|
2000
|
|
|
Errealitate gordin honetan azpimarratu behar dugu familia bakar batzuen esku egongo garela non alderdi politikoak seme kutunenak izango diren eta bide nabar ustelkeriaren mundua zabalduko duten muga barik.
|
Horretaz
gainera ez dute izango inolako lotsarik langileak kaleratzeko; eta irabazitako aurrerakuntzak zapaltzeko.
|
|
|
|
Horretaz
gain nola uztartu dituzu kapitulu bakoitzeko hiru elementuak. Zer topatu zenuen lehenago, argazkia, ipuina edo hari nagusia?
|
|
|
Dena den, inbertsio horrek etekinak ematen ditu, sistema domotikoak energi kontsumoa optimizatzen baitu, %40 inguru adituen arabera.
|
Horretaz
gain, sistema hau irekia da, edozein unetan prestazioak gehitu ahal zaizkiolako. Beraz, ez dugu zertan inbertsio guztia batean egin.
|
|
|
angolarra, tribuetako dialektoak, portugaldarra, frantsesa, afrikaans, ingelesa, eta abar.
|
Horretaz
oharturik piztu zitzaidan hizkuntzak ikasteko grina.
|
|
|
Euskal musikan zortziko erritmo ospetsua dago.
|
Horretaz
nik baino askoz ere gehiago dakiten musikologoek aztertu dute zortziko erritmoa, eta turkieraz" herrena" esan nahi duen hitz batekin deitzen dutena dela diote. Erritmo irregular gehien dagoen zonaldea Turkia da.
|
|
|
Zalantzarik gabe ipuingintzaren arloan arrakasta ezagutu du egileak, kritikaren nahiz irakurleen onespenaz.
|
Horretaz
gain" Saiakera eta entsegu" izen orokorraren pean aipatuko ditugu bestalde, Ni ez naiz hemengoa (1985) liburuaz gainera, Marginalia (1988), Ez gara gure baitakoak (1989) Izeba Mariasunen ipuinak (1989), Ainhoari gutunak (1990) eta Hitzen ondoeza (1997) liburuak.
|
|
|
|
Horretaz
gainera, eta bigarren ezaugarri moduan, elkarrekin nolabaiteko harreman tematikoa duten ipuinak zekarzkigun. Modu honetan antolatutako testuak, generoen mugak gainditu nahi ditu eta nobelatik gertu dagoen kontamoldea aurkezten digu.
|
|
|
Bilbo, Donostia, Baiona; abuztuak 3, uztailak 10,...
|
Horretaz
gain, liburuak aurrera egin ahala, gero eta hausnarketa gehiago eskaintzen dizkigu. Horietako batzuk Euskal Herriko egoeraren ingurukoak dira:
|
|
|
Egun zoriontsuak eman nituen han, Alde Zaharrean, Katedrale inguruan, Museoan...
|
Horretaz
gain, Bilbok duen Ondare Historikoaren hondamendia salatu nahi dut, ez dago batere zaindurik eta galzorian dago. Obra honetan aipatzen diren lekuak errealak dira, nere esperientzien lekuko, eta beren nortasuna dute.
|
|
|
Ordurako ohartua zen Manuel Larramendi, gure Argiaro edo Ilustrazioaren sarrera ekarri zuen gizon argi bezain zorrotza.
|
Horretaz
irakurgarria da, lehen ere aipatu dugun legez, J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren Sobre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua. Eta argitaratzaileak bere sarreraren XLIV XLV orrialdeetan dioena kontuan hartzekoa da.
|
|
|
Baina, gerora ere, hain leialak zituen agramondarren alde eta Gaztelako erregearen aurka maiz aski jaikitzen omen ziren nafar euskaldunak eta horregatik Karlos V.a enperadorearen denboran ahalegintzen omen ziren Iruñean apezpiku gaztelarrak jartzen.
|
Horretaz
, ikus berriz ere F. Idoateren El esfuerzo bélico de Navarra en el siglo XVI liburu beraren 219 orrialdea.
|
|
|
|
Horretaz
gehiago jakin nahi duenak, gogorik baldin badu behintzat, beste agiri batzuen iturriak ere aurki litzake. Adibidez, Eusko Ikaskuntza erakundeak bere sorreratik laster argitara eman zuen liburuxka interesgarri bat:
|
|
|
|
Horretaz
, [Sanmartin] kontsulta daiteke.
|
|
|
|
Horretaz
, Raul Trejo Delarbre k analisi interesgarria egin du: [Trejo].
|
|
|
|
Horretaz
jabetuta, jende gutxitxo ikusten zuen Jose Luisek gure artean, aldizkariaren lehen zenbakian salatzen zuenez: –... oso kontzientzia urria dago gureartean euskararen erabilpena ezinezko egiten duten baldintzei buruz.
|
|
|
Garai batean irrati berezitua FMn zokoratuta geratu zen.
|
Horretaz
jabetzeko, irrati berezituak eta irrati formulak ekarri zituena, banda horren sorrera izan zela gogoratzea baino ez dago.
|
|
|
—Izenburu polita litzateke erreportaia baterako, baina atsoak nagia falta zuen.
