2003
|
|
Xedapen
|
honetan
ezarritako delitu egintza eta neurrien preskripzioa gertatuko da, Zigor Kodean jasotako arauekin bat etorriz.
|
|
g) Hamazazpigarren artikuluko 4 paragrafoaren azken tartekadurak egiten duen aipamena eta lege
|
honetan
adingabeen epaileari buruz jasotzen diren beste guztiak adingabeen epaile zentralari egiten zaizkiola ulertuko da, Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoetan aipatutako delituetatik edozein adingabeei egozten zaienean.
|
|
Lege organiko
|
hau
indarrean jartzen denetik bost urteko epean, Gobernuak Diputatuen Kongresuari igorriko dio txosten bat; txosten horretan aztertu eta ebaluatuko dira laugarren xedapen gehigarria aplikatzearen ondore eta ondorioak.
|
|
Lege organiko
|
honen
aplikazioa ebaluatu ondoren, eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Fiskaltzari, autonomia erkidegoei eta Parlamentuko taldeei entzun eta gero, Gobernuak neurriak bultzatuko ditu, neurri horien bidez delitu egitate batzuk gogorrago zehatzeko, noiz eta, egitate horien egileak adingabe izan arren, egitateok astuntasun berezia dutenean, besteak beste, Zigor Kodearen 138, 139, 179 eta 180 artik...
|
|
** Azaroaren 25eko 15/ 2003 Lege Organikoak xedapen hori gaineratu du; lege horrek Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoa aldarazi du. Xedapen
|
hau
indarrean jarri da 2003ko azaroaren 27an (EAO, 283 zk., azaroaren 26koa).
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta
|
honekin
batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege
|
hau
indarrean jarri baino lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
Lege
|
hau
indarrean jartzean, berehalakoan bukatuko da 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritako neurri guztien betetzea, hamalau urtekoak baino gazteagoak ari baziren neurri horiek betetzen; kasuan kasuko erantzukizunak azkendu egingo dira.
|
|
3 Hemezortzi urtekoak baino gazteagoak direnei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege
|
hau
indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
...ei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege
|
honetan
ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
3 Hemezortzi urtekoak baino gazteagoak direnei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz talde teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal
|
honetan
jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
...este izaera batekoa, kondenatuari zaintzapeko askatasunaren neurri soila ezar dakioke kondena betetzeko falta den denbora horretan; horretarako, nahitaezkoa da Fiskaltzak hori eskatzea, adingabeen epaileak adingabearen letraduari, haren legezko ordezkariari, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari eta epaiaren menpean dagoenari berari entzutea, eta epaile horrek adieraztea hori lege
|
honen
hezkuntza helburuarekin bat datorrela. Bestela, adingabeen epaileak betetzat jo dezake zigorra, eta azkendutzat, epaiaren menpean dagoenaren erantzukizuna.
|
|
Aurreko paragrafoek adingabeen epaileak hartutako erabakiak aipatzen dituztela kontuan hartuta, erabaki horiek auto bidez jasoko dira, eta auto horren aurka, zuzen zuzenean, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da, bost egun balioduneko epean, probintziako audientzian. Lege
|
hau
indarrean jartzen denetik bi hilabeteko epean hartu dituzte adingabeen epaileekbearen egoera ez da aldatuko. erabaki horiek. Epe horretan, adinga
|
|
Zigor prozedura batzuk aribidean badaude lege
|
hau
indarrean jartzean, eta, prozedura horietan, erruztatutako pertsonei egotzi bazaie oraindik hemezortzi urte ez zituztela delitu egintzak burutu izana, epaile edo auzitegi eskudunak gauzatutako jarduna igorriko dio Fiskaltzari, horrek lege honetan araututako prozedura instruitu dezan.
|
|
Zigor prozedura batzuk aribidean badaude lege hau indarrean jartzean, eta, prozedura horietan, erruztatutako pertsonei egotzi bazaie oraindik hemezortzi urte ez zituztela delitu egintzak burutu izana, epaile edo auzitegi eskudunak gauzatutako jarduna igorriko dio Fiskaltzari, horrek lege
|
honetan
araututako prozedura instruitu dezan.
