2000
|
|
eraikitzeko abiapuntua. Bidenabar esan dezagun, azken termino hauerabiltzen dugunean, Craig Calhoun soziologoak
|
ematen
dion adiera4 nahiago dugula, hain zuzen ere esaten duenean, irudikatutako komunitateak ez direla pertsonartekoharreman zuzenetan oinarritzen, nortasun komunean baizik. Izan ere, Habermas ekjorratutako, eremu publikoa?
|
|
Eremu publikoa ulertzeko modu honek, aldi berean, hizkuntzak nazio nortasunean duen garrantzia azaltzeko bidea
|
ematen
digu. Edozein talde etnikorenkasuan lehen mailako osagai kulturaltzat jo ohi da hizkuntza.
|
|
Lehenengo atalean Euskal Herrian gehien hedatzen diren hedabideen zabalpenaaztertu du Edorta Aranak, kokapen orokorra
|
emateko
. Audientzia azterketak erabiliditu, hain paisaia konplikatua den arlo horretan mapa moduko bat eskainiz.
|
|
ESKERRAK
|
EMANEZ
|
|
Horiei gure esker beroenak emanbeharrean gaude. Ordena kronologikoan
|
emanda
, Han Fraeters eta Jon Torre datozlehenik. Gero Mikel Yarza, Kontxi Uriz, Angel eta Beatriz.
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO, ELPAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST. Azken hauen kasuan azterketarako erabili ditugun unitateak, ez dira artikulu guztiak izan, Euskal Herriarekin nolabaiteko lotura zutenak soilik baizik (batzuk, kanpokoedizio osoan argitaratu arren, Euskal Herriko berri
|
ematen
dutelako, eta beste batzuk, Euskal Herriarekinzerikusirik eduki ez arren, bertako edizioan sartzen direlako). Horrek esplikatzen du egunkari horiekazterketaren zati batzuetatik kanpo geratu behar izatea.
|
|
Bizkaitarren kontsumo ohiturak ikusita, telebistagintza publikoaren aldeko hautua (%55, 8) eta ETBren eskaintzari
|
emaniko
erantzun ona (gehien bat ETB2ren kasuan: %20, 9) aipa daitezke.
|
|
Ondoren datoz TVE2 eta ETB1 eta, askoz ereaudientzia kopuru txikiagoak lortuz, Canal Plus eta telebista lokalak. Emaitza hauekez dira Hego Euskal Herri osoan modu homogeneoan
|
ematen
, baina hala ere populazioaren erditik gora kanal publikoak ditu gustukoen (%53, 7). Kanal pribatu guztienaudientzia pilatuz zenbatu daitekeen kopurua ere ez da makala:
|
|
Kopuru horri Hedapen Indizea deritzo eta horren bidezmila pertsonako zenbat egunkari ale saltzen diren zenbatzen da. Gure inguru hurbilekoherrialdeetan
|
ematen
diren kopuruak interesgarriak izan daitezke etxe barruan gertatzen dena hobeto ulertzeko.
|
|
Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak bat ez datozen; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena? telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz
|
ematen
dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz. Hala ere, gehienetan ezin dugu aniztasunaz hitz egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez, ez eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere.
|
|
Geroago, Akitania Euskadi euro eskualdea garatzeko rol bultzatzailea joka zezaketela ziur izanda, eta nahikoa erakarpen indar bazutela jakinda, Correo eta Sud Ouest taldeek. Forum Atlantique? izenekoa eratu zuten, ardatz atlantikoaren barruan mugaz gaindiko lankidetza hobetzeko ekimenak bultzatzeko helburuaz.Saiakuntza hau 1993ko abenduaren lehenean hasi eta 1996an amaitu zen, eta bereeginbeharra hiri ezberdinetan (Bordelen, Biarritzen, Donostian, Bilbon,...) eztabaidapublikoak antolatzea eta egunkariek honen berri zabala
|
ematea
zen.
|
|
Gainera, benetako urgazle luxuzkoa den Gipuzkoar egunkari honen zerbitzuak ere erabiltzen ditu. Alabaina, La Semaine du PaysBasquek, EAEko herrialdeetako albisteak
|
emateko
, orrialde erdi edota oso bat bakarrikerabiltzen du,. Euskadi, izenpean eta frantsesez aurkeztua.
|
|
Frantziar estatuarentzat garrantzitsua zen era berean, tokiko irratiei askatasunosoa ez
|
ematea
, bere menpetik ihes egin eta bere aginpidea iharduki baitzezaketen.Honela, 1980an, Frantziar gobernuak deszentralizaturiko irratiren hiru esperientziapilotu burutzeko agindu zion Radio Franceri. 1981ean gobernu sozialista berriak bideaeman zion Radio Franceren deszentralizazio prozesuaren zabalkuntzari.
|
|
Radio France Pays Basque Pau Bearn departamentuko bi buruko estaziotikdikotomia bat sortzera heldu da (erabat desberdinak diren bi estazio), tokian tokikoerrealitate kulturala
|
ematen
duena, Euskal Herria eta Biarno elkartzen dituen hitzordubakarra gelditzen baita: 18:00etako departamenduko albistegia.
|
|
Baina ez zen hala izan eta SIVUk bere laguntzakendu eta Euskal Telebistari, edo zehatzago esanda,. Iparraldearen Orenaren? albistegiko taldeari dirulaguntza
|
emateko
asmoa izan zuen, egunero zazpi minutuko euskarazko bertako saioa bultzatzeko, 1992an sortu eta lau pertsonak bakarrik antolatzendutena29 Diogun France 3 Euskal Herriko eta. Iparraldearen Orena, emanaldikotaldeek harreman onak mantentzen dituztela eta batzuetan irudiak zein informazioatrukatzen dituztela elkarrekin.
