iraganeko ardurak konpartitzea nahi du antza. Presoen sakabanaketan dagokizuen ardura, kasu.
|
|
Pena handia eman dit Setienen agurrak. Behin baino ez naiz buruz buru
|
berarekin
egon. Setien hurbilean irabazi egiten duen pertsona da.
|
|
Gainera, luzatzea erabaki dutenez, bi urte iraungo ditu. " Oso garrantzitsua da irakaskuntza irizpideak industria
|
berarekin
zehaztea, Urnietan jada gertatzen ari den bezala", azaldu du Sarobeko zuzendariak. Ikasgelak Zinealden egoteak, prestakuntza teorikoa eta praktikoa emateaz gainera, ikasleen irteera profesionala bideratuko luke.
|
|
nobelaren hari nagusia, ipuin bat eta argazkia. Ipuina argazkiarekin lotu eta gero hauek nobelarekin
|
berarekin
lotu behar ziren.Baina istorioak berak eta pertsonaiek ere bere zailtasuna zuten. Ez da erraza neska laguna hil berri zaion mutilaren larruan sartzea eta sentimendu horiek azaltzea.
|
|
Lastrarekin aritzea oso ona izan da guretzat. Lan piloa egin dugu
|
berarekin
. Zuk nahi duzuna berehala ulertzen du.
|
|
AEK ko irakasle trintxerpearraren lehen liburua da" Begiak itxi eta kitto", lehenago hainbat ipuin lehiketatan saritua izan bada ere. Liburuak biltzen dituen zazpi ipuinez jardun dugu
|
berarekin
eta hauek darien umore beltzaz, giro urbanoaz eta tabakoaz. Hainbat ardatz topatuko du irakurleak ipuin bilduma honetan.
|
|
Hiru hilabeteetan ez zuten bere berririk izan. Baina gero gehiagotan ere izan ziren
|
berarekin
. Desagertu baino hiru egun lehenago, ekainaren 8an, izan ziren berarekin azkenekoz eta Alegiko lehengusu batzuk ekainaren 10ean izan ziren berarekin.
|
|
Baina gero gehiagotan ere izan ziren berarekin. Desagertu baino hiru egun lehenago, ekainaren 8an, izan ziren
|
berarekin
azkenekoz eta Alegiko lehengusu batzuk ekainaren 10ean izan ziren berarekin. 11n zita bat zuen norbaitekin, baina ez da argi zita horretan izan zen ala ez.
|
|
Baina gero gehiagotan ere izan ziren berarekin. Desagertu baino hiru egun lehenago, ekainaren 8an, izan ziren berarekin azkenekoz eta Alegiko lehengusu batzuk ekainaren 10ean izan ziren
|
berarekin
. 11n zita bat zuen norbaitekin, baina ez da argi zita horretan izan zen ala ez.
|
|
Ohartuko zinetenez, idazlea saiatzen zen euskara batua osatu ahal izateko ordurarte emandako arauak betetzen. Horretan ere ez zetozen denak bat
|
berarekin
, baina, aste hartan eta editorial horren inguruan ageri ziren artikuluak ikusita, kostako zitzaion inori antzematea aurkakorik izan bazela ere. Hauexek irakur zitezkeen orrialdean:
|
|
Aldizkariaren arduradunak ez ziren bakarrak elkarren arteko haserreaz kezkati egote horretan. Donato Unanuek antzeko zerbait esan nahi zuen" Sektakeria, Digmakeria" idazlanean eta Gaztañaga jaunak ere ez zituen denak
|
berarekin
" 100 gn Kezkak. Erri bat bere barruan erdibitua" argitara ematerakoan.
|
|
Orain, diskoa entzutea nahiko nuke behintzat. Horregatik argi izan dut ez nuela nahi lehenengo formulak funtzionatu zuelako formula
|
berarekin
segitzea, inondik inora. Aldatu egin nahi izan dut, saiatu naiz ahotsaren tratamendua aldatzen, arrisku hori behintzat hartzen.
|
|
Teknikari batek ere logika
|
berarekin
asmatzen al ditu hitzak?
|
|
Orokorrean, baserri eta artzain giroa islatzen du, uztaroan baikaude, hots, uzta jasotzeko garaian. Baina ez pentsa oparotasun honek geldialdirik ekartzen zuenik etxeetara,
|
berarekin
batera hasten baitzen garia edota artoaren prozesua, linuaren lana eta pena, mahats edo sagarrekin egin beharreko ardoa edo sagardoaren zera. Lana ugari zuten, bistan da, baina umorea beste hainbeste, eta aipatu eginkizun horiei lotutako kantu, kontakizun eta ipuinik ez zen bazterretan falta.
|
|
" Arima naufrago bakartiak" eta" Marinel zaharra", itsasoa eszenariotzat duten bi narrazioetan garbiki azaltzen zaigu, haste bereko gaztigutik: deabruarekin itsasoratzen bahaiz,
|
berarekin
egin duk bidaia. Gero, Jainkoen kolera sortarazi zuten marinel akeoei bezala, aski izanen da gure lemazainak, dei misteriotsu bati amore emanaz gure untzia zilar bidera gidatzea, bidaia itzulbiderik ez duen amesgaizto bilakatzeko.
