|
2000
|
|
|
Bigarren eta aurreko gogoeta horren eraginez, esan behar da, pasa diren urte guzti hauetan defenditutako ETA eta Estatuaren arteko negoziaketan oinarritutako estrategia guztiz baztertuta eta eraldatuta gelditzen dela. Hau da, prozesu berriaren gidaritza jada ez luke hausnarketa
|
horren arabera
ETAk izan behar, euskal gizarteak baizik, eta honen baitan indar abertzaleek osatutako blokeak.
|
|
|
Orain, ordea, erantzun molde
|
horrek
ETAren jardun armatuari zenbat denboraz eusteko gai izango den gai ikusi da. Hori da erronketako bat, eta horren inguruan bilakatu dira lehenbiziko zenbait mugimendu, gehiago plano sinbolikoan, errealitatean eragin handia izateko moduan baino.
|
|
|
Egungo erakundeak eta etorkizuna eraikitze aldera eratu beharrekoak baliatu gura ditu EHk aurrera begira eta, apustu horretan, egungoetan abertzaleak nagusi izatea da helburua. Jaurlaritzan behintzat islatuta dago gehiengo
|
hori
eta horri eutsi zaio handik edo hemendik.
|
|
|
Bai
|
horrek
ETAren jarduna eteten lagunduko lukeelako, baina batez ere indar abertzaleek herri honen etorkizunari kontsentsuzko bideetatik hel diezaioten garaia delako. Bigarren arrazoia da pisuzkoena, baina horrekin, gainera, jarduera armatua alboratzea lortuko balitz, are bultzagarriago.
|
|
|
Nik etxean ikusi dut hori aitarekin. Berak urteetan jaso izan du
|
hori
eta gauza asko ikasi. Aldiz, baserrian bizi izan dena beti isolatuago bizi izan da eta kaleko gunetik apur bat urrutiratuta dauden baserrietara hizkuntzan aldea dago.
|
|
|
Urte t' erdiko su etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea nahi ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk, gure egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu, gure hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira, gure bidea luzea da, ezin dugu amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an beste urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen gure eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun
|
hori
eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
|
Padrinoaren ordezkoak, ordezkoaren ordezkoak... piramide horiek ikusten dituzu. Baina ni «outsider» bat naiz, zentzu
|
horretan
eta beste askotan ere bai.
|
|
|
) haltzadia zertxobait alaitzen dute. Biak ere lore
|
hori
eta goiztiarrak dira.
|
|
|
EAJren orekarako egoera hau luzatzea ere ez da erosoa izango, eta ona ere ez seguruenik, baina hauteskundeei begira polarizazio horrek abertzale askoren botoa eman diezaioke; jeltzaleek badakite
|
hori
eta ondo baliatzen ari dira. EA ere ahalegin berdinean ari da, eta Nafarroan bereziki izan dezake bere uzta, EHko batzuk bozkatzera badoaz behintzat.
|
|
|
Beranduago etorri ziren biotopo babestuak, azalera txikiko guneak dira, baina, balio biologiko handia izan ohi dute, babes figura honetan aurkituko ditugu, Biasteriko aintzirak, Leitzaran ibaia, Itxina edo Inurritza. Baliabideen ustiaketa mugatuko da biotopoetan, ustiapen
|
hori
eta babestu nahi diren balio ekologikoen kontserbazioa bateragarriak direnean izan ezik. Aparteko zuhaitzaren eredua ere, erabiltzen da eta badira hainbat zuhaitz, eredu honen aginduetara babestuta, edozein modutan, ezin ditugu, hertsiki «ingurune naturaltzat» hartu.
|
|
|
Ibilbidea Leitzako eliza eta hilerriaren artetik doan bidea hasiz egingo dugu. Txango osoan zehar margo
|
hori
eta zuriekin adierazitako bidea jarraituko dugu. Landarediak inguratutako bidea, galtzada bat dugu eta bertako arbelek lurzorua estaltzen dute.
|
|
|
Baina guk pistan ezkerraldera jarraituko dugu eta hemen kilometro bat egin ondoren, ezkerrera jarraitzen duen gurdi-bidean sartuko gara. Berehala marra
|
hori
eta zuriak ikusiko ditugu eta bide egokian goazela baieztatuko dugu. Larreetan behera sastraka batzuk behatuko ditugu; ipar ipuruak (Juniperus communis) dira.
|
|
|
Diwan presatua da, zeren eta egoitza arazo handiak dituzte. Gu ez gara hain presatuak, baina interesantea da guretzat ere partikularki barnealdeko ikastolako egoitzen gai
|
horretan
eta publiko izate horren gaian. Zeren eta uste dugu ikastola ereduaren garapena Iparraldean hortik pasatzen ahal litekeela.
|
|
|
Bizkaiko mugen barruan berriz, oso garrantzitsua izan da Bizkaia Irratiak orain arte jorratutako lana, etengabe kazetal hizkera izan baitu euskalki landu hori. Zalantza barik, formalizazioan egon daitezkeen proposamen eta eztabaiden gainetik, irrati
|
horrek
eta" Bizkaia" k eguneroko jardunean ezarritakoek berebiziko garrantzia izango dute bizkaiera mintzatu eta idatzirako orduan. Eta balio lezake prestigioa eta alfabetatzea bultzatzeko, lanari eragozpenak bakarrik ikusi dizkiotenen artean batez ere.
|
|
|
Nik liburu
|
horrekin
eta Sarriren" Narrazioak" ekin dudan oroimena da 15 urterekin horiek kopiatzen saiatzen nintzela. Eta zentzu horretan badira erreferentziak.