|
|
Lege
|
hau
indarrean jartzean aurreneurrizko espetxealdian daudenak espetxetik aterako dira, eta, Fiskaltzaren eskumendean, eraldaketa zentro batera eramango dira. Fiskaltzak uste badu barneratzeari eustea bidezkoa dela, hori eskatu dio adingabeen epaileari berrogeita zortzi orduko epean; 28.2 artikuluan ezarritako agerraldirako deia egingo du epaileak.
|
|
Norbaiti egotzi bazaio hemezortzi urtekoa baino nagusiagoa eta hogeita bat urtekoa baino gazteagoa zela zenbait egitate burutu izana, instrukzio epaileak bidezkoa dena erabakiko du, lege
|
honen
4 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
Lege
|
honetan
beren beregi arautu ez diren arazoetan, ordezko arauen izaera dute, eremu substantiboan, Zigor Kodeak eta zigor lege bereziek, eta, prozedura eremuan, Prozedura Kriminalari buruzko Legeak, eta, bereziki, horren IV. liburuko III. tituluan prozedura laburtuaren izapideei buruz xedatutakoak.
|
|
Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta. Hartutako kautela neurriak indarrean iraun dezake lege
|
honen
31 artikuluan eta ondorengoetan ezarritako entzunaldia egin arte edo errekurtso egokiak gauzatzen diren bitartean.
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein gertatzen dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik egin gabe, instrukzioa bukatuko da, eta lege
|
honetan
agindutako alegazioak egingo dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin bat etorriz; halaber, lege honek araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren bat eskatuko da lege honetan ezarritako guztien artean.
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein gertatzen dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik egin gabe, instrukzioa bukatuko da, eta lege honetan agindutako alegazioak egingo dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin bat etorriz; halaber, lege
|
honek
araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren bat eskatuko da lege honetan ezarritako guztien artean.
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein gertatzen dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik egin gabe, instrukzioa bukatuko da, eta lege honetan agindutako alegazioak egingo dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin bat etorriz; halaber, lege honek araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren bat eskatuko da lege
|
honetan
ezarritako guztien artean.
|
|
Adingabeen epaitegiari bidaliko dio espedientea, konbikzio piezekin batera eta kasuan kasuan izan daitezkeen beste efektuekin batera. Horiez gain, alegazio idazkia bidaliko dio adingabeen epaileari; horretan jasoko dira egitateen deskripzioa eta balorazio juridikoa, adingabeak horietan izan duen partaidetza maila, adingabe horren inguruabar pertsonalei eta gizarte inguruabarrei buruzko aipamen laburra, eta lege
|
honetan
jasotako neurrietatik bati buruzko proposamena, proposamen horren oinarri juridikoak eta hezkuntza oinarriak arrazoituz.
|
|
* Azaroaren 25eko 15/ 2003 Lege Organikoak artikulu horren lehenengo lerrokada eraldatu du; lege horrek Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoa aldarazi du. Lerrokada
|
honen
eraldaketa indarrean jarri da 2003ko azaroaren 27an (EAO, 283 zk., azaroaren 26koa).
|
|
7) Fiskaltzaren postulazioan, edo prozeduran emandako ebazpen horretan, lege
|
honen
5.2 artikuluan ezarritako inguruabarretatik bat edo batzuk jasotzen badira, beronen 7.1 artikuluko d) eta e) letretan deskribatutako neurri terapeutikoak bakarrik ezarri ahal izango dira.
|
|
4 Lege
|
hau
zein gizabanakori aplikatzen zaion zehazteko, honen artikuluetan adingabe hitzak bere barruan hartzen ditu oraindik hemezortzi urte bete ez dituzten gizabanakoak; gazte hitzak, berriz, adin hori baino nagusiagoak direnak.
|
|
4 Lege hau zein gizabanakori aplikatzen zaion zehazteko,
|
honen
artikuluetan adingabe hitzak bere barruan hartzen ditu oraindik hemezortzi urte bete ez dituzten gizabanakoak; gazte hitzak, berriz, adin hori baino nagusiagoak direnak.
|
|
Aurrekoari kalterik egin gabe, lege
|
honek
adingabea edo adingabeak besterik gabe aipatzen dituenean, ulertuko da horiek direla beronen aplikazio esparruan sartzen direnak.
|
|
LEGE
|
HONEN
APLIKAZIO ESPARRUA
|
|
1 Adingabeen epaileak eskudunak dira lege
|
honen
1 artikuluan zein gizabanako aipatu eta gizabanako horiek gauzaturiko egintzak epaitzeko. Eskudun dira, orobat, euren epaiak betearazteko, lege honek autonomia erkidegoei adingabeak babestu eta eraldatzeko eratxikitzen dizkien eskumenei kalterik egin gabe.
