|
2000
|
|
|
Une honetan, web orriak eskaintzeaz gainera, zerbitzu batzuk eskaintzen
|
ari dira
euskal kutxak, batez ere BBK, Kutxa eta Euskadiko Kutxa eta hein apalagoan, Vital Kutxa eta Nafarroako Aurrezki Kutxa. Hego Euskal Herriko lau aurrezki kutxetan garrantzitsuena den Bilbao Bizkaia Kutxak emaniko datu zehatzak aurkezten ditugu kutxok egun Interneten bidez egiten duten lana ezagutzeko.
|
|
|
Errentagarritasunaren bila, Ingalaterrara abiatutako ontziak ez ziren handik esku hutsik itzultzen; altzairutegiek beharrezko zuten erregaia ekartzen zuten trukean eta horrek hazten
|
ari zen
euskal altzairugintzari bultzada garrantzitsua eman zion.
|
|
|
Eta irakurtzeko gaien artean, Andres Urrutiaren" Frai Bartolome, lapurretatik ekologiara: ohar laburra", Patxi Uribarrenek idatzitako" Aita Frai Bartolome Santa Teresaren Idazlan guztiak" eta" Aita Jose Luis Beobide Olivares", Patxi Juaristiren" Zer gertatzen
|
ari da
euskal herriko biztanlegoarekin?", J. Mª Arrizabalagaren" Donostiako kupulak (1)", Luis Arostegiren" Jainko bizikizunak gure gizartean", Andoni Olearen" Teresa Lisieuxkoa ta Teresa Neumann", Luis Baraiazarraren" Arantza eta larrosa", Ana Urkizaren literatur kritikak, askoren artean egindako kontakizunak eta Agustin Zubikarairen" Itxasmin eta bizi...
|
|
|
Besteen esanak esan, gu konturatu gara guri balio digula eta gainera sortzaile bezala esperientzia aberasgarri bat ari garela sortzen, baita proiektu soziokultural bezala ere, baduela bere lekua. Elkartearen inguruan proiektu autoeratu bat sortzen
|
ari gara
euskal lurralde guztietan, bertsolaritzako agente guztien partaidetzaz, eta gizarte-esperientzia bezala ere ezaugarri interesante batzuekin.
|
|
|
1960 urtearen hastapenak du ikusten, hain zuzen, Hegoaldean ETAren sortzeaeta Iparraldean, denbora berean, Enbatarena. Txillardegi, oraindik guztiz hermetikoaden estatuaren mugen gainetik, abertzalismo berri bat eraikitzen
|
ari den
Euskal Herrikobi eskualde horietan naturalki instalatuta dago jadanik. Haren heldutasun politikoak, haren ingeniari-formazioak, haren sen artistikoak, atsegin berdinarekin euskara lehenikizanki, gaztelania eta frantsesa menderatzeko gaitasunak ezartzen dute Txillardegi, euskal historiaren une zehatz honetan, eginkizun pribilegiatuan.
|
|
2001
|
|
|
Kontzertu Ekonomikoaren berriztapenaren inguruan eztabaida pizten
|
ari da
euskal gizartean. Horregatik beharrezkoa da ondo argitzea zein den gaur egun Kontzertu eta Komenio Ekonomikoek islatzen duten errealitatea.
|
|
|
Energia alternatibo hau urrats erraldoiak egiten ari da, eta sektore bultzatzaile bihurtzen
|
ari da
euskal industria laguntzailearentzat. 1999an 394 MW-eko igoera lortu zen eta 1.228 MW-eko potentzia lortu zen Espainian.
|
|
|
ASTE Santuan urtebete beteko da Jarraik eta Gazteriak gazte erakundeek bat egin eta Haika sortu zutenetik. LAB ere Iparraldera hedatua dago, Senideak eta Gureak elkarteek bat egin dute oraintsu, eta Ipar Euskal Herrian presoei sostengua emateaz arduratzen den Koordinaketa erakundeko heledunek ere, amnistiaren alde eta presoen sostenguan
|
ari diren
euskal erakundeek bat egin beharko luketela adierazi berri dute. EHk aurrera daraman Batasuna prozesuaren azken helburua ere hori da, Euskal Herri osorako ezker abertzaleko erakunde politiko berri bat sortzea.
|
|
2002
|
|
|
Lehenaren araberako zerbitzuen partizipazioak ozta-ozta gainditzen zuen %50ko maila 1997anHego Euskal Herrian (ikus 7.3 irudia); aitzitik, pezeta korrontetan neurtutakoak%60ko mailatik gertu goratzen du zerbitzu-jarduerek produktuari eginiko ekarpena (ikus 9.1 irudia). Mendebaldeko ekonomietan zabaldutako tertziarizazio-prozesuaantzeko parametrotan gauzatzen
|
ari da
euskal ekonomian ere, beranduago eta beredinamika propioarekin garatzen ari den arren.
|
|
|
Egiturazko erdal unibertsitatean
|
ari den
euskal irakaslearrunt baten gorabeherak
|
|
|
Egiturazko erdal unibertsitatean
|
ari den
euskal irakaslearrunt baten gorabeherak
|
|
|
lanorduak, lanaren zama, eskubide sozialak eta abar. Horrelako zerbait gertatzen
|
ari da
euskal irakasleon artean?
