|
2000
|
|
|
Nire ustez, idatzizkoak ere ez dira denak berdinak eta euskalkiek badute lekurik idatzian ere. Esate baterako, Miren Agur Meabe idazleari entzun diodanez, idatzi behar duenaren arabera, berez bizkaiera ateratzen zaio eta berak berezkotasun hori errespetatu egin
|
behar duela
idazterakoan ere. Edo ez dakit zergatik ez diren atera behar ipuinen batzuk bizkaieraz, etxean gurasoek umeei irakurtzeko; edo herri aldizkarietan zerbait, edo akaso eleberri batean, sormenerako euskalkiak ere garrantzitsuak direlako.
|
|
|
Dena dela, esaten duzue, batua eta euskalkien gerturatze bat egon
|
behar duela
. Denborarekin ez al da gertatuko guztiak berdin izango direla eta berbak eta formak nahasian erabiliko direla?
|
|
|
Hori kontuan izanik, eta XXI. mendea euskararen mendea izatea nahi baldin badugu behintzat, 1998ko irailean abiatu zen prozesu politiko berriaren aurrean euskalgintzak ere jarrera bultzatzailea izan
|
behar duela
eta bere baliabide guztiak martxan jarri behar dituela ohartzen gara. Gogoeta honek presoenganako elkartasuna adieraztera bultzatu gaitu, horixe baita momentu honetan prozesua oztopatzeko Paris eta Madrilgo Gobernuek darabilten jukutria, hau da, Euskal Herriak demokratikoki erabakitzeko duen eskubideari jartzen dioten traba.
|
|
|
Alabaina, logikoki pentsatuta eta munduko beste gatazka batzuetan gertatutakoa ikusita, ezker abertzalea eta bere zati den ETAren irtenbidea bat izan
|
behar duela
dirudi, eta gainerako espektru politikoak ere hori bultzatu beharko luke, herri honentzat onuragarriena litzatekeelako. Zein ari da irteera batu hori oztopatu nahian?
|
|
|
Zure ateraldi batzuek ez dira eskolan ikasitakoak, e! Bistan da berezkoa
|
behar duela
. Praktikatu eta ikasi bai, ikasi egingo da, baina berezkorik ez badu hura ez da bertsolari ona izango.
|
|
|
Bestalde," Virginia" untzia dinamitaz gainezka dagoela behin betiko urperatzeko, mundu guztiak alde egin du, Bederatziehunek izan ezik. Hori jakin bezain laster, Tim Tooney untzira gerturatuko da Bederatziehun handik jaitsi
|
behar duela
limurtzeko," dinamita karga baten azpian zaude eserita, altxa ipurdia hortik eta alde egin ezazu" botako dio pianojoleari.
|
|
|
Ez halabeharrez, luzeak eta laburrak ezagutu dira; ez du historia tratatuetan esaten luzea izan
|
behar duela
...
|
|
|
Gaia garrantzi handikoa izan arren, honen atzean dira une politikoaren goritasuna eta, funtsean, Diputazioko gobernuak EHrenganako duen menpekotasuna. Alegia, batzuetan EHk irentsi
|
behar duela
eta beste batzuetan EAJk eta EAk. A -8aren erabiltzaileengan behintzat ez da haserrerik izango, hori seguru.
|
|
|
Bide polita da, batez ere poesiaren kasuan ematen dena. Poesia hain gutxi irakurrita, poetak badu kontzientzia ahalegin extra bat egin
|
behar duela
jendearengana iristeko. Buruari buelta batzuk ematen dizkio idatzi duen hori gizarteratzeko.
|
|
|
PP eta ETA dira egoera hura pikutara joan izanaren erantzuleak. Zentzu horretan, EHri argi esan diogu ETAren morrontzatik libratu
|
behar duela
. EHk badu herri honetan zeregin eta espazio garrantzitsu bat, espazio hori landu beharra dauka baina ETAren tutelarik gabe.
|
|
|
Zergatik da arriskugarria? Legeak agintzen du, baina hor ari den arkeologoak txosten zorrotz bat egiten badu, aparkalekua txikiagoa egin
|
behar duela
edo beste leku batera eraman beharko duela esaten badu, konstruktore horrek ez dio sekula arkeologo horri gehiago deituko. Zer gertatzen ari da?
|
|
|
Arkeologo horiek kobratu egiten dute," profesionalak" dira. Profesionala niretzat lanbidea ondo egitea da, ez dirua kobratzea, baina ulertzen dut ere profesionalak kobratu egin
|
behar duela
. Arkeologo horrek indusketa bat egin ondoren beste indusketa batera joatea nahi du, dirua irabaztera, ez da esertzen lasai laborategi batean ateratako gauzak aztertzeko.
|
|
|
Guk, ezker abertzale arabarrak, oso argi daukagu zein den bidea, eta zinez, gaitasun eta indar nahikoa dagoelakoan, gizarteak PPrekin konfrontazio demokratikora jo
|
behar duela
irizten dugu. Oraingoan, udal kudeaketa ereduak eskaini di-tzakegu, PPrenak baino askoz demokratikoagoak, integratzaileagoak eta sozialagoak.
|
|
|
Nik uste dut festa egin bai baina gauean lo egin
|
behar duela
. Eta parranda egin behar da egunez!
