|
2000
|
|
|
Xuxen apurka aberasten joan litzateke, batetik ahal denik eta gehien uztartzeko euskalkiak euskara batuan, kazetari gazteek euskalkien ekarria modu naturalean jaso dezaten, eta euskalki jasoa horrelako euskarri informatikoan gera dadin. Ditugun aukeren erabileraren txipak piztuta
|
eduki
behar ditugu eta Euskaltzaindiaren babesarekin, emaitzak etorriko dira.
|
|
|
neuzkan irratia, telebista eta egunkariak. Aurten telebistarik ez, baina besteak dauzkat, eta bai, ideiak
|
eduki
behar dituzu, eta batzutan ere datak agintzen badizu, pasa dezakezu aste osoa gai hau... ez, beste hau... baina gero entregatu egin behar duzu, eta dagoena esan. Ez da erraza, baina hori bai, askatasun handia ematen dizu ordutegi bat ez izateak, zure kasa lan egiteak, eta niretzat askatasuna balio handiko gauza da.
|
|
|
«Bikoizlarien lana ez da behar adina baloratzen, aktore onak izateaz gain, erritmo ona eta sinkronia ere
|
eduki
behar dute eta»
|
|
|
eta horregatik hemen dugu geuk ere botoa. Baina kontuan
|
eduki
behar dute politikariek jendeak gero eta gehiago nahi dituela erantzun berri, zehatz eta praktikoak, galdera eta arazo zehatz eta praktikoei. Bestela uniformetasun monolitiko batera goaz gero eta gehiago, azkenean ez dakizularik zer ezberdintasun ideologiko eta praktiko dagoen bi partiduren artean.
|
|
|
Bai, dirudiena baino zailagoa. Mekanika, teknika, freskura, horiek guztiak
|
eduki
behar ditu aktoreak.
|
|
|
Nik galdera bat dut Amurizarentzat: zuk bukaera errepikatzen baduzu, ziurtasun minimo bat
|
eduki
behar duzu errepikatuko den bukaera hori indartsua izango dela poetikoki, hau da, formulazio aldetik... Pentsamolde borobil bat bertsoaren neurrira egokitua, adibidez txapelketa batean bota zenuen" bihur bekizkit hesteak harri/ hori ez bada horrela".
|
|
|
Ez zaigu komeni bakoitzaren kultura Euskal Herriosoaren miniatura gisa antolatzea. Ikuspegi zabala eta osatua
|
eduki
behar dugu, ordea, gure jakinduria partikularra maila orokorrean erabiltzeko garaian.
|
|
|
Bigarren moduluak, aldez aurretik, bere sarreran ager daitezkeen soinu guztiak, ezagutu? behar ditu, hots, hizkuntzaren soinu inbentarioa
|
eduki
behar du, baina, xehetasun honez lekora, haren funtzionamendua ez dago hizkuntza bakoitzaren menpe.Lortuko den ahots seinalearen kalitateari, prozesaketa linguistikoari legozkiokeenxehetasunak bazter utzita, erabiliko den ereduaren ontasunak eragingo dio. Gaur egunerabiltzen diren sintesi ereduetan lortu den kalitatea oso handia da; izan ere, zenbaitkasutan seinale naturaletatik zuzenki lortutako ezaugarriak dituzten elementu kateasistemari emanez gero, seinale sintetikoa eta naturala ez bereizteraino hel daiteke.
|
|
|
Irrati kateek kontu berezia
|
eduki
behar dute akulturazio fenomenoarekin (beste talde edo kultura batekin harremanetan jartzen denean gizatalde batean suertatzen diren aldaketak, batez ere goi mailako gizatalde txikiari nagusitzen zaionean). Ikur, ezaugarri eta sinbolo kolektiboak alde batetik, eta berezitasun kulturalak bestetik (hizkuntza barne, noski) onetsiak izan behar dira.
|
|
|
–Informazio iturriak, egia esan, gertakariak beraiek dira, edo gertakarietako protagonistak?. Azken hau ere hagitz zabala izan arren, zer pentsatu eman behar digu, edozein kazetarik beti
|
eduki
behar baitu gogoan protagonisten hitzak lortzea, protagonista bera elkarrizketatzea edota gertakariak izan diren lekuaren irudiak eta argazkiak kausitzea; zeregin hau guztiz garrantzizkoa da, era horretan informazioa gertu gertutik eskaintzen baitiegu entzuleei.
|
|
|
Iturrietatik beraietatik garatzen dira bi alor hauek, eta bitartekoak zenbat eta gehiago izan, hainbat eta fidagarritasun txikiagoa eman behar diegu informazioei. Kazetariek ongisko dakite zeinen garrantzitsua den hori, eta horregatik
|
eduki
behar dute hasieratik argi zer nolako iturriak nahi eta behar dituzten.
