|
2008
|
|
|
Orduan bezala orain ere, krisi hitza entzuten dugunean badakigu zertaz ari diren: enpresarien, aurrezki kutxa eta bankuen eta enpresa multinazionalen irabaziak espero baino gutxiago haziko dira (hau da, mozkin gutxiago aterako dute), eta horren ondorioz, langabeziak gora egingo du,
|
lan
baldintzak okertu egingo dira eta gure soldatek ez dute igoerarik izango, aurreko urtekoen moduan geratuko dira, izoztuta. Erosteko ahalmena galduko dugu, noski, premiazko lehen mailako produktuak garestitu egingo direlako.
|
|
|
Alde batetik, Altsasuko Musika Eskolaren inguruan egiten zuten hausnarketan inportanteena esatea ahaztu omen zitzaien. Aurreko legealdiko alkatetzak (Aralar, EAJren laguntzarekin) gidatutako kudeaketa desegokiak lau urtetan irakasleen
|
lan
baldintzak ezin erregularizatzea eta duela hilabete batzuk ezagutu genuen irakasleen greba ekarri zituen. Izan ere, erabaki gogorrak hartzea baino gehiago, ordezkari politiko horien negoziaziorako borondate falta izan zen irakasleen kexa nagusia.
|
|
|
Beitialarrangoitiak ere bide beretik jo du hitz hartzean. Langileen baloreak aipatu ditu
|
lan
baldintza txarrak zirelako, baina bat egin du Alduntzirekin erranez momentu latzetan elkar laguntzen ikasi dutela, egokia iruditzen zitzaiolako.
|
|
|
Jakina, kontu biak interesgarriak dira oso, bietan dago zer maiseatua, nondik begiratzen zaion. Aurrenak
|
lan
baldintzei buruzko salaketaren bidea har lezake; besteak, ordea, karikaturaren ildotik jo lezake, bidenabar, gorputzaren gurtza mespretxatuz.
|
|
|
Osakidetzako telefono bidezko arreta sistema berriak langileen
|
lan
baldintzak okertu, eta bezeroei ematen zaien arretaren kalitatea murriztu du. Gasteizko eskualdeko osasun zentroetako langile gehienek hori deritzote, ELA, LAB, UGT eta ESK sindikatuek jakinarazitakoaren arabera.
|
|
|
Lan talde berberarekin dei guztietara heltzean langileen
|
lan
baldintzak okertu direla azpimarratu dute, baita bezeroari emandako arreta ere. Egoera hori ikusirik, telefono bidezko arreta zerbitzuaren pribatizazioa egon daitekeela aurreratu dute aipatu sindikatuek.
|
|
|
XIX. mendeko
|
lan
baldintzak ezarri nahi ditu Europa demokratikoak. Gainera, askatasunaren izenean, neurri hauek aurrera egiten badute, enpresariak langile bakoitzarekin indibidualki negoziatu ahal izango ditu lan harremanak, hitzarmenak albo batera utziz. Negoziazio kolektiboaren aurkako eraso zuzena da hau.
|
|
|
Musika Eskolako auziaz ari garela, bertako irakasleen
|
lan
baldintzak arautzeari hain justu azken legealdian ekin zitzaion, eta honetan eman zaio segida. Aurretik, ez Euskal Herritarrok en agindupean, ez aurrekoetan ere, ez zen auziari konponbidea ematen asmatu.
|
|
|
Beraz, Hezkuntza Sailari gure kolektiboak egindako eskaerei jaramon egin diezaiela, eta benetako hartu eman baten bidez gure
|
lan
baldintzak hobe ditzala eskatzen diogu, Heziketa Berezian inolako mozketarik gabe beharrak aztertu eta betetzeko.
|
|
|
Horrez gain, kezkagarria da mendetako borroken ostean, hainbeste kostatuta lorturiko langileen eskubideak desegiteko agertzen duten erraztasuna: igande, jaiegunetan lana,
|
lan
baldintza prekarioak, aldibatekotasuna, segurtasun falta, sindikatuen jardunaren kriminalizazioa... eta orain 65 orduen afera. Lanaren eta bizitzaren arteko kontziliazio inoiz baino garrantzitsuago bihurtzen ari den honetan, guztiz lekuz kanpokoa, gehiegizkoa, zentzugabea da EB ren aipatu asmoa.
|
|
|
Bi helburu nagusi dituzte: beste zaharren etxe publikoetako langileen
|
lan
baldintza berak edukitzea eta lan hitzarmen duin bat lortzea.
