|
2001
|
|
|
Orain Nazio Batuen erakundeak Ruandako genozidioa epaitzeko Portu zuen Nazioarteko Epaitegiko burua da. Ez dugu ahaztu behar 1994ko lau hilabetetan milioi erdi bat lagun hil zituztela lurralde
|
hartan
. Pillay epaileak orain 59 urte ditu, eta buru belarri ari da lanean justiziaren alde beti.
|
|
|
Abokatu gaztea zela, goi segurtasunezko Robben Island kartzelan askotan sartzen zen, bizia arriskuan jarrita, Mandelari mezuak sujetadorearen azpian gordeta pasatzeko. Ausardia behar zen gero garai
|
hartan
hori egiteko!
|
|
|
Hala ere, Pillay andreak oso jarrera kritikoa azaldu zuen presidente beltzak eman zuen apartheid krimenen amnistiaren aurrean. Ez zegoen ados, ezin irentsizko pilula zen
|
harentzat
. Hego Afrikari Egiaren Batzordea antolatu zen delituak agerian jartzeko, baina ez errudunak epaitzeko.
|
|
|
Hego Afrikari Egiaren Batzordea antolatu zen delituak agerian jartzeko, baina ez errudunak epaitzeko.
|
Haren
esanetan, bakea eta akordioa justiziaren gainean eraiki behar dira, ez bestela. Baina amnistia onartu egin zen, Mandela jakintsuak egoera hartan beste irtenbiderik ikusten ez omen zuelako.
|
|
|
Haren esanetan, bakea eta akordioa justiziaren gainean eraiki behar dira, ez bestela. Baina amnistia onartu egin zen, Mandela jakintsuak egoera
|
hartan
beste irtenbiderik ikusten ez omen zuelako. Erabaki horren truke, 300 urtean gutxiengo zuriak agintzen egon ondoren, agintea, beren borondatez?
|
|
|
Dena dela, delitu ekonomikoak ere zigortu egin lirateke.
|
Haren
esanetan, ezin ditugu begiak itxi Afrikako pobrezia ikaragarriaren aurrean. Hainbeste jende goseak hiltzen eta zenbait agintari eta lider eztitan, bilioika dolar handik atera eta Mendebaldeko bankuetan sartzen, hori ez al da ba genozidioa?
|
|
|
Eta hori ari da epaitzen Pillay andrea.
|
Hark
dioenez, ez zen tutsien aurkako hutuen ustekabeko mendekua izan, bat batean sortua. Munduan hori horrela zabaldu bada ere, epaiketan besterik azaltzen da.
|
|
|
Hain gazte bizi alargun geratzeak, arazo handiak ekarri zizkion, batez ere atzetik zebilzkion gizon izena merezi ez zutenen aldetik. Nahi zutena lortzerik ez eta
|
haren
izena zikindu eta fama txarra gupidarik gabe zabaldu zuten. Gauzak horrela, aitak berriro Puttillal higuingarriari itzuli zion.
|
|
|
Handik atera, eta bandolero talde batek bahitu egin zuen. Buruzagiak beretzat nahi zuen emakume gazte
|
hura
. Baina, Vikram buru ordeak okasioak izan zituen bere buruzagiarekin eta hil egin zuen.
|
|
|
esaten zioten. Bandolero talde
|
hura
hain sendoa eta gogorra izanik, agintariek, arazoa konpontzeko, negoziatzea erabaki zuten. Eta hala, 7.000 pertsonaren aurrean entregatu ziren Phoolan eta kideak.
|
|
|
EZIN BADA FALTA. Ezin falta bada. No podía faltar.
|
HARI
. Bidea. Al hilo. HARTZ. Oso/ a. HERKIDE. Herri berekoa.
|
|
|
Giuseppe Verdi 1813ko urriaren 10ean jaio zen, Po ibaiak inguratzen duen Parma herrian, Italiako iparraldeko Emilia Reggia eskualdean. Gurasoak ez ziren aberatsak, pobreak ere ez. Aita ostalari xume bat zen, ama irulea. Ez zen lehendik familia
|
hartan
musikarako inolako tradiziorik. Giuseppe mutil koskorra zela, On Pietro Baistrocchi herriko Bikarioak oinarrizko gai batzuk sartu zizkion buruan, eta bihotzean:
|
|
|
Pietro Selettirekin humanitateak ikasi zituen, eta Ferdinando Prevosi Bussetoko kapera maisuarekin harmonia eta kontrapuntua. Bazen herri
|
hartan
elkarte filarmoniko txiki bat eta Antonio Barezzi merkatari aberatsa zen elkarte horretako burua. Flauta jole amorratua izaki, asko lagundu zion Verdi gaztetxoari zaletasuna sortzen, eta musika lantzen.
