|
2000
|
|
|
Ez dakit. Oraindik ere eraikitzen ari dira eta, zorionez, gero eta gehiago, arkitektoek
|
guri
galdetzen digute. Garai bateko frontoi guztiak desberdinak dira eta horrek ere aldatu behar du, estandarizatu egin behar da.
|
|
|
Lizarrako Akordioaren proposamenaren inguruan ñabardurak izan ziren. ETAk
|
guri
erantzun zigun ez zegoela ados. Hala ere, ETAk su etena martxan jarri zuen.
|
|
|
Koma egoeran sartzen dagoen gaixo bati oxigenoa eskaintzea bezala;
|
guri
honen ondoren su etenaren zaporea duen perfusio bat gehituko zitzaiolarik berandukeago.
|
|
|
Izan gogoan kantak dioena, zinez zuzena baita pentsatzen duguna adierazteko: Herri hau saltzeko ez
|
guri
egin dei. Dei guri, berriz, euskaldunon artean baizik erabaki ezin daitekeen geroari hegoak emateko, Euskal Herriak baititu hitza eta erabakia!
|
|
|
Besterik gabe, beste jardunbide bat da, eta gizartean bere lekua badu, utzi bere bidea egiten. Besteen esanak esan, gu konturatu gara
|
guri
balio digula eta gainera sortzaile bezala esperientzia aberasgarri bat ari garela sortzen, baita proiektu soziokultural bezala ere, baduela bere lekua. Elkartearen inguruan proiektu autoeratu bat sortzen ari gara euskal lurralde guztietan, bertsolaritzako agente guztien partaidetzaz, eta gizarte esperientzia bezala ere ezaugarri interesante batzuekin.
|
|
|
bigarrena gehiago. Baina hori kontuan hartu gabe guk gure bidea egin behar dugu,
|
guri
balio digulako. Modaren puntan egoteaz arduratzen ez dena bakarrik egon daiteke, oharkabean, biharko modaren puntan.
|
|
|
Baina, horretara, nora goaz Espainiako lehen hizkuntzak naturaz bere baitarik dituen ahalmenak baztertzen badira? Nora ONU eta Unescoren giza eskubide arauak
|
guri
Madrildik ukatzen badizkigute. Hori ez da bakebiderako aukerarik egokiena, ez horixe!
|
|
|
Moderniako, estatu nazioa? delako eskema krisian omen dago, eta
|
guri
dagokigunez, burujabetza aldarrikapenaren jadanikotasuna. Izan ere, bai nazio izaera eta bai askatasuna ere ameskeriak badira, zertangabiltza euskaldunak burujabetzari begira?
|
|
|
antolatzen ditugun ikastaroak eta argitaratzen ditugun liburuak, eskutara erori zaizun hauxe adibidez, horren adierazgarri dira. Hala ere, haienmailara ez iristea,
|
guri
bakarrik dagokigun erantzukizuna da, jakina.
|
|
|
Baina Abertzaleen Batasuna autodeterminazioaren ingurukobarne eztabaidaren erdi erdian aurkitu genuen! Xabier Larralde, gure mintzakidea, ABko bozeramailea da, baina garbi gera bedi ez diola EZBAIKAren deiari erantzunAB edo erakunde horretako inor ordezkatzeko asmoarekin, eta
|
guri
azaldutako guztia bere iritzi pertsonala baino ez dela.
|
|
|
Saltoki handiek bitarteko indartsuak dituzte beren produktuak saltzeko, etaeuskara salmenta handitzeko tresna garrantzitsua dela nabarituz gero, berehala hartukolituzkete euskararen aldeko neurriak. Saltokietan euskaraz egiteko, ez digu Madrilekedo Parisek inolako eskumenik eman behar;
|
guri
dagokigun auzia da. Euskalduneidagokie, hein handi batez, gure hizkuntzarekiko begirunea bermatzea.
|
|
|
Hona hemen italiar edo frantziar bati egingo ez lioketen baina euskaldunoi behin bainogehiagotan egiten zaigun galdera. Baina, zergatik egiten zaigu
|
guri
eta ez italiar edofrantziar bati. Kasu ezberdinak izan daitezke, zalantzarik gabe.
|
|
|
Batzuetan gure objektu kulturalei buruzko halako galdera ezkorrak egiten dizkigutenean, gure burua ukatuta izatearen sentimena dugu. Ez dugu ondo ulertzen inoriegiten ez dizkioten galderak
|
guri
egitea, eta nahastuta sumatzen dugu geure burua, zeresan jakin gabe. Erantzuna, ordea, erraza da:
|
|
|
Guztira bost printzipio aipatzen zaizkigu, irrati idazkuntzan gogoan eduki beharrekoak. Irratibidean belarrirako idazten dugunez, hitz egingo genukeen moduan idatzi behar da, edo, hobeto esanda,
|
guri
entzutea gustatuko litzaigukeen bezala. Testua irakurriz, laugarren atal honen laburpenaz jabetuko zara.
|
|
|
Lan honetan
|
guri
interesatzen zaigun alorra informazioarena da, irratia hedabide edo bitarteko aproposa baita informatzeko. Angel Faus (1981) eta Mariano Cebrián (1994) irakasleek ondotxo zehaztu dituzte irrati mota horrek historian izan dituen mugarriak.
