|
2004
|
|
|
—galdetu nion. Burutik joana
|
baineukan
La Vachek Antiaju Berderi ematen zion izen hura, Eztenas.
|
|
|
Ordea, nahiz nire nahia La Vacheri galdera onak egitea izan, ez nion usainik ere hartzen berak esandakoari, eta isiltzea beste erremediorik ez
|
neukan
. Eta, hain zuzen, ia ordubete egon nintzen isilik eta lore kanposantuko hiru gurutzeei begira:
|
|
|
Balantzategiko gerra, bukatua ote zegoen? La Vachek aipatzen zituen gauza arraroek ba al
|
zeukaten
zerikusirik baso hartan gertatutako fusilamenduekin. Bai, nahitaez eduki behar.
|
|
|
La Vachek aipatzen zituen gauza arraroek ba al zeukaten zerikusirik baso hartan gertatutako fusilamenduekin? Bai, nahitaez
|
eduki
behar.
|
|
|
La Vache itsusi honek harrigarria egin zaidan zerbait esan duela lehenago. Balantzategi paradisua dela behientzat, hemen behiek ez
|
daukatela
ez lanik, ez diziplinarik eta ez ezer, eta batzuetan banketeak ere ematen dizkietela... holako kontuak esan ditu. Eta, pentsatzen jarrita, ez al da hori bitxia?
|
|
|
Ez zen konturatzen, kasu, La Vacheri egiten ari nintzaion mespretxuaz. Zeren, jakina, beti etxe inguruetan geldituz ez bainuen ikusi ere egiten, ez
|
baineukan
berarekin traturik. Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak.
|
|
|
Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak. Era berean, gogoratu egiten nuen biok kanposantu ttikian
|
edukitako
hizketaldia, eta gerra kontu haiekin jarraitu egin genukeela esaten nion neure buruari, baina batzuetan goizegi eta besteetan beranduegi iruditzen zitzaidan arazo haietaz arduratzeko, eta hurrengo egunerako uzten nuen dena. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Gaurko egunetik begiratuta, bizitzak eman didan esperientziarekin, Pauline Bernardetteren kontrako izpiritua zela iruditzen zait. Izanez ere, nire mojatxoak zera ematen du, bihotz baten partez hamar bihotz ttiki ttiki dituela handik eta hemendik partituak, hamar bihotz ttiki katuen txintxarriak bezalakoak, eta beraietan mugimendu handia dabilela beti, alai
|
edukitzen
dituela esate baterako hiru, goibel eta mutu bi, eta beste bat zartatua, eta beste lau haserre eta soinu txarrarekin. Horregatik erantzuten dit erantzuten didan bezala, eguna komentutik kanpora pasatzen duenean:
|
|
|
Begiratu Bizkarrokerri eta hala ematen zuen: konpainia apur bat egin ziezaion
|
zeukala
Genovevak morroi. Hala ematen zuela, diot, eta oso ondo esana dago, zeren morroi zaharrak ustekabe bat emango baitzigun behi guztioi, baita La Vacheri ere.
|
|
|
Eta arraroa zen halaber etxe hartan segan inork ez jakitea, ez Genovevak eta ez Bizkarrokerrek: biek ere oso antz gutxi
|
zeukaten
Pauline Bernardetterekin. Baina gelditu egingo naiz, ez dut Balantzategiko arrarotasunen zerrenda areago luzatuko.
|
|
|
Nahikoa izan zen esaldi hura ni, munduko behirik zoriontsuena sentituz, erabat bere mendean jartzeko. Gaurko egunetik begiratuz, zer esango dugu, ez zela horrenbesterako, antzematen zela bolada hartan euli burua
|
neukala
. Baina, jakina, garai bakoitzak berea du, eta konformatu beharra dago.
