2017
|
|
litzaizuke gure alaba Annemariek jasoko bazintu gurera etorri baino lehen? Hobe da...
|
hainbat
arrazoi tarteko... Hotelean bazkalduko duzu, ezta?
|
|
Hain zen ona gure neskatoa, ezen mundu guztia zuen lagun, eta honela, azkenean, bere izaeraren goresle ziren
|
hainbat
zerbitzarik zezen basati baten atzaparretatik askatzea erdietsi zuten.
|
|
Biharamunean, Printzearen sorbalda gainean pausatu eta urrutiko parajeetan ikusitakoa aritu zitzaion kontatzen, esaterako, mundua bezain zaharra den esfinge jakintsuarena; gameluen martxa geldoan doazen merkatariena; ebanoa bezain beltza den Mendietako Erregearena; palmera baten gainean lo datzan sugetzar berdearen kontuak, eta beste
|
hainbat
holako.
|
|
Nola ebatziko zuen, itxuraz hain hutsala zirudien arazo larri hura? Moërgell hiri handi mandi eta zatar baten modukoa zen,
|
hainbat
eta hainbat pabilioiez osaturikoa. Bost mila langile ziren zentsatuta, orotara.
|
|
Nola ebatziko zuen, itxuraz hain hutsala zirudien arazo larri hura? Moërgell hiri handi mandi eta zatar baten modukoa zen, hainbat eta
|
hainbat
pabilioiez osaturikoa. Bost mila langile ziren zentsatuta, orotara.
|
|
Uda osoa igaro zuen lanean, Frantziako zelai berdeetan marrubi gorriak biltzen amaren ondoan. Eta beraiekin, mundu guztitik lanera etorritako beste
|
hainbat
familia, txindurrien moduan, udan bildu nahian negua igarotzen lagunduko zien diru apurra.
|
|
Ezin dut gehiago. Duela hiru hilabete amaren gorpua ikusi nuen beste
|
hainbaten
azpian, zergatik. Eta aita?
|
|
Furgonetatik jaitsi bezain laster kirats batek astindu nau. Auschwitz hesitutako leku bat da eta
|
hainbat
txabola daude barruan. Petter agurtu eta hesiaren barrualdera sartu naiz.
|
|
Sutondoan esertzen naizen bakoitzean aitonaren oroitzapena datorkit burura. Berotasun haren alboan eserita kontatzen zizkidan hamaika histori,
|
hainbat
gertaera eta beste hainbeste kontu zahar. Berak zioenez, antzina gertatutako kontuak ziren, baserrietako jendea iluntzearekin batera oheratu eta eguneko lehen eguzki izpien argitasunpean lanean hasten zirenekoak.
|
|
Egunak igaro ahala,
|
hainbat
mutil gazte pasatu ziren neskatoaren etxetik baina denek zuten harrokeria kutsua begietan, eta honek ez zekien zer egin. Alde batetik, bere familia pozik egotea nahi zuen alaba gizon batekin ezkonduta ikustean.
|
|
Oin pausoak entzun zituenean begirada alde batera eraman eta mutikoa ikusi zuen lurreko orbel eta sustraien artetik oinez zetorrela. Ibaik jarraian ezagutu zuen neskatxa, bere lagunek
|
hainbat
gauza kontatzen zizkioten arrebari buruz. Entzuna zuen polita eta liraina zela, baina ikusi eta batera konturatu zen ez zegoela hitz nahiko neskatoaren edertasuna deskribatzeko, Ibai zeharo txundituta geratu zen zuhaitzaren azpian zegoen harekin.
|
|
Mutikoa, beldurtuta, ardi guztien artean jarri eta artilezko jertse batekin estali zen, ekaitzaren barealdiari itxaroten.
|
Hainbat
pentsamendu zeuden bere buruan biraka: Katalin, bere edertasuna, haren begi goibelak... sabelean kili kili bat sentitzen zuen, milaka tximeleta hegaz izango balitu bezala.
|
|
Txikia baina atsegina. Hormetan argazki zahar ugari ikus zitezkeen; herriko apaiz zenarena, 42ko elurtearena, taberna egon aurretik bertan zegoen gereziondo zaharrarena eta herrian esanguratsuak ziren beste
|
hainbat
herritar eta tokirena. Hiruzpalau egurrezko mahai ere bazeuden.
|
|
Oholtza gainean mikro baten aurrean maniki bat zutik ikusten dugu. Atzean
|
ainbat
silletan eserita zortzi maniki. Antzokiko ikusleak ere manikiak direla deskubritzen dugu.
|
|
Nik ikusi dudanaren arabera, bertsolaritza bakarra da poesia norgehiagokaren alorrean, gizartean maila guztietan partekatzen delako, ikusleak gizonezkoak, emakumezkoak, gazteak, zaharrak,
|
hainbat
bizi estilotakoak... direlako. Eta beste ahozko tradizio askotan, ikusleak gizonezkoak bakarrik, emakumezkoak bakarrik edo adinekoak bakarrik direlako, eta hemen ez da horrelakorik gertatzen."
|
|
Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren
|
ainbat
estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere. Politikoa ere baietz esango nuke, baldin eta hizkuntza eta ikuspegi soziala eta hoiek politikan sartzen direlako.