|
|
|
Beraz, fonetikak hizkeraren soinuen ezaugarrien estudio orokorra egiten du. Fonetikak zenbait adar ditu (akustikoa, auditiboa?) eta
|
guri
adar horietatik interesatzen zaiguna, kazetarientzat ongarri delako eta praktikotasunaren esparruan lagundu ahal digulako, fonetika artikulatorioa da. Fonetika artikulatorioan hizkerako soinuak nola egiten diren erakusten da, irratilari eta telebistako berriemaileentzat ezinbestekoa dena, informazioak ikusentzuteko hedabideetatik taxuz eta egokiro aurkeztu ahal izateko.
|
|
|
Ezin da ukatu, integrazio nazionalaz gain, Estatuak bestelakorik ere bilatzen duenik, eta esan behar da, esate baterako, bere hezkuntza arloko helburuen artean ekonomiaren laguntza edota gizarte mugikortasuna eta kontrol soziala ere aurki daitezkeela. Edozein eratan begien bistakoa da, halaber, eta hau da
|
guri
une honetan azpimarratzea interesatzen zaiguna, heziketak Estatuaren eskuetan hartzen duen izaera politikoa: Estatuak nazioarena den (izan behar duen) herritarra du helburu, azken finean nazioa eraikitzeko bere oinarria izango dena; eta, horretarako hezkuntza sistema nazionala eraikitzerari ekiten dio.
|
|
|
Present haiek zapi batzuetan bilduak ekartzen zizkigun, lokarriz lotu fardel iduriko batzuetan, eta
|
guri
, fardeltxoak begiztatu orduko, bihotza guztiz bizkortzen zitzaigun, eta ikusminez:
|
|
|
Baina erran beharra dut ezen, hatsarrean bederen, haserre ediren nuela osaba Joanikot... hain haserre, non ez baitzion kasurik ere egin eskuan nekarkion presentari: ...k baitziren Arkimedesenak, osabak Akilesen ondotik izan zuen orarenak; eta Arkimedesenganat hurbiltzean, oharturik ezen sugegorri batekin ari zela, lurrean bizpahiru urratserat zegoen makila bat jaso, txakurra baztertu, eta lauzpabortz kolpez akabatu nuen narrastia; eta eskuan hartu, eta osabarenganat egin nuen, disekzioren bat edo egiteko asmotan, zeren osabak atsegin izaiten baitzuen jakitea eta
|
guri
erakustea zer nolakoak ziren animaliak barrendik eta zer organo zeuzkaten —hemen bihotza, hor gibela, han giltzurrunak—, lupa bat eskuan.
|
|
|
Eta gauza haiek guztiak oroitarazten zizkigun aitona Nikolasek bere kezko eraztun eta laino tipi haien artean, batzuetan keari beha geratzen zela, bertzeetan
|
guri
; egun batean, ordea, urrunerat beha paratu zen, eta begietako beira hezatzen zitzaiola eta xipatzen, erran zuen:
|
|
|
Aitona Nikolas ez zebilen, ez, oker, don Frantziskori buruzko iritzian, zeren eta halakoa baitzen gure herriko apeza, ez predikuetan soilik, baina
|
guri
emaiten zizkigun eskoletan ere. Anitzetan gauza bat bertze batekin nahasten zuen, baina erdiesten ere zuen azkenean, gehienetan bai bederen, bidean sortzen zitzaizkion gaiztasunen eta zailtasunen xitzea eta garaitzea.
|
|
|
anaia salatzea. Izan ere, aitaren hitzak gogoratzen nituen, noiz eta etxeko sehiei, edo
|
guri
ere, arau haiek emaiten baitzizkigun, amorioarekin eta haragiaren plazerrarekin lotuak zeudenak, etxeko sehiak etxetik egoztearekin mehatxatzen zituela, eta gu, berriz, Mattin eta biok, azotatzearekin: " Gauza horietarako lekuak eta lekuak zaudek, eta egunen batean harrapatzen bazaituztet, azotatu eginen zaituztet!
|
|
|
Zeren eta jauzi batean eta dantza batean jaiki baitzitzaigun hil hurran zegoena, zeina baitzen, arestian erran dizuedan bezala, gure aita. " Horra hor zure aita sendaturik", mintzatu zitzaidan gizona; eta hala zen, zeren aitaren begiek orain dohatsu zeruratu berri batenak baitziruditen; haren hatsa haizearen hatsa zen, eta haren azala, berriz,
|
guri
guria zen, haur jaioberri batena iduri; eta mirakulu hura neure begien aitzinean nuela, ihardetsi nion gizonari: " Hala da, bai, sendatu duzu gure aita, eta ikus dezazun ezen ohorezko gizona naizela, oraintxe bertan trenkatuko dut behatza".
|
|
|
Eta
|
guri
ere hala deitzen hasi zitzaigun ibilaldi hartan, anaia Joanes eta anaia Joxe...
