|
2001
|
|
|
Normandiako Rouen go artzapezpikua izendatu eta gero, bere anaiak ziren Felipe eta Gervasiorekin, Iberiar Penintsulara paganoak konbertitzera jaitsi zen. Baiona piratek hartuta
|
zeukaten
garaian, Lapurdiraino ailegatu zen. Hiru prediku egun egin ondoren, herria kristau bihurtu zuen.
|
|
2002
|
|
|
Fragaren oinordekoen kasuan argi dago bai proiektua, proiektu soziala eta estatu proiektua, badirela. PSOEren kasuan, 1982ko hauteskundeak irabazi zuen ordurako proiektu sendoa
|
zeukan bezala
garai hartan eskuinaren alderdiei falta zitzaizkien proiektuak orduan estatua modernizatzeko kudeatzaile sendo, argi eta adoretsu agertzen zen bezala, gaur egun identitate arazo sakona du, ez du proiektu alternatiborik.
|
|
|
Konkistaren garaian, Santa Lucia muinoa izan zen Espainarrek Txilen zapaldu zuten lehenengo lekua. Mendixka isolatuak zerikusi gutxi
|
zeukan
garai hartan gaur egun daukan itxurarekin. Santiago hiriaren bihotzean dago, eta toki ezin hobea da hiriaren zabalkuntza ikusteko.
|
|
|
Musika ikasi eta ulertzeak astronomia, geometria eta filosofia ikasteak adina zentzu
|
zeukan
garai hartakoentzat.
|
|
|
Beren produktuetako teknologia
|
eduki
garaiagoan islatzen den euskal industria jardueraren berrikuntza eta modernizazioa erakusten ditu bilakaera horrek.Egoera horretan, euskal enpresek munduko merkatuetan lehiatzeko duten kokapenak gora egin du, produktuen kalitatea eta teknologia edukia hobetu den neurrian.
|
|
2004
|
|
|
Eta hain zuzen orduantxe jaso du hamar urte aurretik ikaskide izan zituenen deia, institutuak hogeita bosgarren urteurrena ospatzeko ekitaldietan eta ikasle zein irakasle ohien arteko bazkarian ea parte hartuko duen galdetuz. Gustura erantzungo zien hauei ere ezetz, ez
|
baitauka
garai haiek oroitzeko gogo askorik, baina zer edo zer ordainduko diotela aipatu dutenez, bada... onartu egiten du proposamena.
|
|
|
Niretzat, Txirrita, Pello Errota... Denboraren makina bat
|
baneuka
garai hori da bizi nahiko nukeena. Garai horretara arte ez zegoen txapelketarik, saio bakoitza erronka bat zen.
|
|
|
Hori beste kontu bat da, ordea, nire iritziz. Zernahi dela ere, hizkuntza menderatzailearen eskuak euskararen erabilera eremu nagusiak ukaturik zeuzkan eta
|
dauzkan
garaiotan, gogamen meharreko euskaltzale haiek euskara batuaren ezarpenean zekusaten euskararen fin gaiztoa. Alde horretatik ere, agerikoa denez, aurrerabide sendoa nabari da euskaltzaleen kultura soziolinguistikoan.
|
|
|
Gaur egungo gizarte ereduan familiaren itzala eta oihartzuna arras apalduak daude giza bizitzaren edozein joan etorritan. Ez
|
dauka
garai bateko ardatz izaerarik eta egitekorik. Bai, kultura tradizionalaren sareetan gizartekotutako gizakiak bere nortasunaren osagarri nagusiak etxe giroko labean oratutakoak izango zituen garai batean inondik ere.
|
|
2005
|
|
|
Nire autoarekin Donostiara joan nintzen batean, Parte Zaharreko Lagun liburu dendara sartu nintzen, han lortzen baitzizkidaten bestela eskuratu ezin nituen liburuak. Ahalik eta gehienetan erosten nuen liburu denda hartan, barnean harra
|
baineukan
garai batean egindakoagatik, ezen marxismoari eta psikologiari buruzko liburu asko samar lapurtuak nituen gaztetxo nintzelarik, artean diru askorik gabeko nerabe. Handixe harrapatu nituen Barbianako maisua, materialismo historikoari buruzko Marta Harnecker en eskuliburua, eta beste asko; aipaturiko horiez gain, Reich en lan pare bat oroitzen ditut bereziki, ordu hartan berebiziko zirrara eragin baitzidaten.
|
|
|
quid est inte rritorio est de territorio, horrek izan behar zuen nazioart eko eskubidearen idatzi gabeko legea hiritartasun herrigabebat lantzeko, landatzeko. Errefuxiatuen mugimenduakmundugerren Europan eta mundu kolonialistan bi aukera
|
zeuzkan
garai hartan: aberriratu ala nazionalizatu, bertzerikez.
|
|
|
Zorionez, nire haurtza roa guztiz zoragarria izan zen Elgoibarren. Ahaztuta
|
dauzkat
garai haiek, ez naiz ia ezertaz gogoratzen eta uste dut horixe dela frogarik onenahaurtza ro zoriontsua izan nuela baieztatzeko, gertaera mingotsik batere gogoan ez izatea.