|
|
|
Informazio sorburu ditugunez gero, irratilari berriemaileek beti
|
eduki
behar dute gogoan albiste agentziak informazioaren oinarri eta hastapena direla. Abiaburu direnez gero, informazio horiek janztea ere komeni da apur bat baino ez bada ere.
|
|
|
Hori gorabehera, entzunaldiak maizegi egiten badira, paranoiak sor daitezke irratilariengan. Hedabide honetako berriemaileek argi
|
eduki
behar dute, askotan ezin direla lehenak izan informazioak ematen, eta ez dutela zertan eman hedabide lehiakideek ematen duten guztia.
|
|
|
Autore batzuek, José J. Muñoz-ek eta César Gil-ek adibidez, prentsaurrekoak ere kontsideratzen dituzte iturritzat, nahiz eta hau eztabaidagarria izan daitekeen, zeren eta prentsaurrekoetarako deiak egiten dituzten pertsona fisiko edo juridikoak ere jo baitaitezke horrela. Nolanahi dela, era orokor batean, iturriak diren aldetik, irratilariak honi buruzko argitasun eta jakingarri batzuen berri
|
eduki
behar du. Lehenengo eta behin, esan dezagun azken urteetan gero eta prentsaurreko edo informazio zita gehiago eduki dituztela irratilariek, beste hedabideetako lankideek bezala.
|
|
|
(, machacar la noticia gaztelaniaz) da, hau da, entzuleen buruan datuak ongi finkatzea, hedabide honetan denbora faktoreak entzulea behin eta berriz estuasun edo aztoratasun psikologikoan jartzen baitu. Hori gerta ez dadin, irratilariek gogoan
|
eduki
behar dute Paul White-k esan ohi zuena: –Esan entzuleari esango diozuna, eta berriro esan, esan diozuna?.
|
|
|
Interesa: irrati albisteek giza interesa
|
eduki
behar dute. Albisteetako protagonista jendea denean, benetako interes eragingarria sortzen da.
|
|
|
Entzuleria: entzuleak
|
eduki
behar ditugu gogoan albisteak egiteko orduan, nork entzungo dituen alegia.
|
|
|
Albisteak hasiera hasieratik sortu behar du interesa, gero, arreta finkatu, eta azkenik egitura bat
|
eduki
behar du, entzuleari mezuaren ehunekotasun nahikoa birkonpontzen uzten diona.
|
|
|
Amaiera ez da beti beharrezkoa, baina egitea komeni da, albistea oso luzea denean. Amaierak elementu finko bat
|
eduki
behar du (zer) eta bestea aldakorra izan behar da (nor edo non), noiz galdegilea bazterturik, hots, aipatu gabe utzi ahal dugularik.
|
|
|
Deskodifikazioa bat batekoa dela kontuan hartzen badugu, entzuleari ahalegintxo bat eskatuko genioke, entzuleak beti emango ez digun mesedea, alegia. Beste erremediorik ez badago, ondorengoa
|
eduki
behar dugu gogoan: –zenbat eta hitz gutxiago, hobeto?.
|
|
|
Adjektiboz beteriko estiloa, edo estilo loretutzat ezagutzen duguna, irratian erabili behar den estiloaren aurka doa. Gainera, adjektiboak, kazetariek
|
eduki
behar duten objektibitatea galaraz edo oztopa dezakete.
|
|
|
Aditzaren arlo honetan argiro
|
eduki
behar dugu era zuzena edo aktiboa hobea dela pasiboa baino. Hala ere, honek ez du esan nahi era pasiboa erabili behar ez denik.
|
|
|
Beraz, irratia eta telebista berrikitan garatu diren hedabideekiko lehian dabiltza, hala nola, sareen sarearekin, eta gorago aipatutakoekin. Horrek eragin zuzena
|
eduki
behar luke, irrati estazio bakoitzak programazioan edo horren inguruko langintzan diru gehiago inbertitzeko edo baliabide gehiago jartzeko orduan.
|
|
|
Lehenik eta behin, esan beharra dago, programatzaileak ongi asko ezagutu behar duela irratiaren estaldurapean dagoen populazioa. Entzule eta entzulegai guztien ohituren gaineko datuak
|
eduki
behar ditu kontuan, estazioaren baliabide materialak eta giza alorrekoak ondo ezagutzeaz gain. Horrekin batera hedabideen kontsumoa eta lehiakide direnen estrategia programatikoei ere so egin behar die, bere burua hobeto kokatzeko.
