|
2000
|
|
|
Gaur egungo bertsolari gazteengatik esaten da
|
ez
dakitela gairik gabe kantatzen...
|
|
|
Bi ziren niretzako gauzarik txarrenak: jendilaje haren tartean egon beharra bata, eta bestea
|
ez
nekiela noiz arte egongo nintzen egoera hartan. Gaur kartzela batean aurkitu daitezke preso politikoak, lagunarterako jende jatorra dena.
|
|
|
Batere eskarmenturik gabekoak ginen, ezjakinak langintza berri hartan,
|
ez
genekien zer egin eta nondik nora hasi. Baina ilusio handia genuen:
|
|
|
. Zuzendaria Macarena Pombo madrildarra dugu; euskaraz
|
ez
dakien arren, proiektuan murgildu da. Bere ustez,
|
|
|
Donostian jaiotako honek txikitatik erakutsi baitzuen bere nortasuna edonoren aurrean eta ondorioak alde batera baztertuz. Ume zelarik Zurriolako eskolan maistra kastilanoa suertatu eta Salegi euskaraz mintzatzen zen eta gazteleraz oso gaizki hitz egiten zuela hasi omen zitzaien maistra hura esanez basatiak zirela
|
ez
zekitelako Cervantesen hizkuntzan hitz egiten... eta Salegi umeak orduan pupitreko tintontzia hartu eta bota egin zion. Maistrak Aldamar kaleko lotu egin zuen eta Jesukristo bezala gurutzatuta utzi zigor gisan.
|
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain
|
ez
dakit zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
|
Orain dela 40 urte trikitixa gutxiago entzuten zen, eta orain noiznahi eta edozein lekutan aurki dezakegu. Horrek agian izango zuen eraginik,
|
ez
dakit. Ez dut ulertzen oraingo gazteek zergatik ez duten armonika jotzen, niretzat behintzat oso relajantea da, eta asko inspiratzen nauena.
|
|
|
Ados nago Koldok esandakoarekin, idatzirako eredua landu da eta ahozkoa gehiegi ez; egia da, eskolara doazen haurrek eredu formala badakite baina ez dira gai gauza bat euskaraz txukun kontatzeko erdarara jo gabe, hogeita hamar bider latigoa gaizki erabiliz... Donostian behintzat hori nabarmena da,
|
ez
dakit herri txikiagoetan horrela den.
|
|
|
Desadostasuna eta eztabaidaren bila datorrenak
|
ez
dakit hemen ganorazkorik aurkituko duen. Bat nator Koldok eta Mirenek esandakoekin.
|
|
|
Horrez gain, etxean ikusten dudanaren arabera, gure kasuan adibidez, badago etxeko eredua, batzuetan Donostia ingurukoa dena eta besteetan bizkaierazkoa, baina gazteek beren euskara eskatzen dute: kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako
|
ez
dakit zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena. 8 urtetik 18 urtera, eskolako ereduaz gain, gurasoenaren ondoan bere jerga izango dena.
|
|
|
ETBko Sorginen Laratza saioan noizean behin agertzen da gazte talde bat eta aparteko kontsiderazioez gain oso aproposa izan daiteke gure gazteek ikusteko. Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo
|
ez
dakit zer diren, baina gure gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira. Holako gauzak ere behar dira eta euskalkiek mendeetako hizkuntz herrikoia gorde dutelako, ikertu eta aztertzeko modukoak dira.
|
|
|
Esate baterako, Miren Agur Meabe idazleari entzun diodanez, idatzi behar duenaren arabera, berez bizkaiera ateratzen zaio eta berak berezkotasun hori errespetatu egin behar duela idazterakoan ere. Edo
|
ez
dakit zergatik ez diren atera behar ipuinen batzuk bizkaieraz, etxean gurasoek umeei irakurtzeko; edo herri aldizkarietan zerbait, edo akaso eleberri batean, sormenerako euskalkiak ere garrantzitsuak direlako. Badira leku batzuk batua bakarrik dutena, baina euskalkiei ez nieke kenduko lekurik idatzian, ez gaudelako hor egon daitekeen aberastasuna eta sormena desaprobetxatzeko moduan.
|
|
|
Aretxabaletan eredu bat proposatu da «Aretxagazeta»rako, baina gero zer gertatzen da? Eredu hori aplikatu behar dutenek, kazetariek,
|
ez
dakitela hori. Beste herri aldizkari batean honakoa ateratzen zen:
|
|
|
Irakasle asko dago erreziklatu gabe. Irakasle askok
|
ez
daki Euskaltzaindiak 92tik hona eman dituen arauen berri.