|
|
|
Takilla ireki nuelarikan ohar bat atzeman nuen, betiko gisaz atearen zirritutik sartua. Bagoien baskulan halako tenorean, Eustakiok beti leku berezitan biltzeko usarioa
|
zeukan
garai hartan. Papera txirtxilatuta komunetik beheiti botatzera nindoala uraren asotsa dutxetan, nor ari da ordea, denak ordu estrak sartzen gelditzen dira, ni naiz zortzi ordukoa bertzerik egiten ez duena, eta eguerdian, inor ez gara dutxatzen bazkalaitzin, norbait ari baitzen dutxatzen han barnean, ez da egia izanen, zer uste du horrek, bera da izan ere, horiek ez dira makinista batenak, sobera lirainak dira zangar horiek, bera zen, kokotsandi hura, zazpigarren garabiko kabinan ez baina gure aldagelan sartua.
|
|
2006
|
|
|
Nekatua dagoela esan digu, «zukutu egin nauzue eta mezarako abiatu beharra
|
daukat
garaiz iristeko». Amaitu aurretik harrotasunez erakutsi digu argazki bat, ez oso aspaldikoa.
|
|
|
+ Testuinguru historikoa: atal honetan azaldu behar da testuan islatzen den garaia zein izan zen eta bere ezaugarri nagusiak (beti ez dira berdinak testuaren
|
edukiaren
garaia eta idatzi zen garaia, eta kontuz ibili behar da anakronismoekin).
|
|
|
Niretzat gauza liluragarria izan zen. Gordea
|
daukat
garai hartan idatzitako folio bat.
|
|
2007
|
|
|
Elikagai baten gatz
|
edukia
garaitzat jotzen da %1, 8tik aurrera doanean; beraz, angula suzedaneo hauek gazi gaziak direla esan dezakegu.
|
|
|
Mito edo historia zahar horrek dioenez (Plantin, 2002), Siziliak ba omen
|
zeuzkan
garai haietan bi tirano. Bertako lurrik onenez jabetu ziren eta beren soldaduen artean banatu zituzten, lurren berezko jabeen interesei eta borondateari muzin eginez.
|
|
|
Jesusek ongi gogoan
|
dauka
garai hura. Osabarekin izaten zituen enkontru bakanetan, honek beti Paularen ibileren berri jakin nahi zuen, kosta ahala kosta.
|
|
2008
|
|
|
Euskararik gabeko herritarrari nekez deituko diote euskalduna. Euskal etnokulturaren araberako definizioa zen nagusi abertzaletasunak orain baino indar eta itzal gutxiago
|
zeukan
garaietan. Aldiz, orain, abertzaletasunaren uhina lurralde batzuetan hegemonikoa den aldi hauetan, herritar euskalduna izatearen kontzientzia galdua dugu belaunaldi gazteen artean.
|
|
|
SIMON D. Etxe hau ez da 30 hamarkada bukaeran eraiki zen etxe batean espero duzuna. Gehiena ladreiluz eraikita dago eta ez
|
dauka
garaiko diseinu modernista klasikoak diren hedadura zuri haundirik. Bere garairako oso aurreratua da.
|
|
|
Talentu goiztiarraren adibide argia da Agirretxe. Arrantzan iaioa den taldeak, Antiguokok, berehala bota zion sarea, eta handik Athleticera egin zuen jauzi, bi taldeek hitzarmena
|
zeukaten
garaian, Iraola, Aduriz, Mikel Alonso eta enparauen bideari jarraituz. Talde zuri gorrian berehala eman zuen bere kalitatearen berri, kadete mailan denboraldi itzela egin eta 20 gol baino gehiago sartu baitzituen.
|
|
2009
|
|
|
Asko dira. erabiltzaileen
|
edukien
garaia izan zen eta The evolution of dance (dantzaren garapena) izeneko bat izan zen ikusiena. Oholtza gainean dantzari bat historian egon diren dantza mota guztiak dantzatzen ikusten da, hori baino ez, baina orain Susan Boyleren bideoak (40 milioi aldiz baino gehiagotan ikusi dute) ekarri duen iraultza bera eragin zuen orduan.
|
|
|
Nontzeberri (Landaren irudiko, haien webguneak106 modu aipagarrian txertatzen zuen irudia), Indymedia Euskal Herria (mugimendu alternatiboen hedabide sarea) 107, BIZKAIe! (bizkaierazko aldizkari elektronikoa garai hartan, egunero diharduen albistegia gaur egun) 108 eta EIZIEren Itzul postazerrenda (500 kide
|
zeuzkan
garai hartan).
|
|
|
ideia errepublikazaleak hedatzea, Ancien Regime delakoaren kontra egitea eta bere hautagaitzaren aldeko kanpaina sustatzea (politikan sartuta baitzebilen atharraztarra). Haatik, nola erlijioak hala ideia tradiziozaleek gotorleku sendoa
|
zeukaten
garai hartan Ipar Euskal Herrian; pentsatzekoa da, hortaz, Atharratzeko semearen testuek zer esana emango zutela. Gasetaren 2 zenbakitik hautaturiko lagin honek, adibidez (Gonzalezek aipatua in 2008:
|
|
|
Ez luzaroan, ordea, 1934an hondoa jo baitzuen astekariak, zorrek itota. Hain markatua ez zen Argiak, aldiz, sekulako arrakasta
|
zeukan
garai berean, baita Bizkaian bertan ere (Ondarroan, berbarako, 70 harpidetik gora zeuzkan).
|
|
|
Abiadura bizia da ezaugarri nagusia, eta horixe nabarmendu zuen hark. Hain zuzen, Pablo Laso entrenatzaileak ezaugarri hori hartu du aintzat jokalaria taldean
|
edukitzeko
garaian.