|
|
Ipuin gehienetan hirugarren pertsonako narratzaileak kontatzen dizkigu istorioak. Hala ere, ipuin bilduma honen hasierako ipuinean lehenengo pertsonako narratzailea ageri zaigu, idazlearekin
|
berarekin
identifika daitekeena, eta ipuin bildumaren berri emanez.
|
|
Kontuan eduki gabe, adibidez, herri euskaldunetan badirela euskararik ez dakitenak eta baita Tafallan zein Tudelan euskaldunak ere, euskara gaztelera baino hobeto menderatzen dutenak. Hala denean, gizon bakoitzak zuzenean,
|
berarekin
darama edonora bere foru pertsonala, erkidego edo komunitate baten barnean ezinezkoa baita bestela jokatzea giza eskubideak hautsi gabe. Espainiako Konstituzioaren Título preliminar delakoaren 1, 2 eta 3 artikuluen aurrean ere ez da zuzena.
|
|
Frantziar Estatuan irrati/ telebista sistemaren deszentralizazioa oso mugatua izanda, lurralde honen tradizio politiko zentralistari jarraituz. Egia esan, Frantziar Estatukoadministrazioaren deszentralizazioak ez du
|
berarekin
ekarri kultur arloko inongo funtzioedo zerbitzuen transferentziarik, Estatuaren partetik tokiko aginteetara. Deszentralizazioaren inguruko legeek kultur ekimenak garatzeko aukerak zabaldu dizkieteerregioei, departamenduei eta udalei, bai, baina ez dizkiete arlo honen gaineko eskuduntza propio eta bereizirik egokitu.
|
|
Gure ustez, monetaren eta burujabetasun nazionalaren arteko erlazioaren ikuspegitik, oso garrantzitsua da homogeneizazio monetarioaren esanahi teoriko praktikoa. Moneta
|
berarekin
ordaintzen diren eragiketek espazio monetario bat osatzendutela azpimarratu nahi dugu. Zentzu horretan, burujabetasun ez pertsonalarenesparrua, espazio monetarioa da.
|
|
Oro har, irudimenezko eszena atzemanezina eta, beraz, inkontzientea da; etahain zuzen ere, bere osotasunean kontziente izateko gai ez den zentzuan bakarrikjar daiteke
|
berarekin
harremanean, hots, partzialki.
|
|
giza taldeetan askotan sortzen dira fenomeno ulerkaitzak etalogikaz kanpokoak, talde horietan partaide diren subjektuentzat ere, banaka hartuzgero, bizi izandakoaren eta gertatutakoaren berri ematen zaila izanik. Talde analisiaketa talde psikoterapia analitikoak halako giza harremanetan eta taldeetan gertatzendiren hainbat fenomenoren ulerkuntzarako teoria eta
|
berarekin
jarduteko teknikaeskaintzen du. Eta hau bai subjektuen arteko harremaneri buruz eta baita subjektubakoitzaren baitan ere, taldean egotearen eraginez gertatzen direnei dagokienez.
|
|
Mundu berria sortzen ahalegindu da gure adiskidea eta horrek etena ekarri du.Etena, ez iraganarekin
|
berarekin
, iraganeko kontsentsu suntsitzailearekin baizik.Txillardegik behin eta berriro salatu du orain arteko kontsentsu integratzaile horrenarriskua eta behin eta berriro azaldu ditu disentsuko jarrerak, gure kontzientzien barnean ezarri nahi zen kontsentsu hori bere artikulu latzekin arrakalatuz eta sasi irtenbideen sendotasun itxurazkoa pitzatuz. Hitz batez, etena ekarri du, eta aurreko egoerarekiko etena aldarrikatu du, eten horretan parte hartzera deituz.
|
|
Esan bezala, beraz, eta euskalduntzearen prozesu gorabeheratsuan hasiberriginenoi, eredugarri aurkezten zitzaizkigunen artean, hau da, euskara nagusitan ikasizutenen, vidas ejemplares? horien artean, Txillar zegoen, eta bertan egin nuen topolehenengoz
|
berarekin
.
|
|
Lasagabasterrek esaten zigun Txillardegi eta Saizarbitoria zirelaeuskal nobelagintza modernoaren aitak (gurasoak, aita amak...). Eta hori entzun ondoren, Txillarrekin
|
berarekin
egoteko aukera izaten genuen ondoko ikasgelan, Txumarenklasean egondako ikasle berberak gehi beste lauzpabost ikasle gehiago. Ez zegoengehiago eskatzerik.
|
|
Haren polemikarik garratzenak Danimarkako Elizarekin izan ziren, J. P. Mynstereta H. Lassen Martensen Kopenhagen go Apezpikuekin bereziki, baina protestantismo daniar bere ustezsasikristau guztiaren aurka funtsean. Polemika hainbat minkorragoak, hierarkiako elizburu goren haiekKierkegaard en familiarekin eta
|
berarekin
pertsonalki adiskideak baitziren. Kierkegaard-en beste anaia bizibakarra ere Danimarkako Elizako Apezpikua izan zen.