|
|
|
Loturak ez dira beti hautsi beharrekoak, zaindu eta estutu ere egin behar dira. Nik
|
ez
dakit Frantzian sei mila eraso horiek zergatik eman diren baina orain zazpi mila polizia eta laguntzaile eskoletan jarrita ez da egoera konponduko. Isildu bai isilduko da, baina hurbil zeudenak urrundu ahala eta hori ez da sanoa.
|
|
|
Bai, transmisio kulturari begira batez ere. Ahanzturaren kontu honetan nonnahi aurki ditzakezu alarmak pizteko moduko egoerak, eta ez naiz orain dela laurogei urte gertatutako
|
ez
dakit zeri buruz ari... Kultur komunitate garen neurrian, behartuta gaude azaltzera nola heldu garen gauden egoerara, mitoen eta oskurantismoaren aurreko jarrera bat, eta ez inoren aurrean ezer justifikatu beharrik dagoelako, oraina hobeto ulertzeko baizik.
|
|
|
Muga Gipuzkoa zen, baita Araba ere, baina garai hartan Pirinioak ez ziren inongo muga. Hango jendearen artean, halaber, jauntxo tiki anitz zegoen eta une horietan, zergatik
|
ez
badakigu ere, Nafarroa Garaian horietako leinu historiko anitz desagertu zen, bertze horiei tokia hartzeko aukera emanez. Batzuk Korte berrirat joan ziren, bertzeak herrietarat.
|
|
|
Idazterakoan
|
ez
dakit, bai. Agian idazterakoan ere bai, baina ez diot nere buruari horrelakorik esaten.
|
|
|
Niri literaturak ez dit dirurik ematen, edo ematen didana ba, agian, egun batetan gizona eta biok afari dotore bat egiteko, ez bizitzeko. Orduan niretzat gehiago da zaletasun handi bat,
|
ez
dakit nondik eta nora datorren zera bat, baina pasa litezke, kasu honetan bezala, 8 urte idatzi gabe... Komunikabideak bai dira nire bizibidea, hortik sortzen da nik irabazten dudan dirua, ez literaturatik.
|
|
|
Pasa dira hamar urte liburu baten eta bestearen artean eta hurrengoan agian hamar ez, baina dozena erdi bat joango dira seguru, zeren bat joan da eta oraindik lerro bakarra ez dut idatzi... Buruan baditut bi liburu, eta oraingoz
|
ez
dakit nondik jo, batetik edo bestetik, bitartean lana egiten dut, eta tarteka... Buruan dudanetik argitaratzen den arte pasa litezke hamar urte, hurrengoan bi edo hiru.
|
|
|
Primeran, ni oso trebea naiz gauza asko batera egiten. Batzutan pentsatzen dut tarteka idazten duen etxekoandre bat naizela; beste batzuetan pentsatzen dut etxekoandre kazetari bat naizela; beste batzuetan idazle
|
ez
dakit zer; segun eta zein momentutan. Batzutan ama izatea da gehien bereizten nauena, denbora gehien hartzen didana, baina beste bolada batzuetan alaba naiz beste ezer baino.
|
|
|
Caracasen sentitu nuen zera bat da, zeren han pintadak denak dira maitasunezkoak, eta
|
ez
dakit beste norbaitentzat, baina Euskal Herritik datorren norbaitentzat «paretak ez dira maitasunerako, paretak dira borrokarako» irakurtzea oso arraro egiten zitzaidan. «Amnistia osoa» ikustea normala zaidan bezala «Maite zaitut» ikustea ez da normala.
|
|
|
Nabaritu nuen, gauza askotan gainera. Azkenean hemen bat beterana da, eta aurkitzen du bere izena ezagutzen duen jende asko, bakarren batek irratian entzun zaitu, besteak
|
ez
dakit zer... Madrilen urtetan egonda harreman berri batzuk egin ditut.
|
|
|
Blazquezek euskara
|
ez
jakitea deitoratu zenuten. Zu zeu ez zara euskara praktikatzeagatik nabarmendu ere.
|
|
|
Beraz, eskola bat sortzeko diru asko behar da eta kirol bat zabaltzeko, merkea ez bada ezin duzu ezer egin. Plastikozko pilotarena aldaketa bat da eta,
|
ez
dakit noiz, baina onartu behar dugun aldaketa da. Material merkeagoak lortu behar dira.