|
|
|
Nik neure burua ez dut mugatzen idazterakoan, ez zientzia fikziozko edo beldurrezko narrazioak idazteko momentuan, ez sexu kontuetan. Jarrera
|
hori
eta hizkuntz normalizazioak aurrera egiteko nahia uztartzearen fruitu da eleberria.
|
|
|
Dozena bat pilotari bageunden, urtebeteko gorabeheran, belaunaldi berekoak. Gero, hutsune bat izan zen, nik hartu nuen gidaritza
|
hori
eta beharbada abantaila pixka bat hartu nien arerioei. Eta gero, tartean sartu ziren Galartza eta Tolosa.
|
|
|
Barandiaranek azterketa txiki bat egin zuen han. Eta orduan ireki genuen bide
|
hori
eta Xabier Peñalver hasi zen bide hori urratzen. Zaila zen, batez ere aztarnategi horiek oso handiak direlako.
|
|
|
Hau da, Nafarroako populazioaren bi herenek gutxienez elebitasuna nahiko luke 40 urteko epean. Izan ere, matrikulazio datuek bat egiten dute
|
horrekin
eta esan liteke pentsatu ez ezik horren aldeko apustua ere egiten dutela. Azter dezagun alderdiz alderdi:
|
|
|
Gaur egun, Ondarroako portuak 1999an Aldatutako Plan Berezia du, EAEko Gobernuak behin betikoz onetsia. Plan
|
horrek
eta aurrekoak obra garrantzitsuak burutu dituzte, herriaren eta portuaren fisonomia aldaraziz eta funtzionaltasun eta eraginkortasun handiagoa lortuz. Eskuratu ahal izan dugun udal dokumentazioaren arabera, aldaketa horren helburu nagusiak honakoak izan ziren:
|
|
|
Bestalde, eta agian fruiturik deigarriena 1998an zabaldu zen ikastola da. Aurten 17 ikasle aritu dira erbesteko ikastola
|
horretan
eta datorren ikasturtean hogei arituko dira. Goizez 2 eta 5 urte bitarteko haurrak ariko dira, eskola oro euskaraz jasoz.
|
|
|
Kalitatea eta industria oso bat dira kolokan jartzen direnak, eta, horiekin batera, irakaskuntzaren zutabe sendoenak. Baina bost axola
|
horrek
eta industria sektore oso baten ahobateko protestak gizarte hipermerkaturizatu baten eraikuntza beste helbururik ez dutenei.
|
|
|
Gonbite bat da gure hizkuntzarekin, eta inguruan ditugun erreferentziekin, gure hitz egiteko modua sortzeko. Inoiz etorri behar du
|
horrek
eta etorriko da, azkenean hor daude Euskaltzaindia eta gauza horiek guztiak, baina hanka zabaldu eta puzker bat lasai botatzeko aukeraren bat dugu, bestela beti zuzentasunari lotuta ibili behar badugu azkenean nazkatu eta ito egingo gara.
|
|
|
Herri edo eskualde
|
horretan
eta leku batzutan hala da bertso mugimendua eramaten duen taldea izan behar du bertso eskolak, ez bertsotan erakusten duen akademia. Esparru horretan transmisioaz arduratzen direnak, saioak antolatzen dituztenak, bertsotan egiten dutenak esparru horretako saio espontaneo eta antolatuetan...
|
|
|
Euskaltzale jendeok, oro har, ez dugu ulertu zertan datzan Nafar gizartearen euskararen aldeko jarrera
|
hori
eta mezu okerrak bidali ditugu: euskara dela Nafarroako berezko hizkuntza bakarra, Erribera euskalduna izanaren topikoa, edo, beste maila espezializatuago batean, elebitasun orekatu egoeraren ezinezkotasuna agintzen duen egia zientifikoarena, zeinaren izenean, euskalgintzaren sektore garrantzitsuetan, elebitasun aukera guziak baztertu diren.
|
|
|
Bukatzeko, hendaiarrak erabilitako euskalkia izango dugu komentagai: " kostaldeko euskalkia erabiltzen du idazle Hendaiarrak, bainan ez da traba handirik alde
|
hortarik
eta kondaketan sartuz gero, ororen buru, irakurt errexa da testoa." (Maiatz 22)
|
|
|
Geroztik, ugariak izan dira Bilbo hiriaren gauak hizpidetzat hartu dituzten idazleak: hala nola, goraxeago aipatuko dugun Gorrindoren Ni naizen
|
hori
eta ondoren aipatuko dugun Iturriagaren Berandu da gelditzeko. Hauetan guztietan Las Corteseko giroari erreferentzia egiten zaio.
|
|
|
Mintzatzaile gehiago dituelako? Iritzi
|
horren arabera
eta aurrera begira, zientzia eta tekniken etorkizunekoa den ingelesa zergatik ez. Baina hemen, gaur egun, gezurra badirudi ere, elebakardunen itsutasunak agertzen duenez,, pluralistak?
|
|
|
Egia esanbehar baldin bada, hiru alderdien estrategiak puntu honetan ez dira oso agerikoaketa interpretazio makurretan erortzeko arriskua dugu. Dena den, beraien artekodesadostasunak begien bistakoak dira; izan ere, nahiz eta denek onartzen duten, batetik, prozesuak derrigorrez demokratikoa izan behar duela eta, bestetik, elkarrekin duten helburua lortzeko hirurek lankide izan behar dutela, bakoitzak bere ñabardurak jartzen dizkio lankidetzari
|
horri
eta, ondorioz, baita, demokraziari, ere.
