|
2000
|
|
|
Muga Gipuzkoa zen, baita Araba ere, baina garai hartan Pirinioak ez ziren inongo muga. Hango jendearen artean, halaber, jauntxo tiki anitz zegoen eta une horietan, zergatik
|
ez
badakigu ere, Nafarroa Garaian horietako leinu historiko anitz desagertu zen, bertze horiei tokia hartzeko aukera emanez. Batzuk Korte berrirat joan ziren, bertzeak herrietarat.
|
|
|
Zeberioko laminaren asmoa ez da ona, hilari bota zion kapa, sarea arrainaribezala, harrapatzeko asmoz. Eta arima zertarako behar zuen zuzen
|
ez
badakigu ere, segur da ez zuela hartaz gauza onik egingo.
|
|
|
" Hire lehenengo kezkari buruz, hauxe erranen diat: ez hago hain gaizki, Joanikot, zeren bide erdia egina baitaukak, baldin hegaldatu nahi duala badakik, norat
|
ez
badakik ere; bigarrenari buruz, berriz, jakin ezak ezen su tipia handi ere egin daitekeela, haizearen eraginaz... Eta hondarrean hauxe baizik ez diat erranen:
|
|
|
Haren hondar erranak, berriz, hitzik gabe utzi ninduen, kikildurik. Baina, harri eginik nengoen arren, harro nengoen, bertzalde, osabak nigan jartzen zuen konfiantzagatik, haren asmo zehatzen berri
|
ez
banekien ere, artean ez bederen. Eta ez nuen deusen protagonista izan nahi, baina bertzerik ez nuen nahi jadaneko...
|
|
|
Zeren eta, nik deus ere deliberatu aitzin, beren jokoa jokatzen ari baitziren osaba eta Maddalen, artean deus
|
ez
banekien ere...
|
|
|
Salamancatik itzuli nintzenean, berriz, trabailurik eta egitekorik aski izan nuen osaba Joanikoten kalbarioarekin, bertze kontu haiekin antsiatzen hasteko... Baina denbora hura ere iragana zen eta etxetik ihes egin berria nintzen... eta iraganarekin hausteko gogo bizi hura nuen, errai erraietaraino sartua, hura nola bideratu behar nuen
|
ez
banekien ere. Zeren eta gero eta gehiago ohartzen bainintzen, konparazione, ezen laket nituela neskatxak eta emaztekiak... baina non zegoen plazer haren neurria?
|
|
|
bertzeek adina balio dutela erakutsi beharrak joak izaten dira maizko, eta horrek ondorio gaiztoak ekartzen ditu nagusi baten bulegoa squattatzera etortzen direnean, bi egunetarako baizik ez bazen ere, abuztuko larunbat horretan bezala: dena kontrolpean eduki gura, eta denetan agindu nahi, baita
|
ez
dakizkitenetan ere.
|
|
|
Nahi baduzu gera zaitezke, gure artekoan zuk ere zeresan handia duzu. Nire hitzekin neure burua bera ere harriturik nuen arren, hitz horiek, zergatik
|
ez
badakit ere, adoretu egin naute. Orduan ulertu dut Dabidengana ez naizela joan besterik gabe bakezkoak egitera eta, lehen bezala, amen, amen esatera.
|
|
|
Barne iraultza haren eldarnioan, ezinbestean eta lehenbailehen hartu beharreko erabakia zen ordura artean funtsik gabeko asmo lanbrotsua baino izan ez zena: lana utzi eta etxetik alde egin behar nuen, nora eta zertara
|
ez
banekien ere.
|
|
|
etxe handiak, dendak, tabernak, jendea hara eta hona, autoak asfaltozko bide gainean... Autoen itxura bitxiak XXI. mendean egon zitekeela pentsarazi zion Lauaxetari; inguruak, berriz, zehazki zergatik
|
ez
bazekien ere, Gernika ekartzen zion gogora. Horretaz pentsatzen ari zela," Gernika Garbiketak S.L." errotulua irakurri zuen ondoko bidetik igaro zen furgoneta txuri batean.
|
|
2001
|
|
|
Munduak bizi duen aro berri honetan euskarari leku bat aurkitu nahi badiogu, Mitxelenak eskatzen zuen benetako leku nahikoa, abiapuntua izan da euskararen kultur eta hizkuntz esparru osoan (guk zentzu kultural argi batez Euskal Herria deitzen dugun horretan, alegia) euskara herritar guztion kultur ondaretzat hartua izatea; herritar guztiona esan nahi dut: euskaraz jakin eta egiten dugunona, baina baita ere euskararik
|
ez
dakitenena ere. Hori ezinbestekoa dela iruditzen zait, alde batetik.
|
|
|
Laster betetzekoa, esan beharrik ez, politika bideetan barrena. Politique d, abord izan zitekeen gure ikurritza (horrela esaten zen, nik uste, erdarazko" lema"), baita frantsesez
|
ez
genekienena ere. Barkakizun zela deritzat, halaz guztiz, gure gehiegizko seta, irudipen edo lilura baten fruitu zenez gero.