|
|
|
Guk garbi daukagu zurrunbilo politiko honen erdi-erdian gaudela. Hemen batzuek eta besteek esaten dute EAJk aukeraketa bat egin
|
behar duela
, abertzaleen erregistroetan edo espainolen erregistroetan sar gaitezen behingoz. HBk dioenez, EAJk azalpen bat eman behar du PSOErekin zertan ari garen argitzeko, eta ez dugula Vatikanora joan behar mirarien bila.
|
|
|
Baina hara iristen denean, alabatxoa agertzen zaio negarrez, galdu egin delako eta ez dakielako non dagoen ama. Alabaren nahigabea uxatzeko zerbait egin
|
behar duela
erabakiko du aitatxok. Pentsa eta pentsa, burutapen bat izagon du gizonak:
|
|
|
HELDUA, konprometitua nahi baduzue, baina heldulekurik gabe. Herrigintzan eta kulturgintzan bere ekarpena egin dezakeela eta egin
|
behar duela
sumatzen du. Gero eta gaitzagoa zaio ordea, ekarpen hori nola gauzatu asmatzea.
|
|
|
Nahiz eta delituak burutzen dituzten, esperientziaz badakigu euskal gazteen aurkako errepresio penala areagotzeak ez duela ezer onik ekarriko. Erreakzioak gogorragoak izango dira eta jendeak ez du ulertuko edukinontzi bat erretzeak zigortuago izan
|
behar duela
Bilbon Sevillan baino. Harritzekoa dena PSOE barruan egotea da, lehen indarrean zegoen kode penala eta Adin Txikikoentzako Legea defenditzen ari baikara.
|
|
|
Sexu harremanak, maitemina erakargarritasuna duten harremanak dira, esperantza irekitzen dutenak; ematen du bizitzak askoz gehiago eman
|
behar duela
, baina askotan ez da horrela izaten, eta nire ustez horregatik datoz haserreak, agresibitatea eta hainbat gauza. (Gara 2000-I-29)
|
|
|
Izan ere, Europako Batasunaren Batzordeak. Hizkuntzen Urtea? izendatu du heldu den 2001garrena, hizkuntz aniztasuna Europako ondarearen aberastasunik funtsezkoenetako bat dela eta etorkizunean ere izan
|
behar duela
adierazi nahian.
|
|
|
Ikasketak gazteleraz egin zituen euskalduna izanik, helvetiar konstituzioa ezagutzeak iratzartu ninduen eta hortik bihurtu nintzen euskaltzale. Mundu hau bakoitzak beretik osatu
|
behar duela
iruditzen zaidalako.
|
|
|
Begi-bistakoa da, subirano izan nahi duen herriak bere politika teknozientifikoa erabaki
|
behar duela
. Aipatu dugunez, egitura politikoaren eta sistema teknozientifikoaren artean erlazio handia dago.
|
|
|
EHk proposatutako estrategia da, agian, errazena eta argiena hiruren artean: haren premisa da Euskal Herriak oinarri demokratiko bat
|
behar duela
, beren proiektuak defenditu eta gauzatzeko denek baldintza berdinak izan ditzaten. Gaur egungolege-barrutiari ez dio baliotasunik ematen, Euskal Herria estatu burujabe bilakatzeko oinarri-oinarriko ezintasuna duelako, batez ere; eta Batzar Nazional Eratzaileasortzea proposatzen du, trantsizioaren buruzagitza hartu eta barruti juridiko-politiko nazionala presta dezan.
|
|
|
Egia esanbehar baldin bada, hiru alderdien estrategiak puntu honetan ez dira oso agerikoaketa interpretazio makurretan erortzeko arriskua dugu. Dena den, beraien artekodesadostasunak begien bistakoak dira; izan ere, nahiz eta denek onartzen duten, batetik, prozesuak derrigorrez demokratikoa izan
|
behar duela
eta, bestetik, elkarrekin duten helburua lortzeko hirurek lankide izan behar dutela, bakoitzak bere ñabardurak jartzen dizkio lankidetzari horri eta, ondorioz, baita, demokraziari, ere.
|
|
|
Herri-mugimenduaren ezinbestekoa aldarrikatzearekin batera, ordea, horrek hizkuntzako fenomeno sozialez ondo jabetu
|
behar duela
nabarmentzen du. Horienazterketa soziolinguistiko serio eta zientifikoaren premia, besteren artean, euskararenaldeko herri-mugimenduak berak du, hain zuzen, Txillardegiren ustez.
|
|
|
Konplexuz josita azaltzenzaigula euskalduna. Kanpotarrek homologatuta sentitu
|
behar duela
bere burua kulturaren edozein esparrutan. Eta gure gizartean, Euskal Herriko erreferentziak zeintzukdiren, soziologikoki, laino eta argitzeke ditugu oraindik.
|
|
|
Egiaren lurraz elikatu dira filosofia politiko zintzoensustraiak. Kojeve-k, berak aurkituriko egiak gizarteratzearren astindu nahi izan zituenirakurleen kontzientziak; Sartre-k ez zuen inoiz ahantzi politika-jarreren euskarrikontzientziak fenomenologikoki egiazkotzat eta zuzentzat hartuak
|
behar duela
; etahirurogeiko hamarraldiko gazte eroak egia eta askatasuna uztartuko zituen filosofiabaten beharrak bultzatu zituen besteak beste existentzialismora, ederki azpimarratu duJuana Atxabal-ek. Izan ere, politika-aldaketek egia berriak aurkitu nahiz sortzearenondorio behar dute izan.
