|
2000
|
|
|
Duela gutxi" Printze txikia" eman ondoren, 27 urte inguruko mutil bat hurbildu zitzaigun eta umea zela gurasoekin Mexikora joandakoa zela kontatu zigun.
|
Ez
zekien nola baina," Printze txikia" ren kaseta bere etxera iritsi zen. Bere familiaz aparte, hori zen euskararekin zuen lotura bakarra.
|
|
|
Garai batean
|
ez
dakit nola sentituko ziren, baina gaur egun ez zara behartuta sentitzen ez bata eta ez bestea egitera.
|
|
|
|
Ez
nekien nola iritsi mamira; beharbada huraxe izan zitekeen bidea...
|
|
|
|
Ez
dakit nola ikusi nuen ere. Beno, bai, badakit, baina esan nahi dut bidetik ia ezinezkoa zela urtegia ikustea.
|
|
|
Nire ezpain txikienek musu ematen zioten sabelpe horretaraino ailegatu den bere esku jostariari; eta musu ematen zioten, hain zuzen ere, esku horrek abileziaz aurkitu duelako bilatzen ari zen garau txikerra. Ez dakit noiz,
|
ez
dakit nola, nire mingainak ez du gehiago Rocíoren aurpegia ukitu, bat batean hantxe behean baitzegoen, musu ematen eta lehenago inoiz sentitu ez dudan lurrikara bat sortzen nire erraietan barrena.
|
|
|
Baina zuk ere oroituko duzu ikasle hura, beharbada. Burgoskoa zen, baina
|
ez
dakit nola zeritzan... Edo bai...
|
|
|
Haatik, zer nenbilen ni orduan ere pentsu haien hausnarrean eta esperantza faltsuen peskizan, pentsatzeko denborarik ere ez nuenean, zeren ene laguna fin gaitza egiterat baitzihoan, erremediorik gabe! Eta, hala, oharturik ezen Joxek ez zuela deus egiterik bere ezpatarekin eta nik are gutiago gerrian neraman puinalarekin,
|
ez
dakit nola —zeren munduko gizonik ahulena eta ezdeusena sentitzen bainintzen—, baina, premiazko premiak premiaturik edo, zaldun haien arterat egin nuen bat batean, paparretik dilindaka nuen erlikiontzi iduriko hura eskuan. Eta erran nuen ozentki:
|
|
|
Ez dizut kontatuko zenbat neke eta trabailu, eta zenbat pena eta sufrimendu pairatu behar izan genuen, ezta zenbatetan sentitu izan nintzen ahiturik eta anu eginik ere, zeren zuhaurk ere imajina baitezakezu, hango ibai-adar lohitsuetan eta hango baso amarauntsuetan, ni neure hanka herrenarekin arrastaka, behin baino gehiagotan biluz eta ortuz, ez aldatzeko atorrarik eta ez etzateko oherik, atsekabearen bide meharrean gaitz eta penos, deserosotasuna eta gabetasuna egunorozko bisitari bagenitu bezala, eskuak eta oinazpiak maskurturik eta ikorzirinez josirik... Nik
|
ez
dakit nola atera ginen handik bizirik, ez bada zeren Probidentziak gidaturik eta indarturik baikindoazen, hain izan baitzen neurriz kanpokoa gure gorputzen soportua eta jasana, eta ez bada zeren neure ondoan bainuen Goruki, zeinak, nola baitzen oihanean jaioa eta oihanean bizia, beti baitzekien, baita zalantzarik edo ondikorik handienen erdian ere, norat jo, eta zeinak beti baitzuen aterabideren ... Eta, arrazoin bertsuagatik, ez dizut kontatuko, halaber, nola garaitu eta azpiratu behar izan genuen hainbat eta hainbat mehatxu, zeren oihaneko edozein lekutan eta edozein partetan ezkuta baitzitekeen mandatari gaixto bat —hemen suge pozointsu bat, hor armiarma are pozointsuago bat, eta han piztia—, heriotzaren mandatua noiznahi den zabal zezakeena.