|
|
Hots, etenareniraupena estatistikoki lortzen, ezaugarrien arabera. Erabiltzen dugun metodoak azterketa morfologiko automatikorako programa baten emaitzak erabiltzen ditu (Aduriz, 1994) eta
|
berarekin
testuak morfologikoki etiketatu ziren. Elementu batek aurrean edoatzean etena onartzen duen mailen sailkapena, eta baita iraupenaren egokitzea ere, erregresio arbolen bidez (CART) egiten da (Breiman, 1984).
|
|
Balio monetarioaren erreserba bat etorkizuneko erosteko ahalmen batean aldaturiko egungo erosteko ahalmena da: eta edozeinerosteko ahalmen monetariok produktu erreal bat darama
|
berarekin
. Itxurak bainoharago, balioko erreserba monetarioak dauzkaten eragileek beren ondarean etorkizuneko produktuak gordailatzen dituzte eta ez berezko balio misteriotsu bat era iraunkorbatez edukiko lukeen, ondasun monetario?
|
|
Horrela sorturiko uhinak antena batek jasoak dira. Antena horrekin kontaktuan sartzen diren guztietarik, hargailuak
|
berarekin
sintonizaturik daudenak baino ez ditu anplifikatzen.
|
|
Berdin zitzaion beste bat maite izatea, edo Jabirekin harremanak izatea, edozer. Azken unean
|
berarekin
gogoratu zen, eta erabaki zuen hori garaipenaren tontorra zela, pastelaren ginga, mendekuaren klimaxa.
|
|
" Nik ez dut inoiz arazo handirik izan emaztearekin. Pena bakarra daukat, gutxi gorabehera hilabetea izango baita gaitzen batek zentzumenak ukitu zizkionetik, eta geroztik ez du gaixoak ezer entenditzen, eta alferrik da
|
berarekin
berba egitea, alferrik da... Eta pena dut, azken urte honetan ez dudalako adorerik izan sekretu txiki bat kontatzeko, eta oraintxe esango nioke, baina zertarako, ezin badu ulertu...
|
|
Esan zidanez, Dingleko atentatuaren egunean ere nirekin jator hitz egin besterik ez zuen nahi. Nahiko tristatuta itzuli zela etorritako bidetik, nire erantzuna ez zitzaiola asko gustatu, zakar jokatu nuela
|
berarekin
. Eta egia da.
|
|
Ez nizkion gauzak zuzen zuzen adierazi, baina uste dut Jabi kapaz dela zeharkako mezuak ere entenditzeko. Ulertuko du, behintzat,
|
berarekin
izugarri gogoratzen naizela. Espero dezagun postal hori ez iristea Tereren eskuetara, bestela ez naiz ni bakarrik izango bizitzan aldaketak jasango dituena.
|
|
Ilusioa hiltzea zein den gogorra. Eta Txemaren ilusioak Connemarako malkarren batetik egin zuen salto, eta
|
berarekin
batera Eiderrekiko maitasunari eusteko gogoak, eta sentimenduen zurrunbilo hartan arrazoi bat bilatu nahiak, eta denak egin zuen salto malkarretik. Denak, Txemak izan ezik.
|
|
Etxe aurrean eserita zegoen agure batek, urrunetik agertzen ikusi nauenean, etxe barrura sartu eta berriz korrika eta estropezuka irten da kalera, eskuan tez betetako katilua zuela. Ez nuen tearen gogo handirik, baina
|
berarekin
geratu naiz ordu erditxo batez, kontu kontari eta pastak janez.
|
|
Ezezkoa eman diot; ez nuela ezagutzen eta, gainera, tabernan izan zuen jokaera arraroa ez zitzaidala batere gustatu. Erantzun dit barkatzeko, mahaian jarrita
|
berarekin
zeuden lagunek esan ziotela guregana joateko. Duncanek, batez ere mozkortuta dagoenean, berba larregi egiten duela, eta ez zutela nahi bere hizjarioarekin ni molestatzerik.
|
|
Eta beno, kontua da galdetu didala ea zer egingo nuen arrastian, askotan azpimarratuz
|
berarekin
joateko paseatzera, eta orain nahi ez banuen ere, ba behintzat geroxeago, eta horrela. Eta ikusita ze txapa ari zitzaidan ematen, kakatara bidali dut birritan pentsatu gabe.
|
|
Eta tipo honek auskalo ze intentzio duen nirekin... Bestalde, badakit zakar jokatu dudala
|
berarekin
(eta" kakatara bidali" esan dudanean, literalki bota diot hori nire ingeles eskeletikoan), baina mutil hauekin berba egiteko euren hizkera erabili behar da.
|
|
Benetako txoriak kristalezkoa jotzen zuen mokoaz, eta azken honek erantzun bera ematen zion benetakoari. Indar
|
berarekin
eta istant berean. Eta horrela, nork bere bakardadeari mokoka, biak jausi ziren lurrera momentu berean, biak zauri berberekin, eta biak hilda.
|
|
Dublin ez da aldatuko, ezta ehun urtetan ere, eta beti izango dut bueltatzeko aukera. Gainera, nire gidaren azaleko argazkiak gogorarazi zidan lurralde esmeralda deskubritu behar nuela, eta
|
berarekin
batera irlandar musika zoragarria sortzen den epizentroa. Ametsa gauzatuko zaidan tokia bilatu behar dut, nire buruko txoko guztiak betetzen dituen Irlanda pusketa hori.