|
|
|
Nolatan arraildu zen hain gauza perfektua? ...ten zuen neskak, bakarturik, kontsolamendurik gabe, ez minagatik, umilazioagatik baizik, baina gero mutilagana itzultzen zen, berriro hasteko asmoz, berriro haren baitatik leuntasuna ateratzeko asmoz, haren eztitasuna, haren oreka barea, hainbesteko segurtasuna ematen ziona ez bakarrik eskalatzen ari zirenean baizik eta bizitzako arlo guztietan; ikasleak urritu eta diru gutxirekin konpondu beharra
|
zeukaten
garaietan, Ananda ez zen kikiltzen; aurreztu, eta bizimodu xumea egiten zuten, une batez ere zoriontsu izateari utzi gabe, lau sosekin bidaiatuz, eginez, kanpoan lo eginez, eskalatuz eta merke janez, nekazarien bihotzak beratuz patatak, fruta, hurrak eta beste eman ziezazkieten... bai zoriontsu zirela, bizitza errotik gozatuz, ia diruaren premiarik ere gabe, gizarteak sortzen dituen beharrek haie...
|
|
|
Elizaren babespean sortu zen Labayru, Elizak beste itzal bat
|
zeukan
garaian. Gaur egun ere eliz erakundea izaten jarraitzeak merezi du?
|
|
2010
|
|
|
Joseba Egibar: Orain arte behintzat indarrean
|
daukatena
garai bateko ondorioa da ere. Lehen aipatu dut, 98a.
|
|
|
Hor hasi zen nire nekazal borroka. pistola eta guzti ibiltzen ziren, baina elizak pobreenekin konpromisoa
|
zeukan
garaia zen, eta gure borroka klandestinoa izan arren, justua zenez, bere babes osoa geneukan. 1975eko ekainean Horcones eko sarraskia pairatu genuen, 14 konpañero erail zizkiguten, tartean moja eta fraide batzuk.
|
|
|
Jada kartzelan, utopia bihurtu zaio presoari gutunen bidez euskarazko harreman normal bat edukitzea inorekin: hilabetetik gora behar du gutun batek igorlearengandik hartzailearengana heltzeko, gutunen
|
edukiak
garaiz kanpo heltzen dira gehienetan. Euskarazko liburuak epe luzeak igaro arte ez dira heltzen presoarengana.
|
|
|
Nonbait, garai horietan sarea ahulagoa da, eta edozein uste sar daiteke sare horretan. Sinesgarritasunak eragin handiagoa
|
dauka
garai horietan heldutasunean baino. Umezaroko eta gaztaroko garaiak oso garrantzitsuak dira, umeak eta gazteak ahulagoak direlako lekukotasunaren eta autoritatearen aurrean.
|
|
|
Gogoan
|
daukat
garai hartan, edo beharbada geroxeago, hamahiru urte nituela, psikologo bat kontratatu zutela gure La Salleko kolegioan, eta berarekin hitz egitera joan behar izan nuela prefektuak hala aginduta. Ez ikasle bitxia edo arau hauslea nintzelako, baizik eta —hitz horrekintxe adierazi zidan prefektuak— nire misantropiagatik:
|
|
2011
|
|
|
Jar ninteke egunez konposatzen eta deus ere ez atera, eta gero akaso etorriko zait ideia bat gauean, eta jarriko naiz kantua egiten. Ez
|
daukat
garai jakin bat.Nahiago izaten duzu musika zeuk bakarrik jotzea ala lagunez inguratuta egotea. Hemen, Texasen, baditut lagunak. Horietako batzuek estudio bat dute, eta bertara joaten naiz batzuetan, nire kantu horiek grabatzera, eta beraiekin egotera.80ko hamarkada hasieran kasete zintetan grabatzen hasi zinen.
|
|
|
Haurrik txikienetan, esneko hortzak
|
dauzkaten
garaian, nahasmendu igarokorra izaten da, handiagoa batzuentzat eta txikiagoa besteentzat, eta hortz haginak aldatzen zaizkienean eta behin betikoak irteten, egonkortu egiten zaie ahoa ixteko modua, eta utzi egiten diote estutzeari.
|
|
|
Eta amaitzeko, bi xehetasun garrantzizko. Lehenbizikoa, egungo ikasleek ez
|
daukate
garai batekoek zeukaten motibazioa. Hori nabaria da, eta hor arazo bat dago.
|
|
|
Aita, ama ez zen beste norbaitekin zebilela zekiten. Ander ama esnatu nahian ibili zen," begiak zabaltzeko
|
badauka
garaia". Uxuek ez zion amari minik eragin nahi," amak salbatuko du bere burua". Unai eta Onintza puntuka aritu ziren segidan, Bilbo eta Donostiaren arteko aldeen artean eztabaidatzen aurrena, saio guztian zehar iraungo zuen ligatze bideari hasiera emanez hurrena.