|
|
1 Adingabeen epaileak eskudunak dira lege honen 1 artikuluan zein gizabanako aipatu eta gizabanako horiek gauzaturiko egintzak epaitzeko. Eskudun dira, orobat, euren epaiak betearazteko, lege
|
honek
autonomia erkidegoei adingabeak babestu eta eraldatzeko eratxikitzen dizkien eskumenei kalterik egin gabe.
|
|
2 Adingabeen epaileak eskudunak dira, halaber, erantzukizun zibilak epaitzeko, horiek sortzen badira lege
|
hau
aplikagarri duten gizabanakoen egintzak direla eta.
|
|
3 Delitu egintza non gertatu eta bertako adingabeen epaileari dagokio eskumena, lege
|
honen
20.3 artikuluan arauturikoari kalterik egin gabe.
|
|
Aurreko artikuluetan aipatu egintzen egilea hamalau urtekoa baino gazteagoa bada, ez zaio lege
|
honen araberako
erantzukizuna eskatuko; bai, ordea, aplikatuko Kode Zibilean eta indarreko beste xedapenetan adingabeen babesari buruz agindutakoa. Fiskaltzak adingabeak babesteko erakunde publikoari igorriko dizkio, lekukotzaren bidez, adingabearen zehaztasunik beharrenak, haren egoera balioesteko; erakunde horrek, adingabearen inguruabarrak aintzat harturik, sustatu ditu harentzat egokien diren babes neurriak, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoari jarraiki.
|
|
1 Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren 69 artikuluaren arabera, lege
|
hau
aplikatuko zaie hemezortzi urtekoak baino nagusiagoak eta hogeita bat urtekoak baino gazteagoak diren gizabanakoei, delitu egitateak egozten zaizkienean, baldin eta instrukzioko epaile eskudunak hala adierazten badu auto bidez, behin Fiskaltzari, egotziaren letraduari eta lege honen 27 artikuluak aipatzen duen talde teknikoari entzun eta gero.
|
|
1 Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren 69 artikuluaren arabera, lege hau aplikatuko zaie hemezortzi urtekoak baino nagusiagoak eta hogeita bat urtekoak baino gazteagoak diren gizabanakoei, delitu egitateak egozten zaizkienean, baldin eta instrukzioko epaile eskudunak hala adierazten badu auto bidez, behin Fiskaltzari, egotziaren letraduari eta lege
|
honen
27 artikuluak aipatzen duen talde teknikoari entzun eta gero.
|
|
3) Egotziaren inguruabar pertsonalak eta zentzumen mailak lege
|
honen
aplikazioa hobestea, bereziki talde teknikoak bere txostenean hala gomendatu badu.
|
|
Auto hori, behin irmo izan eta gero, Fiskaltzari igorriko zaio, lege
|
honetan
ezarritako prozeduraren izapideak egiteko.
|
|
Adingabeak erantzule izango dira, lege
|
honen arabera
, baldin eta 1 artikuluan zerrendaturiko egintzak gauzatu badituzte eta eurongan ez badago indarreko Zigor Kodean arauturiko erantzukizun kriminala salbuesteko edo azkentzeko arrazoirik.
|
|
Aurrekoa gorabehera, indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 eta 3 zenbakietan ezarritako inguruabarrak zein adingaberengan egokitu eta adingabe horiei aplikatuko zaizkie, beharrezkoa denean, lege
|
honen
7.1 artikuluko d) eta e) letretan aipatzen diren neurri terapeutikoak.
|
|
3 Lege
|
honen
artikuluetan adierazitako adinak beti ulertu behar dira egintzak noiz gauzatu eta une horri begira; hartara, prozedura hasi aurretik edo horren izapidetza bitartean adin hori betetzeak ez du eraginik izango lege honek adingabeen epaile eta fiskalei emandako eskumenean.
|
|
3 Lege honen artikuluetan adierazitako adinak beti ulertu behar dira egintzak noiz gauzatu eta une horri begira; hartara, prozedura hasi aurretik edo horren izapidetza bitartean adin hori betetzeak ez du eraginik izango lege
|
honek
adingabeen epaile eta fiskalei emandako eskumenean.