|
|
|
Eta nik Gorukirekin hitz egin nahi izaiten nuen, haren kontsolatzeko, baina
|
ez
nekien nola, egunez ezinezkoa zelako, zeren eta trabailuz trabailu baitzebilen, eta gauez ere neke eta gaitz izaiten zelako, indiar guztiak lastozko txabola haietan pilaturik bizi zirenez gero, borzpasei guardiak guardiaturik.
|
|
|
Nik ere guti sinesten nian. Damatxoa mintzatzen hasi zaidanean, ordea,
|
ez
zekiat nola erran, baina barren barrenean sentitu ditiat haren hitzak, eta orduan jakin diat ezen hark errana gertatu eginen zaidala. Segur nagok, segur nagok...!
|
|
|
Gibela beha paratzen nauk, eta Inkisizionearen gartzela sekeretuetan egin nuen egonaldia oroitzen diat: hango harri hotzak, hango burdinak eta hango ezina... baita nola, bakardadearen negu gordin hartan, zoratzeko beldur ere izan nintzen hainbat mementutan, halako moldez, non oraino ere
|
ez
baitakit nola jalgi nintzen handik neure buruaren jabe. Erraiten ditek ezen Jainkoak hersten gaituela, ez itotzen, eta nagok ezen egia izan daitekeela, ene kasuan bai bederen.
|
|
|
Eta nik pentsatu nuen, kapitaina hura erraiten ari zelarik,
|
ezen
banekiela nola ihardetsiko niokeen, baldin hitz haiek urte pare bat lehenago erran izan balizkit: ihardetsiko nion ezen haiek guztiak agure zahar urtatuaren desenkusak zirela, hain bainengoen haragiak itsuturik; orain, aldiz, pentsatzen nuen ezen jakintsu baten hitzak izan zitezkeela.
|
|
|
—Lehengo egunean haren agentzian izan ninduan, aspaldiko partez.
|
Ez
dakik nola dagoen.
|
|
|
Ttipik, botila berreskuratuta, hurrupada luze batez ospatu zuen bere ateraldia.
|
Ez
dakit nola, manera kausitua zuen aho zulora zuzen isurtzeko. Guregandik metro gutira, ostatu barnera sartu nahian zebilena abarroska eta ukaldika lotu zitzaion ate itxiari.
|
|
|
Hamahiru urteen zedarria gibelera utzi arte
|
ez
dakit nola moldatzen nintzen. Litekeena da gau osoa hats batez egitea, lozorroan.
|
|
|
—Hara, ama,
|
ez
dakizu nola...
|
|
|
Orain pentsatu nahi dut, hain zuzen ere gogoeta horrek atxiki zituela nire eskuak teklatu gainean.
|
Ez
dakit nola azaldu, proba suerte bat akaso, ene lagun zendua, nonahi zela ere, paratzen ari zitzaidana. Nik, bederen, horrelaxe hartu nuen.
|
|
|
jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez eraman... (
|
ez
dakit nola azaldu, gauzak adimenarentzat azkarregi gertatzen dira beti), tira, gauza da xabalina zelaira erori arteraino (ez besteak bezain urrun, bai besteak baino azkarrago eta parabolikoago) ez ginela jabetu, zera, inor ez zela jabetu (jaurtitzaileak jauzi txikiak egiten baitzituen artean, edo besoak gora eta behera altxatzen) jaurtitzaileak burua galdu zuenaz, edo, zuzenago esateko, xabalinak... Nik, nolanahi ere, ez nuen ikusleen asaldura edo izualdi edo erruki berantiar harekin bat egin; ez.
|
|
|
Eta hutsik egin gabe joan zela esan dugu, eta bere lana txukun bete zuela ere bai, azken baieztatze hau guztiz egia ez den arren. Eta ez da guztiz egia ezta guztiz gezurra ere, Brown jaunak, nozitu zituen barne aldaketen ondorioz, batik bat, ez baitzuen azkenerako gauza bat ondo egiten,
|
ez
baitzekien nola erabiltzen zen ordenagailua, zer zen marrazki bat, zertarako balio zuen arkatz batek. Inor ez zen, ordea, azken aste hartako deskalabroez ohartu, neurri handi batean Brown jaunak aurrez eginda zeuzkan lanak mahairatu zituelako, artelan benetan dotoreak, eta haien aurrean makurtu eta plantak egiten jardun zuelako, eta estrategia hari esker libratu zen azalpen zailak eta mingarriak eman behar izatetik.