|
|
|
Adibide bat jarriko dizut: demagun idazle batek Erdi Aroan kokaturiko eleberri bat idatzi nahi duela eta ez
|
daukala
garai horri buruzko informazio nahikorik edota horretan sakontzeko gogorik edo astirik. Bada, nirekin jartzen da harremanetan, eta neuk argitzen diot jakin nahi duen guztia:
|
|
|
Ondo gogoan
|
daukat
garai hartako beste gertakari bat, bizi naizen arte egundo ahaztuko ez dudana. Arratsalde batean, lantegia itxi aurretxoan, Teresa Txantxiku etorri zen gugana:
|
|
|
Hori ez ezik, zenbait erro laburbildu eta, ondorioz, karaktereak ere erraztu egin zituzten; beraz, nabarmen argalagoa ematen du gaur eguneko idazkerak. " Ate" hitzari dagokion erroak, esate baterako, zortzi trazu
|
zeuzkan
garai batean, eta orain, eskerrak, hiru besterik H ez ditu behar.
|
|
2012
|
|
|
Apaindura gutxiko azala, maketazio txukun eta sinplea, zuri beltzeko argazkiak eta disko bakoitzaren portada eskuz marraztuta copyright arazoak saihesteko antza; Jon Martin, Alots Arregi eta Joseba Agirrezabalagaren irudiek liburuari estetika berezia ematea lortu dute gainera. 1990eko hamarkadatik salbatua dirudien lan honek XXI. mendeko bigarren hamarkadan sortu izana du abantaila, musikari buruzko informazio bila hastean Interneteko naufrago bihurtzeko arriskua
|
daukazun
garaian. Gomendio egokiak inoiz baino beharrezkoagoak direnean.
|
|
|
Aldaketen arteko bat da jaiak gero eta gehiago uda partean ospatzea, eta astegunetan barik asteburuan. Izan ere, udan egunak luzeagoak dira, sasoi hobea egoten da etxetik kanpora ibiltzeko, eta kontuan hartuta orain jende gehienak oporrak udan
|
dauzkala
garai egokiagoa da uda halako ospakizunetarako. Era berean, astegunez tokatzen diren jaiak asteburura aldatzeko joera ere gero eta handiagoa da.
|
|
|
–Betidanik, antza; esan nahi dut, familiak Filmeder laborategi ospetsua
|
zeukan
garaian, badakizu, olatuaren gangarrean zeudenean, aita, eta honen anaia bat ere bai, uste dut, film bilduma bat egiten hasi ziren. Badakizu, orduan zegoen formatuan ez zen erraza hemen eskuratzea.
|
|
|
13 urteko gazteei zuzendua. Jarrera zientifikoak garrantzi handia
|
dauka
garai honetan. Izan ere, zerbaiten gaineko iritzi independente batera heltzeko, beharrezkoa da jarrera zientifikoa; hau da, aurreiritzirik onartuko ez duen jarrera, emozioak alde batera utzita.
|
|
|
Eta gaur egun? enpresek etorkizun handiko lankideak «lotzeko» gero eta zailtasun handiagoak
|
dauzkaten
garaiotan?, lankideen garapena sustatzen duten enpresak dira fideltasun handiena eragiten dutenak17.
|
|
|
Ez dago zeure zulotik aterako zaituenik. Ez
|
daukazu
garai bateko antz handirik! Pentsatzea ere hor ibili zarela mundu horietan barrena, basatien artean, Jainkoak daki nola... eta orain Mont Tharaud etik Errota Berrira joateko...
|
|
|
Oroitzapenotatik tiratzeak argi pixka bat egiten du emakumearen oroimenean, eta, pixkana pixkana, forma ematen hasten da guztiz borratuta
|
daukan
garaiari, isla gero eta perfilatuagoa hartzen hasten dira terraza eta bertan hartutako konbinatua, Bergerac-eko hotela eta katedralaren inguruko kaleak, elkarrekin ikusi zituzten filmak, biak haserretu zituen garrantzirik gabeko...
|
|
|
Gainera, eta inork ulertzea lortzen badu ere, ezin izango du saihestu zorabio moduko sentsazio bortitz bat, erabiltzen dituzten zifrak eta datuak benetan mareagarriak direlako. Bi zientzialari horiek atzeraka egin dute denboran zehar unibertsoak 400.000 urteko adina
|
zeukan
garaira iritsi arte (jakintsuek uste dute gaur egun 13.700 milioi urte dauzkala unibertsoak). Orduan, hor nonbait dauden/ zeuden" denboraren zimur" batzuk aztertzen aritu ziren eta, horrela, egiaztatu izan zuten lehen leherketa handi hartatik sorturiko unibertsoa gero eta gehiago ari dela hedatzen etengabe, aztertua zuten erradiazioa benetan datorrela Big Bang hartatik demostratu ondoren.
|
|
|
Argazkilaritzaren zale handi bat zen eta berak ateratako argazkiei testuak jarrita egin zituen zenbait liburu [8]. Edozein tximuk argazki makina digital bat –eta ez dendako merkeena–
|
daukan
garaiotan, meritu gutxi dauka argazkilaritza zalea izateak, baina lan honen izaera zientifikoari zor, aitortu beharra daukat –nire biografia apur bat ezagutzen duen edonork dakien moduan– argazkilaritza zale amorratua naizela ni ere, eta ezin naizela oheratu, egunean bostehun argazki atera gabe. Literaturarekin batera, horixe da sorkuntzaren esparruan landu dudan alorra.
|
|
2013
|
|
|
Ain errez aztu dezute beraz amar urteko jarduna, aukera
|
zeukan
garai aietan orduan zuen kutuna.