|
|
|
Gu euskara kontuekin hasi ginenean, batua bultzatu behar zela eta, zenbait arazo atzeman genituen, baina ez hau bezalakorik aurrez ikusi. Uste genuen batzuek euskara ikasirik, telebista indarrean jarririk, eta garai hartan sortzen
|
ari zinetenak
euskal eskoletara bidaltzeko erabakia harturik, gainerakoa, euskararen etorkizuna, egintxe zela. Ikusten dugu ezetz, badirela zenbait arazo konpondu gabe dirautenak.
|
|
|
Oso zalantzazkoa da, beraz, ikasle gehienen gaitasun linguistikoa, unibertsitateko jardunak eskatzen duen abstrakzio-mailan erosotasunez aritzeko. Hori horrela delarik, zer da, ba, benetan jazotzen
|
ari dena
euskal lerroetako irakaskuntzan. Zenbat dira, izatez, euska razikasten ari direnak?
|
|
|
Andu adibide harturik azaldu nahi izan dugun ideia argia da: nahiz eta oraindik premiei erantzun behar izaten diegun, gero eta jende gehiago
|
ari da
euskal kulturgin tzan, eta ez da beharrezkoa norberak hutsune guztiak betetzea. Zaletasun edo ahalmen araberako aukeraketa egin daiteke dagoeneko:
|
|
2003
|
|
|
Txin-txin hotsak batuta! Gauza bakar batek batzen dituela erakusten
|
ari dira
euskal politikari gehienak: beraien soldata-igoerak; diruak, alegia!
|
|
|
Guri dagokigun historiografiaren aferan Kubako Gerra testuinguruan (1859-1860 urteetan), azaldutako bertso baten adibidea hartu diogu: . Pelayo ta Anfonso, k/ zituzten [mairuak] beldurtu/ danakin amaitzera/ oraintxe goaz gu?. 99 Beraz, bertsoen bidez, XIX. mendean herritarren artean zabaltzen
|
ari zen
euskal kontzientzia historikoa ez ezik, espainiar eta frantses kontzientzia historikoaren hedapena ere beha daiteke. Alta susmoa dugu kontzientzia historiko hauek, euskal zein espainiar, ez zirela larregi zabaldu herri mailan.
|
|
|
Horren ondorioa dugu, haren behin-behineko izaera. Presa horren arrazoia ez badago argi ere, badirudi Hegoaldean agertzen
|
ari ziren
Euskal Unibertsitatearen aldeko beste mugimendu batzuei aurrea hartzeko izan zela: «Diotenez, gisa honetan Deustutik Lejoarako bidean paseatzen diren sasi abertzale oportunistei eta likidazionista deklaratuei demagogiaren posibilitatea urrituko omen zaie segurik»89.
|
|
|
40 Ikas-en helburua «Eskolan euskararen eta euskarazko irakaskuntza helburu duen iniziatiba oro bultzatu sostengatu eta materialki eta moralki (laguntzea)» zen, irakasleei «euskaraz irakasteko ahalen ematekoa». 1972 urtean Ikas berregitaratu egin zen eta kide berri eta gazteak sartu ziren, 1968ko maiatzeko giroan, hezi eta iratzartzen
|
ari zen
euskal kultura berriaren partaideak, hain zuzen. 1995eko abenduan sinatutako hitzarmenari esker, Akitaniako Centre Régional de Documentation Pédagogique erakundearen partaidea da.
|
|
|
Aurrerago egin behar da, eta aurrerago egiten
|
ari da
euskal prentsa: elkar-lanaren izenean eta enpresa-politika berriak abian jartzen.
|
|
|
Bigarren erronka, euskaldunduak eta euskalduntzen
|
ari direnak
euskal hiztunen komunitate horretan txert atzea da. Horren ezean, euskaldun berri horiek erdarazko harreman sareen baitan jarraituko dute, euskaldundu daitezen egindako ahaleginak alferrikakoak izanik.
|
|
2004
|
|
|
Eskubide politikorik gabe gainera, eta ezker abertzale osoak sorturiko hainbat eta hainbat mugimendu, ekimen eta erakunde sozial nola kultural bere atzetik eramanez amildegira. Batasuna kinka larrian murgiltzen den bitartean, areago nagusitzen
|
ari dira
euskal gizartean bertze indar eta balore kontserbadoreagoak. Eta zaila, oso zaila zaie birziklapen beharraz ohartu diren ezkerreko sektoreei eraikitzea ezker abertzale berri bat, irekiagoa, bokazio integratzaileagokoa, joko politikoan bertzeekin »ez independentista, ez abertzale ez direnekin ere» sartzeko prestagoa, Euskal Herri zatikatu honetako egoera berezi eta anitzei egokitzeko beharraz kontzienteagoa... eta ETAren isil erabatekoaren premia gorriaz jabetua.
|
|
|
2001eko maiatzeko PP-PSE tandemak Ajuria Enea hartzeko saioan porrot egin ondoren ezagutu ondoren, ipar berri bat finkatu zuen PSE-EEk eta, apurka, beste irudi bat eskaintzen
|
ari da
euskal gizartearen aurrean. Horren lekuko da abiarazi duen «Patxi lehendakari» kanpaina.
|
|
|
Ezin ahaztu, alde horretatik, baita ere, EIE bere webgunerako sortzen
|
ari den
euskal idazleen laginen bilduma, euskaraz eta ingelesez. Ezin ahaztu, aurtengo Galeuscan ere, Poesia antologia-ko testuak ingelesera itzuliko direla eta web orrian jarri, gutxienez.