|
|
|
Lehenik eta behin, esan beharra dago, programatzaileak ongi asko ezagutu
|
behar duela
irratiaren estaldurapean dagoen populazioa. Entzule eta entzulegai guztien ohituren gaineko datuak eduki behar ditu kontuan, estazioaren baliabide materialak eta giza alorrekoak ondo ezagutzeaz gain.
|
|
|
Informazioz aserik ez dauden kazetariak irratiko idazlaritzetan ere topatzen ditugu. Gaur egun afera guztiei buruz iruzkintzen denez gero, badirudi iturrien kontuak gero eta garrantzitsuago izan
|
behar duela
. Eta badirudi diogu, zeren informazio-iturririk eta inolako datutegitan kontsulta egin gabe ere egiten baita irratigintza (informatiboa eta iruzkintzekoa).
|
|
|
Hau, jakina denez, irratigintzan ez da gertatzen, zeren komunikabide honetan albistearen jasotzea une jakinean gertatzen baita; entzulearen arreta nahiko erlatiboa izan ohi da, errepikatzeko ia aukera gabe (garrantzi handiko kasuetan izan ezik). Hiru ezugarri horiei entzuleriaren kultur maila eta berriegileena desberdinak izaten direla gehitzen badiegu, argiro ikus dezakegu irrati-idazkuntzak berezia izan
|
behar duela
.
|
|
|
Teletipoetatik-eta heltzen diren albisteak gaurkotzea oso lan garrantzitsua da. Kazetaritza-ikasleen artean joera nabaria dago albisteak kazeta-eran idazteko, irratiak idazkuntza berezia
|
behar duela
ahantziz. Gaurkotzea ez da bakarrik orain edo une hauetan gertatzen ari denari buruz hitz egitea, zeren askotan, gertaturik egon arren, oraindik interesa mantentzen duten datuak ere gehitu behar baitizkiogu albisteari.
|
|
|
Azken finean, modernizatze-prozesuak berekin dakarren aldaketak kultur identitatearen oinarrietan eragin nabarmena izan
|
behar duela
pentsatu behar da55, eta, lehen ikusi dugun legez, kultur identitatea funtsezko zutabea dugu Estatu-Nazioa eraikitzerakoan (dakigun bezala, hizkuntzaren eta kulturaren batasunek Estatuaren jarduera errazten dute; eta ez dagoenean, helburu bilakatzen dira). Beharbada, adibide batek hori ulertzeko errazbidea eskainiko digu.
|
|
|
Arazo bakarra, esan dit, zenbait gidari obseso dira: neska bakarti bat autostopa egiten ikusten dutenean automatikoki pentsatzen dute neska horrek bidaiatzeko baino beste zerbaiterako gogo gehiago izan
|
behar duela
buruan. Ninfomaniatik beherako ezer ez zaie kabitzen astazakil horiei, baina hala ere lasaitzeko esan dit, oso gutxitan gertatzen dela.
|
|
|
—Badakizue, bada, mutilak, autoritatearen printzipioa dugula elkarbizitzaren oinarri eta, badakizue, halaber, bakoitzak bere lekuan
|
behar duela
, baldin jauregia bere lekuan nahi badugu: horregatik, ez zaituztet sehiekin nahasturik ikusi nahi, guztiz beharrezkoa denean izan ezik, zeren oin bakoitzak baitu bere ortkoia...
|
|
|
—Hi izarrei beha bizi haiz, eta ez ote dakik, bada, ezen emakume bakoitza konstelazio bat dela eta konstelazio bakoitzak bere denbora
|
behar duela
, izarrik ezkutuenen berri jakiteko.... Baina hik jakin beharko huke Kasiopearen historia, zeren, oker ez banago, prezeptore jaun Marcelek kontatu baitzigun behin batean...
|
|
|
—Ez. Kapitainak erran dit ezen presoak hilabete egin
|
behar duela
bere etxean desterrurat joan aitzin, eta haren hobeki zaintzeko dela.
|
|
|
—Adan eta Eba Paradisuan bizi zituan, baina bekatu egin zitean eta Kristok etorri behar izan zian eta bizia eman, bere erreinua lurrean berriro ezartzeko, irakatsiz, gisa hartan, ezen paradisu bakoitzak bere biktima
|
behar duela
. Eta, hemen eta munduko parte honetan, ni biktima hori izaiteko disposizionean nagok, baita martirioaren palma eta koroa irabazteko ere, baldin beharrezkoa bada...