|
|
|
Ikuspuntu existentzialista den heinean, ez dusoilik bezeroaren sintomatologia eta karakterearen egitura jorratzen; aitzitik, gizakiaren existentzia osoa ere kontuan hartzen du, beti ere bere printzipioeijarraituz. Existentzia oso
|
hori
eta bere problematika ametsetan aurki ditzakegu, horietan gure existentziako mezu garrantzitsuak agertzen direlako. Ametsetan, egoera gatazkatsuen mezuak, hutsuneak, beharrak, betegabeko egoerak etanortasunaren zati desintegratuak azaltzen dira.
|
|
|
Alderaketa filogenetikoan, aipatutako
|
hori
eta Levy Strauss-ek (1968) planteatutako eta gizarteak eratutako intzestuaren debekua baliokideak dira.
|
|
|
Beste giza jarduera askotan bezala, psikoanalisian ere gatazka garaiak izaten dirajarduera
|
hori
eta bere etekinei areagotze berezia eragiten dietenak.
|
|
|
Erraz egin daiteke Txillardegiren hagiografia. Irakasleari bizitzea egokitu zaiongarai historikoak
|
horretarako
eta gehiagorako ematen du. BAT SoziolinguistikaAldizkariaren aurreneko alean Txillardegik honela idatzi zuen:
|
|
|
«Nora daroazu hori zorroa? »Eta: «Miau...!» egin zuen katu baltz
|
horrek
eta joan zen, aienatu zen.
|
|
|
Arau ezadenon ezaguna da.
|
Horregatik
eta gaiak daukaguna baino leku handiagoa beharduelako, ez diogu atzera ekingo.
|
|
|
|
Hori
eta horrenbestez, zer dakarkigu Txillardegik bigarren gogoeta saio honetaneuskal soziolinguistikaren eremura (hobeto esanda, orduko basamortura). Betoz berehitzak:
|
|
|
esentziaren arteko erlazio natural edoarartegabea. Ordea, adimenaren erabateko ahalari esker esentzia adiera bihurtzendenean, eta izen batean gauzatzen denean, izen
|
horren
eta bere euskarriaren artean ezdago jadanik erlazio naturalik; bestela, beren artean ezein loturarik ez duten izenak, edozein errealitate fonetiko edo grafiko arbitrario diren neurrian (urretxindor, ruiseñor, nightingale...), ezin litezke esentzia bakar eta beraren euskarri izan. Hemen, honenbestez, emanari edo jasotakoari ukoa dago, ukoa esentziaren eta existentziaren artekoharreman naturalari.
|
|
|
Dena dela, garrantzitsuena autoreak testu edo obraren bidez lortu nahi duen helburua da, hau da, molde
|
hori
eta ez besterik erabiltzeko hautua eragin duen asmoa. Horrela, hiru jarrera ditugu nagusi, informazio generoen ezaugarri direnak, eta berauek hiru multzotan sailkatzea ahalbidetuko digutenak:
|
|
|
Sastrakadi eta larreen mosaikoa leku ezin hobea da animalia anitzen gordeleku eta jantoki gisa. Makina bat txorik egiten du habia landaredi trinkoan ezkutatuta, eta intsektuak eta inguruko landareek emandako fruitu eta haziak janez bizi dira; hauetakoak dira mendi txirta, galeperra, mendi berdantza, antzandobi arrunta, tuntun arrunta, berdantza
|
horia
eta pitxartxar burubeltza. Hainbat sagu, satitsu, sugandila eta musker ere ezkutatzen dira sastrakapean, eta sator arruntak eta sator itsuak, berriz, zizare ugariko larre sakonetan eraikitzen dituzte beren galeriak; ugaztun eta narrasti hauek, mirotz zuriaren, belatz txikiaren eta zapelatzaren ehizakinak dira.
|
|
|
Hauetako gehienak harkaitz silizeoen artean hazten dira, eta megaforbioen komunitatea osatzen dute. Megaforbioetako landareak tamaina handia eta hosto zabalak dituzte, itzaletan ahalik eta argi gehien xurgatzeko, hain zuzen; baladrea, errosta, ira belar
|
horia
eta Angelica major dira Zalaman hazten direnetako batzuk.
|
|
|
Urwin en288 hitzak kasu honetara egokituz, hauxe esango genuke: Estatu espainiarraren helburuen artean bere menpean dagoen lurraldearen osotasuna ziurtatzearena garrantzitsuenetariko bat da, eta horretarako bere barnean mugen zilegitasunaren inguruko diskurtso ideologikoa zabaldu behar du, lurralde
|
horren
eta herritarren arteko identitatea sortuz eta indartuz.
|
|
|
Baina hori ez da, ez, neutralki modernizatze prozesuari erantzuteko eraginkortasuna bilatzen zuen neurri hutsa272; Hobsbawn ek273 egiten duen analisi orokorraren arabera, hauxe esatera iritsiko ginateke: Estatua eta honen kontrolpean dagoen lurraldeko populazioa finkatzea dugu helburua; Estatu espainiarrak espainiarrak omen ziren herritarrekin harreman erregularra sortzen zuen bere ordezkarien bidez (postaria, soldaduak, polizia, irakaslea,...), eta harreman
|
hori
eta harremanean sortzen zen komunikazioa, hizkuntzaren bidez gaztelaniaren bidezizango zen nahitatez. Eman dezagun hemen arrazoi operatiboak jokatzen duela, baina operatiboa izanik ere, ezin da ukatu Estatuaren eta populazioaren arteko lokarria dagoela; eta, esango genuke, bi instantzien arteko identifikazioa ere sortzen dela, espainiarrak omen diren herritarren artean batasun ezaugarria sortzen baita, kolektibitate sentimendu bat.
