2000
|
|
Ez dira alferrik etorri telefono erotikoak, film pornografikoak eta Internet. Literaturak badu, ordea, euskarri
|
berriek
ez duten elementu bat: sujerentzia, irudimenari tokia zabaltzea.
|
|
Uste dut belaunaldi
|
berriek
ez dutela rock sinfonikorik entzuten eta nire belaunaldikoek entzuten jarraitzen dutela eta jarraituko dutela.
|
|
Funtzionamenduak ere bere bilakaera izango du eta alor desberdinetan plangintzak zehaztea bultzatuko da horretarako lan talde bereziak sortuz. Teknologia
|
berriek
ere euren tokia izango dute, informazioaren trukaketa hobetzeko sare bat antolatzeko asmoa baitago.
|
|
Definitu eta komunikatu beharra dago beraz. Belaunaldi
|
berriek
burutu beharreko papera horixe.
|
|
Aurtengo ikastaroen eremua zabaldu egin da, ikastaro bana antolatu da Izaba eta Zizurkilen. Garrantzi berezia izango dute aurten teknologia
|
berriek
, euskara lantzen duten ikastaroek eta jorratuko diren gaien gaurkotasunak.
|
|
Euskararen eta euskal kulturaren inguruan aritzen diren erakunde gehienek kultur euskarrien eboluzio eta inplementazioa bizi izan dituzte eta askotan esfortzu handiak egin behar izan dira egoera
|
berriek
eskatzen zuten mentalitate aldaketak eman ahal izateko. Gainera, gero eta gauza gutxiago dago denboran zehar irauten duena, hau da, informazioaren munduan goizeko 8retan emandako berria eguerdirako askotan berri zahar bihurtu da edota irakaskuntzan, aurten argitara emandako testu-liburu batek datorren urterako eranskin batzuk behar ditu eguneratuta mantentzeko.
|
|
XXI. mendearen atarian gauden honetan, informazio teknologia
|
berriek
aldaketa nabariak ekar ditzakete arestian azaldutako eszenatokian. Sistema hauek baliatuz, erakundeek informazioa uneoroko aldaketak ahalbidetzen dituen euskarrian eduki dezakete eta orduan, urte batetik bestera testuliburua aldatzea edota zaharkituta geratu den informazio hori prozesu historiko dinamiko batean kokatzea posible izango da.
|
|
Irakurleak gero eta gutxiago diren garaietan euskal idazleak ugaltzen ari dira. Eta idazle
|
berriek
molde berriak ekarri dituzte euskal literaturara. Generoak nahasteko joera hedatzen ari da eta euskara literarioaren garapenean baliabide berriak sartzen ari dira.
|
|
Euskal idazleek,
|
berriek
batez ere, zein neurritan ezagutzen dute beste idazleen lana. Zein harreman dago euren artean?
|
|
Etxetik, ingurutik jasotzen zen bertsolaritza, plazan teknika ikasi eta bertan bertsolari egin. Ordurako jakina zen ordea, ingurune horiek murrizten zetozela, galtzen zetorrela leku askotatik, bertsolari
|
berriek
laguntza behar zutela, aukerak eta plazak behar zituztela. Jaialdiak justifikatzeko omenaldiak antolatzen ziren eta horrela baimenak errezago lortu.
|
|
Hitzak sortu ere egiten dituzu. Zein da hitz
|
berriek
funtzionatzeko giltza?
|
|
Ondoren, 90eko hamarkada honetan argitaratzen hasi direnak izango ditugu hizpide. Idazle
|
berriek
belaunaldi aldaketa ekarri dutela pentsatzekoa den arren, ez dugu horrelakorik ikusi. Izan ere, hamarkada honetan narratiba lanak argitaratzen hasi direnen artean, lau besterik ez baitira 70eko hamarkadan jaiotakoak:
|
|
Bestemugimendukulturaletasozio politikoek baiizangoduteeragina Markinan, XemeinenetaEuskalHerri osoan.Aldebatetik, kulturmugimendu
|
berriek
, esaterako, Ilustrazioak (Aufklärung), XVII. mendeko filosofoenkulturaaldebatzukzabaltzenlagunduzuten; etabestetik, gertakaripolitiko militarrekeuskal gizartea etaeuskal Elizaunean uneko egoera sozio politikoetaerlijiosoak eskatzenzuenerakojarrerakhartzeraeramanzituzten, eta, beraz, FraiBartolomerenganereeraginaizangozuenhonekguztiak.
