|
2000
|
|
|
Nazio-nortasun ezberdinak
|
ari dira
gatazkan gaur egungo Euskal Herrian. Euskaldunak, espainolak, frantsesak.
|
|
|
Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza-eta desegituraketa-prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira. Izan ere, behin eta berriz ikusten
|
ari gara
nolako esfortzuak egiten diren estatu espainol etafrantsesetik, esaterako, beren nortasun nazionala finkatzeko, eta horrekin batera euskalnortasuna desagerrarazteko. Era berean ez dira txikiagoak Euskal Herritik nortasunpropioari eusteko eta, neurri berean, ezarri nahi zaizkigunak desegiteko egiten direnahaleginak.
|
|
|
alde batetik bizitzaren mundua edo lifeworld delakoa dugu, subjektuen artekoharremanak subjektuek berek eraikitakoak bailiren bizi direneko eremua alegia; bestetik sistema edo system, non pertsonen arteko harremanak beren borondatetik ateraikiak direla pertzibitzen baita. Zentzu honetan, gizarte estataletan egitura burokratikoek gure bizitzaren gero eta atal gehiagotan eskua sartzen dutenez, pertsonartekoharreman zuzenen mundua, batetik, eta gizarteko antolamenduaren maila gorenak, bestetik, gero eta urrunagotzen
|
ari direla
esan dezakegu. Egoera honetatik bi komunitate-mota bereizten ditu Calhoun-ek:
|
|
|
Orain arte esandakoa laburbilduz, esan dezagun ezen gure hipotesia honako haudela, alegia, euskal nortasun nazionala prozesu eta mekanismo ezberdinen bitartezeraikitzen
|
ari dela
. Alde batetik epe luzeko nortasun etnikoa daukagu, oinarrian osagaikultural eta historiko enpirikoak dituena (hizkuntza, oroimena, kultura, e.a.). Bestealdetik, aurrekoari lotzen edo gaineratzen zaion beste nazio-nortasun bat dugu, zeinaren barnean garrantzi handia duen eremu publikoan, eta beste eremu batzuetan, eraikitzen den irudikatutako komunitateak.
|
|
|
Alde batetik epe luzeko nortasun etnikoa daukagu, oinarrian osagaikultural eta historiko enpirikoak dituena (hizkuntza, oroimena, kultura, e.a.). Bestealdetik, aurrekoari lotzen edo gaineratzen zaion beste nazio-nortasun bat dugu, zeinaren barnean garrantzi handia duen eremu publikoan, eta beste eremu batzuetan, eraikitzen den irudikatutako komunitateak. Aldi berean, prozesu hauek guztiak kontrako norabidean ere
|
ari dira
gertatzen: hots, euskal nortasunaren deuseztatzea berealderdi etnikoan eta nazionalean, bai beste nortasun batzuen eraikuntzaren helburuekin (espainola edo frantsesa), bai globalizazio ekonomiko, politiko zein kulturalaren ondorioz.
|
|
|
Esan nahi baita, banakoen mailan zein gizartearen mailan inplikazio bera ote dute hizkuntza, jatorri edo historiagatik euskaldunsentitzeak edo atxikimendu politiko edo are administratibo hutsagatik euskal herritar (euskal hiritar litzateke, agian, hemen termino egokiena, demokrazia liberalarenzentzuan) sentitzeak? Hitzek beraiek (euskaraz
|
ari garela
bederen: euskaldun versuseuskal herritar) erakusten digute gauza ezberdinak direla.
|
|
|
-Euskaraz, gaztelaniaz (ditugun audientzia-ikerketetan frantsesez
|
ari
direnbatzuk ere kontuan hartu ditugu) edo bietara ari direnak aurki daitezke geureartean.
|
|
|
-Euskaraz, gaztelaniaz (ditugun audientzia-ikerketetan frantsesez ari direnbatzuk ere kontuan hartu ditugu) edo bietara
|
ari direnak
aurki daitezke geureartean.
|
|
|
Azken urteotako gertakizunik aipagarriena zeharkako metatze-prozesuarenareagotzea izan da. Izan ere,, metatze horizontal zein bertikalaren joera areagotuz doa, nahiz eta bizkitartean zeharkako metatzea garatzen
|
ari den
: hau da, multimedia-taldeeneraketa, tokian tokiko zein nazioarteko partaidetza dutenak.? 19 Zeta, Correo, Midi Libreedo Sud-Ouest, besteak beste, multimedia-talde garrantzitsu bilakatu dira.
|
|
|
90eko hamarkadaren lehen erdiko gertakizun mediatiko garrantzitsuenetariko bat, dudarik gabe, La Semaine du Pays Basqueren sortzea izan zen, 1993ko irailean, familia-kapitalekin eta gehienak bertokoak diren zenbait elkarteren partaidetzarekinRoland Machenaud-ek sortu zuena. Astekari honen argitalpen-elkarteak, Les Editionsde la Semainek, La Semaine des Landes eta La Semaine des Pyrenees ere sortu zituen.Astekari honek hamabost pertsona darabiltza eta tokian tokiko korrespondentzia-sarenahiko sendo batez, jada etekinak ateratzen
|
ari da
. Azken hamarkada osoan ikusi ahalizan dugu estatuko lurralde osoan asteko prentsaren garapen-fenomeno hau enpresaertainen itxurapean (10 eta 49 langile bitartekoak).
|
|
|
1997ko udazkenean Sud-Ouestek eskuratu ahal izan zuen%16rekin, Eskualdeko Eguneroko Prentsaren zatia %50era heltzen da Les editions dela Semainen. Lotura edo uztartze komertzial hauek, prentsa-elkarteetako finantza-partaidetzaren bitartez bereziki, Eskualdeko Eguneroko Prentsaren pragmatismoa islatzendute mugaren alde batean zein bestean, eta mugetan eraikitzen
|
ari den
euro-eskualdeetako hedabideen ekonomia, edo Europakoa, aurre-irudikatzen dute agian.