|
|
|
Vicenzo Lavigna musika maisua prest azaldu zen, Verdi gazteari eskolak emateko. Garai
|
hartan
eskola haietan ez zen musika konposatzen irakasten. Hori eskolatik kanpo egin behar zen, nork bere kontura probak eginez, intuizioa eta sena landuz, antzokietara opera entzutera joanez, partiturak kopiatuz, pianoa joz, eta abar.
|
|
|
Presa ere handia zuen, ikusten baitzuen lan horietan berandu samar hasia zela. 25 urte zituen garai
|
hartan
, eta adin horretan Rossinik hogei bat opera estreinatuak zituen, eta Donizettik 20 urte egin baino lehen antzerki obra batzuk eginak. Lortu zuen azkenean La Scala mitikoan Oberto conte di San Bonifazio bere lehen opera estreinatzea, eta jendea oso pozik atera zen.
|
|
|
(Nork ez du dutxan opera honen pasarteren bat edo beste abestu). Opera horrek egundoko arrakasta izan zuen, 57 bider antzeztu zen La Scalan, Vienan, garai
|
hartako
hiriburu politiko eta kulturalean, aurkeztu baino lehen. Berrogeigarren hamarkadaren erdi aldera, Verdi oso ospetsua zen, haren musika Europako antzoki pribilegiatuen zirkuituan entzuten zen.
|
|
|
Opera horrek egundoko arrakasta izan zuen, 57 bider antzeztu zen La Scalan, Vienan, garai hartako hiriburu politiko eta kulturalean, aurkeztu baino lehen. Berrogeigarren hamarkadaren erdi aldera, Verdi oso ospetsua zen,
|
haren
musika Europako antzoki pribilegiatuen zirkuituan entzuten zen. 1844an, sekulako fama lortu zuen Ernani operarekin.
|
|
|
' Ziga kultura handiko gizona zen, eta gaztelania eta euskaraz gain, bertze hizkuntza batzuk ere bazekizkien:
|
haren
liburutegian badira liburu franko frantsesez, ingelesez eta alemanez'.
|
|
2002
|
|
|
Beste hainbeste gertatu zitzaion geroago, Valladolidera joan eta aitarekin hitz egin zuenean, gizonezko arropa haien azpian ez baitzuen alaba ezagutu. Frantzisko Loiola esaten zioten Valladoliden Katalinari eta Bilbora joan zenean, mutiko batzuek iseka egin zioten, eta
|
hark
harrika zauritu. Hilabete egin zuen espetxean Erausok.
|
|
|
Emakume horren lagun mina zen ordea Migel Erauso, Katalinaren neba! Hiru urte eta gero, Migelek andre
|
hura
gehiago ez ikusteko esan zion Frantziskori, eta ezpatak aterata konpondu nahi izan zuten afera. Jakina, Migelek ez zekien Frantzisko arreba zuela, Katalinak, ordea, bazekien Migelen arreba zela.
|
|
|
Bien arteko liskarraren berri izan zutenean haserretu egin ziren buruzagiak eta, horregatik, beste lurralde batzuetara bidaliko dute Frantzisko. Sarraski
|
hartan
egingo dute alferiz; ordurako beste izen bat hartua zuen: Alonso Díaz.
|
|
|
Garai
|
hartan
oso gaizki ikusita zegoen Europako neskek garçon eran janztea. Frida ere gizaseme jantzian azaltzen zen, segur aski hankako akatsa nolabait ezkutatzeko, horrek jendearen esamesak sortzen bazituen ere.
|
|
|
Hogeigarren hamarkadako urte haietan egundoko berpizkunde artistiko mexikarra sortu zen herrialde
|
hartan
. Zapalkuntza kolonialaren pean mendeak pasa ondoren, herriaren gogo nazionala esnatu egin zen.
|
|
|
Artean ez ziren Joko Olinpikoak inoiz ere filmatu. Joseph Goebbels propaganda ministroari alderdia eta espiritu nazia munduaren aurrean goresteko gertaera handi
|
hura
aprobetxatzea otu zitzaion. Oso ongi lotu zituen Lenik kirolaren estetika eta gogoeta filosofikoa, gertaera olinpikoaren aintzarako. Behin eta berriz esan ohi da Lenik asko lagundu ziela nazien arraza garbitasunaren eta alemaniarren botere ikusgarriaren aldeko idealak finkatzen. Baina, haren mezuen anbiguotasun handia aitortuta ere, bidegabekoa da Lenik arioak ez zirenak mespretxatu egiten zituela uste izatea.