|
|
Albistegietako gaietan Euskal Herria ETBko albistegiek barrutik nola egituratzenduten begiratuta, berriro agertzen zaizkigu egunkarietan antzemandako joera batzuk.Eguraldiari eta trafikoari buruzko
|
berriek
(bereziki lehenek) Euskal Herri oso bat irudikatzen dute (joera hau lehenago ere ikusi dugu egunkari abertzaleetan). Politika gaieiburuzko albisteek, ordea, zatikatu egiten dute Euskal Herria:
|
|
truke ekonomikoetan, sistema teknologikoetan, heziketa eta osasun egituretan, hizkuntza eta kulturan, etaabarretan. Eta ugazaba
|
berriek
, beren interes propioak finkatu nahian, antzinakokolonialisten zereginaz jarraitzen dute. Bertako elite berriak zurien ordez ezarriziren.
|
|
Eta bertako komunitateetan erroturik zegoen demokrazia zuzena ezabatuz, Estatuko eremu berrian demokraziarik gabeko ordezkaritzako demokrazia inposatu dute. Eta prozesu osoa zilegizkoa izan dadin, bertakointelektual eta funtzionario
|
berriek
botereak eskatutako ekoizpen ideologiko etakultural aproposa bideratu dute.
|
|
Laugarren globalizazioarekin batera, ezagutzaren gizarteak, kapital ukiezinaren aldeko diskurtsoak, mundu mailako eredu neoliberalaren inposizioak, komunikabideen garrantzi estrategikoak, Internet ek, produkziorako sistema
|
berriek
etaabarrek, geure egunerokotasuna, geure aurreikuspena eta geure etorkizunerako begirada eraldatu dizkigute. Halaber, laugarren globalizazio honetan, mundu mailakoamerican way of life, homogeneizazioa eta inperialismo kulturala ditugularik, maremoto berria izango balitz bezala, intentsitate ezberdineko gerratan islatuz, zazpi milakultura eta herriren matxinaden bultzakadak ditugu agerian.
|
|
Lanaren antolakuntza. Teknologia
|
berriek
duten ahalmen produktiboa bideratzeko, sorkuntza, ekimena, enpresarekiko atxikimendua eta kualifikazioa dituenlangileria berria behar da. Jakina, fordismoak zekarren ekimen gabeko eta kualifikazio gabeko langileriak ez du hemen balio.
|
|
Jakina, fordismoak zekarren ekimen gabeko eta kualifikazio gabeko langileriak ez du hemen balio. Teknologia
|
berriek
produkzio seriemotzak egiteko ahalmena dute, eta horrek malgutasun handia eskatzen du, aldaketa azkarrak egin ahal izateko.
|
|
Herri hauek (Polonia, Txekia, Eslobenia, Hungaria eta Herri Baltikoak kenduz) Hirugarren Munduan birkokatzen ari dira. Dena den, prozesu honetan eratutakohogeita lau nazio
|
berriek
aurrerapauso ikaragarria adierazten dute Nazio Askapenerako gatazkaren ikuspegitik. Era berean prozesu honetan gertatutakoak berriz ereazpimarratzen digu, ezen eskubide indibidualak, partaidetza, konkista sozialak, autogestioa, autodeterminazio eskubidea eta iraultza kulturala bezalako elementuek, ezinbestekoak izateaz gain, garrantzi estrategikoa dutela proiektu berriak gauzatzeko.
|
|
Gure gorputzaren kontzientziatik abiatuz, geure buruariburuzko irudi zein gogoetak sortzeko gaitasuna ere, geure nortasunaren euskarridugu. Gorputzaren esperientzia
|
berriek
eta mintzatutako eta jakinarazitako pertzepzio berriek norberaren berrantolaketa dakarte, norberaren baitan adieraztendena (sentipenak, emozioak, desirak, fantasiak...) toleratzeko, ulertzeko etaerabiltzeko gaitasuna, oraingo bizitzan haren adierazpen eta ekintza behar denbezala bideratzeko.
|
|
Gure gorputzaren kontzientziatik abiatuz, geure buruariburuzko irudi zein gogoetak sortzeko gaitasuna ere, geure nortasunaren euskarridugu. Gorputzaren esperientzia berriek eta mintzatutako eta jakinarazitako pertzepzio
|
berriek
norberaren berrantolaketa dakarte, norberaren baitan adieraztendena (sentipenak, emozioak, desirak, fantasiak...) toleratzeko, ulertzeko etaerabiltzeko gaitasuna, oraingo bizitzan haren adierazpen eta ekintza behar denbezala bideratzeko.
|
|
Lehenengo kolpean, Ministroak irabazi zuen; ondoren, osorik ezizan arren, euskaldungoak, apaiz eta kristau xume euskaldunek. Lekukotasun etaazterlan
|
berriek
esango digute, agian, tokian tokiko egoerak zinez nolakoak izan ziren.
|
|
Eduki orokorrek leku emango diete eduki, hiperberezituei?, eta programazioko horma hilobiak agertuko dira. Euskarri
|
berriek
eskainiko dituzten programazioak ondoko irizpidearen arabera burutuko dira: bakoitzari bere intereseko zentroa edo bere mikro preferentzia eman zaio.