|
|
|
Gainera, Hego Euskal Herrira mugatuko garenez, emisio-esparru desberdinekokanalak aurki daitezke aldi berean lanean: Estatu espainiar osorako
|
ari direnak
(TVE1, TVE2, Canal Plus, Antena 3 eta Tele 5), Euskal Herri osoa kontuan hartzen dutenak (ETB1 eta ETB2) eta, azkenik, telebista lokalak deiturikoak, beren seinalearen igorpena herri, hiri zein eskualde batera mugatzen dutenak (Tele Donosti, Canal Bizkaia edoTele -4 bezalakoak).
|
|
|
Azkenik, Espainiari soilik dagozkien artikuluei erreparatuz gero (hots, EuskalHerriarekin zerikusi zuzenik3 ez duten artikuluez
|
ari gara
), erreferentzia-eremu horrenpresentzia eguraldiari eta trafikoari buruzko artikuluetan handitzen da bereziki, eta baiekonomia -gaietan ere, neurri txikiago batean. Eguraldiari eta trafikoari buruzko albisteei dagokienez, kontuan hartu behar dira ez soilik iragarpenak (beren mapen bitartezerreferentzia-eremuak oso zehazki birsortzen dituztenak, liburu honen 5 ataleanaztertzen dugun bezalaxe), eguraldiak zein trafikoak eragindako kalte, ondorio etaabarri buruzkoak ere baizik (uholdeak, istripuak, e.a.).
|
|
|
Ikusten
|
ari garenez
, egunkariek erreferentzia-eremu ezberdinak birsortzen dituzteberen albiste eta artikuluen bitartez. Kasu batzuetan erreferentzia-eremu horiek bikotekontrajarri modura hartzen dituzte (Euskal Herria versus Espainia, Nafarroa versusEuskal Herria e.a.); beste batzuetan, ordea, bata bestearen osagai gisa (Euskal HerriaEspainiaren barnean, Nafarroa Euskal Herriaren zati, e.a.). Honaino iritsita, interesgarri deritzogu erreferentzia-eremu ezberdinak zein arlotan eraikitzen diren jakiteari.Beste hitz batzuetan esanda:
|
|
|
Horrela, EL CORREO, DIARIOVASCO, DIARIO DE NAVARRA, DIARIO DE NOTICIAS eta EL PERIODICO DEALAVA egunkarietan, eta bai DEIAn ere,, gizarte -gaiak? ukitzen direnean, herrialdepropioaz
|
ari dira
gehienbat berri ematen (DEIAren kasuan Bizkaiaz). EUSKALDUNONEGUNKARIAn eta GARAn, ordea, gizarte -gaiak orobat Euskal Herri osoan eraginadutenak dira lehen-lehenik, eta herrialde bakoitzean dutenak geroago (herrialde bakoitzaren presentzia ezberdina izanik, Iparraldearekin ikusi dugun bezalaxe).
|
|
|
Azkenik, euskara agertzen da Euskal Herria bere osotasunean batzen duenerreferente gisa, baina ez, pentsa zitekeen bezain argi: izan ere, egunkari nafarrekeuskara -gaia tratatzen dutenean, Nafarroaz
|
ari dira
ia soilki. Hots, euskara albiste da, baina Nafarroan gertatzen bada.
|
|
|
Sintesi honetan ez dugu SUD OUEST egunkaria aipatu: izan ere jadanik azaldudugunez, Euskal Herriaz
|
ari denean
, egunkari honek, ia Iparraldeko Euskal Herriaislatzen du soilik. Hura du, gai guztietan, erreferentzia-eremu nagusi.
|
|
|
izan den programaz
|
ari gara
; ez ditugu errepikapentzat hartzen, hartara, astebete baino lehenagoemandako saioa). ETB2k egunean ia 22 ordu inguru emititzen ditu, horietatik errepikapena %6 izanik, batez beste.
|
|
|
Albistegien azterketarako saio guztiak ez ditugu kontuan hartu, eta egunerokoalbistegi orokorretan eta bertan hedatzen diren saioak beren artean orekatzen dira, herrialde baten edo beste baten agerpenaren aldeko joerarik sortu gabe. Horrela, badakigu ezen bizkaitarra Bizkaiko albisteak jasotzen
|
ari den bitartean
, arabarra Arabakoakjasotzen ari dela. Baina Euskal Herriaren irudia albistegi orokorrak eskainiko dio.
|
|
|
Albistegien azterketarako saio guztiak ez ditugu kontuan hartu, eta egunerokoalbistegi orokorretan eta bertan hedatzen diren saioak beren artean orekatzen dira, herrialde baten edo beste baten agerpenaren aldeko joerarik sortu gabe. Horrela, badakigu ezen bizkaitarra Bizkaiko albisteak jasotzen ari den bitartean, arabarra Arabakoakjasotzen
|
ari dela
. Baina Euskal Herriaren irudia albistegi orokorrak eskainiko dio.
|
|
|
Hala ere, kuantitatiboki denbora-tarte ezberdinaz
|
ari bagara
ere, ikus dezagunorain zein diren mundua edo gure etxea ulertzeko albistegi hauetatik egiten zaizkigunproposamenak. Beti ere, albistegiak balio eta errepresentazioen transmisore indartsuakdirelako ustean.
|
|
|
38 taulan ikus daitekenez, Administrazioan
|
ari diren
protagonistak dira albistegietara heltzeko erraztasun handiena dutenak, eta ondoren datoz politika-mundukoak.Sozialki ongi kontsideratuak diren gizarte eta kulturaren ingurukoak ere sarritanpantailaratzen dira. Taula honetan, gainetiko alderaketa bat eginez gero, berdintasunakazpimarratzeaz gain, kultura-hezkuntza-euskara delako multzoan kokatutako protagonistek eta kiroletakoek dituzten tratamendu ezberdinak aipatuko ditugu.