|
|
Ahozko tradizioaren alderdi garrantzitsua da hori,
|
hainbat
testuingurutan egiten dela bertsotan, alegia, ez txapelketaren finalean bakarrik, baizik pertsonen egunerokoan. Eta elkarrengana biltzen direnean jardun garrantzitsua da bertsotan egitea.
|
|
Konturatzen zara adibidez, munduan zehar improbisadore gehien gehienek guk bezalaxe, improbisatzen ari direnean, beraien bertsoaren edo, apaldiaren edo koplaren, dena delakoaren bukaera pentsatzen dutela eta hasiera hasieratik guk bezala. Eta esaten dezu, aiba mundu zabalean, eta
|
hainbat
kultura eta hainbat mila urtetako kulturatan ahozkotasunean berdin funtzionatzen zen. Orduan ez genbiltzan hain oker, ez gea hain bereziak, eta hain arraruak, ezta?
|
|
Konturatzen zara adibidez, munduan zehar improbisadore gehien gehienek guk bezalaxe, improbisatzen ari direnean, beraien bertsoaren edo, apaldiaren edo koplaren, dena delakoaren bukaera pentsatzen dutela eta hasiera hasieratik guk bezala. Eta esaten dezu, aiba mundu zabalean, eta hainbat kultura eta
|
hainbat
mila urtetako kulturatan ahozkotasunean berdin funtzionatzen zen. Orduan ez genbiltzan hain oker, ez gea hain bereziak, eta hain arraruak, ezta?
|
|
Konturatzen zara adibidez, munduan zehar inprobisadore gehienek gu bezelaxe inprobisatzen ari direnenan beraien bertsoaldiaren edo koplaren bukaera pentsatsen dutela eta hasieratik hasi, gu bezela, eta esaten dezu aiba, mundu zabalean eta
|
hainbat
kulturatan ahozkotasunean berdin funtzinatzen zen, orduan ez genbiltzan ain oker, ez gara ain bereziak eta ain raroak ezta. Ba daukagu harremana kultura artean munduarekin eta guretzat hori garrantzitsua da.
|
|
Bertsolariek ez dute buruz ikasitakoa botatzen, unean bertan sortzen dutena baizik. Eta oso modu zailean sortzen dituzte gainera, doinua, errimak,
|
hainbat
poesia egitura, gaiari erantzun, aurrekoaren bertsoari ere bai eta abar. Gauza asko egin behar dira aldi berean."
|
|
Berlinen atzera, erreportajeak ezin izan ziren publikatu Alemanian. Naziek boterea eskuratuta, 1933ko urtarrilaren 30ean izendatu zuten Adolf Hitler Alemaniako gobernu-buru, eta handik gutxira hasi ziren
|
hainbat
herritarren hainbat eskubide uzten baliorik gabe. Argazki agentzia ez zen ausartu Breslauerren lana haren izenez argitaratzera, ez baitzen ariarra.
|
|
Berlinen atzera, erreportajeak ezin izan ziren publikatu Alemanian. Naziek boterea eskuratuta, 1933ko urtarrilaren 30ean izendatu zuten Adolf Hitler Alemaniako gobernu-buru, eta handik gutxira hasi ziren hainbat herritarren
|
hainbat
eskubide uzten baliorik gabe. Argazki agentzia ez zen ausartu Breslauerren lana haren izenez argitaratzera, ez baitzen ariarra.
|
|
Aizpurua falangista fusilatua; Lekuona gudaroste nazionalean hila, nazionalen euren bonbardaketa batek, eta osasun laguntza ematen ari zela. Alemanian, nazismoaren gorakadak ekarri zion, beste
|
hainbati
bizitza nola, askori bizimodu baten erauztea. Eta Marianne Breslauerren kasuan, bidaia zapuztua ez zen izan hainbeste festarik gabeko Iruñera, ezpada bere herrialdeko egoera politiko berriak uztera behartu zuen argazkilari ibilbidearena.
|
|
Aurretik aipatu ditugunei gehitu behar zaizkie Élena, La Brigada, Estanislau Verdet, Mazoni, Sanjosex, Anímic, Conxita, Le Petit Ramon, Feliú Ventura. Gainera, beren azken lanetan katalanez abestera pasa dira, aurretik, gaztelaniaz eta ingelesez, pop munduan egonkortuak zeuden
|
hainbat
proiektu, Refree eta Mishima, esaterako. Eta hemen aipatu gabe utziko ditudan beste hainbat talde, Myspace eta horrelakoetan perretxikoen antzera ugaltzen ari direnak, etorkizunean entzungo ditugun taldeak.
|
|
Gainera, beren azken lanetan katalanez abestera pasa dira, aurretik, gaztelaniaz eta ingelesez, pop munduan egonkortuak zeuden hainbat proiektu, Refree eta Mishima, esaterako. Eta hemen aipatu gabe utziko ditudan beste
|
hainbat
talde, Myspace eta horrelakoetan perretxikoen antzera ugaltzen ari direnak, etorkizunean entzungo ditugun taldeak. Segur aski orain, artikulu hau idatzi bitartean, beren lehengo pausuak ematen ariko dira hainbat talde berri Herrialde Katalanetako musika lokal infinituetan.