|
|
Gizaki eta animalien imitazioak dira (enda batzuek erabiliak beste batzuen planta egiteko asmoz, ehizarako asmakariak bezala); esaterako, eperrarena imitatuz ehiztariak egiten duen hotsa. Sail honetan, generadore eta sintetizagailu
|
berriek
sortutako hotsak (musika konkretua) ere sartu ahal ditugu. Hots hauek guztiak hiru sailetan bana ditzakegu:
|
|
DAB (Digital Audio Broadcasting). Orain XXI. mendearen atalasea pasatuta, irrati informatiboak erronka berriak dauzka, eta garrantzitsuenak, ezbairik gabe, horrenbeste lehiakide dituen eremu informatiboan bere tokia finkatzea eta teknologia
|
berriek
sortzen dituzten ohitura berriei egokitzea dira.
|
|
XVI. mendearen bukaeran Amerikatik ekarritako artoak eragin handia izan zuen Euskal Herri osoan, artoak ordura arte landatutako gaiek baino askoz etekin handiagoa eskaintzen baitzuen. Irabaziak ikusita eta indianoek ekarritako diruari esker, XVII. eta XVIII. mendeetan zehar, baserriak auzoetatik urrundu eta leku aldapatsuetan eraikitzen hasi ziren, landaketa
|
berriek
lur horiei etekin ona ateratzea ahalbidetzen baitzuten. Nekazari gehienak maizterrak ziren eta errentak dirutan ordaindu beharrean, nekazaritza produktuetan ordaintzen zituzten maiz.
|
|
Karrantzan, Amerikarako emigrazioa oso nabaria izan zen, Gerra Zibilak eta Bigarren Mundu Gerrak horren bukaera markatu zuten arte bederen. Amerikatik itzulitako aberats
|
berriek
, atzerrian lortutako estatusaren adierazgarri ziren etxebizitza dotoreak eraiki zituzten beren jaioterrietan. Garai horretako arkitekturaren ezaugarri nagusiena estiloen nahasketa izan zen, betiere Kantabriako kutsua galdu gabe.
|
|
Gorrotatzen ditut gisako egoerak. Lanbideak jende aunitz eta aunitzekin ezaupideak egiteko parada ematen dit, baina tratuak jarraipenik izan ezean, buruan errausten zaizkit izenak eta aurpegiak, bertze aurpegi eta izen
|
berriek
ordezkatuak, elkartu gaituen auzia nire interesen esparrutik desagertu bezain agudo. Denei berdin gertatuko balitzaigu, axola guti luke.
|
|
Lanbide
|
berriek
sorterriko geografiaren ezagutza zabaldu zioten Charlyri. Eta haren eskutik gu ere, burgeskume alaenok, Zabalguneko bizilagun prestu eta zintzo, inoiz gutitan zanpatu gabeko tokiak urratzen hasi ginen jaiegunetako bezperetan.
|
|
Honela, fitxategiak formatuz aldatzeko trebetasuna jorratu zuten. Berehala jabetu ziren tresna informatiko
|
berriek
eskaintzen zituzten ahalbideez. Buru belarri ekin zioten lanari eta lan setati honen adierazle gisa aipatu behar da nabigatzaile propioa sortzera ausartu zirela.
|
|
Etiopiak abanguardia ekarri zuen, transgresioa, irudiaren nagusia, marginalitatearen edertasuna... Poeta gazteagoen aldarri eta eredu izan zen aldi berean, belaunaldi
|
berriek
behar zuten modernotasun literarioa. Etiopia eta haren area Arestiren harriari kontrajarri izan zaio.
|
|
Espainiako presio mediatikoaz gain, komunikabideen inguruko beste gai batzuk ere aipatu ziren Londresko sinposioan. Jakin genuen, adibidez, Europako Parlamentuaren enkarguz txosten bat egin duela Galesko Aberystwyth unibertsitateko Mercator taldeak, Internetek eta teknologia
|
berriek
hizkuntza gutxiagotuen baitan izango duten eraginaren inguruan. Zantzu batzuk besterik ez zizkiguten eman txosten horren inguruan:
|
|
Liburueta fondo bildumak garrantzi handikoak dira kultura ondarearen alorrean, gizakiari eta bere inguruari buruzko zehaztasun ugari eskaintzen dituztelako, era ordenatuan jasorik jartzen baitira jendearen erabilgai, herritarrak informatzeko, komunikatzeko eta hezteko xedearekin. Helburu horiek behar bezala lortu nahi baditugu, beharrezkoa da zabalkundea egitea eta bilduma propioak eta kanpokoak kontsultatzeko aukera ematea, eta, horretarako, informazio sistema komun bat eratu behar da teknologia
|
berriek
eskaintzen dituzten abantailez ahal den neurrian baliatuz.
|
|
Honi erantzuteko medioak jartzen dituzte teknologia
|
berriek
. Orijinalen kopiak formatu digitalean egitea, egun errealitate bat da.