|
|
|
Ikaragarriren bat egin behar genuen. Ziur nintzen, eta
|
ez
nekien nola parte hartu. Eta utziko ote zidaten parte hartzen?
|
|
|
Alabaina, nik ez dut askoz gehiago ikusi, zeren bat batean Rubenek eskutik indarka heldu, eta, oraindik
|
ez
dakit nola, ni zulo jendetsu hartatik ateratzea lortu baitu (atera bidean, segurtasun zaintzaile erraldoi bat hurakan baten pare igaro da gure albotik). Kanpora irten garenean, sabelean halako bulkada bortitz bat sentitu dut, eta berehala tripei heldu, burua makurtu, eta, nire GMI aren kalterako, botaka egin dut.
|
|
|
Ruben musu bat ematera hurbildu izan balitzait, erantzun egingo niolakoan nago. Bai, badakit hilabete batean ezin dudala bizi Dabidekin urtetan bizi izan ez dudana, baina,
|
ez
dakit nola esan. Amodio souvenir ak...
|
|
|
|
Ez
dakit nola definitu hau guztia: dramatikoegia, trajikomikoegia...
|
|
|
ezin dut eraman bulegoan edo kalean aurpegi txarra duzula esaten dizutenen zurikeria, lagundu baino gehiago zein makal zauden nabarmendu nahian dabiltzala dirudielako; ezin dut eraman katedral batean zein bakarrik zauden esatera datorrenaren eskuzabaltasuna, onberatasuna, ez dakit zer hori, halakoek norbera gehiago hondoratzea nahi luketela dirudielako.
|
Ez
dakit nola esan...
|
|
|
|
Ez
dakit nola hasi. Beharbada neure burua zuritzen has ninteke eta, esan, ezer baino lehen, Teresa bezala bakarrik bizi diren pertsonek, niretzat badutela misterio plus bat, erakargarriago egiten dituena.
|
|
|
Eta berehala entzun dudanak baino gehiago, egoerak berak gaizkitu nau.
|
Ez
dakit nola esan. Nire bidaia hau erretrasmititzen ari direlako sentsazioa izan dut, intimitaterik ez banu bezala, eta, Karmelo oraindik ere aski atsegina zaidan arren (azken batean, berak nire berri duen neurri berean dut nik harena, edo hortxe hortxe, eta, bestalde, mezuan sumatzen zaio ez dela gaiztoz ari, ez dela gustura ari), ez zait batere atsegina egiten beraren begiradapean ibili behar izatea, eta are gutxiago Teresa etxean ez topatzea eta harekin askatu ezin izatea.
|
|
|
Eta orain, familiarekiko harreman horri nolabaiteko tamaina hartua genionean, gutxien espero nuenean, hara non banandu egin garen, zinez, edo banantzekotan gauden, zinez, edo..... Eta hala ere, orain familiakoei ezin bada ezer esan,
|
ez
jakin nola adierazi. Baina egia esatera, nahiz eta orain denengandik urruntzeko beharrizana sentitu, nahiz eta kontraesan izugarria izan, familia babesgarria egiten zait, eusgarria, larrialdietarako 24 ordutan prest dagoen sorospen zerbitzua:
|
|
|
Halako sendatze magiko baten ondoren beti esan liteke: gaixotasunak hau ulertzen ez badu,
|
ez
dakit nola esan niokeen.
|
|
|
Eusebio horrek, esate baterako, aldatzeko arroparik ere ez zeukan; neuk eman nizkion; oinetakorik ere ez, etxean egoteko zapatila pare bat besterik ez; baina labana handi bat bai ordea, bandoleroen tankerakoa, beti aldean erabiltzen zuena. Egun batez, lanera bidean, autobusera igo eta,
|
ez
dakit nola, nahi gabe inondik ere, oina zapaldu nion han zihoan arabiar bati. Nik ez nion jaramonik egin hala ere, eta esertzera joan nintzen.