|
|
Eta hemen aipatu gabe utziko ditudan beste hainbat talde, Myspace eta horrelakoetan perretxikoen antzera ugaltzen ari direnak, etorkizunean entzungo ditugun taldeak. Segur aski orain, artikulu hau idatzi bitartean, beren lehengo pausuak ematen ariko dira
|
hainbat
talde berri Herrialde Katalanetako musika lokal infinituetan.
|
|
Entzuna izan arren, ezezagunago izango du, akaso, edo ez hain ibilia, mendia, Jaizkibel, eta Hondarribia aldera erortzen zaizkion magalak. Herriaren zaratotsengandik aparte,
|
hainbat
xenda ditu ibiltzeko bake santuan.
|
|
Mendian arnastea zail eta eskerrak jartzen diguten platerean. Baina oraindik mendira joaten den idealista horietakoa bazaitugu, egizu proba, ausartu Jaizkibelekin, sartu hara hona zeharkatzen duten
|
hainbat
zainetako batean. Hartuko duzu sorpresa.
|
|
Eliza baten ondoan dago Filipinetako Tabakoen Konpainia Nagusia, elizaren luzapen. Zer edo zer jakingo du Jaime Gil de Biedmak,
|
hainbat
urte lanean bertan. Konpainian lanean eta apur bat aurrera, Robador karrikan, gauaren konpainian.
|
|
Ez, ez zion idatziko.
|
Hainbat
aldiz ikusi zuten elkar leku hartan!
|
|
Plazan
|
hainbat
tamainatako galtzada harriz egindako dama jokoko taula hartan, ilargirantz jasotzen zen harrizko eliza, ilargi berezko harribitxi izoztu galant baten pare. Argi eskaseko denda baten aurrean zegoen eta hara sartu zen.
|
|
Joaquín Gallegos Lara() Guayaquilen jaio zen erabat sustrai eta ingurune kreoleko sendian. Aitaren aldetik, XIX. mende hasieran Espainiatik joan eta urte gutxiren buruan Ekuadorri
|
hainbat
profesional eta intelektual eman zizkion familiakoa zen. Amaren aldetik, berriz, independentziaren aldeko borroketan nabarmendu ziren hainbat heroi ekuadortarren ahaidea zen.
|
|
Aitaren aldetik, XIX. mende hasieran Espainiatik joan eta urte gutxiren buruan Ekuadorri hainbat profesional eta intelektual eman zizkion familiakoa zen. Amaren aldetik, berriz, independentziaren aldeko borroketan nabarmendu ziren
|
hainbat
heroi ekuadortarren ahaidea zen. Historiaz eta joeraz, erabat kutsu eta arnasa liberal eta aurrerakoiak bizi eta bereganatu zituen jaiotzetik bertatik gertu gertuko testuinguruan eta horiez blai egin zen, baloreei, kulturari, politikari nahiz, oro har, gauzen ikuskerari zegozkienetan.
|
|
gai zen frantsesez, italieraz, alemanez eta errusieraz irakurtzeko. Konturatuko zinen honezkero horretaz, aurreko orrietan ikus litezkeen
|
hainbat
arrastotatik.
|
|
Joaquín gaztea, 18 urte besterik izan ez arren, Guayaquilgo intelektual gazteen ikur bihurtu zen jada: datu zehatza baita 1927rako haren etxean elkartzen zirela
|
hainbat
intelektual gazte, ordurako aski ezaguna zen gure idazlearekin solastatzera. Tarte horietan ezagutu zituen Demetrio Aguilera Malta eta Enrique Gil Gilbert kideko idazleak ere, laster lankide eta idazle lanetan gogaide izango zituenak.
|
|
Joan etorri horietan eskuz esku jardun zuen Nela Martínez Espinosa gaztearekin eta hartu emana ezkontzan burutu zen 1935ean177 Bikote bizitzak, ordea, hilabete batzuk bakarrik iraun zuen. Ez, ordea, politikako eta literaturako lankidetzak, hiltzean Joaquínek Nelaren esku utzi baitzuen oraindik argitaratu gabe zuen
|
hainbat
eskuizkribu. Horietako batzuk Los Guandos nobela da esanguratsuena Nelak berak osatu eta argitara emanak.
|
|
Alderdi komunistaren baitako liskar ideologikoak tarteko, lagunek bazter utzi zuten, batetik. Jaiotzez zuen ezintasun fisikoari loturik
|
hainbat
urtez sexu ataletan izan zuen infekzioak, bestetik, okerrera egin zuen eta minbizi bihurtu zitzaion. Osaba medikuak Estatu Batuetara eraman nahi zuen, baina hango agintariek ukatu egin zioten sarrera.
|
|
Errazegia zatekeen beren hartan utzi eta besterik gabe ematea. Baina herri txiki hartako idazle handi honen eta Euskal Herriko hizkuntzaren nahiz irakurlearen errespetuagatik, zor niela pentsatu nuen batari zein besteei itzulpenarekin batera,
|
hainbat
hitzen azalpenak ere ematea. Hori izan da liburuan hainbeste oin ohar aurkitzearen arrazoia.