|
|
|
Batetik planteamendu bera ezbaita gertatzen herrialde penintsularrekin: Hegoaldeko herrialdeek ere beren albistegiadute, baina horrek ez du ekiditen, aztertzen
|
ari garen
albistegietan herrialde horietangertatzen direnek agerpen garrantzitsua izatea (Nafarroaren agerpen txikiari, geroxeagoerreparatuko diogu). Bestetik, argudio horrek baliorik izatekotan, euskarazko kanalerako balioko luke, ez gaztelaniazko kanalerako, azken honetan Iparralderako albistegirikeskaintzen ez dela kontuan izanda.
|
|
|
Politika-gaieiburuzko albisteek, ordea, zatikatu egiten dute Euskal Herria: ETBko albistegiak, politikaz hitz egiten dutenean, gehienbat Hegoaldeaz (%43) eta Euskal AutonomiaErkidegoaz (%39)
|
ari dira
. Honetan nabarmen bereizten dira egunkari abertzaleetatik, eta Euskal Autonomia Erkidegoko egunkari erregionalistek erakusten dituzten joeretara hurbiltzen dira.
|
|
|
Zerikusi zuzena diogunean hauxe esan nahi dugu, alegia, artikuluak ez duela ezertarako aipatzenEuskal Herria, osorik zein bere zati bat?, eta soilik Espainiaz
|
ari dela
. Artikulu batek Estatu Espainiarosoan eragina duen gertaera bat aipatzen badu (esaterako, Madrilgo Gobernuaren Ministro-kontseiluakhartutako erabaki bat) baina Euskal Herria era espezifikoan aipatzen ez badu, orduan. Espainiarekin soilikzerikusia duen artikulutzat?
|
|
|
Agerian dagoenez, alde handia dago EUSKALDUNON EGUNKARIAtik (albisteen hiru laurden Euskal Herriari baitagozkio) EL CORREOra (albisteen erdia diraEuskal Herriarekin lotura dutenak). Baina guztiek, baita Espainiaren batasunaren aldeko jarrera agerian dutenek ere, beren izaera lokala dela medio, Euskal Herriko errealitateaz
|
ari dira
neurri handi batean. Konstatazio honek honako galdera dakarkiguburura:
|
|
|
Horrela, ikus dezakegunez, SUD OUEST egunkariak euskal errealitateaz argitaratzen dituen albiste ia guztiak (%93, 3) Ipar Euskal Herriarekin soilik dute zerikusia, eta ez Hegoaldearekin. Era berean, oro har Euskal Herriaz
|
ari direnean
, Hegoaldekoegunkariek ia ahaztuta dauzkate Iparraldeko herrialdeak. Hala ere, alde nabarmenakdaude beren artean.
|
|
|
2/ 2000 Legea, Kataluniako Parlamentuarena, maiatzaren 4koa. Europan ezartzen
|
ari diren
etaFrantziako kasuan azaldu den CSAren tankerako erregulazio erakundea izan nahi du CACek. Ordea, aholkularitzarako funtzioak baino ez ditu oraindik.
|
|
|
Prisa taldea, adibidez, gobernu sozialistenbabesean garatutako taldea izan da neurri handi batean; eta, alderantziz, gobernupopularraren agindupean oztopo garrantzitsuak aurkitu ditu satelite bidezko telebistadigitalean sartzeko. Bestalde, Telefonica pribatizatu berrian mantentzen duen kontrolazbaliatuta, Alderdi Popularra ikuspegi kontserbadoreko komunikazio-taldea osatzensaiatzen
|
ari da
.
|
|
|
Azken aldian, Prisa taldea lokalizaziorako joera modu indartsuan
|
ari da
hedatzen: batetik bere egunkarien edizionalizazioarekin, baina bestetik egunkari eta telebistalokaletan ere posizioak bereganatuz, Pretesa-ren bitartez. Nonbaiten izatekotan, telekomunika-zioetan du hutsunea, hain zuzen ere komunikazioen sektorean etorkizunerakoarlo estrategikoa bilakatzen ari den horretan.
|
|
|
Azken aldian, Prisa taldea lokalizaziorako joera modu indartsuan ari da hedatzen: batetik bere egunkarien edizionalizazioarekin, baina bestetik egunkari eta telebistalokaletan ere posizioak bereganatuz, Pretesa-ren bitartez. Nonbaiten izatekotan, telekomunika-zioetan du hutsunea, hain zuzen ere komunikazioen sektorean etorkizunerakoarlo estrategikoa bilakatzen
|
ari den
horretan.
|
|
|
Hain zuzen ere, prentsan bezala, euskararen inguruan telebista-ekimen interesgarribatzuk bideratu dira, Berako Ttipi-Ttapa telebistarena edo Deba ibarraren goialdekoGoiena TB bezalakoak. Euskararen eta komunikabide lokalen arlo honetanMultimediaren eredua
|
ari da
hedatzen, etorkizuna berma dezakeen egitura modura, nahiz eta horrek, nola ez, babes instituzional indartsua eskatzen duen.
|
|
|
Plangintza tekniko hau, ordea, Estatuak ez du oraindik finkatu; hortaz, gaur egun Estatu osoanemititzen
|
ari diren
ehundaka telebista lokalak legez kanpo daude, inork ez baitie oraindik frekuentziarikesleitu. Autonomia Erkidegoek ezin dituzte horiek emateko deialdiak zabaldu Plangintza hori gabe.Alabaina, zenbait Autonomia Erkidegok horiek emateko araudiak xedatu ditu, hala nola, Nafarroakoak (313/ 1996 Foru Dekretua, irailaren 9koa).