|
|
|
Ordukoek, gorago esan dut eta, ohituretan lasaiago bezala, askatuago ere zuten mingaina mintzatzeko18
|
Ez
dakit ere ongi ohitura aldatze hori zerk ekarri duen. Manuel Lekuona jaunak dio gaitzik gabeko anitz jolas XVIII. mendean sartu zitzaigun jansenisten setak deuseztatu zituela.
|
|
|
Arana Goiriren eragina, hizkuntzari buruz ere bai, ez dut nik batere gutietsiko. Damurik," sasoi hartako jelkideek" nola idazten zuten ongi
|
ez
badakit ere, Kintanak baino hobeki dakit, halabeharrez eta merezimendurik gabe. Lehen burutik hasten bagara," jelkide" horiek ez ziren" jelkideak"," jeltzaileak" baino, eta nork bere buruarentzat begiz jo duen izena zor diogu gainerakoek.
|
|
|
Nahiko nahasita zegoela zirudien, honelako zerbait galdetu zuenean: " Orduan, Heraklitok esan bazuen gizon bat ezin dela bainatu bi aldiz ibai berean, baina, beste aldetik, hemen entzun dugun bezala, baldin eta egia bada, baita ere, edozein gizon bainatu dela Ganges ibaian, igerian
|
ez
badaki ere –igerian ez badaki ere azpimarratu zuen berriz, halako tonu enigmatikoarekin–, esan nahi al du honek, hau da, ulertu lirateke metafora hauek Arkimedesen printzipioaren aplikazio zuzena diren aldetik?".
|
|
|
Nahiko nahasita zegoela zirudien, honelako zerbait galdetu zuenean: " Orduan, Heraklitok esan bazuen gizon bat ezin dela bainatu bi aldiz ibai berean, baina, beste aldetik, hemen entzun dugun bezala, baldin eta egia bada, baita ere, edozein gizon bainatu dela Ganges ibaian, igerian ez badaki ere –igerian
|
ez
badaki ere azpimarratu zuen berriz, halako tonu enigmatikoarekin–, esan nahi al du honek, hau da, ulertu lirateke metafora hauek Arkimedesen printzipioaren aplikazio zuzena diren aldetik?".
|
|
2002
|
|
|
" Zure bearrean gagoz, zurearenean soillik, eta ez besterenean. Guztiak dute zure bearra, baita
|
ez
dakitenak ere; ta ez dakitenek, dakiten aiek baiño areago. Gose danak, ogibilla ari dela uste du, ta zure gosez baitago egon; egarri danak, ura opa duala uste du, baiña zure egarri da; geisoa, osasuna irrikitzen duala ta dago, baiña aren gaitza zure jabe ez izatean datza.
|
|
|
Bat batean iratzartzearen ustekabearekin noraezean zebiltzan, alde guztietara begira, edonori eraso egiten hasteko prest. Dena malezia eta dena pozoi ziren, eta amorratuta zebiltzan norbaiti eraso egin beharrean, noren kontra egin
|
ez
bazekiten ere.
|
|
|
Ikasleak deitzen duenean zeinekin hitz egingo duen
|
ez
badaki ere, tutoretza saioetara etortzen denean, badaki norengana zuzendu. Tutorea bere erreferentea da, bere ikas prozesuaren jarraitzailea eta biderik egokiena bilatzen lagunduko diona.
|
|
|
Gehienbat, biografiaren erabilpenik hedatuena ospe handiko pertsonaiei loturik joan denean, historialari profesionalek ikerketa metodo horren aurkako kritika zorrotzak egin ditugu. Badirudi, betidanik eta betiko, garrantzi handiko pertsonaia historikoen bizitzaren deskribapenarekin erlazionatuta joan behar duela biografiak; eta, apropos aukeratutako portaeraizan den
|
ez
badakigu ere, ahaztu egin dugu biografia zein prosopografia metodohistorikoak baino ez direla.
|
|
|
1996an, hiritar ekimenek eta kostuek bultzatuta (25.126 milioi, zeinetatik 5.835 milioi publikoa zuen izan) eta Eusko Jaurlaritzaren gaitzespen eta mugimendu ekologisten oniritziarekin, errauskailua ez egitea erabaki zen. Hala ere, badirudi,, hiritarrek
|
ez
badakite ere?, eztabaida berriro piztuta dagoela azken urte luzean.7
|
|
|
Itzal iragan berriaren atzean, ordea, beste itzal batzuk genituen zain –bel beltzak eta izugarriak, beren atzaparrak gugana luzatzeko gerturik zituztenak, munstrorik ankerrenaren antzera–, orduan
|
ez
bagenekien ere.