|
|
|
Baina, jakina, garai bakoitzak berea du, eta konformatu beharra dago. Orain Pauline Bernardette
|
daukat
zaindari, gutxik merezi duten suertea; baina zaharra naiz, ezinezkoa zait xinpletasunak ematen duen zoriona. Bitartean, arazo asko zituen jendearen artean bizi nintzen orduan, gerraren ondorio larriak bistara zeuden garaian; baina gaztea nintzen, ergela ere bai, eta bizitza arina egiten zitzaidan.
|
|
|
Hasiera batean, mindu egiten nintzen bere portaera harengatik, zeren, orduan
|
neukan
euli buruarekin, mespretxua egiten zidala iruditzen baitzitzaidan, lagun txar txarra zela. Baina, jakina, gauzak zeharo kontrako aldera ziren.
|
|
|
Baina bizimoduak ez zuen bere martxarekin jarraitu; eta gure adiskidetasuna ez zen hautsi. Eta hori nola gertatu zen segituan kontatuko dut, eta kontatu zahar naizenari esker, zeren urak, urak edota denborak, gu zaharrokin zereginik ez
|
baitauka
. Ez dira gure arrastoak hondarrean marraztuta egoten, baizik eta harri harrian, eta mendeak lirateke haiek ahaztarazteko.
|
|
|
ez ditu nire memoria horiek galaraziko. Nire bizitzako gertaerak, orain artekoak eta oraindik isilean daudenak, gertatu ziren egunean bezala
|
dauzkat
begi aurrean.
|
|
|
Gazte moxkortuen kontra, ukuiluko adiskideen kontra, etxeko jabearen kontra; beti defendatu behar dira lagunak. Egia hau, ordea, ez da segituan ikasten direnetakoa, eta nire Balantzategiko lehen hilabete haietan ez
|
neukan
ikasia, eta ondorioz ez nion kargurik hartu La Vacheren kontra hitz egin zuen Bidani behi gorriari. Eta Bizkarroker morroiaren aurrean ere berdin jokatu nuen, ez nion kolpe keinurik ere egin nire laguna babotzat jo zuenean:
|
|
|
Ez zen bigarren abistuaren premiarik izan. La Vache erreka zokoan azaldu zen, eta Balantzategin inork ez
|
zeukan
bezalako sasoiarekin igo zuen handik etxerainoko aldapa. Itsusia izango zen, baina indar handikoa ere bai.
|
|
|
Ez haiz ergela. Hik badakik hor barruan
|
daukaana
—esan zion ukuiluko atea zabalduz. Inbitazioa onartu eta barrura sartu zen La Vache, eta haren atzetik abiatu ginen beste sei beltzok; guretzat baitzen egun hartako banketea, ez gorrienzat.
|
|
|
—esan zidan Genovevak, eta nik segituan obeditu nion.
|
Baneukan
Setatsuak eskatutako datua, banekien non sartzen zituzten gorriak beltzok ukuiluan banketea egin behar genuenean. Edo non sartuko gintuzten gu, banketea gorriei egokitzen zitzaien egunean.
|
|
|
Eta ez bakarrik jan kontuagatik, baita Genovevak salan jartzen zituen diskoengatik ere. Baina, nahiz den dena lasai egon, nire barruko Setatsuak kezka
|
zeukan
. Ez zuen pentsu bankete harena konprenitzen, eta urduritasuna ematen zion horrek.
|
|
|
Gauak esango zidan egia. Gauak —ilargiarekin edo izarrekin egiten duen bezalaxe— kanporatu egiten du egunak isilpean
|
edukitakoa
.
|
|
|
Gauaren iluna erabat barneratua zegoen Balantzategiko baso eta erreka txokoetan pausoak sentitu nituenean. Nahiz, ukuiluan aurrez aurre
|
neukan
saiateratik, ezer zehatzik ikusteko modurik izan ez, nire belarriak segituan adierazi zidan pauso haien jatorria: pauso arin eta sendoak ziren, dotoreak, oso dotoreak, benetan ederrak, nik jaiotorduan niretzat nahi izandakoak.