|
|
|
Duela 40 bat urte, gutxienez, Uztapidek Olabarrira joateko deitu zidan. Horrelaxe, Bixente lagunak bazuen «Hilario» esaten zion motor bat,
|
ez
dakit Vespa edo zer zen hura, eta ni harekin joan nintzen Beasaingo geltokira motorrean, eta handik gora Bixentek jaso gintuen Uztapide eta biok, banaka banaka. Bixentek kristoren mesedea egin zigun, egingo ez zigun ba?
|
|
|
Gaia nahiko geldi dago eta hasieran jarritako epeak ez dira betetzen ari, beraz lanak atzeratuta doaz. Oraindik
|
ez
dakigu zenbat diru egongo den, gure ingurune babestuak kontserbatzeko. Benetan, nork oradainduko du kontserbazio hau?
|
|
|
Duela urte dexentetatik hona ordaindu egiten diote gainera, komentarista eta artikulugile izateagatik. Abertzalea
|
ez
dakit, baina euskaltzale fina dugu bederik, irakurri egin behar dira bere artikulu landuak. EMK-ko alderdikideek kartel ikusgarriak eta txispadunak egiteko zuten ahalmenaren parekoa ikusten diot.
|
|
|
Baina kontuan eduki behar dute politikariek jendeak gero eta gehiago nahi dituela erantzun berri, zehatz eta praktikoak, galdera eta arazo zehatz eta praktikoei. Bestela uniformetasun monolitiko batera goaz gero eta gehiago, azkenean
|
ez
dakizularik zer ezberdintasun ideologiko eta praktiko dagoen bi partiduren artean. Begira bestela zer gertatzen ari den Estatu Batuetan aspalditik, azkenean bi partidu besterik ez daudela aukeran eta, azken finean, bertako askok eta askok diotenez, berdin dela bat zein bestea aukeratzea.
|
|
|
Biluzik dauden meta ardatzak ere topa ditzakegu bidean. Baina
|
ez
dakit biluztasun hau zergatik den, jadanik iratzea erabilia izan delako edo oraindik bildu ez delako. Bidezidorrean jarraitu eta gaztainadi bat zeharkatuko dugu.
|
|
|
Emakumezkoei zuzendutako hitanoa, noketa, askoz gutxiago erabiltzen da toketa (gizonezkoena) baino. Arrazoi zehatza
|
ez
dakit zein den, baina hitanoak zenbaitentzat beti izan du ospe txarra, errespetu falta dela edota goxotasun gutxikoa dela uste dutelako. Beti egon dira, gainera," debeku" egoera batzuk hitanoaren baitan:
|
|
|
Haiek bakearen prozesua beti oztopatuz, aldez edo moldez, ibili direlako lurraren jabeak bailiran, Onaindia eta bere lagunak baztertuta eta isolatuta utzi ondoren. Indar nazionalistek, beti muturkeria eta zirriparrekin, ez dituzte kontuan hartzen beste guztiak, gatazka asmatu baitzuten bere onurarako, zein den
|
ez
dakigun arren.
|
|
|
Egun bideragarritasun plangintza burutzen ari dira elkarlanean. Oraindik
|
ez
dakite non kokatuko den; hala ere, kokaleku posibleak ari dira aztertzen. Aukerak bi dira, Pasaiako Portuko La Herrera industrialdea edo Oiartzungo Ugaldetxo auzoko futbol zelaiko ingurua.
|
|
|
Besteak?
|
ez
dakigu. Gu lubakiaren alde batean gaude, nahiz eta batzuek gure existentzia ukatu.
|
|
|
Kalkuluen arabera, 70eko hamarkadatik hona gizonezko langileen esperma mililitroko espermatozoideen kopurua ia milioi batean gutxitu da, eta Espainian gauzak horrela jarraituz gero, horrek ia erabateko antzutasuna ekarriko luke berrogeita hamar urte barru.Dena den, jende arruntarentzat eta horien artean gutariko gehienak sartzen gara, arrisku toxikoa, mende amaiera honek uzten duen herentziarik okerrenetako bat, ia ezezaguna da. Merkatu europarrean 70.000 gai toxiko komertzializatzen dira, eta gehienetan, gizaki eta gainerako organismo bizidunentzat landare eta animalientzat dituzten eragin kaltegarriak
|
ez
dakizkigu zein diren. Baina gai kimiko arriskutsuen produkzio, erabilera eta liberazioak ingurumenera eragin ugari dauzka giza osasunarengan.