|
|
Esaten dudanaren erakusgarri, beti egin zait harrigarria" txundituta uzteraino" ere esango nuke eskolatu gabeko gazte elbarri hark hain ezagutza sakona zeukala mundu zabalean eta, bereziki, Frantzian egiten zen literaturaz. Ipuin sail honetan jarraitu zenituen esaten ari naizena egiaztatzen duten
|
hainbat
arrasto aski esanguratsuak. Etxekoandrea izeneko ipuina gomendagarrienetako bat, nire ustez, esandakoa frogatzeko.
|
|
Berori egin zait Joaquínek kultura europarraz duen ezagutzaren erakusgarri behinena. Neronek ere, ipuin horri esker, ezagutzen ez nuen
|
hainbat
xehetasunez jabetzeko zoria izan dut. Bada han paragrafo bat, non bizpahiru lerrotan aditzera ematen duen ezaguna duela P. Loti idazle frantziarra, baita zer iritzi duen Blasco Ibañezi buruz edota erreferentziarik aurkitu ez dudan beste idazle italiar nahiz frantsesei buruz ere.
|
|
aditzera eman nahi duena esaldi laburretan jantzita dakar, kaleko hitz eta hizkeran eta" kakografian"!, ahal bezain apaingarri eskasenaz. Hala ere, aldian aldian pasarte oparoak azaleratzen zaizkio
|
hainbat
paragrafotan, literatur" eskolako" modu eta moldez idatzirik. Susmoa dut" ezin" zuela beste erara aditzera eman barruan sortzen zitzaion literatur etorria eta arnasa.
|
|
Aro berria ireki zuen herri hartako literaturan. Zenbaitek" Ekuadorko narratibaren urrezko aro" deitu dio eta, zalantzarik gabe, Latinoamerikako klasikoen
|
hainbat
izenburu ezagun ekarri dizkigu.
|
|
(Lagenaria siceraria) Amerika osoan hedatuta dagoen kuia mota bat. Azala ireki eta barrena hustu ondoren, sukaldaritzako
|
hainbat
egitekotan erabili ohi da.
|
|
Mamia eta zukua zurixkak ditu. Landa eremuetan, industria kimikoak garapen txikia zuen garaian,
|
hainbat
erabilera ematen zitzaion fruituari: itsasgarri, ilearen brillantina, libragarri... gisa.
|
|
itsasgarri, ilearen brillantina, libragarri... gisa. Hemen ageri den idazkeraz gain, beste
|
hainbat
ere ikusi dugu idazle edo leku bakoitzeko ohituraren arabera: " muyuyo"," muyuyu"...
|
|
Latinoamerikako
|
hainbat
herritan, hitz honen bidez, emakume tankerako gizonezkoa edo gizonezko homosexuala adierazten da; horretatik, ipuineko pertsonaia baliatuz, egileak beren beregiz egiten duen hitz jokoa.
|
|
Hego Amerikako
|
hainbat
herrialdetan izen hau ematen zaio abereei zigilua edo seinalea jartzen zaien aro eta lanari.
|
|
Halabeharrak, hala, ez zuen haien gain ezertan esku hartuko. Milioika izan ziren,
|
hainbat
herrialdetan barna, beren burua eskaintzea onartu zutenak. Eta itsukeriari, koldarkeriaz osaturik," halabehar" deitzen zioten!
|
|
Gipuzkoako Diputazioa salatzen dugu laguntzak kendu dituelako, eta zinez salatu beharrekoa da; eta Maroto oso gaiztoa da eta Gora Gasteizek eman zion erantzuna eredugarria. Baina gehienok haurrak ez ditugu Gasteizko
|
hainbat
eskolatara eramaten, ez gara haiekin ezkontzen, negozioak egiten, etxeak alokairuan ematen...
|
|
Marxista batek esango lukeen moduan, grouchomarxista batek, autonomi maila gorenenak lortu baititugu menpekotasun funtsezkoenean jarraitu ahal izateko. Estatu batek edo formula parekide batek ematen dituen tresnak eduki ezean, ezinezkoa izango da
|
hainbat
lege morroilo haustea. Eta EAJren ezaugarrietan ez da nabarmendu, orain arte behintzat, hackerrak izatearena.
|
|
Alboan izeneko GKEaren ekimenari esker berriro ere trending topic bilakatu da hitza, koltana. Mea hori darabilte gure eta tablet eta
|
hainbat
trepeta egiteko, ezinbestekoa da, eta munduan den koltanaren %80 Kongon dago, eta gai honen komertzioak astindu du, gehiago, lurraldea. Eta beraz koltanaren ekoizpen eta merkaturatzea Kongo azken urteetan txikitzen duen gerra eta miseria etengabearen erdigunean dago.
|
|
Une historikoa iristen zaie, hamarraldian hiruzpalau izaten diren une historiko horietarik historikoena, eta erabaki okerra hartzen dute, lokatza eta sasiaren aldeko aukera egiten dute. Bidea erratzen dute eta euren burua kondenatzen atzera ere
|
hainbat
denbora herratu ibiltzera.
|
|
Gizartean aldaketak izaten dira eta legeetan horrek izaten du ispilua, edo hala luke, batzuetan pentsa baitaiteke legeetan egiten direla
|
hainbat
aldaketa gizartean nagusia ez den baina nagusi nahi den iritzi bat lortzeko: Espainian PPk Zigor Kodearekin edo abortatzearekin egin duena.