|
|
|
Eta gero, aitak paseatzerat ateratzen zuen, edo osaba Joanikotek, Mattin eta biok lagun gintuztela, eta batzuetan
|
guri
emaiten ziguten haren gidatzeko ardura, soka eskuan, eta bai Mattini eta bai nihauri ere munduko gizonik inportantenak ginela iduritzen zitzaigun
|
|
|
Eta, galdetu nionean bere bizilagun bati non egon zitekeen, hark ihar detsi zidan ezen portuan egonen zela kasik segur, bainu bat hartzen, nola baitzen haren ohitura. " Bainu bat hartzen?", galdetu nion, hark errana sinetsi ezinik, zeren
|
guri
bederen beti irakatsi izan baitziguten ezen bainuetarik ez zitekeela gauza onik iguriki, ura azal xuloetarik iragan zitekeelako, gorputzean barrena, eta humoreen oreka hauts zitekeelako, ondorez.
|
|
|
Edo, indiar batzuen artean ehortzi nahi ote nauzue, ene bizitzako ametsa Potosi denean...? —eta,
|
guri
so egin ondoren, aita Zacaríasi so egin zion, eskuak ohi bezala mugitzen zituela, haietan ezpata ikustezin bana balu bezala.
|
|
|
Baina, iturburuko hitzen esperantzan zebilelako edo, poesiak oratoriak baino gehiago liluratzen zuen jaun Marcel, Zizeronek baino gehiago Virgiliok, halako moldez, non erraiten baitzigun ezen hamar zirela Jainkoaren manuak, eta hamar bere poeta kuttunak, eta, hala, noiznahi den errezitatzen zizkigun, edo
|
guri
errezitarazten, Virgilio edo Horazioren poemak, latinez; edo Villon, Ronsard edo Desportesenak, frantsesez; edo Manrique, Garcilaso eta Joanes Gurutze koarenak, gaztelaniaz; edo Etxeparerenak eta Oihenartenak, euskaraz, finean, erraiten zigula:
|
|
|
...egin zigutela, eta hargatik jarrarazi zizkigutela jantziak aulki haietan, zeinak baitzeuden gelak eta korridoreak bereizten zituzten barren leihoetarik hurbil, eta, halatan, korridoreotarik nornahik hartzeko moduan, eskua leihoak estaltzen zituzten kortinen azpitik sarturik, eta zalantzarik ez zegoela ezen putatzar haiek bertze jende batekin edo bertze jende batzuekin elkar harturik zeudela, hauek
|
guri
jantziak aulkietarik ken ziezazkiguten eta diru poltsak ebats... gu haragizko atsegina hartzen ari ginela: erran beharrik ez dizut ezen azken erran hartan trufaz bezala aritu zitzaigula, eskarniozko irria ezpainetan; haatik, begien hertsireki batean irritik beltzurirat egiten zuela eta ezpata bularraren aitzinean dantzatzen zigula, erran zigun:
|
|
|
Banian hoberik! Ezagun bati gisako zerbait gertatu zitzaioan,
|
guri
bezala oporretan zegoela. Aitaginarreba edo.
|
|
|
Ximurra putakume bat zen, berak ere onartzen zuen hori. Emazteki ero dohakabe bat kalitu zuen, Ttipi hilarazi eta
|
guri
ere emanen zigun azken beltza, Charly —bertze putakume bat, artetik errateko— aitzindu ez balitzaio. Hainbertzenarekin ere, ni ere tarte ahanztezinak iragana nintzen Ximurraren ondoan.
|
|
|
Eta
|
guri
nork kentzen digu askatasuna?
|
|
|
Gu, adiskide maiteak, horretan saiatuko gatzaizkizue biziki, jakiten zergatik astintzen dituen oinazeak bihotz hauetsuk eta ez bestetsuk, jakiten non auskalo dagoen zazpi gonbidatu maite hauen zorigaizto zornetuaren maratila, eta batek daki...". Txaloak zaparradaka erori ziren patio gotikoko lorategi krabelin xuriz betean, eta
|
guri
, krak, zerbait hautsi zitzaigun bihotzean.
|
|
|
Edurtxo Caterpilarrek hartu zuen hitza ostera: " Esan, Armando maitea, oinaze izugarri hura
|
guri
, teleikusleoi, mundu orori adierazi behar bazenio, zein kolore aukeratuko zenuke?". " Kolore bat?".
|
|
|
Halere, harritu egin nintzen, eta lasaitu, bat batean. Ni konturatzen nintzen Frantziskok, lehendik ere hamaika zume hots eta odol
|
guri
jasan behar izan baitzituen, zuela halako egoerarik onartu; baina, egun hartan, merezia dik alu horrek! esan zidan, besterik ez; egia da Frantziskok ongi ezagutzen zuela Kandidoren nireganako grina txarra; bera nuen kasu askotan lekuko; baina zaila zen Frantzisko bezalako batentzat, halako une estu batean norbaitek zume astinduak merezi zituela aitor  tzea.