|
|
|
Hori gutxi balitz bezala, Espainiako lan hitzarmena aplikatzeko mehatxua egin die Mapfrek langileei. Horrek
|
lan
baldintzak okertzea ekarriko luke, eta zortzi hilabete horietan lortutakoa «pikutara» bidaltzea. Gainera, Ganak dioenez, negoziatzeko bi baldintza jarri dizkie:
|
|
|
Langileek «zerbitzuen kalitate duina eta berbera» eskatzen dute bai Aldundiaren egoitzetarako eta bai Ariznabarrarako. Zerbitzuen kalitatea berbera baldin bada
|
lan
baldintzek ere berdinak izan behar dutela dio Ganak.
|
|
|
Ordu kopuruaren antolaketaren bidez, posible zen astean egun eta erdiko atsedena hartzea. Lehen Mundu Gerratik landa, Lanaren Munduko Erakundea sortu zen, munduan zehar
|
lan
baldintza arau batzuk finkatzeko.
|
|
|
Proiektuaren alde bozkatzeko, baldintza zerrenda jarri zuen Aranak: demokrazia, aniztasuna, lurralde bermeak, industria eta enpleguaren bultzada, gizarte ekintzetan sakontzea, eta langileen
|
lan
baldintzei eta lanpostuei eustea.
|
|
|
AHTren proiektua ELA, LAB, EHNE, Hiru... sindikatuek eta herri mugimendu zabalak gaitzetsi dute. Orain ekonomiaren krisia prezioetan, enpleguan eta
|
lan
baldintzetan txarrerako eragiten ari da. Borrokak lotzea eta zabaltzea komeni zaigu.
|
|
|
Gizarte zerbitzuetako ehunka langile bildu zen atzo, Gasteizko hirigunean,
|
lan
baldintza duinak eskatzeko, batasun sindikalak deituta. Gasteizko gizarte eragileek ere bat egin zuten deialdiarekin, eta Arabako Foru Aldundiaren aurrean egindako elkarretaratzean eta manifestazioan izan ziren.
|
|
|
Ikerkuntza jarduerak ezin du etenda egon, baliabide eskasiagatik». Bikaintasun hori unibertsitateko langileen
|
lan
baldintzen «etengabeko hobekuntzarekin» uztartu behar dela uste du Estebanek. «Langileen promozio profesionala, lan taldeen egonkortasuna, soldaten hobekuntza eta ondo egindako lanaren aitorpen soziala bultzatuko ditugu».
|
|
|
1963an primaderan kanporatu zuten sindikalista bat oren bateko greba egin baitzuten.
|
Lan
baldintza hobeak eta soldata emendatzea galdegin zuen. Ondoko urrian nagusiak etorri ziren eta mahai inguru bat egin baina batere proposamenik gabe.
|
|
|
Horiexek dira Bizkaian prostituzioan diharduten pertsonen bezeroen ezaugarri nagusiak, Askabide elkarteak egindako Bizkaiko prostituzioaren bezeroen profila ikerlanaren arabera. 1985etik prostituzioan diharduten pertsonen bizi eta
|
lan
baldintzak hobetzen saiatu da Askabide, baina horretarako, bezeroekin lan egitea ezinbestekoa dela ohartu dira. Hartara, ikerlanak informazio erabilgarria ematen die, prostitutek bezeroekin izandako arazoei dagokienez batik bat.
|
|
|
Zuzendaritzak enplegua erregulatzeko dosierra aurkeztu zuen pasa den ostiralean: 200 langileko lan taldetik 120 kaleratuko nahi dituzte, hau da, lan talde osoaren %80 Enpresa sindikatuekin negoziatzen aritu da kaleratu nahi dituen langileen
|
lan
baldintzak, baina ez dute akordiorik lortu.
|
|
|
Hurrengo bilera bihar bertan egingo dute, enpresak konpromisoa hartu baitu ordurako proposamen zehatz bat mahai gainean jartzeko. Sindikatuek greba antolatu duten arren, zuzendaritzarekin hitz egiteko asmoa azaldu dute, oraindik ere negoziatzeke baitaude Egokiko bideragarritasun plana eta lantegian geratuko diren 78 beharginen
|
lan
baldintzak.
|
|
|
TLCAN Ipar Amerikako Merkataritza Librerako Ituna berriz negoziatu nahi du Obamak Mexikorekin eta Kanadarekin. Ziurtatu egin nahi du, izan ere, gisa horretako itun guztiek
|
lan
baldintza egokiak eta ingurumenaren babesa bermatzen dutela. Deslokalizatzea erabaki duten enpresei kostuak merkatzeko ez dizkiela orain artean bezala zergak murriztuko agindu du.