|
|
Erreserbetako argazkiak ez ditut nahi, eta ezta postal guai eder baina hutsak. Herri normal bat bisitatzea nahiko nuke, bizi dena,
|
hainbat
tokitan euskaraz bizi dena, barre eta negar ere egiten duena, sortzen duena... bisita zezaten nahiko nuke.
|
|
Joan den asteburuan jaialdi ederra izan genuen herrian, Hotz erakundeak antolatuta. Errefuxiatuei laguntzeko sortutako herriko elkartea lan bikaina egiten dute, bai horixe,
|
hainbat
ekimen egin izan ditu Europara iritsi nahian ari direnei laguntzeko eta esango nuke ona izan dela, orokorrean, haien ekimenetan jendeak emandako erantzuna, bolondres lanetan, ekarpenak egiten... Egiten duguna baino bost aldiz gehiago egin genezake, seguru, egin genuke, baina jendeak egiten du, egin nahi du.
|
|
Errefuxiatuak Lesbosen edo Mazedonian irauten edo Lampedusara bidean itotzen diren bitartean elkartasuna izatea erraza dela pentsatuko du
|
hainbatek
, salako sofako gure elkartasunari burla eginez hipokritatik duenagatik, eta arrazoirik pixka bat badu, elkartasuna errazagoa da sarenet bitartez egin daitekeenean. Baina bejondeiela elkarteoi, haien lana laguntza orain eskaintzea da, errefuxiatuak Europaren ateetan dauzkaten beharrei erantzutea, eta handiak dauzkate, ez itotzetik hasita.
|
|
Familia batekiko gaitzespen sozial kolektibo hori arriskutsua bihurtzen ari da, gaitzespen kolektibo guztiak direlako arriskutsu. Nire etxera eraman ditzadala esango dit
|
hainbatek
, esango luketen bezala nire alaba bortxatuz gero ez nukeela berdin hitz egingo bortxatzaileen eskubideez. Eta noski, ez dakit zer sentituko nukeen kasu horretan, eta ez nuke nire etxepean eraso egingo ote didaten beldurtuta ibili nahiko, seguruenik Abetxukon eta lehenago Ollerietan batzuk ibili diren bezala, baina apustua balioak mantentzearen aldekoa izan behar du.
|
|
Bada bai, batzuetan bai, kasu honetan bai. Salatu behar dira
|
hainbat
hedabide, hainbat elkarte, Guardia Zibila eta Espainiako biktima (batzuen) lobbya eta zenbait erakunde publiko. Egin eta defenditu dutenagatik, batzuk; egin ez dutenagatik beste zenbait.
|
|
Bada bai, batzuetan bai, kasu honetan bai. Salatu behar dira hainbat hedabide,
|
hainbat
elkarte, Guardia Zibila eta Espainiako biktima (batzuen) lobbya eta zenbait erakunde publiko. Egin eta defenditu dutenagatik, batzuk; egin ez dutenagatik beste zenbait.
|
|
Baina harrigarriena, edo etsipengarriena akaso, da ikustea asunto hau zein bazterrekoa den
|
hainbat
eremutan izan ezik. Oso eremu murritzetan.
|
|
Ez da, baina, erraza, eta ezta harritzekoa ere, Erlijioa eskolako ikasgai den toki batean, non erlijio gizon eta emakumeek (kritikatzen ditugun musulmanak bezala beloarekin ibiltzen diren horiek) oraindik ere eskubidea duten eskolak izan eta irakaskuntzan jarduteko, diru publiko parrasta batez hornituta. Eskolan etorkizuneko kristau berriak eginez, eta heziketa horretan
|
hainbat
didaktika molde erabiliz umeekiko kariño demasekoa gainditzen dutenak eskola laikotan ere gertatzen da haurrak izorratzea, onar dezagun, baina erlijiosoetan sexu osagaia nagusi da. Baina bueno, hainbat haurren bizitzak betirako markatuagatik ere konponbidea erraza dute, arestian adierazi bezala:
|
|
Eskolan etorkizuneko kristau berriak eginez, eta heziketa horretan hainbat didaktika molde erabiliz umeekiko kariño demasekoa gainditzen dutenak eskola laikotan ere gertatzen da haurrak izorratzea, onar dezagun, baina erlijiosoetan sexu osagaia nagusi da. Baina bueno,
|
hainbat
haurren bizitzak betirako markatuagatik ere konponbidea erraza dute, arestian adierazi bezala: barkamena eskatu, eta penitentzia koxkorren bat, parrokia urrunen bat...
|
|
Zeina den une honetan modurik eraginkorrena herritarra ez atenditzeko. Zure aferaz ez, eremu horretaz arduratzen denarekin, ez nagusia noski, langilearekin ere jada ezin duzu hitz egin zuzenean, izen hori izanagatik ere dena baita zeharka, eta
|
hainbati
azaldu behar diozu zure arazoa, zure eskakizuna, atzera ere galdera berberak eta NA zenbakia ere berriro eskatuko dizun lankidearengana bideratu aurretik. Leihatila birtuala asmakizun ikaragarria da:
|
|
Eta nola
|
hainbat
botoi eta pantaila diferentetan partekatuko ditugun partekarazi dizkigutenak, libre garela sinetsita egingo dugu. Kearekin jolasean ari gara, zaborrarekin ez denean, baina aniztasunetik egiten dugula esan digute, ni bakoitza bat delako eta beraz ezin anitzagoa, eta kontent goaz.