|
|
|
DAB sistema sortu zutenek ondoko helburua zeukaten: irrati hedatzaileek, sare hornitzaileek, tresna ekoizleek, profesionalek eta administrazioek forum egokia
|
eduki
behar zuten DABek ematen duen soinu kalitate handiko sisteman oinarriak jartzeko eta soinu horren jasotze finkoa eta ibilkorra abiarazteko, horrela interferentzia eta multipath oihartzunei itzuriz.
|
|
|
Mintzoa ahotsa da, gizakion lengoaia, hitza eta esaldiak, ideiaren kodifikazioa; eta irratilaria ahalegindu egiten da kodifikazio horretatik sortzen den esangura bere bezeroei helarazten. Horrexegatik
|
eduki
behar du ahots argia irratitik mintzatzen denak, eguneko albisteak kontatu nahi dituenak.
|
|
|
Estazioa, besteak beste, irratilariaren ahotsagatik da ezaguna, bere mintzoak aditzera ematen dituenengatik eta ematen dituen moduagatik, jakina. Cristina Romo k (1991, 51) esaten digun bezala,, irratiko esatariek eta aktoreek mintzo argia
|
eduki
behar dute, indartsua, bokalizazio onekoa, sentimenduak eta emozioak iradokitzen dituena eta, beharrezkoa denean, eraldatzeko gai dena?.
|
|
|
Gaurko saioaren ezaugarri nagusia epaile aldaketa izan da. Danek argudiatu du lan asko duela, kosta egiten zaiola bere presidenteari buruz egiten ditugun txantxak onartzea, eta ez
|
daukala
behar lukeen bezainbesteko objek  tibitaterik. " Clintonek disapointatu egin nau".
|
|
|
Hau guztiau, ordea, gure artean, batez ere 1968 urtetik aurrera hasi zen mamitzen. Beraz, giro hori erabat urrun zegoen Unamunok, bizi zenean, inguruan zuen gizarte egoeratik, eta horregatik oso ondo
|
eduki
behar dugu hori kontuan bilbotarrak euskara alde batera uzteko izan zuen jarrera epaitzeko orduan.
|
|
|
Argi
|
eduki
behar dugu Internet erreferentziazko informazioaren iturri indartsu bat dela, galdera ezberdinei erantzuteko ahalmena duela eta erabiltzailea bideratzeko aukera izugarriak eskaintzen dituela, nahiz eta txanpon honen bestaldean kalitate eskaseko informazio asko ere sortu.
|
|
|
" Ongi, kasu honetan jatorria desberdina izan daiteke, baina orokorrean aurrehistorikoa izan behar du". Honen ebidentziatzat hartutako edozein gauzak suposizioaren sakontasuna
|
eduki
behar du. Eta berriro, ebidentzia hau psikologikoa, ez hipotetikoa da.
|
|
|
Historiaren irribarrea dela begitandu zait, patxadaren irribarrea beharbada, kutxa ireki ondoren harribitxia erakusten duenarena. Eta igarri diot, orain erakutsi digun horren moduko harribitxi asko
|
eduki
behar duela kutxan gordeta. Eta otu zait:
|
|
2001
|
|
|
" Port Aventura" ra edo Pariseko" Eurodisney" parkera joan behar den bezala, Guggenheim museora joan behar da, nahiz eta artea ez gustatu edo ez interesatu. Ez dakit jendea konturatzen den artea ikusi, entzun edo ukitu egin beharreko zerbait dela eta horretarako begiak eta burua irekita
|
eduki
behar ditugula.
|
|
|
Garaia da subiranotasun fiskal osoa edukitzeko, Euskal Herri osorako. Kontuan
|
eduki
behar dugu ere Ipar Euskal Herriak ez duela inolako ahalmen fiskalik. Frantziar Estatuko zerga sistema zuzen zuzenean aplikatzen da.
|
|
|
Hala ere," Ama Lur" eta" Ikuska" sailak jorratutako bideari jarraituz, ETB izan zitekeen gure errealitateari buruzko interpretazioa landuko lukeen esparrurik aproposena. Dagoeneko zenbait lan eskaini badigu ere, ETBk garbi
|
eduki
behar du ez dela sortu Tamararen kanta buruz ikas dezagun, gure herriaren identitateari eusteko eta egunero garatzen dugun nortasunaren lekuko izateko baizik. Gurea bezalako herriek beren kultura sortzeko eta hedatzeko dituzten baliabideak lehentasunez garatu behar dituzte, kultura lan eremu estrategikoa bihurtzeko.
|
|
|
Euskal Herriak erabakitzen duena egin behar du eta hori gehiengoak erabakitzen duena izan behar du beti. Halaber, gizarte hau aldatzeko proiektua
|
eduki
behar du. Kapitalismoak daraman politika, globalizazioa eta merkatua jaungoiko bihurtzea, ezin ditugu onartu.