|
Horretaz
ez da deus?
|
|
|
Alabaina udan izaki, eta udan, edozein gauza, baita zirtzileriarik agerikoena ere, bilaka daiteke lau zutabeko albiste.
|
Horretaz
dudarik banuen, horra gure argazkilaria: Patxi inguruan izateak garbi salatzen zuen zuzendariordeak aparteko lekua eskaini nahi ziola ugaldeko atsoari.
|
|
|
Potzolok barrandatua ninduen, beraz, hilerrian.
|
Horretaz
ohartzearekin batean, Urtxipiatarren hilobiaren aitzineko gizonaren bisaia bihozminduak zimikatu ninduen. Hark hiru aldiz errepikatutako esaldia berritu nuen neure baitan:
|
|
|
Haien parean odolusten ari bahintz, tirita bat ere ez liketek eskainiko gutiz gehienek, baina beti gelditzen duk gizon edo emakume prestu horietarik, hi zamaturik ikusi orduko hire karga partekatu nahi duenik.
|
Horretaz
kezkatzeko paradarik ez nuela izanen ohartu nauk, aparkalekura atera eta gure autora hurbiltzean —eskuak dardaritu zitzaizkion— Irekita zegoan, eta hutsik maletategia. Argazki kamera, bideoa, telebista, irratia, mahaia, aulkiak, kanpineko trasteria guztia...
|
|
|
|
Horretaz
ere mintzatuak ginen. Hobe erran, horretaz baizik ez ginen mintzatuak aitzineko egunean eguerdi aldera herriratu nintzenetik.
|
|
|
Testuak badu, aldez eta/ edo moldez, bere garrantzia nire literatur ibilbidean.
|
Horretaz
zertxobait esateak emango ahal dio zilegitasunik hitzaurre honi ere.
|
|
|
Gero, kasik Ava Gadner Frank Sinatrak deitu zionean bezain alegera, begirada altxatu, eta, pantailako informazioaren bidez, jakin ahal izan dut oraingo gure abiada orduko 990 kilometrokoa dela, 9.400 metrotan gaudela eta kanpoko tenperatura zeropetik 39 gradukoa dela.
|
Horretaz
gain, Paris gainean hegaldatzen ari garela ohartarazi zaigu.
|
|
|
Solasaldian sartuago eta gainerako taldeengandik urrunagotuz joan gara.
|
Horretaz
jabetu gara norbaiten ziztu hotsa entzun, burua goratu eta, urrun batean, Preteritori antzeman diogunean. Baina guk hura agur  tzeko eskuei eragin eta, zain geratu beharrean, ibilian eta solasean jarraitu dugu.
|
|
|
|
Horretaz
gain, azpimarratu genuke, Kultura Sailak, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen eskutik, Euskadiko udal liburutegietan lanean ari diren liburuzainen prestakuntza beharrei erantzuteko eskaintzen dituen ikastaroak. Era berean, Liburu eta Liburutegi Zerbitzuak, udal liburutegiekAbs y sprograma erabil dezaten prestaketa ikastaroak ere antolatzen ditu urtero.
|
|
|
Erabaki gabe dago zeintzuk izango diren artxibo formatu egokiak, edo zein dokumentuei eman geniekeen lehentasuna.
|
Horretaz
gain, honek guztiak diru kantitate handiak eskatzen ditu.
|
|
|
– Badirudi eskulanak egin ahal izateko traba ugari ipiniko dizkidatela hemen ere.
|
Horretaz
arduratzen den hezitzaileak zerbait konpontzen lagunduko omen dit, maketak lortzen edo.
|
|
|
Orexaraino heldua nintzen, baina nora jo ez nekiela nengoen berriro ere, altxorraren bila jarraitzeko bidea markatuko zidan maparik gabe.
|
Horretaz
pentsatzen ari nintzela, Lauaxeta ikusi nuen niregana etortzen. Elkarri ezer esan baino lehen, ordea, auto gorri bat heldu zen plazara.
|
|
|
Ez zekiten, ordea, Lauaxeta auto stop egiten ari zela, euripean, Goizuetatik Hernanira joateko.
|
Horretaz
jakitun, guregana etorri eta argazkiak egiten zizkigutela irudikatu nuen, eta biharamuneko azalean Lauaxeta eta biok euripean auto stop egiten agertzen ginela. " Orduan ez zian ezertarako balio izango Lauaxetaren lagun izateak", esan nuen neure artean.
|
|
|
Bart saiatu nok neure kasa jokatzen, higaz dudan lotura arraro honetatik libre, baina jabetu nok ezin dodala, hiri lotuta nagoela, eta gustura ganera.
|
Horretaz
pentsetan aritu nok gaur goizean, hi lotan hengoala, meza entzun ostean egin dodan osteratxoan. Ez jakiat zer arraiotarako berpiztu nintzan, eta seguru askorik ez juat sekula jakiterik izango.
|
|
|
Ez nuen asmorik nire bidaian zehar horretaz kezkatzeko.
|
Horretaz
ere ez.