|
|
|
Joseph Goebbels propaganda ministroari alderdia eta espiritu nazia munduaren aurrean goresteko gertaera handi hura aprobetxatzea otu zitzaion. Oso ongi lotu zituen Lenik kirolaren estetika eta gogoeta filosofikoa, gertaera olinpikoaren aintzarako. Behin eta berriz esan ohi da Lenik asko lagundu ziela nazien arraza garbitasunaren eta alemaniarren botere ikusgarriaren aldeko idealak finkatzen. Baina,
|
haren
mezuen anbiguotasun handia aitortuta ere, bidegabekoa da Lenik arioak ez zirenak mespretxatu egiten zituela uste izatea. Izan ere, zinegileak, esate baterako, asko nabarmendu zuen Jesse Owens en garaipena, erregimen naziak lehenesten zuen bere errekordun kutunaren ondoan.
|
|
|
izeneko tribu ezezaguna, besteak beste. Eta jende bitxi
|
haren
argazkiekin bi liburu egin zituen: –El último de los Nuba?
|
|
2004
|
|
|
Garai
|
hartan
gatazka sozial asko bizi zen Txilen, sindikatuek ere herri mugimendu bortitza sortu zuten, eta ikasleen eta intelektualen laguntza handia izan zen. Giro hartan, Ranguneko (Birmania) kontsul ad honorem izendatu zuten.
|
|
|
Garai hartan gatazka sozial asko bizi zen Txilen, sindikatuek ere herri mugimendu bortitza sortu zuten, eta ikasleen eta intelektualen laguntza handia izan zen. Giro
|
hartan
, Ranguneko (Birmania) kontsul ad honorem izendatu zuten. Geroago, Ekialdeko beste hiri batzuetan ere izan zen Txileko kontsul:
|
|
2005
|
|
|
Bidaia
|
hura
ekologista taldearen hasiera izan zen; handik bi urtera (1973an) Greenpeace sortu zen. Hunterrek lau urte egin zituen Greenpeaceko buru, 1977an hasita.
|
|
2007
|
|
|
Aita Santu honek lau seme alaba izan zituen. Bera, Zesar, ez zen zaharrena izan, eta garai
|
hartan
nagusiak bakarrik zeukan karrera militarra egiteko aukera, eta berari elizgizon izatea tokatu zitzaion. Hamazazpi urte zituela Iruñako apezpiku izendatu zuten aitak izendatu zuen eta hogei urterako kardinala zen.
|
|
|
Baina Zesar Borgiak ez zuen Eliza inguruan bizi nahi, berak militar buru eta agintari izan nahi zuen. Horretarako bere anaia hil zuen eta
|
hark
zeukan kargua hartu, Vatikanoko armada buru. Handik aurrera ez zuen inongo oztoporik onartu bere helburua lortzeko.
|
|
|
Aita Santu honek lau seme alaba izan zituen. Bera, Zesar, ez zen zaharrena izan, eta garai
|
hartan
nagusiak bakarrik zeukan karrera militarra egiteko aukera, eta berari elizgizon izatea tokatu zitzaion. Hamazazpi urte zituela Iruñako apezpiku izendatu zuten aitak izendatu zuen eta hogei urterako kardinala zen.
|
|
|
Baina Zesar Borgiak ez zuen Eliza inguruan bizi nahi, berak militar buru eta agintari izan nahi zuen. Horretarako bere anaia hil zuen eta
|
hark
zeukan kargua hartu, Vatikanoko armada buru. Handik aurrera ez zuen inongo oztoporik onartu bere helburua lortzeko.
|
|
2008
|
|
|
bere lagun zen Robert Georgek krokodilo bat marraztu eta partidak jokatzeko erabili ohi zuen alkandoran bordatu egin zion. Berez, garai
|
hartan
, tenis nahiz golf jokalariek mahuka luzeko alkandorak erabiltzen zituzten. René Lacoste ez zen nonbait eroso sentitzen eta horregatik kirolerako egokiago izango zen janzki baten bila hasi zen.
|
|
2009
|
|
|
1831 urtean Beagle izeneko itsasontzia munduari itzuli osoa emateko prest zegoen eta ikerketa zientifikoak egiteko bidaia
|
hartan
naturalista gisa joan zedin leku bat eskaini zioten Darwini. Bere aitak ez zion joaten utzi nahi, baina osaba Josiah Wedgwood ek auzian parte hartu eta Darwin, azkenean, munduan zehar abiatu zen ontzian.
|
|
|
Ontzi
|
hartan
lurrak eta urak ezagutzeko parada izan zuen Darwinek. Paraje haietako bizitza naturalaren oparotasuna ikusita, liluratuta gelditu zen eta bizidun guztiak erabat erlazionatuta zeudelako ideia izan zuen.
|
|
|
Darwinek Malthus ek biztanleriaz egindako liburu famatua irakurria zuen ordurako.
|
Hark
zioenez, gizakien kopurua janariena baino azkarrago ari zen ugaltzen eta azkenean biztanleriak murriztu beharra izango zuen, goseak, gaitzen ondorioz ala gerrak eraginda. Ideia honi helduta, espezie berrien garapenerako bitartekoak eta prozesuak adierazteko teoriaren giltza aurkitu zuen.