|
|
Hau zabalegia izan daitekeenez, teknologia
|
berriek
(batez ere Interneten oinarritutakoek) eta liburutegiek izan ditzaketen harreman orokorrak besterik ez ditugu aipatuko, aurrerago esan bezala egoera eta errealitate bakoitzak bere egokitzapen berezia behar izaten baitu.
|
|
• Liburutegiek teknologia
|
berriek
eskaintzen dituzten baliabideak nola erabili.
|
|
Bestela izatera, emakumeen ohorea, batuketen bakea eta herritarren onura arriskuan leudeke etengabe. Lege
|
berriek
gaitzari aurre egin diote eta horrexegatik zaindu ditugu lege horien xedapenak.
|
|
Andrazkoa ama egiten da: su berria du, sentimendu berriak, betebehar
|
berriek
lehendaurrezkoak indartzen dituzte. Andrazkoaren kera, ugaltzeko garramura, behin eta berriro da ageriko.
|
|
Alta, bere etapa honen aurreko ibilbide intelektuala ez zen horretan geratu. Horri buruzko hausnarketa
|
berriek
diotenez109, xehetasun erabakigarriak aurkitu daitezke filosofo honen ideien jatorrian eta garapenean, vienarren liderraren irudia erabat argitzeko modukoak.
|
|
Ikusten denez, beraz, Vienako Zirkuluaren egiaztagarritasun printzipioari emandako irekiera
|
berriek
bere hasierako bereizgarritasuna uztera eraman zuten, alegia: enuntziatu esanahidun eta esanahigabeen artean bereizten zuen sailkapen hertsia eta fidakorregia izatea.
|
|
Zeintzuk dira, hortaz, Vienako Zirkuluaren positibismo logikoaren interpretazio ‘errebisionista’
|
berriek
aurreratzen dizkiguten funtsezko zuzenketak eta birkontzeptualizazioak. Motzean, honela aurkez daitezke:
|
|
Etika eta zientziaren artean dugu filosofia. Hauxe da Tractatus aren muina eta hauxe da positibista
|
berriek
sekula ulertu ez zutena. Baina Wittgensteinek argi eta garbi utzi zion Ludwig von Ficker i gutun batean:
|
|
belaunaldi
|
berriek
ez dakitenez,
|
2001
|
|
Berrikuntza finantzatzeko fondo berriak sortu dituen burtsa indartsua ahuldu egingo da. Merkatuen erorketak murriztu egingo du hazkunde azkarreko konpainia
|
berriek
behar duten arrisku kapitalaren kopurua, eta horrek moteldu egingo ditu berrikuntza teknologikoa eta produktibitatea, burtsak are gehiago ahulduz eta eroraraziz. Inbertsioak behera egingo du, eta inflazioak eta langabeziak, berriz, gora egingo dute.
|
|
Artelekuko zuzendari Santi Erasok garbi dauka azken bi urteetan ezagutu duten krisia teknologia berrien eraginaren ondorioa dela. Erasoren aburuz," teknologia
|
berriek
azken belaunaldien jokaeran eragin ia hondatzailea izan dute, gaur egungo sormenari dagokionez".
|
|
Harremanetaz ari garela, bada zure liburuan somatu dudan beste joera bat. Gudari zaharrak beren bizitzan gertatutako gauzarik gogoangarriena, hau da, gerran bizitakoa kontatzen hasten direnean, belaunaldi
|
berriek
beti eteten diete jarduna. Zer esan nahi duzu horrekin?
|
|
batetik, etxe gehienetan soldata bakarra ez da nahikoa, eta nahi ez badute ere, emakumeek etxetik kanpo ere lan egin beharra dute. Gainera, aparailu
|
berriek
etxeko lana erraztu eta azkartu dute eta bestalde, gaur ez ditugu sei seme alaba izaten.
|
|
Baina, orduan, zein da eredu baliagarria? Nolakoak izan lukete eredu
|
berriek
–Zein kultura kontzeptu jarraitu behar da?
|
|
Arte sistema horrek 70eko eta 80ko hamarkadak arte bizirautea lortu zuen, baina gero goitik behera erori da, berau sustengatzen zuen egitura eta inguruko baloreak erori diren bezala. Erasoren hitzetan," Horretan azken sortzaile belaunaldien jarduerak zeresan handia izan du eta baita teknologia
|
berriek
ere". Horrek guztiak desmaterializazioa eta desobjektualiazioa ekarri ditu artera.
|
|
Sistema honen bitartez, ur sanitarioa eta berokun tza bermatzen dira hein batean. Etxe
|
berriek
askotan energia sistema ezberdinak konbinatzen dituzte, elektrizitatea, gasa eta instalazio termikoa esaterako. Agian termikoak ez dituelako beti gure behar guztiak asetuko, eta bestelako iturriak edukitzea lagungarria delako eskasia garaietarako.