|
|
Nirea, berriz, hasten. Eta agian horregatik, hasi berriaren harritzeko gaitasuna galdu ez dudalako, itzelezko gogoak sartu zaizkit egun bat gehiago
|
berarekin
pasatzeko. Zeren Rocíok zerbait dauka ia magnetikoa, ez dakit, deabrutxo polit bat da, bere alkandora gorria bezain arriskutsua iruditzen zait neska hau.
|
|
Zeren Rocíok zerbait dauka ia magnetikoa, ez dakit, deabrutxo polit bat da, bere alkandora gorria bezain arriskutsua iruditzen zait neska hau. Eta bere begirada enigmatikoak eskatzen dit
|
berarekin
geratzeko, sikiera deskubritu arte begi nini bi horien dirdira lotsagabearen atzean zenbat plater gehiago apurtzeko intentzioa dagoen.
|
|
Txemaren pisura etorri naiz, berak hala eskatuta. Larregi iruditzen zitzaidan hiru eguneko tartea
|
berarekin
egon barik. Heldu naizenetik, eta aireportuko lehen kontaktua alde batera utzita, telefonoz baino ez dugu hitz egin, eta Txemak ez du merezi niregatik sufritzea.
|
|
Gaur osteguna da. Eskatu dit asteburua behintzat
|
berarekin
pasatzeko, baduela-eta premia.
|
|
Baietz erantzuten diot Txemari, gustatu zaidan galdetzen didan bakoitzean. Baina txortan ari garenean ez dut
|
berarekin
pentsatzen, ez dut batere sentitzen. Ematen du ginekologoaren urteroko kontsultan nagoela, burdin zati hotz hori barruraino sartzen didanean.
|
|
ez daukat ezer Txema kenduta. Bederatzi urte eman ditut
|
berarekin
, daudenik eta urterik politenak berarekin eta soilik berarekin. Eta nora noa, Txema utziz gero, kalean zehar burua makurturik ibili behar badut, inori begietara so egiteko beldurrez?
|
|
ez daukat ezer Txema kenduta. Bederatzi urte eman ditut berarekin, daudenik eta urterik politenak
|
berarekin
eta soilik berarekin. Eta nora noa, Txema utziz gero, kalean zehar burua makurturik ibili behar badut, inori begietara so egiteko beldurrez?
|
|
ez daukat ezer Txema kenduta. Bederatzi urte eman ditut berarekin, daudenik eta urterik politenak berarekin eta soilik
|
berarekin
. Eta nora noa, Txema utziz gero, kalean zehar burua makurturik ibili behar badut, inori begietara so egiteko beldurrez?
|
|
Ralph etorri da eta pozez zoratzen nago. Eskerrak nire ingelesa maiz praktikatzen dudan(
|
berarekin
telefonoz, noski), bestela... Zoragarria izan da aireportuan besarkatu dudan lehen aldia.
|
|
Ralphek eskatu dit, nire egoera zaila ikusita, guztia utzi eta
|
berarekin
joateko Derryra. Ezinezkoa da.
|
|
" Iazko uztailaren 13an Lahinchen (Clare konderria) bost lealista hiltzeko IRAk antolatutako sarearen buru izateagatik atxilotu zuten atzo Ian Donnelley (Ralph ezizenez ere ezaguna), Derryko bere etxean. Atentatu hartan, IRAk sator lana egiteko erabili zuen Donnelley, eta
|
berarekin
batera beste zenbait aktibista atxilotu dituztela adierazi dute iturri polizialek". Azpian argazki txiki bat, ostia!
|
|
Eta zergatik?, galdetuko duzu, e, basque? Ba, bere arropak ipintzen ditudanean ez dudalako
|
berarekin
pentsatzen. Beste batzuk izaten ditut buruan; eta horietatik asko, gainera, bera baino zatarragoak.
|
|
Ez zuen erabat tente, ezta antzik ere, baina argi zegoen zakil talotxoak gorunzko joera hartu nahi zuela. Rocío García de Mainuetaren irudia hartu zuen gogoan, bere titi mardulak,
|
berarekin
oheratzeko izan zuen aukera hura. Oraindik ere bazuen aukerarik.
|
|
Bere ohean etzanik, Txemaren logelako neskak nabarmen entzun zituen komuneko kexu haiek. Erabaki zuen ez ziola tipo zikin hari aurpegira begiratuko, ezta
|
berarekin
hitzik gurutzatuko ere.
|
|
Baina ez, ez zegoen batere gaizki, kontuan izanda ez zela hiriko auzorik liluragarriena ere. Eta askoz ere pisu politagoa izango zen Eider
|
berarekin
bizitzera joan izan balitz, baina ez zuen urrats hori ez bat ez bi eman nahi, eta Txemak ere ez zuen txarto hartu erabaki probisional hura. Zeren probisionala zela ulertzen zuen, argi baitzegoen denboratxo bat igaro ondoren Eiderrek maletak egingo zituela euren maitasun habiara joateko.
|
|
Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen. Jakin bazekien Eider bat bateko bidaia hura prestatzen ari zela, baina gonbidatu ere ez zuen egin, ezta hitz laurden bat ere,
|
berarekin
joan nahi zuen galdetzeko. Ezertxo ere ez.