|
|
Erregimen itxiko barneratzea. Neurri
|
honen
menpe dauden gizabanakoak zentroan biziko dira, eta bertan egingo dituzte formazio, heziketa, lan eta aisiaren inguruko jarduerak.
|
|
Erregimen erdi irekiko barneratzea. Neurri
|
honen
menpe dauden gizabanakoak zentroan biziko dira, baina zentrotik kanpo egingo dituzte formazio, heziketa, lan eta aisiaren inguruko jarduerak.
|
|
Erregimen irekiko barneratzea. Neurri
|
honen
menpe dauden gizabanakoek inguruneko zerbitzu normalizatuetan gauzatuko dituzte heziketa programaren jarduera guztiak; ohiko egoitza zentroan izan eta bertan biziko dira, hango programa eta barne araudiaren arabera.
|
|
Tratamendu horren jasotzaileak izango dira, besteak beste, anomalia edo aldakuntza psikikoak dituzten gizabanakoak, edari alkoholdunen, droga toxikoen edo gai psikotropikoen menpe daudenak edota oharmenean aldakuntza dutenak, baldin eta horien ondorioz aldakuntza larria badute errealitatearen gaineko kontzientzian. Neurri
|
hau
bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, ardunak mendekotasuna gainditzeko sentikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdabidea ezesten badu, epaileak beste neurri bat aplikatu dio, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
Tratamendu horren jasotzaileak izango dira, besteak beste, anomalia edo aldakuntza psikikoak dituzten gizabanakoak, edari alkoholdunen, droga toxikoen edo gai psikotropikoen menpe daudenak edota oharmenean aldakuntza dutenak, baldin eta horien ondorioz aldakuntza larria badute errealitatearen gaineko kontzientzian. Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, ardunak mendekotasuna gainditzeko sentikulu
|
honetan
ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdabidea ezesten badu, epaileak beste neurri bat aplikatu dio, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
Finkatutako gida-lerroak bete dituzte, horrela tratamendu egokia emango baitzaio euren anomalia edo aldakuntza psikoen edo gai psikotropikoen kontsumo mendekotasunari eta, orokorrean, oharmenean dituzten aldakuntzei. Neurri
|
hau
bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, artikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdunak mendekotasuna gainditzeko sendabidea ezesten badu, epaileak beste neurri bat aplika diezaioke, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
Finkatutako gida-lerroak bete dituzte, horrela tratamendu egokia emango baitzaio euren anomalia edo aldakuntza psikoen edo gai psikotropikoen kontsumo mendekotasunari eta, orokorrean, oharmenean dituzten aldakuntzei. Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, artikulu
|
honetan
ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa. Interesdunak mendekotasuna gainditzeko sendabidea ezesten badu, epaileak beste neurri bat aplika diezaioke, haren inguruabarrekin bat datorrena.
|
|
Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri
|
honen
men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku hartze programan ezarri bezala. Eta, hala denean, epaileak ezarritakotako bat edo batzuk izan daitezke:
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza talde batekin bizitzea. Neurri
|
honen
menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo bere familiaz besteko familia batekin edo hezkuntza talde batekin bizi behar da; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze prozesuan orientatzeko.
|
|
Neurri hori ezin da ezarri adingabearen adostasunik gabe. Neurri
|
honen
menpe dagoen gizabanakoak aldez aurretik finkatutako zenbait jarduera burutu bebekoak dira, eta gizartearentzat intereshar ditu; jarduera horiek ordaindu gagarri edo beharrizanean daudenentzat onuragarri gertatzen dira. Ahal den neurrian, jarduera horien izaera lotuko da adingabearen egitateek zein ondasun juridikori kalte egin eta ondasun horien izaerarekin.
|
|
k) Gizarte hezkuntzako zereginak burutzea. Neurri
|
honen
menpe dagoen gizabanakoak, barneratzerik gabe eta zaintzapeko askatasunik gabe, jarduera zehatz batzuk burutu behar ditu; jarduera horiek hezkuntza edukia dute, eta euren helburua da adingabearen gizarte gaitasuna gara dadin erraztea.
|
|
l) Zentzarazpena. Neurri
|
honen
kasuan, adingabeen epaileak errieta egiten dio adingabeari; errieta horren helburua da adingabeak ulertzea berak burutu dituen egitateak larriak direla eta larriak izan direla edo izan zitezkeela, orobat, egitate horien ondorioak. Berebat, adingabeari galdatzen zaio etorkizunean halako egitaterik ez burutzeko.