|
|
|
Jakin aldizkariak zabaldu du orain eztabaida, lehenago Berria-k eta Argia-k bezala, euskararen kezkatik abiatuta, alegia, eta euskararen" unibertsoaren" baitatik. Beraiek
|
ari dira
euskal zinemaren galdea serioski egiten, euskal zinemaren garrantzi" estrategikoaz" jabeturik. Euskal kulturak, kultura euskaldunak, inork baino areago bizi du euskal zinemaren premia.
|
|
2005
|
|
|
Euskal Unibertsitate baten sorreraren baldintzapen juridikoak aztertzen dituen dokumentuan, ordea, argi eta garbi baieztatzen da Euskal Herri osokoa izan dadin aukera bakarra izaera publikoko partzuergo bat sortzea dela. Indarra galtzen
|
ari da
Euskal Unibertsitatea eta ikastola mugimendua hari berari lotzen zituelako iritzia. Baiezkoan nago.
|
|
|
Herri Batasuneko kide historikoa eta Iruñeko zinegotzia izana. Nafarroako Legebiltzarreko parlamentaria eta Aralar alderdiaren koordinatzailea da egun. Patxi Zabaleta egun bereziak bizitzen
|
ari da
Euskal Preso Politikoen Kolektiboak (EPPK) persona non gratatzat eta ETAk «ezker abertzalearen etsai handien» artean kokatu ondoren. Hunkituta dagoela adierazi digu, baina ez politikoki «ukituta».
|
|
|
< <... Kodeztatze-lanari dagokionez normaltasun hatera hurbiltzen
|
ari da
euskal teknolekto
|
|
|
Gaztesarea atariak eta Xirika Gazte Kazetak elkarlanean eginiko diskoaren ezaugarrien artean, talde gazteen aldeko apostu garbia eta autogestioan bizi dien taldeen alderko aukera ditugu. Bildumaren antolatzaileen esanetan," gazte mugimenduko proiektu komunikatiboetatik hasieratik
|
ari gara
euskal musika talde gazteen lana bultzatu nahiean". Horretarako Musikalek, Gaztesarea atarian eta Xirika kazetan daraman filosofiari jarraiki kontratu diskografikorik gabeko 16 talde batu ditu CD bilduma honetan.
|
|
2006
|
|
|
0 eta 5 urte bitarteko zazpiehun haurri ematen diegu jaten egunero Jangela Solidarioari esker. Uren proiektu bat lantzen
|
ari gara
euskal gobernuarekin, eta beste proiektu bat bideratuko dugu laster Lleidako lagun batzuekin. Beraz, adar asko dira, baina denaren enborra laborantza eskola da, hortik abiatu zen Etiopiako gure proiektua.
|
|
|
Ikusten dugu zarata asko ari dela sartzen liburuen merkatuan, merkatua zikindu baino egiten ez duen produktu asko dagoela, baina orain arte ez gara gai izan-eta saiatu gara-formula bilatzeko. Esan beharra dago serio eta era profesionalean
|
ari den
euskal editorearentzat laguntza publikoa oraindik ere, tamalez, ezinbestekoa dela eta horri mugak jartzeko orduan denak jartzen gara urduri, biziraupena ere kolokan jarri daitekeelako zenbait kasutan.
|
|
|
Kataluniar testuinguruan soziolinguistika gehienbat Filologia titulazioarekin lotzen da, baina euskal testuinguruan baita, eta agian gehiago, Soziologia titulazioarekin ere. c) Erdi-antzekoa eta erdi-ezberdina da derrigorrezko bigarren hezkuntzan soziolinguistikaren irakasgaia sartzea: kataluniar te jadanik hasita daude, eta euskal te eztabaida behintzat jadanik irekia dago, dikatzen
|
ari den
euskal kurrikulumaren barruan sartuz. Gure testuinguruan beti zaigu interesgarria kataluniar testuinguruan gauzak nola ematen eta bilakatzen diren ikustea; baita zenbakiaren aztergai honekiko ere.
|
|
|
Eufemismora eta klixera jo beharrakberak salatzen du, agian, terminologia ere gudu zelaian sartua dela, esparrulabainkor, lausoan. Izan ere, zertaz
|
ari gara
euskal gatazkaz ari garenenean. Galdera horri literaturagileen ahotik erantzuten saiatzeko ahalegina ere bada eskuartean dugun bilduma hau, baina erantzun erabatekorik nekez topatuko duirakurleak. Ez da, inolaz ere, bat eta bera, gatazka, ri ematen zaion esanahia JonBenitoren. Ibilbide poetiko-ideologikoa gatazkaren euskal poesian?
|
|
|
Horrela aurkitu dugu herriko plaza nagusia. Izan ere, Pilar Ikastetxeko eta Elgoibar BH eta Debako Mendata institutuko DBH -3ko ikasleek
|
ari dira
Euskal Soin Jarduera izeneko ekimenean parte hartzen. Duela pare bat aste DBH -4ko ikasleen txanda izan zen.
|
|
|
Eta hori —gure ikuspegitik hauxe da ondorio larriena— Eusko Alkartasunako arduradunen eskutik gertatuko litzatekeela sinesgaitza gertatzen zaigu. Paradoxa litzateke, gainera, noiz eta orain gertatzea hori, hain zuzen ere gizarteko hainbat eragile bete-betean
|
ari direnean
euskal curriculum taxuzko baten alde lanean. Eginkizun da euskal curriculuma diseinatzea, gorpuztea eta taxutzea eta nekez gauzatu ahal izango da liburuaren saileko enpresak ahultzen badira.
