|
2000
|
|
|
EAJk alde bozkatu zituen lehen hiru puntuak, betiere, PSEk laugarrenaren alde egingo zuelakoan. Hau da, herriaren borondatea errespetatuko dela,
|
dioena
. Guk bagenekien ez zuela alde bozkatuko, garbi ikusi genuen PSE ez zela mugituko.
|
|
|
Espainiar eta frantses bakea, funtsean, Euskal Herria projektuaren heriotza baizik ez da. Izan gogoan kantak
|
dioena
, zinez zuzena baita pentsatzen duguna adierazteko: Herri hau saltzeko ez guri egin dei.
|
|
|
Filosofian bada axioma bat
|
dioena
: " Ez daukanak ezin dezake eman", salbuespen bakarra lotsa da:
|
|
|
Niretzako, adibidez, momentu honetan euskal gatazkari dagokionez gatazkaren elementu indartsuenetariko bat komunikabideak eurak dira, salbuespen txiki txiki batzuk ezik. Diskurtsoa artikulatzen da pentsamendu bakar horrek
|
dioena
errepikatzean, eta horren kontra badago beste diskurtso bat berdin artikulatuta: zuri beltzeko diskurtso bat da.
|
|
|
Aipamen honekin lotzen badugu epilogoaren amaieran
|
dioena
, garbi ikus genezake, Atxagaren ustez, Sarrionandiaren literaturak eta dudarik gabe adierazten duen joera etikoak nabigatzera badaramala, nahiz eta hartu lukeen portuaren ideiarik ez duen, eta nabigatu egiten duela" Baina nabigatzen ari da. Eta oraingoz, hori da funtsezkoena." (141) Beraz, nabigatzailearentzat egitea posible zaion eta ezinbestekoa duena egiten du, nabigatu, horretarako sortua balitz bezala.
|
|
|
90eko hamarkadako narratiba (lanaren edukia eta mugak zehatz adierazten dira datozen lerroetan). Honetan bakarrik gelditu gabe, interesgarria iruditu zaigu lan hauei buruz kritikak
|
dioena
biltzea, gaur eguneko literatur giroaren isla zehatzagoa lortuko dugulakoan.
|
|
|
Hortaz irakurgarria da J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren So bre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua. Eta argitaratzaileak bere sarrerako XLIVXLV. orrialdeetan
|
dioena
kontutan hartzekoa da.
|
|
|
Horretaz irakurgarria da, lehen ere aipatu dugun legez, J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren Sobre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua. Eta argitaratzaileak bere sarreraren XLIV XLV orrialdeetan
|
dioena
kontuan hartzekoa da.
|
|
|
Irakurgarria, baita ere, liburu horretaz J. Antonio Ayestarán Lekuonak
|
dioena
. Ikusi besterik ez dugu 1984an Eusko Ikaskuntzaren RIEV aldizkarian XXIX. zenbakiko 107 orrialdeetan idatzi zuena.
|
|
|
Su origen, su historia y su geografía izenburuz 1997an Espasa Calpe argitaletxeak Madrilen plazaratua. Eta arestian aipatu dudanak, honen 247 eta 265 orrialdeetan
|
dioena
du lekuko. Une honetan, esan beharra dut, Euskararen ostarteak inprimategian zela lortu nuela aipatzen dudan liburu hau eta gehigarrizko zati bat denboraz igorri nuela inprimategira, baina zoritxarrez, argitaratzailearen axolagabetasunagatik, kanpoan gelditu zela.
|
|
|
Espainiako Konstituzioaren Título preliminar delakoaren 1, 2 eta 3 artikuluen aurrean ere ez da zuzena. Bestalde, 1948ko Nazio Batuen Giza Eskubideen Adierazpenak
|
dioena
ongi ulertu eta zuzenbidez jokatuz gero inongo politikok ez luke horrelakorik egin behar. Euskaltzaindiak arrazoiz salatu zuen giza eskubideen aurka doan nafar jurista eta politikoen jokaera hori (ikus Euskera, XL, 1995, 555 orr.).
|
|
|
Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen esparruko batzordeari dagozkion gaien artean, Nafarroako 18/ 1986 Euskararen Foru Legeak bere 27 artikuluan
|
dioena
hau da: –Administrazio Publikoek bultzatuko dute euskararen mailaz mailako presentzia komunikabide sozial publiko eta pribatuetan.
|
|
|
Ala elizgizonek men egin ote zioten, eta agianzenbaitek pozik ere bai? Gorago ikusi dugu Renteriak elizgizon gorazaleen arteansuma zitekeen erdalkeria interesatuaz
|
dioena
(Renteria 1982: 340).
|
|
|
2 Elkarrizketa batean interes duena hizketatuak
|
dioena
da, eta ez guk kazetariok dioguna.