|
|
|
Bai, zaldi pausoak ziren. Nahi duena esango du Setatsuak, ez dutela ondo lo egiten eta beste, baina pauso kontuan ez
|
daukate
parekorik. Beraiek bezalako ibiltaririk ez dago munduan.
|
|
|
Zer egiten zuen ordu hartan Balantzategin? Normalean etxetik eguerdian alde egiten zuenak zein arrazoi
|
zeukan
gaua ere bertan pasatzeko. Begiratu nuen ukuiluko sarrerara, eta bai, hantxe jarraitzen zuen Bizkarrokerren bizikletak.
|
|
|
Lehor. Udazken polita
|
daukagu
—erantzun zuen gizonetako batek.
|
|
|
gerran hil zen Serapiok, gerra galdu eta gero, gerra irabazi zutenek... baina kosta egiten zitzaidan beren jardunaren haria hartzea. La Vachek ere adi entzuten zuen salatik zetorrena, baina hala eta guztiz ere, nahiz bera eta biok izan ukuiluan esna geunden behi bakarrak, nahiz nik berarekin hitz egiteko gogo izugarria
|
eduki
, ez nintzen beragana joatera ausartu. Haserretuta egongo zela pentsatzen nuen, ez zidala behin ere barkatuko bera alde batera utzi eta behi makalekin ibili izana.
|
|
|
utzi egingo nuen behi makalen taldea. La Vacherekin adiskidetu beharra
|
neukan
kosta lain kosta.
|
|
|
—Ondo pagatuta
|
daukazu
zorra, Soeur. Ondo baino hobeto —erantzun nion nik bere frantziberde eta alpapak gogoan hartuta.
|
|
|
Kontu haiek guztiak bukatuta zeuden. Beste aldera, ordea, La Vacherekin
|
edukitako
harremana erasana zegoen, eta denbora eman behar zitzaion zauriari. Ezin nintzen errota inguruetara joan eta bere aurrean jarri, esanez:
|
|
|
Udazkenaren erdi aldera harkaitz batzuetara iritsi eta abioia ikusi nuenean, berriz, oso ideia ona iruditu zitzaidan haren hego hautsi baten ondoan etzatea, gerrari buruz pentsatzen, han eroritako pilotoarengan pentsatzen, edozein gauzatan pentsatzen. Ez
|
neukan
presarik ezertarako. Eguraldia ona zen, lekua eder aparta, Balantzategi eta haraneko beste etxe, erreka eta belaze guztiak bere mende hartzen zituena.
|
|
|
—Orain libreak gara —atera zen La Vache suspertuki, bere zauri eta nekeak ahaztuz— Esnatuko gara bihar goizean, eta gure inguruan biderik ez dagoela ikusiko dugu. Eta biderik ez badago, horrek esan nahi du nahi adina bide
|
daukagula
. Zergatik ez gara bihar harako gailur hartara joaten?
|
|
|
Ez dakit, baina asko. Nahiz basurdeak aurrera segi eta mendian ezkutatu, nahiz eguzkia gero eta biziagoa izan eta beroak gure zauriak mindu, berak hantxe
|
eduki
zituen begiak itsasita, bost basurdeak azaldutako tokian. Bere onera etorri zenean, niregana egin eta petral samar jarri zen:
|
|
|
Nekatuegia nengoen eztabaidan hasteko eta, bestalde, ez nuen lehen egunean bertan haserre bat
|
eduki
nahi. Beraz, isildu egin nintzen.
|
|
|
Gauza gutxi dago goialdeetan, eta bertan bizitzea zotz batekin sua egitea bezalakoxe lana da. Ukuiluko behiek, eta areago granja edo herri handietan bizi direnek, mila gauza desberdin
|
dauzkate
egiteko eta ikusteko: batean, kamioi berrian eramango dituzte; bestean, musika ezezaguna jarriko diete; hurrengoan, pentsu bitxiren bat emango die ugazabak.