|
|
|
Harriturik nago gaur, pentsatuz, agure hark nola igarotzen zituen orduak eta orduak bere etxeko atarian, aulki zahar batean eserita, baserriko euri guztiak inguruan zituelarik, geroa, oraina eta lehena baino lehenagoko haizeak bihotzean zituela; eta dena zekien, eta
|
guri
damututa nago orain ezjakin bat zela iruditzen zitzaigun. Belar ilun bat hoz  katzen zuen beti menta usaina zuen, eta aulkiaren inguru guztia zeukan karkaxa zikinez lohituta.
|
|
|
Maisua
|
guri
begira gelditu zitzaigun. Gero, mahaien errenka estu luzeetan barrena inguratu zitzaigun.
|
|
|
Nik ez dut gehiegi nekatu beharrik izan; Karmelo, Tom bidaiari berria, Jordi eta Laurarekin egokitu naute, baina
|
guri
etzi hastea dagokigunez, gaur lasai ibili ahal izan gara.
|
|
|
Xavier eta Olga dexente atzeratuta datoz, baina
|
guri
aurrera egitea komeni zaigu. Hirugarren iturri aldean, ur pixka bat edaten ari ginela, oihu batzuk entzun ditugu.
|
|
|
Allô, Dabid? Gaurko deia supermerkatu baten ataritik egiten dizut, baina gaur afaria prestatzea
|
guri
dagokigunez, bref bezain argia izaten saiatuko naiz. Lehen lehenik, harrigarria egin zaidan zerbaiten berri emango dizut:
|
|
|
Eta azalpena ez da inola ere hemen gogobetetzen gaituena. Frazer Nemiko basoaren erregearen historia kontatzen hasten denean, sentitzen duen eran egiten du hau, eta hemen zerbait arraro eta ikaragarria gertatzen dela nahi digu
|
guri
sentiarazi. Baina" zergatik gertatu da hau?" galderari egokiro hurrengoa erantzun behar diogu:
|
|
|
Beharrik ere noski. Berak
|
guri
esan zigun: halako enpresan lanean ari zela, gero egia zela jakin baikenuen, eta negozio inportante baten zain zegoela.
|
|
|
Handik gutxira berriz, kasernako leherketa hura izan zuan eta... hi orduantsu atzeman hinduten ala?"; Xanek baiezkoa egin zuen;" ba, beharbada jakingo ez duana duk, Henrik egun haiek, edo aste haiek, ez zakiat, herritxo batean eman zituela, hemendik ez urruti. Eta, leherketa izan zen egun hartan, herri hartako ostatuan zela, ostalariari (nire ezaguna dena, nik hau berak esanda zakiat) esan ziola, tipo bat han bazterretan ostuka ikusi zuela; bere kusan ote zebilen; eta gure etxeko telefonoa eman zioan, edozer gertatzera
|
guri
abisu emateko"; apur batean isildu egin zen, gero jaiki egin zen eta: " egon hadi pixka batean", esan zuen.
|
|
2001
|
|
|
Hori oso eztabaidagarria izan daiteke. Badakit jendeak nahiko angustiarekin jarraitzen duela gai hori eta, beraz,
|
guri
berdin zaigula esatea friboloa litzateke. Gure ustez eztabaida ez da lehendakari autonomista eta lehendakari espainiar baten arteko hautua, guk eztabaida betiko tokira eramango dugu:
|
|
|
EBren Europa ez da gure gustukoa, baina konparazioak egiteko balio digu. Beraz,
|
guri
ere heldu zaigu denbora Europan gure aurkezpen karta erakusteko. Eta hori nola egiten da?
|
|
|
Gu poztu gara Galindok galdu duelako eta gu garaile atera garelako, baina amorratu egin gara
|
guri
axola zitzaigun mamiari heldu ez diotelako. Galindoren salaketa" formulazio okerra" gatik bota dute atzera, izan ere abestian parte hartu ez dutenen izenak agertzen dira salaketan.
|
|
|
Famatua den pertsona baten familia, familia da, ez famatua bera. Horregatik, batzutan ez dugu gure lekua aurkitzen horrelako ekitaldietan, batez ere protagonismoa
|
guri
ematen digutenean. Beste aldetik ere, oso maite duzun pertsona baten bizitza, aurpegia, edo ahotsa behin eta berriro berbizitzea gogorra da.
|
|
|
Debatik gatozela, eskuinaldean Narrondo ibaiaren azken metroak laguntzen ditugu, bertan hainbat txalupa koloretsu ikusiko ditugula. Herriaren alde zaharrean sartu edo errepidea segitzeko bidegurutzea dominatuz berriz, Foronda Kultur Etxea
|
guri
begira geratzen zaigu, XX. mende hasierako almenadun gaztelu dotore itxuraz.
|
|
|
Guk ere elkarrizketa arrunt bat espero dugu. Baina Xanti sartu atera egiten da gelatik,
|
guri
bat batean metxeroa falta zaigu, eta galdera egin aurretik igartzen digu zer dugun buruan... Dena arraroegia da.
|
|
|
Egunkari berri hau sortzea nahi ez dutenak «Gara»rekin lotzen saiatzen ari dira EKHEk kapitalaren %20 jarri duelako. Ahal bezain irudi itsusia zabaldu nahi dute
|
guri
zangoak mozteko», zehaztu digu Hur Gorostiagak.