|
|
|
Esate baterako, ikus lege honek bere 9 artikuluan ikuskaritzari buruz
|
dioena
: Loi Organique du 30 octobre 1886 sur l' Instruction primaire, in CHEVALLIER, P.; GROSPERRIN, B.:
|
|
|
Gogoratu Breully k autorreferentziazko sinbolismoaz
|
dioena
. Interesgarria da, halaber, eskolaren eszenatokian, zuzenean irakasten den horretaz gain, hainbat elementuk (abestiak, irudi sinbolikoak, etab.) inpregnazio abertzalean betetzen duen zereginari buruz Vilar ek, Frantziaren kasuan egiten zuen moduan, egiten duen analisia (VILAR, P.:
|
|
|
jadanik Cadiz-ko Konstituzioan aurrikusia zena izan zen egitura berri honen aitzindari. Egitura berriak sortzeko Estatu espainiarrak XIX. mendean aurrera eramandako prozesua zein neurritaraino izan zen garrantzitsua ikusteko, hona hemen Medina-k
|
dioena
: –El núcleo del Ministerio de Educación en España lo constituyó la Dirección General de Estudios, prevista en... la Constitución de... 1812, siendo su disposición orgánica y funcional más importante el Reglamento general de Instrucción Pública de... 1821?.
|
|
|
Lehen esan dugunez, jauzi hau ere hezkuntza sistema eratzearena alegia, Estatu Nazio espainiarraren eraikitze prozesuaren markoan gertatzen ari zen Estatuko Administrazio osoaren antolakuntzaren testuinguruan kokatu behar da. Alde horretatik oso adierazgarri iruditzen zaigu Sanchez Prieto-k Estatu espainiarraren izaera nazionalari buruz
|
dioena
:
|
|
|
Bere ardiak ikusten banituen arratsaldean euririk egingo ez zuela ere banekien, eta gero egunero aurreratzen ninduen zoroa zegoen (kilometro batzuk lehenago edo geroago, beti erakusten zizkidan bere atzealdeko pegatinak: Pachá diskotekarena bata;" Salamanca es guay"
|
dioena
, bestea), eta banekien nor agurtu, zer esan, nondik joan eta nora heldu. Egunerokotasun horri aurre egiteko beharra nuela esan nizun, Bitakora.
|
|
|
eskolako garaiak, ingeleseko partikularrak, Tere, Txema lotan, Txema autoan, Txema tabernan, Txema barreka, Txema izarrak oparitzen, izarrak oparitzen, oparitzen... Badago jendea
|
dioena
heriotzaren atarian egon dela, eta hor, segundo gutxiko marra horretan bere bizitza osoko irudiak ikusi dituela, diapositibak bailiran. Ba momentu horretan nik horixe ikusi nuen.
|
|
|
Eta eliztarren hasperen eta nigarrak gero eta ugariagoak egin ziren, eta, halako batean, giro arnastezinak kutsaturik eta larriak harturik, bat batean, barrenean boz bat itzarri zitzaidan, halaxe galdetu zidana, osaba Joanikotek irakatsietarik harat: " Eta aita Bartolomek
|
dioena
egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?" Eta, odolean halako ikara nagusitzen zitzaidala, erdi nigarrez hasi nintzen ni ere, zeren eta mutil kondenatu harenganik hurbil egon bainintekeen ni ere, orduan hilez gero, eta ez sainduen saindutasunean lorifikaturik eta golardoaturik.
|
|
|
Felisaren ipuinak sinesteari utzi eta apez horren ipuinak sinesten hasi behar al duk orain...?", baina jakinik, halaber, alferrikakoa gertatuko zitzaidala ihardeste hura, zeren eta, nik osabari buruaz ezetz erran niezaiokeen arren, ez nituela ipuin haiek sinesten, neure buruari galdezka segituko bainuen: " Eta aita Bartolomek
|
dioena
egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?", ene zalantzen argibidea beldurrak edo eraginikako bertze zalantza hura balitz bezala.
|
|
|
" Gaur etorri naiz, eta bihar ez dut huts eginen, zeren, hauek hemen daudela, soberan baitaude gure kakontziak ere"; eta osaba Joanikotek, nola baitzekusan ezen dukea txantxazalea zela, ihardetsi zion: " Pena bakarra dut, jaun dukea, zeren, Rabelaisek bere Gargantua n
|
dioena
egia bada, antzarakume lumatsuak bailirakete uzki garbitzailerik onenak, eta zuek, aldiz, oihal eta hosto horiekin konformatu behar izan duzue..."; eta dukeak, zeinak guztirako baitzuen errepuestaren bat, halaxe erran zion, irritsu: " Ordea, zer gertatuko litzateke, baldin uzkia garbitzen hasi orduko, antzara hegaldatuko balitz, eta gu haren gainean...?
|
|
|
—Matematikak
|
dioena
, ordea, berez eta halabeharrez gertatzen duk, eta ezin gerta daitekek bertze modu batean, zeren eta matematikak ez dik huts egiten. Edo ez al dakik matematikak egiten duela filosofia naturala bera ere naturaz gaindiko...?