|
|
|
Eta beti bisitak, eta beti behi berriak, toki eta nazio guztietakoak, eta abar eta abar. Hitz batean esateko, zotzak ez ezik egur puskak eta enborrak
|
dauzkate
ukuiluko behiek bizitzaren sua pizteko. Baina, hauxe da galdera, su hori zotzekin egindako ttikia baino hobea izaten al da beti?
|
|
|
Egia handia da Pauline Bernardettek egun hartan adierazi zidana, neronek ikusi nuen garbi asko mendi mendian pasatako bolada hartan. Hasiera batean, luze egiten zitzaidan denbora, eta ahal izan guztietan freskura
|
zeukan
txoko bat aurkitu eta bertan gelditzen nintzen lotan. Ez neukan noski hara joateko damurik, zeren Balantzategi eta abarretan sufritutakoak ez baitzitzaizkidan burutik joaten.
|
|
|
Hasiera batean, luze egiten zitzaidan denbora, eta ahal izan guztietan freskura zeukan txoko bat aurkitu eta bertan gelditzen nintzen lotan. Ez
|
neukan
noski hara joateko damurik, zeren Balantzategi eta abarretan sufritutakoak ez baitzitzaizkidan burutik joaten. Baina, aukeran, pobrea aurkitzen nuen neure erresuma berria:
|
|
|
Ez dezadan nire barruko Setatsuak bezain zuri hitz egin; azkenaldi honetan maizegi egiten dudan gauza, bide batez aitortuta. La Vache eta biok zoriontsu izan ginela eman dut aditzera, eta baieztapena zuzendu egin beharra
|
daukat
; zuzendu, ez aldatu.
|
|
|
Ondo nekien nik La Vacheri gertatzen zitzaiona. Bere barruan borroka handi bat
|
zeukan
, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka hori mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde egin baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion orain.
|
|
|
Jakina, horrek ezin zuen iraun. Azken batean, ez zen zuzena, ez zen justiziakoa, desberdintasun handia zegoen kontu hartan, zeren berak pagatzen ez zuen prezioa pagatu beharra
|
baineukan
laguntasunagatik. Nik ez nion ezer eskatzen laguna izateagatik, bakarrik horixe bera, laguna izatea; berak, berriz, laguna izatea eta umiltasun gehiegizkoa eskatzen zidan.
|
|
|
—Hortzaundirik ez dago hor, behintzat —gaineratu zuen berak pentsakor. Artean ahaztu gabea
|
zeukan
festa egunekoa eta, bi anaia haiek han segitzera, adarrak erakutsiko zizkien.
|
|
|
Kanpoko hotzetatik defendatzeko ez nuen gehiagorik behar. Barruko hotzetatik defendatzeko, berriz, inolako babesik ez
|
neukan
. Aspaldiko partez, copinerik gabe nengoen.
|
|
|
—Behia da animalia sakratu hori —jarraitu zuen ondoren— Go esaten digute, eta sazerdotearen maila berbera
|
daukagu
gizartean. Kalean behi bat etzaten bada, ez du inork altxako, ez dio inork kentzeko esango, baizik eta zain geldituko dira denak harik eta behiak altxatzea erabakitzen duen arte.
|
|
|
Mundua ez da hemen bukatzen. Eta behiok gure lekuak
|
dauzkagu
, zaldiek ez dauzkaten bezalakoak. Eta orain zoaz, lagun, hasi zaitez zentzuz portatzen.
|
|
|
Mundua ez da hemen bukatzen. Eta behiok gure lekuak dauzkagu, zaldiek ez
|
dauzkaten
bezalakoak. Eta orain zoaz, lagun, hasi zaitez zentzuz portatzen.
|
|
|
Gau izartsu batean ameslari jarri nintzen, eta mendiko aldia bukatua zitzaidala konprenitu nuen. Alde egin beharra
|
neukan
norabaitera. Nora?