|
|
|
Baina gaizki ari naiz. Ipuinean sarrarazi baino lehenago ere ipuin beldurgarri batean sartua baitzegoen Leire orduko, hiesaren munstroak barnetik harrapatua zuenez gero, berak artean
|
ez
bazekien ere. Ametsa eta irudimena genituen, ordea, alde, munstroari aurre egiteko, lehen ere esan dut.
|
|
|
Zekena!, baztanga!, akaina! Aitonari ikasiak nizkion gehienak; askok zer esan nahi zuten
|
ez
banekien ere, banekien haur batek ezin zituela esan, eta debekuak hausteak ematen duen plazer ezkutuaz, amorru handiagoz esaten nuen, isilean baina garrasika: txepela!, kaskaila!, zakatza!, eta olatuek are burrundara handiagoz erantzuten zidatela iruditzen zitzaidan, gero eta harroago jaikitzen zirela ur gainetik zerurantz.
|
|
|
Baina zure juzkatu beharrak akasdun sentiarazi nau beti. Errudun, zerena
|
ez
badakit ere.
|
|
2003
|
|
|
Gertatu den guztia gertatuta, nondik
|
ez
badaki ere, indarra atera du Maloresek. «Niri horrelako zerbait gertatu izan balitzait, badakit Pellok mundu guztia nahastuko zuela.
|
|
|
Bakarrik ahots batek eskatzen didala, eskaera nori zuzentzen dion
|
ez
badaki ere. Ez nau ezagutzen, baina badaki naizela, non edo non.
|
|
|
Ez neutsun esan ba klasean, zer edo zer neukala kontetako? Topa egin daigun eta gauzak komeni danean esango deutsudaz Karmelek zeren alde
|
ez
bazekien ere, topa egin zuen adiskidearekin. Orain hoba izango da hau bukatu eta Piratara joaten bagara, handik gauzak nasaiago ibiliko dira.
|
|
|
Sekula ez dira ondo konpondu sugandilak eta ekilibristak. Sugandilak eta erleak, ostera, lagun handiak izan zitezkeela iruditzen zitzaion Matiasi, zergatik
|
ez
bazekien ere. Dena dela, ez zituen amets berean ikusi sugandilak eta erleak; sugandilak aurreragoko amets batean ikusi zituen Matiasek, zaharragoak iruditzen zitzaizkiolako.
|
|
|
Ez du maitalearekin bakarrik senarra engainatzen; bigarren egunerokoaz baliatuko da honen sentimenduak nahi bezala bideratzeko. Hiru pertsonaia hauen arteko harremanek ematen diote tramari behar duen tentsioa (ni hasiera hasieratik senar engainatuarekin identifikatu nintzen, zergatik
|
ez
badakit ere), baina, aldi berean, egunerokoei buruzko gogoeta jakingarriak egiten ditu. " Espedizioetako egunerokoek bi helburu zituzten:
|
|
|
Inoiz edo behin, lanetik etxera etorri eta erantzungailuan bere ahotsa ere aurkitzen nuen, mezu garbirik gabe baina bere ahotsa nolanahi ere, intziri eta zotin laburren artean, ahopeka, otoitz baten gisan, laguntza eskatuz edo. Laguntza eman niola erabaki nuen, nola eman
|
ez
banekien ere, bera askoz ere gazteagoa izaki niri baitzegokidan zerbait egitea. Ilunabar batez deitu nuen eta gizonezko batek hartu zuen telefonoa.
|
|
|
–Bere autobiografia hori aurreratu samarrik zuelarik jakin nuen maitale berri bat zuela, nola jakin nuen esaten
|
ez
badakit ere. Neskaren ahotsagatik hasiko nintzen errezeloak hartzen, ahots gardena zuen, edo ausarta, ez behinik behin larritua, eta Romainengatik galdetzen zuenean nire konplizitatea nahi zuela iruditzen zitzaidan, gizon bera bion artean partekatzeko prest zegoela adieraziz bezala.
|
|
|
San Inazioren edo beste baten esku liburuak pixkanaka pixkanaka irakurtzen eta hausnartzen joatea da, beraz, biho  tzezko otoitzerako biderik egokiena; baita, noski, gogoa  tentaldi eta pentsamendu lohietatik at mantentzeko biderik aproposena ere. Dena den, irakurtzen
|
ez
dakitenentzat ere" adimentuzco oraciño" moduak proposatzen dira; hona, adibidez, Palacioesek emandakoak (1765; Añibarrok euskaratua, 1803): Jesus Getsemaniko baratzean ikusi eta, han egonez gero, zer egingo genukeen irudikatu (barkamena eskatu, bere oinetara belaunikatu, eta abar); Santo Kristo bat hartu eta bere zauriak musukatu, besarkatu...; edo, beste adibide bat jartzearren, Jesusek âbeti bere gurutzea bizkarrean duelaâ leku guztietara  jarraitzen digula irudikatu.