|
|
|
Baina antsiaturik igartzen zaitut, jaun André, zeren, Salamancan zerbait kontatu banizun ere, orain oro jakin nahi baitzenuke —hau,
|
hori
eta hura, eta xehetasun guztiak—, kolpe batez. Ordea, noiz eta historia baten korapiloak kolpe batez laxatu nahi baititugu, aldiz, are gehiago korapilatzen dugu hura, eta has nadin, bada, haien bat banaka laxatzen, geroko luzamendutan eta gibelamendutan ibili gabe.
|
|
|
ekaitza duk batez ere, noiz eta aro batetik bertzerat egiten baitu eta noiz eta bide berrien urratzerat abiatzen baita, nola gertatzen den egun. Eta, nola diagonaletarik hobeki adieraz daitezkeen ekaitzaren errealitatea eta ekaitzaren desoreka koadroaren simetri ardatzetarik baino, hala bihur daitezkek diagonalak koadroaren ardatz. Edo erran zezakeat, bertze hitz batzuetan, ezen pintura zaharrean koadroa bat zela eta beti bat zela, bere osoan ez ezik zati bakoitzean ere; pintura berrian, aldiz, iduri bakoitzak eta zati bakoitzak bere libertatea dik, bere dantza dantzatzen dik, eta koadroaren batasuna elementuen libertate
|
horretan
eta dantza horretan aurkitu beharra zagok bertze deusetan baino gehiago, formen libertateak libertatearen forma islatuko balu bezala... —eta, bere teoria hura azaldu ondoren, bere ondoreak atera zituen—:
|
|
|
Pedro Huizik huts egin zidaan, eta hik ere huts egin didak, baina hobeki nagok, beharbada, bakarrik... Eta orain hoa pintore merke
|
horrenganat
eta bion artean sala nazazue Ofizio Sainduaren aitzinean!
|
|
|
Eta justifikazino baten bila abiatu zen, hartaraz gero, zeren sinesten zuena sinetsi nahi baitzuen eta sinetsi beharra baitzuen, are gehiago zirkunstantzia haietan, usterik ezen paradisu hura noiznahi den fina zitekeela eta akaba... zeren eta Gorukik aipatu zigùn mehatxu hura baikenuen, bertzalde, bi tokitatik iristen ahal zitzaiguna, indiar gorrien aurkako borrokan indiar
|
horiak
eta gizon zuriak bat eginik zeudenez gero; eta gizon zurien artean jaun Santiago de Tapioles y Vi llarrín nuen nik gogoan, zeren, jaun hartaz denaz bezainbatean, ezin ahantzi bainituen haren erranetarat trabailatzen zen zaldunaren hitzak, jaun Julián Arévalorenak, noiz eta gomendatu baitzigun ezen ez geniezaiola Calatravako gurutzea zuen gizon printzipal hari ihes egin, erraiten zigula:... " Eta, halarik ere, jakizue ezen, ihes eginen bazenute ere, guztia alferrikakoa litzaizuekeela, zeren jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen osabetarik bat inkisidorea izan baitzen, eta ene nagusia haren eskolakoa da, eta ez luke, halatan, zuek atrapatu arte etsiko..." Eta bazegoen, finean, bertze mehatxu bat ere, zeren armadako arduradunak ere gure xerka ibil baitzitezkeen, bi soldadu haiek akabatu ondoren...
|
|
|
Eta, ikusirik nola zetozen gizon haiek, zuzi izeki berrien argipean laztu, larritu eta asaldatu ginen, nola usoa aztorearen ikusteaz. Eta, nola aztorearen aztura eta usantza baita usoen atzemaitea, hala oldartu zitzaizkigun indiar
|
horiak
eta zazpi gizon zuriak gainerat, on edeki eta urrikigabeki.
|
|
|
Eta oroitzen nuelarik, bertze ikusmolde batetik, nola Espainiatik Indietarat joan zen jendeak bi indiar suerte bereizten zituen: batzuk
|
horiak
eta onak, eta bertzeak gorriak eta gaixtoak, Nafarroaz oroitzen nintzen aldi berean, zeren eta Gaztelarentzat ere bi suertetakoak baikinen nafarrok: batzuk onak eta bertzeak gaixtoak:
|
|
|
Eta, hala, zenbatenaz kristala gardenago eta transparentago izan (eta lengoiaren erabilpena, beraz), hainbatenaz leialago eta fidelago ikusiko dugu mundua, eta hainbatenaz egiazkoago izanen da munduari buruz egin dezakegun interpretazionea. Ordea, beldurraren eraginez kristala lurruntzen bazaigu, edo nahikeria hutsez beira koloretsu bat ipintzen badugu, hemen gorri, hor
|
hori
eta han urdin (eta metaforak eta metaforak erabiltzen baditugu, beraz), ez dugu mundua den bezala ikusiko, ez mugatuko, ez interpretatuko, eta gure beldurraren edo gure nahikeriaren araberakoa izanen da, nehola ere ez buru-argitasunaren eta arrazoinezko arrazoinen araberakoa, nola izaiten baita erabiltzen dugunean numeroen hizkuntza guztiz doia, justua eta gardena.