|
|
|
– Harrigarria! –esan zuen Mikelek–
|
Ez
dakit nola ez naizen orain artean konturatu!
|
|
|
– Bai,
|
ez
dakit nola, ez dakit noz arte, ez dakit zertarako, baina orain bizien artean nago barriro. Saiatu naz nitaz idatzi daben beste gizon argi batzuekaz berba egiten baina ez nabe ikusten, ez nabe aditzen, ez nabe sentitzen.
|
|
|
Ohe ondora etorri eta ea zeren zain nengoen esaten zidan behin eta berriz, hiltzeko behingoz, hil egin behar nuela derrigor, dena prest zegoela eta ni hiltzea baino ez zela falta. Ni hiltzeko prestatu nintzen, amak esaten zidan bezala, eskuak bular gainean gurutzatuta, baina
|
ez
nekien nola hil.
|
|
2001
|
|
|
Zurrumurrua eta
|
ez
dakit nola definitzen duen hiztegiak hitz egin behar ez denaz hitz eginarazteko biderik egokienetakoa da. Zurrumurrua da lotsagabeek gupida gabe besteak lotsatzeko erabiltzen duten tresna.
|
|
|
IMANOLek
|
ez
daki nola gelditzen den, jakina. Botoiak sakatzen hasten da, bata bestearen atzetik.
|
|
|
Matildek
|
ez
dakizu nola maite dituen afariak!
|
|
|
(larrituta)
|
Ez
dakit nola itzaltzen den...
|
|
|
(?/?) Bai horixe! Itzultzeko asmoa dut, baina
|
ez
dakit nola. (?/?) Bihar gauean, bai, Saturnon.
|
|
|
–Herminio, maitea, neska hau... Barkatu,
|
ez
dakit nola deitzen zaren.
|
|
|
Izugarri maite dut itsasoa.
|
Ez
dakit nola esan. Behar dut.
|
|
|
Ezinezko zerbait, politegia litzatekeena edo. Eta hain zuzen ere,
|
ez
dakit nola esan baina, juxtu horregatik nengoela beretaz hain maiteminduta uste dut, heldu ezineko zerbait zelako, bezala.
|
|
|
Bai, Arantxak berak nahi zuen bezala erabili nahi zuen beti, esan du haserre, sarjentona horrek, baina nik bereak eta asto beltzarenak bota nizkion, ze uste zuen ba horrek, nire Jon horrela maneiatzen lagako niola nik. Tasiok
|
ez
daki nola moztu hura. Ez daki nora begiratu.
|
|
|
Beldurrez hurbildu zen arratsaldean etxera.
|
Ez
zekien nola hartuko zuen Mariak, zelako aurpegiz. Beldurrez ireki zuen atea, baina ez zegoen inor.
|
|
|
N: Oi, Samuel,
|
ez
dakizu nola..., ez dakizu zenbat...
|
|
|
E (larri):
|
Ez
dakit nola hasi... Ez daukat txanpon gehiagorik...
|
|
|
Ezagutu, Salamancan ezagutu nuen Altuna, bera ikasle zebilelarik deserrian eta ni,
|
ez
dakit nola, hara agertzen nintzen haietan ez bainintzen ofizioz ez txoil ikasle eta ez txoil irakasle; bai, agian, bien erdiko. Igande ilunabar batez edo bestez oroitzen naiz, negu giroko iluntze goiztiarrean batera eta bestera genbiltzalarik, Euskal Herriaren etorkizun beltzaz ardurati, ezinbestean.
|
|
|
Iliada, gainera, oso gogoko dut aspaldidanik. Mutil koxkor ginela, eskuetaratu zitzaigun,
|
ez
dakit nola, adiskide batzuei eta niri, Segaláren erdal itzulpen bikaina. Eta poema zahar hark, artean Buffalo Bill, Wild Bill Hickock eta Billy the Kid en ibilerak besterik irakurtzen ez bagenituen ere, zeharo bereganatu gintuen.