|
|
|
Dendariaren gomendio sutsua, erakusleihotik sorrarazitako erakarpen jasanezina edo pilatan murgilduta aurkitzean izandako poza eta ezustearen ondorioz, objektu fisiko berak xarma berezi bat jasotzen zuen guretzako. Gaur egun ezinezkoa badirudi ere, nire jaioterrian, Urretxun eta Zumarragan, hiruzpalau disko dena
|
geneuzkan
garai batean (Pulpop, DiscoRombo?) eta Sonic Youth en Daydream Nation eta The Cramps en A Date With Elvis moduko klasiko handiak han erosi nituen, gomendioz edota azaleko irudien misterioak eta arriskuak erakarrita. Ikasketak Arrasaten egin nituen, eta Eresi dendan Pixies en Bossanova erostea biziki gogoratzen dut.
|
|
|
Izan ere, badira harmonia jakin batzuk bihotzean bulkada batzuk eragiten dituztenak... Hori
|
bageneukan
garai bateko Grezian. Saiatu nahi dut ulertzera hurbiltzen.
|
|
|
Donibane Lohizuneko jostailu denda batean, Pergolan, aluminiozko soldaduak zeuzkaten. Sudurra erakusleihoaren kontra jarrita begira begira egoten nintzen, baina ezin erosi, gurasoek brometarako ez
|
zeukatenez
garai hartan. Saint Marie eskolan urtearen bukaeran sariak ematen zituzten.
|
|
|
Noizbehinka sartzen dute bat edo beste petrikiloaren etxera, baina oso oso astiro ari dira zaurituei jaramon egiten, astiroegi. Ez
|
daukate
garai garratz hauetan litzatekeen enantzurik. Nekea, gosea eta ezinegona areagotu dira.
|
|
2014
|
|
|
Arte zentroa ireki berria zela muntatu zuen litografia estudioa Herbertek. Madrilen arte grafikoetako estudioa
|
zeukan
garai hartan, Guillermo Chamorrorekin batera, eta, 1987ko martxoan hasita, bere jakinduria eta bere kontaktuak baliatuta lortu zuen Artelekun litografia estudioa gehiegizko gasturik gabe eta bereziki azkar muntatzea. Urte bereko maiatzean, ekainean eta uztailean zuzendu zuen aurreneko tailerra.
|
|
|
[?] Hemen eta kanpoan argitaratu ziren kritikak, bat izan ezik, onak edo oso onak izan ziren. Dudarik ez zen Mikelek ez
|
zeukala
garai bateko ahotsa. Baina pieza askorengatik, eta igortzen dituen sentikortasun, egia eta mezuagatik?
|
|
|
Jose Antonio Perales Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) irakasle eta antropologoak azaldu duenez, enarek izaten zuten arazoren bat edo bertze bidean, bereziki eguraldiari lotutakoak. Eta hori, hain zuzen, gaur egungo tresnarik ez
|
zeukatelako
garai hartako emakumeek. Les Hirondelles dokumentala (Enarak) egin du Peralesek, eta, horretarako, aukera izan zuen enara izandako Burgiko (Nafarroa) Felipa Ezkerrekin hitz egiteko.
|
|
|
Oregano xorta bat zeraman eskuan, Aranbururentzako oparia. Harremanetan jarraitu beharra
|
zeukan
garai bateko seminario lagunarekin. Ahal zuen neurrian, eta itxura egin behar bazuen ere, laguna bezala jokatu behar zuen haren aurrean.
|
|
|
Ez frantsesak baino gehiago ja. Kepa Ordokik jarraikitzaile guti
|
zeukan
garaian. Gerlatik landa gai hunki ezina dirua zen.
|
|
|
Elizak beraz, behin betikotz bazterrera utzi behar du gizartearen" kontrola"
|
zeukan
garaiaren nostalgia. Elizak ez dauka gal zorian dagon ordenamenduaren zaintzale agertzerik mehatxuak eta debekuak erabiliz.
|
|
2015
|
|
|
Sylvie: Hori bera erantzun zidan azkenak, ia ahaztuta
|
daukadan
garai ahaztezin batean, kaleko debekuen hastapenetan edo. Goizean elkartu nintzen lagunekin eta iluntzean agur esan behar genion elkarri, ez ordea orduan uste genuen bezain luzarorako.
|
|
|
Albiste ziur eta zehatz gutxi
|
daukagu
garai hartako hizkuntza egoeraz, baina badakigu, esate baterako, Dominique Bidegarai fraide frantziskotarrak latina frantsesa euskara hiztegia egin zuela, eta Nafarroa Behereko agintariengana jo zuela argitaratu ahal izateko laguntza eske. Ezezkoa izan zen erantzuna, eta hurrengo urtean berriro ukatu zioten laguntza.
|
|
|
Bazuen ordea euskara hutsezko eredurik, ezen 1976an desagertuko ziren Zabal eta Hitzez gain, hor baitzeukan ondo bizirik zegoen Herria astekariaren adibidea ere. Eta Herriaren eredua ez zen eredu hutsala, kazeta horrek Enbatak halako biko zabalkundea
|
baitzeukan
garai hartan; Gexan Lantzirik eskainitako datuak dira horren lekuko (1976: 26):
|
|
|
ekonomikoa. Nafarroako euskarazko tokiko komunikabideen egoera ekonomikoa guztiz larria dela azaldu dute denek, eta Lan Erregulazio Espedienteak
|
dauzkaten
garaian, edozein proiektu berrik beldurra sortzen die ilusioa baino gehiago. Batzuek arazo larritik ateratzeko aukera gisa ikusten badute ere, askoren kezka da ea plataforma berri bat sortzeak ez ote duen lan karga handituko, diru iturri berririk ekarri gabe.