|
|
Barneratze neurriek bi denboraldi desberdin izango dituzte: lehenengo denboraldia kasuan kasuko zentroan burutuko da artikulu
|
honen aurreko
paragrafoan egindako deskripzioaren arabera; bigarren denboraldia zaintzapeko askatasunaren erregimenean burutuko da epaileak aukeratutako modalitatean. Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena baino luzeagoa.
|
|
Neurri egokia edo egokiak aukeratzeko, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak, euren postulazioetan, eta epaileak, epaian bertan, malgutasunez hartuko dituzte kontuan, egitateen inguruko froga eta balioespen juridikoa, eta, batez ere, adingabearen adina, familia eta gizarte inguruabarrak, nortasuna eta interesa. Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege
|
honen
27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
Neurrien iraupena ezin da izan bi urtetik gorakoa. Ondore horietarako, zenbatu egingo da, lege
|
honen
28.5 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz, hala denean, adingabeak kautela neurriaren ondorioz jadanik bete duen denbora. Ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea izan bada, horrek ezin du izan ehun ordutik gorako iraupena.
|
|
5*) Salbuespenez, aurreko erregelan ezarritako kasuak oso oso larriak badira, eta epaiak beren beregi hori adierazten badu, epaileak erregimen itxiko barneratze neurria ezarri du urtebetetik bost urte arte; horren osagarri gisa, ondoz ondo, zaintzapeko askatasunaren beste neurri bat ezarriko du, hezkuntza laguntza eta guzti, askoz jota, beste bost urterako. Lege
|
honen
14 eta 51.1 artikuluetan xedatutakoaz baliatu ahal izateko, nahitaezkoa da barneratze neurria benetan betetzen hasi denetik lehenengo urtea igarotzea. Hori guztia, laugarren xedapen gehigarrian ezarritakoari kalterik egin gabe.
|
|
Artikulu
|
honen
ondoreetarako, kasu batean berrerortzea antzeman bada, beti ulertuko da oso oso larria dela.
|
|
Adingabeak egitate anitz burutu eta horien gaineko erantzukizuna badu, neurri bat edo batzuk ezarriko zaizkio, lege
|
honen
7.3 eta 9 artikuluetan adierazitako irizpideak kontuan hartuta.
|
|
2 Aurreko kasuetan, epaileak auto ziodunean emango du erabakia, eta, auto horren aurka, lege
|
honetan
araututako errekurtsoak jarri ahal izango dira.
|
|
Adingabe bati lege
|
honetan
ezarritako neurrietatik bat ezarri bazaio, eta adingabe horrek adin nagusitasuna eskuratzen badu, neurria betetzeari eutsiko dio neurria zein epaitan ezarri eta epai horretan proposatutako helburuak erdietsi arte, aurreko artikuluetan ezarritako irizpideak aintzakotzat hartuta.
|
|
Aurreko lerrokadan ezarritakoa gorabehera, barneratze neurriak ezarri bazaizkio jadanik hogeita hiru urte bete dituen gizabanakoari, edo, behin neurriok ezarri eta gero, horien betetzea ez bada bukatu gazteak adin hori lortzean, adingabeen epaileak Fiskaltzari entzungo dio, eta, lege
|
honen
14 eta 51 artikuluetan xedatutakoari kalterik egin gabe, neurri horiek espetxean betetzeko aginduko du, Espetxeen Lege Organiko Orokorrean agindutako erregimen arruntarekin bat etorriz.
|
|
Fiskaltzari dagokio prozeduren instrukzioa, prozedura horiek gauzatu behar badira lege
|
honen
1 artikuluan aipatutako egitateen ondorioz.
|
|
Adingabeen epaileak, aldi berean, erantzukizun zibilaren pieza banandua irekiko du; pieza horren izapideak egingo dira lege
|
honen
64 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
Lehenengo artikuluan aipatutako egitateak batera burutu badituzte zigor arloan adin nagusiko direnek eta lege
|
honen
1 eta 4 artikuluetan aipatutako adinak kasuan kasuan dituztenek, auzi horren gaineko eskumena duen instrukzio epaileak, egotzien adina egiaztatu eta berehalakoan, beharrezkoak diren neurriak hartuko ditu, adin nagusikoei begira ikerketa jarduera arrakastatsua izan dadin ziurtatzeko; bestalde, Fiskaltzari beharrezkoak diren zehaztasunen lekukotza igortzeko aginduko du, artikulu honen 2 paragrafoan...