|
|
2008
|
|
|
Erakunde publikoak euskarazko telebista kate berria estreinatu duen honetan, hizkuntzen aferari heldu nahi diot. Sarri ere ez, baina maiztasun anekdotikotik harago bai, ikusten eta entzuten
|
ari naiz
euskal hiztun onak erdara kaxkarrean mintzatzen. Zer dela eta?
|
|
|
Burujabetzaren inguruko indar metaketa kuku egiten
|
ari da
euskal politikagintzan, aldian ohikoa duen legez. Egia esan, etengabe dago hor abertzaletasunaren ohikoan txertatuta, ahul, desiratu bezain urrun, manipulagarri, potentzialitatez betetako argi apal eta lauso, adierazbide zehatzetan gauzatu denean, unean uneko errealitatea sakon astindu duena.
|
|
|
Bere guraria, modernitate saihestezinaren baitan euskaldunek eta beren kulturak segida izatea zen, haustura larririk gabe, oroz gain hizkuntza mantenduz. Horretarako
|
ari zen
euskal kultur nazio bat eraikitzen (operekin, euskara estandarrarekin, aldizkariekin, euskal hezkuntzarekin...), eta herritarrak proiektu horretarantz bideratzen. Hau da, nazioaren gida lanean.
|
|
|
Hola bada, Neguri sortzen
|
ari zirenen artean
euskal nortasun zeinuen eskaria ageri zen. Baina Amann-en gutunean ikus daitekeenez paradoxa batzuk ere baziren.
|
|
|
Ez, lehenagotik bazuen. 1934an, Lekuona, Balentziaga eta Sarriegirekin taldea osatu nahi izan zuen, EAJ bultzatzen
|
ari zen
euskal artearen berpizkundearen aurrean. Oteizarentzat, hura oso kontserbadorea zen, eta zeramikari buruz ikertzen hasi zen, baina ikusi zuen ez zegoela zer eginik.
|
|
|
Azkenaldian beste sortzaile batzuk ere
|
ari dira
euskal kantu tradizionalen inguruan lanean; Kepa Junkerak, esaterako, euskarazko abestiak hartu ditu hurrengo urteetan garatuko duen lanaren oinarri gisa.
|
|
|
Momentuz, eragin desorekatua izaten
|
ari da
Euskal
|
|
2009
|
|
|
Baina, ezer baino lehen, Maldetan Sagarrak-en Jon Benitok zioen bezala, zertaz
|
ari gara
euskal gatazkaz ari garenean. Hitzetik hortzera erabiltzen dugun terminoa da, baina nago ez litzatekeela batere erraza izango denok adostutako terminoaren definizioa lortzea.
|
|
|
Modu horretan, Euskal Herriko gainerako herri eta eskualdeak ahulago eta baztertuago geratuko dira, handi horiekiko eta beste metropoli-gune batzuekiko mendekotasun handiagoarekin. Hedatzen
|
ari diren
euskal hiriak botere globalen sukurtsal izateko borrokatuko dira. Ondorioz, botere politiko eta ekonomikoa gehiago kontzentratuko dela pentsatu behar da, hau da, industria-, finantzaeta merkataritzaboterea.
|
|
|
Tamalez, ez daude inolaz ere arrisku bizi batetik libre, AHT, hirigintza sakabanatu eta merkataritza-azaleren mehatxupean baizik. Hurrengo atalean aztertuko dugu globalizazioren politikak nola
|
ari diren
euskal hiztun-herria etorkizunik gabe uzten, Euskal Herriko erakundeen lankidetza, laguntasun eta ekimenen bidez.
|
|
|
Patxi Lopez lehendakariak eta Jose Blanco Sustapen ministroak eraikitzen
|
ari diren
Euskal Yaren zenbait zati bisitatu dituzte goizean, tartean Araba eta Gipuzkoa lotuko duen tartea.Bisita amaituta, Lopez eta Blanco bat etorri dira obra honek duen garrantzia estrategikoa nabarmentzerakoan. Era berean, AHTa eraikitzeko lanean ari diren enpresak eta beharginak goraipatu dituzte, ETAren mehatxuaren aurrean erakusten ari diren konpromisoagatik.
|
|
|
Arrakasta zabala izaten
|
ari dira
euskal egileen lanak nazioarteko jaialdi ezberdinetan.
|
|
|
Hamabostaldiaren Interprete Gazteen Zikloa hasi da, kalitatezko musika egiteagatik gailentzen
|
ari diren
euskal musikarien ekimena. Miramar Jauregia izango da interprete gazteek euren kontzertuak eskaintzeko aukeraturiko egoitza.
|
|
|
Egiazki, ustekabe pozgarria izan da zurea. Ondo
|
ari ginen
euskal liburutegien erantzun azkarrarekin, eta orain zure kontaktua?
|
|
|
Herenegun hasi eta bihar itxiko duten Sinaval-Eurofishing azokan krisialdiaren zantzuak ikus daitezke, duela bi urtekoa baino heren bat txikiagoa delako, besteak beste. Baina okerrenean ere, Sinavalen parte hartzen
|
ari diren
euskal ontzioletakoak datu baikorrak emateko gai dira. Sestaoko Navalek eta Zamakona taldeko Pasaiako eta Santurtziko ontziolek 2009 eta 2010 urteetarako lan nahikoa dutela iragarri dute.