|
|
|
Nork agintzen du eta non? Zer-nolako arauak
|
ari
diraezartzen. Zer-nolako irrati-eta telebista-sistemak ari dira eratzen?
|
|
|
Zer-nolako arauak ari diraezartzen? Zer-nolako irrati-eta telebista-sistemak
|
ari dira
eratzen. Nola ari da bideratzen ikus-entzunezko sistemaren bilakaera?
|
|
|
Zer-nolako irrati-eta telebista-sistemak ari dira eratzen? Nola
|
ari da
bideratzen ikus-entzunezko sistemaren bilakaera. Eta ondorioz, nola baldintzatzen edomugatzen dute Euskal Herriko komunikazio-esparrua?
|
|
|
Komunikabideak kultur industria dira, etaberen gestioan merkatu-tarte, kostu-efizientzia eta errentagarritasuna bezalako faktoreek gero eta garrantzi handiagoa hartzen joan dira, eta baita enpresen arteko kontzentrazio-eta nazioartekotze-prozesu zabalak eragiten ere. Komunikabideen eremuaez da bakarrik faktore kultural edota politikoek mugatutakoa; merkatu-espazioa erebada, enpresak berak beren estrategia eta eragiketekin etengabe egiten, desegiten eta, edozelan ere, moldatzen
|
ari direna
. Nola eragiten dute prozesu hauek Euskal Herrikokomunikazioaren egituran?
|
|
|
Lege berri honeksistemaren liberalizazioaren bigarren fasea zabaldu zuen (TF -1 kate publikoaren pribatizazioa eta katepribatu estatal berrien zabalkuntza. M6 eta LaCinq?), eta, horrekin batera, azken hamabost urteotanFrantziako irrati eta telebistaren funtzionamendua ordenatu duen oinarrizko marko juridikoa eta instituzionala ezarri zuen. Lerro hauek idazten
|
ari garen
unean, marko horren eraldaketa-prozesu sakon etaluzea amaitu berria da. Hain zuzen ere, ekainaren 28an onartu du azkenean Asanblada Nazionalak duelabi urte, 1998ko azaroaren 10ean Ministroen Kontseiluak proposatutako Lege proiektua 86 -107 Legeaeraldatzeko.
|
|
|
Baina horiekin batera, eta hemen jorratzen
|
ari garen
ikuspuntutik, Euskal Herrikobalizko komunikazio-esparruaren ikuspuntutik alegia, sistemaren deszentralizazio-modua eta ahulezia dira agian horren hutsunerik nabarmenenak. Komunikazio-askatasunaren legearen eraldaketak erreferentziak egiten dizkie frantsesaz aparteEstatuan hitz egiten diren beste hizkuntzei, bai eta, modu orokorrean bada ere, horiekbabestu beharrari ere.
|
|
|
Beste lehiaketa, bi programazio berri modu irekian eskaintzeko da, zeinak Onda Digital (Quiero TV) delakoak jada martxan jarritako multipleanjoango diren, enpresa horren programazioekin batera. Lehiaketa hau49 oraindik erabaki gabe dago orrialde hauek idazten
|
ari garenean
, baina ezaguna da lau eskakizunaurkeztu direla: Horizonte Digital. Godo taldeak, La Vanguardia egunkaria argitaratzen duena hain zuzen ere, eta Planetak suspertua?, Net TV?
|
|
|
Euskal Herrian, euskarazko etaerdarazkoen artean, desoreka nabarmena ageri da. Izan ere, hedabideak hizkuntzarensozializazioa ziurtatzeko tresna indartsuenak izanik, euskararen kaltetan eta besteerdaren mesedetan
|
ari
dira3.
|
|
|
Oso artikulu gutxiargitaratzen dituzte egunkariok euskaraz. Gure lagineko datuek erakusten dutenarenarabera, badirudi Deiak bere ideario nazionalista ahaztu duela, Diario Vascok ezdakiela bere orrialdeek Hegoaldeko lurralderik euskaldunenean ikusten dutela argia, eta Mundok nahiz Paisek erkidego elebidunetan saltzen
|
ari direla
.
|
|
|
Horren bitartez, nolaprentsaren irakurleak hala ikus-entzunezkoen audientziak, egunero-egunero, iakonturatu gabe, begien aurrean du, presente, errealitate politikoaren mapa sinbolikoa: eguraldi-mapek, trumoiak non izango diren iragartzeaz batera, non horiek norenakdiren ere esaten baitute. Irrikitan egon ohi da ikusle-irakurlea eguraldi-iragarpenak zeresango duten jakiteko eta, nolabait adieraztearren, egunero-egunero eskatzen diohedabideari mapa hori emateko; agian, politikoki erabakitako eguraldi-mapa batsozializatzen eta ezartzen
|
ari direla
sumatu gabe.
|
|
|
Euskal Herriarekin gertatzen
|
ari den
lurralde-errepresentazio forma-anitzareneskutik, bere identitate nazionalari eutsi ez eze identitate hori eraiki gura duen herria, gurea, aurrera egiteko oztopo ugarirekin aurkitzen da, zeren gaur egungo forma-aniztasun horrek arriskutan jartzen baitu bihar-etzi nazioartean ezagutua izango den euskalmapa politiko bateratua bera ere.
|
|
|
Ezagutzaren sorrerari buruz hastapeneko gogoeta garatzen
|
ari zelarik
, KarlMannheim aspaldian ohartu zuen, ezen gizabanakoaren eta taldeen ideiak eta errepresentazioak ezin direla isolaturik ulertu. Ideiak elkarren eragile dira, batek besteazehazten du.
|
|
|
...? Arrazoiberriz hornituta, burujabetzaren inguruko eztabaida berriro lehen mailako garrantzia hartzen
|
ari da
gure artean. Azken finean, galdera honek kezkatzen gaitu:
|
|
|
Badira pisuhandiagoko arrazoiak. Halako batez, gure inguruko pentsalari ezagun batek kontrako argumentuen elkar bizitzara ohitzen
|
ari garela
aipatu zidan. Kontraesanean bizitzen ohitzen ari garela, alegia.