|
|
|
Monolito izugarri hau Muez herriari eta inguruko bailara osoari begira dago, muinoaren erregea bailitzan, eta
|
guri
Rapa Nui edo Bazko Irlako aurpegi itxurako estatua erraldoi eta misteriotsu horietako bat gogorazi digu, nahiz eta kasu honetan giza itxurarik ez eduki.
|
|
|
«Zeruko Argia»ri dagokionez, trabarik ez zuten jarri: lokala utzi ziguten, argia, telefonoa eta abar beraiek ordaindu zituzten, eta
|
guri
ez zizkiguten sekula kobratu. Ez zuten gutxi egin!
|
|
|
Lauron ametsa zen abestea eta horrek batu gintuen; baina garrantzitsuena zera da, laurok kanturako gustu bera genuela. Gospel generora jo genuen (beltzek zoragarri abesten dute),
|
guri
asko gustatzen zitzaigun.
|
|
|
Egoera honetatik ateratzeko, euskaldunok, gutxiengoa izanda, behar duguna erresonantzia kaxa bat da:
|
guri
entzun egin behar zaigu. Eta horretarako, minimoa protokolo batzuk antolatzea da.
|
|
|
Eta sei zazpi urtekoentzat" ibiltzen, korri egiten, igotzen, pedalei eragiten lagunduko diotenak" gomendatzen zituen. Zazpi urtetik aurrerakoentzat ere bazituen aukeratuak, baina
|
guri
ez zaizkigu kabitzen. Hala ere, esanak esan, bukaeran honoko gomendioa ematen zuen.
|
|
|
" Zilegi da historiari edozein pasartetatik ekitea" (7.or) dio narratzaileak, azken batean, nondik hasten den zehazteak ez baitu garrantzirik. Claude Simonen nobeletan irakurleak memoriaren zatiak harilkatu behar dituen moduan, hemen ere
|
guri
dagokigu zatiekin istorioa eraikitzea.
|
|
|
Etengabe hurbiltzen edo urrutiratzen doan fokoaren mugimenduak pertsonaiaren barru ezkutuenak zeharkatzen ditu eta, era berean, subjektu munduaren arteko harremanak zailak direla erakusten. Gerora,
|
guri
, irakurleoi egokituko zaigu ordenarik gabeko irudi horiek berrantolatzea. Horregatik da hain garrantzizko nobela honetan gure parte hartzea:
|
|
|
Era honetan, sekulako emaitza piloa erdiesten dute: horixe da
|
guri
eskura baina inongo ordenarik gabe ezarriko zaiguna.
|
|
|
Izanen da gure artean,
|
guri
ez ezik, kanpotarrei ere galderak eginarazikodizkien eta mundua nolakoa den azalduko dien euskal sortzailerik. Izanen daizkiriatzaile arrotzik, gure hizkuntza bitarteko dela, bihotzaren zolaraino landatukozaiguna, amorrua eta bakea, mina eta plazerra txertatuz.
|
|
|
Eta hasieran esan dudan bezala, beldur naiz, gaur egunemakume izateagatik beragatik ez ote garen errazago plazaratzen, modan dago, ondo ikusia dago...; eta hori, emakume garelako ezin argitaratu edo ezin plazaratzeabezain arriskutsua iruditzen zait. Lehen alde batera, orain bestera, aparte jatenemateko talde bihurtu nahi gaituzte, eta horrekin gora nahiz behera,
|
guri
dagokigun tokitik aldatzen gaituzte. Eta idazten dugun emakumeon tokia, idazleen zakuberean dago.
|
|
|
Dena dela, irakurle, honi buruzko datu berririk edo ohitura berririk ezagutuko bazenu eta
|
guri
jakinarazi nahi izango baliguzu, bihotz bihotzez eskertuko genizuke.
|
|
|
Etxean dena libre uzten zioten, baita liburu erotikoak irakurri eta aldizkari pornografikoak ikusten ere. Eta gero berak
|
guri
lagatzen zizkigun. Guk, eskolako komunetan irakurtzen genituen ezkutuan eta marmarrean komentatzen genituen ikusitako guztien gorabeherak.
|
|
|
SPrako tranbia, aitor dezadan aurrera baino lehen, ez da denbora pasa oharkabean irakurtzeko nobela. Mimoz eta arretaz dago idatzia, eta antzeko mimo eta arreta eskatzen digu
|
guri
, esaldiz esaldi. Gure irakurle kopuru urria zabaltzeko ahaleginean ia ahaztuta geneukan esperimentaziorako, abangoardismorako, literatur jolaserako ohitura berreskuratzen digu Elorriagak, eta eskertzekoa da, hori ere beharrezkoa baita, liburuak maite ditugunontzat behintzat, irakurleen zenbatekoa handitzea bezainbat.
|
|
|
‘Munduko gorputzik hoberenak daude hor, ’ dio Imanolek bere ginebra edanez. ‘Atleten gorputzen aldean
|
guri
sobranteak tokatu zaizkigu banaketa orokorrean. Baina mendekua ere asmatu da... ’
|
|
|
Sofia Loren, Claudia Cardinale eta enparauei begira handitu zitzaizkigun
|
guri
begiak. Baina ezin ginen denetara sartu gure galtza laburrekin.