|
|
Eta Txema? Egun guztia pasatu dut
|
berarekin
pentsatzen. Ez da berari buruzko gogoetak izan ditudan lehen aldia izan, Rocío ezagutu nuenetik maiz bururatu zaidalako Txemak ez duela sufrimendurik merezi ni neu izatearen ondorioz.
|
|
Oroitzera gonbidatzen zuten hormak botatzea geratzen zitzaion, kaleak apurtu, gomuta izpi bat ekartzen zioten oheak, hitzak, eskaparateak, katiluak, portuak, datak, hondartzak, prakak, ondoko herriko jaiak, abestiak... eta mundu bat eraikitzeko nahikoa ziren bost hizkiak ere erre. Eider, eta
|
berarekin
batera unibertso oso bat erre.
|
|
Eta, azkenik, badakizue: egunen batean elkarrenganik bereiztea erabakiko bazenute eta, beraz, Joanikotek bere dorretxerat joaitea erabakiko balu,
|
berarekin
eramanen lituzke dorretxeari dagozkion morroi neskameak, baita abereak ere, testamentean sinatuaren arabera, zeren eta etxe bakoitzak baitu bere enborra, eta enbor horretan sartzen dira lurrak eta aziendak —eta, haiek erran ondoren, aitari eta osaba Joanikoti so egiten ziela, akabatu zuen—: Arratsaldean zuekin hitz egin nahi nuke bakarka, zeren ez bainuke nahi biharko egunean zuen artean liskarrik sor ledin, ene testamenta dela kausa.
|
|
Harik eta egun batean —Mattinek eta biok aitonarekin
|
berarekin
Gipuzkoarat eginikako bidaiaren ondotik izan zen, handik bizpahiru egunetarat— gure aitak erran zion arte:
|
|
Bertze nonbait erran dizudan bezala, Frantziako erregeren eta Espainiako infantaren ezkontza sonatu hartarik itzuli zelarik, behin baino gehiagotan aipatu izan zigun aitak nola Villagrandeko dukeak promes egin zion ezen markes tituluarekin sarituko zuela, baldin
|
berarekin
eginikako tratua —ehun kanoi eta bi mila fusil Espainiako armadarentzat— behar bezala konplitzen bazuen, hurrengo lau urteetan. Eta gau hartan, bada, afalorduan, hala mintzatu zitzaion dukea:
|
|
—Ongi duk —ihardetsi zion aitak— Hago prest, bada, Alessandro datorrenerako, eta hoa
|
berarekin
.
|
|
Donibanerat heldu ginenean, Urbiaindik harako bidea buruhauste handirik gabe egin ondoren, Arkimedes ere lagun genuela, osabak denbora hartan
|
berarekin
ibiltzen zuen or leiala, han berean ediren genituen Alessandroren untzia eta haren marinelak geure aiduru, Veneziarat itzultzeko kontuan.
|
|
Eta Alessandroren etxean lau egun eginez gero, xuxen jo genuen, lehenik, Bolognako komarka eta terminoetarat, non hiru eguneko geldialdia egin baikenuen, geratzeko asmorik ez genuen arren... zeren, harat iritsi ginelarik, hasi zen osaba galdetzen leku batean eta bertzean Collège de France n
|
berarekin
ikasi zuen kide haren berri, zeinari Marco Conti baitzeritzan, eta galdetzearen galdetzeaz aurkitu ere genuen azkenean, eta hala eman genuen haren etxean egun pare bat... eta hala izan genuen, haren bidez, Annibale Carracciren ritratti ridicoli ak miresteko parada: erretratu haiek, exagerazioaren eta soberaniaren lengoaian mintzo zirenak eta liburuan aipatu eta erabili ere ditudanak, Villagrandeko dukesak eta Mantillanako kondesak jarri zituzten aurpegi lekuz kanpokoen adierazteko, noiz eta aitak prestaturikako festa handi hartan sugegorria erakutsi bainien.
|
|
Aitortu nion Elbirarena, Elbira aipatu gabe; aitortu nizkion neure zalantza intelektualak, osaba Joanikoten izenik aipatu gabe: imajinazino handiko mutila nintzela, alegia, eta batzuetan heresiarekin zer ikusirik izan zezaketen pentsuak iragan zitzaizkidala burutik, guztiz nahasten nindutenak... eta aski nuela batzuetan norbaitek erraitea" Hau sinetsi behar duzu!", justuki kontrakoa pentsatzen hasteko, eta aita jesuitarekin
|
berarekin
ere halatsu gertatu izan zitzaidala behin baino gehiagotan... baina gauzak guztiz aldatu zirela ene erabaki haren ondoren, zeren eta, ene amaren otoitzen bidez, Jainkoaren garaziak ukitu baininduen eta aldatu, baita gogoberritu eta biziberritu ere.
|
|
Eta irri egin zidan, eta irri hura bertze eguzki bat bezala zabaldu zen, eta eguzki hark
|
berarekin
eraman zituen hodeiak eta erreka lainoak, tristurak arestian bilduak, eta Elbiraren begietako ur uherrak berriro egin ziren ur zilar, ur garden.