|
|
|
Halako batez, gure inguruko pentsalari ezagun batek kontrako argumentuen elkar bizitzara ohitzen ari garela aipatu zidan. Kontraesanean bizitzen ohitzen
|
ari garela
, alegia. Eta hori larria da, gehitu zuen?.
|
|
|
Kontua da, modernia puskatu denetik (puskatzen aridenetik), bai askatasuna eta bai identitatea zer diren berriz pentsatu beharra dagoela. Horrela, mundu berrian identitateak urtzen
|
ari direla
esaten digute, sekula santaidentitaterik izan ez dugun Euskal Herrikooi, ez behintzat identitate aitortua edoegitura instituzionalekoa. Identitatearen ordez, etorkizuneko aldarrikapenak mestizaia, herritartasuna eta antzekoak direla esaten digute.
|
|
|
gobernatzen duten super-potentzien erruz. Etabehetik, estatuak identitatearen galera jasaten
|
ari direlako
, liberalizazio kulturalareneta interkomunikazioaren eraginez. Moderniako, estatu-nazioa?
|
|
|
Euskal Estatuarendefentsak, honenbestez, bortxaren defentsa dakar. Eskuineko kritikak, berriz, Estatuadesagertzear dagoen egitura zaharkitu eta ahula dela dio, eta Estatu minimoenEuropa eraikitzen
|
ari garenean
, arinkeria dela Euskal Estatuaren berragerpena nahiizatea. Kritika hauek gogoan izan ditu Soto-k bere proposamena luzatzeko orduan.
|
|
|
Ondoren, mundializazio-prozesuak ekonomian, gizartean eta kulturan izandezaketen eragina aztertu dugu. Esan beharrik ere ez dago, zientziaren eta, batezere, teknologia berrien garapen itzelak modu erabakigarrian eragin duela behin etaberriz aipatzen
|
ari garen
–burujabetza, kontzeptuaren debaluazioa.
|
|
|
Mundu berriaren aurrean nazionalismoak egin behar duen egokitzapen horretan, pentsamenduaren baitan ematen
|
ari diren
joerak eta korronteak aztertu behar ditugu. Gaur egungo filosofia, jite juridiko?
|
|
|
Horien barne-nazionalismoak eragindakoak, noski. Adibiderik klasikoena kolonialismoarena litzateke; baina ez da bakarra13 Errealitateko eredu ia-ia neutro bat bilatzearren, Sahara-k Maroko-rekin daukan gatazkan ebidenteak dira referenduma baldintzatzeko Estatua erabiltzen
|
ari
denmigrazio-politikaren ondorio maltzurrak.
|
|
|
Gure historiaren berraztertze kritiko batetik abiatuta, konstruktibismoaren haritik, gure potentzialitate soziopolitikoetan oinarrituz, txikitasunakematen digun aukera guztiez baliatuz. Azken batean, gure asmo politiko horiekbilduko dituen konstituzioaz
|
ari naiz
: gure herria, inperioen hondar hauen aldean, konstituzionalismoaren proiektu politikoa berme osoz aurrera eraman dezakeensubjektu politikoa delako.
|
|
|
gure herria, inperioen hondar hauen aldean, konstituzionalismoaren proiektu politikoa berme osoz aurrera eraman dezakeensubjektu politikoa delako. Argi geratzen
|
ari baita
, gatazka nazionalak bere baitanmantentzen dituzten estatuek nekez gaindi ditzaketela zuzenbidearen filosofiarenazpian erortzen diren teoria nagusiak eraikitzeko erabiltzen diren irizpideak. Egitura (beraz, konstrukto) politiko hauek ez baitaude citizenship delakoan oinarriturik.
|
|
|
Ez dut uste puntu honi ezezko biribilik emateak ondoren datozen ideien ukazio erabatekoadakarrenik. Hala ere, hemen lantzen
|
ari garen
gaia gainditu arren, eztabaidagai interesgarritzat jotzendut, filosofiarako eduki ditzakeen ondorioak kontuan harturik.
|
|
|
hasteko, kokapentxiki baten bidez filosofiak nazionalismoa aztertzeko orduan izan dituen ikuspegidesberdinak aipatu eta hauek nola aldatu diren aztertuko dugu. Gero, filosofian jitejuridikoa ematen
|
ari deneko
hipotesia planteatuko dugu, jite horrek abertzaletasunari irekitzen dizkion ateetako batetik sartzen saiatuko garelarik: konstituzionalismoaren atetik, hain zuzen.
|
|
|
Globalizazioak mundu-mailako esklusioa birbanatzen du, gero eta gehiago, hirugarren munduko zatiak lehen munduan daudelarik (hain zuzen ere, 35 milioipertsona EEBBetan, 55 milioi EEEetan eta Japoniako familien laurdena pobrezianbizi dira). Prozesu hau estatu garatuetan
|
ari den
deslokalizazio produktiboaren, gastu sozialen eta lansarien murrizpenaren, babes sozialaren inguruko ahazturen etalan-merkatuaren desregularizazioaren joeren oinarrian dago.
|
|
|
Enpresaren egituran hiru joera nagusituko dira. Alde batetik, informazioarengarrantzia handitu egingo da, produkzioa ordenagailuen laguntzaz egiteko; bestealdetik, malgutasun produktiboa konpetibitatearen oinarri nagusi bihurtzen
|
ari da
, gero eta gehiago. Alabaina, just-in-time leloari jarraituz, eskatutako produktuak, eta ez besterik?
|
|
|
Hemen, lanaren eta kostuarenkontrol zuzenak bere garrantzi historikoa galtzen du, ikusmolde estrategikoagobaten mesedetan. Horregatik, gero eta gehiago, motibazioa konpetibitatearenfuntsezko auzi bihurtzen
|
ari da
.