|
|
|
Eta hori, nire iritziz, ez da euskara maitatzea, nork bere burua, bere usteak eta setak, baizik. Gu gara hizkuntzari makurtu behar gatzaizkionak, ez hizkuntza
|
guri
, gogoak ematen digunean eta gogoak ematen digun bezala. Hobe genuke, hitz batean, euskarak maitasun gutxixeago eta begiramen gehixeago jasoko balu gugandik.
|
|
|
Laster izango dugu egokiera, sorta hau osorik argitara bezain laster, euskal literaturaren berri zehatzagoa izateko. Ez ahal zaigu
|
guri
irakurtzeko gogoa ahituko, nahiz lehendanik ezagutzen bagenituen ere irakurgaiak.
|
|
|
Neronek ere ba ote dakit, gainera? " Aukeraren maukera, azkenean okerra", dio Isastik jaso zigun esaera zaharrak, baina
|
guri
, okerra jotzen bagenuen ere begiz, ez zen aukera ugariegirik eskaintzen zigutelako. Badakizue, noski (eta ez badakizue, aski duzue orduko paperak irakurtzea), nolako agortea, idortea eta lehortea eraman behar izan genuen, eta ez zazpi urte ezerezekoa ijito zoriontsuek behiala jasan zuten gisara.
|
|
|
Ez dagokigu
|
guri
, Jainkoari eskerrak, norbaitek Barojaren" auzia" dei lezakeena erabakitzea. Auzi hori gureak baino esku hobetan dago orain.
|
|
|
Beren hizkuntzak garai horretan asko aberastu, trebatu eta gaitu zirelakoan daude Europako jende guztiak. Guk, beharbada, aberastasun horiek guztiak pozik emango genituzke Harri Aroko garbitasunaren truke, baina gogoak eman behar liguke behin edo behin ez ote den harritzeko Jainko eskuzabalak, beste guztiak zoratzen zituelarik,
|
guri
bakarrik jakinduria ematea.
|
|
|
" Antzerkia da ez, antzara jakia?, bainan teatro puska bat, hots, komedia; ekitaldi ez da, iguzki kolpea?, bainan oihala biltzetik oihala hedatzera irauten duen teatro zatia...; zuzenbidea ez da ongia edo morala, bainan, adreza?". Aita semeak eta astoarena gertatzen zitzaigun
|
guri
ere. Ez gara, ordea, gehiegi larritu.
|
|
|
Lotsagarria zen benetan euskal literaturaren lanik ederrentzat aho batez aitortzen dugun liburu hau hain gutxik ezagutzea, Urkixo jaunak lehen argitaraldia den denean bere aldizkarian, zoritxarrez ez osorik, eman zigun arren. Holakorik, egia, ez zaigu
|
guri
bakarrik gertatzen, gazteleraz  ko zenbait klasiko ere, gehientsuak ez badira, gehiago aipatzen baitira irakurri baino. Aberatsek galera handirik gabe egin dezaketena, ordea, ez zaie behartsuei egoki.
|
|
|
Bestela badirudi ere, inoiz baino begirago egon behar genuke orain aldi igaroari, etorkizunaz atzendu gabe noski eta etorkizunaren zain gaudelako, hain justu. Besteak beste, lehen egin izan dena egina dago, nahiz gaizki egina iruditu
|
guri
; lehen esana esana dago, oker esana dagoela baderitzagu ere. Ez gaitezen beti, hainbeste aldiz egin dugunez âeta lehengora nator berriz, predikari gogaikarriaren antzeraâ, huts hutsetik abia:
|
|
|
" Gaur egun, cree ak gehiago dira, heziketa hobea dute eta, oro har, indartsuagoak dira. Eta bilakaera zoriontsu horren zati bat
|
guri
zor zaigu" (The Gazette,, aipatua in Niezen 1998: 86).
|
|
|
" Tolosako bertsopaper saltzaileei esker bertsozaletu nintzen ni" uzen: Zubietako Zugaztira; eta bere aitonarengandik eta gauza eta kontu asko jasoak zituen; gero
|
guri
kontatzen zizkigunak. Adunatik ere gauza asko zituen ikasiak.
|
|
|
Hemen bildu ditugun aipamenetan Euskal Herriari, hobe esan, Hego Euskal Herriari zuzenean dagozkion pasarteak aldatu ditugu. Gure kasua aipatu gabe, baina
|
guri
badagozkigun batzuk ere jaso ditugu, Gregorio Salvador, edo Lodares, Aleix Vidal Quadras, edo Manuel Jard6n en kasuan bereziki. Mila gehiago ere jaso genitzakeen, Kataluniako errealitateari erreferentziatuak baina guretzat berdin berdin balio zezaketenak.
|
|
|
Hori diote haiek, bederen. Zeren egiazki esaten baitigute olerkariek
|
guri
beraien kantuak ekartzen dizkigutela erleen gisara hegan eginez, Musen baso txikietan eztia isurtzen duten iturrietatik hartu ondoren; eta egia diote. Izan ere, olerkaria gauza arin bat da, hegalduna eta sakratua, eta ez da konposatzeko gai jainkoren batek inspiraturik eta bere baitatik kanpo aurkitu arte.