|
|
|
Osatu behar den mahaia ez da Ajuria Enekoa ez Lizarra Garazikoa izango. Bateko gauzak zein bestekoak
|
eduki
behar ditu mahai berriak, bi akordio hauen puntu gehienak behar dira, baina osorik ez du batek ez besteak balio. Ajuria Eneko mahaia gainditu zen eta Lizarrako Akordioa pasa da.
|
|
|
Euskarazko unibertsitatea klaseak euskaraz ematera ez dela mugatu behar uste dute. Euskarak ikerkuntzan, kudeaketan eta egitura guztietan bere presentzia
|
eduki
behar duela diote. Hori dela eta Eukon deritzon kongresua antolatu dute.
|
|
|
Besterik ez dago. Euskal kulturak indarra
|
eduki
behar du euskal hiri horretan.
|
|
|
4 Saizarbitoriaren nobelek garaiko irakurlearekin eduki zezaketen" distantzia estetikoaz" ari garenean datu garrantzitsu bat
|
eduki
behar dugu kontuan: nobela hauek izan zuten arrakasta eta entzutea ordura artean inongo narratibazko liburuk ez zuela lortu.
|
|
|
Nahitaez
|
eduki
behar ditugun atzealdekoari esker, gure presentzia behar bezain laster hauteman dezakete gainerakoek.
|
|
|
derrigorrez eskura
|
eduki
behar ditugun ordezko piezak aldatzeko behar diren guztiak.
|
|
|
Adineko pertsonak, zaharragoekin mugimendu edo elkarteak sortu eta osatu ahal izateko aukera
|
eduki
behar du.
|
|
|
Margarina esango dugun (nahiz eta Holland markakoa bakarrik den margarina, halakotzat agertzeko eduki osoaren %80 %90 gantz
|
eduki
behar baitute) produktuaren zortzi lagin aztertu dira oraingoan..
|
|
|
Arropa eta premiazko gauzak eskueran
|
eduki
behar dituzte zaharrek, gehienez ere metro batera edo.
|
|
|
Barroteak: batetik bestera tarte txikia
|
eduki
behar dute, haurraren burua horietan sar ez dadin.
|
|
|
Botikineko sendagai guztiek etiketa behar bezala
|
eduki
behar dute.
|
|
|
Era berean, produktu toxikoek ere argi eta garbi zer den dioen etiketa
|
eduki
behar dute.
|
|
|
Arropa garbigailuak, irekialdia geroratzeko aparatua
|
eduki
behar du.
|
|
|
Joan den 2000ko ekainaren 5ean indarrean sartu zen arautegi batek hartaraxe beharturik, atun argia daukatela dioten latek, Thunnus albacares (yelowfin ezaguna) bakarrik
|
eduki
behar dute, ez besterik.
|
|
|
...an dugulako, hain zuzen ere, elikagaien bidezko toxiinfekzioa harrapatzeko aukera ahalik eta ñimiñoena izan dadin lagungarri izango dituen estrategiei (hala nola sukaldean baliatu behar dituen lanabes eta tresnak behar bezain garbi egon behar direla edo elikagaien kontserbazioan hotz katea inola ere eteterik ez dagoela, adibidez) eta irensten dituen elikagaiei buruzko informazio egiati eta argia
|
eduki
behar du kontsumitzaileak eskura.
|
|
|
Hau da, ikaslea komunikazio jardun batean murgildu behar da, testu batjasotzen edo ekoizten. Eta jardun hori ebaluatzeko tresna batzuk
|
eduki
behar ditugu, handik gabeziak detektatzeko. Lau puntu hauek hartu behar ditugu kontuan:
|
|
|
Egile ezberdinek gertakaria zehaztasun osoz kokatzen duen ipuin gisa definitzen dute kondaira, hain zuzen ere, pertsonaia zehatz eta definituak dituen ipuinmodura. Istorioa herriak eraldatzen du, irudimen herritarraren produktua izanik.Istorio hauek herritar usadioaren oroimena aberasten dute, hauen bidez herriekberen nortasuna definitzen baitute10 Gainera, kontuan
|
eduki
behar dugu, pietate toki bati loturik dagoen kondairak herriaren fantasia areagotzen duela. Herriarenirudimena bere santu ospetsuen istorioetan, erlikietan eta mirarietan berregiten da.Elizaren historia unibertsalaren gertaera garrantzitsuenei soilik lotuta daudenherritar kondairak, berriz, gutxi batzuk baino ez dira11.