|
|
|
Eta bertze galdera hura nuelako buruan sartua: " Eta aita Bartolomek
|
dioena
egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?" Eta, orotarat, ezin ahantzi nuelako ezen neure alde jarri nahi nuela ama: baina nola jarri ama neure alde, aita jesuitaganat hurbildu gabe?
|
|
|
" Zertarako zeureganatu mundu osoa, baldin arima galtzen baduzu?" Eta galdegite haren gibeletik, bertze galdegite hura etorri zitzaidan, neure buruari behin baino gehiagotan egin izan niona, nahiz eta azken bolada hartan ez, zeren eta, Elbiraz amorosturik nengoela, ez bainuen buruan bertzerik: " Eta aita Bartolomek
|
dioena
egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?" Eta nahi nuelarik ezen aita Bartolomek zioena egia izan zedila... eta zerbait sinetsi ere egiten nuelarik —zeren eta, anitzetan erran dizudan bezala, pizten denean desiraren argia itzaltzen baita arrazoinarena—, ihardespen ezin zentzuzkoagoa eta ezin doiagoa ediren nion neure galdegite hari... zeren eta ez al zituen Jainkoak, aita Ba... Eta, zer gertatuko zen, baldin Mattin eta Elbira hil izan balira joko desonest haren erdian...?
|
|
|
—Joanes, batzuetan duda egiten diat nola sortu zen dilubioa... Izan ere, baldin Bibliak
|
dioena
egia bada, berrogei egunetan sortu zuan hura, euria goianbehean egin ondoren, etengabe... Ordea, baldin egia bada Rabelai sek jigant Gargantuari buruz dioena, zeren baitirudi ezen jigant hark Notre Dame ko dorreetarik ito zituela berrehun mila paristarrez goiti, emaztekiak eta haurrak kontatu gabe, haien gainean pixa eginik... ez ote zuen errazago izanen Jainkoak, galdetzen dizut nik, Gargantua bezalako berrogei jigant paratzea zerutik lurrerat pixa egiten, zeren egun bakarrean erdiets baitzezakeen, halatan, berrogei eguneko lana...?
|
|
|
Izan ere, baldin Bibliak dioena egia bada, berrogei egunetan sortu zuan hura, euria goianbehean egin ondoren, etengabe... Ordea, baldin egia bada Rabelai sek jigant Gargantuari buruz
|
dioena
, zeren baitirudi ezen jigant hark Notre Dame ko dorreetarik ito zituela berrehun mila paristarrez goiti, emaztekiak eta haurrak kontatu gabe, haien gainean pixa eginik... ez ote zuen errazago izanen Jainkoak, galdetzen dizut nik, Gargantua bezalako berrogei jigant paratzea zerutik lurrerat pixa egiten, zeren egun bakarrean erdiets baitzezakeen, halatan, berrogei eguneko lana...?
|
|
|
Eta eratxiki zian: " Mediku jauna, nik deus guti dakit medizinaz, baina astronomiaz bai, zerbait badakit, eta hala erraiten dizut ezen Paracelsok planetez
|
dioena
ergelkeria handi bat dela, eta halatsu izanen dela haren erremedioa ere, zeren, argumentuaren zura nolako, erremedioaren ezpala ere halako... eta hala hasiko naizela ni guaiako ura eta guaiako bainuak hartzen..." Eta hire osaba guaiakoa hartzen hasi zuan, eta ni, aldiz, usterik ezen medikuaren erranetarat nengoela eta haren manua bete behar nuela, merkurioa hartzen hasi ninduan... Eta iragan zuan astebete, eta hire osabak onerat egin zian, eta nik, aldiz, okerrera... harik eta nihaur ere guaiakoa hartzen hasi nintzen arte, eta guaiakoak sendatu nindian...
|
|
|
Nola sinets dezakezu haiek diotena? Izan ere, ni, zure anaia jaun Joanes bezalaxe, superstizionearen kontra nago eta ipuin zoro horien kontra... eta, gainerat, aita spi ri tua lak erran zidan bezala, elizak predikatzen duen dotrinaren kontrakoa da, eta nik ez dut sinesten elizak
|
dioena
baizen". " Bai, zuk orain hori erraiten didazu, baina ez duzu atsegin Pagabasoko leizeaz mintzatzea...", ihardetsi zion aitak, hasperen egiten zuela.
|
|
|
Ba al dago gudurik urdin goi ederrean? Zer dela eta zer dela, galdetu ala ez, buruaz
|
dioena
bai eta buztanaz ezetz? (ahatea).
|
|
|
Ez dut ezer ulertzen, Karmelo. Gainera, niri Rakelen egunerokoa interesatzen zait, eta nitaz
|
dioena
.