|
|
|
Jorge Oteiza, Eduardo Txillida, Remigio Mendiburu, Rafael Ruiz Balerdi, Nestor Basterretxea, Jose Luis Zumeta, Bixente Ameztoi, Koldobika Jauregi...
|
Horretaz
gain, kultura arloko hainbat ekitalditan izan zen berpiztu ondorengo lehen bi hilabeteetan: bertso saio batzuk, antzerki zein zinema emanaldiak, Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren kontzertu bat...
|
|
|
Horietako asko eta asko artxibatuta geratzen dira, nahi denean eskuragai.
|
Horretaz
gain, telefonoek, faxek eta Internetek milioika ate gehiago zabal diezazkiokete, erredakziotik irten beharrik ere gabe, kazetariaren. Baina, horrenbesteko erraztasunaren ondorioz, horixe izaten da azkenean kazetariari falta izaten zaiona:
|
|
|
Zer heriotza mota da harena?
|
Horretaz
ere ez dakit ezer. Tira, heriotza oso kontu misteriotsua da, bizitzako konturik misteriotsuenetako bat, baita hildakoontzat ere, eta badagokio hainbeste inkoherentzia eta kontraesan.
|
|
|
Nahikoa lo eginda ere, erraza genuen biharamun eguerdirako hara heltzea.
|
Horretaz
pentsatzen aritu nintzen loak hartu aurretik, Lauaxetaren zurrunga leunak aditzen nituen bitartean. Nik beti esaten nuen Urolako tren zaharrak itxuratxarki traizionatu zuela Aizarnazabal, Zumarragatik Zumaiarainoko bidea arinago egitearren Urola ibaiaren ondotik urrundu eta gure herria baztertuta utzirik.
|
|
|
Autoen itxura bitxiak XXI. mendean egon zitekeela pentsarazi zion Lauaxetari; inguruak, berriz, zehazki zergatik ez bazekien ere, Gernika ekartzen zion gogora.
|
Horretaz
pentsatzen ari zela," Gernika Garbiketak S.L." errotulua irakurri zuen ondoko bidetik igaro zen furgoneta txuri batean. Gernikan baldin bazegoen, urte mordoska bat izan behar zuen iragana herria suntsitu zuen bonbardaketatik.
|
|
2001
|
|
|
Nazioen gaindiko erakunde horiek beraiek onartu egiten dute globalizazioaren ondorioz Hirugarren Mundua geroz eta Hirugarren Munduago bihurtzen dela, hau da, geroz eta esplotazio eta desberdintasun maila handiagoak eragiten dituela herri aberats eta pobreen artean.
|
Horretaz
jabetzeko nahikoa da beren datuei begiratzea: munduko biztanleen %21ak mundu osoko Barne Produktu Gordinaren %79a ekoizten eta kontsumitzen du; aldiz, garapenean sartzen ari diren herrialdeek, munduko biztanleen %80a izanik, gainerako %21a besterik ez dute bereganatzen.
|
|
|
" Ez dago inolako dudarik, unibertsitateko euskarak duela gramatika akatsik izan, eta, erabilera estandar zainduari dagokion neurrian, Euskaltzaindiak batasunerako emandako arauak bete dituela; arau hauek eurak ere gaurko erabilera agramatikalak saihestea dute helburu behin baino gehiagotan. (…)
|
Horretaz
gain, onargarriak diren egituren artean, ahalik eta hedadura handiena dutenak aukeratu lituzke, unibertsitario gehienek errazen ezagutuko dituztenak".
|
|
|
1975 inguruan Donostiako SIIS Informazio eta Dokumentaziogunean hasi zen lanean eta gaur egun bertan dihardu zuzendari.
|
Horretaz
gainera, Gaur Soziologia Azterketa taldean ere lan egin zuen. Gizarte zerbitzuen inguruko argitalpen ugari kaleratu du (besteak beste, Perinatalidad y prevención liburu mardula 1981ean) eta ibilbide profesional honengatik Eusko Jaurlaritzak I. Sustatu Saria eman zion 1994an.
|
|
|
|
Horretaz
gain, 100 metro nobelan hainbat baliabide literario aurkituko ditugu. Gaztelania eta euskararen erabileraz bat, denboraaldaketak eta narratzailearen ikuspuntua izango dira,, nobelaren ekarpenik nagusienak.
|
|
|
Juan Martinek" bere eginkariak" gainean egiten zituen aitonaren omenez darama izen hori (2242).
|
Horretaz
gain, narrazioan etengabe adierazten delako, badakigu argala dena, zimur batzuen jabe ere bai, eta ogibidez idazletzat aurkezten duela bere burua. Gaztetan (Françoise) Sagan en omenez idatzitako Adio atsekabe (166) nobelaz gain, hotel batean Parisen galdutako bigarren nobela bat, istorioaren hasieran berreskuratzen dena, ditu idatziak.
|
|
|
|
Horretaz
ohartzeak guztiek jaten zituzten elikagaietan erreparatu zuten: arrain eta itsaskietan, hain zuzen.
|
|
|
|
Horretaz
aparte, baten batek ariketa bat baino gehiago prestatu nahi izanezgero, beldurrik eta lotsarik gabe egin zezaketela esan nien. Tamalez, inor ere ez dadohaineko eskubide horretaz baliatu.