|
|
Gentrifikazioei aurre egin behar diegu (guardia zibilen kuartelak gentrifikatuko ziren garaian geundelakoan, gehiago behar dira!). Pabellón 6 bezalako egitasmoei, antzekoei, eta
|
hainbat
toki degradatutan eta degradatu gabeetan ematen diren ekimen sortzaileei bide eman behar diegu, alternatibak eraiki, proiektuak bideratu. Hitz bitan:
|
|
Hitzak boladako egoten dira, jakina da, komentatu izan dugu hementxe bertan eta
|
hainbat
dira adibideak. Deskonexioa, horixe datorkigu orain.
|
|
Gazakoa. Israelgo Gobernuaren erabaki bat izan zen, deskonexio plana, hala deitua, non onartu baitzen kolono juduak Gazatik eta Zisjordaniako
|
hainbat
eremutatik erretiratzea. Duela 11 urteko kontua da, garai hartan gure orrialde eta informazioaren uhin minutuak okupatu zituen hitz horrek Israelek lurraldeok zeuzkan bezala.
|
|
Ondorengoek ere iraun dute, batzuek besteek baino luzeago. Bidean gelditu dira herentzia batzuk, eraitsita zenbait, zahardadez haien kasa erorita
|
hainbat
, eta askok oraindik ere hortxe dirau.
|
|
Atzeraka, jakinda hogeita bost urteetan Euskaldunon Egunkaria ren ez dakit zenbat elastiko diferente jantzi ditudala, egunkari batenak, harro asko jantzi ere.
|
Hainbat
aldizkari edo fanzineren aldarrikapena inoren papar edo bizkarrean ikusiz gero ez nintzateke lar asaldatuko, txikiaren, ikusgaitzaren bultzada dela badakidalako, eta gureak ere bazuelako hortik, txikiarenetik, ikusgaitzarenetik. Baina baita The Guardian, El País edo Libération bezalakoak izateko asmotik ere (ez naiz kazetaritza estiloei buruz ari, ez heldu belarri horretatik iritzi honen buruari).
|
|
Morroi honek daukana da kopeta galanta, pentsatuko du
|
hainbatek
, eta lanerako gogo gutxi, eta lagunen puntuekin ari da egiten bertsoa. Zeren eta horiek lagun ditu eta horregatik dabil hain koipejario.
|
|
Ia dena ura gero eta zikinagoa izan arren Lurra deitzen diogun gure esfera irregular honetan erdigunea
|
hainbat
puntutatik gero eta urrutiago dago, Uagadugu Paristik baino askoz urrunago. Europan eta AEBetan bertan.
|
|
erradazu nor duzun terrorista, eta erranen dizut nor zaren. Azken egunotan
|
hainbat
eremutan ezagutu dugu: terrorista handienen pole position ean Estatu Islamikokoak daude, eta hortaz Europak, eta AEBek eta NATOk Kobaniko kurduei laguntza eta sustengua eman izan diete (sustengua laguntza baino gehiago, ahozkoa esan nahi dut, baina tira).
|
|
Ate birakarien figura baliatzen da gobernuetatik enpresa handietako administrazio kontseiluetara, eta alderantzira,
|
hainbatek
egiten dituzten bidaiak irudikatzeko. Salatzeko, gehienbat.
|
|
Bruce Springsteenen kontzertuak baino askozaz oihartzun mediatiko txikiagoaz, normala denez, Literaturia jardunaldiek parada eman digute literatura eta oro har sorkuntzaren
|
hainbat
emaitza dastatu eta gozatzeko. New Jerseyko izarraren aldean jende gutxi, lagun batzuk eta asteroide zenbait badakizue kultura deitu eremu lauso horretan orbita galduko batzuk beti izaten direla, baina ez nuke esango entusiasmoa txikiagoa izan denik.
|
|
Eta jakina, hotel aurreko argazkiak eta bisitak eta non bazkaldu duen eta olatuak... turismo gidetan azaltzen diren kontu horiek. Sortu zait jakin mina, bide batez, gure herrian
|
hainbatetan
izan den eta Gabon Donosti halako kariñoz esaten duen kantariak aditu ote duen sekula hemengo kantaririk. gogoan, inori otu zaio Bruce Springsteeni Joseba Irazoki eta Beñat Axiariren berri ematea, adibidez?
|
|
liberazio eguna. Atzokoa, irailaren 20a, gure herrian, eta inguruko
|
hainbat
herritan, Gipuzkoan. Donostia askatu eta gero, mendebalderantz egin zuten Francoren tropek, Eibar, Ondarroa eta bestera iritsi arte, eta negu osorako egonkortu zen fronte lerrora iritsi bitartean hainbat herri liberatu zituzten.
|
|
Atzokoa, irailaren 20a, gure herrian, eta inguruko hainbat herritan, Gipuzkoan. Donostia askatu eta gero, mendebalderantz egin zuten Francoren tropek, Eibar, Ondarroa eta bestera iritsi arte, eta negu osorako egonkortu zen fronte lerrora iritsi bitartean
|
hainbat
herri liberatu zituzten. Hurrengo urtean Bizkaikoak erori ziren; Araba eta Nafarroako gehienak lehendik ziren libre.