|
|
Aipatutako moduan Zumaia bi ibaien biltokian jaio zen, monastegi baten inguruan. 1292ko lehen
|
berriek
behintzat Santa Maria izeneko monastegi hori aipatzen dute, dirudienez gaur egungo parrokia altxatzen den lekuan. 1347tik hiri, denbora aurrera joana ahala herria garatzen joan zen, Gaztela eta Flandria arteko merkataritzarentzako portu izateak eta Santiagoko Bideko kostaldeko igarotokia izateak lagundurik.
|
|
Bere ustez kanpotik askoz ere hotzagoak ematen dute urrutitik ikasteko baliabide
|
berriek
: " Azken finean, irakaslea edo tutorea beti daukazu ondoan nolabait esateko.
|
|
Zuzendari
|
berriek
ez dute Hollywood edota Cannesen onespenik espero, beraien lana ikusgai izatea da duten helburu bakarra. Ray Lawrence, Ineke Smits, Asif Kapadia, edota Srdan Golubovic, izen ezezagunak dira, baita" Autrement"," The Bank"," Last Ball" edota" Elling" filmak ere.
|
|
Hain zuzen ere, 1984 urtean sortu zen Euskal Kulturaren Urtekariak eta horrek eraginda etorri ziren Euskal Kulturaren Hariak eta Aurkibideak sortu zuten beharra eta gogoeta. Era horretara, pixkanaka pixkanaka eta teknologia
|
berriek
eskaintzen duten azpiegitura sostengu gisa izanik, «Gure Agenda»ren proiektua gorputza hartzen joan zen. Euskal gizarteari zerbitzu oparoa eskaintzeko ezaugarri guztiak platerean zeuden:
|
|
Karparen zoko guztiak aprobetxatuz, eta literaturak eta teknologia
|
berriek
eman dezaketenari zukua atereaz, txoko bat berreskuratu eta berri bat sortu ditu Gerediaga Elkarteak: haur eta gazte literaturaren txokoa eta zibertxokoa.
|
|
Litekeena da, ordea, belaunaldi
|
berriek
egunen batean azoka birtual batean egitea erosketa horiek. Orain ere egin daiteke hori www.durangokoazoka.com gunean, noski.
|
|
Oraingoan gertatzen ari direnen ondorioz, litekeena da hurrengo hilabete eta urteetan aldaketak ikustea mundu mailako informazio sare berrien inguruan. Teknologia
|
berriek
erabilera berriak ahalbidetzen dituztela frogatu da, eta erabilera horiek ez datoz beti bat botereen asmo hegemonikoekin. Hartara, Vietnamgo gerran hedabideen kontrolari buruz ikasi zuten bezalatsu, krisi honetatik ere medio berriak menpe eduki beharra areagotuko zaie potentzietako estatuei.
|
|
Sinbolistentzat musika zen literaturaren ahaidea, hitzen soinuaren bidez, idazleek musikak zuen arintasuna, materia falta, izpiritualtasuna... lortu behar zituzten. Abangoardiarentzat ikustekoak diren arte
|
berriek
izango dute indarra: zineak eta fotografiak.
|
|
Gorago ikusi dugu nolako laguntza eman dion" Ainhoa" ren poema irakurtzeko. Orain erretorika berri horrek asmatzen dituen laguntza bideak aztertzen jarraituko dugu, zeren garbi baitago, irakur ditzagun, poema
|
berriek
pistak jarri dizkigutela erretorika berria asmatuz.
|
|
Teknologia
|
berriek
zenbateraino lagun dezakete opor egunetako biktima kopurua gutxitzen?
|
|
Azkenik, teknologia
|
berriek
aurreikusten dute garraio jasangarriagoa eta ingurumenarekiko hain erasokorra izango ez dena?
|
|
Urrats bat gehiago da (kasu honetan teknologia
|
berriek
komunikaziorako eskaintzen dituzten aukeretara irekia) Eroski Taldea Fundazioak kontsumitzaileentzako informazio erabilgarri, praktiko eta garantia osokoa emateko egin duen apustuaren barruan.
|
|
Espezifikazio
|
berriek
bazterrean utzi dituzte aplikazio modernoagoetara joaterik ezin duten (edo joan nahi ez duten) erabiltzaile askotxo.
|
|
Esan behar dut gainera teknologia
|
berriek
eta ordenagailuek laguntza handia eman digutela.
|
|
Kirurgia estetikoaren teknika
|
berriek
, lehen baino seguruago eta samurragoak, eta horien ondorioek, geroz eta ikusezinagoak, horrelako ebakuntzen aurreko beldurrak uxatzen lagundu dute.
|
|
Euskararen deskribapen
|
berriek
, euskararen alderdi pragmatikoak argitzeak, langaien diseinuan eragin lezakete, eta halaber euskalduntze alfabetatzearenalorrean ari diren prestakuntza ahaleginen diseinuan ere.