|
|
|
Gizarte industrializatuetan paradigma zibilizatorioa izan den, lan-kontratu? kapitalista ere eraldatzen
|
ari da
. Orain arte, langileriak bere lan-indarra saltzen zuen soldataren truke; egoera berri honetan, soldataren truke, langileriak bere lan-indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu.
|
|
|
Lan merkatua. Automatizazio-prozesuaren ondorioz, produktibitatea ikaragarrihanditzen
|
ari da
; eta eskariaren igoera txikia gizartearen ikurra den artean, eskaintzaren hazkundea biderkatu egiten da, eta aipatutako eskaria betetzekobehar ditugun langileak gero eta gutxiago dira, langabezia gero eta estrukturalagoa bihurtuz. Horrekin batera, malgutasun produktiboak malgutasun sozio-laboral bihurtzeko ahaleginak egingo ditu, eta, ondorioz noizbehinkako kontratuakjaun eta jabe hedatuko dira zenbait gizarte industrialetan.
|
|
|
Herri hauek (Polonia, Txekia, Eslobenia, Hungaria eta Herri Baltikoak kenduz) Hirugarren Munduan birkokatzen
|
ari dira
. Dena den, prozesu honetan eratutakohogeita lau nazio berriek aurrerapauso ikaragarria adierazten dute Nazio-Askapenerako gatazkaren ikuspegitik.
|
|
|
Aldi berean, Hirugarren Munduko herrietan mota guztietako diktadore eta militarrak sortu ziren mendebaldekoeredu demokratikoaren gerizpean. Baina, kapitalismoak demokrazia burgesa edoordezkatzailea behar du bere garapen egokirako, eta laugarren globalizazioan honenaldeko saio berria bideratzen
|
ari da
.
|
|
|
Azkenean, sare telematikoak berezikihedatu dira eta oso denbora laburrean Internet-en zerbitzuak nonahiko eta ezinbesteko bihurtu omen dira. Garapen hori egundoko propaganda-uholde batez lagunduta gertatzen
|
ari da
. Komunikazio-hedabide gehienetan horri buruz argitaratzendenak norabide bakar batean baldintzatzen du gizartearen iritzia.
|
|
|
Hau da, informatika eta telematikarenhedapena planifikatu beharko luke. Gertatzen
|
ari dena
zientzia eta teknologiarenhedapen, naturala, dela sinetsarazi nahi digute adituek, eta, ondorioz, ezin direla, aurrerapenak?
|
|
|
teknologikoen kontrako kritikei ere aurre egin dietemodu berberean. Beraz, gauzek nahitaez2 horrela izan behar dutela onartzen dugizarteak, eta, gainera, ezin hobeto gertatzen
|
ari direla
sinesten du.
|
|
|
Zergatik. Bilatzaileek informazio anitz eta itxura erakargarria duen webgune asko aurki ditzaketelako. Webgune txikiak monopolioekin konpetentzian
|
ari dira
. Informazio-itsaso zabal honetan, aipatutako webguneak ttantta batzuk besterik ez dira.
|
|
|
Garai bateko informaziorako superautobideak, zeinek oso azpiegitura garestia erabiltzen baitzuten (estatuek borondate onez ordainduta), informazioa garraiatzeko eta erabateko komunikazioa ezartzeko omen ziren. Baina superautobideak supermerkatu bihurtzen
|
ari dira
. Eta zibermerkatu honetan autoritateestatalen edo superestatalen kontrol gabeko negozio multinazionalak egiten ari dira.Liberalismoaren paradisua da.
|
|
|
Baina superautobideak supermerkatu bihurtzen ari dira. Eta zibermerkatu honetan autoritateestatalen edo superestatalen kontrol gabeko negozio multinazionalak egiten
|
ari
dira.Liberalismoaren paradisua da. Internet e-komertzioaren gune izatera pasatzen arida16 Zein da estatuaren zeregina, bere ekonomiaren parte handia bere subiranotasuna gainditzen duten hedabideetatik bideratzen denean?
|
|
|
Hain zuzen, eta estatuaz harago Europar Batasunaren modukoegiturak abian badira ere, azken finean hiritartasuna, subiranotasun nazionalareneremu ukiezina" baita (Brubaker 1992: 3). Lerro hauek idazten
|
ari garen bitartean
, iraila eta urria bitartean desobedientzia baketsuan dihardutenen artean burutu berri diren atxiloketek eta horien inguruko adierazpenek nabarmen erakusten dute zein mailataraino diren garrantzizko, izan ere, Garzon epaileran autuaren arabera,, jadanikmartxan dagoen estatuparalelo baten aurrean, baikeundeke (El Pais 2000-10-08).
|
|
|
Honi frantses egitea deritzote (Leizaola, 1999). Esamoldeak eta erabilerak argi uzten du baina, desberdinatasunikbadagoela mugaldeko biztanleentzat, euskaraz
|
ari direnean
behinik behin nabarmengelditzen dena, frantses izan eta frantses egin esamoldeen artean. Lehenengoarenkasuan, eta pentsamolde abertzaleak honetan eraginik izan badezake ere, abertzaleez direnek ere egin ohi dute bereizketa.
|
|
|
Orain artean inolako bereizketarik egin ez bada ere, mota honetako agirietanaipatzen den nortasuna, identitate edo nortasun formala3 izendapenaz ezagutzeaproposatzen dut (klase-, etnia-edota genero-identitateak erabiltzen diren moduan), nolabait bereiztearren. Norbanakoaz gaindiko erakunde batek, kasu honetan estatuaz
|
ari gara
–aldez aurretik eta modu ofizial eta instituzionalizatuan norbanakoarekiko finkatutako loturaren adierazle den nortasuna litzateke beraz nortasun formala.