|
|
|
Hala, negoziazio kolektiborako lehentasunezko helburuak finkatu dituzte: 2008ko hitzarmeneko soldatak parekidetasunaren %95eko muga gainditzea; irakasleriaren lan jardunaldia murriztea; eta irakasle ez diren langileen eta Haur Hezkuntzako Lehenengo ziklokoen soldaten eta
|
lan
baldintzen homologazioa.
|
|
|
Egungo
|
lan
baldintzak izango dituzte BBK eta Kutxako langileek 2011ra arte
|
|
|
Donostian batzartu ziren, joan den ostiralean, CCOO eta Pixkanaka Kaskari sindikatuetako ordezkariak finantza erakunde bietako arduradunekin, bat egitearen ondorioz kutxetako langileen
|
lan
baldintzei buruzko akordioa izenpetzeko.
|
|
|
Ez dugu borondaterik ikusi
|
lan
baldintzak negoziazio kolektiboaren bidez orekatzeko, ez dira gutxieneko batzuk lortu. Estrategikoa dela diotenek azaldu dute zergatik.
|
|
|
Langileen
|
lan
baldintzak hobetzea helburu nagusia duen arren, ELAk «iritzi sozialak eta politikoak ere» dituela gogorarazi zien idazkari nagusi berriak Bilbon bildutako ordezkariei. Subiranotasunaren aldeko sindikatua direla nabarmendu eta «bide horretan aurrera egiteko» prest daudela berretsi zuen.
|
|
|
Etxeko jabeen asurantza, Herriko Etxearena eta Gure Irratiarenak ez dira ados jarri. Anartean,
|
lan
baldintza txarretan aritu izan dira irratiko langileak. Gune hertsiegia, txikiegia baliatu behar izan dute, eta grabaketak egiteko arazo handia izan da hori.
|
|
|
Krisiaren erantzukizun osoa patronalak eta gobernuek dutela uste du Muñoak, eta garai hauetan ere
|
lan
baldintzak hobetzeko ardura dutela sindikatuek. LABekin elkarlanean aritzeko prest dago.
|
|
|
ekonomia gora zihoan garaiko errezeta berekin bada toz, ezezko erantzuna eman behar diegu.
|
Lan
baldintzak hobetzeko ardura daukagu egoera horretan ere. Hirugarren:
|
|
|
Baina beste helburu batzuk ere aipatu zituen Pillar Collantes Ekintza Sindikaleko arduradunak: lanaldia murriztea asteko 35 ordura iriste aldera, soldaten erosteko ahalmenari eustea, mila eurotik beherako soldatak arbuiatzea, behin betiko kontratuak bultzatzea eta azpikontratutako langileen
|
lan
baldintzak besteekin parekatzea.
|
|
|
UGTren datuen arabera, 2009an 337.776 langileren
|
lan
baldintzak negoziatu behar dituzte sindikatuek eta enpresaburuek, hau da, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako beharginen %60renak.
|
|
|
Gainera, datorren urtean 9.567 euro banatuko dizkiete hedabideei, aurrekontuen zirriborroa aurrera ateraz gero. Egoera hau ez da serioa, gure
|
lan
baldintzak, iraunkortasuna eta eskaintzen dugun zerbitzua ezin dugu baldintza duinetan eman, salatu dute hedabideetako ordezkariek.
|
|
2009
|
|
|
AEBetan Wal Mart da supermerkatu kate merkeena, eta salmentak igotzea lortu duen bakarra. Wal Marteko
|
lan
baldintza eskasei eta hornitzaileen itotzeei buruzko kezkek beste urte baterako itxaron dute.
|
|
|
Baina garrantzitsua da ikustea enplegu erregulazio horiek ezin direla lantokiz lantoki soilik borroka eginez gelditu. Horregatik, kapitalisten aurkako erantzun onena enplegu erregulazioak dituzten lantokietako langileen borrokan elkartzea da, lanpostuen eta
|
lan
baldintza duinen alde langile klase osoaren batasuna bultzatuz.
|
|
|
Oso zaila da, batik bat lege aldetik zer egin behar den asmatzea». Prostituzioaren inguruan eztabaida eta arazo ugari ikusten ditu Amaia Lasherasek, Aukera elkarteko zuzendariak, baina jarduera horretan ari direnen
|
lan
baldintzak hobetzeko konponbide posible bat aurreratu du: prostitutek kooperatibak osatu lituzkete.