|
|
|
Etxeko usoak gurutzatuz esperimentuak egin zituen; hazien garraioa ikertu zuen; landare nahiz animalien banaketa geografiko eta geologikoa aztertu zuen, hau da, eskuartean zuen gaiarekin zerikusirik zeukan guztia bere begien aurrean ipini zuen. Lan sakon
|
haren
emaitzak eratu eta ordenatu egin zituen eta arlo honetan iaiotasun berezia azaldu zuen; baita ekintzen esanahia bereganatzen ere. Darwin oso abila zen lanerako hipotesiak asmatzen, baina gertaeren aurrean ez zituen sekula begiak ixten.
|
|
|
Izan ere, giza arrazaren ideia erlijioso nahiz filosofikoak zalantzan jartzen zituen, hein handi batean behintzat. Gaur egun eboluzioaren ideia guztiz onartuta dagoenez gero, garai
|
hartako
giroa ulertzea zaila gertatzen zaigu. Dena dela, honakoa pentsatu behar dugu:
|
|
|
Dena dela, honakoa pentsatu behar dugu: garai
|
hartan
teoriaren alde ematen ziren frogak ulertzeko gai oso pertsona gutxi zegoela. Froga horiek izaki bizidunei buruzko azterketa sakonak egitea eskatzen zuten; baita fosilen hondarrenak ere, hain zuzen.
|
|
|
Harridura giroa gainditu eta gero, garai
|
hartako
biologoak Darwinen bidea onartuz joan ziren eta eboluzioa adierazteko hautespen naturala aski zela pentsatzen zuten. Dena dela, onarpen hau ez zuten aho batez eta denok batera egin.
|
|
|
Filosofoak eta politikariak ere bat etorri ziren" Darwinismus" izeneko
|
hura
sortzeko, non bere kideak askotan Darwin bera baino darwinzaleagoak baitziren. Honekin batera, Darwinen bideak, hots, herentzia eta bariazioei buruzko behaketa eta esperimentazioa, alde batera utzi ziren espekulazioren bideetatik abiatuz.
|
|
|
1937an Salisburyra joan zen eta han urtebetez telefonista aritu zen. Hemeretzi urterekin Frank Wisdom ekin ezkondu eta bi haur izan zituen, baina handik urte gutxira etxetik alde egin zuen, harreman
|
hark
desegingo zuen beldurrez. Berehala" Left Book Club" eko bazkide egin zen," denetarik irakurtzen zuen" komunista talde bat.
|
|
|
Berehala" Left Book Club" eko bazkide egin zen," denetarik irakurtzen zuen" komunista talde bat. Talde
|
hartako
buruzagi nagusia Gottfried Lessing zen, Doris-en bigarren senarra eta bere hirugarren semearen aita izango zena. Baina, guda ondorengo urte haietan komunisten mugimenduarekin etsia hartua zegoen eta 1954an politika lerro hori erabat baztertzea erabaki zuen.
|
|
|
Ordurako, 1950ean, bigarren senarra utzi eta seme txikiena hartuta Londresa jo zuen, bere idazkiak besapean. Urte
|
hartan
bertan Belarra kantari argitaratu zuen, bere lehen eleberria. Haren atzetik beste asko etorri ziren, bere esperientzia fikzio bihurtzeko trebezia erakusteaz gainera, antikolonialismoa edo feminismoa defendatzearen fama eman ziotenak, berak etiketa guztiak arbuiatu arren.
|
|
|
Ingalaterran emakume idazleak mendez mende izan ditugu. Baina, honen jakitun naizen eta eskertzen dudan aldetik, neure egin nahi dut Virginia Woolf-en uste
|
hura
: emakume idazleak libre izango dira idazten hasi eta emakume modura ari diren edo ez beren buruari galdetzen ez diotenean." Doris Lessing Amerikako Arte eta Letren akademiko eta Amerikako Estatu Batuetako Arte eta Letren Institutu nazionaleko kide zen.
|
|
|
Ama erizaina zen. 1925ean, Doris-ek sei urte zituela, familia osoa Zimbabwera (garai
|
hartako
Rodesiara) joan zen bizitzera, artoa, tabakoa eta zerealak landatuz aberastuko ziren esperantzaz. Oso bizimodu latza izan zuten eta amak itogarriak ziren arau zorrotzak ipini zituen etxean.
|
|
|
Garai
|
hartako
oroitzapenak gorabeheratsuak dira oso: poza eta mina nahasian ageri dira.