|
|
|
Aurretik ipuin labur batzuk idatzita,
|
ez
nekien zer nolako harrera izango zuen nobelak. Ipuinekin sariak irabazi nituen, baina gainerako lehiakideak ezagutu barik, horrek ez zidan esaten ipuin ona zenik.
|
|
|
" Kultura" deitzen diote, badakite" Crongis" bat zer den eta zer bihurtzen den uretan bustitzen bada. Baina gero
|
ez
dakizkite beren herri inguruan dauden mendi eta ibaien izenak. Lehiara eta borrokara bultzatzen dituen gizartea ezin da ona izan.
|
|
|
Daniel Urrabieta Euskal Herrian jaio zen, nahiz eta biografietan Madrilen jarri. Vicente Urrabieta Ortiz bere aita Euskal Herritik (inork ere
|
ez
daki zehazki nondik, menturaz nafarra?) Madrila joana zen bizimolde hobe baten bila. Antza, oso pertsona ona izanik ere, talentu gutxi zuen marrazkilari modura.
|
|
|
Bere biografia lausotua dago kontu honi dagokionez; batzuen esanetan," bon vivant" edo parrandazale porrokatua genuen Urrabieta. Besta" basati" baten ondoren desagertu eta inork
|
ez
zekien non zegoen. Hiltzat ere jo zuten, harik eta eliz bateko eskaileretan markesa batek ezagutu zuen arte; beste eskaleekin batera, listua zeriola, tontotua zegoen.
|
|
|
Handienetan behintzat bai. Aragoerarekin
|
ez
dakit zer pasatuko den, asturieraz badakit aurrera doala. Gazteleraz, katalanez eta galizieraz ziur aterako direla.
|
|
|
Eta oraindik, nahiz eta teknikak aurrera egin, haurrek asko irakurtzen dute. Baina
|
ez
dakit gogoz, behartuta ala erdi behartuta egiten duten.
|
|
|
Anartean, udaran udalekuetarako erabiltzen den etxe bat alokatu dute, eta datorren ikasturtean ere bertan jarraitzeko asmoa dute. Behin betiko egoitza non izango den
|
ez
dakite oraindik; mementoz, lurra bilatzen ari dira, non egin dezaketen begira, eta erabakitakoan kanpaina bat jarriko dute abian dirua biltzeko.
|
|
|
Domotika gutxi zabaldua egotearen arrazoi garrantzitsuena bere prezioa da. Bere ezarpen murritza azaltzen duen beste arrazoi bat gizartearen gehiengoarentzat ezezaguna izatea da, jendeak
|
ez
daki zein abantaila eskaintzen dituen eta.
|
|
|
Euskararen erabilera bultzatzearren egin beharreko jauzia duela bi urte egin zuten, euskara hutsean emititzea erabaki zutenean, lekeitiarrez batez ere. 8.000 inguru biztanle dituen Lekeition gutxi dira euskaraz
|
ez
dakitenak. Dena den, saioren bat egiteko prest legokeen norbaitek euskaraz ez jakitea ez litzateke arazo izango, euskaldun baten laguntza edukiko luke-eta.
|
|
|
8.000 inguru biztanle dituen Lekeition gutxi dira euskaraz ez dakitenak. Dena den, saioren bat egiteko prest legokeen norbaitek euskaraz
|
ez
jakitea ez litzateke arazo izango, euskaldun baten laguntza edukiko luke-eta.
|
|
|
hori omen da demokrazia, hori zuzenbidezko estatuaren legea. Beraz, bai, herri osoak badaki presoak badirela, baina haien askatasunaren alde garenak ez gara herri osoa, eta
|
ez
dakit gehiengoa garenez. Asko bai, eta motibatuak.
|
|
|
Jergarena oso arriskutsua da. Gaztelaniazko hitzak sartu eta gaztelania
|
ez
dakitenek ez dute ulertuko. Edo Bilbon erabiltzen den eta slang bihurtu den bizkaierazko berba bat agian Iruñean ez dute ulertuko.
|
|
|
Literaturaren barruan 3 edo 4 dibisioak dira, nork bere zelaian jokatzen dituenak, ez du asko ardura zer egiten duzun, txarregia edo onegia den... diluituta geratzen da taldean. Positiboa da, indibidualki ibili beharrean, batak bestearena irakurtzea, jendeak
|
ez
jakitea zer den zurea eta zer besteena, zein gordetzen den goitizen baten atzean... Sortzen den humusak etorkizuneko pare bat idazle bermatzen ditu.