|
|
|
Ekitate erregelen kasuan, alegia, kontratu, testamentu, preskripzio eta lege zibiletako beste gaiei buruzko erregelen kasuan, erregela horiei lege natural edo Zuzenbide naturaleko erregela deritze, nahiz eta jainko legetik etorri eta jainko legean izan euren oinarria. Arean ere, Jainkoak gure izaeran bertan barneratu ditu, eta zentzutasunari datxezkion lege moduan eratu dituenez, zentzutasun hori erabilita jakin daitezke legeok; horregatik, lehenengo manuak eta jainko legearen espiritua
|
ez
dakizkitenek ere legeok ezagutu eta bete ahal dituzte.
|
|
|
Arrazoiaren argiak, beraz, agerian jartzen ditu egia horiek guztiak, baita lehen printzipioak
|
ez
dakitenentzat ere. Alabaina, arrazoiaren argiak ez du modu berean jokatzen gizaki guztiongan, eta, horregatik, guztiontzat ez du jokatzeko arau bera ezartzen.
|
|
|
Arrazoiaren argiak, beraz, agerian jartzen ditu egia horiek guztiak, baita lehen printzipioak
|
ez
dakitenentzat ere. (Legeen Tratatua, IX, 5)
|
|
|
Eta halaxe kontatu nizkion 1937ko udaberri odolezko hartako batzuk. Berak bazekizkienak ziren batzuk eta
|
ez
zekizkienak ere bai asko. Besteak orain artean kolkoan gorderik izan ditudanak dira.
|
|
|
Kutxa haiek zabaltzea liluragarria omen zen: barnean ez eskuizkribuak bakarrik, margo koloretsuak eta miniatura filigranatuak ere aurki zitezkeen, eta esaten dute irakurtzen
|
ez
zekitenek ere hunkituta begiratzen zituztela orri distiratsuok. Kutxa haiek irekitzea ate zahar bat irekitzea zen; han ikusten zituzten bat batean oso aspaldikoak ziren gauza, pertsona eta gertaerak, misterio eta kontakizunak, denboraz kanpo egonik ere irakurle haien denbora presentea aberastera etorri zirenak.
|
|
2004
|
|
|
Bestetik euskaraz bizitzea erabakia zuelako. Euskal literatur historian ardatztzat hartua izan den Leturiaren egunkari ezkutua argitaratua zuen... eta hizkuntzari buruzko hamaika burutapen eta lanetara murgildua ere bazen, nik
|
ez
banekien ere. Harrez gero ere Txillardegi bide urratzaile aparta izan da.
|
|
|
Ez baduzu arabiera hitz egiten, eta ez baduzu ulertzen eta errespetatzen legio musulmana, ezin zara kazetari ona izan.
|
Ez
dakienak ere ongi informatu lezake, baina dakienarekin gehiago fidatzen naiz ni. Zeren eta arabiera jakinik etxe barrura sar zaitezke eta batzuekin eta besteekin hitz egin inork itzulpena egin beharrik gabe.
|
|
|
Hori
|
ez
jakitea ere!
|
|
|
Hori
|
ez
jakitea ere!
|
|
|
69) baina. bctiere, norberak dituenezagucrazko tankerak baldintzatuko duela emaitza: Naturaren aurka tiraka ez jarduteko. eta ez gaitezcla saia hiziari izaten hark horrctarako biderikematen cz badtgu. alt, eriana egincn dugulako (ibid. 72). Horrekin guztiarekin Uhartek irakaslea eta ikaslcria definitzeaz gain. czaguerazkoestiioaren araberako pedagogia proposatu zuen gizabanakoarcn neurrira eta. azkcn buruan.Berpizkundean hcdatzen ari zen pentsamcndu modernoarcn lckukotasuna cre cman zigun.Uharte noiz jaio zen oraingoz zehatz mehatz
|
ez
badakigu ere (L529an jaio zela ustedutc aditu gehienek), non jaio zen argi dago. Horixc bczain garbi dago, era berean.
|
|
|
Gogor, baina arrasto asko igarri dizkiot adierazi zigun bere ahizpak. Hurrengo zein espetxera eramango duten
|
ez
dakitela ere adierazi zigun; beraz, ez dakigu grebara eraman zuten eskariak beteko dituzten ala ez, adierazi zuten bere familiakoek.
|
|
|
Horrela esan zuen: kamustea eta matxardatzea, azkenak zer esan nahi zuen edo ezer esan nahi ote zuen oso ondo
|
ez
bazekien ere. Eta eskatu zien mesedez une batez pentsatzeko zer egin behar zuten, zelako astakeria, ze, pentsatu zer den mendate bat jaistea katebegi bat matxardatuta baduzu, hori baino gauza peligrosoagorik.
|
|
|
Bere lantokia suak hartu bazuen gozoa egongo zen neska! Zerbait esan nahi zion, zehazki zer
|
ez
bazekien ere. Ikusi.