|
|
|
Berba batez esateko, eskubide politikoak eta eskubide zibilak. Ezin argiago nabari daiteke puntu hori, berak
|
dioena
hona eraldatuz gero:
|
|
|
Esanahi teoriko honi dagokionez, beraz, erlatibitatearen teoriak konbentzionalismoa indartu zuen. Higidurari buruz
|
dioena
ez da ez egiazkoa ezta faltsua ere zentzu absolutuan, baizik eta baliokideak diren sistema erreferentzialen artean aukeratzen dugun bati dagokionez bakarrik. Erlatibitatearen teoriaren garapen historikoak, hortaz, funtsezko lana bete zuen Vienako partaideek esanahiaren egiaztagarritasun irizpidea eratu zutenean, zerbaitek —enuntziatuek— zentzurik baduen edo burugabekeria absurduena den ikusteko.
|
|
|
Oso gertu ditiat, bertatik bertara ikusten eta entzuten ditiat erosotasun osoz; baina neuregandik gero eta urrunago sentitzen ditiat, neurekin gero eta lotura gutxiago dutela iruditzen zaidak. Wim Wendersen film bateko izenburuak
|
dioena
: Hain gertu, hain urrun.
|
|
2001
|
|
|
Bi mende eta erdi beranduago, 1793an, Bilboko erregidore batzordeak zera eskatu zion Juan Ortiz de Azorin korrejidoreari, Alejo de Miranda izenekoari errota zaharra izandakoaren gainean okindegia eta labeak egiteko planoak egin ziezazkiola. Horixe da historiak
|
dioena
behintzat. Aurreproiektua Gaztelako Batzorde Goren eta Errealaren aurrean aurkeztu eta honek baimena eman zion, 1793ko urriaren 3an hain zuzen ere.
|
|
|
Kritikek eragin dezakete errendimenduan, batez ere nortasun sendorik ez baduzu. Nik partiden ostean beti irakurtzen dut prentsak
|
dioena
, baina jokalari askori izugarri eragiten die eta beti aholkatzen diet ez irakurtzeko!
|
|
|
Errealitate latz honen aurrean ibai eta ibaiertzekiko politika ekologia parametroak kontuan hartuz diseinatu eta burutu behar dela aldarrikatzen duten ahotsak geroz eta ugariagoak diren arren azken hilabetetan baita administrazioko hainbat arduradunen aldetik ere, era honetako adierazpenak entzun ahal izan dira, kanalizazioak eta ibaiertzen suntsidurak bultzatzen jarraitzen dute gure geografian zehar. Neurri hauek defendatzeko erabili ohi diren argudio nagusia, kanalizazioek uholdeetatik babestu egiten dutela
|
dioena
da. Baina beren ibaiak erabat kanalizatuak dituzten hainbat herrialdetan maiz gertatzen diren ur gainezkatzeek errealitatea bestelakoa dela frogatu digute.
|
|
|
Inguruan, berriz, Eunateko eliza oktogonala dugu, laborantza lurrez inguratua eta tenplarien berri ematen diguna. Horixe da kondairak
|
dioena
behintzat. Argi dagoena Euskal Herriko tenplurik bitxienetakoa dela da.
|
|
|
Guk behin ere ez dugu akordio bat hitzartu EHrekin. Araudiak
|
dioena
errespetatu dugu, Eusko Jaurlaritzaren aurrekontuetan berdin gertatzen ari da. Zuzenketak edo emendakinak ez zaizkio aurrekontuen osoari egiten, itzultzea edo ez itzultzea da bozkatzen dena.
|
|
|
Egiari zor, Roman Sudupe gure ahaldun nagusia baldintza hau kementsu eta duintasun handiz betetzen ari da. Ondorioz, ETAren terrorismoaren jomugan egotea ekarri
|
dioena
.
|
|
|
Eliot en gain geratuko gara pixka batean, azken batean honek eragin baitzuen literaturaren aldetik Sarrionandiarengan. Irakur dezagun poeta honetaz Abrams-ek
|
dioena
, Iurretako idazlearen ulermenerako argigarri izango zaigulakotan Lau kuarteto lanari buruz, joan etorria bere egituran nola agertzen den azaldu nahiz:
|
|
|
Lege berriak
|
dioena
|
|
|
Honaino legendak
|
dioena
. Baina goraxeago aipaturiko bi apunte arkitektoniko horietara itzuli nahi nuke berriro.
|
|
|
Kontua da, errealitatea aldakorra dela eta garai batentzat baliagarri zenahurrengoarentzat ez dela izaten nahikoa. Garai bakoitzak bere errealismoa daukalaesan daiteke, beraz; edo, beste modu batera azaltzeko, errealitate ezberdinbakoitzak narrazio molde berezi eta berriak eskatzen dituela, errebelatua izateko.Horrela uler daiteke Henri Mitterrand-ek, XIX. mendeko eleberri errealistarenespezialista ezagunak,
|
dioena
. Bere iduriko, Joyce eta Kafka-rekin hasi, VirginiaWoolf ekin jarraitu eta Nouveau Roman deritzoneraino doan eleberrigintza abangoardista ez da errealismoarekiko haustura gisa interpretatu behar.