|
|
|
Doris-ek, beste zenbait idazle emakume hegoafrikarren antzera (Olive Schreiner eta Nadine Gordimer, esaterako) bere kasa jarraitu zuen ikasten, autodidakta gisa. Doris-ek berak gerora aitortu duen bezala, badirudi zorigaiztoko haurtzaroak fikzio idazle sortzaile direla, baina sasoi
|
hartan
ez omen zitzaion hala iruditu. Garai hartan gogoan zuen ideia bakarra idazle izatea ez, baizik eta ihes egitea baitzen.
|
|
|
Doris-ek berak gerora aitortu duen bezala, badirudi zorigaiztoko haurtzaroak fikzio idazle sortzaile direla, baina sasoi hartan ez omen zitzaion hala iruditu. Garai
|
hartan
gogoan zuen ideia bakarra idazle izatea ez, baizik eta ihes egitea baitzen. Izan ere, amak sortzen zion estutasunaz gain, aitak guda garaian bizi izandako istoriorik garratzenen kontakizunek ere bere gain eragin handia izan zuten:
|
|
2010
|
|
|
Testuan irakurri dituzun bi adibide hauetan zein adiera hartu duen aztertuko dugu jarraian: Rita gaztea aitaren esanaren kontra... Norbaiten esanaren kontrako jarrera edukitzeak
|
hark
nahi duena ez egitea esan nahi du. Alegia, ez obeditzea.
|
|
|
Azalduko dizut... " eta gehitu dit
|
haren
amasoetarik bat euskalduna zela, Orzaize aldekoa".
|
|
|
René Cassinek Zuzenbide ikasketak Aix en Provenceko fakultatean eginen ditu eta garai
|
hartan
Simone Yzombard emaztegaia ezagutuko. Parisen biziko da lan xume batzuei esker, zuzenbideko doktoregoa prestatuz.
|
|
|
1948tik 1990era Hegoafrikan apartheida izan zen erregimen sozio-politikoa, zuriek agindutako gobernuak ezarritakoa. Afrikaans hizkuntzan" arraza bereizketa" esan nahi du apartheid eta garai
|
hartan
, biztanle gehienak beltzak izan arren, gutxiengoa osatzen zuten zurien esku zegoen agintea eta giza eskubideen murrizketa larria pairatu behar izan zuten hegoafrikar beltzek.
|
|
|
Bi urteren ondoren bukatu zituen ikasketak, ohiko hiru urteak igaro beharrean. Garai
|
hartan
, ANC alderdiaren berri izan zuen, baina Mandelak zuriei buruz iritzi ona zuen. Bere ustez, estimatzekoa zen afrikarrak hezteko orduan zuriek izan zuten jarrera.
|
|
|
Pozik bizi izan zen txabolaren teilatupean, eta herrixka
|
hartako
sagu eta arratoiak ehizatzeari ekin zion. Egun batean ordea, teilatuan eguzkiaren epelaz goxatzen zegoela, etxe barrutik zetozen zarata batzuk entzun zituen.
|
|
|
Mesfidati agertu zen kontsulordea plan
|
haren aurrean
. Nazien tranpa bat ote zen hura?
|
|
|
Mesfidati agertu zen kontsulordea plan haren aurrean. Nazien tranpa bat ote zen
|
hura
–Baina Andrée de Jongh ez zen bakarrik joan bilera hartara.
|
|
|
Baina Andrée de Jongh ez zen bakarrik joan bilera hartara. Hiru gizon zeuden zain beheko solairuan, beste bi belgikar eta eskoziar bat, guztiak Bruselatik
|
harekin
iritsiak eta nazismoaren aurka borrokatzeko prest.
|
|
|
Espetxez espetxe denbora laburra iragan ondoren, Mauthausengo kontzentrazio zelaira lehenik eta handik Ravensbrückekora eraman zuten Dédée. Infernu
|
hartatik
1945eko apirilean atera zen, gerraren azken egunetan, gainerako preso guztiek bezala, oso egoera latzak bizi izan ondoren.
|
|
2011
|
|
|
Maitale izateari utzi ziotenean adiskide izatera pasa ziren bi idazleak, Woolf hil zen arte. Virginia Woolf 1941ean hil zen, bere buruaz beste eginda. Between the Acts eleberria idatzita zeukan, argitaratzeko pronto, eta garaitsu
|
hartan
lagun batek bere biografia bat argitaratu zuen, baina oso harrera hotza egin zioten irakurleek. Bigarren Mundu Gerra ere hasia zen, alemaniarrek etengabe josi zuten bonbaz Londres, besteak beste Woolfen etxea suntsituz.
|
|
|
Haur denboran apaiz euskaltzalez inguratua bizi izan zen Labeguerie. Aita Lafitte aipatu behar da denen gainetik, honek eragin handia izan zuen
|
harengan
. Apaizak sortu zuen Aintzina aldizkaria, eta Labegueriek dantza eta inauteriei buruzko artikuluak bertan plazaratuko ditu.