|
|
|
Gauzak horrela, batzuk eginahalak egiten ari dira argazki guztiak kentzeko, eta besteak ere indar guztiz
|
ari dira
euskal presoen irudia desager ez dadin. Zaldibiakoa (Gipuzkoa) da adibide bat.
|
|
|
Faxismo espainiarra azken hilabeteetan ofentsiba politiko errepresiboan urratsak ematen saiatzen
|
ari da
Euskal Preso Politikoen defentsan aritzen diren milaka eta milaka senide eta herritarren aurka. Euskal Preso Politikoei herriak eskaintzen dien babes, maitasun eta elkartasunarekin amaitu nahi dute orain.
|
|
|
Azkenaldian etengabeak izaten ari dira orotariko erasoak Euskal Herrian, PSOEren paranoiak bultzatuta Ertzaintza Euskal Herrian bideratzen
|
ari den
euskal preso politikoen argazkien kontrako kanpaina dela eta.
|
|
|
Aldi berean, Nafarroako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren inguruan dagoen burdinazko ituna blindatu nahi dute, besteak beste, boomerang efektuaren beldur direlako. PSOE-PP-UPN aliantza aldaketarako gogoa bizkortzen
|
ari da
euskal gizartean. Kontzertu ekonomikoa blindatzearen balioa erabat gutxitu da egoera honetan, EAJren sektore zabaletan ere.
|
|
|
Euskararen sare horretan, gero eta bisibilitate gehiago irabazten
|
ari dena
euskal blogosfera da. Blogak duela bost sei urte sortzen hasi, une gozoak bizi, iraun eta tinko mantentzen den esparrua da.
|
|
2010
|
|
|
Elurra hamaika gora behera uzten
|
ari da
euskal errepide sarean, eta auto, kamioi eta autobus istripuak etengabeak dira, nahiz eta gehientsuenak arinak izan.
|
|
|
Guztientzat aberastasuna sortzea posible dela demostratzen
|
ari dira
euskal enpresak, nabarmendu du.
|
|
|
Orain, 100.000 jarraitzaileen kopurua gainditzeko lanean ari dira. Sare sozialetan lehen pausuak ematen
|
ari diren
euskal pertsonaia ospetsuen artean dira Fito & Fitipaldis (305.000 seguidores), La Oreja de Van Gogh (32.282 fans), Mikel Erentxun eta Ken Zazpi, besteak beste.
|
|
|
PSE-EEren ordezkaritzaren oniritziari dagokionez, Madrilen zegoen gako nagusia. Baina puntu gatazkatsu bat agertzen zen bakoitzean Aresek Madrilera deitu ohi zuenez, negoziazioa aurrera egiten ari zen aldi berean lortzen
|
ari ziren
euskal sozialistak PSOEren eta Espainiako Gobernuaren onespena. Egigurenen ustez, dena den, testu hark benetan zer ondorio ekar zitzakeen ohartzen ez zirelako onartu zuten akordio proposamena Madrilen:
|
|
|
Hastapenetan jarrera irekia izan bazuen (egiten uztearen jarrera gisa defini daitekeena), herrialdeko ikastolen ardura Principe de Viana Erakundetik Diputazioaren Hezkuntza Zerbitzura pasatu zen 1972an, eta 1975etik aurrera nabarmen gaiztotu zen Diputazioaren jokabidea. Etengabe hazten
|
ari ziren
euskal eskola haiek kontrolaezinak bihurtu ziren baita agintarientzat ere, eta ez zuten begi onez ikusten Nafarroako ikastolak Euskal Herriko mugimendu baten parte sentitzea.
|
|
|
Agian jendea, liburu honekingosez geldituko da gaiak, horrelako ikastaroek eskaini ditzaketen baino askoz ertzeta esparru gehiago dituelako. Baina euskara hutsez
|
ari den
Euskal Udako Unibertsitatearen aldetik urrats bikaina izan da gai honi lekua egitea bere ikastaroenartean, baita, oraingoan, bere argitalpenen artean ere. Gai honekiko grinarik duenirakurleari dagokio liburu honetan dauden lerroetan barrena asmoz eta gogozibiltzea.
|
|
|
Benetako mendekua jasaten
|
ari da
euskal preso politikoen ohiko defentsari den Arantza Zulueta. Isolatuta dago apirilean atxilotu eta kartzelan sartu zutenetik.
|
|
|
Artea garestiegi ote den. Horrek alde batera uzten ditu lehen mailakoagoak izan beharko luketen eztabaidak, esaterako, zein den etorkizunerako idazten
|
ari garen
euskal artearen historia. Ahantzi baitugu arte bilduma publiko batek, azken finean, artista eta estilo batzuk hobesten dituela, hierarkiak ezarriz.
|
|
2011
|
|
|
Gure askatasuna murriztea haiena handitzeko. Etikaren aldarrikapena eta barkamen-eskaera ez dira boterearen eskaera besterik; Euskal Herriaren politikan, berriz, mendekotasuna biribildu nahirik, Euskal Herri intsumisoa suntsitzeko operazioaren azken pausoa.Egun, mugimendu politiko handi samarren artean, espainolismo mota guztiak aldarrikatzen
|
ari dira
euskal arazoak alde etiko bat duela eta erruak garbitu behar direla. Euskal liburugile saridunen baten laguntasuna dute, jakina, erakundeek ez baitituzte sariak txiripaz banatzen.