|
|
...renek eta lege honen 1 eta 4 artikuluetan aipatutako adinak kasuan kasuan dituztenek, auzi horren gaineko eskumena duen instrukzio epaileak, egotzien adina egiaztatu eta berehalakoan, beharrezkoak diren neurriak hartuko ditu, adin nagusikoei begira ikerketa jarduera arrakastatsua izan dadin ziurtatzeko; bestalde, Fiskaltzari beharrezkoak diren zehaztasunen lekukotza igortzeko aginduko du, artikulu
|
honen
2 paragrafoan ezarritako ondoreetarako.
|
|
Fiskaltzak espedientea hasteari uko egin diezaioke, baldin eta salatutako egitateak delitu ez hain astunak badira eta pertsonen aurka indarkeriarik edo larderiarik erabili gabe burutu badira, edota faltak besterik ez badira, Zigor Kodean nahiz zigor lege berezietan egindako tipifikazioaren arabera. Kasu horretan, Fiskaltzak ordu arteko jarduna igorriko dio adingabeak babesteko erakunde publikoari, lege
|
honen
3 artikuluan ezarritakoa aplika dadin. Atal honetan xedatutakoa ulertuko da, erantzukizun zibileko pieza egokiaren izapidetzari kalterik egin gabe.
|
|
Kasu horretan, Fiskaltzak ordu arteko jarduna igorriko dio adingabeak babesteko erakunde publikoari, lege honen 3 artikuluan ezarritakoa aplika dadin. Atal
|
honetan
xedatutakoa ulertuko da, erantzukizun zibileko pieza egokiaren izapidetzari kalterik egin gabe.
|
|
Edozein modutan ere, egiaztatuta badago adingabeak aurretiaz izaera bereko beste egitate batzuk burutu dituela, Fiskaltzak hasiera eman dio espedienteari, eta, hala denean, lege
|
honen
27.4 artikuluak baimentzen duenaren arabera jardun du.
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea gertatu dela ulertuko da, adingabeak eragindako kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin horren mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso hori benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik egiten alderdiek ituna egin izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege
|
honetan
ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun hori eratortzen duen neurrian.
|
|
Delitu edo faltaren biktima adingabea edo ezgaia denean, artikulu
|
honek
aipatzen duen konpromisoa bereganatuko du haren legezko ordezkariak, betiere adingabeen epaileak hala onetsita.
|
|
Lege
|
honen
61 artikuluan ezarritako akzioei kalterik egin gabe, prozeduran akusatzaile partikular gisa agertu ahal izango dira delitutik zuzeneko ofentsa hartu duten pertsonak, euren gurasoak, jaraunsleak, edo legezko ordezkariak, haiek adingabe edo ezgai direnean; prozeduran alderdi izateak eratortzen dituen ahalmenak eta eskubideak izango dituzte, eta, horien artean, besteak beste, hurrengoak:
|
|
Lege
|
honek
aipatzen dituen neurriak ezartzea eragin ahal izango dute.
|
|
* Azaroaren 25eko 15/ 2003 Lege Organikoak artikulu hori eraldatu du; lege horrek Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoa aldarazi du. Artikulu
|
honen
eraldaketa indarrean jarri da 2003ko azaroaren 27an (EAO, 283 zk., azaroaren 26koa).
|
|
i) Lege
|
honen arabera
bidezkoak diren errekurtsoak jarri ahal izango dituzte.
|
|
Behin adingabeen epaileak akusatzaile partikularra bertan agertzea onartu eta gero, horri bidaliko zaio lege
|
honen arabera
gauzatutako jardun osoa, eta, akusatzaile horrek bere interesak defenda ditzan, izapide guztietan parte hartzea ahalbidetuko da.
|
|
3 Adingabearen letraduak zenbait eginbide proposatu baditu, eginbide horiek eragina badute adingabearen edo beste gizabanako batzuen oinarrizko eskubideen gain, eta Fiskaltzak eskabideari egoki baderitzo, fiskaltza horrek adingabeen epailearengana joko du lege
|
honen
23.3 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz; horri kalterik egin gabe, letraduak ahalmena du adingabeen epaileari eskari berbera egiteko, artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako baldintzetan.