|
|
|
Batek baino gehiagok aitortu dio Itzaini: ?
|
hura
entzun nuen egun hartan euskaltzale edo abertzale bilakatu nintzen?. Beraz, elerako ahalmen horregatik ere sartuko zen politikan.
|
|
|
Batek baino gehiagok aitortu dio Itzaini: , hura entzun nuen egun
|
hartan
euskaltzale edo abertzale bilakatu nintzen?. Beraz, elerako ahalmen horregatik ere sartuko zen politikan.
|
|
|
Eta kasetearen azalean ikurrina zenez, dendek saldu nahi ez eta lagun baten farmazian saltzen zen. Hego Euskal Herrian indar handia zuten
|
haren
kantek frankismo garaian. –Hemen isiltasuna zen eta kantuagatik jendea bere abertzaletasuna erakusten hasi zen?
|
|
|
Ludger Mees. Orain dela 25 bat urte, gure familia osoa Gernikara etorri zen uda garaia pasatzera. Gure aitak Zeberioko apaiza izandako gizon bat oso lagun min zuen eta
|
haren bidez
etorri ginen Gernikara. Orduan hasi nintzen hemengo kontuak ikusten, galderak egiten, oraingo nire oso lagunak ezagutzen, eta orduantxe piztu zitzaidan hemengo kultura historiarekiko grina hori.
|
|
|
L. M. Bai, oso bitxia izan zen. Garai
|
hartan
jada banekien frantsesez eta latinez. Gaztelaniaz ez, ordea.
|
|
|
Hau da, nahiz eta ezagutu ingelesa, alemana edota gainontzeko hizkuntza asko ezagutu, ni gogoratzen naiz aurreneko asteetan euskaltegiko klase haietan elkarrizketa labur bat entzuteko eta bikotekidearekin errepikatzeko kasete bat jartzen zigutenean, badakizu: ' kaixo, zer moduz, ni Ludger naiz' eta horrelako gauzak, hemengo jendeak hori jada entzunda zeukanez, ez zeukan inongo arazorik esaldi
|
hura
errepikatzeko. Nik, ordea, nola ez nekien non hasten zen hitz bat eta non bukatzen zen hurrengoa, benetan tontoa bezala sentitzen nintzen klasean, ez bainintzen gauza izaten ezta esaldi bakar bat errepikatzeko ere.
|
|
|
Erabat autodidakta da. Nola gogoratzen duzu AEK ko garai
|
hura
–Elkartzeko toki bat zen.
|
|
|
Pollock, Willen de Kooning eta Frank Stella izan ziren lehenengoak teknika hau sakontzen. Pollock ek, oihalaren gainean pintura isuri eta
|
hura
eskuarekin hona eta hara banatzen zuen. De Kooning ek kolore beroak erabili ohi zituen bere koadroetan eta Rothko eta Newman pintoreek, berriz, kolore planoak.
|
|
|
Kontzientzia handia zegoen, eta euskara trinkotzea nahi genuen", azaldu digu Juanja Iturraldek, Zaldiko Maldikoko sortzaileetako batek. Zaldiko Maldikoren sortzaileek oso gogoan dute elkartearen sorreran euskarak ez zuela inongo onarpen ofizialik; eta are gehiago, sasoi
|
hartan
herrietatik Iruñera joandako jendeak euskaraz hitz egiteko lotsa zuela. " Orduan euskararen presentzia oso urria zen eta horrekin apurtu beharra zegoen; hortaz, kultura ekitaldiak modu intentsoan antolatzen hasi ginen; ez zituen beste inork antolatzen", azaldu digute.
|
|
|
Erabat autodidakta da. Nola gogoratzen duzu AEK ko garai
|
hura
–Elkartzeko toki bat zen.
|
|
2012
|
|
|
Jauregiaren atzean, parkea dago eta han Gipuzkoako sekuoia garaiena.
|
Haren gainetik
ibili da helicama eta udaltzainak aparatua noiz jausi kezkatuta zeuden. Jendetza, helicamari begira Ordurako jende askok entzun du helikoptero aren soinua eta aparatu txikia ikustean irribarretsu agertu dira.
|
|
|
helicamak lehenengo bi hegaldiak egin bezain laster, auzotarrak leihora irteten hasi eta atarteetatik ume batzuk irten dira zur eta lur zerura begira. Garagartzatik kanpo, errepide gainean dagoen baserriko jabeei helicamak handik aireratzeko baimena eskatu diegunean, baserri
|
hartako
lau belaunaldiak etorri dira gure albora. Ezin da halako ikuskizuna galdu!
|
|
|
Aita ere, jada kartzelatik aske, aritzen zen kazetari lan horretan. Garai
|
hartan
zorteak aldaba jo zien Dickenstarrei; ezustean 250 libera jaso baitzituzten oinordetzan, familia behartsu ez bizitzeko adina bai. Baina, hala ere, amak ez zion Charlesi Warren lantegia uzten laga.