|
|
|
hots, ezdagoela berezitasun euskaldunik. Entzun, bestela, inoiz euskal literatura gogoanizan gabe, esparru gazteenei buruz Casanova-k
|
dioena
:
|
|
|
Bestetik, kritikaren munduan azken aspaldian testuartekotasunari arreta etagarrantzi larregizkoa eskaintzen ari zaiolakoan nago, azkenerako guztiok irakurlebaino detektibe bihurtuz, balizko eragin baten arrastoaren bila; eta okerrena, testuaanulatuz, beraren balioa eta literaritatea harreman horretara mugatzean10 K. Izagirrek Incursiones en territorio enemigo lanean
|
dioena
datorkit gogora:
|
|
|
Bada, hain zuzen, esaten ez den horretandago, benetan komunikatu nahi zaiguna. Argi dago, beraz, testuak ez
|
dioena
ere, hutsunea, testuaren osagai dela, eta gure partehartzearen eragile, beharturikbaikaude esan zaigunaren inplikazioetatik tiraka hastera, idazleak komunikatuasmo zigunera heltzeko16.
|
|
|
Gaur egun, araudiak baimentzen dituen salmenta izenak hauek dira: Ur mineral naturalak Iturburuko urak Edateko ur prestatuak Iturritik edo hartunetik datorren edateko ur prestatua Hornidura publikoko ur prestatua Arauak
|
dioena
Ontziratutako urei buruzko araudiak, produktuari buruzko informazio eta segurtasun eskubideak babesteko, debekatu egiten du etiketako nahitaezko datuak zigilu, kapsula, tapoi edo ontzia irekitzean erabiltzen ez diren beste zati batzuetan soilik inskribatzea. Era berean, ez da zilegi adierazpen, izendapen, marka, irudi edo bestelako zeinurik erabiltzea, figuratiboak izan ala ez, baldin eta ezaugarri horiek ez badituzte, batez ere jatorriari, ustiapen baimenaren datari, analisien emaitzei edo egiazkotasun bermeen antzeko beste erreferentzia batzuei dagokienez.
|
|
|
Ez dago erabakirik zalantzarik egon ezean, inork ez du zertan bere burua erabili, zalantzak bere ateraldia egingo ez balu. Baina nik baino hobeto dakizu zuk hori, greziarra izanik, ondo ezaguna izango baituzu atsotitz greziarrak
|
dioena
: ezer gutxi daki zalantzarik ez duenak.
|
|
|
buruarekin baietz adierazi zidan Herodoto haundiak ondo aztertu zituen eta haien ohiturak adimen haundiz bildu zituen liburu batean. Hona hemen Herodotok
|
dioena
, liburuko pasarte batean: Bestalde, arazorik larrienak mozkortuta daudelarik eztabaidatzen dituzte, eta hurrengo goizean, mozkorraldia igaro zaielarik, etxe horretako ugazabak gaueko eztabaidan hartutako erabakiak planteiatzen ditu denen aurrean.
|
|
|
" Mitxelena-ren inguruan[
|
dioena
diot] gero ateratzen hasiko zen Egan aldizkaria (1954) [atzizkirik eza Txillardegirena da], nahiz berrizaleago izan, bazuen,, jakinlariek, xuxen esaten duten bezalaxe, halako, kolaboratzaile produktuaren?
|
|
|
7 Aita Mokoroaren mugak jakiteko ikus Justo Mocoroa, Lengua Vasca de hoy y de mañana, Auñamendi, Donostia, 1971, 57 or. Ikus Mitxelenak horretaz
|
dioena
" Azken ordukoak" bilduma honetako artikuluan eta, artikulu horretan, gure 28 oin oharra.
|
|
|
Beraz, euskara batzaile da, alde batetik, eta bereizgarri, bestetik. Nik ez dut uste, egia esan, Lizardik hor, hitzak bortxatu gabe, Zelaietak
|
dioena
bete betean esan nahi duenik, honena(" euskara berak lotzen du euskal gizarteko unidade bakoitza") zuzen hartu badut: " unidade bakoitz" horrek, alegia," bat izateko duten lotura bakarra" edo adierazten baldin badu.
|
|
|
Zeharo oker dagoenik ez nuke esango. Unamunoz
|
dioena
, adibidez, zorrotza izanik, ez dabil jomugatik urruti. Unamunoz kanpora ere maiz agertu izan dira munduan euskaldun asmobakarrak," begibakar" en an  tzera hitza eratzea zilegi bada.
|
|
|
Hemen azaldu nahi nukeen arrazoibidea, laburki baino laburkiago, hauxe litzateke. Axularrek, hitzez hitz hartzen badugu
|
dioena
, ez zuen" liburutto haur, letratu handientçat eguiten. Eta ez choil deus eztaquitenentçat ere".