|
|
...letraduak zenbait eginbide proposatu baditu, eginbide horiek eragina badute adingabearen edo beste gizabanako batzuen oinarrizko eskubideen gain, eta Fiskaltzak eskabideari egoki baderitzo, fiskaltza horrek adingabeen epailearengana joko du lege honen 23.3 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz; horri kalterik egin gabe, letraduak ahalmena du adingabeen epaileari eskari berbera egiteko, artikulu
|
honen
1 paragrafoan ezarritako baldintzetan.
|
|
Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean. Talde teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza egoerari eta familia egoerari buruz, haren gizarte inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege
|
honetan
araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|
|
Era berean, talde teknikoak, komenigarri baderitzo eta adingabearen intereserako gertatzen bada, txostena emango du adingabe horrek konpontze jarduera burutu edo biktimarekin adiskidetzeko ahalbideari buruz, lege
|
honen
19 artikuluan xedatutakoaren arabera; beren beregi adieraziko ditu aipatutako jarduera horren edukia eta helburuak. Kasu horretan, ez da beharrezkoa izango txostena egitea artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako ezaugarri eta edukiekin.
|
|
Era berean, talde teknikoak, komenigarri baderitzo eta adingabearen intereserako gertatzen bada, txostena emango du adingabe horrek konpontze jarduera burutu edo biktimarekin adiskidetzeko ahalbideari buruz, lege honen 19 artikuluan xedatutakoaren arabera; beren beregi adieraziko ditu aipatutako jarduera horren edukia eta helburuak. Kasu horretan, ez da beharrezkoa izango txostena egitea artikulu
|
honen
1 paragrafoan ezarritako ezaugarri eta edukiekin.
|
|
Era berean, talde teknikoak bere txostenean proposamena egin dezake, betiere adingabearen intereserako, espedientearen izapidetzak aurrera egin ez dezan; horren arrazoiak izan daitezke adingabeari gaitzespena behar beste azaldu izana jadanik burutu diren izapideen bitartez edota, adingabearen intereserako, beste edozein esku hartze desegoki gertatzea, egitateak burutu direnetik igaro den denboraren ondorioz. Halako kasuetan, lege
|
honen
19.1 artikuluan ezarritako betekizunak izanez gero, Fiskaltzak espedientea bidal diezaioke epaileari, largeste proposamenarekin batera; gainera, egoki bada, jardunari buruzko lekukotza bidaliko dio adingabeak babesteko erakunde publiko eskudunari, horrek adingabearen babeserako jardun dezan.
|
|
Erakunde publiko nahiz pribatuek adingabeen hezkuntza eremuan badihardute, eta espedienteko adingabearen egoera badakite zein den, haiek ere presta edo osa dezakete artikulu
|
honek
aipatzen duen txostena.
|
|
I. titulua. Lege
|
honen
aplikazio esparrua 46
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal Herriko berezko hizkuntza gure herri
|
honek
duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da.
|
|
Orain aurkezten den lan
|
hau
lanabes erabakigarria izango da, auzitegietan euskara normalizatzeko bidean. Hauxe izango da, gainera, formato horretan erabili ahal izango diren kodeetatik lehendabizikoa.
|
|
Aurrenekoa da, orobat, Justizia Sailak eta Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuak hasitako lankidetza prozesuaren emaitzen artean. Epe laburrean,
|
honen
lorratzetik etorriko da Prozedura Zibilaren Legea, eta bi biok jauzi kaulitatiboa ekarriko dute, justiziaren munduan eta zuzenbide arau-emailean euskara integratzeko bide luzean. Eurek ahalbidetuko dute esparru horietan euskara nabarmenago egitea.
|
|
1 Lege
|
hau
«Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, Gobernuak Parlamentuari lege organiko baten proiektua helaraziko dio, Botere Judizialari buruzko uztailaren 1eko 6/ 1985 Lege Organikoagietako arauketa eta eskumena egokituko da, eta Auzitegi Gorenaren Bigarren Aretoaren osaera moldatuko da, lege honetan ezarritakoaren eretzean. eraldatzeko; proiektu horren arabera, auzi...