|
|
don Fidel Urdanburu zen, Iruñako nafar hura, bere esklabo indiarrak ezin okerrago tratatzen zituena, halako suertez, non hauek, ordainean, izen indiar harekin —zeina baitzen spiritu gaizkinen gaizkina, indiar haien sinesteen arabera— bataiatu baitzuten nagusi eta jaun bihozgabea. ...jaun nafarrak, indiar emazteki bateganik izan zuèn haur jaioberria, sakrifizio hura probetxuzkoa izanen zitzaiolakoan bere semeari, purgatorioko penen erridimitzeko, eta zein arrai eta alegera jarri nintzen, aldiz, jakin nuenean ezen plantazionean altxamendu bat izan zela haren ondorez, Gorukik eta biok ihes egin eta handik urtebeterat, eta altxamendu hartan biktoria erdietsi zutela, eta gaztigu
|
berarekin
ordaindu behar izan zuela azkenean nafar krudel hark, zeren eta asaldatuek sugeen arterat egotzi baitzuten hura ere...! Eta Ixaru ere biktoria hartan laketzen zen, harik eta ustekabeko iluntasunak haren betargia hartu zuen arte, erraiten zidala:
|
|
Eta gero bere kontu batzuk kontatu zizkidan, eta nik neure asmoak azaldu nizkion: nola erabakia nuen Gorukirekin ihes egitea, zeren eta lagun handia bainuen, eta nola pentsatu nuen, hartarakotz, egun batzuetan Xiritxerekin
|
berarekin
ateratzea, batean harat, bertzean honat, gaueko guardiak ene ateraldi haietarat ohi zitezen...
|
|
AITONA Nikolasek buruan sarturik zeukan, bere aita jaun Albert Etxegoienek hala irakatsirik, ezen negozioen munduan ez zegoela geldi egoiterik eta harremanetan jarri beharra zegoela hango eta hemengo jendearekin: pentsamolde haren ondorez erosi zuen, hain zuzen ere, Olabeko ola, Irungo lurretan; eta hargatik ere eraman izan zituen umetan bere bi semeak —bata, gure aita, jaun Martin Etxegoien, eta bertzea, osaba Joanikot— batetik bertzerat, hainbat bidaiatan —Gipuzkoarat hiruzpalau aldiz eta Iruñarat bitan—, bere aitak
|
berarekin
egin zuen eredurat, biek Nafarroako erregeordeari eginikako bisitan; eta gu ere —Mattin eta biok, haren bilobok— berdintsu eta orobatsu ibili nahi izan gintuen, halako moldez, non ongi baino hobeki oroit baitezaket Mattinekin eta aitona Nikolasekin Gipuzkoarat egin bidaia, Irun Hondarrabirat, nik sei urte bertzerik ez nituela. Baina, negozioak bere lehen obligazionetzat bazituen ere —baita bere buruhauste gehienen iturri ere, derradan bide batez—, kultura zen aitona Nikolasen zaletasuna —artea, zientziak eta hizkuntzak—, eta alor horiekin loturikako gaiak zituen on, gozo eta ezti.
|
|
pintore hura, Italiara joan zena eta osaba Joanikoten lagun mina izan zena. ...dama gaztea, berriz, Gabriela Huizi zeritzana, emazteki eder eta ezin lirainagoa zen, umetan umezurtz geratu zena eta bertze osaba batek jaso zuena, harik eta Sagrariok bere etxerat eraman zuen arte, bakarrik geratu zenean, bere senarra, Abel Huizi, eta seme zaharrena, Timoteo, galdu ondoren, bihotzekoak jorik lehena, eta buruko min izugarri batzuen ondorez bigarrena; eta, iloba etxerat eramanik,
|
berarekin
hazi, hezi eta bere ofizioa irakatsi zion Sagrariok, taroteko kartetan edo eskuko marretan etorkizuna asmatzen trebatzen zuela... ongi trebatu ere, agi denez, berehala ikusiko duzun bezala.
|
|
Eta Bucciok kutxatik atera zituen galtzoinak, eta frai Domenicok,
|
berarekin
zeramàn zetazko oihal puska bat eskuan hartu eta erran zuen:
|
|
Halarik ere, ez ote ninduen amaren kontrako sentimendu hark erdiz erdi harrapatzen nihaur ere...? Zeren amaren baitarik erditu bainintzen ni, eta haren odolekoa nintzen erdi batean, eta zeren bainekien zer zen bihotzaren inguruan sugegorri bat edukitzea, zeinak hitza mihitik ken baitiezazuke eta lagunen salatzerat bulka, nola ibili bainintzen ni ere, bai osaba Joanikotekin
|
berarekin
aldi batez eta bai zurekin ere, jaun André, tentamendu izugarri hartan murgildurik, nahiz eta azkenean ez zintuztedan ez zu eta ez hura, uroski, salatu. Eta uste dut, halatan, ezen, ama ez ezik, neure burua ere gorrotatu nuela, zeren amaren begiak ispilu bat baitziren, non neure iragana irakur bainezakeen, eta neure burua ikusi, sugegorri haren erranetarat.