|
|
|
Ellen Ternan aktorearekin, eta honen amarekin zihoan. Garai
|
hartan
hori eskandalagarria izan zitekeen, eta Dickensek lortu zuen istripuaren ikerketan argibiderik ez ematea. Dickensen bigarren alabari esker dakigu, bere aitak eta Turnerrek haur bat izan zutela, haur zela hil zena.
|
|
|
Shangaiko frontoia Shangaiko frontoi berritua ere ikusgarria zen, aire egokitua zeukan, garai
|
hartan
, eta 3.000 lagun sartzen ziren bertan. 4.000 lagunek egiten zuten lan, pilotariak barne.
|
|
|
Ordurako urrezko domina lortua zuen 1924ko Joko Olinpikoetan. Urte
|
hartan
pilotariek erakustaldia egiten zuten olinpiadetan, ez zen eta kirol olinpikoa orduan, 1900 urtean Pariseko Jokoetan izan bazen ere. Apurka apurka pilotari talde kozkorra osatu zuten Shangain, batez ere euskaldunez osatua.
|
|
|
Paisaiak, giza irudiak, arkitekturak edo egiturak zuzenean zirriborratzen ditu oihal zurian. Carmelok dio, sormenaren arazoa ez dagoela pintatzeko teknika menderatzean, gaia aukeratu eta
|
hura
ausardiarekin gauzatzean baizik. Kemena izatea da garrantzitsuena.
|
|
|
Baldintza horiek guztiak betetzen zituelako, Paloma Martinezek Mexikon jaiotako aretxabaletarrak etxean izan zuen bigarren erditzea, 2009ko martxoan. Lehenengo umea, Maia, Arrasateko ospitalean jaio zen, eta
|
haren
nebak, Sirok, etxean ikusi zuen argia. Maiaren erditzean arazorik ez zela egon azaldu digu Martinezek, baina egon zirela gustatu ez zitzaizkion zenbait kontu:
|
|
|
Ospitalean hori ez da posible, baina zure etxean lasai egon zaitezke ohean?. Memento hunkigarriak bizi izan zituzten Paloma Martinezek eta
|
haren
senarrak erditzean: –Sirok bere burua atera zuenean, emaginak ispilu bat jarri zuen nik ikusi nezan.
|
|
|
Izatez, Olentzeroren kartelarekin ez zen inolako polemikarik izan eta uste dut Durangoko Azokarako kartel ausarta izan zela. Lumagorri taldearentzat sortutako kartelaren kasuan, garai
|
hartako
lehendakaria Gay tu genuen, euskaldun guztien ordezkari bezala, euskaldun gayen ordezkari ere bazela azalduz.
|
|
|
Meñakan mutikotan kaikua janzten zenuen? Tradizio
|
hark
markatu zintuen. Fikziozko erretratuak dira:
|
|
|
Denetatik saltzen zuten han. Gerora,
|
haren
seme eta bilobak ehun eta arropatan espezializatu dira eta izen bereko bost denda dituzte Gasteizen. Victor Manuel Ibañez negozio horretako oinordetako bat da eta Gorbea kaleko denda berak gidatzen du.
|
|
|
48 kiloz azpikoetan lehiatzen da Blanco. 4 urterekin judoan hasi zenetik orain arteko ibilbidearen gainean hitz egin dugu
|
harekin
. Olinpiadetako lehenengo egunean izango dituela borrokak azaldu digu eta horregatik ezin izango dela inaugurazio ekitaldian egon.
|
|
|
Eskolan hasi nintzen. Garai
|
hartan
, egiten ziren ekintza guztietan parte hartzen nuen, eta gainera nire ahizpak judoa egiten zuen. Egun batean, nire gelako bat etorri zen esanez judoan izena eman zuela, eta ni ere etxera etorri nintzen esanez judoan apuntatu nahi nuela.
|
|
|
Igeldoko jolas parkea Evaristo San Martin abokatuak Igeldo mendian jolas parke bat eraikitzeko ideia izan zuen. Garai
|
hartan
Uliako eta Martuteneko jolas parkeak zeuden Donostian. 1911n Igeldo Mendia Elkartea sortu eta lursailak erosi zituen San Martinek (orduan Mendihotza izena zeukan lekuak).
|
|
|
Hasieran, jolas parke
|
hark
kasinoa eta jatetxea izan zituen, baina garaiko egoeren arabera moldatuz eta aldatuz joan da parkea. Jokoaren debekuaren garaian kasinoa itxi eta atrakzioak jarri zituzten:
|
|
|
Tibi Dabo eta Vallvidrerako funikularren ondoren, Espainiako estatuan eraiki zuten hirugarren funikularra izan zen Igeldokoa. Gaur egun, garai
|
hartan
egindako bakarra da.