|
|
|
|
Lan
baldintza txarrak salatzeko mobilizazio aunitz egin ondoren, iazko martxoaren 3an hitzarmena sinatu zuten sindikatuek eta Gobernuak. Nolanahi ere, horrekin ez dela nahikoa uste dute sindikatuek.
|
|
|
Otsandorenaren ustez, arazoaren gakoa da hemengo medikuak ez daudela prest
|
lan
baldintzak horiek onartzeko. Oposaketetara lanpostuen kopuruaren hirukoitza aurkezten dira, beraz, nahiz eta gero eta mediku gutxiago egon, oraindik badaude; gertatzen da lan baldintza horiekin ez dutela lan egin nahi.
|
|
|
Otsandorenaren ustez, arazoaren gakoa da hemengo medikuak ez daudela prest lan baldintzak horiek onartzeko. Oposaketetara lanpostuen kopuruaren hirukoitza aurkezten dira, beraz, nahiz eta gero eta mediku gutxiago egon, oraindik badaude; gertatzen da
|
lan
baldintza horiekin ez dutela lan egin nahi.
|
|
|
Izan ere, orain arte, lanpostu horiek ez dira bete. Aurreko hilabetean alde hartako Osasun zuzendari Maria Rosario Eskuaz kargua uzteko zorian egon zen,
|
lan
baldintza txarrak zirela eta. Lanaldi amaigabeak egiten genituen.
|
|
|
Nafarroako Medikuen Eskolak eta Medikuen Sindikatuak akordioa egin zuten abenduan, profesional horien
|
lan
baldintzak hobetze aldera. Langileak eta herritarrak, gaixoak, defendatu nahi dituzte hitzarmen horren bitartez.
|
|
|
Baina Gobernuak dena ondo egonen balitz bezala jokatzen du, eta hori esaten duenak, edo ez daki benetan nola dauden gauzak edo gezurretan dabil. Soldaten eta
|
lan
baldintzen inguruan ikerketa gutxi daude, agintariei ez zaielako interesatzen datu horiek azaleratzea. Halere, medikuen sindikatuan egin genuen ikerketa batek ondorioztatu zuen Nafarroa dela Estatuko erkidegoetatik lan baldintza txarrenak dituenak.
|
|
|
Soldaten eta lan baldintzen inguruan ikerketa gutxi daude, agintariei ez zaielako interesatzen datu horiek azaleratzea. Halere, medikuen sindikatuan egin genuen ikerketa batek ondorioztatu zuen Nafarroa dela Estatuko erkidegoetatik
|
lan
baldintza txarrenak dituenak.
|
|
|
2008ko irailetik abendua arte, 66 medikuk Nafarroatik alde egin dute;
|
lan
baldintza txarrek uxatu zituztela diote sindikatuek
|
|
|
Beste toki askotan bezala, mediku gabezia dago, baina Nafarroan ez da hori arazo bakarra:
|
lan
baldintza txarrak direla eta, medikuek alde egiten dute, sindikatuek eta Nafarroako Medikuen Eskolak ohartarazi dutenez. 2008ko irailetik abendura arte, esaterako, 66 mediku joan ziren foru erkidegotik, gehienak Osasunbidetik.
|
|
|
Sindikatuen arabera,
|
lan
baldintza txarrek uxatzen dituzte medikuak Nafarroatik. Egoera oso larria da, eta oro har da larria, ez bakarrik lehen arreta zerbitzuan, esplikatu du LAB sindikatuko osasun arduradun Txaro Otsandorenak.
|
|
|
Edozein moduz, Nafarroako Osasun kontseilari Maria Kutzek ez du uste medikuen
|
lan
baldintzak txarrak direnik. Medikurik ez badago, besteak beste da unibertsitateetan Medikuntza egiteko nota onegiak eskatzen dituztelako, Kutzen iritziz.
|
|
|
Langilerik ez zegoela eta, ateak itxi behar izan zituzten kultur elkarte batzuek.
|
Lan
baldintzak hobetzeko eta soldatak igotzeko eskatu zioten Gizardatz patronalari, baita enpresok azpikontratatzen dituzten administrazio publikoei ere.
|
|
|
Inguruko supermerkatu guztietan BM, Dia, Lidl Gipuzkoako Elikaduraren lan hitzarmena aplikatzen da; Sabecon, berriz, ez. Hala, bada,
|
lan
baldintza okerragoak dituzte, eta hori soldatan nabaritzen da batez ere: batez beste, 730 euro jasotzen dute hilean; Gipuzkoako hitzarmenarekin, berriz, %30 gehiago jasoko lukete, mila euro inguru.