|
|
|
Marckek zerbait susmatu zuen, zer gertatzen zen oso ongi
|
ez
bazekien ere; ordura arte ingurune ezezagunak modu naturalean osatu zuen taldea, hautsita zegoen, bakoitza bere kabuz etorri izan balitz bezala. Gorputzak tenkatzen nabaritu zituen batez ere eskoliosidunarenak eta harakinarenak.
|
|
|
Astean behin elkartuko dira seguru aski Iruñean, edo Donostian beharbada; Aranazen ez, arriskutsuegi delakoz, eta badakielakoz Harakinek ez duela Esti utzi eta Mirenekin alde egiteko ez gogorik ez ausardiarik, eta hark
|
ez
badaki ere, badakielako Miren ez dela emazte izateko jaio, lehendabiziko larrualdi hartako portaera sutsuegitik edo gizonekin, edo hobeto esanda eta orokortu gabe, berarekin daukan superioritate jarrera sotiletik ondorioztatu du urteen buruan. Ezkutuan arituko dira pentsiotan larrua jotzen, Harakinek, duela bi asteko irribarreak gorabehera, ez baitu hotel batera eramateko hainbeste maitatuko.
|
|
2005
|
|
|
Gerra hasi eta berehala hiru lagun fusilatu zituzten Gasteizen,' lehenengo hiru fusilatuak', eta berri hark erabat astindu zituen bazterrak". Era berean, Lauaxeta nor zen jakin
|
ez
bazekiten ere, ongi jakin zuten fusilatu zuten orduko! " Lauaxeta Karmengo komentuan eduki zuten preso.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi Unzueta deliberatuki inor plagiatzen aritu denik, baizik eta, ezer frogatzekotan, literaturaren iturburuak gizasemearen erraietaraino jaisten direla, eta errai hoietan gizaseme guztien kezkak, gutxi asko, berdinak direla. Orobat erakusten du, lehenagodanik
|
ez
bagenekien ere, bizitza suertatu zaigun mende auhendagarri honetan gazte baten bisio literarioek odol eta absurdozko errainu krudel batez printzatutako terroreak izan behar dutela..."
|
|
|
|
Ez
badakizu ere, haur eskola batzuetan ez dira gauzak horrela egiten.
|
|
|
Bingo! Eta Boni Bon ere auziperatu zuten, programa ez eteteagatik, auzia nola bukatuko den inork
|
ez
badaki ere, isun batekin konponduko ote den, edo espetxeratu egingo ote duten bera ere, amona Kontxi bezala: jujeak erabakitzen ez duen artean, ezin jakin.
|
|
|
–Hi eta makina. Zelan
|
ez
badakik ere, hik kontrolatzen duk, edo berak hi. Konektatu hik dakian legez eta gero itzuliko gaituk, ea zein den emaitza.
|
|
|
Berak, ordea, oraindik ez daki ezer proiektuaz, hasi berria da eta Tetsuok ez du arriskurik hartu nahi ondo ezagutu arte. Denda hau, berez, bestea estaltzeko egina da, seguruenik Urkok lan egiten duen bulegoa bezala, horretaz ezer
|
ez
badakit ere.
|
|
|
Bai, esan daiteke lan kontuak direla. Lan faltarik ez du espero, behintzat, zer topatu behar duen
|
ez
badaki ere. Larunbatean izango du hegaldia, gaur bertan egiten saiatu den erreserba bihar baieztatuko diote baina.
|
|
|
Eta une hartan, nostalgia, malenkonia, tango begirada jarri zitzaion, nik nostalgia, malenkonia, tango begiradak eta huevada haiek guztiak zer ziren oraindik
|
ez
banekien ere.
|
|
|
Lakoizketari buruzko gauza askorik
|
ez
dakiela ere esan dit, bera bezalako kanpotarrarentzat ez dela erraza bertako kontuez jabetzea, nahiz eta hogei urte baino gehiago badiren Baztan aldean dabilela. Elbeten eta Elizondon lehenik, eta azkenez Arizkunen.
|
|
|
Artelan haren jabe izateko gogo gotorra. Zergatik esaten
|
ez
bazenekien ere.
|
|
2006
|
|
|
Normalizazio prozesua martxan dago baina gure jendeak 20 edo 22 ordu ematen ditu isolamenduan. Haiengana goaz, eta ez dugu biziko diren ziurtasuna eta bidean goazenok
|
ez
dakigu ere biziko garen. Ezbehar bat denean negar egiten dugu, baina bihar borrokarako prest gaude, itxaropena dugu, lortuko dugu gure helburua.
|
|
|
Bai, baina horretan lan egiten duenak hori baino gehiago
|
ez
jakitea ere... Nonbait, zabalkundea ez dute ziurtatu lehenengo lehenengo momentutik.
|
|
|
Emakume horrek, Garazik, medium izateko gaitasuna ei dauka, eta bera konektatzen den espirituen bitartez jakingo dute pottokak askatzea berebiziko arazoa dela. Oraindik pottokak zer diren
|
ez
badakite ere, haiek askatzeko gertu daude, beldurrik gabe.