|
|
|
Francisco de Goyak (Fuentetodos, Zaragoza, 1746 Bordele, Frantzia, 1828) sormen lan handia burutu zuen. Bere aurreko mendeetako artea aztertu eta
|
hura
bereganatzeko gaitasuna izan zuen, XIX eta XX. mendeetako artearen joera berriei aurrea hartuz. Alemaniako pintura errenazentiarraren eta pintura barroko nederlandarraren garaian hasi zen grabatugintza garrantzia hartzen.
|
|
|
Damaskon bazter guztiek dute historia usaina. Erromatarren Erresumako probintziarik aberatsenetakoa izan zen Siria, eta garai
|
hartako
erromatar aztarna arkeologiko garrantzitsuak ditu oraindik herrialde honek; Palmirakoak dira hobekien iraun dutenak. Omeya Meskita bera ere erromatar garaiko Jupiterren Tenpluko zimenduen gainean dago eraikita.
|
|
|
Bisitarientzat zabalik Bilduma horren jabeak ez zuen erakusketarik jartzea aurreikusten, baina orain dela 15 bat urte, Santiago egunean Galdamesen egiten den herri bazkariaren harira, parrokoak jabeari eskatu zion auzotar eta bisitariei auto bilduma erakusteko. Urte
|
hartan
200 pertsona joan ziren bilduma ikustera, hurrengo Santiago egunean 2.000 eta hirugarrenean Galdames inguruko errepide guztiak kolapsatu egin ziren. Handik aurrera bildumaren berri ahoz aho zabaldu eta interesatuen dei ugari hasi ziren jasotzen; hainbeste dei, non nazkatu egin ziren.
|
|
|
Ordukoa da,. Paris vaut bien une messe?, Nafarroako erregearen esaera. Frantziako errege bilakatzeko ordaindu beharreko prezioa izan zen
|
hura
. 1589an, Nanteseko ediktuaren bidez, erlijio katolikoari eman zitzaion Estatu osorako ofizialtasuna eta, era berean, hugonoteenganako tolerantzia onartu zen.
|
|
|
Haurtzaroan irakasle izandakoaren jaioterria zen herri hori, eta irakaslearen sendiarengana bidaliak zituen Irènek bi alabak 1939an. Aldi
|
hartan
idatzi ere egiten zuen, baina esan bezala, argitaratu gabe. Bai berak eta bai senarrak papar hegalean izar horia zeramatzaten.
|
|
|
Urtebete ezkutuan eman zuten boltxebikeen ekaitza noiz baretuko zain. Garai
|
hartan
Irènek Oscar Wilde ren lan guztiak irakurri zituen, baita Huymans, Platon, Maupassant-enak ere. 1918ko abenduan Finlandiara joan ziren; bertan urtebete eman ondoren, Suediara, eta 1919ko uztailean Parisen jarri ziren bizitzen.
|
|
|
Hamahiru urterekin, Lanbide Heziketari ekin zion Jacquesek, Sotteville Les Rouenen.
|
Hura
entretenigarriagoa zen eskola baino, baina ikasi beharra zegoen edozein modutan. Nerabeak ataka zailean ikusten zuen bere burua:
|
|
|
Lasterketa irabazleak bizikleta berri banarekin saritzen zituzten, eta horrek gatibatu zuen Jacques gaztea, beste ezeren gainetik. Anquetilek talde
|
hartako
zuzendari Andre Boucher bisitatu zuen, Sottevillen zuen bizikleta dendan, eta taldean hasi nahi zuela esan zion. Proba moduan, bizikleta batean igo eta Boucherren Derny motorraren atzetik abiatu zen Anquetil.
|
|
|
Urte haietan Euskararen Eguna herriz herri txandatzen joan zen, eta Mendigorria, Larraga, Berbintzana, Miranda de Arga? izan ziren
|
haren
kokagune; baina beste herriek antolatzeari utzi eta Miranda de Argak hartu zuen horren lekukoa. Ordutik, Euskararen Lagunak 10 urtez jarraian antolatu du Euskararen Eguna Miranda de Argan.
|
|
|
Nik esaten dudana da agerikoa dela bi sistemen artean dagoen aldea. Baina zelaian libre dagoen oiloaren bizitzaz
|
haren
jabeak erabakitzen du. Eta arrautza gehiago ematen ez duenean akabatu egingo du.
|
|
2013
|
|
|
«Askotan etxean aritzen naiz lanean, liburutegietan digitalizatuta dauzkaten kontsulta liburuak eta liburu zaharrak deskargatzen; asko erraztu didate lana. Baina liburuzainak pista onak ematen dizkit eta gustura etortzen naiz
|
harekin
solasalditxo bat izatera».
|