|
|
Elizaren erreforma ere bultzatzen zen, baina autore
|
berriek
dioskutenez, ezziren Karlomagno edo bere aita (750eko hamarkadatik aurrera) izan horren asmatzaileak7, uste zen bezala; izatez, pertsonaia horiek Elizaren ideiak aplikatu baino ezzituzten egin. Edonola ere, Elizaren legeak ziren jarraitu beharreko eredua, Erromaren eragina lortzeko (iraganarekiko lotura gisa edo Erromako boterearen laguntzalortzeko).
|
|
Luis Errukitsuarekin egoera mantendu egin zen, koroa oraindik indartsuazenez (batez ere kultur loraldiak iraun zuen). Baina ondorengo erregeekingainbehera etorri zen, eta merobingiarrekin agertutako kontraesan eta ahulguneakazaleratu ziren berriro, batik bat, errege ahulenen artean5; eta inbasio
|
berriek
(bikingoenak, kasu zehatz honi dagokionez) eman zioten azken kolpea, hauekzakuraketa zutelarik helburua hein handi batean, eta ez integrazioa (aurrekoinbasioen eredua izan zena) 6.
|
|
Kordobako armadek kristau lurraldeen mugak erasotzeko erabiltzen zituzten Errioxakobideak kontrol pean edukitzea. Anakronismoa barkatzen bazaigu, kanpaina
|
berriek
–nazioarteko, kutsua izan zutela esan daiteke, Leon go erresumak eta Iruñekoakelkarlana egin baitzuten ekimen haietan.
|
|
Konkista hauek nabarmenki handitu, hobetu eta sendotu zuten erresumarenoinarri ekonomikoa, lur
|
berriek
landaketa eta belardiak zabaltzeko aukera eskaini baitzuten. Baina, hau guztia garrantzitsua izanik, lorpenen artean bazegoen elementu berri bat.
|
|
Hots, aurretik buruan ditugun errepresentazioei esker baizik ez ditzakeguinterpreta begitik sartzen zaizkigun informazioak. Ordenagailuek legez, oinarrizkoprogramarik gabe ez dakigu nor garen, zer egiteko gai garen eta kanpotik sartukodizkiguten informazio
|
berriek
zer esan nahi duten. Horrexegatik baiezta daitekeerrealitatea eraikuntza bat dela, berez ez dela existitzen, eta, hortaz, literaturak proposatzen digun munduaren errepresentazioa gehienez ere aurretik genuen besteerrepresentazio bati kontrajartzen zaiola, beharbada, hau ere aurreko hamarkadetako literaturak guregan ezarria?, eta inolaz ere ez errepresentazio bat baino egiagoa litzatekeen gauza bat, zeina errealitatea deituko litzatekeen.
|
|
Alde horretatik, iraultza herderiarraren jarraipena eta hedapena baino ez da: nazioburujabe
|
berriek
ere beren aldarrikapen liguistiko zein kultural nahiz literarioakburutuko dituzte[.] ipuin eta kondaira herrikoien bilketak ahozkoa den literaturaidatzizkoa bihurtuko du. Herrien arima eta jeinuarekiko sinesmenean oinarritutadauden folkloristen lanen ondotik, etnologoenak etorriko dira, zeintzuk baserritargoanoinarritutako herritartasunaren ideiari segida emanez ahozkotasunaren ondareariberezitasunaren eta nazionaltasunaren zigilu zientifikoa emanen baitiote.
|
|
Uste dut, bere garaian Miren Azkaratek euskararen, gizontzea, artikulu edo hitzaldi batean aztertu zuela. Hizkuntzaren aldetik ehun urte hauetangaratu eta espirituetan kokatu diren ñabardura
|
berriek
egunero betetzen diguteahozko eta idatzizko prentsa.
|
|
Ukipen egoera ezberdinen arabera, faktore normatiboak eragin eta mailaezberdinekoak izan daitezke. Hala ere, ikerketa
|
berriek
diote eragin normatiboa ez dela zerbait automatiko edo zurrun gisa ulertu behar, soziologiarentradizioan egiten den bezala, malgua eta negoziagarria den zerbait bezalabaizik, gaur egungo psikosoziolinguistikak egiten duen eran, hautagarritasun graduren bat beharrezkoa baita psikologia sozialak zeresana izan ahalizateko. Izaera negoziagarri horrek kode edo hizkuntz aldaketaz hitz egiteaposible egiten du, ondorengo ezaugarrien arabera:
|
|
Horrela, Hegoko bankuak Iparreko hartzekodunek gordailaturiko 2 HM ko kopuruaren jabe dira. Beraz, badirudi H ren zorrak aldatu gabe segitu duela, zeren lehengo zordunen lekua zordun
|
berriek
hartu baitute: zorpeko egoiliarrek beren zorra 2 HM ko balioan gutxitu dute, beren transferraren kopurua; baina H-ko bankuak orain kopuru berberaz zordunduak dira Iparreko hartzekodunekiko (38 irudia).