|
|
|
gure hizkuntzaren batasuna dela soinean daramatzan gaitz guztien erremedioa: besterik
|
dioena
, ez da egiazki mintzatzen. Baldintzak, jakina denez, bi eratakoak dira:
|
|
|
Berak 1918an Oñatin egin zuen hitzaldi ezagunean Â" aspecto social" eta" aspecto literario" izendatzen dituenak. Bigarrenaz
|
dioena
(eta bigarrenaz bakarrik ari gara mintzatzen azkenaldi honetan) aldatuko dizut hona, eta zegoen gisa erdaraz eman, bai baitut halako susmo gaizto bat horrelakoak, gure hizkuntzara aldatzen direnean (eta hauek orain  dik orain aldatu nituen) ez direla inoren belarrietara iristen:
|
|
|
Euskaltzaindia aipatu dudanez, hitzak hizpidea ekarririk, diodan zerbait Euskaltzaindiari berari buruz. Arantzazuko batzarrean gaia h sartzea ala h kentzea izan zela
|
dioena
ez da egiaz ari. Diodan garbiago, eta ez dakit zergatik hain indar bortitza egozten zaion biribiltasunari:
|
|
|
Iliasena (Iliada)". Poz gaitezke, beraz, euskaldun guztiok,
|
dioena
zuzen badago.
|
|
|
Zaitegi zalantzan edo, kezkati, aurkitzen dut liburu honetan, ohi ez bezala, honek edo hark
|
dioena
dela eta. Bere hitzez esateko" Bururik ez ta txapela nai, ari omen naiz urliaren iritzian, eta bururik eztuenak txapel bearrik ez omen".
|
|
|
Bestetan esan dudanez, erdaraz ugari bezain euskaraz urri idatzi zuen Larramendik. Nekez aurkituko dugu, beraz, bera baino lekuko egoskorragorik zenbaitek orain, gau eta egun,
|
dioena
gezurtatzeko. Larramendik euskal letretan utzi zuen hatza eta oinatza ez da berehalakoan galduko.
|
|
|
Direlako bertsook,
|
dioena
ongi hartu badut, Berlinen 1857an agertu bezala argitara omen ditu Irigoyenek (396 or.). Mähn en Denkmäler der baskischen Sprache ezagunetan irten omen ziren: liburuxka ez dut orain helmenean15 Nolanahi ere, ikus daiteke, geroxeago, Xabier Altzibar," Bizenta Antonia Mogelen biziaz eta lanaz zenbait argibide", Euskera 27 (1982), 457
|
|
|
30 Gai hori ederki jorratu zuen E. Coseriuk (SincronÃa, diacronÃa e historia, Montevideo 1958, 19 or. eta hurrengoak). Ongi letorkioke, gainera, liburu hori Aita Mokoroari," Pompon" ek
|
dioena
egia den ala ez erabakitzeko (K.M.O.).
|
|
|
Barrenago sartzen bagara, ordea, eta beste galdera hau egiten badugu, ea zergatik dioen
|
dioena
, ez da beti, ezta gehienetan ere, erraz eran  tzuten. Ireki dezagun Arestiren Harrizko herri hau, 1970, 126 plaman, eta hau aurkituko dugu beste bederatzi agindu edo debekuren artean:
|
|
|
Euskaldun izatea ez da gizon izateko era bat besterik, gizon oso eta betea izatekoa horretarako kemenik dugunean, Txillida izatea gizon izateko bidea eta modua den bezalaxe. Ezin dezake Txillidak bere nortasuna uka, eta ezin uka dezake,
|
dioena
dioela eta degiena degiela, bere euskaltasuna. Bere nortasuna ukatzea eta murriztea bezainbat bailitzateke.
|
|
|
Eta Platonek horrelaxe azalduko du rapsodaren eginbeharra: ez da errezitatzaile soil bat; beharrezkoa du olerkariak
|
dioena
ulertzea. Sokratesek Homeroren interpretazioaren inguruan loni gogorarazten dion moduan:
|
|
|
Horren ondorioz, goizetik gauerako eguzkiaren higidura erregularra agerpen soila bihurtzen da, gure lurraren higidurak sortzen duen agerpena. Honek ezagutza arruntak
|
dioena
ezeztatzen du erabat, eta berdin egin du Kantek ezagutza subjektuaren ekimenaren menpe dagoela onartuz.
|
|
|
Hemen, noski, atomistikak aspaldi aurkeztu zituen arazoak konpontzen dira, eta Fisika modernoak dituen zenbait arazoei aurre egiteko ere baliagarria izan daiteke Kantek hemen
|
dioena
.
|
|
|
Ez bada ere kapitulu hori bere tesian zuzenean sartzen, erabat dago liburuari lotuta. Eta nahikoa litzateke" zientziaren bi jokabideez"
|
dioena
, libururik edo lanik txalogarrien interesgarrientzat goraipatzeko. Urteetan zehar neuk hausnartutako arazoa edo arazoak, sakontasunik eta argitasun erraztasunik harrigarrienaz adierazita aurkitu ditut.
|
|
|
Paripé, diozue?, asmatu nuen, ez neska mutilak, alderantziz. Berak
|
dioena
da paripé hitza euskaratik datorrela, hain zuzen, eta ez ijitoen mintzairatik edo are sanskritotik, espainiarrek esaten duten bezala. Eta esaten du –mintzatu ahala ari nintzen asmatzen– bizkaieratik datorrela.