|
|
|
herrien arteko desordena monetario berezia.
|
Horretaz
arituko gara.
|
|
|
Egoera larriagotu egiten da, euro fisikoak merkealdiarekin batera sartzen baitira zirkulazioan.
|
Horretaz
jabeturik, egoera horren arriskuen berri ematen dute kontsumitzaileen elkarteek. Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU) gomendatzen du arreta berezia jartzea biribiltzeei, engainuak saihesteko; txartelarekin ordaintzea, euroaren txanponak ondo ezagutzen direla ziur ez badago; eta beheratutako produktuetan etiketa bikoitza eskatzea, eurotan zein pezetatan, artikulu bakoitzean lortutako beherapena ezagutzeko.
|
|
|
bata, biztanleriaren haztea.
|
Horretaz
mintzatu gara. Eta beste hiru, ondoren aztertuko ditugunak:
|
|
|
Aski zuten Larramendiren belaunaldiko eta hurrengoetako idazleek, erlijio gaiez kanpo, kale baserrietako arazoak astintzearekin.
|
Horretaz
gainera, makurtu ziren batzuen batzuk, garai haietako joerari amore emanaz, bestelako irakaskuntzak jendeari eskaintzera. Etxaldeko ekonomiari  zegozkion liburuez ari naiz, eta etxeko ondasunak (etxeko gazteagoak eta mirabeak barne) ongi gobernatzeko lanez.
|
|
|
" zenbait" horietatik hiruren idazlanak orrialde hauexetan irakur ditzake U. jaunak eta horietatik baten lan luze bat Euzko  Gogoan bertan, bere purrustalditik ez oso urruti.
|
Horretaz
gainera, ahaztu egin zaio nonbait U. jaunari esatea hainbeste mindu duten erdal artikulu horietatik bi hiztegi tankerakoak direla: Lafon jaunarena bata, Azkue zenarena bestea.
|
|
|
hizlariak, alegia, ez duela soil soilik uir bonus, dicendi peritus [behar], harako Kalahorrar hark agintzen omen zuenez.
|
Horretaz
gainera, uir fortis ere izan behar du, inguruan ikusten duen egoerak horrela agintzen duenean. Hitzak esan ziren, esanak daude, eta ez ditu noski haizeak berehalakoan eramango.
|
|
|
Ikas eta irakasbide berriak, zaharrak baino egokiagoak zitezkeelakoan, eskura zizkigun.
|
Horretaz
gain, eta bideak bide, helburu, xede batera zeramatzatekelakoan eskaini zizkigun. Hona nora zeraman, ustez behintzat, hartu zuen abiadak:
|
|
|
Bere berezko kezka propioak bazituen, noski, guztiok ditugun bezala; orobat maiz oihukatzen zituen politika bideak ere.
|
Horretaz
aurrerakoan dago, ordea, istilurik larriena: Arestik gurekin eta bere buruarekin zeraman borroka Bilbo erdaldunduan oraindik ito ez den euskal kontzientziarena zen.
|
|
|
Ez naiz plaza-gizona, zoko gizona baizik.
|
Horretaz
gainera, nire burua sarritan neke neke eginda egoten da. Egoera horretan zaudela predikatzen hasten bazara, ez duzu lan onik egingo.
|
|
|
Zentsuraburuek" hitz egin" eta" pentsatu" ez zuten parekatzen, baina gainerakoan berdin, euskararenerabilera abertzalea debekatzen zutela; euskal izenak ez, baina bai Arana Goirik sorturikoak, antiespainolak zirelako.
|
Horretaz
landa, Francoren Espainia, paradisu poliglota.
|
|
|
Azken hau pozez gainezka azaltzen da, Epidauroko rapsoda lehiaketa batean garaile irten baita.
|
Horretaz
gain, Panateneak irabazteko asmoa erakusten dio Sokratesi. Sokratesek rapsodak estimatzen ditu, bere bizia olerkari handien artean igarotzen baitute.
|
|
|
• Espazioa eta denbora Matematikan egin daitezkeen apriorizko esakune sintetiko ororen baldintza halabeharrezkoak dira.
|
Horretaz
gain, begiespena esperientzia baliodun orotan parte hartu behar duen ezinbesteko osagaia da.
|
|
2002
|
|
|
Sozialistek, herritarrek, ezin zuten ongi irentsi abertzaletasun eskuindar hura.
|
Horretaz
bada dokumentazioa, adibidez gazte talde batek Manuel de Irujori bidalitako gutun bat, esanez haiek abertzaletasuna ondo ulertzen zutela, baina ezin zutela onartu hain eskuindarrak izatea.
|
|
|
Hemen langile mugimendua beranduago eta ahulago hasi zen mugitzen.
|
Horretaz
Milagros Rubiok dakiena liburu batean ipini luke. Uztarketa hori hemen beranduago gertatu zen eta ahulago sortu zen.
|
|
|
|
Horretaz
ohartu behar dugu eta estatu gizonen ikuspegia eduki, zuhaitzaren adarren gainetik begiratu eta ohartu elkarren kontra ari bagara antzeko egoeran ari diren herriak bezala ari garela. Topiko bat dirudi, baina egon naizen instituzioetatik beti aldarrikatu dut negoziazioa irtenbide bakartzat.