|
|
|
Guztiarekin, baietz pentsatzen nuen, biziko zela norbait, soroak eta baratzeak zaindurik ikusten zirela. Nire aldetik, ez
|
neukan
kexarik: erreka bazter hura pagotxaz eta frantziberdez basitua zegoen, eta —mendiko belar mikatzen ondorenean— paradisua iruditzen zitzaidan bizitoki berria.
|
|
|
Balkoiko gortinen artean ikusitako itzal hura zen: neska polit eta moztaka bat, oso segalari onaren itxura
|
zeukana
. Beste hitz batzuetan esateko, Pauline Bernardette.
|
|
|
Egon, nire gainean zegoen, eta ez zuen jaistekorik egiten. Orduantxe konprenitu nuen zaldiek
|
edukitzen
duten sentimendua.
|
|
|
ez dut kontatu ustez kontatu behar nuena, eta iritzi askok ez dute nireak ematen. Esaterako, ahala
|
eduki
eta Balantzategira itzuliko nintzatekeela idatzi nuen hasieran, eta aitorpen faltsuagorik ezin dut imajinatu. Balantzategira joan?
|
|
|
Gure arteko arazoak, edo nola bereizi edo apartatu ginen elkarrengandik. Hizketaldi serioa
|
daukat
|
|
|
—erantzun nion minberatsu— Nik zaldi izan nahi nuen, edo bestela katu. Eta palazio batean bizitzeko esperantzak ere
|
baneuzkan
. Leku ederrean!
|
|
|
Eta hori akats handia da, nire ustez. Izan ere, gure bizitzaren parte handi bat lotan pasa beharra
|
daukagu
, eta lo txarra esatea bizitza txarra esatea da. Gaua gaizki pasatzen duenak eguna ere ez du ondo pasako.
|
|
|
Pentsakor gelditu nintzen, eta, nahiz behitasunaren arazoa ez sakonki erabakia gelditu —hori geroago etorriko zen—, etsi egin nuen azkenean. Artean ume umea nintzelarik, eta ondorioz eskola gutxikoa, Setatsuari aurre egiteko modurik ez
|
neukan
. Bai, konformatu beharra zegoen.
|
|
|
Ordea, ilargi, zeru, mendi, haran, baso, belaze, etxe eta errotarekin batera, nire begiek beste lau izaki ere ikusi zituzten aurrez aurre. Lehenengoa, zaldi gorri bat, oso fina, oso dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa
|
zeukana
; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan lanean ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat, hori ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde. Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan.
|
|
|
Jira beste aldera eta errotarantz abiatu nahi izan zuten korrika, baina alfer alferrik, La Vache qui Ritek ez baitzien ezertarako betarik eman. Burua makurtu eta adarrak aurreratuz, ziztu batean zuzendu zitzaien, eta luze gabe lurrean zilipurdika botea
|
zeukan
bata eta uxatua bestea.
|
|
|
Ahoa okertuz, zerbait itsusia esaten zion lurrean eroria zegoen hortzaundiari, eta bastoi bat astintzen zuen airean. Bastoia larruzkoa zen, puntaz aurrera eztena
|
zeukana
. La Vache qui Rit berarengana joan izan balitz, ezten hura sartuko zion lepoan.
|
|
|
Denek ahaztua nindutela konturatu nintzen orduan, eta La Vache qui Riten etsenplua jarraitzea erabaki nuen. Alde batera, zaldiarena ikusi eta neure behitasunaz harrotzen hasia nengoen, eta bestera, zer ikara eta zer ikaraondo, ez
|
neukan
batere ikararik, bueltatu egin nahi nien hortzaundiei pasarazitako memento txarra.