|
|
|
Garai batean
|
ez
dakit nola sentituko ziren, baina gaur egun ez zara behartuta sentitzen ez bata eta ez bestea egitera.
|
|
|
Niri horrek asko obsesionatu ninduen garai batean. Orain, ordea,
|
ez
dakit hain ona den euskal idazle profesionalak edukitzea.
|
|
|
" El PaØs" eko gehigarrietako kritikoek, kalitatearen arabera edo interes politiko ekonomikoen arabera, liburu batzuen kritikak egiten dituzte. Kritikak liburutegi sareko zuzendariak hartzen ditu (agian, irakurtzen ere
|
ez
daki, baina diru kontuak berdintzen oso ona da), eta zera esaten du: " Kontxo!
|
|
|
Idazleok kontratuaren gure zatia ondo betetzen dugu. Barreraren beste aldean dagoena
|
ez
dakit zer neurritan dagoen geure esku. Mundu guztiak gauza bera esaten du:
|
|
|
Pentsatu nuen beste hainbat gazte ere bazebilela idazten, batzuk liburu osoak zituztela idatzita eta zergatik hautatu ote ninduten ni. Egia esan,
|
ez
dakit argialetxeek zein irizpide erabiltzen duten. Askotan iruditzen zait ez zaiela ardura, esaten dutela:
|
|
|
Hogei urte iragan dira baina haiek orainaldian hitz egiten dute Jose Migueli buruz. Haren gorpuari buruz ezer
|
ez
jakiteak ez die ematen besterako tarterik. Urte asko dira eta gaiaren inguruan jardun duten aldiak kontaezinak, baina samina indarrez ageri da mahaiaren inguruan.
|
|
|
Izenburutik beretik ageri denez, begi onez ikusten gaitu Mark Kurlanskyk. Euskaldunak euskaraz
|
ez
dakien euskaldunak egin lezakeen moduan idatzi digu liburua. Ez da debaldekoa liburuaren izenburutarako Gabriel Arestiren" Nire aitaren etxea" erabili nahi izatea, eta Iratzederren poemak ere ingelesera itzultzen jardutea, nahiz azkenean bestelako izenburua erabaki.
|
|
|
Besterik ez:
|
ez
dakit luzaroan geratu garen, ala aitaren batean abiatu.
|
|
|
Axola zaie? Dendan sartu irten bat egin behar badute, askok
|
ez
daki kotxearen motorra itzaltzea zer den: aho bete hortz utzi ninduen bat" 30 minutu ere" ibili zen pizturik!
|
|
|
Gu, aurrez, aste horretan bertan hartu gintuen Iruñeko Jolaskide gimnasioan eta urduri somatu genuen," debut" aren zain. Ez da ez ohikoa 45 urteko zakur zaharraren ahotan beldur hitza entzutea, baina bazuela,
|
ez
zekiela gorputzak nola erantzungo zion eta duen maila ez erakusteko kezka zuela aitortu zigun. Baina, horrez gain, bere karreraz mintzatu ginen, pilotaren osasunaz, materialaz, apustuez, afizioaz.
|
|
|
Arkeologo horrek indusketa bat egin ondoren beste indusketa batera joatea nahi du, dirua irabaztera, ez da esertzen lasai laborategi batean ateratako gauzak aztertzeko. Indusketa horietatik ateratzen diren gauzak biltegietan almazenatzen dira eta ez dira aztertzen, ez dira publikatzen,
|
ez
dakigu ezertxo ere horiei buruz. Horregatik esaten dut arriskugarria dela arkeologia hori.
|
|
|
Termoluminiszentzia izeneko sistema berri bat badago eta horren bitartez ari gara zeozer egiten. Orain arte esaten genuen Lezetxikiko hezurra zaharra dela, 100.000 urte baino gehiago dituela, baina zenbat gehiago
|
ez
genekien: 150.000, 300.000, 400.000 urte...
|
|
|
Barandiarani egin zitzaizkion omenaldi asko bere garaian, baina omenaldi hoberena arkeologia museo bat eraikitzea izango litzateke. San Telmo museoarekin ari dira orain,
|
ez
dakit zer egingo duten. Proiektu bat bada oso polita, orain dela sei edo zazpi urte egindakoa.