|
|
|
Basarri eta Uztapide lagun handi zituen Zavalak, eta gainerako bertsola ri gehienak ere bai. Oraingoekin
|
ez
dakigu nola moldatzen den, eta zera galdetu diogu: ea aspaldi honetakobe rtsolaritza jarraitzen duen, ea ezagutzen duen azken bi hamarkada hauetako bertso martxa.
|
|
|
Vctor Manuel Arbeloak artista lana egin du arrazakeria eta xenofobia hizkuntzari lotu dizkionean.
|
Ez
dakit nola. Juan Ramon Lodaesentzatarrazakeriak eta hizkuntzak iturri bera dute.
|
|
|
Bakarretan, punpean ateratzen nintzen ohetik, ustez lanera joatekoa nintzela; baina ez, igandea zen eta ohituraz igandeetan, oraindik, ez genuen produkzioaren segurtatzeko premiarik. Oraindik diot, geroan
|
ez
baitakigu nola biribilkatzen ahal diren gauzak. Behialako Marcel gaixoaren antzera, ohe gaietan nire modelo lehiatua, mihiseen artean egoten nintzen, zinez belhitu bitartean ametsetan, lurrean zehar ibiliaren erruz dastatu nituen" esnatze" anitzak zerrendatzen.
|
|
|
– Zainak ematen dit badagoela zerbait honetan guztian...
|
ez
dakit nola azaldu, zerbait zikina, kirasduna –mintzatzeko moduagatik barrena husten ari zela zirudien: nire eskua irmoki helduta zeukan eta hitzok grinatsu ebakitzen zituen.
|
|
|
Dudarik gabe oso datu interesgarria zitekeen. Hala ere
|
ez
nekien nola lotu kasuarekin.
|
|
2002
|
|
|
Zenbat aldiz joan naizen saioa hasteko zorian zegoela botaka egitera! Nik
|
ez
dakit nola segi nuen bertsotan, hain gaizki pasatzen nuen eta. Bere kasa joan zen korapilo hori, orain ez dut horrela sufritzen.
|
|
|
Hala ere,
|
ez
dakit nola eraiki ahal izango duzuen etxe berri bat orain arte gertatutakoez... ez dut esango ados jarri baina elkarrekin baloratu gabe. Eta ez naiz zauriak sendatzeaz ari.
|
|
|
Eta
|
ez
dakit nola, biok asazkatu edo, lasai lasi geratu ginen, bakoitzak bere askatasuntxoa eskuratu genuela uste izanik. Baina geroago... urak beuren bidean.
|
|
|
Gure ama eta Asun bi izaki berdinezak zirela begitandu zitzaidan.
|
Ez
dakit nola, baina ama minak jo ninduen eta egun haietan beste gonadunik ez nuen gogoan izan.
|
|
|
Pentsio planaren kuota eta kobratu dizkidaten gastuak eta interesak itzultzea eskatu dut, baina ezezkoa erantzun didate eta
|
ez
dakit nola defendatu.
|
|
|
Gela honen diseinuan aritu ginenean, mintza saioak antolatzeko beharra ikusigenuen, gelaren zutabeetako bat baitira, baina
|
ez
genekien nola erantzun, zalantzahandiak sortzen zitzaizkigun. Dena dela, ikusiko duzuenez, telefono sisteman etaautoikaskuntzarako gelan aritu garenok pertsona berak gara, eta batean baliagarriasuertatu zaigun eskema, bestean ere bai.
|
|
|
Hitz egingo al diot edo ihesi joango naiz? Benetan
|
ez
dakit nola jokatu.
|
|
|
Bestalde, Iturriek adierazi du gurasoek «ados egon behar dutela hezkuntza irizpidearekin, haurrekin eta zaharrenarekin nola esku hartu, arreta banatzeko eta denak elkarrekin gauza dibertigarriak egiteko». «Ezkontza kontsultara etortzen da haurra sufritzen ikusten dutelako eta
|
ez
dakitelako nola tratatu gaia. Zaila da lekuz aldarazitako mezua transmititzea, eta askotan haurrak ez du ulertzen, eta berriz ere oheratu egiten da ohean, amesgaiztoak ditu, biberoia hartu nahi du berriro, eta gurasoek ez dakite nola konpondu hori», esan du Manuel Jimenezek.