|
|
|
Aferetakomundua, onibarren jabetza eta harreman politikoak bat zetozeneko garai hartan, gatazkak eta guduak ugaritu ziren. Bitartean, egoera berri horren aurrean aukeraezberdinak asmatzen saiatzen
|
ari ziren
pentsalari eta filosofoak.
|
|
|
Iraultza frantsesaren eskutik hedatu zen sistema zentsitarioa (gutxieneko zerga-kopuru jakin batetik gora ordaintzen zuten gizonezkoek soilki eman zezaketenbotoa) oso adierazgarria da. Jabetza ekonomikoa eta aginte politiko zentralizatuaaldi berean sendotzen
|
ari ziren
:
|
|
|
Tokian-tokiko moneta ezberdinak, hizkuntzak edota ohitura sozialak desagerrarazi zituen nazio menperatzaileak. Ikerketa enpiriko-zientifikoek lagunduta neurketarako edo pisatzeko tresneneta unitate fisikoen nolabaiteko uniformetasuna ezartzen
|
ari zen bitartean
, monetaaferetan urre-patroia edo urre-eredua garatzen hasi zen.
|
|
|
Gobernuen ahalmen ekonomikoek oinarri objektiboa dute, baldin eta moneta-produktu delako identitatea, hots, monetaren zirkuitua, errespetatu bada. Orduan, espazio monetario nazionala ordenatua izango litzateke; hau da, arazo mikroekonomikoak eta ekologikoak (eta politikoak...) ingurumari makroekonomiko orekatuanagertuko lirateke, eta ez orain bezala, non desegonkortasun makroekonomikoa gainerako arazoak larriagotzen laguntzen
|
ari den
.
|
|
|
C) Itxuraz kontrairaultza kontserbadore-monetarista jabetza-eskubide pertsonalen alde egiten
|
ari dela
ematen badu ere (kontsumitzailearen subiranotasuna), errealitatean ikus daitezkeen ezberdintasun ekonomikoak direla eta, Ongizate-Estatuaren aurkako erasoen ondorioz, biztanleriaren gehiengoaren kalterakoemaitzak ugaritzen ari dira.
|
|
|
C) Itxuraz kontrairaultza kontserbadore-monetarista jabetza-eskubide pertsonalen alde egiten ari dela ematen badu ere (kontsumitzailearen subiranotasuna), errealitatean ikus daitezkeen ezberdintasun ekonomikoak direla eta, Ongizate-Estatuaren aurkako erasoen ondorioz, biztanleriaren gehiengoaren kalterakoemaitzak ugaritzen
|
ari dira
.
|
|
|
Kinka larri honetan, Nazio-Estatuaren eta honi dagokion subirotasunaren eraldaketak etengabe eztabaidatzen
|
ari dira
. Kapitalismoaren aro keynesiarra amaitutzat eman ondoren, erabaki politiko-ekonomikoak errotik aldatzen saiatu dira baigobernu kontserbadoreak eta bai gobernu sozialdemokratak ere.
|
|
|
ondasun eta zerbitzuen nazioartekomerkataritza arautzen ibili dira. ...antzen kasuan ez bezala, erakunde horiek aintzat hartu zituzten estatuen neurri protekzionistak beren negoziazioetan, mugasariendesagerpena lortzeko epe luzeko helburu horren bidean; eta ondorioz, mugasariengutxiagotzeaz gain, egokitze-eta harmonizazio-konponketak egunorokoak dira.Ondasun fisikoen merkataritzaren aferaz gain, ikustezinen eta zerbitzuen nazioarteko salerosketen araudiak aztertzen
|
ari da
MME: idazleen eta gainerako sortzaileartistikoen eskubideak, ustiapen-lizentziak, itsas garraioaren araudiak, ikus-entzunezko hedabideenak, eta abar.
|
|
|
idazleen eta gainerako sortzaileartistikoen eskubideak, ustiapen-lizentziak, itsas garraioaren araudiak, ikus-entzunezko hedabideenak, eta abar. Biztanleen eta enpresen eskubide ekonomiko estatalak babesteko bultzatzen
|
ari
omen dira negoziazio horiek.
|
|
|
Ene lana konstruktibismo delako ikuspegi filosofikotik burutu dut. Konstruktibismoaren arabera harreman sozialak eta gizarte-eragileak etengabe elkar osatzen
|
ari dira
(constitute each other): Gizarte-eragileak eta horien nortasunak harreman sozialenizaerak sortzen dituzten heinean, gizarte-eragile horien jokaerek harreman sozialakeraikitzen dituzte.
|
|
|
Finantza-mundualizazioa kolokan jartzen
|
ari da
burujabetasun nazionalenizaera. Moneten arteko truke-tasak, salbuespenak salbuespen, uneoro aldatzen aridira merkatuen arabera, egonkortasunik eza dibisa-eta finantza-merkatuetan ezaugarri nagusienetako bat bihurtuz.
|
|
|
Hau guztia, noski, politikoki menderaturik gaudelako
|
ari da
gertatzen. Izanere, ezin gara euskaldun gisa bizi (frantses-euskaldun edo, euskainol?
|
|
|
– Kirolarekiko euskal legea ez da beharden bezala jorratzen
|
ari
, eta horrelaaukerak galtzen ditugu. Adibidez: zenbat diru eman zaie kirol profesionalei eta zenbat euskal selekzioei?
|
|
|
Gezur sozial baten aurrean al gaude? Zeintzukematen
|
ari gara
aurrerapausoak bide horretan. Profesionalismoak kezkatzen nau, euskal selekzioak errebindikatu eta lantzeko prest dagoen kirolari profesionalarizail zaiolako berak irabazten duen diru-kopuruari ezetz esatea.