|
|
|
Nafarroako gizartea ez dago euskararen kontra eta badakite lan handia egin dutela errealitate hau aldatzeko; euskararen kontra jartzeko gezurra, iraina eta intoxikazioa erabili dituzte, bizi izan dugun kanpaina mediatikoan ikusi dugun bezala. Gizartean sakonki errotua dago hobe dela jakitea
|
ez
jakitea baino. Nafarroako errealitate elebiduna ukatu dute arlo kuantitatiboan oinarrituz, euskaldunekiko jarrera antidemokratiko eta intoleranteak erakutsiz, giza eskubideak ez baitaude erlazionaturik gizakien kantitatearekin, baizik eta gizaki izaerarekin.
|
|
|
Hala da bai, eta zoritxarrez alderdi sozialista haren atzetik doa. Abertzaletasunaren aurkako gizarte errebolta bat litzatekeela eta halakoak entzun izan dizkiegu sozialistei;
|
ez
dakit hitz horien gatibu diren edo zer.
|
|
|
Eta horretan
|
ez
dakit asmatu dugun. Ze formato behar du gizarte honek usteltzen ari zaion arazoari behingoz adarretatik heltzeko proposamena aintzat hartzeko?
|
|
|
Gauzak honela, espainolismoaren botere politikoa sendotzen ari da, PNVrena, ordea, desegiten. Gaur egun, Oion da PNVk duen udal garrantzitsu bakarra, oraingoz, eta gainerakoetan lehia politikotik erabat alboratuta dago,
|
ez
baitaki oposizioa egiten, are gehiago PNVk berak egindakoaren parekoa gertatzen denean udalen gestiogintza.
|
|
|
Otegi jaunak jakin behar luke euskal frantsesei dagokigula gure etorkizunaz deliberatzea. Euskal Departamendua Espainiako Euskal Herriko abertzale erradikalen errebindikazioa den bitartean, ETAri garaipen hori ez ematea eska tzen diet nire herrikideei; ez daitezela bere jokoan sar,
|
ez
baitakigu afera nola bukatuko den. Hau da departamenduaren aurka aritzeko arrazoietako bat orain.
|
|
|
Egongo dira, (guk
|
ez
dakigu eta nik ez dut ulertzen), kokainarekin eta abar positibo ematen dutenak. Mila substantzia daude, batzuek sendatzekoak eta besteak errendimendua hobetzekoak, eta denek berdin ematen dute positibo.
|
|
|
Mundu honetan alferrik daudenak nortasun agiri eta mugak dira. Karnetean askotan
|
ez
dakigu abizena ere autentikoa daukagun... Zenbat ote gabiltza faltsifikatuta!
|
|
|
Izan ere, ez ditzagun eskuak burura gai honekin bakarrik eraman. Euskal Herria euskara
|
ez
dakiten euskaltzaleez gainezka dago, eta, kuanto, baita erdalzale diren euskaldun askoz ere. Euskal Herriko eliztarren adina 45 urtez gorakoena da eta hala ere, jende gehiena, elizaz ezkontzen da.
|
|
|
Euskal Herriko eliztarren adina 45 urtez gorakoena da eta hala ere, jende gehiena, elizaz ezkontzen da. Euskal Herrian adina Gobernuz Kanpoko Erakunderik inon ba ote den
|
ez
dakit. Hala ere, euskal herritarren artean ametsik kutiziatuenetako bat Administrazioan lan egitea da.
|
|
|
Oso jatorri mistoak dira. Ia
|
ez
jakitea operatiboagoa izaten dela esango nuke, hobeto jokatzen duzulako. Inkonszientea martxan jartzen dizun horretatik ateratzen da sormen guztia.
|
|
|
Muga zehatza da, Goi Bierzoko herrietan galizieraz egiten dute, eta Behe Bierzo leonera hiztuna da. Bost milak edo egiten dute galizieraz, eta
|
ez
dakit nondik datorren hogeita hamar mila eta antzeko datuak esateko tentazioa. Bost milak hogeita hamarrek bezainbat hizkuntza eskubide daukate eta berdin bermatu behar zaizkie eskubideok".
|
|
|
Baserritarrak ziren, zeharo herri euskalduna; pentsa, ni garai hartan Sarako eskolara joan nintzen eta ez nuen frantsesik ikasi! Ikasi nuen" La Marsellesa" baina zer kantatzen nuen
|
ez
nekiela. Beti egoten ginen zigortuak, beti euskaraz hitz egiten genuelako.