|
|
Espainian PPk Zigor Kodearekin edo abortatzearekin egin duena. Maiz elite baten interesei erantzuten die legeak, gizartean agian iritzi eta eztabaida sendorik eduki gabeko aferei buruzkoak, eta bide honetatik arautzen dira
|
hainbat
jarduera ekonomiko, zerbitzuen pribatizazio eta tankerakoak.
|
|
Botoen bidez hautatutakoek egiten dituzte legeak, bai, eta beraz gehiengoaren iritziaren emaitza behar lukete, baina guztiok dakigu
|
hainbat
gaitan herritarren iritziak ez duela berak hautatutakoarenarekin bat egiten. Edo hautetsiak aldatu egiten ditu iritziak beti ere ondasun gorengo baten izenean, eta horretan aspaldian Espainian alderdi sozialistak hainbat adibide eskaini ditu, errepublikartasunetik hasi eta Yolanda Barcinaren gaitzespeneraino.
|
|
Botoen bidez hautatutakoek egiten dituzte legeak, bai, eta beraz gehiengoaren iritziaren emaitza behar lukete, baina guztiok dakigu hainbat gaitan herritarren iritziak ez duela berak hautatutakoarenarekin bat egiten. Edo hautetsiak aldatu egiten ditu iritziak beti ere ondasun gorengo baten izenean, eta horretan aspaldian Espainian alderdi sozialistak
|
hainbat
adibide eskaini ditu, errepublikartasunetik hasi eta Yolanda Barcinaren gaitzespeneraino.
|
|
Mendekotasuna, hain zuzen, adiera zenbait dituen hitza da, eta heroina edo alkoholarekiko lotura bezala, deskribatzen du pertsona batzuek besteengan dutena, batzuek besteak mendean hartzen dituztela, hartu nahi dituztela. Azken egunotan Euskal Herrian
|
hainbat
adibide izan ditugu, mendekoa beti emakumezkoa dela. Eta menderatzailearen edo menderatzaile nahiarena ez da bizioa, kasu honetan, biolentzia baizik.
|
|
Jakina, bizitzaren
|
hainbat
alor arautu eta haietan sortzen diren arazoak ebazteko darabilgun sistema bat ere bada, eta gutxi asko ibili badabil, baina bere ibilbideak gizarteak berak ezarria duen balio sistemari erantzuten dio eta beraz jabego pribatua, familia eta halakoak ditu iturburu
|
|
Eta
|
hainbat
urte geroago, patu makurrak Afrikako infernuan batu ditu berriro aita alabak, kimikari bataiatzaileen gutiziaz. Metal bat niobio bataiatu zuten, kolunbio izena ere baduena.
|
|
Txalotzekoa ekimena, baina ez dakit zenbaterainoko gero arrakastatsua izango duen. Kazeta honetan Danel Agirrek atzo aitortzen zuen askok aitortzen ez duguna, eta da jakitun izanagatik ere gure kontsumo ohiturek ematen diotela oinarria
|
hainbat
esplotazio molderi, dela gizateriarena, dela naturarena, nekez aldaraziko ditugula kontsumo ohiturak. Ez da erabat horrela, eta kontrako norabidean, alternatibo adjektiboari erantzuten dioten mugimenduetan egiaztatzen ahal da beste mundu bat posible dela, txiki eta oinarrizkotik hasita, baina oso zaila da.
|
|
Besterik da, ordea, biktima beste bat izatera, gure gizartea astindu ez zela astinduko, medioek ez ziotela astindu dadin aginduko, ez zela ohartu ere egingo. Sarean
|
hainbat
dira argazkiak, zintzur ebaki izugarri gore ak, albistegietan haizatu ez zaizkigunak (Mexikokoak anitz).
|
|
|
Hainbat
aldiz esanagatik, eta salaketa sinplea dirudien arren, hala da, eta behin eta berriro esan behar da, jihadisten bideoak haiek eta haien adierazpenek gu nahasi nahi gaituzten aldiro: Irak egungo egoerara AEBetako industria politiko militarrak eraman du, inoiz botere izateari uzteko asmorik ez duen botere ekonomikoak, eta horrek azaltzen ditu Iraken, Sirian, Libian, Yemenen eta beste hainbat herritan gertatzen diren basakeriak.
|
|
Hainbat aldiz esanagatik, eta salaketa sinplea dirudien arren, hala da, eta behin eta berriro esan behar da, jihadisten bideoak haiek eta haien adierazpenek gu nahasi nahi gaituzten aldiro: Irak egungo egoerara AEBetako industria politiko militarrak eraman du, inoiz botere izateari uzteko asmorik ez duen botere ekonomikoak, eta horrek azaltzen ditu Iraken, Sirian, Libian, Yemenen eta beste
|
hainbat
herritan gertatzen diren basakeriak. Lehendik gasolina zegoen tokietan eremuok ez baitziren lasaiak, su azkarrago hartu du, jakina, eta kalifatoa bezalako etorkizun historikoetarantz bizkorrago jo.