|
|
|
Ordorikarekin batera.
|
Horretaz
gain, aldizkari, egunkari eta publikazio ugaritan idatzi izan du urtetan (Zehar, Argia, Xaguxarra, Akademia Sekretua, Garziarena, Egunkaria... eta beste hainbat argitalpen).
|
|
|
Prentsan eta aldizkari ugaritan kolaboratu du, iritzi nahiz kritikako artikuluak argitara emanez (Susa, Jakin, Egunkaria...).
|
Horretaz
gain, irakaskuntzarako liburuak ere paratu ditu (ik. Izagirre, K. & Mendiguren, X., Euskal Literaturaren Antologia, Elkarlanean) eta hainbat generotako literatur lan ugari kaleratu.
|
|
|
|
Horretaz
gain, eta literaturaren ohiko bideak gaindituz, hainbat abeslarirentzat kantak idatzi ditu (Loquillo, J. Gurrutxaga, J. Muguruza, Ruper, M. Laboa...); antzerki lanak plazaratu ditu, eta, zerrenda hau amaitzeko, artista ezagunen katalogoetan kolaborazioak egin ditu (besteren artean, Jose Luis Zumeta, Eduardo Chillida, Gabriel Ramos Uranga, Eduardo Sanz, Ricardo Toja, Andrés Nagel, Carmelo Ortiz d...
|
|
|
Borges), arrazoi logikoez haratago kokatzen den kausalitateak.
|
Horretaz
gain, Naturaren eta Kulturaren arteko aurkakotasunak baldintzatzen du gertakarien bilakaera Obaban, eta, egia esan, geografia irudizko hori antzinako mundu bati dagokio," depresioa" edo" eskizofrenia" hitzak existitzen ez diren munduari. Bertako biztanleek animaliengana jotzen dute gertakari ulertezinak esplikatzeko garaian.
|
|
|
Baina kontua da Mirandek errusiarraren eleberria irakurri gabe zuela Haur besoetakoa idatzi zuenean eta, lan hura gaztelaniara itzuli zuen E. Gil Bera idazleak eleberriaren hitzaurre interesgarrian dioen bezala, Mirandek egin zuen gauza bakarra izan zen mendebaldeko tradizioan Teokrito edo Virgiliogandik hasita presente dagoen motibo literario batez baliatu.
|
Horretaz
gain, aise hautematen dira euskal autorearen zaletasun literarioak, eleberrian zenbait aipu eta erreferentzia agertzen baititu. Haietako bat, E. Gil Berak aipatu zuenez," nevermore" hitza da, E. A. Poeren Beleatik hartua, edo" Gazteen Lurra" ren aipamena, besteak beste Yeatsek erabilitako heriotzaz gaindiko mito zeltiarrarena.
|
|
|
Merkataritza ikasi zuen eta 33 urtez La Aeronáutica S.A.n aritu zen lanean.
|
Horretaz
gain, Cinsa liburu eta diskoen argitaletxeko zuzendari ere izan zen, eta hainbat euskal ekintza eta kultur jaialdiren antolatzaile. 1965etik euskaltzain urgazle da eta 1999tik ohorezko euskaltzain.
|
|
|
Eleberrigintza sozialaren joera honen barruan sartuko dugu, orobat, Txomin Peillen (1932), euskaltzaina eta J. Mirenderekin batera Igela aldizkariaren sortzailea.
|
Horretaz
gain, haur eta gazteentzako liburu ugari idatzi ditu, baita filologiako nahiz etnologiako lanak ere. Helduentzat argitaratu dituen 5 narratiba lanetatik, lehen biek Euskaltzaindiaren Txomin Agirre Saria eskuratu zuten:
|
|
|
Bere ibilbide profesionalarengatik I. Sustatu Saria (Eusko Jaurlaritza, 1994) lortu zuen soziologo honen eleberriek kontamolde eta poetika guztiz berritzaileak ekarri zizkion garaiko euskal eleberrigintzari.
|
Horretaz
gain, Lur eta Kriselu argitaletxeetako kidea izan zen, Ustela eta Oh! Euzkadi aldizkarien sortzaileetakoa, eta kolaborazio ugari kaleratu ditu hainbat argitalpenetan (Euskaldunon Egunkaria, El País, Zeruko Argia, Jakin...).
|
|
|
|
Horretaz
gain, bada posmodernitatea eta posmodernismoa bereizten duenik ere (ik. Navajas, G.:
|
|
|
Hadrianoren oroitzapenak (Marguerite Yourcenar), Eulien ugazaba (William Goldwing), Beirazko giltzak (Jaume Fuster) eta Homo Faber (Max Frisch), guztiak Elkarrek argitaratuak.
|
Horretaz
gain, hainbat sari aipagarri lortu ditu, hala nola, Irun Hiria Eleberria Saria (1978), Irun Hiria Poesia Saria (1982an eta 1996an) eta Itzulpeneko Euskadi Saria (1995). Sarreratxo hau egilearen narratiba lanak gogora ekarriz osatuko dugu:
|
|
|
Egunkaria, 99), Erdialdeko Europako (Kafka bereziki) egileen eragina nabarmena da testuan.