|
|
|
Gaineratu diot lagunak pena handia hartu zuela, baina are penatuago-eta harrituago-geratu zela senarrak egin zion errietaldi lekuz kanpokoarekin (noski, ez diot esan Dabidek" luxuzko er  tzain" egin izana ospatzeko erosi genuela auto hori, ertzainei egiten zaien deskontu ederraz baliatuz, bestalde; eta errietaldia jaso zuena ni neu izan nintzela, eta harrezkero nahiago izaten nuela oinez edo autobusez ibili, kasik gidatzea ahanzteraino (orain, ordea, berriro ikasi behar nuke). Orduan berak aitortu dit Santa Monikan, beraren bizilekuan alegia, ez daukala autorik, motor ttiki bat baizik, baina agentziaren furgoneta bere burua baino hobeki zaindu
|
behar duela
(agentziak, kolpearen neurriaren arabera, seguruak ordaintzen ez duen konponketaren zatia ordainaraztera eta garajean dauden furgonetak garbitzera zigor  tzen ditu gidariak).
|
|
|
Eta harrigarriena zera da: badirudi bala sartzen den aldean zuloa garbia izan behar dela, eta irteeran balak buztina kanporantza zabaldu
|
behar duela
. Baina muturrean dituen estrien eraginez, kontrakoa gertatzen da:
|
|
|
En plus, jakizu Adelak Rakeli ezinikusia diola eta sarritan hartaz gaizki esaka aritzen dela, nahiz eta, egia esan, haren mihi gaiztotik inor gutxi dagoen salburik. Parentesi bat eginez, jakizu Luisek esan didala Rubenek abtsulutuki homosexuala izan
|
behar duela
: antza, bart Estherrek berarekin hitzordu ezkutu bat finkatu zuen eta, Chicagoko hoteleko erasoagatik desenkusatzearekin batera, beste saiakera bat egin ei zuen, baina alferrik.
|
|
|
Lan bati, edozein lani, artistiko adjektiboa erantsi ahal izateko emozionatu egin
|
behar duela
iruditu zait beti, nolabaiteko emozioa sortu lan hori apreziatzen duenarengan, lan hori ikusi, entzun, irakurri edo ukitzen duenarengan. Ez guztiengan, noski, nahikoa baita pertsona bakar batek, edo artistak berak bakarrik nabaritzea lanak baduela eraginik berarengan, berria den zerbait sortarazi diola.
|
|
|
...da aurrerapauso eskasa, ideologiak finkatu eta garatzeko erabilitako tresna guztien aldamenean, gerraren edo zigorraren aldamenean esate baterako, arteak ere paper bat izatea; ez baitzait iruditzen arteak ere paper hori jokatzea maltzurra eta berez txarra irudituko zaion inozorik izango denik, edo bestela esanda, artearen balio absolutua ideologiaren nahitaezko bilakaeratik kanpo edo gainetik egon
|
behar duela
esaten duenik gelditzen denik gaur egun.
|
|
|
Puntu honetan, liberalen arabera, autodeterminazio indibidualaren printzipioak eguneroko eginkizun politikoetan duen ondorioetariko bat zera dela esan daiteke: estatuak neutrala izan
|
behar duela
gizabanakoek dituzten bizimodu onaren ideien aurrean. Kontuan harturik gizarte modernoetan bizimodu onaren ideiak anitzak (eta sarritan elkarren kontrakoak) direla, estatuak hobe luke indibiduoek bultzaturiko egitasmo kultural, erlijioso edota beste mota bateko helburu jakin bati ez laguntzea.
|
|
|
Estatuak, bizimodu onei buruzko gizabanakoen ikuskera ezberdinen aurrean, neutrala izan
|
behar duela
defendatzeak ez du esan nahi, ordea, bere esparruan bizi diren hiritarren askatasun indibidual, segurtasun fisiko edota ongizateaz arduratu behar ez duenik. Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat hartu behar duela diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu onaren ideia jakin bat edo beste bultzatu.
|
|
|
Estatuak, bizimodu onei buruzko gizabanakoen ikuskera ezberdinen aurrean, neutrala izan behar duela defendatzeak ez du esan nahi, ordea, bere esparruan bizi diren hiritarren askatasun indibidual, segurtasun fisiko edota ongizateaz arduratu behar ez duenik. Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat hartu
|
behar duela
diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu onaren ideia jakin bat edo beste bultzatu. Neutraltasunaren ideiaren arabera orduan, estatuak bere jokabidean ezin du bataren gailentasuna edota gutxiagotasuna aditzera eman bere baliabideak hara zuzenduz, horrela jokatuz gero gizabanakoen bizimodu onaren ikuskeren gain eragina izango bailuke.
|
|
|
Laburbilduz, orain arte honako argudio hauek garatu ditugu: 1) liberalismoaren bereizgarri nagusietariko baten arabera, gizabanakoek beraientzako bizitza ona denaz aukeratu behar dute, kanpotik inork bere ikuskera partikularra inposatu behar ez dielarik; 2) hemendik ondorioztatzen da estatuak politika antiperfekzionista bat jarraitu
|
behar duela
, politika mota hori bermatzeko bizimodu onen aniztasunaren aurrean neutraltasunez jokatu behar duelarik; 3) gizabanakoa benetan autodetermina dadin, berau inguratzen dueneko ingurune kulturala babestu beharra dago, ingurune horrek eskaintzen baitio, hein handi batean, desiragarri eta gaitzesgarri diren bizimodu onen ikuskera.
|
|
|
Plangintza falta ohikoa eta iraunkorra bada ere, ez dira ahaztu
|
behar duela
zenbait urte, bereziki laurogeiko hamarkadan, eginiko pausoak. Bidezkoa da gestoreen lana aintzat hartzea, azken urteotan liburutegiak eta liburuzainen egoera (langileen egonkortasuna, zerbitzua irekita izateko orduak gehitzea, liburutegi barreneko lanak, etab.) pixkanaka hobetzeari lotu baitzaizkio.