|
|
|
Hori diote haiek, bederen. Zeren egiazki esaten baitigute olerkariek
|
guri
beraien kantuak ekartzen dizkigutela erleen gisara hegan eginez, Musen baso txikietan eztia isurtzen duten iturrietatik hartu ondoren; eta egia diote. Izan ere, olerkaria gauza arin bat da, hegalduna eta sakratua, eta ez da konposatzeko gai jainkoren batek inspiraturik eta bere baitatik kanpo aurkitu arte.
|
|
|
Sok. Nire ustez, txirularen, zitararen, zitararen laguntzaz abestearen edo rapsodikaren arteetan, ez duzu inoiz gizonik ezagutu Olinpo12 edo Tamio13, Orfeo14 edo Femio15 Itakako rapsodari buruz adierazpen zehatzak egiteko gai dena, baina Efesoko lonen gainean zer esan jakin gabe aurkitzen denik, eta lonek ondo zer deklamatzen duen eta zer gaizki
|
guri
adierazten ez dakienik. lon. Honi dagokionez ez dut zure aurka ezer esatekorik, Sokrates; baina, hala ere, beste honetaz jabetzen naiz, hots, Homerori buruz gizonek esandakoen artean nik esaten ditudala ederrenak, eta berari buruzko nire ideiak ugariak direla; eta denek baieztatzen dute Homerori buruz ondo hitz egiten dudala, baina gainerakoei buruz, ez.
|
|
|
Zentzurik ez du gauzez hitz egiteak, agerpenez ari garenean. Subjektua, honenbestez,
|
guri
agertzen zaigun eran ezagutzen dugu, denboran agertzen zaigunez beti, ez bere baitan izan litekeen moduan. Beraz, autokontzientzia soilak, adigaien bidez norberari buruz egindako gogoeta soilak ez du niari buruzko ezagutzarik ekartzen, eta, ondorioz, psikologia razionalaren porrota erabatekoa da.
|
|
|
Nia barneko sentsuaren arabera errepresentatua eta objektuak espazioan nigandik at benetan espezifikoki erabat ezberdinak diren agerpenak dira, baina ez dira pentsatzen horregatik gauza ezberdin gisa. Objektu transzendentala, kanpoko begiespenen zein barneko begiespenen oinarrian datzan objektua, ez da materia, ezta zerizan pentsatzailea bere baitan ere, baizik
|
guri
ezezaguna zaigun agerpenen oinarria (A379 (E342)).
|
|
|
104. "... baina ezin dugu ahaztu naturaren helburua gure animaliazko izaeran dautzan joerak gainditzea dela eta
|
guri
dagokigun gain mugaren hobekuntza lortzeko oztoporik nagusien direnak" K.U., 433.
|
|
|
–Gure esnearekin egiten dituzten gasnak biziki ontsa saltzen dira, tira ederra dutelako, eta
|
guri
esnea ez digute pagatu nahi; ez gara bada debaldetan ariko: nor ari da lanean kitorik mende honetan?
|
|
|
Ixteben agertu zen orduan, eskoba dantzatzen, eta bai
|
guri
bai oraindik ere mostradore ondoan segitzen zuten guardia zibilei etxera alde egiteko erran zigun, tente jarri eta nagusiaren papera eginez. Luisek zerbait erran zion, adarra jotzeko ideian, beti bezala, baina denak prestatzen hasi ginen handik joateko, eta orduan Lainez izeneko eltzetzu zimel hark handik inor ez mugitzeko agindu zuen.
|
|
|
baina
|
guri
beste zerbait ere hautsi zaigu
|
|
|
Ongi! Nahikoa da kapitulua bere hartan hartu, hitzez hitz hona jaso, eta protagonistak enperadorearen ikusten duen pasartera iristen denean, aldaketa txiki batzuk egin; aldez aurretik onartu behar den konbentzioa da guretzat Napoleon enperadorea ez dela Napoleon,
|
guri
interesatzen zaigun pertsona baizik –Harrison gure kasuan baina beste edozein ere izan zitekeen–, eta protagonista ez dela Stendhalek marraztu zigun hura, eta ez dituela Kartusia n dituen interes eta nahiak, guk ezarri nahi dizkiogunak baizik: kasu honetan, enperadorea jakinaren gainean jartzea.
|
|
|
kasu honetan, enperadorea jakinaren gainean jartzea. Bestalde, Napoleon, Napoleon pertsonaia historikoa izateak, bere garrantzia du Kartusia n, noski; baina gure liburuan horrek ez du inolako garrantzirik; izan ere,
|
guri
, Kartusia tik, hitzak interesatzen zaizkigu, ez hitzen ingurukorik, ez testuingururik. Hitz horiek bere horretan, ukituren bat han eta hemen, eta nahikoa da.