|
|
|
esan zuen Antiaju Berdek bere onetik aterata. Larruzko bastoia lurrean sartuta utziz, zaldiagana jo eta zorro batean sartuta
|
zeukan
fusila ateratzen hasi zen. La Vache qui Ritek garrasi egin zidan:
|
|
|
—Lagun on ona —sartu zen Setatsua— Ondo dago lagunak egitea, baina ez dago ondo ezagutzen den aurrenekoarekin itsutzea. Balantzategiko ukuiluan beste hamaika adiskide
|
dauzkazu
zain, eta ezagutzera eman zenieke zeure burua.
|
|
|
Kanpotarra da, inondik ere, eta izugarri gustatzen zaizkio eztenak. Eztenarekiko bastoia
|
dauka
, ikusi duzu zuk ere. Jende gaiztoa, benetan.
|
|
|
—Lagun on ona —entzun nuen orduan— Niri iruditzen zait leihoa zerbait zaintzeko ari direla egiten. Baina, jakina, ez izarrak zaintzeko, Antiaju Berdek ez
|
dauka
astronomo itxurarik. Pentsa ezazu, lagun, zer ikus daiteke ondo leiho altu horretatik?
|
|
|
Eskerrak arrazoi ona eman duzun! —esan zidan gero— Proba bat jarri dizut bururik duzun ala ez ikusteko, eta zuk
|
eduki
, alajaina! Poztekoa da, ez zara behi makala.
|
|
|
Kalea eta plaza burdinazko hesiarekin itxita zeuden, eta jendez gainezka zegoen hesiz bestaldea ere. Gure marmita hark ez
|
zeukan
pitzadurarik.
|
|
|
—entzun nuen orduan, eta Antiaju Berderen aho okerra ikusi nuen leihoan. Handik gutxira, eta atzetik joka
|
neuzkan
gazte moxkortuen kolpeekin batera, bigarren zauri bat egin zidan eztenak, oraingoa lepoan.
|
|
|
Handik aurrerakoa ia ez
|
daukat
gogoan. Ez nintzen nire lau hanketan egoteko gauza.
|
|
|
—Gelditzen zaizkigun indarrak enbor horietara iristeko erabili behar ditugu. Lehenbailehen alde egin beharra
|
daukagu
hemendik. Gureak egin du, bestela.
|
|
|
Ez zegoen beste erremediorik. Bizia salbatzekotan, Antiaju Berde ahaztu beharra
|
geneukan
.
|
|
|
Marmita hots eta durundaz betetzen hasi zen ostera, eta La Vache eta biok prestatu egin ginen. Arratsaldekoa pasa ondoren, ez
|
geneukan
batere ikararik.
|
|
|
Gure arteko arazoak, edo nola bereizi edo apartatu ginen elkarrengandik. Hizketaldi serioa
|
daukat
Setatsuarekin Indiaz, Pakistanez eta beste leku batzuez.
|
|
|
Eta aitortu egingo dut. Bada zera, Setatsuaz hitz egiterakoan zakar aritzeko joera
|
daukat
, batez ere temosoa delako eta bakerik ematen ez didalako. Eta egia da, nire Ahots, Aingeru Guardakoa edo dena delakoa setatsua da, eta hiztunegia, eta tristea ere bai batzuetan, eta askojakina; baina akats horiekin guztiekin batera, oso lagun ona eta argia izan zaidala ere onartu beharra daukat.
|
|
|
Bada zera, Setatsuaz hitz egiterakoan zakar aritzeko joera daukat, batez ere temosoa delako eta bakerik ematen ez didalako. Eta egia da, nire Ahots, Aingeru Guardakoa edo dena delakoa setatsua da, eta hiztunegia, eta tristea ere bai batzuetan, eta askojakina; baina akats horiekin guztiekin batera, oso lagun ona eta argia izan zaidala ere onartu beharra
|
daukat
. Oso argia eta zuhurra.
|
|
|
Baina ez nuen mugitzekorik egin. Ez
|
neukan
kemenik. Munduan ez zegoen behia baino gauza makalagorik, eta ni behi nintzen, goitik behera behi.
|
|
|
Arnasa bera ere estutu zitzaidan. Zenbat gauza
|
neuzkan
ikasteko!