|
|
|
Norbaitek zerbaiten kontzientzia badu zuzenki eta hutsik gabe, zerbait horrek, hain zuzen, bere esperientzia pribatua izan
|
behar duela
uste zuten fenomenalistek. Eta berehala esperimenta daitekeena, hau da, bitartekari linguistiko, teoriko edota kontzeptualik gabe senti dezakeguna, sentimen datuak dira (sense data).
|
|
|
ohitura hauek printzipio baten arabera ordenatzen dira; printzipio hau Frazerrek azaldutakoa baino orokorragoa da eta gure arimetan hain sartuta dago ezen aukera guztiak ezin baititugu imajinatu. —Aise imajina dezakegu, adibidez, tribu baten erregeak begi guztien bistatik kanpo izan
|
behar duela
, baina baita tribuko gizaki bakoitzak ikusi behar duela ere. Egiaz, azken hau ez da gutxi gorabehera kasualitatez gertatuko, baizik eta jendeari erakutsia izango zaio.
|
|
|
ohitura hauek printzipio baten arabera ordenatzen dira; printzipio hau Frazerrek azaldutakoa baino orokorragoa da eta gure arimetan hain sartuta dago ezen aukera guztiak ezin baititugu imajinatu. —Aise imajina dezakegu, adibidez, tribu baten erregeak begi guztien bistatik kanpo izan behar duela, baina baita tribuko gizaki bakoitzak ikusi
|
behar duela
ere. Egiaz, azken hau ez da gutxi gorabehera kasualitatez gertatuko, baizik eta jendeari erakutsia izango zaio.
|
|
|
—Guztiaren gainetik: nondik hartu dugu ziurtasuna halako ohiturak zaharra izan
|
behar duela
ikusteko (zein dira gure datuak?, zein da beren egiaztapena?). Baina badaukagu ziurtasunik orduan?
|
|
|
Historiaren irribarrea dela begitandu zait, patxadaren irribarrea beharbada, kutxa ireki ondoren harribitxia erakusten duenarena. Eta igarri diot, orain erakutsi digun horren moduko harribitxi asko eduki
|
behar duela
kutxan gordeta. Eta otu zait:
|
|
2001
|
|
|
Nik uste ez dela etorkizuneko Jaurlaritza zein izango den edo egungo Jaurlaritzaren indarraz hausnartu behar Kontzertu EKonomikoaren negoziazioei begira. Argi dagoena Alderdi Popularraren Gobernuak Eusko Jaurlaritzarekin 2001eko abenduaren 31 aurretik negoziatu
|
behar duela
da, eta PPk honen aurrean ezin du eragozpenik jarri. Negoziatzen hasi behar du eta prozesuan zehar Eusko Jaurlaritza aldatuko balitz, Jaurlaritza berri horrekin jarraitu beharko luke negoziatzen.
|
|
|
BEHIN eta berriro esan izan dugu Euskadin jatorri eta izaera politikoa duen gatazka bat dagoela, edota indarkeriaren protagonistek motibazio politikoa dutela. Baina horrek ez du nahi esan gatazka politikoak irauten duen bitartean indarkeriak nahitanahiez egon
|
behar duela
, indarkeria gatazkaren nahitanahiezko adierazpena balitz bezala. Indarkeria jasan behar dugu, batzuek hala izatea erabaki dutelako.
|
|
|
Niri ongi iruditzen zait, besterik ez bada zer ezberdintasun dauden ikusteko, baina azkenean nik badakit zeren alde nagoen: pertsona bakoitzak aukeratu
|
behar duela
nola bizi nahi duen, gizona ala emakumea den kontuan izan gabe. Niri esaten zidaten" Zergatik panpox" emakume batek bakarrik egin zezakeela, eta ez da egia, gizon batek oso harreman estua baldin badu semearekin, idatz dezake liburu bera.
|
|
|
Lana uka ahal izateko, ez du lana hartzea beste biderik, gaur, hemen. Hortan datza, bada, Kontradizioaren muiña, alegia, lana hartu egin
|
behar duela
emakumeak, berak lana uka ahal izateko; eta lana uka egiten dioela gizarteak (nahi ba duzu gizartearen indar nagusiak)".
|
|
|
Ajuria Eneko mahaia gainditu zen eta Lizarrako Akordioa pasa da. Lizarrak herri honek bere geroa erabaki
|
behar duela
dio, hori da bere zentzu nagusia. Hori hor dago eta egongo da gero ere, baina Lizarrako kudeaketa (guk asko protestatu genuen bere kudeaketa okerrarengatik) ez zen egokia izan.
|
|
|
Gero, sozietate zibilak batere kontrolatzen ez duen talde militar bilakatu da ETA, eta militarrek ezker abertzaleko erakunde politikoei bidea markatu behar dietela onartu zen. Orain, ezker abertzaleak barneratua dauka ETAk bakarrik erabaki
|
behar duela
zer egingo duen, eta prest dago erakunde legalen jardunak ETAren bideari egokitzeko, ondorioak edozein izanik ere. Sakrifiziorako prest direnen mentalitate horrekin, militarismoa, sekretismoa, eta sozietate zibilaren kontroletik at egotea... bertuteak bilakatu dira.