|
|
Laburrago esanda, herrialdeen zorpetzearen balio erreala gutxitu egiten da inflazio dela kausa, nahiz eta defizit
|
berriek
bereganatutako zorren stock gutxituari (balio errealetan) zor berriak gehitzen dizkioten. Baina inongo kasutan zorpetze osoaren depreziazioak ez du gutxitzen defizit berrien kopurua, ezta kopuru txikirik ere.
|
|
zorpeko herrialdeek beren kanpo zorraren gutxitzeren bat lortuko zuten, baldin eta inflazio tasa haien kontra egongo ez bazen. Baina, de facto, haiek galera hori konpondu behar izan dutenez, beren defizit
|
berriek
zor berri bat ekarri diete, eta horren zama erreala 82 miliardo dolarrei gehitu zaie uler bedi 82 miliardo dolar konstanteei, ez dolar depreziatuei.
|
|
Ahotiko antisorgailuak hartzen dituzten nerabeek ere kolesterol maila askoz handiagoa dute gainerako gazteek baino. Ikertzaileek, ordea, pilula
|
berriek
kolesterolean ondorio onuragarriak dituztela frogatu dute. Hori dela eta, azterketa berriak egiteko deia egin dute, nerabeek ere efektu horren onura duten zehazteko.
|
|
“Etxekoandreek zama fisiko eta mental handia dute lanean. Ikerketa
|
berriek
zaurien zergatiak zehaztu lituzkete, eta horiek gero eta gehiago dira klinika espezializatuetan tratatutako kasuak”, adierazi du Yipek.
|
|
Sendagai
|
berriek
minbiziaren albo ondorioak %70 murriztea lortu dute
|
|
Telekomunikazio
|
berriek
herrialde azpigaratuen egoera hobetzen lagunduko dute.
|
|
Telekomunikazioei aplikatutako teknologia
|
berriek
herrialde azpigaratuen egoera hobetzen lagunduko dute, nazioarteko merkatuetan hedatzen lagunduko diete eta epe luzera bizi kalitatea hobetzen lagunduko dute, Ekintza Humanitarioko eta Lankidetzako Europako Kontseiluaren arabera. Beste helburu nagusi bat baliabiderik gabeko herrialdeek telekomunikazio berriak irekita izatea da, zabaldu ahal izateko eta beren enpresak sortzeko, munduko globalizazio ekonomikoan parte hartzeko.
|
|
Auto modelo
|
berriek
segurtasun osagarri eraginkorragoak izango dituzte.
|
|
Hemen airbag a agertzen da”, esan du Alberto Negro proiektu unitateko arduradunak. Airbag en segurtasunari buruzko kritikei erantzunez, utilitario
|
berriek
airbag a izango dute pertsona mota bakoitzarentzat. “Airbagak jarlekuan eserita nor dagoen detektatuko du eta atxikitze estrategia planifikatuko du”, azaldu du inpaktu saiakuntzen zerbitzu unitateko arduradunak.
|
|
Airbag ak partzialki(% 70) edo erabat(% 100) puzten dira, pertsonaren tamainaren eta pisuaren arabera. Gainera, segurtasun mekanismo
|
berriek
kontuan hartzen dituzte beste faktore batzuk ere, hala nola emakumeak txikiagoak izaten direla eta bolantetik eta, beraz, airbagetik hurbilago esertzeko joera dutela.
|
|
Horregatik, hain zuzen ere, Altzarien, Zuraren, Bilgarrien eta Kidekoen Institutu Teknologikoak (AIDIMA) azken bi urteetan “Suzko atzeratzaileek tapizerian erabilitako poliuretanozko (EFP) apar malguen portaeran duten eraginaren ikerketa” egin du. Apar
|
berriek
“materialen erosotasuna errespetatzen dute, eta toxikotasun indize txikiak dituzte sutea gertatuz gero” Aparrak fabrikatzeko prozesuan su atzeratzaileen eragina izan du aztergai azterlan honek, eta sugarren aurrean produktu seguruagoak eman ditu. Horrek, aldi berean, segurtasun handiagoa ematen die tapizatutako altzarien kontsumitzaileei.
|
|
Teknologia
|
berriek
eragindako gaixotasunak lanbide gaixotasun gisa integratuko dira.
|
|
Lanbide gaixotasunen koadro berrian sartuko dira teknologia
|
berriek
(NT) eragindako patologiak, laneko harreman berriak eta ekoizpen esparru berria, Montserrat García Gómez Osasun Ministerioko Laneko Osasun Zerbitzuko buruaren arabera. Gaur egun, bi gaixotasun multzo handi “izurriteak” hartzen ari dira, hala nola talde osteomuskularrarenak (muskulu eskeletikoak) eta izaera mentalekoak.