|
|
|
Kontalaritza sutondotik eszenara pasa da eta arte eszenikoen mundura salto egin du. Eta Europan orain bi hamarkadatik gora zabaltzen ari den ipuin kontalaritza mugimenduaren bidetik
|
ari gara
euskal kontalariok. Hasieran arrunt gutxi ziren, bizpahiru baino ez, baina gaur egun ipuin kontalariak Euskal Herriko hainbat liburutegi, kultur etxe eta antzokitan ikus daitezke.
|
|
|
Adin batetik gorakoontzat aski ezaguna da orduko gizarte-giro nagusia, hizkuntzaeta etnokulturazko nortasun-kontuei zegokienez, nolakoa genuen. Berrogeizaro luzea amaitu berria zen, eta debeku izaniko hainbat ate zabaltzen
|
ari zitzaizkion
euskal herriari. kontestu horretan mugitzen ginen gehienok, Mitxelena barne, gure aurreikuspenapustuak egiterakoan. kasu honetan ez dago gainera, aurrekoan bezala, esplikazio bila jardun beharrik. koldok berak eman zuen, artikulu hartan bertan, kontestuaren argitasun zehatza: " (h) ay una corriente, extensa y potente al parecer, que no solamente no se resigna a ver impasible la pérdida de la lengua, sino que tampoco acepta que se la cuide como una reliquia venerable, de la que nadie espera favores y milagros". kontestu horretan ezin, bistan da, erabateko language shift eta language lossen infernua egiantz handiko lan-hipotesi moduan planteatu. ez berak eta ez, diogun argiro, beste inork egin zuen une hartan halako aurreikuspen mingarririk.
|
|
|
Gero eta ohikoagoa bihurtzen
|
ari da
euskal editoreen artean liburu argitaratu berri samarrak aukeratzea beste hizkuntza batzuetatik euskarara ekartzeko. Batzuetan, inguruko erdaretara ere itzuli gabe egoten dira gainera; hemen hizpide dugun hauxe bera frantsesera itzulita dago, baina ez dago oraindik gaztelaniaz irakurtzeko aukerarik.
|
|
|
unibertsitate ofizialen euskarazko lehen liburuen argitalpena. Goi-mailako euskarazko produkzioa, liburuena zein itzulpenena, aurreko kapituluetan ikusi dugunez, 80ko hamarkadara arte ez zegoen lotuta unibertsitate-erakundeekin, eta esparru horretan
|
ari ziren
euskal kulturgintzako erakundeen esku zegoen. UEU, Euskaltzaindia, Elhuyar eta abar?. Une honetatik aurrera, eta seguru aski euskararen zein euskarazko irakaskuntzaren sarrerarekin unibertsitatean, unibertsitateen argitalpen-zerbitzuek euskarazko lehen liburuak kaleratu zituzten.
|
|
|
Ikasen historia ikertzeke dagoen arren, ez du ematen beste jardunaldi pedagogikorik antolatu zuenik 60ko hamarkadan. Baionako Euskal Asteekin Ikas berpiztuz joan zen, eta Mikel Aizpuruk dioenez, 1972 urtean berregituratu zen, «kide berri eta gazteak sartu ziren, 1968ko maiatzeko giroan, hezi eta iratzartzen
|
ari zen
euskal kultura berriaren partaideak, hain zuzen» (Aizpuru, 2003a: 29).
|
|
2012
|
|
|
Garai latzak dira guztiontzat, ondotxo dakigu hori. Inoiz baino ahalegin handiagoak egiten
|
ari gara
euskal hedabideok garai berri horietara egokitzeko: diru iturri berriak bilatzeko, gure enpresa egiturak sendotuz, eta ditugun baliabideak optimizatzeko, elkarlanerako formula berriak garatuz.
|
|
|
Garai latzak dira guztiontzat, ondotxo dakigu hori. Inoiz baino ahalegin handiagoak egiten
|
ari gara
euskal hedabideok garai berri horietara egokitzeko: diru iturri berriak bilatzeko, gure enpresa egiturak sendotuz, eta ditugun baliabideak optimizatzeko, elkarlanerako formula berriak garatuz.
|
|
|
Azken egunak ez dira batere samurrak izaten
|
ari
euskal jendartearentzat. Ez dugu buru-bihotzetatik kentzen, ez dugu kendu nahi ertzain amorratuen armen bidez eraildako Iñigo Cabacas gaztea.
|
|
|
Garai latzak dira guztiontzat, ondotxo dakigu hori. Inoiz baino ahalegin handiagoak egiten
|
ari gara
euskal hedabideok garai berri horietara egokitzeko: diru iturri berriak bilatzeko, gure enpresa egiturak sendotuz, eta ditugun baliabideak optimizatzeko, elkarlanerako formula berriak garatuz.
|
|
|
(Marín 2008). Badirudi gaur egun, ahal izanez gero (kontuan izan behar baita oraindik ez dagoela aski euskal itzultzaile hainbat hizkuntzatarako), zuzeneko itzulpenak lehenesteko joera nagusitzen
|
ari dela
euskal sistema literarioan, eta, zeharkako itzulpenak egiten diren kasuetan, hori behar bezala adieraztekoa.