|
|
|
Europa eta globalizazioaren karietara hainbat aldaketa eman denez, egoera berria dela-eta, denok bat egiten dugu ideia honekin. Euskal Herri osoak eran-tzukizun bateratu bat hartu
|
behar duela
diogu, eta horren kariz sortu da Batasuna.
|
|
|
Guk odol isurketatik ezer positiborik ez datorrela esaten dugu. ETAk herri honi aurrera egin dezan bide emango dion erabakia hartu
|
behar duela
mantentzen dugu, herri honek politika egin dezan, alegia. Baina, EAJn ETArekin edo gabe aurrera egin behar dugula garbi daukagu ere.
|
|
|
Jarrera, txistea, kolpeak... Niri ez zait hori gustatzen, uste dut bakoitzak bere nortasuna
|
behar duela
. Nire erreferentzia ere izan da, baina ez dut kopiatu beharreko eredutzat hartu.
|
|
|
Euskarazko unibertsitatea klaseak euskaraz ematera ez dela mugatu behar uste dute. Euskarak ikerkuntzan, kudeaketan eta egitura guztietan bere presentzia eduki
|
behar duela
diote. Hori dela eta Eukon deritzon kongresua antolatu dute.
|
|
|
Trenbidea bi bideen erdigunean ala beste bi autobide hauen alboan edota bere gainean eraikitzen bada ere, gisa guztietara, gehiegikeria bat da. Jakin behar da, AHTren bide batek burdinezko itxitura bat
|
behar duela
bidearen 35 metrora alde bakoitzean. Beraz, merkantziaren trenbide bikoitza eta 70 metro lur erremu behar dira.
|
|
|
Gauzak beste modu batera egin beharko direla aspaldi esan izan dute adituek. Salmenta hasieratik ziurtatua
|
behar duela
filmak, ez dela hedatzaile handi baten babesik gabe filmak egiten hasterik. Hasi egin izan dira euskal animatzaileak ordea, eta egin egin dituzte eta burutu.
|
|
|
Musulman batek egunean bost errezo egiten ditu, eta ostiral eguerdiz mezkitan belaunikatzen da. Nola esaten zaio fabrikako nagusiari une batez lana eten
|
behar duela
nagusi gorenago bati zerbitzeko. Ramadam hilabetean, berriz, (aurten azaroaren 15 -16an hasiko dena) jan gabe pasatu behar dute eguna, eta lanean beti bezain indartsu egoteko eskatzen zaie.
|
|
|
Gernikako Estatutua hilda dagoela eta gainditu behar dela berretsi zuen ELAk, 97an Gernikan barreiatu zuen bezala. Prozesu horrek zibila eta demokratikoa izan
|
behar duela
azpimarratu zuen Jose Elorrieta idazkari nagusiak. Beste zenbait helbururen artean, neoliberalismoak egungo euskal lan munduan sortzen dituen baldintza eskasei aurre egitea azpimarratu zuen
|
|
|
Leer, 1999ko uztailaabuztua), Vargas Llosa idazle hegoamerikarrak baieztapen deigarria egiten zuen: nobela bat idazteko, anbiziosoa
|
behar duela
izan idazleak. Alegia, genero honek formari buruzko hausnarketa eskatzen duela eta unibertso literario guztia ongi lotzeko abilezia.
|
|
|
W. C. Auden poetak aholkatutakoaren ildotik, kritikak merezi duten liburuez soilik hitz egin
|
behar duela
uste baitugu eta horixe egiten ahalegindu baikara Saizarbitoriaren nobelekin: gure irakurle-horizontea aberastu duten testuen irakurketa kritikoak proposatzen.
|
|
|
testuak berak kontatzen digun istorio edo edukia, FABULA, eta istorio hori kontatua dagoen modu berezia, INTRIGA, Todorov-ek 1965eko itzulpenean" Sjuzet" hitzaz izendatzen duena. Geroago, testua narraziozkoa izan dadin narratzaile batek kontatua egon
|
behar duela
kontuan hartuz, Frantziako kritikari estrukturalistek banaketa horretan ahanzten zuten hirugarren alderdia gehitu dute, TESTUAren alderdia, hain justu.
|
|
|
" Orduan pentsatzen du oroitzapena bederen sostengatu
|
behar duela
eta bitakora kaier bat eskribatzen du ilunabarrero." (IGB, 11)
|
|
|
Hasteko, aitortu beharko nuke ni neu gehien hunkitu nauen poema" Bakardadeko gogoeta" dela. Hain zuzen ere horixe baita bakardadea, bestearen erreferentziarik ez izatea, frogatua baitago izateko, norbera izateko, bestea
|
behar duela
erreferentzi puntu. Beste inor barik geratzea itzalik gabe geratzea legez da, galduta, denaren eta ezerezaren artean.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi amak gehiegi jan behar duenik, oraingo dietak premia berrien araberakoa izan
|
behar duela
baizik.