|
|
|
Ukuiluaren txoko batean nengoen, geldi geldirik eta gurpilak botatzen zituen lokatz izpiak batzeko ahaleginak egiten. Begiak arrozaren zuritasunean
|
neuzkan
jarriak, ea han zerbait ikusten nuen. Eta bai ikusi ere.
|
|
|
Nolanahi ere, sinistu edo ez sinistu, nire barruko Ahots hura hantxe egoten zen beti, eta bere errealitatea onartzea beste erremediorik ez
|
neukan
. Deituko nion Aingeru Guardako, deituko nion Izpiritu, Mintzo, Ahots edo nahi dena, baina izen batekin nola bestearekin, hura beti nire barruan, nire mihia bera bezala edo oraindik hurbilago.
|
|
|
—Zein izen
|
daukazu
–—galdetu nion aspaldi, berarekin hitz egiten hasi nintzen garaian.
|
|
|
Hartan, eta
|
neukan
amorrazio mutturrarekin, erabakia hartu nuen: Aingeru Guardakoa omen zen hari Setatsua deituko niola nik.
|
|
|
—atera zitzaidan azkenean. Benetan, zerbait egin beharra
|
neukan
, bestela hil egingo nintzen asperkeriaz.
|
|
|
—Laguna, desenkusatu egin behar duzu nirekin. Elurra zela eta etxeratzeko eskatu dizudanean, obeditu beharrik ez
|
zeneukan
. Izanez ere, zu libre zara, gogo duzuna egin dezakezu.
|
|
|
Izanez ere, zu libre zara, gogo duzuna egin dezakezu. Baina baldarki, trakeski eta itsuski erantzuteko eskubidea, hori, lagun, ez
|
daukazu
. Aurrena edukazioa, eta gero gerokoak.
|
|
|
—Nik ez dizut esango ezetzik —erantzun nion parean
|
neukan
harkaitz beltzari begiratuz. Setatsuak bere arrazoia bazuela iruditu zitzaidan, zerbait bazela goiko alde hartan batere ikararik gabe egoten jakitea.
|
|
|
Artean ez zuen gauerdia ere izan behar, ilargia eta izarrak puska baterako zeuden zeruan. Azkenean, gogoz bestera nire harrotasuna mintzen zuelako, eskura
|
neukan
adiskide bakarrari hots egin nion.
|
|
|
Baina, aitzakiak; kontua da beheratu egin nintzela, koipea eman niola Setatsuari. Horrek ez
|
dauka
bueltarik, eta, egiatan, ahal banu oraintxe bertan emango nizkioke bi ostiko neure buruari. Gainera, Setatsua ez zegoen amore emateko prest.
|
|
|
—Ezetz bada, lagun, ezetz. Esaten dizut, astindu egin beharra
|
daukazu
zeure buru hori, lanean jarri. Gaua da, bai, eta elurrak ezabatu egin ditu bide bidatzurrak, baina hori ezin da arazo izan pentsatzen duenarentzat.
|
|
|
Baina modu hartan harkaitzik ere ez zen ikusten, soilik gauaren iluna, eta berriro ere jiratzea erabaki nuen. Hotza egiten zuen arren, azkura
|
neukan
gorputz osoan. Pentsatu nuen:
|
|
|
Baina ez
|
neukan
gogorik, eta aspertzen segitzea beste erremediorik ez zitzaidan gelditu. Azkenean, lepoa luzatu eta marru egin nuen nire indar guztiarekin:
|
|
|
Izanez ere, marruak jakinaren gainean jarri izango du mendi honetan dabilen otso taldea. Uste dut azkenaldi honetan,
|
daukagun
eguraldiarekin eta, oso gosetuta dabiltzala, eta oso gustuz jango luketela zu bezalako behi gazte eta xamurra. Ez litzateke harritzekoa izango laster hemen azaltzea, seguru honezkero korrika ari direla.