|
|
|
I k I diruan ordaintzen du bere merkataritza ondasunen erosketaren soberakina (bere merkataritza inportazioen osotasunagatik egiten duen legez). Egia da oraingoz H ren kanpo zorraren zerbitzua kontuan
|
eduki
behar dugula (16 irudia).
|
|
|
Meade k aspaldian azpimarratu zuen nazioarteko sistemaren beharra. Beraren ustez (1963), sistema horrek ondoko ezaugarriak
|
eduki
behar zituen:
|
|
|
Baina orain merkataritza orekatik kanpo gauzatzen diren transakzioak
|
eduki
behar ditugu kontuan: I herrialdeak merkataritza ondasunen soberakina inportatzen du, H herrialdearen kanpo zorraren zerbitzuaren berdinkidea dena.
|
|
|
badirudi dena ongi dagoela. Alta, H herrialdearen barne errenta ere kontuan
|
eduki
behar dugu, errenta hau etxeko diruan edo kanpo monetan adierazita badago ere. Ezin da ukatu ezen Hegoaren egoiliarrek gainerako munduarekiko zordunduak direnek 2 bilioi dolarreko barneko errentaren sakrifizioa egiten dutela.
|
|
|
Gaur egungo egoera, barkazioaren bidez konponduko balitz ere, behin eta berriz agertuko litzateke antzeko egoera bat, behin p epealdian sartuz geroz. Hortaz, Nazioarteko Moneta Fondoak (IMF delakoak) eta herrialde bakoitzak argi
|
eduki
behar dute kanpo zorraren fenomenoaren irtenbidea nondik etor daitekeen.
|
|
|
Depreziazioa alboratzeko, beharrezkoa da agintari monetarioen; baina horrek hauxe esan nahi du: lehendabizi, herrialdeek beren eskumenean nazioarteko erreserbako aktiboen kopuru handiak
|
eduki
behar lituzke (azpigaraturiko herrialdeek ez dauzkatenak, noski); eta, bigarrenik, beraiek prest egon lirateke beren atzerritar erreserba guztiak galtzeko, soilik truke tasa bat defendatzearren, nahiz eta horrek presio debaluatzaileen menpe segituko duen. Beraz, truke tasen kontrola azpigaraturiko herrialdeentzat ilusiozko alternatiba da, eta gauza bera eskualdeguneen onartzea; izan ere, gune horiek Bretton Woods eko sistemaren bertsio errebisatua dira guneak hertsiak direnean eta egokitzapena zaila denean, edo espekulatzaile pribatuentzat pizgarria guneak oso zabalak direnean eta egokitzapena oso erraza denean.
|
|
|
Guztizko estraktu lehorraren %12 gutxienez masan duten produktuak. Bestalde, sorbetearen ezaugarri nagusia da gutxienez %15 fruta eta %20 estraktu lehor
|
eduki
behar dituela. Aipaturiko motek, gainera, beren izenarekin batera, dagokien fruta edo frutaren izena eraman ahal izango dute, baldin eta gutxieneko fruta portzentaje hauek gehitzen bazaizkie masan, edo horien baliokidea zuku naturaletan edo kontzentratuetan:
|
|
|
Mezuak ziren. Eta mezuak zirenez, esanahi bat
|
eduki
behar zuten ziur, baina sanskritoz edo beharbada esperantoz, zerbait adi zitekeelako, gutxi ordea. Eta sinadura zuten:
|
|
|
Babesteko, tigreak eskumenean
|
eduki
behar dituzte. Tigreei gezi jaurtitzen dizkiete.
|
|
|
horrela uste genuen, behintzat, orduko abertzale euskaltzaleok. Bai baitira, eta hau oso gogoan
|
eduki
behar genukeen puntua da, bai, alde batetik, abertzale ez diren euskaltzaleak, eta bestetik, eta batez ere, euskaltzale ez diren abertzaleak.
|
|
|
Eredu ederra daukagu Orixegan itzulketarako, baina, eta hau ere gogoan
|
eduki
behar dugu beti, gutxi batzuen mailako eredua.
|
|
|
Norbaitek esango du, beharbada, trinkoegi eta bidenabar gogorregi aurkitzen duela han hemenka. Gogoan
|
eduki
behar luke, ordea, halako hark ezinezkoa dela hizkuntza idazle hizlariek lantzea, era berean lantzen ez  badituzte irakurleek beren buruak. Badakit, noski, nekez ikasiko dituela irakurleak" irakurletasunak" eskatzen dizkion zerak âletraduna baldin bada, euskaraz letradunentzat egiten direnak irakurtzeko behar dituenak, erdaraz  koak irakurtzen dituen eranâ, inork irakasten ez badizkio.