|
|
|
Espainiarrek agindu-nahia daukateeta hori lortzeko euskal surfistei diruaeskaintzen diete, espainiar gisa federadaitezen. Eusko Gobernuaren laguntza ez-zuzena daukagu, eta espainiar federaziotik kanpo egoteko posibilitatelegalak lantzen
|
ari gara
.
|
|
|
Moderatzaile lanean, Fito Rodriguez aritu zen, EZBAIKAko lehendakaria. Bestalde, Abertzaleen Batasunak ez zuen ordezkaririk bidali, une haietan alderdi barruan hau guztiaaztertzen
|
ari zirelako
(liburuan, ordea, ABren jarrera jaso dugu). Hona hemen, osolaburbildurik, guk zuzendutako lau galdera zehatzei bakoitzak eman zion erantzuna.
|
|
|
Gaur egun, benetako aukera historikoa dugu erronka horri heltzeko. Hainbat urte pasatu ditu Euskal Herriak etengabeautodeterminazio-eskubidea aldarrikatzen, eta zentzu horretan bereziki azpimarratubehar da ezker abertzaleak jorratutako lana, urte askotan bakarrik aritu delako autodeterminazio-eskubidea era duin eta koherentean aldarrikatzen, orain gurekin batera gauza bera aldarrikatzen
|
ari diren
horiek Euskal Herriaren hitza mugatzen zuenmarko batean etengabe murgildurik egon ziren bitartean, Euskal Herriaren kalterako denbora galtzen. Edozein kasutan, gaur indar abertzaleak denak hein berean esaten ari gara Euskal Herriak baduela erabakitzeko ahalmenik.
|
|
|
Hainbat urte pasatu ditu Euskal Herriak etengabeautodeterminazio-eskubidea aldarrikatzen, eta zentzu horretan bereziki azpimarratubehar da ezker abertzaleak jorratutako lana, urte askotan bakarrik aritu delako autodeterminazio-eskubidea era duin eta koherentean aldarrikatzen, orain gurekin batera gauza bera aldarrikatzen ari diren horiek Euskal Herriaren hitza mugatzen zuenmarko batean etengabe murgildurik egon ziren bitartean, Euskal Herriaren kalterako denbora galtzen. Edozein kasutan, gaur indar abertzaleak denak hein berean esaten
|
ari gara
Euskal Herriak baduela erabakitzeko ahalmenik. Baina, guretzat behintzat, hori ez da nahikoa: Euskal Herriak bere hitzaeta erabakiak hartzen hasteko garaia iritsi da.
|
|
|
Baina, guretzat behintzat, hori ez da nahikoa: Euskal Herriak bere hitzaeta erabakiak hartzen hasteko garaia iritsi da. Etahor kokatuko genuke, lehenengo urrats historikomodura, Udalbiltzaren sorrera, non Euskal Herrikoherrialde ezberdinetakoudal-ordezkariak bildu diren, eta jada pausoak ematen
|
ari diren
atalez atalEuskal Herriaren diagnostikoa egiteko, eta horrenondorioz hartu beharrekolehenengo erabakiak hartzen hasteko. Ba, gureikuspuntutik, Udalbiltzarekin egin dugun bezala, gure helburua hitza har-
|
|
|
Eta hor, nik uste, Europa eraikitzearen prozesua guztiz kontuan hartu beharreko datua da. Horrek aldaketak ekarriko ditu, ziur, nahiz eta nihaurez ados egon prozesu horieramaten
|
ari den
moldearekin. Gero eta gehiago, orain arte estatuen mailanfinkatzen ziren konpetentzia ekonomikoak Europanfinkatuko dira.
|
|
|
Joera hori handituz joanen da. Eta herritartasunaren alde politikoan ere gauzak aldatzen
|
ari dira
, mundializazioak eta Europareneraikuntza-prozesuak nazioaren kontzepzioa desitxuratzen dutelako pixka bat.
|
|
|
Estatu frantziarrean jada sentitzendira mugimendu arrunt kezkagarriak. Historia-Geografia ikasgaietako programakaldatzen
|
ari dira
, eta eskoletan ere lehen ez zegoen gai bat sartzen ari dira, Herritarheziketa, non frantses izatearen ohorea esplikatzen den, eta abar. Orduan, estatuengandik eskubide hori ukaiteko gero eta aukera gutxiago baldin badugu, guk de factogauzatu beharko dugu.
|
|
|
Estatu frantziarrean jada sentitzendira mugimendu arrunt kezkagarriak. Historia-Geografia ikasgaietako programakaldatzen ari dira, eta eskoletan ere lehen ez zegoen gai bat sartzen
|
ari dira
, Herritarheziketa, non frantses izatearen ohorea esplikatzen den, eta abar. Orduan, estatuengandik eskubide hori ukaiteko gero eta aukera gutxiago baldin badugu, guk de factogauzatu beharko dugu.
|
|
|
Zalantzarikgabe horrek zaildu egiten du profesionalen artean berariazko gaiei buruz euskarazeztabaidatu ahal izatea. Gabezia horren kaltetuenak, zalantzarik gabe, etorkizuneanprofesional izateko prestatzen
|
ari diren
ikasleak izaten dira. Gaur egun hauekkontraesan batean murgildurik daude:
|
|
|
Badira kanpoan gelditu diren beste psikoterapia-eta jarduera-motak ere. Halaere psikoterapiaz
|
ari garela
kontuan harturik (eta ez tratamendu psikologikoezsoilik) lagin egoki bat hautatu dugulakoan gaude. Interesatu eta arrotzentzatinteresgarri eta aberasgarri izango delakoan.
|
|
|
Betidanik dut gogoko Jano jainkoa. Bi aurpegien jainkoa, bakearena eta gerrarena.Errepresentazio klasikoan Heraklito beti negarrez
|
ari da
; Demokrito, aldiz, beti barrez. Edonondik ikusten dituzuela, edozein unetan begiratzen dituzuela ere, bakoitza beti berbera da:
|