|
|
Baina estatu hartan Pedro ez zen gogara sentitzen... Eta ikusten zuen, bertzalde, ezen gure amak ez zuela, pinturaz eta pinturaren munduaz denaz bezainbatean, aitak zuen zaletasuna, eta, hala, egun batean, inguruko jauntxoen bertze hamaika eskaintza onartzen zituela, Ubarnetik alde egin zuen, ama eta lehengusina
|
berarekin
zeramatzala, harik eta azkenean Iruñan fintkatu zen arte.
|
|
Togas ez zen nire itzuleraren esperoan gelditu. Zenbat karaktere idatzi behar nuen adierazteko oharra ene mahai gainean utzirik, ni agertu baino lehen alde egin zuen, Ana
|
berarekin
zeramala. Azken xehetasun hori Itxierako erredaktoreak jakinarazi zidan, nik galdetu gabe; arrunt ohiz kanpoko gauza, Juanillo Moxolo morroi ezkibel eta hitz gutikoa baitzen.
|
|
Kristina, eraman handiz, hain baldintza estuetako jantzia aurkitzera ahalegintzen ari zen, hurbiletik barrandatua zela jakin gabe. Emaztekia ospakizunaren xehetasun guztiak xehatzen ari zen —non, noiz, nola, zenbat... — eta bere mintzo taigabeari tartekatzen zitzaizkion
|
berarekin
zegoen neska gaztearen iritzi ozenak: " ez, ama, eskote handiegia"," faborez, zera baino lodiago egiten zaitu-eta"," tira, tira, honekin amautxi beharrean, senar berriaren izeba monja emanen duzu"...
|
|
Tramankuluaren motorrak ez zuen erabat ito hilotzaren asotsa ugaldea uztean, guztiz kontrako norabidean harri handi batek ur gaina urratzean aterako zuen gisakoa. Ugalde erdia
|
berarekin
balerama bezala, bere hegaldiari ekin zion, ura alde guztietatik txirrian isuriz, argazki kameren kli kla etenen artean. Mutur batean, ibaiko lohiaz zikinduriko adats barbana begiztatu nuen, eta bertzean galtza urdin argietan estalitako bi zango.
|
|
Ttipik
|
berarekin
izan nintzen azken egunean emandako argazki zaharraz oroitu nintzen. Gure 17 urte zarpailak, izeba Milagros guztiz apainduaren inguruan.
|
|
Bazekien zertaz ari zen. Azken hamar urteetan, gutienez ere lau aldiz jarri behar izan zuen telefonoan, Ximurraren andre Josefinari zinez zin egiteko senarrak gaua
|
berarekin
egina zuela burutik buru, laguna goizean, auskalo nondik, atzarri samarrik etxeratutakoan. Ttipiren zaintzapean gure emazteak ez ziren nonbait gu bertze emakumeekin lardaskatuko ginen beldur.
|
|
Nire andrea —edo" dena delakoa", amak erran bezala— ez zen konplimenduetan korapilatu. Bat batean larunbata eta igandea kanpoan egiteko plana sortu zitzaiola, eta ez zuela posible Unai
|
berarekin
eramatea. Horren garbi.
|
|
Harrigarria. Lau hilabete horretan Josuk ez zuen hain tarte laburrean neska
|
berarekin
errepikatu. Dutxatu berria, itxuraz, ile ilun bustia tantaka ari zitzaion oraino.
|
|
—Azalpenen bat izanen duk, agian, alukeria honetarako. Hire Ramirezek eta
|
berarekin
zegoen bertze gorilak gorriak ikusiko ditiztek Epaitegian, eta oraingoan uste baduk isilik geldituko naizela, ez dakik norekin duan egitekoa. Agresioa, tratu txarrak eta legez kanpoko atxiloketa!
|
|
Unai inguruan nuen beti, zirika eta kitzika,
|
berarekin
jostetan segi nezan, eta ez zen erraza haurrari eta amari batera kasu egitea. Beheko txirrina jo zuten, eta umeak ate aldera jo zuen lasterka.
|
|
Lasai sentitzen zen han, kalean ez bezala. ...an, gordean edo lozorroan, une jakin batean azaleratzeko ordu haiek guztiak ez zirela alferrekoak, egonean zerbait egiten ari zela, laster argituko zitzaion eginkizunen bat; eta beste egun batez, argi izpi gorrizta haien pean, whiskya lagun, Fontaine abizena heldu zitzaion belarrietara, blues sen  tsual batean bilduta;" ongi, Fontaine, ederki", eta, gorputza jiratu ere gabe, jakin zuen
|
berarekin
ari zirela, aspaldi entzun gabea zuen abizen hura berea zela, eta irribarre batez erantzun zion Fontainek agurtzera zetorkion gizaseme ezagunari: " kaixo, Rimouski, nola zu hemen, nork bidaltzen zaitu?", eta Rimouskik, era berean irribarretsu, baina Fontainen galdera erretorikoak entzun izan ez balitu bezala, maleta bat uzten dio barra gainean kontu handiz," bihar, gaueko hamarretan, 4 moilan, hitz egin bezala", eta lepoaldea estutu zion gero pixka bat, agur gisa segur aski, ez mehatxu gisa.
|
|
Denak ari ziren etxeratzen nonbait, eta gero eta uharteago sumatzen nuen neure burua. Edozein unetan, komuneko aldetik, gizon ilunen bat irten, eta
|
berarekin
eramango ninduen. Edo sugeren bat.