|
|
|
Zorion absolutu eta iraunkorraren helburu horrek menpean harturik, zenbait pertsonak bere egoerak hobetu egin
|
behar duela
uste du, dauden bezala ongi sentitzeko adina arrazoi eduki arren, beste pertsona batzuek dagoeneko lortu duten goragoko maila bat, intentsu eta hobea lortzeko aukera dagoelakoan.
|
|
|
Bistan da, beraz, kontsumitzaile batek ezer gutxi egin dezakeela kutsadura mota honen aurrean eta gasolinak berdea izan
|
behar duela
kontuan hartu edo etxeko botikinetik merkuriodun termometroak kendu besterik ezin du egin.
|
|
|
Orain arte, neurri uniformeak ezarri ditugu oso herrialde ezberdinetan eta edozein herrialde izanda ere, funtzionario kopurua gutxitu egin
|
behar duela
esan diogu; eta hori herrialde batzuetarako ondo dago, baina beste zenbaitetan, zeuden maisu apurrak ere desagertu egin dira.
|
|
|
Gure kasuan horrek esan nahi du pisu xukatuak pisu garbiaren %59, 4koa izan
|
behar duela
, bederen.
|
|
|
Esate baterako, jakin beharreko kontua dugu frutak oso zainketa gutxi
|
behar duela
arrisku guztiak, praktikan, suntsi daitezen eta, era berean, arrautzak eta arrautzaren eratorriak direla, oraindik ere, arrisku gehien dituzten elikagaietako batzuk.
|
|
|
Pillay andreak badaki epaile den aldetik, epaiketako gai-esparruaren barruan ari
|
behar duela
, baina, aldi berean, argi dauka protagonista nagusienak ez direla epaitegian azaltzen. Baina, epaile izateaz aparte, pertsona konprometitua da, kezkatua, gogoeta sakonak egiten dituen emakumea.
|
|
|
–Sarri esana dut hizkerak oinetakoaren lana bete
|
behar duela
: oinetakoak oinarenneurriko behar du izan, testuarena hizkerak.
|
|
|
– Ahoz edo idatziz sortuko duen testua beste norbaitek
|
behar duela
jakinbehar du ikasleak. Horrela, motibazio handiagoa izango du jarduera egiteko.Beraz, ikaskideek testua zerbaitetarako beharko dutela ziurtatu behar duprozedurak.
|
|
|
Helburu horiek bete behar dituzten hiru ezaugarri nagusiak irakasleon beharretatik sortzen dira zuzen-zuzenean. Ulergarriak izan behar dutela esaten dugu, badakigulako irakasleak ezagutu
|
behar duela
zer den ikasleei eskatu behar diena; eta era berean, ikasleek ere jakin behar dute komunikazioa zer ingurunetan etanorekin burutzen ari diren. Bestalde, ikaslea bere prozesuaren jabe izatea faktoremotibagarria da berarentzat, autoebaluaziorako aukera eskaintzen diolako.
|
|
|
Leer, 1999ko uztaila-abuztua), VargasLlosa idazle hegoamerikarrak baieztapen deigarria egin zuen: nobela bat idaztekoanbiziosoa
|
behar duela
izan idazleak; alegia, genero honek formari buruzkohausnarketa eskatzen duela, eta unibertso literario guztia ongi lotzeko abilezia.Arrazoia duela esango genuke, eta hortik jarraituz, Saizarbitoria nobelagileanbiziosoa dela esatera ere ausartuko ginateke. Ondoren ikusiko dugun moduan, bere saio bakoitzaren oinarrian berrikuntza-ahalegin nabarmena egin du egiledonostiarrak, eta esperimentatzeko joera honi atxikiz, poetikoki ausartak izan direnidazmoldeetan barneratu delakoan gaude.
|
|
|
betetzera.Nor ez da hausnarrean geratuko. Bernard Detxepare? bezalako testu baten aurrean, kasu, ezinbestean irakurritakotik harago jo
|
behar duela
igarriz?
|
|
|
Alderantziz, garbi dago azpian dagoen hizkuntz taldeak, kontrol instituzionalean? aldeko posizioa lortu eta mantendu
|
behar duela
beste taldearengandikdesberdindutako talde kolektibo bezala biziraun nahi badu taldearteko estrukturabarnean (Herberg, 1989; Skutnabb-Kangas eta Cummins, 1988).
|
|
|
Sistema egoki batean, herrialdea bitartekari moduan aritu behar da bere egoiliarren eta gainerako munduaren artean; hain zuzen ere, egoiliarren kanpo-zorra herrialdeak berak eraman
|
behar duela
eta herrialdea bere egoiliarrekiko hartzekodun bilakatu behar dela esan nahi du horrek. Beraz, bitartekari gisa arituz, herrialdeak gainerako mundutik maileguz hartuko luke bere etxeko egoiliarrei maileguz emateko, eta gero bere kanpo-zorra zerbitzatuko luke beraien izenean.
|
|
|
Egia izaten segitzen du ezen, bere kanpo-hartzekodunei zerbitzatzeko, Hegoak bere merkataritza-soberakinean irabazitako kanpo-moneten kopurua eman
|
behar duela
; baina galera horrek bere merkataritza-inportazio netoen ordainketan ordaindutako I diruan eginiko errentaren transferra esan nahi du, bere hartzekodunei emandakoa.