|
|
|
116), urte hartan fundatutako beste batzuekin batera, Goierrin hiri gutuna jaso zuen lehen gune bihurtuz. Baina urtea ez da zehatza eta
|
ez
dakigu ere ziur non kokatu zen hasieran hiribildua, historialariek orain dagoen lekuan izan zela uste duten arren. Martínez de Isasti-k dio San Andresen bertan fundatu zela eta sutea izan ostean hondatuta aldatu zutela gaur egungo lekura (berak gainera 1236 urtea aipatzen du bere idatzian, oker dagoena, Alfontso X.ak fundatu bazuen behintzat).
|
|
|
Muguruzatarretakoa esateko moduan igarri nion norbait zirela familia hartakoak, nik haietaz deus
|
ez
banekien ere. Amak ezagutzen zituen, ordea, eta argi zegoen harentzat ere ez zirela edozein.
|
|
|
Beste erremediorik ez zegoen ordea. Goizean Elena alabak edo haren neskame Mariluzek jantziko zuten eta garbitzen lagundu, garbitasun horiek nolakoak ziren
|
ez
banekien ere. Ni joaten nintzenez geroztik gutxitan behartzen zen komunera, eta halakoetan ateraino eramaten nuen, besotik helduta.
|
|
|
Gutun hau idatzi ez dizkizudan guztien ordezkotzat har dezakezu, edo denbora luzean astero eta hutsik egin gabe bidali dizkidazun guztien erantzuntzat. Halakotzat hartzea daukazu, berben balantza horretan kitatu beharreko zor bat dudala iruditzen bazaizu, baina nik esango nuke neure burua argitzeko ahalegin bat dela beste ezer baino gehiago, azken urte honetako gertakariak sailkatu eta sentimenduak haztatzeko saio bat, haztatze horren ostean ondoriorik iritsiko dudan
|
ez
badakit ere. Inportanteena ez dira ondorioak ere, beharbada, ezpada, etorri ahala kontzientziaren zakuan pilatzen joan naizen guztiak argitara atera eta ordenan paratzea.
|
|
|
Carvallori begiratu nion, ez baitzen gureetakoa izan, baina aurpegiko zimur bakarrak ere ez zion zirkinik egin. Aurrera egin genuen eta, azaltzen
|
ez
badakit ere, urduritasuna lodi nabaritu nuen airean. Carvallok aurrera atzera batzuk egin zituen zaldian, bridetatik tira egin eta irrintzia eginaraziz.
|
|
|
Orduan
|
ez
banekien ere, Talmudek aholkatzen duena betetzen ari nintzen zintzo zintzo: ezagutzen ez duzun hiri batera bazoaz, bakardadea arintzen dizun lehendabiziko pertsonarekin fidatu behar duzu.
|
|
|
Nik ezagutuko ditut hondartzak eta piszinak, oraindik ikusi ez baditut ere, eta oporrak, oraindik bizi ez baditut ere, eta herriko festak, oraindik disfrutatu ez baditut ere, eta zinea, oraindik non dagoen
|
ez
badakit ere. Eta nire alboan zahartuko den senarra.
|
|
|
Egin, egin eta egin, zenbat gauza egin ditudan! Egin beharrak, egin nahiak, nahitaezkoak eta nahieztakoak asko, istripuzkoak, oharkabekoak,
|
ez
dakizkidanak ere izango ditut eginak... Egin, egin eta egin.
|
|
|
Desenkusatuz, diot nire artean, ze Hemingwayri buruz behinena baino
|
ez
dakienak ere badaki hura Kennedy demokrataren aldekoa izan zena. Hain zuzen ere, idazlearen laugarren emazte Mary Welshek, alargundu ostean, Bostongo John F. Kennedy Library delakoari eman zion senar defuntuaren legatua, horretara izen biak –Kennedy, Hemingway– betiko elkarri loturik gera zitezen.
|
|
2007
|
|
|
Erabiltzaile askotxok
|
ez
badakite ere, Google tik haratago ere bada bizidunik.
|
|
|
Dieta begetarianoa egiten eta landarezko osagaiez bakarrik moldaturiko elikagaiak hautatzen dituenak,
|
ez
badaki ere, animaliazko gairik daukaten konposatuak elikagaiei eransten zaizkien gehigarriak, gehienetan hartuko ditu, akaso, nahiz eta etiketan horien jatorririk azalduko ez zaion.
|
|
|
Ikaskideekin edo irakasleekin ondo moldatzen den ala
|
ez
jakitea ere komeni zaizu.
|
|
|
–Gerrakoan? (zein gerratez ari den
|
ez
badakigu ere), De Waalek kontatzen digunez, bonbardaketa gogorra egon zen zooa zegoen hirian. Izuturik hiru bonoboak hil ziren bihotzekoak jota; txinpantze arruntek, berriz, arazorik gabe gainditu zuten froga hura.