|
|
|
Vulgares versificatores zirelakoen artean
|
eduki
behar zuen Etxeberri, baina maxiaketa horrek ez dio honi deus kentzen ez eransten. Aitzitik, badirudi Altunak azpimarkatzen duen Heguyren primus horrek Etxeberriren berritasuna eta are lehentasuna adierazi nahi duela, Elizakoetan  erabiltzen duen bertso lanari legokionez bederen.
|
|
|
Ancien Régimekoak garenon artean, beti huskeria zaleak izan gara eta, horrelako huskeriak zorrozkiago bereizten genituen eta egungo egunean ere zorrozkiago bereizten ditugu. Karlista izateko, nork bere burua karlistatzat
|
eduki
behar zuen sasoi hartan, eta karlistatzat eduki behar zuten aldamenekoek eta urrutikoek. Bestela, eta bidezko dirudi, karlistengandik urruti ez zebilena izango zenuen, karlistak gorroto ez zituena, sozialistak baino gogokoago zituena (hau bistan da, Agirreren kasuan):
|
|
|
Ancien Régimekoak garenon artean, beti huskeria zaleak izan gara eta, horrelako huskeriak zorrozkiago bereizten genituen eta egungo egunean ere zorrozkiago bereizten ditugu. Karlista izateko, nork bere burua karlistatzat eduki behar zuen sasoi hartan, eta karlistatzat
|
eduki
behar zuten aldamenekoek eta urrutikoek. Bestela, eta bidezko dirudi, karlistengandik urruti ez zebilena izango zenuen, karlistak gorroto ez zituena, sozialistak baino gogokoago zituena (hau bistan da, Agirreren kasuan):
|
|
|
Humboldt-ek hartu zuen bidetik segitu zuten, beste hainbesteren artean, Bonapartek, Abbadiek, Aizkibel umilagoak, Francisque Michelek, Vinsonek, Urkixok... Kontuan
|
eduki
behar genuke, haatik, euskarazkoez gainera, euskararekikoak eta Euskal Herriarekikoak bilatzen dituztela horiek, nahiz edozein erdaratan eginak izan. Ez zaie, halere, izan duten eragina ukatu behar euskal gaietara jendea makurtzen eta makurtu makurtzekoei sarbideak prestatzen.
|
|
|
Zure kasuan, esaterako, zera dio batek baino gehiagok: bildu bai baina sekula argitaratu gabeko material mo rdoa
|
eduki
behar duzula hor nonbait gordeta. Zer diozu?
|
|
|
Bestetik, ideia sendo batzuk argi
|
eduki
behar ditugu, alegia, inteligentzia eta argitasuna erabili behar dugu, etaorobat beraiek ausardiaz gauzatzen saiatu. Hona hemen pare bat, nire iritziz, kontuan hartzekoak:
|
|
|
Eta elkarrekiko irakasle eta ikasle garela. Bestalde, nik zera
|
eduki
behar dut gogoan —aurrerago azalduko dugu hau— bestearen egia bere gogoko denez, baita ere nire gogoko dela eta izan behar duela. Eta nirea berarentzat, berdin.
|
|
|
Gogoan
|
eduki
behar dugu edozein datu fisiko, objektibo, onartua izan dadin zientzian bertan, zientziazko fede miragarriak babestua izan behar duela. Hau da, ez dakigula, hurrik emanik ere ez, nolatan sortzen den gugan geure aurrean dugun zerbaiten irudia —ispilu batean azaltzen den neure aurpegiaren irudiaren irudia, adibidez— Hori zientziaz jakiteko, jakituria bete betea eduki genuke horrenbeste mezu eta mezulariren bitartez hor dagoenaren gain gugan sortzen den irudiaren berri:
|
|
|
Zientzia, filosofia, jakituria guztiak, gizakiaren izaeran biltzen dira. Beraz, gizakia aipatuz ona, ederra, egia aipatzen dugula
|
eduki
behar dugu gogoan, kosmos osoko ezer uzteke. Maitakizunak gizakiak gizaki denez ekintza sail eta modu guztietan burutu ditzakeen egiteak dira.
|
|
|
Zelan ari behar den maitari izanez, zer modutako maitakizunetan jardun behar duen maitari izanari eusteko, maitaleago, maitariago, maitagogoago bihurtzeko. Nahiz maitariari berari begira jarri, nahiz maitakizunei begira jarri, galdera hau beti gogoan
|
eduki
behar du etikak: maitaria maitariago bihurtzen ari da?