|
|
|
«Ezkontza kontsultara etortzen da haurra sufritzen ikusten dutelako eta ez dakitelako nola tratatu gaia. Zaila da lekuz aldarazitako mezua transmititzea, eta askotan haurrak ez du ulertzen, eta berriz ere oheratu egiten da ohean, amesgaiztoak ditu, biberoia hartu nahi du berriro, eta gurasoek
|
ez
dakite nola konpondu hori», esan du Manuel Jimenezek. Amesgaiztoak Esperientziari esker, Jimenezek ederki ezagutzen ditu haur jeloskorren ametsetako nahasteak, jaioberriaren inguruan biraka ibiltzen direnak.
|
|
|
«gehiegi entzuten da, oso oldarkorra da eta inolaz ere ez du eskolara joan nahi» dio Fuentesek. Familia, etsita Jelosia normaletik pasatzen denean eta familiak
|
ez
badaki nola aurre egin egoerari, egiturak desorekatu egiten dira eta denak «desenkitatuta» amaitzen dira. Jimenezek dioenez, «gurasoak ohartzen dira eskuetatik ihes egiten dien egoera dela, eta haurraren erreakzio asko ez direla aurrez pentsatuta», eta, beraz, honako hau esaten du:
|
|
|
Han, bi zientzialarik jakin dute nornikotina izeneko nikotinaren azpiproduktu metaboliko batek zelulak kaltetzen dituzten hondakin konposatuak sortzen dituela. Azterketa epidemiologikoek argi eta garbi erakusten dute erretzeak biriketako minbizia eta beste gaixotasun batzuk eragiten dituela, baina oraindik
|
ez
dakigu nola nikotinak eta zigarretetan dauden gainerako produktuek kalteak eragiten dituzten zeluletan. Scripps Institutuko kimikariek, Tobin Dickersonek eta Kim Jandak frogatu dute nornikotina proteinen azalean dauden aminoazidoekin akoplatzen dela.
|
|
|
Ez da ezer gertatuko onartzen baduzu, Yael, jarraitu zuen. Oso urduri jarria nintzen jada, eta
|
ez
nekien nola erreakzionatu niretzat erabat berria zen egoera haren aurrean. Nolatan susmatu du homosexuala naizela?, pentsatu nuen nire baitan.
|
|
|
Badakizue zergatik:
|
ez
dakigu nola azalduko den Alex. Jarrera ulerkorra hartu dugu, badaezpada.
|
|
|
–Egia esan
|
ez
dakit nola erantzun horri. Ez dakit nola hasi ere.
|
|
|
–Egia esan ez dakit nola erantzun horri.
|
Ez
dakit nola hasi ere.
|
|
|
Mirarik zakiletik erdi heldu zion. Koadrilako beste neskek esanda, bazekien eskua mugitu behar zuela, gora eta behera edo, baina ez zegoen seguru,
|
ez
zekien nola, eta gainera ez zen ausartzen. Hala ere hobeto heldu zion.
|
|
|
|
Ez
dakit nola baina zure eskuetara etorri naiz. Nire jabea izatea erabaki duzu.
|
|
|
maitasun pixka bat. Aski da hori; laztan laztan banauzu,
|
ez
dakizu nola eskertuko dizudan!
|
|
|
San Pedro egunean meza entzun, Altzako San Martzial parrokiako elizan, eta anaiaren etxerantz abiatu zen gero, San Markorako bidean zegoèn Martigoi izeneko baserrirantz... baina, nola eguraldi eguzkitsua zegoen eta denboraz ongi zebilen, San Marko aldera joatea erabaki zuen, baserria alde batera utzita. Iritsi zen, bada, San Markoko gotorlekura, baita kanoi batzuk zeuden lekura ere, nik
|
ez
dakit nola, zeren soldaduren batek behar baitzuen inguru haietan guardia egiten: hantxe behar zuen, bai, oihu batzuk aditu baitzituen bat batean:
|
|
|
Hura larritasuna! Doberman bat zetorren nire gainera, bel beltza eta handi handia, baina nik orduan, oraindik
|
ez
dakit nola, ihes egitea lortu nuen, korrika eta lasterka.