|
|
|
Lozorroaren lozorroz eta beldurraren beldurrez hiltzen
|
ari zen
Euskal Herribatean, 50eko hamarkadaren ondarretan eta 60koaren hastapenetan, existentzialismoahainbat euskaldunen artean euskaldun eta pertsona gisa bizitzen jarraitu ahal izatekoazken arnasaren, azken oihu desesperatuaren akuilua izan zen. Egunak kontatuakzituen kultura baten biziberritze-apustu sendoa.
|
|
|
Lozorroaren lozorroz eta beldurraren beldurrez hiltzen
|
ari zen
Euskal Herribatean, 50eko hamarkadaren ondarretan eta 60koaren hastapenetan, existentzialismoahainbat euskaldunen artean euskaldun eta pertsona gisa bizitzen jarraitu ahal izatekoazken arnasaren, azken oihu desesperatuaren akuilua izan zen. Egunak kontatuakzituen kultura baten biziberritze-apustu sendoa.
|
|
|
Euskal ikastetxeetan gainbehera doa literaturaren presentzia. Horren eraginez, ikasleak galtzen
|
ari dira
euskal idazle esanguratsuenen ikuspegia, eta orain, irakurtzen dituzten autoreak bihurtu zaizkie erreferente nagusi. Gertaera horrek galdera hauen gainean hausnartzera garamatza:
|
|
|
Garai latzak dira guztiontzat, ondotxo dakigu hori. Inoiz baino ahalegin handiagoak egiten
|
ari gara
euskal hedabideok garai berri horietara egokitzeko: diru iturri berriak bilatzeko, gure enpresa egiturak sendotuz, eta ditugun baliabideak optimizatzeko, elkarlanerako formula berriak garatuz.
|
|
|
Nortasun herrestoak daude gizaldetan Hain xuxen euskal ume frantsestuen baitan Astelehen, ortzegun astean bietan Zintzoki
|
ari dira
euskal ikasketan Bordelen xutik dagon Euskal etxe huntan
|
|
2013
|
|
|
Artikulu honetan Euskal Autonomia Erkidegoan egiten
|
ari garen
euskal hiztun berrien inguruko ikerketak emaniko behin-behineko emaitzak erakutsi ditugu, batez ere, hiztunen auto-pertzepzioetan eragin handiena duten eragileak ezagutzeko asmoarekin. Arreta berezia jarri dugu euskal hizkuntzaren eta identitatearen arteko harremanean, honako galderaren bitartez abiatuta:
|
|
|
Tibilisko Kirol Jauregiak, Georgiako hiriburuan, hartuko ditu hurrengo igandea bitartean Borroka libre eta grekoerromatarreko Europako txapelketak eta bertan hartuko du parte Maider Unda arabarrak azken lehiaketetan lortutako dominak berretsi nahian, Londreseko Olinpiar Jokoetan lortutakoa eta 2010 eta 2012ko Europako txapelketetan eskuratutako brontzezko domina alegia. Lehiaketaren atarian, Basque Team-en babespean
|
ari den
euskal ordezkaria itxaropentsu azaldu da eta helburua finalerako sailkatzea dela gaineratu du argi eta garbi. Basque Team-ek zabaldutako adierazpenetan Undak azaldu duenez presioa eta alde psikologikoa kudeatzeko gai izan ezkero, finalera hel naiteke, hori lortzeko edozein segundo ondo neurtu behar dudala jakinda?, eta kontutan izanda oso zaila izango dela nire denboraldi hasieran maila ematea, beste arerio batzuk ni baino sasoikoago daude eta?.
|
|
|
Harrezkero, hautariko batzuk zarratu eta beste batzuk zabaldu egin dira1; baina, egun, euskal sistema literarioak badauka bere inprimatzaile sarea. Zehatzago esanda, tamaina, izaera eta historia desberdineko 37 bat argitaletxe
|
ari dira
euskal liburugintza mantentzen2.
|
|
2014
|
|
|
Zorionez, itsasontzi tradizionalak eta, oro har, itsas kultura biziberritzeko gogoa indartzen
|
ari da
euskal kostalde osoan. Hala azaldu du Beñat Ibaietak:
|
|
|
euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. Institutua argitaratzen
|
ari den
Euskal Antologiak saileko hirugarren liburua da Payarena. Aurreko biak Mikel Aierberen Euskal Narratiba Garaikidea.
|
|
|
Euskal gizartean urteotan gertaturiko aldaketa guztiak ez dira demografiaren edo bizimoduen esparrukoak. Krisia gogor astintzen
|
ari da
euskal gizartea, eta, horren eraginez, konpondu beharreko zenbait arazo azaleratu dira. De la Ricak nabarmendu du aldaketa demografikoak «egiturazkoak» direla eta krisiak eragindakoak, berriz, «abagunearen araberakoak»; halere, onartu du egoera ekonomikoak erronka berriak jarri dituela mahai gainean:
|
|
|
Ezinegonaz edo haserrez baino, atsekabez ikusten
|
ari naiz
euskal ezkertien eta batez ere euskal gazteri abertzalearen jokaera Ukrainiaren inguruan. Altsasun Donbaseko gudaroste iraultzailearen aldeko ekitaldi, kontzertu eta diru jasotzea, Deban, Mamarigan eta beste herri eta auzo batzuetan deklarazioak, Lekeition pankartak Denak, Europar Batasuna eta NATO eta AEBk defendatzen duten Kieveko gobernuaren aurka, arrazoi onargarriengatik, eta eskolaurreko manikeismo batez gidaturik gobernu honen aurka ari diren matxinoen alde:
|
|
|
Honako honetan ez al diogu Amnesty Internazionalai jaramonik egingo, matxinoek kasu honetan SESBeko banderak dituztelako? Urte bi daramatzat Ukrainian bizitzen, matxino pseudokomunistek birsortu nahi duten Novorossia tzaristaren hiriburu errusofonoan prezeski, Odesan, eta, esan bezala, ezinegonaz edo haserrez baino, atsekabez ikusten
|
ari naiz
euskal gazteriaren jokaera.