|
Horretaz
gain, egilearen trebezia teknikoa eta gaien erakargarritasuna azpimarratu zituzten, nahiz eta pertsonaien izaera axalekoa zela ere aipatu zen (ik. Camino, I., Argia, 1003, 1984ko otsaila).
|
|
|
artean Andoaingo Zine eta Bideo Eskolako irakasle izan zen eta gaur egunean kulturako erredaktore dihardu Euskaldunon Egunkarian.
|
Horretaz
gain, aipagarriak dira hainbat egunkari eta aldizkaritan argitara eman dituen artikulu eta kolaborazioak, hala nola, Txortan; Ai, ama; Atte; Susa; Literatur Gazeta; Plazara; Hemen; Irudimena; Literatura; Hegats; Egin; AHTaren Aurkako Aldizkaria; Egan; Jakin; Administrazioa Euskaraz; Ostiela!; Donostia Aisia; Buztanikara... Irabazi dituen sarien artean honakook aipa genitzake:
|
|
|
|
Horretaz
gainera, aipagarria da argitaratzen denaren ia erdia liburu dendetan saltzen dela eta beste zenbait lekutan oso hedatuta dauden salmentamoduak (hipermerkatuak, internet, etxez etxeko salmenta...) azken urteotan hasi direla sartzen gurean. Aipatutako argitaletxeen erdiak arazoak ditu bizirik irauteko, eta horrek esplikatuko luke, segur aski, azken urteotan promoziora bideratutako aurrekontuak murriztu izana.
|
|
|
Teologian eta Filologia Erromanikoan lizentziatua eta Filolosofian doktore da Garate.
|
Horretaz
gain, aipagarria da Soziologia Marxistan espezializatu zela bi urtez Friburgon eta Deustuko Unibertsitateko irakasle katedraduna dugula Euskal Filologian. Garate izan zen Euskal Filologia lizentziaturaren sortzaileetako bat Deustuko Unibertsitatean (1978).
|
|
|
Aurreko eleberrian baino metafora eta irudi aberatsagoak kausi ditzakegu eleberri honetan eta guztiz deigarriak dira kapitulu bakoitzaren amaieran egiten dituen konparazioak.
|
Horretaz
gain, Etxeberriaren hizkera sendoa, jario oparokoa, nabarmendu genuke, eta baita eleberri beltzetako elementuen erabilera egokia ere (jazzaren aipamena, gertakarien kontaketa neurtua...). Mugetanekin konparatuz, aitormen luze gisa uler daitekeen eleberri honek erritmo gorabehera handiagoak edo pertsonaia zehaztugabeagoak (Ritarena, bereziki) dituela aitortuta ere, testu gomendagarria iruditzen zaigu. c.4) Aingeru Epaltza (1960)
|
|
|
Bigarren eleberrian ere errepikatzen den ezaugarri honek, irakurleak antolatu beharreko puzzlea bihurtzen du Beluna Jazz.
|
Horretaz
gain, Canoren prosa lirikoa, irudi eta metafora deigarriz hornitua, da aipagarri, baita bere ironia ere. Ezaugarri guztiok, nahiz eleberrian presente dagoen ametsezko mundua, mundu surrealista eta eromenezkoa, irakurri berri zuen liburu baten eraginari egotzi zizkion Canok, M. Lowryren Lunar Caustic eleberriari.
|
|
|
Edonola ere, euskal eleberriaren bilakaera dugunez gure ikerlanaren helburu, beharrezko iritzi diogu gure eleberrigintzaren ikerketak zertan ziren puntu honetan aipatzeari.
|
Horretaz
mintzatuko gara, hain zuzen, jarraian: gure eleberrigintzaz kaleratu diren hurbilpenez.
|
|
|
Y la serpiente le dijo a la mujer, Bassarai, 2000] eta hainbat sari eskuratu ditu oso denbora gutxian: Kritika Saria 1999, Beterriko Liburua 1999, Zilarrezko Saria 2000 eta Euskadi Saria 2000
|
Horretaz
gain," Anderson anderearen gutizia" ipuina eman zuen argitara Gutiziak liburuan (Txalaparta, 2000).
|
|
|
Torrealdairen datuetara itzulita, argi dago euskal emakume idazleen kopurua inguruko literaturetakoa baino txikiagoa dela, gaztelaniazko literaturan idazleen% 14 baitzen emakumezko 1988an, eta frantsesezkoan% 18 baita egun.
|
Horretaz
gain, euskal emakume idazleen soslaiari begiratuz gero, honako ezaugarriok nabarmendu lirateke:
|
|
|
Ezbairik gabe, euskal literaturazaleari ezagunak zaizkion kontuak dira guztiok, ezagunak zaizkion moduan euskal eleberriaren sorrera berantiarrak gurean izan zituen arrazoi sozio historikoak.