|
|
|
Zikiratzeahonako hau da: aita errealak irudimenezko faloarekin egiten duen eragiketasinbolikoa, zeren eta aita, berak
|
ez
badaki ere, Superniaren agindu eta debekuenjabe baita. Behin eragiketa hori identifikatu ostean, Supernia eratzen hasten dahaurrarengan.
|
|
|
Egur ikatzetan egindako arrainaren usaina aditu zuten egon berriak ziren ostatutik zetorrela eta, jaten bai baina, zaporeak behar bezala bereizten edozeinek
|
ez
badaki ere, iritzi bereko gertatu ziren afari merenduaren deliberamenduan. Oroitarria zaintzen zuten sugandilak kiskaltzen utzi eta sudurraren aginduari egin zioten kasu.
|
|
|
...kanpotik nehor ez dadin sar ez agert, balusazko alkietan bere aztaparrak ezin higatuz, xanpa hunarat, xanpa harat, itzulikaka lekuaren gainean, alkitik berinarat, berinatik alkirat, iguzki ala euri berdin baitzaio aterbean den ber, beroak erretzen badu ere, airearen eskasak itotzen badu ere, eta kanporat ateratzeko soka labur batez tinkaturik bere nagusiari hurbil hurbila ibiltzen den horietarik,
|
ez
baitakite ere zer den libre izatea, hain dira gogorki manatuak, alde guzitarat erabiliak, batzu armadun gizakietaz, beste batzu begiak estalgi beltzez gordeak dituzten makila xuridun batzuen zerbitzuko, beti umil, makal, sukre mokor baten beske...
|
|
2008
|
|
|
Kale estuz eta kantoiz osatutako hirixka honen inguruan, harresi handia altxatu zuten. Erabat ziur
|
ez
badakigu ere, ustez Antso Jakituna izan zen hiria harresiz inguratzen hasi zena. Garai hartan, bi ate baino ez zituen eta Santa Maria eta San Bizente tenpluen paretak ere harresiaren zati ziren.
|
|
|
Alderdi abertzale nagusiak jaungoikoa eta lege zaharra daramatza oraindik izenean. Eta, oro har, abertzaletasunaren oinarriak dira mapa bat eta herriaren izateko eskubide supremoa, ezinbestean noiz
|
ez
badakigu ere munduak onartu duena. XIX. mende erromantikoan bizi gara, XXI.a hasia ez bailitzan.
|
|
|
" Noiz ikusiko dugu publiko guztientzako moduko literatura? Garai batean, hainbeste
|
ez
zekitenek ere (baserritarrek, adibidez) irakurtzen zituzten liburuak. Gaur egun, ez dago libururik ikasientzat baino".
|
|
|
Umeak sentimenduak ongi disimulatzen
|
ez
badaki ere, arazorik nozitzen duenean komunikatzen ez du beti beti asmatzen: horregatik ikasi behar dugu zerbait ondo ez dagoela atzematen, ohiko jokabideaz besterik azaltzen duenean.
|
|
|
–Hantxe hasi zen gure artekoa, nik uste, orduan
|
ez
bagenekien ere?
|
|
|
perla biribil distiratsuak erakusten diren moduan, alegia, bitxi dendetako erakusleihoen apaletako lehen lerroan dir dir??; ez, ez zuen hartan errurik, bistan da, baina errudun sentitzen zen, halarik ere, hori baizik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua, egin ez den hobenaren errudun sentitzeko joera hori: zoritxarrak astindu banau, nik zerbait egingo nuen, zer egin dudan
|
ez
badakit ere?
|
|
|
Edozein egunetan utziko duzu, baina ez dio zure bihotzari helduko, lasterketako zaldiari bezala. Agortuko zaio bidea, zuk oraindik
|
ez
badakizu ere. Putzuan oinak sartuta.
|
|
|
Lehenengo, irten zaitez, eta gero, dei iezaiozu trenetik esanez ez zarela egongo? ze trenez joango zara,
|
ez
badakizu ere?.
|
|
|
Edaten ari ginena Chateau Souverain bat zen, manipulatuegia beharbada. Amerikarrek ardoaren apaindurak gehiegi zaintzen dituzte batzuetan, funtsari arretarik jarri gabe, funtsa zer den
|
ez
badakigu ere. Hiriko portu zaharrean, geratzen ziren antzinako arrantzale etxe bakanetako batean egokiturik genuen gure ardo elkarte hori.
|
|
|
konparazione, euskalki batek euskalkia mintzo den tokiko erdaran duen eragina. Hau gertatzen da erdaraz mintzo denak euskaraz
|
ez
badaki ere. Fenomeno hauek ez dira, nire ustez, behar bezala aztertu, eta litzateke aztertzea, telebista, irratia edo hizkuntzaren batasuna ezagutu ez duen jendeak gero eta urte gehiago baititu.