|
|
2002
|
|
|
Horietako bat ez da desobedientzia erabatekoa: «Nire lehen agiria ENA izatea da, ahal dudan guztietan erabili nahi dut, baina ez diot besteari uko egiten»,
|
dioena
. Besteak NAN deuseztatzea dakar:
|
|
|
Badaude ulertzeko era ezberdinak. Badago desobedientziaren ildo bat, liberal kontserbadorea, aipatu ditugun baldintzak betetzen dituena, eta honela
|
dioena
: «Sistemak oinarrian ondo funtzionatzen du, baina badu hainbat disfuntzio».
|
|
|
Hau da, inorekin konpontzen ez bazara, problema zu zarela pentsatu behar duzu. EAk Eudelek
|
dioena
defenditzen du. Batasunak bera baztertzeko asmoa dagoela dio.
|
|
|
Hala izan bazen edo ez bazen, gauza da, gertakari miragarri frankoren egiletzat hartua dela geure Aztia, bere garaikideen ustez deabruarekin itunen bat egina zuen gizona. Baina hemen ezin ditugu denak aipatu, eta beraz, haren berri zabal jakin nahi duenak, Fultxo Crespo, Mikel Fernandez eta Josu Jimenezek Txalaparta argitaletxearen bidez plazaratu duten" Johanes, Bargotako Aztia" liburura eta CDra jo du, edo bestela, Interneten murgildu eta www.pnte.cfnavarra/bargotakoaztia/ orrialdeak
|
dioena
kontuan hartu.
|
|
|
Marmitakoa, baina, preziatua eta famatua, besteak beste, azken urteotako txapelketek egin dute. Garai bateko arrantzaleak marmitakoa jateaz aspertzen omen ziren eta, aukeran, izurdea ere estimatzen zutela
|
dioena
badago. Horrela kontatzen du behintzat Endaika arraun elkarteko lehendakariak.
|
|
|
Alkohol graduaz arauak
|
dioena
urratu egiten du: bolumenaren %13 duelarik, Brut Nature motako cavei onartzen zaien gehienekoa %12, 8 da.
|
|
|
Azterketak
|
dioena
|
|
|
Beste ildoan, ildo politikoan, argi dago Txinak eta Islamaren munduak, adibidez, ez dutela demokraziarik; baina gaitasun zibiko batzuk antolatzen dituen planteamendu politiko bati erantzuten diote, demokrazia liberaletakoaren aldean ezberdinak, baina era batera edo bestera adostasun bat dago azpian nolabait esatearren, eskubideen titular gizon emakumeak direla
|
dioena
.
|
|
|
Errukarriak gu, ahizpa gajoak! Zer da gizon honek
|
dioena
––egin zuen oihu Izuikarak?.
|
|
|
II dataz, Donostiako Irakasle Eskolako Euskararako Zuzendariordeak UPV/EHUko Euskararako Errektoreordeak sinatutako idazkia jaso zuen.Bertan, UPV/EHUko Gobemu Batzarrak onartutako dokumentuan Euskararen Institutuari ezartzen zaizkion eginkizunen artean, 13 eginkizunak
|
dioena
erabakikorrada: «Euskararen normalizazioa eta garapena helburu dituzten ekimenak bultzatueta sustatu».
|
|
|
Honela, testuan atzemango diren ezaugarriak eta unitateak (antolatze moduak, hizkuntza unitateak, gainegitura, gainegitura erretorikoa, estiloa, alderdi semantikoak, pragmatikoak...?) testuaren izaeraren baitan aztertuko dira soilik. Hurbilpen honetan kokatzen dugu A. Van Dijk ek
|
dioena
:
|
|
|
49) ulertzen duen ideiaren atzean. Betiere, komeni da egile berberak artikuluaren hasieran
|
dioena
:
|
|
|
Neurri batean edo bestean, salbuespenik gabe, denok gara komunitate bateko edo besteko kide. Nor berak
|
dioena
dioela, inor ez dago komunitate jakin batekiko lotura harremanen mundutik kanpo (1998: 48). 68
|
|
|
Errealaren eta ezagutzaren arteko desbideraketa aurkitzea helburu duen egiaztapena da frogaketa, konproba zioa. Frogaketa edo konprobazioa komunikatzaile profesionalaren zeregina (bere eskura gai beraren inguruan heldu diren informazio desberdinak erkatuz) eta produktu mediatikoaren kontsumitzailearen betebeharra da (hedabide diferenteek gai horri buruz diotena, ezagutza kolektiboak horretaz
|
dioena
eta norberari ezagutza propioak argitzen diona erkatuz).