|
Horretaz
hitz egiten da liburu honetan baina, batez ere, hitz egiten da euskal eleberrigintzak azken hamarkadetan izan duen sendotze eta ugaltze harrigarriaz. Kantitatez ez ezik, kalitatez ere azken hiru hamarkadak izan baitira euskal eleberria fikziozko mundu iradokitzailez jantzi dutenak.
|
|
|
bitartean, urtean 31,5 liburu argitaratzen bazen, bitartean, kopuru hori 659,2 liburura igo zen.
|
Horretaz
gain, 1999an4, 1.523 liburu argitaratu zirela ikus dezakegu, eta, Unescoren sailkapenari jarraituz,% 13,1 literatur liburua zen,% 23 haur eta gazte literatura eta% 33,8 irakaskuntza liburua. Guztiz aipagarria da literatur liburuen ehunekoa jaitsiz joan dela azken urte hauetan eta inguruko hizkuntzetako liburugintzan duen ehunekora berdindu duela.
|
|
|
|
Horretaz
gain, azterketa horiek erakutsi zuten eragin zuzena duela leku ezberdinetako minbiziagatiko heriotzekin eta arnas aparatuarekin edo gaixotasun kardiobaskularrekin duen harremana ere garbia eta zehatza dela.
|
|
|
Osasun zientzietako bekadunen finantzaketa honelaxe dagobanatuta: Espainiako Hezkuntza Ministeriotik %19, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailetik %12, 6 eta EHU/ UPVtik %21, 2
|
Horretaz
aparte, doktorego ondokobekadunak ere badaude. Azken horiek ez dira inongo zerrenda ofizialetan agertzenunibertsitatean.
|
|
|
|
Horretaz
landa, Geremek ek berak argitzen du bere lanaren xedea: txirotasunari buruzko ideiek zein txirotasunaren inguruan sortutako egitasmoek mendeetanzehar izan duten aldaketa.
|
|
|
Badirudi, 200urte geroago, tresna eta joera berberak antolatzen direla, Espainiaren kontzeptuamodu hertsi eta baterakoian aldarrikatzen baita, bestelakorik ez balego bezala.
|
Horretaz
, egoki egokia dugu 1937an Bosch Gimpera historialari katalanak ValentziakoUnibertsitatean Espainiaz egindako diskurtsoa gogoratzea. Espainia multiformebati buruz aritu zen, eta Gerra Zibilean Espainiaren ikuspegi desberdinak borrokan zeudela adierazi zuen argi eta garbi.
|
|
|
Urteurrenen eragina ere azpimarragarria da.
|
Horretaz
, 1999kodatuak edukiko bagenitu, ziur naiz berriro ere hazkunde garrantzisua ikusiko genukeela. Izan ere, 1898ko gertakizunen urteurrenak indar handia eman die Berrezarkuntzari buruzko argitalpenei.
|
|
|
Ikerketa prozesuaren bilakaerak, ordea, hemengo erreferentzialtasunabultzatu du.
|
Horretaz
jabetzeko, bada euskal historiografiaren aztertzaileek jorratuez duten ikuspegia bat; hots, zein den horren eragina hurbileko historiografian eta, zehazkiago, Espainiako Berrezarkuntzari buruzko historialarien artean. Ikuspuntuhori lantzeko, azken hamarkadan Espainian argitaratu diren zenbait hausnarketaarakatu ditut, eta emaitzak ezin adierazgarriagoak izan dira:
|
|
|
jasaten dutela esatean, ez zaio soilik erreferentzia egiten destino merke izateari, baita txirotasuna betierekotzen duten hamaika aldagairen iturburu izateari ere.
|
Horretaz
eta horrek ekar ditzakeen, aukerez?, ikus: BECK, 1998b:
|
|
|
Informazioa bide, heziketa osagarri eta kultur sustatzaile izan da bere abiapuntu eta ardatz.
|
Horretaz
gainera, erakunde eta talde ezberdinen eguneroko lanaren lagungarri bilakatu da irratia, hala nola: erakunde ofizial, kultur eta kirol zentru, ikasketa zentru eta abar2.
|
|
|
Erantzuna ez da bakarra, kontsumitzaileak bere behar desberdinak asebetetzea igurikatzen baitu.
|
Horretaz
teoria desberdinak daude; aipa ditzagun batzuk, laburrean bilduta.
|
|
|
Koherentziak bere muga linguistikoak eta sozialak ditu; agian, muga horiek ez dira oso argiak, baina, modu tazitoan, esan barik ere esanda daude.
|
Horretaz
, hona hemen U. Eco k inoiz emandako adibide ilustratzaile bat: Jack heste ateratzaileak inoiz esango baligu ezen berak egindakoa Lukas-ek idatzitako ebanjelioaren interpretazio batek gidaturik egin zuela, literatura kritikari askok eta askok esango zuketen, seguru asko, Jack en irakurketa hura oso modu bitxian, nabarmenean, extrabagantean eta sozializaezinean egina zela.
|
|
|
Metal astun horrekin harremanetan jartzen ohituta gaude, eta horri esker uler dezakegu" laguntzat" hartzen dugula.