|
|
|
ordea, zer da ni hori? Zeren, ni ni banaiz, nitasun bat dudalako da —modu batean deitzeagatik, jaun André—, eta ni nor banaiz, nortasun bat dudalako, baina zer dira eta zertan dautza nitasun
|
hori
eta nortasun hori, eta zer dakigu haietaz. Aurki guztiak baitu bere ifrentzua, eta gutien uste dugunean mintzatzen baita beldurra balentasunaren ahotik, edo urguilua eta handinahia umiltasunaren mihitik —ustekabeko ederrak izan behar ditugu azken judizioko egunean, jaun André...! —, eta orduan bizitza ez da lehen behakoan iduritzen zaiguna, baina bertze zerbait, hagitzez ere nahasiagoa eta konplexuagoa.
|
|
|
—Ez. Lehengoan mintzatu gintuan
|
horretaz
eta arrazoin batzuk eman nizkian —erran zidan bere bihotz hautsitik— Baina baduk bertze arrazoin bat, inportantagoa, benturaz...
|
|
|
ETA hau,
|
hori
eta hura oroit dezaket, baina nola utzi alde baterat Maddale nek osabari zion amorioa, haren onerizkoa eta haren ongi-nahia! Eta nola utzi alde baterat osabak Maddaleni ziona ere...!
|
|
|
Zeren bizitzako anitz mementu, gehienak erran liteke, berdintsu eta orobatsu dira, egunorozkotasunaren kolorekoak eta, beraz, kolore umilekoak edo kolorerik gabekoak; guti batzuetan, ordea, lehertzen da denbora gure baitan, bolbora balitz bezala, eta bizitza ezin koloretsuago azaltzen zaigu, su festa batean bezala. Eta, bizitzaren festan, esperantzaren urdinak eta odolaren gorriak hartzen gaituzte orduan, udazkenaren
|
horiak
eta udaberriaren berdeak, elurraren zuri beltzak eta doluaren beltz zuriak, koloreen kontzertu distiratsu bezain iheskorrean. Eta hala arnastu eta sentitu nuen nik ere mementu berezi hura, hil edo bizikoa balitz bezala.
|
|
|
" Debalde ari haiz, motel. Ni ere entseatu nauk zimaur montio
|
horrekin
eta hiri adina kasu egin zidak, nire ederrean ere eta lan egiten dudan egunkarian lan eginda ere", itzuli nuen.
|
|
|
Ez nuen oraino irakurria, ezta presarik ere horretarako. Banuen eginbehar premiazkoagorik, bertze nonahi parroki orritzat ere hartuko ez zuten paper multzo gaizki antolatu
|
hori
eta haren titular amaigabeak leitzen denbora alferrik galtzea baino.
|
|
|
Lehenago, optikan izana nintzen eta hango gizona nire dioptriak neurtzen tematua zen, hautsitako kristalen ordezkoak zuzen paratu beharrez. Egun osoan lantokira agertu gabe egon ondotik, Eskalatzailearekiko kalapita hainbat kilometrotara entzuten zen, baina nengoen nengoenean
|
hori
eta iazko haizea axola bera zitzaizkidan jada. Ailegatu nintzenetik Togasekin eleketan ari zen bulegoan, eta ez nuen neurez otsotegian sartzeko inolako asmorik.
|
|
|
Ez dut ukatuko hasiera batean deseroso samar sentitu naizela (nahiago nuen inork zer eskatzen dudan, nola jan edo zer uzten dudan ez ikustea), baina bidailagunen artean hautatu behar izanez gero, Ruben ez da aukeraketarik txarrena. Horregatik, mahai guztiak beterik zeudela ikustean, ez zait gehiegi kostatu nirekin bazkaltzera gonbidatzea,
|
horregatik
eta bera ere bakardadezalea delako, oso lotsatia dirudielako, gustuko dudalako.
|
|
|
Ez dakit dakizun, baina listua da erreduretarako erremediorik onena", esan dit," eta ni prest nago zurea behar bezala sendatzeko" (sic). Zure pozerako,
|
horretara
eta, beste irtenbiderik ezean, hemendik aurrera Rakeli gehiago itsasten saiatu dut. En plus, jakizu Adelak Rakeli ezinikusia diola eta sarritan hartaz gaizki esaka aritzen dela, nahiz eta, egia esan, haren mihi gaiztotik inor gutxi dagoen salburik.
|
|
|
Ez, behin honaino etorrita, neure buruari gutiziatxo bat onartu gura izan diot eta, taxi bat harturik, Castrora jo dut. handia eragiten zidan auzune
|
horrek
eta primeran ibili naiz hango giroa, hango eta kafetegiak ikusten. Afaldu ere han egin dut, baina hotelera itzuli naizenean, futxo!, Tom ohe gainean luze luze etzanda topatu dut, eskuan botila bat whisky zeukala.
|
|
|
Eta kasik aldi berean garrasi eta biraoren bat entzun dugu, garbi baino garbiago (nik berehala antzeman diot Tomen ahotsari, eta berehala Grand Canyoneko jaitsieraz oroitu naiz, eta pistolaz, eta Rayz...). Ez dut besterik oroitzen;
|
hori
eta Rubenek inpentsan ni besarkatu, eta biok batera lurrera erori garela.
|
|
|
Gero eta gehiago, egia esatea nahi baduzu, baina besterik ez dakit...
|
Hori
eta, Dabidekin bazkaldu ondoren, bakarrik ibiltzeko beharrizana dudala.
|
|
|
Hori guztia oroitu dut Adela eta Luis komunean egon diren bitartean,
|
hori
eta Teresak sarritan esaten didana: " Ez ezan hainbeste errebobinatu.