|
|
|
Finantza-bonu ez-monetarioek osatzen dute, zeintzuk H herrialdeko egoiliarrek I herrialdeko kapital-maileguen emaileei saldu baitizkiete. I-ri H-k bonuak saltzearen beharrak H-k finantza-merkatuan I diruko kopuru bat topatu
|
behar duela
adierazten du soilik, zeren merkataritza-merkatutik ezin baita lortu.
|
|
|
Txostenak dioenez, Erresuma Batutik kanpo sukar aftosoa duten animalien kasuak masiboak ez diren arren, herrialde batzuetako sindikatu abeltzainek eta politikoek behin eta berriz azpimarratzen dute sukarra izateko arriskua duten azienda guztiak (ardiak, ahuntzak, behiak eta zerriak) txertatu beharko liratekeela. Hala ere, Europako Batzordeak gogorarazi du, botikarien arabera, txertoak azken baliabidea izan
|
behar duela
, eta sukarrak Erresuma Batutik kanpo animalia-izurritea ez duela lortu adierazi du. Txertoa lagungarria izan daitekeela gaineratu dute, erasandako animalien kopurua hain handia denean non hiltzeko politikak arazo operatiboak sortzen baititu; izan ere, immunizazioak ez du birusetik erabat babesten.
|
|
|
“Noduluak, handiak ez badira behintzat, desagertu egiten dira ahotsa zaharberritzen denean, eta, hortik aurrera, ondo hitz egiten da”, azaldu du Arenillas doktoreak. Ahotsarekin arazorik ez izateko, medikuak aholkatzen du ahotsak diafragmatik atera
|
behar duela
eta ez laringetik, bestela airerik gabe hitz egiten baita eta horrek bi ahots-kordak igurzten baititu. “Pazienteei beti esaten diet sokek elkarri musu eman behar diotela hitz egiten dugunean, ez kolpatu, etengabeko bat-bateko marruskadura horrek noduluak sortzen baititu”.
|
|
|
Horrela, besteak beste, kalitatea, irisgarritasuna eta segurtasuna bilatzen dituzte, baita produktu osasungarri eta kaltegabeak ere. Ramon Fisac-ek, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioko elikagaiak sustatzeko zuzendariorde nagusiak, azaldu zuen elikadura-kateko maila bakoitzak segurtasun-maila maximoak bermatzeko konpromisoa hartu
|
behar duela
, “ekoizleetatik hasi eta kontsumitzaileetaraino, banatzaileetaraino”, eta kateari lotutako gainerako agenteetaraino. Europar Batasunaren elikadura-politika harmonizazio zorrotz eta osoarekin lotuta dago.
|
|
|
–Ongi da. Esaiozu lehenbailehen joan
|
behar duela
paper honetan idatzita dagoen helbidera. Emango al diozu enkargua?
|
|
|
Iñaki eta Beraza dira, palomiten arrastoak topatu eta, haserre bizian, beraientzat zergatik ez duten ezer utzi kexatzen hasi direnak. Patxik, bakeak egiteko, anbulantziari gasolina sartzera joan
|
behar duela
eta mikrouhinerako palomita zorro gehiago eros ditzakeela proposatu du. Bale.
|
|
|
Joango al hintzateke nirekin, galdetu dio Anartzek orduan. Tasiok, iheskor, objekzioa bukatu
|
behar duela
lehendabizi erantzun dio. Eta gero, jode, ez zekiat, ea behingoz lan ostia bat aurkitzen dudan, klase partikularrak edo Eroskiko propaganda banatzen ibiltzea baino zerbait hobea.
|
|
|
Ez du etsi nahi ordea. Arantxaren aurkako frogaren bat topatzeko bide bat egon
|
behar duela
tematu da. Neure buruan konfiantza behar diat, pentsatu du, hori duk dena.
|
|
|
Berandu da. Handik sei ordu eta erdira jaiki
|
behar duela
kontuan hartuta batez ere. Eta halere esna dago oraindik.
|
|
|
Baina Marcos egoten da normalean nire ondoan eta lehenengo bera altxatzen da eta gero niri laguntzen dit. Eta gero esaten du goseak hilik egon
|
behar duela
sofak, ni bezalako gauza mingots bat irensteko.
|
|
|
Josuk legamia edo bentzagia esaten dio, labadureari. Managuan ikasi dut nik ogiaren oreak altxagarria
|
behar duela
. Okindegira joanez gero eskatzen, horixe da ogiari buruz nik berez jakin dudan bakarra, ogi korrientea, edo ogi zuria, edo pistola eskatzen, eta ordaintzen.
|
|
|
Egia da gure iraganak lausoa izan
|
behar duela
gure inguruko jendearentzat, geuretzat ere den bezala, baina neska hori ez dut ezagutzen. Eta berak, ostera, hornidura bat bezala nabilela igartzeko beste ezagutzen nau.
|
|
|
Zure maletak Edwinen gelara eraman beharko dituzu eta Ednarenak bera bakarrik egongo deneko gelara. Edwinen gelara maletekin sartzean lotsa sentituko duzu Ednak beste gela batean geratu
|
behar duela
abisatzeko, eta beldurra ere bai, heriotzarekin bost minutuko tratua latza bada, ordu luzetakoa izugarria sumatzen duzulako.
|
|
|
G: Urdina
|
behar duela
izan...
|