|
|
|
Iritzi kontrajarriak zeuden horri dagokionez, zerbait entzun bai baina esan denaren zentzua erabat ulertu ez denean gertatzen den bezala. Batzuek esaten zuten baietz, argi ulertu ziotela, bere ahotik, ajea erabat sendatzeko botika edo erremedioa ezagutzen zuela, eta
|
guri
erakusteko prest zegoela; beste batzuek zioten ez zuela inolaz ere horrelakorik esan, hori B egiazko hitzen interpretazio oso zabal eta baikorra zela, B benetan esan zuena zela batzuetan, hau da, baldintza jakin batzuk gertatzen zirenean, eta orduan bakarrik, sendatzen zuela bestondoa, eta baldintza horien barruan, gainera, ajea kendu nahi zuenaren borondateari zegokion zerbait bazegoela, hau da,... Beraz, ez zegoen erabateko adostasunik, eta hortik hainbatek ateratzen zuen ondorioa zen B, puntu horri zegokionez, nahita eta berariaz anbiguo agertu zela.
|
|
|
Pablo berriz ere urduritzen hasi zen. Hankak ikaran zituen eta lotsagabeki
|
guri
begira zegoen morroi flakoxkarengan atentzio jar nezan keinu egin zidan buruaz. Eskua bere eskuaren gainean paratu nuen lasaitze aldera eta jarraitzeko eskatu nion.
|
|
|
– Zera, berak esan ziela tadjikei
|
guri
erasotzeko; berak eman ziela gure berri alegia, edo formularena...
|
|
2002
|
|
|
Finaleko egunak holako eta halakorentzat eredu behar lukeela ere aipatu zen beroan, beharbada, domekak beste astelehen bat ekarriko zuela ahaztuz; funtsean arazo diren problemak bere horretan dirautela ahaztuz eta, bertsolaritzak horretan, metal alorreko langileek edo Gaztetxeen Koordinadorak duen ardura bera duela ahaztuz. Ez dezagun gure lepoen gainean ez dagokigun zamarik hartu eta egin dezagun ahalik eta ondoen dakiguna, harrokeria zilegi bazait,
|
guri
dagokiguna nahiko ondo egiten ari garen irudipena daukat-eta
|
|
|
Batetik, iritzi hori gurea baino garbiagoa delako (aurre-juzkurik gabea, sanoagoa). Eta, bestetik,
|
guri
, beharbada, gehiegi findu zaigulako mokoa, jate kontuetan ez ezik baita bertsoei dagokienez ere: amaitu dira langostino egosiekin emozionatzen ginen garaiak; orain langosta behar dugu, gutxien jota, zirraratxoa sentitzeko, eta ez pentsa langostari ere beti aski fin irizten dionik geure aho-sabai sibarita ondoegi ohituak.
|
|
|
Orain
|
guri
dagokigu ikustea historiaren lekukotasun hori intereseko dugun edo ez... Nik uste ezinbertzezkoa zaigula nora joan jakiteko.
|
|
|
Nire buruarekin bueltaka, lehen galdera horren haritik, galdetuko nuke interesatzen zaiguna zer ote den: jendeak pentsatzen duenak guretzako garrantzia ote duen,
|
guri
interesatzen zaigulako, jakin nahi dugulako nola erortzen garen hemen. Guri interesatzen zaigu jakitea nola kokatzen dugun gure burua Erriberako gizartean.
|
|
|
Gurasoekin eta haien munduarekin hautsi, alegia. Alde horretatik,
|
guri
dagokigun hausnarketa eta hausnarketa egiteko adinean sartu garela uste dut (irribarrez) ez da abertzaletasunari buruzkoa edo euskaltzaletasunari buruzkoa, ezkerrari buruzkoa da guk egin behar dugun hausnarketa. Hori da batzuek egin dutena edo duguna.
|
|
|
Duela 8 urte" Euskalzaleak" elkarte gastronomikoak antolatu zuen egoitza handi hau: erosi, obrak egin… Eta gero
|
guri
utzi zigun, ekimenez betetzeko.
|
|
|
Eguna hotza zen, zerua goibel zegoen. Hotzagoa eta goibelagoa iruditzen zitzaigun gainera
|
guri
, albiste txarra jakinda. Bat batean, Rikardo Arregiren hileta hartan bezain ustekabean, egurrak egurra jotzean egiten duen soinu zerrenda zabaldu zen gure inguruan.
|
|
|
Aralarrek bileretara deitu behar zigunean ez zigun deitu, ez dute zintzotasun apurrik ere erakutsi gurekiko. Patxi Zabaleta jaunak,
|
guri
behintzat, ez digu behin ere erakutsi agertu ohi duen bere trebetasun politikoa delakoa, aitzitik. Gainera, esan dizut ez gaudela ezertan ados beraiekin.
|
|
|
Anaia zaharrago batek oso gogoan du ez zietela eskolan euskaraz hitz egiten uzten. Ni hurrengo maisuarekin hasi nintzen, eta
|
guri
ez zigun zigorrik jartzen.
|
|
|
Gogoan dut Alkizan Teileria eta biok bertsotan hasi ginela gure kasa, aurrez ezer prestatuta izan gabe. Zenbat jende jarri zen
|
guri
entzuten! Ume mukizu batzuk ginen, bertsotan justu justu egiten genuenak.
|