|
|
|
Tori. Akordatu ere
|
ez
dakit nola egin naizen, hemen egon zen zalapartarekin.
|
|
|
|
Ez
dakit nola zareten hainbeste lo egiteko gauza. Bazkaldu eta lotara.
|
|
|
Txoferraren ondoko eserlekuan eserita, autoko leiho  tik ikusten nuen guztia kontatzen hasi nintzaion anaiari.
|
Ez
dakit nola eta zergatik, baina berarekin hitz egiteko halako irrika sortu zitzaidan bat batean, esan beharreko guztiak esateko astia faltako balitzait bezala. Amets asko izan nituen gauean, eta kezka txiki bat banuen barruan.
|
|
|
Fa!, nik
|
ez
zakinat nola erreakzionatuko nukeen hire tokian! esaten du mozkoteak.
|
|
|
Segur aski ere, zuk
|
ez
dakizu nola hasi ginen honekin, baina esan nahi dizut, nire adin direnak ongi aski oroitzen diren gisa, garai hartan, egun ez bezala beharbada, kezka handia genuela guk euskararekin. Garai ilunak ziren haiek gero!
|
|
|
– Izan da koadrila bat, portugesak ematen zuten, baina karuegia iruditu zaie –eskuak gerritik beherako amantalean astindu eta zutitu zuen burua–
|
Ez
dakit nola moldatuko garen, azken hilabeteotan gero eta gutxiago etortzen dira. Prezioak igo genituenetik...
|
|
|
Negar eragiten zion kea zen dena. Idatzi zuen suhiltzaileek
|
ez
zekitela nola aurre egin suteari. Ikaratuta zegoen.
|
|
2003
|
|
|
Baina
|
ez
dakit nola iritsi naizen Donostiatik heterodoxiara. Errima kontsonante eta asonanteez darabilgun saltsa maltsagatik izango da.
|
|
|
Gainera, nagusi den espekulazioaren kultura dago, errealitate fisikoarekin zerikusi gutxi duena baina ekonomian nagusitzen dena; eta
|
ez
dakigu nola gelditu.
|
|
|
Adituek diotenez, haurren artean Sarearen erabilera segurua sustatzeko moduetako bat gurasoei eta aitona amonei haiekin nabigatzeko eskatzea da. Baina, kasu askotan, “familien artean porrot digitala dago; nagusiek
|
ez
dakite nola moldatuko diren sarean, eta beldur hori galdu behar dute”, adierazi zuen Madrileko Komunitateko Adingabearen Defendatzaileak, Pedro Núñez Morgadesek, Redchil.es, Terra, AVE sfamilia enpresa publikoak sinatutako haurren eta gazteen arteko nabigazio segurua sustatzeko akordioa sinatzean eta aurkeztean. FSIE eta ERABILERA.
|
|
|
Kexatu zitzaion. Nondik heldu zara. Oya oraingoan altxatu zen eta erantzun zion: Francfort Sur le Main-etik heldu naiz. Non da hori. Alemanian. Zoin eskolatarat joaten zinen?
|
Ez
dakit nola erraten duzuen turkieraz. Alemanez Hauptschule deitzen dute. Haup...?
|
|
|
|
Ez
dakik nola poztu nindun hire etorrerarekin, txo zioen Xiprik herriko tabernako zurezko mahaian eserita zeudelarik. Benetan gogoa nian hirekin lehengo moduan egoteko, luzarorako izanen den jakin ez arren...
|
|
|
|
Ez
dakit nola aguantatu nituen hamabortz hilabete luze, etxe handi eta heze batean, urte pasatxo, inoren konpainiarik gabe, inor besarkatu gabe. Urte hartan pasa nituenak ez dizkiot inori opa, ezta munduan dagoen gizakirik maltzurrenari ere.