|
|
2016
|
|
|
Karl Elsener() asmatzaileak ekipamendu kirurgikoa ekoizten zuen enpresa bat
|
zeukan
garai hartan, eta armadaren tresna atzerritik ekartzea aberriarentzako iraina iruditu zitzaion.Gailua etxean ekoiztea erabaki zuen eta Alemaniatik etorritakoaren antzeko labana asmatu zuen. Armadako hainbat kidek probatu zutenean, erantzuna ez zen txarra izan, baina zenbait kexa ere jaso zituenez, produktua hobetzen ahalegindu zen.
|
|
|
(…) Hurrengo hamarkadan azpiegitura handiak garatuko dituzte: Abiadura Handiko Trena, Metroa, Tabakalera, Autobus Geltokia, Herrera Pasaia... baina oraingoan
|
edukien
garaia izango da, edukiontziena baino. Gertuko azpiegiturak(, polikiroldegiak, zentro sozialak, osasun etxeak, hezkuntza...) modu egokian eraiki dira, baina sistemak hauek mantentzeko duen gaitasuna amaitzen ari da, eta horregatik, ez da azpiegitura gehiagorik aurreikusten hurrengo urteetarako.
|
|
|
Nik neuk, nahikoa lan
|
neukan
garai hartan bestela ere. Batetik, Hitzetik Hortzera programaren hirugarren urtea zen, eta orduantxe hasia nengoen telebistako lanari neurria hartzen (Hitzetik Hortzeraren hasiera nolakoa izan zen ez dut uste inoiz behar bezala kontatu denik; programaren 25 urteurrena izan zitekeen horretarako abagune egokia, baina…).
|
|
|
Kontatua dugu dagoeneko, Humphrey Bogart eta Ingrid Bergman en laguntza estimagarriarekin, nola alemanak, Herbehereetako tulipak zanpatu, kanalak zeharkatu eta ligne Maginot garaitezina txuliatuta, Paris atarian paratu ziren, eta nola paristarrak (berdin Rouen, Reims, Nancy, Metz, Lille eta botxeen boten hotsa aditzen zuten beste hiri guztietakoak) antxintxika atera ziren, bakoitzak ahal zuen moduan: inor gutxik
|
zeukan
garai hartan autoa, baina autoa zuten haiek, baliozko ondasunak gehi alaba gaztearen gutiziaren bat eta amaginarrebaren katua kargatuta, inor baino pozikago joan ziren, abelera larri hartan inor pozik egon zitekeen neurrian?, bere baitan pentsatuz, onenean gobernuak arrazoi izan zezakeela, aurreko gerran bezala gure soldadu ausartek, kemenez eta bihotzez naziei aurre egin, geldiarazi eta Rhin iba... goiztiarrenek trena hartu zuten, trenetako leku guztiak saldu ziren arte; gero, txartelik gabe ere treneko edozein txokotan sarturik joaten saiatu ziren beste asko, jakinik, zaindariek antzemanda ere, edozein isun hobe izango zela gerrako infernuan geratzea baino; trenak bukatu egin ziren, ordea, eta berdin gertatu zen autobusekin ere, Iparretik Hegora joan ondoren hantxe geratzen baitziren, berriro itzuli gabe, eta itzultzen ziren apurrek ez zuten egiten patriotismoz edo lanpostuarekiko errespetuz, lukurreriaz baizik, arauturiko salneurria halako hamar, hogei, halako ehun ere eskatzen baitzuten, eta zeukanak ordaindu, hainbestekoa baitzen jendeak alemanei zien beldurra; ez nazismoaren izugarrikeriak aurrez ezagutzen zituztelako, ezpada historiaren eskarmentuari esker zekitelako gerrate guztietan irabazleek beren garaipena galtzaileen larruan markatu eta kobratzeko ohitura izan ohi dutela, eta aleman eta frantsesen arteko guduak hain usuak eta ankerrak izaki...
|
|
|
Orain Gazteria Sozialistetan ere ezagutu ditut mordoxka bat, progresismoan sinesten dutenak gainera. Baina guk gazte abertzale eta sozialista mordoa
|
geneukan
garai batean atzetik, pentsa ze adineko jendea zebilen Euskadiko Ezkerrean 1980 aldean.
|
|
|
Batzuk eta besteak sumatzen nituen nork egin behar zuen eztabaidatzen, mamiaz aritu beharrean. Batetik, EAJri, gehiengo ia erabatekoa
|
zeukan
garaian, orain zailagoa du?, gustatzen zitzaion denaren kontrola edukitzea; bestetik, herri mugimenduetan nabarmentasun minimo bat behar da». Bi aldeen erdian zegoen jende multzo bat, Garziaren esanetan.
|
|
|
Erran dezakegu bere antzerkia ezagutua eta preziatua zela, Larzabal pertsonalitatea zela garai hartako euskal kultura munduan, baina zituen jardun politikoek hoztasun zerbait sortu zutela. Ezagutza
|
bazeukan
garai hartako aitzindaritzarengandik. Izan ere, hori nabarmentzeko hartuko dugu Gabriel Arestik 1964an Donostian egindako mintzaldi batean zioena:
|
|
2017
|
|
|
Aurretik urte asko blokeatuta egon ostean ekin zion biderari. EH Bilduk
|
zeukan
garai hartan partzuergoaren ardura. Euskal Herrian aberastasun ekologiko handienetakoa duen Urdaibain ur zikinak inongo tratamendurik gabe itsasora isurtzea saihestuko du saneamendu sareak.