|
|
zer arraio egiten duzu orain? Noiz egoten zara
|
berarekin
–
|
|
Bere onetik irtenda zegoen, pozez zoratzen, eta nire geroko bizitza igaro zitzaion begien aurretik, latina asko ikasiko nuen, eta gero sotana beltzez jantziko ninduten. Herrira azaltzen nintzenean, ni noren semea nintzen galdetuko zioten, eta
|
berarekin
zer ikusirik banuela adieraziko zuen. Harrokeriaz erantzungo zuen.
|
|
Orain amarekin bizi naiz. Eta haurtzaroari buruzko galderaren bat egiten diodanean, beste galdera batekin beti
|
berarekin
eran  tzuten dit:
|
|
Ez dut harrezkero kutxa hura ikusi. Aita hil zen, eta
|
berarekin
eraman zituen nonbait gure bihotzetan geldi zitezkeen oroimen guztiak.
|
|
Jo eta bertan tragatzea merezi duk hik oihu egin dio jende artean bidea egitearekin batera, nahiz eta inguratu zaion Karmelo hura gelditzen saiatu. Baina Dabid, Patxiren antzera, total egina zegoen eta estropozo egin du, neska bat
|
berarekin
lurrera eramanez.
|
|
Hara joan aurretik, ordea, aurrena supermerkatu bat topatu behar izan dugu, eta kanpin bat hurrena. Bertan bazkari legea egin, eta, dendak muntatzeko astirik gabe, Danek ikustera eraman gaitu (gero kanpinera itzuli da, eta
|
berarekin
Adela, buruko min handia zuela argudiatuz...).
|
|
ea andregaia duen, ea zelako etxea duen... Edozein modutan, ez dut uste
|
berarekin
kezka  tzeko arrazoirik duzunik: andregaia du eta, horrekin batera, agentziak galarazi egiten dio bidaiariekin harreman, zera, estuak izatea.
|
|
" Egia esan, New Yorken Saint Patrick katedralean otoitzean ikusi zintudan eta harrigarria egin zitzaidan". Guztiarekin, irudipena dut gure bidaia hasi besterik ez dela egin eta, lehenago edo geroago, nik ere izango dudala
|
berarekin
aitorpen luze bat egiteko aukera... Zor diodala Behar dudala esango nuke.
|
|
Parentesi bat eginez, jakizu Luisek esan didala Rubenek abtsulutuki homosexuala izan behar duela: antza, bart Estherrek
|
berarekin
hitzordu ezkutu bat finkatu zuen eta, Chicagoko hoteleko erasoagatik desenkusatzearekin batera, beste saiakera bat egin ei zuen, baina alferrik. Luis Estherrekin elkar hartuta ei dabil, eta Rubenen denda libre izango zuela agindu zion, baina baliabide guztiak jarrita ere, kluk egin du.
|
|
" Gerezi bat ahora eraman, eta zeure egin dezazula nahi dut, dasta dezazula, ahogoza dezazula. Baina gereziaren hezurra bota beharrean, goiz osoa ahoan erabil dezazula eskatzen dizut, eta
|
berarekin
josta zaitezela, eta gero, lanetik irteten zarenean, nirekin elkartzen zarenean, musu baten bidez ahora eman diezadazula". Eta ni, gerezi baten hezurra eztarrian trabatu izan balitzait bezalaxe sentitu naiz, eta gerezien antzera gorritu ere egin bide naiz, zeren, Rubenek, kopeta ilundu, eta honela galdegin baitit:
|
|
Ez, Benasquera beharrera joan aurretik eten egin genuen. Orain argi daukat Rakelekin hanka sartu dudala, muturreraino, eta
|
berarekin
gura dudala. Baldin eta Rubenekin apur  tzea lortzen badut...
|
|
Irudipena izan dut loal  di luze batetik esnatzen ari naizela, nahiz eta oraindik printzearen musua jaso ez. Baina, esan bezala, orain desberdin begiratzen diot bizi  tzari, paisajeari, gizonei (dagoeneko ez dut pentsatzen gizon bat musukatu edo
|
berarekin
oheratuz gero, bizitza osoa harekin eman behar dudanik; haiek, bestalde, desberdin begiratzen didatela eta aintzat hartzen nautela ohartzen naiz). Goizean, esate baterako, Rubenekin gustura ibili naiz anasazi indiarren erruinetan ikusmiran; honetaz eta hartaz hitz egin dugu, gai hutsalak hizpidera ekarririk, baina oso atsegina egin zait haren begirakune lotsa  tia nirearekin gurutzatzea, edota hura lotsagorritzen ikustea Tomek eskutik kamera kendu, eta esan dionean:
|
|
Jostaketa luze eta samur baten ondotik, Rubenen arnasketa geldoa ohetik datorkidala, gaurkoan ere eguneko bizipen nagusienak laburbiltzen saiatuko naiz. Eta Ruben aipatu dudanez, adierazi nahi dut
|
berarekin
gero eta gusturago nagoela, eta nor sentiarazten nauela. Eta berari ezertxo ere aipatu ez badiot ere, gaur burutazio txoro bat izan dudala:
|