|
|
|
Jo dezagun jubilatu egin dela eta herentzian utzi diela bi oinordekori kioskoa. Hauek
|
ez
dakitela nola egin banaketa eta bururatu zaie hizkuntzen arabera egitea, batek euskarazkoak eta besteak gaztelaniazkoak. Zer izango luketen ikus dezagun.
|
|
|
Pertsonaiek kutsatu egiten dutela esaten zuen orduan. Ni ez naiz idazlea eta
|
ez
dakit nola diren gauza horiek, baina era guztietako aldarteak eragiten zizkion idazteak Monikari. Bolada horretan bereziki isilune luzeak izan genituen gure artean eta arrotz bati bezala begiratzen zidan tarteka.
|
|
|
–Ama, zerbait esan nahi dizut, baina
|
ez
dakit nola, ezta nondik hasi ere... Izan ere, gaua iritsi da etxe honetara... zure ausentziak inguratzen bainau ni, desertu beltz batek bezala, eta nire ausentziak zu.
|
|
|
|
Ez
dakit nola egongo nintzatekeen orain ihes egin ahal izan ez banu, beste zenbait egunetako tormentua pairatu behar izan banu. Ez dut uste orain idazten ari naizen bezala idazteko gauza izango nintzatekeenik, ez dut uste adorerik edukiko nukeenik kontatzeko.
|
|
|
Poliziek esan zioten neure burua bota nuela leihotik behera bere izena ez ematearren. Ez zen egia, orduan
|
ez
nekien nola zuen izena.
|
|
|
Amaya y los vascos en el siglo VIII irakurri omen zuen noizbait, eta orduan bururatu omen zitzaion hona etortzea.
|
Ez
dakit nola, erantzukizunaren gaira etorri gara.
|
|
|
Karla ezagututa
|
ez
dakit nola ez zaidan burutik pasatu. Iban ere gonbidatu du.
|
|
|
|
Ez
dakit nola gertatu zen. Kontua da, eskumuturrarekin ia sudurra txikitu niola parean neukanari.
|
|
|
Egia esan, ez dakit zer nolako bikotea osa dezaketen sasikume batek eta española batek baina, gureak behintzat aurrera darrai.
|
Ez
dakit nola esan genizkion elkarri horrelako gauzak. Garrantzitsuena, nik hala eraso ondoren, oraindik ere nirekin itzultzea.
|
|
|
Hautsi eta errautsi zenuen.
|
Ez
dakit nola jasan zuen horrelako gutxieste zaparrada!
|
|
|
Agian barkatuko didate.
|
Ez
dakit nola sinetsi ahal izan dudan horrelako ele huts saltsa horretan.
|
|
|
Txokok herrialde urrun bateko ganbaran eskuratu zuen Bozek kartzelatik bidali gutuna.
|
Ez
zekien nola, baina denboraren botereaz heldu zitzaion. Gutuna tinbrerik gabekoa zen eta pentsatu zuen, postaz baino eskurik esku iritsi zitzaiola.
|
|
|
Apolitikoak omen direnak dira erasokorrenak euskalgintzaren kontra.
|
Ez
dakit nola lortzen duten, baina askatasunaren izenean baztertzen dute euskara zokorik ilunenetara eta euskararen kontra ekiten dute modurik basatienean, ahal duten guztienetan.
|
|
|
aisiarako proposamenak, musika, telebista osoak dakarrena, behar gorrieneko produktuak eta abar. Baina, hiritar gehienek
|
ez
dakite nola funtzionatzen duen bere prozesu kulturalak. Bestela esateko, jendeak gutxiago daki bere garunaz bere autoaz baino.
|
|
|
lan kontratu erregularra eta nolabaiteko etekin finkoak —soldata barne— dituen langilea pribilegiatu bat da. Egia esan, sindikatuek nahi dituzte langile informalak ordezkatu, baina
|
ez
dakite nola egin. XX. mende hasieran, artesauen sindikatuek ere ikasi behar izan zuten industriako langileak antolatzen.
|
|
|
Orain kontua egiazkoa da, ordea. Damianek
|
ez
daki nola irten atakatik. Barandiaranek ez zion adierazi zer egin behar izaten den halakoetan.
|