|
|
|
Hau ez daukagu egiaztatzerik, baina nahiz min tzakidetza berdina izan, 98an su etena iragarri zuen ETA ez zen 99an aurkitu genuen ETA izan. 98tik 99ra
|
ez
dakit zer hausnarketa, gogoeta edota aldaketa egon zen. Ez dakit ETAk aurreikusi ote zuen guk 98tik 99ra bitartean garatu genuen lana ere.
|
|
|
Batik bat azken urte honetan aukera hurbilak izan ditut. Baina garbi ikusten ez dituzun proiektu handietan
|
ez
dakit aterako ziren hala ez, zuk ez duzu zure aldetik dena ematen aurrera atera dadin. Orduan, proiektu on batekin atera gura duzu, zertxobait nabarmendu daitekeena.
|
|
|
Egia esan,
|
ez
dakit. Gailurrean dauden musikagile gutxi ezagutu ditut.
|
|
|
Musikagileekin ez da hori gertatzen. Inork
|
ez
daki nolako itxura duen Bingen Mendizabalek. Zentzu horretan askoz ere galduagoak daude, askeago.
|
|
|
Pott bandakoak," Oh Euzkadi!" ateratzen zutenak... Ikusi genuen literatura euskaraz egitea bazegoela, ordura arte
|
ez
dakit pentsatzen genuenik ere! Eredu horri begira sartu nintzen euskaraz idazte kontuetan.
|
|
|
Pentsa, unibertsitatean orain itzulpengintza karrera jarri dute. Autonomia Estatutua jarri zenetik urte piloa pasa da, gaur egun Euskal Herrian
|
ez
dakit zenbat mila jende itzulpenetik bizi gara, aldez edo moldez, itzuli eta itzuli, ikasi dugunak. Eta gauzak horrela 20 urtez egon ondoren, orain jarri dute itzulpengintza eskola.
|
|
|
Batetik asko daki, baina bestetik badaki asko jakinda ere erudituegi ez izaten. Aldi berean izkribuetan ikusten da oso apala dela, ez du bakarrik
|
ez
dakit nongo kultura ezagutzen, herri kultura ere oso ongi ezagutzen du, bera ere herrikoia delako. Aparte, kontatzeko modua, duen tonua ere oso bitxia da:
|
|
|
Euskal Herrian horrelako formaziorik ez zen ordurarte eta" eta
|
ez
dakit aurrerantzean egongo den ere". Erronka gisa hartu zuten; euskaldunak hotzak omen gara eta guztiak talde bitxi horrekin dantzan jartzea zuten helburu.
|
|
|
" Bertso neurriek zenbat silaba dituzten... oraindik ere
|
ez
dakit. Doinuak berak erakusten du luzeegi edo motzegi eginez gero.
|
|
|
Gainera, orduan baxua sartu eta talde bezala funtzionatzen hasi ginen. Abestiak naturalki egiteko eta ateratzeko denbora hori izan da beharrezkoa,
|
ez
dakit asko edo gutxi den, baina ez naiz momentu konkretu baten zai egon.
|
|
|
ONU k bere eskuetan dauka erakunde indartsu bat izan ala txepela eta ahula izaten jarrai". Egiteko erraza ematen zuen, baina ez zen horrela izango, oraindik ere zer erabaki
|
ez
jakinik jarraitzen duela dirudi eta...
|
|
|
' Urtain' i begia ondatu ziolako nagusitu zan Cooper, eta ez uste bezin mendean zerabilkialako. Zorigaitz ura ez izatera,
|
ez
jakin Londres' en zer gerta zitekean. Danak aitortzen dute inglesa nekatzen gogor asia zegoala".
|
|
|
garai berri hauetan eta gauzak zihoazen moduan, edo autoantolatzen gara mugimendu kultural moduan bertsoaren transmisioa eta hedapena ziurtatzeko, edo bestela ez diogu etorkizunari aurre egingo. Esan liteke bertso mundua nahi genuen lekura joan dela,
|
ez
dakigu ongi edo gaizki, baina azken 15 urtetan nahi genituen pausoak eman ditugu mugimendu bezala.
|
|
|
Nik uste badagokigula kulturgintzan mahaian kolpe bat ematea, ze azken urteotan entzun eta entzun egon gara. Nik
|
ez
dakit hemendik 20 urtera munduko kulturaren abangoardiaren puntatzat hartuko gaituzten, edo tradizio zaharkitu baten azken reduktotzat. bigarrena gehiago.