|
|
|
Orduan itzala baino argalago geratu nintzen eta, berriro ere, oraingoan barne egonezin honen eraginez, bide horretan noala esa  ten didate denek (Teresak behinik behin hori nabarmendu izan zidan, eta Estherrek eta Adelak ere horixe esan didate goizean dutxatik irteten ikusi nautenean,
|
hori
eta beren donuts etatik jateko, dagoeneko sabela aski lehor baitute).
|
|
|
Eta horregatik, oraingoz behintzat, Rubeni ezer ez esatea erabaki dut.
|
Horregatik
eta, eguzki galdatan, luze gabe, bigarren iturria baino beheraxeago Olga topatu dugulako: bakarrik, ezinka eta negarra begietan.
|
|
|
Eta kontua da Chicagotik aski gorputzaldi petralarekin irteteaz gain, azkenean leher kaka egina amaitu dudala eta, bestalde, arimari doi bat kostatu zaiola nire gorputza aurkitzea. Beharbada horregatik ere sentitu naiz estrainio samar,
|
horregatik
eta Tomengatik.
|
|
|
Guztiarekin, denek txaloka hartu dute emaitza harrigarri
|
hori
eta nik argitu behar izan diet, buruketen ondoren, denok zenbaki berarekin jokatu dugula, eta erantzun horietara iristea zela normalena. Taldekoak gustura ibili dira, eta gero puska batean igarkizunka segitu dute (ni harritu egin naiz neure buruarekin, talde animatzaile izateko gaitasuna berreskuratu eskuratu dudala ikustean).
|
|
|
Isiltasunetik oso hurbil egon ohi da lirikotasuna. Nahitarat aukeraturiko apaltasun
|
horri esker
eta sentimenduen esate xahu batean sortzen du Jose Luis Otamendik ere giro liriko berezi bat, inguru liluragarri bat, irudien zailean ez baina gardentasunean oinarrituta hunkitzeko ahalmen aparta duen sistema bat. Otamendi lañotasunaren poeta da, poesiari" poetikoa" den oro kenduta gelditzen den kristal garbi horixe eskaintzen digu, bere hitzak hunkidura aratzetarako gomita dira.
|
|
|
Orixe zapaldu handi bat da, ezin du malenkonian aterbetu, atzean uzten duena herri baten suntsimendua izan da, eta urteetako alferrikako lan bat, maila pertsonalean. Bi polo horien artean," Amerikako pampetan" eta" Amate baten itzalpean" poemek hartzen duten mende erdi
|
horretan
eta biek ere ordezkatzen duten jarrera guztiz kontrajarri horien artean kokatzen da, nolabait, exilioko poesia.
|
|
|
Gerraren hasierak kultura eta gizarte panorama osoa aldatu bazuen, gatazkaren eboluzioarekin batera sasinormaltasun berri bat sortuz joan zen. Giro
|
horretan
eta Iparraldeko intelektualen eskutik, euskal aldizkariak berriro ere poliki poliki sortu ziren. Horren adibide bezalaAintzinaaldizkaria dugu, kontserbadore eta abertzale kutsukoa, 1942 urteko ekainean berragertu zena, oraingoan A. Ospitalet eta Marc Legasseren zuzendaritzapean.
|
|
|
Halatan, 1967ko Araudi batek du indarra gaur egun ere; beste anakronismo batzuen artean, liburutegiko langileak emakumezkoak izateko gomendioa dakar, arazoak gerta daitezkeen kasu batzuetan izan ezik. Araudi
|
hori
eta 1983ko jarraibide batzuk, irakurle txartelaren eta liburuak maileguan emateko zerbitzuaren ingurukoak, araugintza arloan
|
|
|
Bestera, euskal foru zuzenbidearena, ohitura eta usadioen bidez sortua eta ekanduak moldatua, premia eta behar zehatzetarako; jabetza eskubidea familiaren mesederako sakon mugatu duena. Aita ama familiakoak aintzat hartu ditu azken
|
horrek
eta etxeko ondasunak oinordeko bati emateko aukera eta abagunea arautu, betiere, xedetzat hartuta etxaguntza ahalik eta batuen eskualdatzea belaunalditik belaunaldira14.
|
|
|
Sekula ere ez da onartu, merkataritza esparruan, bidezko salneurriaren erdia baino goragoko kaltea dela eta, kontratuaren hutsalketa akzioa, merkatugaien higigarritasunak, arriskuak, ustekabeak eta ezinbestekoak akzio hori eragozten baitute. Arean bere, bazen arrazoirik moneta paperaren garaian, paper horrek erreka arin jo zuela, hutsalketa akzioa gai zibiletan ere ezabatzeko; aldi bitarte
|
horretan
eta gai zibiletan ere, merkataritzako gaien mugikortasuna eta ustekabe berberak tartean zirelako; gaur egun, bestera, berori ostera ere ezar dezakegulakoan gaude, justiziak berak, oztoporik gabe, bere eskubideak berreskuratu ditzakeelako eta kontratu pribatuak, orobat, mehatxupean ez direlako, orain arte izan diren moduan, gai publikoen desordena zela eta.
|
|
|
Hori da ezkontza, bere
|
horretan
eta ondorio naturaletan azaldua, lege positibo guztietatik aldendua. Kontratu baten ideia oinarrizkoa eskaintzen digu horrek, kontratu hori, xedez eta helburuz, betierekoa delarik.
|
|
|
Orduantxe da eta orduantxe bakarrik, legegileak salbuesten duela, senar emazte horien lasaitasun, segurtasun eta poztasunaz arduratuta, bata bestearekin loturik egotea, eurak bereizteko dituzten arrazoiak gorabehera. Erlijioaren ikuspegia ez da horrekin saihesten, erlijioak berak gai
|
horretan
eta beste batzuetan gizakiak gobernatzen baititu meritu eta askatasunaren esparruan. Halakoetan legegileak dihardu aginpide hertsitzailearen erabiltze hutsean, gizartearen desordenarik okerrenak aurreikusteko eta grina eta abusuei mugak jartzeko, betiere jakinik halakoak agortzea ezinezkoa dela.