|
|
|
udalak, epaitegiak, gobernuak, ministerioak, poliziak, armadak, banderak, mugak, monetak... badakizu; a!, eta denetan garrantzizkoena, unibertsitatea. Jakina, esan gabe doa erakunde eta gauza hauek guztiak mantentzeko nahikoa hiztun, kristau, zergapeko ere
|
eduki
behar dituzula. Osagai horiek guztiak dituzunean, kokteleran sartu, astinaldi bat eman, eta koktel horretatik atera diren liburu batzuk gainerakoetatik bereizi:
|
|
|
Zuk bukatzen laguntzen badidazu, liburua zurea da. Bestela, inorentzat ez da izango, heroi bat eta traidore bat
|
eduki
behar dituen baina sekula bukatuko ez dudan argumentu hau irudikatu baitut:
|
|
2002
|
|
|
(...) Nik uste garaian garaiko eziera eman behar diegula haurrei gauza hoietaz. Ez dut uste ezjakiñean
|
eduki
behar ditugunik. (...) Baiña zearo harriturik utzi nau honako berri honek.
|
|
|
Denbora libreak jende asko hondatzen du. Zu hain sentibera izanda, beti
|
eduki
behar duzu zerbait egiteko. Errenteriara itzultzean sartu zaitez proiektuetan, eta egizu gauzarik garrantzitsuena:
|
|
|
«Nere ustez tiroak oker joan dira, behar ez zan tokira tira dituzte. Egia da, bai, zenbait esne zentralek esne txarra saltzen zutela, baiña orrek ez du esan nahi esne ori edateko txarra zanik, gaitz egingo zukeenik, gorputzari kalte egingo ziokeenik, falsifikatua zegoela baizik, esneak berekin
|
euki
behar dituen gauza guztiak ez zeduzkala, behar bada' garbiegia' zegoela.
|
|
|
Jakina, hori esan bai, baina korrika joan zen Zuricheko zitara Aznarrek bidaliekin egotera, oso logikoa den bezala, bestalde, zeren eta denok dakigu gauza batzuk esaten direla baina gero beste gauzak egitean beste aldera begiratzen dela. " Pultsu fina" k hori ere kontuan
|
eduki
behar du. Gu kaiku batzuk izango ginen ETArengana joan eta esan izan bagenio:
|
|
|
Haur hori bere gurasoek ezagutzen dute inork baino hobeto. Horrez gain, ez da pentsatu behar oparia haur horrek jasotzeko bakarrik denik, haurrak jolasteko dela baizik, beraz, ingurunean jostailu horrekin jolasteko aukera behar du izan, espazioa aproposa behar du izan, eta norekin jolastu
|
eduki
behar du. Jostailua ez da isolatzeko gauza bat, elkarbanatzeko gauza bat da, eta askotan hartu emanak eraikitzeko, komunikaziorako elementu bat izan daiteke.
|
|
|
Bakotxak berak daukaz
|
euki
behar dituanak erantzun eutsan ate gorriak. margo berdearen esangurea itxurakeria hutsa da.
|
|
|
Legeriak agindurik, txigortze naturaleko kafe ehoak gutxieneko kafeina edukia (%0, 7, gai lehorrarekiko), gehieneko hezetasuna (%5), guztirako errautsak (%6, gai lehorrarekiko) eta gehieneko ur estraktuko solido disolbagarriak %20 eta %30 bitartean)
|
eduki
behar ditu.
|
|
|
Kontratua amaitzeko eskubidea ere izan dezake kontsumitzaileak: kontratuak legez
|
eduki
behar dituen datuak ez baldin baditu edo kontsumitzaileari behar bezalako informazioa eman ez baldin bazaio, hiru hilabeteko epean kontratua amaitutzat jo dezake eta berari zaio inolako gasturik ordainarazi.
|
|
|
Oporraldi gune guztiek udal lizentzia eta jardueren egitaraua
|
eduki
behar dituzte.
|
|
|
Zentroen sorrera, aintzatespen eta atxikimendurako espedienteek unibertsitateen espedienteen A, B, C, D eta E apartatuetako justifikazioak
|
eduki
behar dituzte.
|
|
|
Autore horiek argitu eta zehaztu dituzte zenbait lan ildo: testuaren irakurketak
|
eduki
behar dituen ezaugarriak (ulergarritasuna, ahoskeraren adierazkortasuna), ahoz gora irakurtzearen alderdi ezberdinak (egoera komunikatiboa, testuaren zentzua eta egitura, ahoskera...), sekuentzia didaktikoa egiteko eredua, e.a. Ez dugu uste alferrik izango denik hizkuntza ekintza hau ikertzea baliabide didaktikoak eskaintzeko helburuarekin. Ahoz gora irakurtzea lantzeko baliabide gutxi dauzkagu, daudenaksistematizatu gabe eta, gainera, ez daude eskura.