|
|
|
Bat batekotasunaren adituak dabiltzan mundu horretan bat bateko bertsogintza gizarte honetan zer den eta nolako barne prozesuak dituen adierazten asmatzen badugu, ondorengo 20 urteetan ahozko literaturaren gairik preziatuena mundu mailan bertsolaritza izango litzatekeela. Zeren gaur egun, 40ko urteetan Balkanetan egindako grabazioetatik ateratzen dituzte ondorioak, edo Afrikako
|
ez
dakit zer triburekin berdin. Eraiki den ahozkotasunaren teoria guztia, gehiago dagokio Koldo Ameztoi ipuin kontalariari bat bateko bertsolaritzari baino.
|
|
|
Eraiki den ahozkotasunaren teoria guztia, gehiago dagokio Koldo Ameztoi ipuin kontalariari bat bateko bertsolaritzari baino. Inork
|
ez
daki hau hemen dagoenik, maila horretan. Desajuste hori bukatu behar da, zer ikasia bai baina zer irakatsia ere badugu, asko.
|
|
|
Nire ustetan bertsolaritzaren osagarri diren gai jartze eta epaitze lanetarako jendea prestatzearen zeregina da oraindik arautu gabe dagoena. Behar denean nonbaitetik sortu dira, behatzez izendatuak askotan eta izendapen horri ezetz esaten
|
ez
dakitenek egin izan dute lan hori ahal duten ondoen. Bertsolaritzaren egituran eginkizun garrantzitsu izan behar badute hori ere antolatu egin da.
|
|
|
Demagun: badakit gaurko gazteek zokormazoa zer den
|
ez
dakitela, baina funtzionatuko duela. Orduan erraza da imitazioz" tontomazoa" edo" kabroimazoa" sortzea," kabroi" soila baino urrutirago doana.
|
|
|
Hori da errealismoaren arazorik handiena. Irakurleak
|
ez
daki errealismoaren gertutasunetik urrutiratzen.
|
|
|
Egunerokotasun mugatuegi bat, adibidez. Eta nolabait, gaurko egunetik urrutixeago begiratzen
|
ez
dakiten begirada horiek. Gure artean oso errotua dagoen beste jokabide bat ere oso arriskutsua da, eta badu bere izena:
|
|
|
Zergatik? Badirelako euskaraz
|
ez
dakiten abertzale batzuk herri honen oso ikuskera kostunbrista dutenak. Eta analogiaz pentsatzen dute, euskaldunok horrelako zerbaitetan ari garela.
|
|
|
Eta analogiaz pentsatzen dute, euskaldunok horrelako zerbaitetan ari garela. Euskaraz
|
ez
dakien nazionalista askok askotan kalte egiten dio euskal kulturari. Kuriosoa da ikustea nola, zuk liburu bat erdaraz argitaratu, eta Euskal Herriko jendeak esaten dizun," hombre, no sabia que escribieseis estas cosas en euskera".
|
|
|
Ikusi bertzerik ez agintarien adierazpenak, euskararen erabilpena murrizteko proiektuak, euskaldunoi euskaraz bizitzeko eskubideak ukatzea, euskarazko lanentzako laguntza ttikitzea. (...) Euskararen izena zikindu ere bai,
|
ez
dakitenendako bereiztale gertatzen dela erranez. Kanpoko hizkuntz eta jendeekin parekatu nahi gaituzte, euskara jakiteari frantsesa edo ingelesa jakiteari hainbertzeko meritua ezagutu.
|
|
|
(...) Kontziente izatea, hor dago koxka. Lehengo ikastetxeetatik
|
ez
genekien, noski, baina gaurko haur eta gazteen artean ere, zenbatek ikasten du Nafarroari Gaztelako armadak kendu ziola bere burujabetza? (...) Zenbatek daki euskara nafar gehienena izatetik gutienena izatera agintari espainiar eta espainiarzaleen bortxatze eta zanpatzetik etorri dela?
|
|
|
Udaltzainari autopistara nola joan behar dugun galdetu diogu. Honek ere
|
ez
daki euskaraz.
|
|
|
Erran zaharra berritu dezagun badaezpada: dakienak daki,
|
ez
dakienak kasu!
|
|
|
Urtarriletik aurrera animali pentsuak debekatuko dituzte. Baina inork
|
ez
daki alferrik galdu den denbora honetan gaixotasunak sortutako ondorioak zenbaterainokoak diren. Gainera, okerrena etortzeke dagoela uste da.
|