|
|
|
Beraz, Lhande-k ez du hutsetik asmatzen aurreratzen duen hipotesia: adierazten du ez dugula gure tradizioa ezagutzen, ez dakigula ikusten beneta ko baloreak non diren,
|
ez
dakigula ere bestetan egiten denarekin gurea kon paratzen. Hots, literaturaren historia eraikuntza bat dela, beste eraikuntza kultural eta politiko guzien gisa.
|
|
|
Eta normatiboa izan gura zuelako, hots, erudituentzako lan deskriptibo soila izan barik euskal idazleei ongi eskribatzeko eredua eman nahi zielako, saihestu egin zituen erdarakada zeritzen hitzak. Normatibotasun hori, Tovarrek
|
ez
bazekien ere, formazko ezaugarrietan ere antzeman daiteke: Azkuek Tours-eko moldiztegiari eman zizkion azalpenetan, bere hiztegiak izan beharreko formato eta tipografia zein zen zehazteko, eredu gisa Frantziako Akademiaren hiztegia aipatu zien, ez kasualitatez45 Eta hiztegia egiazki normatiboa izan zedin euskara erdara sarreraz gain erdara euskara sarrera ere eman nahi zion Azkuek.
|
|
|
Hola, euskal hiztunak, euskara mintzatzera eta beren hizkuntza lantzera animatzen zituen, horrek egiten zituela euskaldun adieraziz. Baina hau ez zien soilik euskal hiztunei esaten, «barne kontsumorako», animo altxagarri gisa, beren hizkuntzarekiko motibatzeko, baizik baita euskara
|
ez
zekitenei ere. Zentzu horretan, argigarria da 1905eko hiztegian «euskaldun» hitzaz eman zuen definizioa:
|
|
|
Indargabetutako bi boto horien ondorioz, gordetzailearen kargua Abanzabalegiren eskuetara bildu behar zen, baina udalak berriro auzokideen batzarrera deitu eta botazioa berriz egitea agindu zuen, oraingoan ere sekretuan. Bigarren botazio honetan ere Agirre atera zen garaile, 50 botorekin; Abanzabalegik gainerakoak eskuratu zituen, eta kopuru zehatzik
|
ez
badakigu ere, Agirrek lortutako emaitzetatik urruti xamar gelditu zela esango nuke.
|
|
|
Horra, beraz, Chiarari suertatu zitzaion ezkongaia, neskatxa veneziarrak hartaz ezer
|
ez
bazekien ere. Ezkontza hilabete batzuk barru gauzatuko zela esan zioten, eta, senarra izango zuena ezagutuz joateko, egokia izan zitekeela elkarri gutunak idaztea, eskutitzen bitartez batak bestearen gustu, nortasun eta berezitasunen berri izateko.
|
|
|
beste batzuk,
|
ez
badakite ere, etorriak dira
|
|
|
Trena ingurumena errespetatzeko bide bat dela ari direla saltzen trenaren aldekoak; diesela ez ote den horrekin kontraesanean galdetu eta, tren gidariak dieselaren bezperan
|
ez
zekien ere dieselera pasatuko zenik: Entzuna dut, bai, baina ez gaituzte abisatu.
|
|
|
Gaitasun urritasunen bat duten gaztetxoak etortzen zaizkienerako tandemak dituzte. Ibiltzen
|
ez
dakitenei ere, begiralearekin batera bi lagunentzako diren bizikleta horietan txangoa egitea proposatzen diete. Baina gehienetan nahiago izaten dute taldekideen atzetik zainketa lanetan doan autoan egin ibilbidea.
|
|
|
Horretarako elkarbizitza ona da gakoa. Elkarren b erri
|
ez
badakite ere," entzun dut Debagoienetik badoazela besteren batzuk eta talde berean tokatuz gero debagoiendarren arteko paktua egin dugu", dio barrez Muguruzak. Debagoiena mundu zabalera begira, urtarriletik aurrera debagoiendar asko pantaila txikiari begirik kendu barik.
|
|
|
–Hantxe hasi zen gure artekoa, nik uste, orduan
|
ez
bagenekien ere...
|
|
|
perla biribil distiratsuak erakusten diren moduan, alegia, bitxi dendetako erakusleihoen apaletako lehen lerroan dir dir? –; ez, ez zuen hartan errurik, bistan da, baina errudun sentitzen zen, halarik ere, hori baizik ez baita, ausaz, jatorrizko bekatua, egin ez den hobenaren errudun sentitzeko joera hori: zoritxarrak astindu banau, nik zerbait egingo nuen, zer egin dudan
|
ez
badakit ere...
|
|
|
Hitz gutxi, justuak, azalpen oso argi eta laburrekin. Badira hasieratik oso inpresio ona uzten dizuten pertsonak, zerbait berezia inspiratzen dizuten horietakoak, zehatz zergatia azaltzen
|
ez
badakizu ere, baina elkarrizketa ostean inkontzienteki haiengan pentsatzera bultzatzen zaituzten horietakoak. Horietakoa zinen zu.
|
|
|
Horrela zehazki izan bazen
|
ez
badakit ere,
|