|
|
“Joan den urtean sei ikastaro egin ziren, jende asko bildu zen, baina aurten izugarri hazi da eskaria”, adierazi du elkarteko lehendakariak. Izan ere, elkarte horrek ez du ezkutatzen optimismoa belaunaldi
|
berriek
ezagutzarako duten interesaren aurrean.
|
|
Euro txartel
|
berriek
diseinu bera izango dute herrialde guztietarako
|
|
Ikasturte honetarako eskola menu
|
berriek
berritasunen bat aurkezten dute, eta horrek ez du zerikusirik haien osagaiekin, haiek arautzen dituzten arauekin baizik. Joan den urteko abenduaren amaieran, janari prestatuak prestatu, banatu eta saltzeko higiene arauak onetsi ziren.
|
|
Tira batetik, tira bestetik, ekantze oihala estua da. Albainu
|
berriek
, teink! Saio berriak eta galderak, nonahi:
|
|
Esanaren arabera, euskaldun zahar nahiz
|
berriek
idatzirikako zernahi,_ literaturaren barrunbean sartzen baldin bada, euskal literatura da. Â Aitzitik Euskadiko jendeak âeta jakinaren gainean darabilt izen hau, Euskal Herriaren lehen zatiaren bitartez nahastea sor ez dadinâ, erdaraz, edozein erdaratan, idazten duten neurrian ezin daitezke izan euskal idazle; euskaltzale sutsu agertzen baldin badira ere, erdal idazle dira.
|
|
Bide berrietan barrena abiatzeko nagitasun hori zabalduxea dago, nolanahi ere: ez ote dute  horrelako zerbaitekin topo egiten behin baino gehiagotan euskal idazle
|
berriek
ere?
|
|
Zimenduetan ez ezik, ez zen paretetan artesiturik ageri. Axalean zertxobait aldaturik ere, bizimodua, uste, iritzi eta sinesteak ohiturazkoak ziren, gurasoengandik zetozenak, eta gizaldi
|
berriek
aztertu gabe bereganatzen zituzten, beste edozein ondasun bezala. Inguruan, Euskal Herria zeukan, euskal lurraldea, zuhaitz ugariz jantzia.
|
|
Zimenduetan ez ezik, ez zen paretetan artesiturik ageri. Axalean zertxobait aldaturik ere, bizimodua, uste, iritzi eta sinesteak ohiturazkoak ziren, gurasoengandik zetozenak, eta gizaldi
|
berriek
aztertu gabe bereganatzen zituzten, beste edozein ondasun bezala. Inguruan, Euskal Herria zeukan, euskal lurraldea, zuhaitz ugariz jantzia.
|
|
Honek, bidenabar, a contrario frogatzen du, Azaolaren arrazoizko argudioak gorabehera, ene iritziaren nolabaiteko funtsa bertako erakundeak edukitzeak, alegia, baduela ikuskizunik hizkuntzaren iraupenarekin, balazta gisa besterik ez bada. Ez dut hauen lana kultur barrutian, eta bestetan, egungo foruzale
|
berriek
âVictor Pradera jaunaren jarraikile zin  tzoak, Estatutua eta Foruak kontrakarrean ipintzen dituztenokâ adina goretsiko35 1931 eta 1936an aldarte politikoen arabera ari ziren Batzorde Gestorak berak, herriaren ordezkari gisa eztabaidatuak eta eztabaidagarriak, oso bestelakoak izan ziren, kultur alorrean, ondoren ezagutu ditugun Diputazioen aldean. Usteak uste, oso gauza ezberdinak dira zerbaiti herri usaina dariola-eta besterik gabe kontra egin beharra eta geldotasun nahiz hoztasunez ari izatea.
|
|
...tikorako eginiko proposamenari baiezkorik eman, eta ez zuen Konstituzioa onartu; honek argiro islatzen du protagonismo berezia izan zuela hemen gizarte mugimenduak, garbi erakusten du mugimendu hartan garrantzia izan zutela eskabide nazionalek eta sinesgarritasun handi zutela aurreko historian protagonismoa eduki zuten indar eta alderdi nazionalistek (EAJ) eta nazioaren aldarria egiten zuten indar
|
berriek
(HB). Hala eta guztiz ere, bere mugetan ezarri behar da arbuio hori, ez baitzuen erregimen parlamentari berria legitimaziorik gabe uztea lortu, Estatutuaren erreferendumean eta ondoko hauteskundeetan ikusiko zen bezala.
|
|
Bigarrenik, arestian aipatu ditugun gizarte omen eta sinesgarritasunari hertsikiago lotzen den ezaugarria dugu hau, hedabide
|
berriek
autonomia handiz jokatzen zuten sistema politikoaren aurrean (haietako batzuk. Deia eta Egin, korronte politiko jakin batzuei lotuak baziren ere).
|