|
|
|
LABek iragarri du aurtengo datuak iazkoak baino okerragoak izango direla, krisiaren ondorioz
|
lan
baldintzak okertuko direlako
|
|
|
Hazkunde garaian ez dute beharrezko ikusi prebentzioan inbertsioak egitea, eta krisian gutxiago egingo dute. Haren esanetan, enpresaburuek kostuak murrizteari ekin diote, eta horren ondorioz
|
lan
baldintzak ere gero eta okerragoak dira. Istripuen atzean lan baldintza kaskarrak daude, eta haiek okertu egingo dira, beraz konponbiderik ez da egongo.
|
|
|
Haren esanetan, enpresaburuek kostuak murrizteari ekin diote, eta horren ondorioz lan baldintzak ere gero eta okerragoak dira. Istripuen atzean
|
lan
baldintza kaskarrak daude, eta haiek okertu egingo dira, beraz konponbiderik ez da egongo.
|
|
|
Izan ere, lan hitzarmena negoziatzeko, patronaleko ordezkariekin biltzekoa da LAB, Lourdes Agirrezabalek azaldu duenez: Akordioak
|
lan
baldintzetan onurarik dakarren ikusiko da. Orain horrek izan behar du ardatza; zer eskaintzen diguten jakin gabe, ezin dugu grebarekin bat egin.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak lehia librea zaintzeko erakundeak sortu zituenez, hura egiten dute erantzule. Jaurlaritzak oztopatu egin nahi du
|
lan
baldintza duinen alde eta prekarietatearen kontra urteetan egindako lan sindikala.
|
|
|
Hiruk egindako delitu bakarra hau izan zen: herri honetako garraiolari autonomoentzat
|
lan
baldintza duinak aldarrikatzea, eta garraiolariek ezin dutela euren eta errepideko beste erabiltzaileen segurtasuna arriskatuz lan egin ohartaraztea.
|
|
|
Telemarketinean aritzen direnen
|
lan
baldintza prekarioak salatzeko agerraldia egin zuten atzo ELAk eta LABek, Bilbon. Sektorean diharduten enpresena ez ezik egoera horren erantzukizuna Eusko Jaurlaritzarena dela esan zuten sindikatuek.
|
|
|
Telemarketinean aritzen diren Hego Euskal Herriko langileak Espainiako lan hitzarmenak ezarritako
|
lan
baldintzak dituzte. Hitzarmen horrek prekarietatea betikotu egiten duela ikusita, ELAk eta LABek Euskal Autonomia Erkidegorako lan hitzarmenaren aldeko kanpaina abiatu zuten 2006 urtean.
|
|
|
Legez besteko proprosamena eraman zuten Eusko Legebiltzarrera. Sektoreko langileen
|
lan
baldintzak hobetzea sustatzearen aldeko zuzenketa onartu zuen legebiltzarrak, 2008ko urriaren 29an.
|
|
|
Enplegu saileko teknikoen esanetan, zuzendariarekin hitz egiteko aukerarik ez ziguten eman, Eusko Jaurlaritzak ez dauka haien
|
lan
baldintzen gaineko eskumenik. ELAk eta LABek kontrakoa uste dutela berresi zuten, eta Jaurlaritzari nahastean aritzea leporatu zioten.
|
|
|
Azkenaldian burututako etekin pilaketa masiboan elementu zentralak izan dira, hain zuzen ere, etxebizitzaren salneurrien gorakada eta lan prekarietatearen hedapena. Argiago esanda, gure txirotasun soldatek, gure
|
lan
baldintza kaxkarrek eta gure hipoteka ordainezinek ahalbidetu dute banketea.
|
|
|
|
Lan
baldintzak hobetzeko ahalegin berezia egingo duela esan du Lopezek. Era berean, gizonezko eta emakumezkoen arteko soldaten banaketa hobetzeko saiakera egingo duela gaineratu du.
|
|
|
Krisitik ateratzeko, zerga sistema justuagoa eta
|
lan
baldintza duinak proposatu dituzte Oiartzungo ekitaldi batean
|
|
|
Krisia ere izan du hizpide. Zerga sistema justuagoa eta
|
lan
baldintza duinak aldarrikatu dituzte krisitik ateratzeko. Eta beste eredu ekonomiko bat ere bai.
|
|
|
Plan horrek, besteak beste, medikuak berreskuratzea eta profesionalak atzerritik ekartzea oinarri izango dituela adierazi du.