|
|
|
hedabidearen zor morala adierazpenak egin izanaren faktuaren egiazkotasunari lotzen zaio, ez adierazpenetan esandakoari edo horien edukiari; alegia, adierazpenek berak izan behar dute benetakoak (horixe frogatu behar du hedabideak, hots,, halakok hauxe esan du?). Hirugarren batek adierazpenetan ematen duen informazioa benetakoa den ala asmatua den, hiztunaren erantzukizuna da, printzipioz, harexek izenpetzen baitu bere ahotsaz
|
dioena
. Dena den, adierazpenen edukian informazio hutsune nabarmenik detektatuko balitz, hedabideak ohartarazi egin luke kontsumitzailea.
|
|
|
Audientzia: nork entzuten du igorleak
|
dioena
–
|
|
|
Ozta ozta entzuten dut aitak
|
dioena
, Â kamioi handi bat pasatzen ari baita une horretan. Ulertu dizkiodanen artean, ez nauela presionatu nahi.
|
|
|
Gaur egun, jendea mugitzen delako, eta bestela ere beharrezkoa den batasunaren eraginagatik, zail da aurkitzen hizkuntza komunitate homogeneorik, Euskal Herriko leku askotan behintzat. Jakina, horrelakorik definitzeko gai izango bagina, holako komunitate argiak aurkitzeko gai izango bagina, nik ez nuke zalantzarik izango batere Zuazok
|
dioena
onartzeko. Baina beldur naiz gauzak ez diren holakoak.
|
|
|
Zeren hala ez bada, zuk ez duzu hizkuntza komunitate naturalik. Eta komunitate hau ez baduzu nekez egin daiteke Zuazok
|
dioena
.
|
|
|
Nahi nuke, bai, Zuazok
|
dioena
aurrera eramatea posible balitz. Nahi nuke leku batzuetan eraman dezaten, eta osotasunean eramaten ez badute, neurri batean bederen eraman dezaten, baina ez dakit hori posible den.
|
|
2003
|
|
|
Amaierako ekitaldian, Jose Luis Castejon Nafarroako Parlamentuko lehendakariak hartu zuen parte. Ados agertu zen" Elkargo autonomoetako erakundeek Europako Hizkuntza Gutxituen Itunak
|
dioena
betetzen ez dutenean, estatuen egitekoa dela hori betearaztea" dioen analisiarekin, baina bere ustez," hizkuntzaren normalizazioa, normalizazio politikoarekin etorriko da". Gobernuaren hizkuntza politika" okerreko bidetik" doala gaineratu zuen, baina" euskararentzat errespetuzko tratuaren" bitartez" gatazka honi osagai emozionala" indargabetzea beharrezkotzat jotzen du" maximalismoak" uxatzeko.
|
|
|
Batetik, ezker abertzaleak kontraesan hori ez du gainditzen eta, bestetik, iruditzen zait oraindik baduela joera bat" etor gaitezen oinarrietara, eta segi dezagun hizketan ez dakit noiz arte ezer hezurmamitu gabe",
|
dioena
. Ezker abertzaleari nonbait bertigoa ematen dio bere burua definitu beharrak, ederki baitaki proposamen honek dituen potentzialitateak ondo baino hobeto hartuak izan direla bere munduaren baitan.
|
|
|
Hori ikaragarrizko astakeria da eta orain dagoen eskema sakondu egiten du. Hala ere, Juan Marik esaten duena eta Ibarretxek
|
dioena
ez dira gauza bera. Ibarretxeren proposamenean gaurko marko politikoak eskaintzen dituen tresnen aldeko jarrera ikusten da, tresna horiek jorratuta egin omen daiteke bidea.
|
|
|
pertsonen antolakuntza eta funtzionamendua, finantzazioa... Baina, kasu honetan, Barne Ministerioaren ordenagailuetatik ateratako txosten polizialak
|
dioena
baino ez da kontuan hartu.
|
|
|
Legeak
|
dioena
|
|
|
Zure iritzia, etxebizitzen garestitzean arkitektoek beren erantzukizun zatia dutela
|
dioena
, ez da oso arrunta lanbide honetan.
|
|
|
Gehiago oraino: II. mundu gerla ondoan Paueko prefeturan lan egina zuen diputatu batek eta, zorigaitzez, gure hautetsi batek eratxiki diote Frantziako Araudi nagusiari, zer hel ere, artikulu berezi bat, article Toubon Lamassoure deitua, argi eta garbi idatzirik
|
dioena
, frantses hizkuntza da Fran tziako Errepublikaren hizkuntza.
|
|
|
Katolikoak dira menturaz beren katolikotasunaren barnean hertsiegiak, beren Elizaren unibertsaltasunean osoki arrotz egonak. Bada hor egiazko kristau gerrazaletasun bat, gerra santuaren izpiritu gaizto bat,
|
dioena
: –Gerra, borondate txarreko gizonei!?
|
|
|
Bizkaitar jakintsuak Etikaz
|
dioena
, erran genezake berdin Politikaz. Alta, Estatu aulki propiorik gabe oraino bizi garen herritarrok jakin behar genuke, engoitik, zer den gure gaitza:
|