|
|
1 Lege hau «Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, Gobernuak Parlamentuari lege organiko baten proiektua helaraziko dio, Botere Judizialari buruzko uztailaren 1eko 6/ 1985 Lege Organikoagietako arauketa eta eskumena egokituko da, eta Auzitegi Gorenaren Bigarren Aretoaren osaera moldatuko da, lege
|
honetan
ezarritakoaren eretzean. eraldatzeko; proiektu horren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak* sortuko dira, adingabeen epaite
|
|
2 Lege
|
hau
«Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, Gobernuak Parlamentuari lege proiektu bat helaraziko dio, Fiskaltzaren Estatutu Organikoari buruzko abenduaren 30eko 50/ 1981 Legea eraldatzeko; proiektu horren helburua izango da Fiskaltzaren antolaketa lege honetan ezarritakoari egokitzea.
|
|
2 Lege hau «Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, Gobernuak Parlamentuari lege proiektu bat helaraziko dio, Fiskaltzaren Estatutu Organikoari buruzko abenduaren 30eko 50/ 1981 Legea eraldatzeko; proiektu horren helburua izango da Fiskaltzaren antolaketa lege
|
honetan
ezarritakoari egokitzea.
|
|
1 Gobernuak, Justizia Ministerioaren bitartez, behin Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Estatuko Fiskaltza Nagusiari eta ukitutako autonomia erkidegoei entzun eta gero, lege
|
hau
«Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, xedapen egokiak hartuko ditu adingabeen epaitegietako antolaketa eta karrera judizial nahiz fiskaleko langileen egituraketa egokitzeko lege honetan xedatutakoa aplikatzeagatik sortzen diren beharrizan organikoetara.
|
|
...1 Gobernuak, Justizia Ministerioaren bitartez, behin Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Estatuko Fiskaltza Nagusiari eta ukitutako autonomia erkidegoei entzun eta gero, lege hau «Estatuko Aldizkari Ofizial»ean argitaratzen denetik sei hilabeteko epean, xedapen egokiak hartuko ditu adingabeen epaitegietako antolaketa eta karrera judizial nahiz fiskaleko langileen egituraketa egokitzeko lege
|
honetan
xedatutakoa aplikatzeagatik sortzen diren beharrizan organikoetara.
|
|
2 Karrera judizialeko magistratuek bete dituzte, nahitaez, adingabeen epaile karguak. Lege
|
hau
indarrean jartzean, adingabeen epaitegiko titular batzuek epaile kategoria badute, kargua utzi behar dute, eta, hala denean, Botere Judizialaren Lege indarrekoaren 118.2 artikuluan eta baterakoetan ezarritako egoera izango dute; kargu horiek betetzeko, magistratuen artean lehiaketa arrunta egingo da.
|
|
3 Gobernuak, Justizia Ministerioaren bitartez, eta gai
|
honetan
eskudun diren autonomia erkidegoek, sail egokien bitartez, Justizia Administrazioaren funtzionarioen egituraketa egokituko dute, lege hau aplikatzeko helburuarekin, adingabeen epaitegietan eta fiskaltzetan sortzen diren beharrizanetara; eta zehaztuko dute zenbat talde tekniko atxikiko zaizkien adingabeen epaitegi eta fiskaltzei, eta zein izango den talde horien osaera eta langileen egituraketa.
|
|
3 Gobernuak, Justizia Ministerioaren bitartez, eta gai honetan eskudun diren autonomia erkidegoek, sail egokien bitartez, Justizia Administrazioaren funtzionarioen egituraketa egokituko dute, lege
|
hau
aplikatzeko helburuarekin, adingabeen epaitegietan eta fiskaltzetan sortzen diren beharrizanetara; eta zehaztuko dute zenbat talde tekniko atxikiko zaizkien adingabeen epaitegi eta fiskaltzei, eta zein izango den talde horien osaera eta langileen egituraketa.
|
|
4 Era berean, Gobernuak, Barne Arazoetarako Ministerioaren bidez, eta autonomia erkidegoen eskumenei kalterik egin gabe, polizia judizialeko brigadetan, adingabeen taldeetako langileen egituraketa egokituko du, lege
|
honen
helburuetarako beharrezkoak diren funtzionarioak fiskaltzetako adingabeen ataletara atxikitzeko.
|
|
2 Indarrik gabe geratuko dira, halaber, lege
|
honetan
ezarritakoarekin bateraezinak diren arau guztiak, lerrun berekoak nahiz beheragokoak.
|
|
Seigarrena. Lege
|
honen
izaera
|