|
Lan
baldintzak hobetuko ditugu, ikerketaren alde egingo dugu eta eraikinak modernizatuko ditugu, azaldu du Kutzek. Horrez gain, profesionalak berreskuratzeko programaren berri eman du:
|
|
|
Eraikuntza enpresetako
|
lan
baldintzak salatu dituzte ELAk eta Euskadiko CCOOk
|
|
|
ELAk eta Euskadiko CCOOk eraikuntzako enpresetako
|
lan
baldintzak salatu dituzte. ELAk, zehazki, Helder & Pedro Souza Portugalgo enpresaren egoera aipatu du.
|
|
|
ELAk, zehazki, Helder & Pedro Souza Portugalgo enpresaren egoera aipatu du. Donostiako Nasipa enpresak azpikontratatuta dauka eraikuntza lan baterako, baina, sindikatuen arabera, ez zaizkie aplikatzen Gipuzkoako Eraikuntzako lan hitzarmenak arautzen dituen
|
lan
baldintzak. Besteak beste, soldatak, Geroako kotizazioak, lanegunaren iraupena, dietak...
|
|
|
Atzo San Frantzisko elizara bildu ziren langileak ez zituen nostalgiak bertaratu, ez oroipen hutsak. Langabezia tasa ikaragarria denean,
|
lan
baldintzak gero eta eskasagoak direnean, enpleguaren prekarietatea inoiz baino handiagoa denean, egoera gero eta jasanezinagoari aurre egin beharrak batu zituen. Asanblada tresnatzat hartuta, elkartasuna ernetzeko garaia baita.
|
|
|
Tim Berners Leek 89an bere saileko arduradunari erakutsitako proposamen hark CERNko ikerlarien
|
lan
baldintzak hobetzeko asmoa zuen; zentroko ordenagailuak elkarren artean konektatuz zientzialarien arteko komunikazioa erraztu eta horiek sortutako dokumentazio kopuru handia hobeto kudeatzeko aukera emango zuen proiektu baten ideia nagusiak azaltzen baizituen. Berners Leek bere nagusiaren oniritzia jaso, eta proiektuari ekin zion berehala.
|
|
|
Laguntza beharretan diren jendeak laguntzen dituzten langile sozialek oraino egoera txarragoa dute edo izanen dute, Richard Lapegueren arabera. Gure
|
lan
baldintzak kudeatzen dituen hitzarmena kendu nahi dute. Ondorioetariko bat litzateke, gauaz eta igandeetan lan egiteagatik dituzten opor egunak galtzea.
|
|
|
Kapitalismoaren logika onartuz, pelotazo immobiliarioen festari eta burtsako espekulazioari babesa eman zieten, eta, noski, zerbitzu eta enpresa publikoak pribatizatu dituzte monopolio handien negozioen onerako. Ezein gobernuk ez zuen arazorik izan lan merkatuan erreformak onartzeko, enplegu duina suntsituz, langileen
|
lan
baldintzak okertuz eta soldatak murriztuz. Globalizazioaren eta lehiaren izenean hartu zituzten gobernuek neurri horiek, eta zin egin zuten enplegua eta etorkizuna bermatuko zituztela.
|
|
|
Enpresariek, bankariek eta multinazionalek irabaziak pilatu dituzten bitartean, gure soldatak murriztu eta
|
lan
baldintzak okertu egin dira. Orain, enpresen irabazi tasak erortzen hasi direnean gutxiago ari dira irabazten eta ez irabaziak galtzen, ekoizpen kostuak murriztu nahi dituzte milaka langile kalera botaz.
|
|
|
Adingabeez arduratzen diren zerbitzuak elkarte pribatuen esku uzteak zerbitzua hobetzen mesede gutxi egiten duela deritzote elkarteek. Hezitzaileen lana funtsezkoa dela azpimarratu dute eragile guztiek, baina horien
|
lan
baldintzak kolokan egon daitezke enpresa pribatuen menpe egonez gero, eta adingabeengan eragina izan dezake horrek.
|
|
|
Bada, Autobuses la Guipuzcoana enpresak, bere langileekin behin eta berriro
|
lan
baldintzak negoziatzeari uko egin dion arren, ahalik eta etekin handiena atera nahi dio Foru Aldundiak martxan jarritako egitasmoari.
|
|
|
Autobus gidariok, ordea, eguneko 13 eta 14 orduko lanaldiak jasan behar ditugu oraindik (astean 40 orduko lanaldia, zer da hori?); lanaldi batetik besterako 12 ordutik beherako atsedenaldiak ditugu, nahiz eta
|
lan
baldintzetan ordu muga hori ezarria dagoen, OME Osasunerako Munduko Erakundeak aholkatu moduan.