|
|
Jared Diamond en Su armak, germenak eta altzairualiburua, mardula bezain interesgarria da, ezagutzaz betea. Zibilizazio teknologikoki garatuena, mundu osoa konkistatzeko gai izan dena zergatik Europan eta ez beste inon eman den galderari erantzuteko egina da liburua laburrean esanda, eta horren zioen bila eta miaketan, antropologia, historia, teknologia eta beste
|
hainbat
jakintza eremu aztertzen ditu, eta erantzunak bilatu eta aurkitzen.
|
|
Ez du bermerik eskaintzen, eta ustelkeria da gaur egun ezkerretik hurbilen dauden ereduetan arazoetako bat
|
hainbat
proiektu, baina uste dut hortik datozkeela konponbideak, zati batean. Pertsonena da beste arloa.
|
|
Espainian lehenengoarekin ere arazoak daude, orain barkamen eske dabiltzanek ustelkeriaren aurkako oinarrizko
|
hainbat
neurri ez baitituzte hartu Haziendarekikoak, alderdien finantzaketa..., eta gainera granada etxeko salan lehertu zaien arte ez dira mugitu, ezkaratzean aspaldi zeukatela zekiten arren. Diru publikoen erabilera, sistemaren funtsetako bat dena, ez da ikuspegi horretatik arautu, eta hortik problemak.
|
|
Etorkizun bat eraiki nahian ari dira, eta arerio oso txarra egokitu bazaie ere, ari dira. Espainiako
|
hainbat
tokitatik eta bereziki medioetatik jasotzen dituzten erantzunak aztertuta, gainera, ez dirudi gaizki ari direnik. Badut nik eszeptizismo zama bat mugimendua gidatzen duten agintariekiko errezeloagatik, kontserbadore asko dago hor, daukatena kontserbatzea larregi maite dutenak, baina behintzat aurrera begira ari dira.
|
|
Udazkena garai oparoa da. Eta bestalde, idazleak egunotan medioak okupatzen ari dira, Durangoko Azoka dela medio; eta urtean zehar
|
hainbat
ekitaldi serio eta kulturi, batez ere kultu asmoa duenari, distira emateko baliatzen dira idazleak. Nahiz eta dirua beste batzuek eraman.
|
|
Europan bai, txalotu dute batzuek Guantanamo oraindik arropa laranjez beteta daukan Bakearen Nobel saria, Obama jauna. Hemengo betaurrekoekin ere egin diogu so
|
hainbatek
Espainiako hedabide zenbaitek izan duten erreakzioari, AEBetako Senatuarenak adinako, gutxienez adinako, sinesgarritasuna dituen txostenak asko baitaude Espainiako Estatuan tortura sistematikoa izan dela erakusten dutenak. Badakigu, baina, errazagoa dela auzoaren etxeko bañera ikustea etxeko urtegia baino.
|
|
Benetako menpekotasunak, dena den, agerraldi latzak izan ditu asteon Espainiako Estatuan; bortitz gurean ere. CIAkoen balentrien txostenean irakurtzen genituenak, itotzeak, loa galarazteak, sexu erasoak eta kolpeak heriotza eragiteraino, Guantanamon ez, gure kale eta espaloietan
|
hainbat
emakumek jasaten du. " Esa extraña latitud/ que es ser muerta en vida", ostuko dizkiot hitzak poetari.
|
|
Jihad bidaiarien garaiotan ez da txarra gogoratzea
|
hainbat
gazte europar joan zela Ertamerikara nazioarteko iraultzan parte hartzera. Pakito Arriaran bezala batzuk, azken muturreraino, elkartasun eta ilusio kilo pila batekin beste hainbat; AK en distirak argituko zituen batzuk, baina nago gehienengan gerrilletarako joera beste asmo ederrago bat zela, itzaltzen joan eta urte batzuk geroago Chiapasen azken zaparrada utzi zuena.
|
|
Jihad bidaiarien garaiotan ez da txarra gogoratzea hainbat gazte europar joan zela Ertamerikara nazioarteko iraultzan parte hartzera. Pakito Arriaran bezala batzuk, azken muturreraino, elkartasun eta ilusio kilo pila batekin beste
|
hainbat
; AK en distirak argituko zituen batzuk, baina nago gehienengan gerrilletarako joera beste asmo ederrago bat zela, itzaltzen joan eta urte batzuk geroago Chiapasen azken zaparrada utzi zuena. Militantzia turismorantz apur bat lerratua, ordurako.
|
|
Mediterraneoko arrantza kupoak banatu dituzte:
|
hainbat
antxoa, hainbat erreboilo, hainbat hegaluze; estatu bakoitzari dagozkion kuotak. Estatu gehienak kexu dira, baina hara, oraingo honetan kupo txikiagoak nahi dituztelako.
|
|
Mediterraneoko arrantza kupoak banatu dituzte: hainbat antxoa,
|
hainbat
erreboilo, hainbat hegaluze; estatu bakoitzari dagozkion kuotak. Estatu gehienak kexu dira, baina hara, oraingo honetan kupo txikiagoak nahi dituztelako.
|
|
Mediterraneoko arrantza kupoak banatu dituzte: hainbat antxoa, hainbat erreboilo,
|
hainbat
hegaluze; estatu bakoitzari dagozkion kuotak. Estatu gehienak kexu dira, baina hara, oraingo honetan kupo txikiagoak nahi dituztelako.
|