|
|
|
Fo: orduan ez
|
daukadanez
garai hartako lagun bat ere bat izan ezik eta bihar gelditu gara · horrekin gaztelaniaz hitz egiten dut oraindik eta nahaste borraste bat da · zeren joaten baikara lau denok gara katalanak denok hitz egiten dugu katalanez gure artean
|
|
|
Guk 28 urte eta maialenek 15
|
zeuzkan
garaian edo guk 30 eta maialenek 15, maialen bazen bertsolari bat 15 urtekin sebastian lizaso eta nerekin etorri eta aurre egiten ziguna, baina jendeak onar zezan erabiltzen zuen esaldia zen: Neska hau, eh neska honek potroak dizkik.
|
|
|
Guk 28 urte eta Maialenek 15
|
zeuzkan
garaian edo guk 30 eta Maialenek 15, Maialen ya bazan berstolari bat 15 urtekin Sebastian Lizaso eta nerekin etorri eta beno, aurrea egiten ziguna. Baina jendeak onartz dezan erabiltzen zuen esaldia zan:
|
|
|
Izatekotan, tristea da. Tristea ohartzea pasatzen ari garela kontraesanak
|
edukitzetik
garai batean kontraesantzat geneuzkanak norma izatera.Bidegabekeriaren aurka zerbait erreala, ez aitortzak, egitea bihurtzen ari zaigula kontraesan.
|
|
|
Hildakoa beltza bada, edo turbante bat jantzita badarama, argazki gordinak argitaratzea ez zaigu horren deitoragarria iruditzen edo ez digu halako saminik sortzen behintzat.Sarraskia gertatu eta hurrengo minutuetan hamaika bideo eta argazki zabaldu ziren sareetan, bolbora erre baino azkarrago. [...] Morboa, sadismoa eta egolatriaren ondorioa dira, berehalakokeriaren sustraiak eta sare sozialen pozoina barruraino sartuta
|
dauzkagun
garaiotan. Zeharkako propaganda dira Estatu Islamikoarentzat, Sirian aiztoarekin samia zeharkatuta exekutatutako estatu batuarraren bideoa nola.
|
|
|
Bestalde, loak ere zeresan handia du osasun ona
|
edukitzeko
garaian.
|
|
|
Agure kretar harek gogora ekarri zituen iragan denborak, turkoen garaia, bere aitaren hitzak, jendeak Jaungoikoaren beldurra eta fedea
|
zeukalako
garai haietan obratzen zirèn mirakuluak.
|
|
|
Aitarekin bizi zen garaia. Bizitza normala
|
zeukan
garaia. Harrera zentroetara joan aurreko garaia.
|
|
|
Irakasleak gero jakin zuen Opuseko gurasoak zirela. Opusek indar handia
|
zeukan
garai hartan Irunen, eta La Salleko gurasoen artean are gehiago.
|
|
|
Baina ez da ezertaz gogoratzen. Hori bai, garbi
|
dauka
garai hartan apaizek elkar babesten zutela eta kasuak isildu egiten zituztela. –Nik ere ez nukeen sekulakoa montatuko kasu bakar batengatik?, argudiatu du.
|
|
|
Ezin izan zion hitzez gizonaren gonbidapenari erantzun. Horregatik eskuaz seinalatu zion itsasertzeko paseo bidea; azazkalak moztuta
|
zeuzkan
garai hartan, luze izatearen agresibitaterik gabeak, behialako kolore gorriaren amua antzu. Aspaldi zituen lagata ehiza estrategia nagusiak.
|
|
|
umeak eduki ala ez, gizonen enplegu tasak emakumeenak baino handiagoak dira eta umeak agertu ahala, bai gizonen zein emakumeen enplegu tasek goranzko joera erakusten dute. Honen atzean adinaren eragin zuzena egon daitekeela pentsa genezake, izan ere, urteak gora joan ahala, lan merkatuko presentzia handiagoa da eta epe hau umeak
|
edukitzeko
garaiarekin bat dator, biak bizitza zikloari estuki lotuak baitaude. Hala ere, gizonen tasak gehiago igotzen dira umeen kopurua igotzen den heinean:
|
|
2018
|
|
|
Erakunde armatu bateko buruzagia izan zinen, emakumeek gaur egun baino askoz presentzia gutxiago
|
zeukaten
garai batean.
|
|
|
Aukera horien zain egoten zen Kalakari. (Esan beharra
|
daukat
garai haietan izenik ez genuela; ez genion izenez deitzen elkarri. Ondo egokitzen zitzaidalako jarri dizkiet izenak harremanik gehiena izaten nuenei, eta" Kalakari" da nire aitaordeko zoragarri hura deskribatzeko aurkitu dudan modurik zehatzena.
|
|
|
Jakina, ezina da orain Kenton andereñoak espero izatea galdutako urteak berreskuratuko dituenik Darlington Hallera itzuliz gero, eta nire lehen eginbeharra izango da hala jakinaraztea elkartzen garelarik. Aditzera eman diot zein bestelakoak diren gauzak gaur egun; alegia, joanak direla gure esanetara lantalde handi bat
|
edukitzeko
garaiak, seguruenik betiko. Kenton andereñoa, ordea, oso emakume argia da, eta dagoeneko ohartuko zen halako kontuez.