|
|
|
Oinarri hori zalantzarik gabekoa da. Lege berrietan ezarri dugu oinarri
|
hori
eta ez, ordea, lege zaharrak berreskuratu eta osatzen dituztenetan. Tarteko okerrak edo abusuek ez dute zuzenbiderik sortzen.
|
|
|
Ezbairik gabe, sexu bat bestearengana gerturatzen duen guraria, izadiaren ordena fisikoari dagokio. Hautua, lehentasuna, maitasuna, horiek zehazten dute gurari
|
hori
eta objektu bakar batean identifikatu. Horren gabezian ere, objektu hobetsirik badago, indar gehiago ematen diote horri.
|
|
|
Eguraldiari buruz egin dezakegu berba, hala nahi baduzu, umearen eskola txostenaz eta pediatraren gomendioez, erosketez, bankuko agiriez, bizimoduaren mekanika aldarazi digun telebista hondatu berriaz, auzokoen hurrengo bileraz, tabakoaren prezioaren gainean, irakurtzen ari zaren artikuluaz, udako oporrei buruz, zure lankide apo
|
horretaz
eta gainerako lankide ondraduez ere, zure depresio antzeko infekzioaz. Eta berba egin ahala, ikusi nola doakidan askatzen ariman nekarren kremailera.
|
|
|
– Bai, jauna! Dibortziatua naiz, elkarrengandik dibortziatuak gara hor beheko emakume
|
hori
eta biok.
|
|
2001
|
|
|
PSOEren Gobernuak plan nuklearrak urte luzez geldirik eduki ondoren (luzamendu nuklear ospetsua) Lemoizko bi erreaktoreek (I eta II) luzamendu horren eragina jasan zuten. Luzamendu nuklear
|
horren aurretik
eta ondoren, euskal herritarren multzo garrantzitsuek borroka luze, tinko, iraunkor eta larria burutu zuten euskal itsasertz ez nuklearraren eta Lemoizko zentral nuklearra desagertaraztearen alde. ETA ere sartu zen borroka horretan, hainbat ekintza armaturen bidez. Horrek guztiak pertsona batzuren heriotza eragin zuen, nola Iberdueroko langileen artean, hala euskal erakunde armatuko militanteen artean.
|
|
|
Baina burujabetza bide
|
hori
eta borroka armatua bateraezinak direla dio EAJk, eta ezker abertzaleak hori aitzakitzat hartzen badu ere, gainerako sektore abertzale gehienek ere berdina diote, EAk, ELAk, ezker abertzaleko sektore batzuk...
|
|
|
Hori oso eztabaidagarria izan daiteke. Badakit jendeak nahiko angustiarekin jarraitzen duela gai
|
hori
eta, beraz, guri berdin zaigula esatea friboloa litzateke. Gure ustez eztabaida ez da lehendakari autonomista eta lehendakari espainiar baten arteko hautua, guk eztabaida betiko tokira eramango dugu:
|
|
|
Gauza da Madrilen aldarrikatu dutela" iA por ellos!" famatu
|
hori
eta egungo nahaste borrasteaz aprobetxatuz pakete berean sartzen dutela terrorismoa, ETA, euskera eta ikastolak, euskal kultura, hezkuntza, elkarrizketa hitza aipatzen dutenak, elkarrizketa nahi dutenak, beraiek bezala pentsatzen ez dutenak... eta denak balio duela botoak biltzen jarraitzeko eta jendea manipulatzen segitzeko. Niretzat politika beti izan da kinielak egitearen moduko zerbait, alegia, ez dela inoiz nik nahi dudana gertatzen horregatik batzuek lehendakariaren dimisioa eskatzen duten bezalaxe neuk Aznarren dimisioa eskatzen dut, eta gaur bertan!
|
|
|
Horretan datza han errespetua. Espainiara etorri delarik, agian estetika moduan hartu dute
|
hori
eta hasieran behintzat hartan zentratu dira. Hain potoloa da kontu hori, ez zaigula gustatzen.
|
|
|
Hori gizabanakoaren etikarekin lotzen badugu, zer gertatzen da gaur egun? Ezkerrak onartu egin du
|
hori
eta hor daude ekologismoa, feminismoa, gizarte lana edo nazio arloa. Badirudi gauzak atalka lor daitezkeela eta ezkerrak jendeari gauzak globaltasunaz ere lortu behar direla helarazteko mezu hori galdu du.
|
|
|
Ez, hori asmakizuna da. Hala ere, gaizki egongo da nik hau esatea baina, nire irudiko, liburuaren zatirik interesgarriena gudari
|
horren
eta bere semearen arteko harremanena da. .
|
|
|
Hotza eta elurra nagusi izan ziren lehen Korrika
|
horretan
eta hala ere" Nafarroako arduradunek esan zigutenez, giroa bero dago han(...). Dagoenekoz, herri pila bateko parlamentari, alkate, kontzejal, apaiz, maixu, mediku etabarrek eman dute hitza dagokien kilometroa egiteko; horien artean Jesus Bueno eta Rikardo Gonzalez parlamentariek, Kaseda, Zarrakastelu eta Melidako alkateek, Andosillako apaizak..."