|
|
|
Ekonomia krisiak bereziki etorkinak kolpatzen dituela adierazi du Unzurrunzagak: Langabezia igo, gizarte bazterkeria handitu eta langile guztien
|
lan
baldintzen prekarietatea areagotzeaz gain, gogortzen ari dira pertsona askoren lan eta egoitza baimenak berritzeko oztopoak. Egoera horrek Europako Batasunekoak ez diren herrialdeetako pertsonei eragiten diela jakinarazi du.
|
|
|
Lan erregulazio espedienteak, askotan etekinak dituzten enpresek aurkeztuak, agian alderik ezagunena dira, baina ezin gaitezke ahaztu behin behineko beharginen ehunka kaleratze ere badirela. Halaber, kasu askotan enpresariak xantaia erabiltzen ari dira etengabe, indarrean dauden hitzarmenetan agertzen diren
|
lan
baldintzak aldatzeko asmoz, lanaldiaren hazkundea, malgutasuna edota soldaten izozketa planteatzen dutelarik horrelakoetan.
|
|
|
Ikerketak enpresa pribatuetako
|
lan
baldintzak izan ditu aztergai: elkarrizketa sakonak egin dizkiete lan baldintza desberdinetan dauden 40 emakumeri, baita hamar enpresabururi ere.
|
|
|
Ikerketak enpresa pribatuetako lan baldintzak izan ditu aztergai: elkarrizketa sakonak egin dizkiete
|
lan
baldintza desberdinetan dauden 40 emakumeri, baita hamar enpresabururi ere. Inkesten bidez Giza Baliabideetako 605 arduradunen eta 1.013 gizon emakumeren iritziak jaso dituzte.
|
|
|
|
Lan
baldintzen prekarietateak eragin nabaria dauka emakumeengan. Gizonak nagusi dira kontratu mugagabea duten langileen artean (%76).
|
|
|
Baita enpresarioei ere: Errealitatea gordina izan arren, lan merkatua zurruna dela diote, eta neurri berriak eskatzen dituzte lan eskubideak murrizteko eta
|
lan
baldintzak okertzeko.
|
|
|
Hori guztia gutxi ez balitz bezala, patronalek eta administrazioek gero eta maizago aurre egiten diote prebentziorako neurrietan inbertitzeari. Garai batean bankuko billeteekin pizten zituzten zigarroak, eta, orduan, uko egin ohi zioten lan arriskuei aurre egiteko legeak harrarazten zizkieten neurriak ezartzeari; eta, orain, aitzakia ezin hobea dute krisia, ezer egin gabe geratzeko edo
|
lan
baldintzei dagokienez atzera ere egiteko. Ekonomia jarduerek behera egin izanak tarte apurren bat eman liezaiekete estatistikak itxuraldatzeko, baina egoeraren larriaren adierazgarri bikainak dira zenbait datu:
|
|
|
Krisia aitzakiatzat harturik, baliteke norbaitek proposatzea prebentzioaren inguruko araudia bere hartan etenda uztea, edo betebehar oinarrizkoa izan dadila aurrerantzean ere, eta paper pilaketa bat bihurraraztea zerbait egiten dutelako plantak eginda, baina datu askorik ere sortu gabe,
|
lan
baldintzak eta lana antolatzeko modua aldatu beharrik gabe. Dinamika halakoari aurre egiteko, legeek ezartzen dituzten prebentzio neurriak lehenbailehen aplikatu ditzaten aldeztu behar dugu, eta langile orori berma diezaizkioten laneko osasuna eta segurtasuna.
|
|
|
Gure biziak haien etekinak baino baliotsuagoak direnez, ESK-koek eta EILASekoek mobilizatzeko asmoa dugu, apirilaren 21etik 28ra bitartean, laneko osasunaren nazioarteko eguna dela-eta; halaber, maiatzaren 21erako antolatu dugun greba babesteko eskean gatoz. Taldean, bat eginik eta modu erradikalean ariturik baino ez baitiogu aurre egin ahal izango egoera halakoari, gure lanpostuak eta
|
lan
baldintzak mehatxatu ez ezik, gure osasuna eta bizia jarrarazten baititu arriskuan.
|
|
|
Azken 30 urteotako azterketa egin du, eta
|
lan
baldintzak aldatzeko era bakarra esparru aldaketa dela iritzi dio
|
|
|
Ez dugu akordioa berretsiko, ez delako nahikoa eta ez delako eraginkorra
|
lan
baldintza hain larriak aldatzeko. ELAko metaleko idazkari nagusi Unai Martinezek hitz horiekin jakinarazi du sindikatuak zer jarrera duen Sestaoko Naval ontziolak (Bizkaia) azpikontratatutako enpresek eta langileek adostutako akordioaren inguruan.