|
Horretaz
baliatzen da, gizateriaren historian ez baitago toxikorik hainbeste kalte eragin duenik, eta oraindik ere hala egiten jarraitzen duenik: Estatu Batuek bezain aurreratuta dauden herrialdeek lehen mailako osasun arazotzat hartzen dute, eta ez da beharrezkoa esatea gutxien garatutako herrialdeak ez daudela askoz hobeto.
|
|
|
ardoaren museo monografikoen sare bat abian jartzea eta herrialdeko salden inguruko ibilbide turistikoak sortzea.
|
Horretaz
hitz egin zen joan den astean Valdepeñasen (Ciudad Real) egin zen Espainiako Ardoaren Museoen I. Kongresuan, eta bertan izan ziren herrialdeko mota horretako 40 museoetatik 32 Kongresu horretan, Bordeleko (Frantzia), Toskanako (Italia), Portoko (Portugal), Cognaceko (Frantzia) eta Piamonteko (Italia) museoetako ordezkariak ere izan dira, eta ardoaren turismo ahalmena nabarmentzeko balio izan du. Adituen iritziz, oraindik gutxi garatuta dago.
|
|
|
Baina bitartean, eta nahiz eta hori guztia izan buruan, mutiletan pentsatzen jarraitzen nuen, eta, ondo aztertuta, sekulako paradoxa zen hori.
|
Horretaz
konturatzen nintzen ni ere, eta pixkanaka, baina kostata, egokitua zitzaidan (edo, hobeto esanda, zaidan) norabide sexuala onartu eta nire homosexualtasunaren lehenengo etapa (nik izendatzen ditudan bezala) eratuko zuen errealizazioa edo onarpena burutu nuen, ez sekulako buruhausteak sortaraziko zizkidaten gatazka moralak ekidin gabe. Hala ere, hau ez da guztiz egia; izan ere, gaur egun 17 urte ditut eta oraindik arraroa egiten zait nire lagunekiko ezberdintasun hori izatea eta nolabaiteko berezitasun baten jabe izatea, baina mantso mantso egokitzen ari naiz egoera honetara.
|
|
|
Hau, jakina, kritika daiteke, eta batzuei idurituko zaie presaka ibili dela gobernua, eta beste batzuei, ostera, motelegi.
|
Horretaz
eztabaida daiteke. Baina, dena dela, gobernuak lan hori egin izan ez balu, Nafarroaren edo Iparraldearen parean egongo ginateke Euskadin ere, lepotik tiraka ikusiz euskara gero eta zokorago doakigula.
|
|
|
Hori materiala lantzeko bakarrik.
|
Horretaz
gain, beste diru publiko batzuk etorri ziren Europako Kontseilutik lana argitaratzeko.
|
|
|
Badu historia bat, nahiko luzea, eta euskararen arazoez arduratzen direnen artean kontuan hartzen da Euskaltzaindiak esaten duena.
|
Horretaz
jardutea ez litzateke alfer lana. Baina nire kezka da, lan horiek eginik ere, Euskaltzaindiak baduen gaitasun aski gizarteak eskatzen dionari erantzuteko.
|
|
|
Giuseppe Tomasi di Lampedusa idazle italiarra, Il Gatoppardoren egilea, irakurle amorratua zen, antza, eta denetik irakurtzen zuen, ez soilik  goi literaturako lanak, baita bigarren eta are hirugarren  mailakoak ere.
|
Horretaz
galdetzen ziotelarik, hauxe eran  tzuten omen zuen: " Aspertzen ere jakin beharra zegok...").
|
|
|
dozentzia irakaslea (doktorea izateko beharra ez duena) eta dozentzia eta ikerkuntzarako irakaslea (doktorea izan behar duena), baina ez genuke bereiztu behar Eskola edo Fakultate bateko irakasle izatea.
|
Horretaz
gain, honakoakere zehaztu genituzke: langileek, irakasleek zein AZPkoek, zein prozedurari jarraitu behar dioten iraunkorrak izateko, nola ebaluatuko den irakasleen zein AZPkoen lana, eta abar.
|
|
|
euskalduntzen jende asko hasi bada ere, gutxik bete dute euskara normaltasunez erabili ahal izateko asmoa.
|
Horretaz
estatistikarik ez badut ere, 70 eta 80ko hamarkadetan euskara ikasten saiatu baina bukatzeke utzi zuten koadrila kideak, lagunak eta ezagunak hain ugariak izanik, euskalduntze jardunean gabezia handia dela ez dut zalantza izpirik; ikasle horiek bidean jasotakoa, espero zuten uzta narotik urrun gelditu zitzaien: frustrazioa, ustez hizkuntza ikasteko zuten gaitasun ezagatik eta euskalduna izateko asmo zapuztuagatik; baita ikasten emandako hamaika ordu eta gastatutako diruen inbertsio ustelagatik ere.
|
|
|
Garbitasun ezak ezinbestean dakar nagikeria.
|
Horretaz
ere ohartu zen Howard argia. Ondorioz, bada, Panoptikoan presoak nagitu ez daitezen, garbitasun arau oinarrizkoenak betetzeko behar beste lan egingo dugu.
|
|
|
Zenbat eta laburrago, orduan eta eraginkorrago.
|
Horretaz
gain, ezer ere ez. Ertzaina policeman da.
|