|
|
|
Lehen urteetan, sekulako eragina izan zuen gugan, baina orain haiek geratu dira atxilotuta. Egun ez
|
daukate
garai bateko indarra, baina tresna hori erabiltzen dute oraindik?. Ildo horretan, Ana Mari Aristondok oinarri oinarrizko premia bat nabarmendu du:
|
|
|
Ez zen gustura sentitzen. Irakurrita
|
zeukan
garai batean halako saioak guztiz pribatuak zirela, profesionalen ondorioak erabil zitezkeela epaiketetan, baina solasaldiak eurak, haien eduki osoa, isilekoa zela. Orain, gutxien espero zenuenean, isilpekotasun hura urratu eta, interes orokorrekotzat jotzen zenean, ez zen arraroa biotelebistetan, ATBn bereziki, halako saioen zati batzuk jendaurrean erakustea.
|
|
|
Hitzez hitz, gainera! Nik ez dakit nola ez diren konturatu egunkariko kultur saileko ergel horiek; bueno, bai, badakit, seguru bekadunak baino ez
|
dauzkatela
garai honetan lan egiten, eta nor gogoratuko zen?. Denek erregutu didate zu ez molestatzeko, hobe dela kontua pasatzen uztea, baina uste dut hobe dela gauzak argi hitz egitea, badakizu nik ez dudala sinesten horren makal zaudenik, diotena diotela?
|
|
|
Pausa egin nuen. Jendearen esanetan, Aba Yakueren artxiboan bildu omen nituen, hango ateak zabalik
|
neuzkan
garai ez oso aspaldikoan, tortura mahaia egiteko zehaztapen teknikoak. Egun batetik bestera, artxiboko ateak itxi zizkidaten, oso arrazoi sinesgaitza emanez:
|
|
|
Oso testu historiko gutxi
|
daukagu
garai honetako Iruñeko historia ezagutu ahal izateko non ez diren 754 urteko Mozarabiar kronika delakoan azaltzen diren aipamen urriak, Iruñeko lurraldeetan islamiarrek egin zituzten zenbait espedizio azaltzen dutenak, Baita, noski, carolingiar kronikak, 778ko Orreagako gatazkatik 850 urtera bitarteko frankoen erasoaldiak kontatzen dituztenak. Bereziki interesgarria da, bestalde, Afontso III.aren kronika, zeinak Iruñeko, Deioko eta Berruezako lurraldeak aipatzen baititu, eta non esaten den lur horiek beti egon zirela bertako jendearen eskuetan, musulmanenetatik libre.
|
|
|
Horrez gain, Donostia eta Pasaian garatu ziren garraioa eta itsas merkatugintza. Iruñea eta Lizarra ere garatu zituen.121 Arabak, Gipuzkoak eta Bizkaiak beren autonomia
|
zeukaten
garai hartan. Antso Jakitunak Garazi eskualdea sartu zuen bere erresuman, 1170ean; pixkanaka pixkanaka, gainerako eskualdeek Nafarroako erresumarekin bat egin zuten.
|
|
2019
|
|
|
Beste inorekin ezin eta Gloriarekin komentatu izan dut barruan daramadan arantza hau. Bera ere asko aldatu da ama bihurtu denetik, eta ohartzen da ez zela nahikoa saiatu zurekin harreman sano bat
|
edukitzen
garaia izan zenean; horrez gain, esaten du badakiela bera ez dela ezer ez inor zuretzat, baina nahiko lukeela zuk jakitea asko sentitzen duela. Horregatik, zuk gaur deitu duzunean, bera ere izugarri poztu da, eta biontzat izan da eguberri ipuin baten antzeko zerbait, Olentzerok egin ziezagukeen oparirik preziatuena?.
|
|
|
Soroak Artalde/ Galalde izenetako bi eremuotan biltzeak, zerikusi zuzena
|
zeukan
garaiko ekonomia egiturarekin, guk oraindik ezagutu eta bizi egin genuenarekin, zeinean nekazaritza eta abeltzaintza elkarren ezinbesteko osagarri ziren.
|
|
2020
|
|
|
" Bat da kirol eskaintza dibertsifikatu egin dela. Bakoitzak gustukoen duen kirola egiteko aukera du, eta futbolak ez
|
dauka
garai batean zeukan indarrik. Beste arrazoi bat da 12 urtetik aurrera ez dagoela aukerarik hondartzako futbolean jokatzeko".
|
|
|
Beganismoak bere baitan biltzen ditu elikaduraz aparte bizi ohitura guztiak, hau da, arropa, makillajea, bizimodua, ez kontsumitzea ez zoologiko, ez animalia zirkurik… Prozesu horretan nago. Ez naiz %100 begano gaur egun.
|
Badaukat
garai bateko arropa larrua duena, baina ez zait etikoa iruditzen begano egin naizelako hori botatzea. Kontzeptua, berez, begetarianoa litzateke.
|
|
|
Zaindu dezagun elkar, ahal dela goian eutsiz bizipozari. Azken batean, kultura ere hor
|
daukagu
garai zailetarako.
|
|
|
Ordurako Lujua ez zen niretzat ezta lan aukera ere. Gogoan
|
daukat
garai hartan euskal sukaldari berrien inguruko dokumental modukoa atontzen ari ginela. Telebista baten enkargua zen.
|