|
|
|
" El estado de derecho cuenta con recursos suficientes para combatir el terrorismo sin necesidad de acudir a la guerra sucia" bezalakoak askotan entzundakoak gara. Zer esan nahi zuten
|
hori
eta antzerako esaldiekin argi dago ikusten ari garenaren aurrean. Estatuaren zerbitzura gerra likitsa egiteko beti dago prest superpoliziaren bat ez bada superrepaileren bat.
|
|
|
Duela 5 urte inguru dute Arabako ikastolek ideia hori buruan. Aurten beteko dute asmo
|
hori
eta Argantzuneko ikastola eraikitzen hasteaz gainera, Arabako ikastolen elkarteko beste ikastola batzuei ere lagunduko zaie jaialdian lortzen den diruarekin.
|
|
|
Epeak betetzen badira, trenbide trafikoarentzako Serantes tunela 2004 urterako amaitua egongo da. Eta 2010 urterako, berriz, tunel berri
|
horren
eta Bilbotik Mirandara doan trenbide sarearen arteko trenbide loturari ekitea espero da, Ezkerraldeko bizilagunei zuzendutako egungo trenbide komunikazioagatik gelditu behar izan gabe. Bestetik super A proiektua ere aztertzen ari dira autobide horretako trafikoa arintzeko.
|
|
|
Zoritxarrez, ETA ez da jabetzen herri honen defentsaren perspektibatik berak darabilen indarkeria dela ondorio politiko tamalgarriak dituena. Herritar gehienek nabarmen ikusten dute
|
hori
eta horren arabera apustu egin dute azken hauteskundeetan. ETAk 10 edo 20 urte iraun dezake bere estrategian.
|
|
|
Egia da, ez daude bi frontoi berdin, eta zaharren artean denek daukate nonbait akats txikiren bat, botea hemen edo han egin bote normala egitea eragozten duena; bertan ibiltzen direnek ezagutzen dute
|
hori
eta jokatzeko orduan erabili egiten dute, noski. Anoetako pilotalekuak esaterako azpian aparkalekua du; pilotariek badakite hori, eta azpiko habeak bilatzen dituzte pilota bideratzerakoan, habe baten gainean bote egin ala beste nonbaiten bote egin pilotaren mugimendua oso ezberdina izango delako.
|
|
|
Bere garaian eman genituen urratsak alde
|
horretatik
eta Otanoren garaian EAErekiko lankidetza hitzarmen hura abiarazi zen. Sozialistek zeregin garran tzitsua izan behar dugu bakegintzaren gaian, eta ezker abertzaletik ere zeregin hori aitortzen zaigula uste dut.
|
|
|
Ikastola hauek hasi ziren Sartagudan eta Lodosan duela hamalau urte, eta tarte honetan oso baldintza txarretan eutsi zioten amets horri, bazekiten noizbait aldatuko zela errealitate
|
hori
eta aldatzeko iraun behar zutela. Orduan, hamalau urte horien fruitua orain ari dira jasotzen.
|
|
|
Eta gero, gai musikal horrek beti du umorezko kontakizun paralelo bat, detailetxo batzuk baino ez direnak, baina azkenean gai musikala da agintzen duena. Orokorrean jendeak estimatzen du
|
hori
eta oso ondo abesten dugula esaten digute, eta gainera sinpatikoak garela.
|
|
|
Jolas eta joko, gune ludikoa eta profesionala, elkar hartzeko lagungarri edo aurka aritzeko lehia.
|
Hori
eta gehiago da, euskaldunontzako, pilota.
|
|
|
EIZIEko zuzendari Koldo Bigurik adierazi digunez, gazteentzat nahikoa eskaintza zabala zegoen lehendik, baina helduagoek ez zuten aukera
|
hori
eta irakurle euskaldunek gaztelaniaz edo beste hizkuntzez baliatu behar zuten «munduko literaturaren altxorrak» ezagutu ahal izateko. «Horrez gain, ordu ra arte argitaratzen ziren literatura itzuliaren aleak askotan nahikoa badaezpadakoak ziren kalitate aldetik», azaldu digu Bigurik.
|
|
|
FORMULA
|
horrek
ETA polizialki ezin garaitua salatzen du nabarmenki, maiz errepikatzeagatik kontrakoa sinisteraino heldu badira ere politiko profesionalak. Baina formula ez da Garzonena, gurutzada berea ez den bezala.
|
|
|
Inguruan zebilen mutiko batek hurbildurik, herabe, esan omen zion: «Aizu gizona, estali gabe duzu pote
|
hori
eta hainbesteko lanarekin jasotako karramarroek ihes egingo dizute». Eta gizonak, bere lana utzita, erantzun omen zion:
|
|
|
Gaur, berriz ere, abagune edota esparru hura zabaltzeko aukera errepikatuko balitz ongi etorri bedi. Baina, kontuz, ez ditzagun akordio mota
|
hori
eta Jaurlaritzan nahiz Foru Aldundietako aurrekontuetan izan daitezkeen akordioekin nahastu
|
|
|
Azterketa hori," Lana Euskal Autonomi Erkidegoan", Alfonso Perez Argote irakasleak zuzendu du, eta bere helburua EAEko lan merkatuaren ezaugarri nagusiak ezagutzea da. Diotenez, lehenik, merkatu horretako aldagarri nagusien bilakaera ezagutu nahi izan dute, eta, aldi berean, bilakaera
|
horrek
eta Espainiako lan merkatuaren bilakaerak dituzten ezberdintasunak eta antzekotasunak. Bigarrenik, EAE osatzen duten herrialde historiko bakoitzeko bilakaera aztertu nahi izan dute.
|