|
|
|
—Hotsa ibiliko da, baina otsorik ez —esan nion Setatsuari elurretan ondo etzanez. Baina artean dardarizoka
|
neukan
isatsa. Otsoak!
|
|
|
Atzeak eta aurreak tenkatuz, laukoan korrika hasteko zorian jarri nintzen. Ordurako, koxkorrez beteta zegoen harkaitz beltza; gutxienez hamasei koxkor
|
bazeuzkan
, denak belarridunak.
|
|
|
—Lagun on ona —sartu zen orduan Setatsua, eta, aitortu beharra
|
daukat
, ondo sartu gainera, benetako lagun baten moduan— Badakit etxeko ukuiluan zure pareko korrikalaririk ez dagoela, baina otsoak zu baino gehiago dira inondik ere. Ez zaitez laukoan hasi, joan zaitez poliki eta geldiro, belar izpi goxoen bila arituko bazina bezala.
|
|
|
Ausardiaz eta bi aldiz pentsatu gabe, otsoei buruz jiratu eta elurra jaten hasi nintzen, lasai eta gogotsu, aho parean
|
neukana
elurra ez eta ailorbe sortak izan balira bezala. Koxkorrak, hura ikusiz, harritu edo egin ziren, eta gelditu ere bai, aurrena bat eta gero gainerako guztiak.
|
|
|
Aspaldi honetan, berriz, ni bere esanetara jarri arteko onik ez du. Trumoi eta tximista gau hartan, esaterako, ez zion batere inportarik izan nik ohantzean
|
neukan
gozotasunak, eta hamaika aldiz egin zidan galdera:
|
|
|
Bada, edadeko behia. Edadeko behiak ahaztu egiten du bezperan gertatutakoa, baina bizi bizirik
|
dauka
buruan berrogei urte lehenagokoa. Nolanahi ere, neronek esango dizut otsoengandik alde egin egunean agindutakoa.
|
|
|
—esan nion etsita. Banekien memoria haiek idaztea beste irtenbiderik ez
|
neukala
. Bestela, gauero gauero entzun nuen leloa, ordua eta garaia heldu zirelakoa.
|
|
|
Ordea hegogabea naiz eta ezin dut gorputzik mugitu ezpada lurraren gainean lau hankak ondo jarri ondoren, eta orduan ere nahiko nekez, zeren onenak emanda bainago. Hain zuzen ere, eta txori kontuak alde batera utzita, horrexegatik ez naiz itzultzen Balantzategira,
|
daukadan
sasoi kaxkarragatik; sasoirik banu, ez nuke hego beharrik izango, bihar bertan aterako nintzateke bidera. Eta, pentsatzen jarrita, sasoirik gabe ere abiatuko nintzateke baldin eta zenbat denbora gelditzen zaidan jakingo banu.
|
|
|
Eta, pentsatzen jarrita, sasoirik gabe ere abiatuko nintzateke baldin eta zenbat denbora gelditzen zaidan jakingo banu. Bi urte
|
badauzkadala
esango balidate, kasu, nire kalkuluak egin, neurtu indarrak ondo, eta ahalegina egingo nuke. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Bai, ailegatu egingo nintzateke Balantzategira aipatutako bi urte horiek
|
baneuzka
. Dauzkadan ala ez, hori da ez dakidana.
|
|
|
Bai, ailegatu egingo nintzateke Balantzategira aipatutako bi urte horiek baneuzka.
|
Dauzkadan
ala ez, hori da ez dakidana. Apika izango nituzke, apika ez.
|
|
|
ene baso! hitzak sentimenduaren errainu apal direla, eta oihukatzen dudan" Biba Balantzategi" bakoitzagatik ehun biba gehiago
|
dauzkadala
bihotzean. Eta ez zure garai haietan den dena jolasa eta gozamena izan zelako, zeren, zuk badakizu, gerra osteko egun haietan poza adina izan genuen pena, eta askotan, pena hori latza izan zen.
|