|
|
|
deitu aurretikoa, telefonoz egiten dena eta deitu ondorengoa. Deitu baino lehen lehenengo biak irakurriak eta eginak
|
eduki
behar dituzte, eta hirugarrena ere begiratzea komenigarriaizaten da; horrela, arazoren bat badago edo ariketa ulertzen ez badu, irakasleakegin beharrekoa azal diezaioke.
|
|
|
Dena dela, Europar Batasunak (EB) garbi
|
eduki
behar du bere estrategia den barne eta kanpo eramangarritasunaren bereizketarekin adi ibili behar duela. Europa barneko garapen eramangarriaren (Cardiff-eko prozesua eta Goterborg eko estrategiak) eta munduko garapen eramangarriaren bereizketa (2002an Johanesburgon egingo dena) errealitatean artifiziala da.
|
|
|
Eskandalu batzuek egun batekoak dira, beste batzuk aste betekoak; izan, urtebetekoak ere izan daitezke. Baina eskandaluak bere iraupena
|
eduki
behar du. Berehalako batean pasatzen baldin bada, berehalako batean hiltzen baldin bada, emanaldi minutu gutxi kontsumitzen baldin baditu, orrialde gutxi betetzen baldin baditu, eskandaluak ez du apenas eraginik izango.
|
|
|
Botere politikoaren oinarrian konfiantza da eskertzen den atributu nagusienetariko bat: liderrak konfiantza
|
eduki
behar du bere ondokoengan; era berean berari botua emango diotenek konfiantza izan behar dute lider horrengan. Konfiantzarik ez badago, akabo demokrazia liberalaren jardun elektorala.
|
|
|
Legeen sozializazioak, hezkuntza sozialistak, informazioaren bitartezko motibazioek eta herri mobilizazioek leku garrantzitsua
|
eduki
behar dute hedabideen mezuetan.
|
|
|
Administrazioek euren kazetari eskola edo fakultateak sortu ohi dituzte etorkizuneko komunikazio profesionalak fidelak izan daitezen. Espainian sortutako lehen kazetari eskolan sartzeko, esate baterako, ikasleek FE de las JONS erakundeko militante txartela
|
eduki
behar zuen bere esku. Sobietar Batasuna izan zenekoan, militantzia komunistaren agiria behar izaten zuen ikaslegaiak kazetari eskolan sartzeko.
|
|
|
Gizarte konpromisoak bultzatuta, hedabideek eta profesionalek jarrera argia
|
eduki
behar dute terrorismoaren aurrean.
|
|
|
Gure berbetan esateko: jantziaren esanguraren zentzua hartzeko, jantzia sortu duen sortzailearen ulertarazlearen berri
|
eduki
behar dugu horrela haren lana ulertzeko.
|
|
|
orduko argitaletxeek harpidetza bidezko egunkari klasista baztertu gura zuten, horren ordez egunkari merke eta deigarria kaleratu ahal izateko. Ildo horretatik, masak
|
eduki
behar zituen gogoan egunkari berriak, ez klase ertainak. Bidean porrot ugari izanik, egunkari herritarra deituaren garapena eskuratzen ahalegindu arren, garapena uste eta gura zutena baino astiroago etorri zen XIX. mendean.
|
|
|
Aldaketak egiten direnean adibideak eguneratuko dira, eta fitxategi biak erabiliko dira analizatzailearekin ondoko emaitza lortzeko: batean hitz guztiek
|
eduki
behar dute analisia, eta bestean batek ere ez.
|
|
|
Jon Armentiak, Euskal Mendizale Federazioko mediku aholkulariak, oinarrizko jarraibide batzuk eman zituen, bidalketako botikina antolatzeko, eta garrantzitsuena, hau da, «txikia eta aldakorra» izatea. Botikinak, Armentiaren arabera, bendajeak eta josturak, analgesikoak, antitermikoak eta antibiotikoak, kolirioak eta pomadak
|
eduki
behar ditu goi mendiko arazo ohikoenei aurre egiteko: zaintiratuak, luxazioak, hausturak, digestio arazoak, bronkitisa eta pneumoniak.
|
|
|
Fenomeno horri “sentsazioak edo berrikuntzak bilatzea” esaten zaio psikiatrian, eta zenbait parametro biologikok baldintzatzen dute, aipatutako espezialistaren arabera. Ramón y Cajal ospitaleko Psikiatria Taldeak egiaztatu duenez, abismotik kanpoko egoeretan egon ohi diren pertsonek neurotransmisio neuronaleko sistemarik aktiboena dute, seguru asko zentzumen guztiak erne
|
eduki
behar dituztelako. “Esperimentuak egin ditugu Poliziaren toreatzaile eta artifizialtzaileekin eta bi kolektiboetan, neurotransmisoreen degradazioa erregulatzen duen monoaminoxidasa entzimaren maila handiagoa hautematen baita.
|