|
|
|
1970 -12: ETA VI.a Burgoseko Prozesuan epaituak izaten
|
ari diren
euskal militanteak askatzen saiatzen da,. Operacion Botella, bataiatutako ekintzan.
|
|
|
Malgizonen> abenturismoa> delako satiran ongi azaldu huen no-lakoa zen eta bilakatzen
|
ari zen
euskal gizarte kontserbadorea herri xehe eta apalaren bizkarretik bizi zena eta bizi dena. Bai honela ikusten hituen euskaldunen burges ohitura zaharrak:
|
|
|
abaro seguru bat, hiriaren uholdeak hareazko euskal guneak desegin ez ditzan. Bigarrenaren joera, sareetan jo eta ke
|
ari diren
euskal ekintzaileen lana dugu. Honi deritzot interesgarriagoa, arnasguneak bestela ulertzeko bide ematen didalako.
|
|
|
Harrezkero, hautariko batzuk zarratu eta beste batzuk zabaldu egin dira1; baina, egun, euskal sistema literarioak badauka bere inprimatzaile sarea. Zehatzago esanda, tamaina, izaera eta historia desberdineko 37 bat argitaletxe
|
ari dira
euskal liburugintza mantentzen2.
|
|
|
Itzulerak ez dira fenomeno orokorra izan edo izaten
|
ari
euskal musikagintzan, Elena Lopez Agirre kazetari eta idazlearen esanetan. Edozein herriko jaixetan:
|
|
|
ekarriz (arrakasta handiko 12 antzerki ditu idatzi, bertzeak bertze" Bai ala ez"," NoiZ'," Xuri, Gorriak eta")," Antzerkilarien Biltzarra" ere sortuz, gaur oraino utzia ez duen alorra,
|
ari baita
euskal antzerkiaren azken 50 urteko historia liburu mamitsu batean bildu nahiz. Bertsularitzaren zerbitzuko ere badu nasaiki lan eginik.
|
|
|
EUSKAL IDAZLE MUNDUAN. Bat baino gehiago dira aste huntan munduan
|
ari diren
euskal idazleak. Kirmen Uribek bere" BilboNew York-Bilbo" eleberriaren ingelesezko itzulpena plazaratuko du, eta horrekin bat Oxford eta Londresen da promozioa egiten.
|
|
2015
|
|
|
Hurrengo urteetan LOMCE kentzen badute, bere horretan mantenduko al da Jaurlaritzaren curriculuma? Zein eztabaida azaleratu du prestatzen
|
ari diren
Euskal Eskolaren Legeak?
|
|
|
Artikuluaren konklusio nagusia zen liburuekiko zaletasuna urria zela Euskal Herrian eta kultur politiken bidez bultzatu behar zela. Testuak, bere laburrean, ez zuen aparteko ezer berririk erakusten, baina ondo adierazten zuen sortzen
|
ari zen
euskal literatur sistemaren inguruan ikertzeko garaiko kezka, kasu horretan maiz ahazturik geratzen den sistemako zatiarena, hots, hartzaile edo irakurleena. Horrekin batera, ondo adierazten du, halaber, Gereñoren kezka nagusienetakoa, irakurleena, zeinak esplikatzen duen hein handi batean egin zuen apustua liburu irakurterrazak idazteko.
|
|
|
Ez goaz gu dato hoiek baloratzera, beren positibotasuna zalantzan jartzera beraz, baina konstatatu beharrean gara definitzen duen sistima berria ez dela egokiena izen berriak promozionatzeko. Saldu, izenak saltzen du, profesionalizatzeak lan postu bat defenditu beharra dakarki, eta gure aurreautonomia honetan montatu nahi duten, montatzen
|
ari diren
euskal kultura ofizial homologatuak, izenak behar ditu, listo ofizial eta pentsalari konsakratuak, ez gazte txoro prinzipianterik.
|
|
|
Harrezkero, hautariko batzuk zarratu eta beste batzuk zabaldu egin dira1; baina, egun, euskal sistema literarioak badauka bere inprimatzaile sarea. Zehatzago esanda, tamaina, izaera eta historia desberdineko 37 bat argitaletxe
|
ari dira
euskal liburugintza mantentzen2.
|
|
|
Metafora horiek aldatu arau, aldatzen
|
ari da
euskal tradizioak asmatzearen tradizioa. Zer esan, hortaz, (eta adibide bat baino ez da) kultura transmititzeko adituak unibertsitate-masterretan trebatzen dituen kulturgintza bati buruz?
|
|
|
" Egun, birsortzen
|
ari da
euskal gogoa gazteriarengan. Gehiagotik gutxiagora, Iparretik Hegora, eta eztanda batean Iruñean, non milaka haurrek ikasten baitute euren baitatik euskara...
|