|
|
|
Bertokoen baldintza berberetan kontratatzea eta lan poltsa bat eratzea adostu ostean, mobilizazioak bertan behera utzi zituzten. ELAk, baina, uste du hala ere ez direla
|
lan
baldintza duinak bermatzen, eta akordioak desmobilizatzeko baino ez duela balio. Zoritxarrez, euskal lan merkatuan ere prekarietatea oso zabaldua dago; lan arazo bat da, ez jatorri arazoa.
|
|
|
ELAk ezinbestekotzat dauka
|
lan
baldintzak arautuko dituen akordio batek ordezkatze eta egonkortasun gutxieneko bat bermatzea azpikontratatutako lan taldeetan. Hainbat enpresa diru asko irabazten ari dira, eta langile asko salgai modura erabiltzen, inolako eskrupulurik gabe.
|
|
|
Ez zen aldarrikapen bakarra izan. Atzetik, pankarta banarekin, euren
|
lan
baldintzak salatu zituzten zerbitzuetako emakumeek. Han ziren espedientearen menpe dauden Spicer Ayra Cardeneko langileak.
|
|
|
Casadok gogorarazi nahi izan zuen Euskadi dela elkarrizketa sozialik ez dagoen Espainiako parte bakarra. Bestetik, gaineratu zuen batasun sindikalik gabe zaila dela aurrera egitea eta lorpenak egitea
|
lan
baldintzak hobetu daitezen. Sindikatuek Frantzian egindakoa azpimarratu zuen:
|
|
|
|
Lan
baldintzak okertuz gero, greba egingo dute Espainian
|
|
|
Maiatzaren Leheneko balio garrantzitsuenetakoa elkartasuna dela baieztatzeko atera zen kalera Adela Mielgo garbitzaile eibartarra lankideekin, Bilbon. Izan ere, haien
|
lan
baldintzak Eibarko langile publikoek dituztenekin berdintzea lortu dute, asko borrokatu ondoren. Hala ere, krisia dela-eta langileek kalera ateratzeko eta aldarrikapenerako inoiz baino arrazoi gehiago dituztela esan zuen.
|
|
|
AHTak
|
lan
baldintzen ezegonkortasuna areagotu eta deslokalizazio industriala erraztu egingo du.
|
|
|
Izan ere, uneotan Europako Batasunean batez beste galdutako enpleguaren bikoitza suntsitu da Hego Euskal Herrian. Horregatik, Europako
|
lan
baldintzen itun bat sortzea proposatu du, herrialde guztietan gutxieneko baldintza batzuk bateratuko dituena.
|
|
|
soldatak jaitsiz, lanaldiak luzatuz, malgutasuna areagotuz, enplegu finkoaren ordez enplegu prekarioa sartuz... Patronalak beti bezala, eta oraingo honetan ere bai bere interesak zainduko ditu, eta egoeraz baliatuz
|
lan
baldintzak okertu nahi ditu. Jakin badakite soldatek ez dutela zerikusirik gertatutakoarekin; baina ez da arrazoi kontua, indar kontua baizik.
|
|
|
Patronalaren asmoa onartezina da. Enplegua galdu eta babes sozial urriaren pean geratu,
|
lan
baldintzak okerragotu... horiek izan dira gure orain arteko ordainak. Baina, zergatik ordaindu behar dugu guk guri ez dagokiguna?
|
|
|
Eta egingo dugu. Grebaren bitartez arnasa emango diegu enpresetako
|
lan
baldintzei, erreferentziak borroka kolektiboari, eta elkartasuna negoziazio esparruei. Borroka hori gogorra izango da, eta ahalegin sindikal handiak egin ditugu.
|
|
|
Maiatzaren Lehenaren aurretik Laneko Osasun eta Segurtasunaren Eguna ospatu zen. Ba, lan istripuak salatzeko eta
|
lan
baldintza hobeak aldarrikatzeko egun hura ere sindikatuen zatiketa erabatekoarekin igaro zen. Sindikatu bakoitzak bere manifestazio, kontzentrazio edota mitina antolatu zuen.
|
|
|
Garraiolari autonomook sortzen dugun aberastasuna ez da erabiltzen sektorearen
|
lan
baldintzak, bizi baldintzak eta osasun baldintzak hobetzeko. Errepideko merkantzien garraioak Barne Produktu Gordinari egiten dion ekarpena %3 da EAEn eta %4 Nafarroan.
|