|
|
Mediatrie/ Radio France galdeketa, 97/ 98 sasoiko sailkapenean.27Zehaztearren, France 3ren tokiko lehen eguneroko emanaldia estatuko lurraldean, Biarritzenesperimentatua izan zen kable sarean 1984an, kablearen deszentralizazio politika publikoaren barrukoesperimentupean. France 3 Tours Soir izan zen uhin hertziarren bidezko bertako lehen albistegia.281995eko maiatzaren 19ko Le Monde Radio televisionek ere adierazi zuen ikus entzuleekazaldutako etsipena, France 3 Euskal Herriren emankizunetan euskarari
|
ematen
zitzaion lekua txikiegiazela baitzeritzoten.29SIADECOren inkesta soziolinguistikoak zenbakirik aurreratzen ez bazuen ere, 1991an, biztanleriaren %80k bi kate autonomikoak jasotzen ez zituen bitartean, Donostiako galdeketa institutu berak, 1996an, 42.000tan kalkulatzen zuen Ipar Euskal Herrian ETB1 gutxi gorabeherako erregulartasunezikusten zuten euskaldunen kopurua. (Iturria:
|
|
(Iturria: ...errepikagailuek Ipar Euskal Herriari eskaintzen dioten estaldura osoarizor zaio hein handi batean, ETB eta Telediffusion de Franceren (TDF) artean 1995eko urriaren 30eanegindako akordioaren ondorioz, Euskal Kulturaren sostengurako Udalen arteko Sindikatua bitarteko.Angelu hiriak ausarki lagundu zion diruz Anglet FMri 1994/ 1995 artean Ipar Euskal Herriko irratisoziatiborik aberatsena izateko bidea
|
emanez
, 65.000 liberatara hurbiltzen zen aurrekontuarekin.Horregatik, irrati hau udalarena zela uste zuen jendeak. Biarritz eta Getaria hiriek eta Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorrak ere nasaiki lagundu zioten estazio honen finantzamenduari (garai hartan RadioBayonnerentzat bezala). 31ziurtatzeko borondatea barneratuko zuen mailaketa proposatzea zen ildoa.
|
|
Ildo honetan, CSA (Conseil Superieur de l. Audiovisuel/ Ikus entzunezkoen Kontseilu Gorena), gaian itsutu gabe, hiru irratiek euskal preso politikoen egoerari buruko informazioa
|
ematen
dute. Presoenoihartzuna, deritzan emankizunean, zenbait sostengu elkarterekin txandakatuz, Ahaideak barne, egitendena.
|
|
Ipar Euskal Herrian berriemailerik ez zuenez, GureIrratiari. Baionako euskal irrati soziatiboari? bere zerbitzuak galdetu zizkion.Korrespondentzia honek Gure Irratiari aukera
|
eman
zion finantza mailako laguntzaizateko euskal irrati publiko baten partez, ofizialak ez ziren lan batzuen ordainetan.1988an, bi irratien arteko lankidetza hitzarmena izenpetu zen, Gure Irratiaren zerbitzuak ofizialtzeko. Euskadi Irratiak Gure Irratiari egindako pausuaren berezitasunmodura, diogun ezen 1992tik aurrera, beraien arteko erlazio eta finantza mailakolaguntza mantendua izan zela.
|
|
Lehen bienkasuan kontrol sistema horretatik kanpo daudelako eta, GARAri dagokionez, sortu berria izanik, aztertuaizateko beharrrezkoa zen denbora bete ez duelako. Hiruren kasuan, egunkarietan bertan
|
emaniko
datuaksartu ditugu taulan.Informazio orokorrekoak diren egunkariak bakarrik aipatu ditugu, nahiz eta hauetariko bestelakobatzuek salmenta handiak lortu gure artean, esaterako, MARCA izeneko kirol kazeta.OJDren datuak izan ezean, ARMENTIA et al ek Kazetaritzaren hasi masiak izeneko liburuan (UPV, 2000) emaniko datuak erabili ditugu GARAren kasuan eta baita ere DEIArenean ere. ELPERIODICO DE ALAVAri dagokionez, berek luzatutako datuak hartu ditugu.5Egunkari honek gainera, azpi edizioak ere baditu, esaterako, Bizkaian Ibarrezkerra edo Uribe kostahartzen dutenak.
|
|
Lehen bienkasuan kontrol sistema horretatik kanpo daudelako eta, GARAri dagokionez, sortu berria izanik, aztertuaizateko beharrrezkoa zen denbora bete ez duelako. Hiruren kasuan, egunkarietan bertan emaniko datuaksartu ditugu taulan.Informazio orokorrekoak diren egunkariak bakarrik aipatu ditugu, nahiz eta hauetariko bestelakobatzuek salmenta handiak lortu gure artean, esaterako, MARCA izeneko kirol kazeta.OJDren datuak izan ezean, ARMENTIA et al ek Kazetaritzaren hasi masiak izeneko liburuan (UPV, 2000)
|
emaniko
datuak erabili ditugu GARAren kasuan eta baita ere DEIArenean ere. ELPERIODICO DE ALAVAri dagokionez, berek luzatutako datuak hartu ditugu.5Egunkari honek gainera, azpi edizioak ere baditu, esaterako, Bizkaian Ibarrezkerra edo Uribe kostahartzen dutenak.
|
|
Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina duten albisteak gehiago dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri
|
ematea
(prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da: izanere, gertaerak leku jakin batean gertatzen dira gehienetan (eta horretarako erabili dugunneurketa unitatea herrialdea izan da, Iparraldea bere osotasunean herrialdetzat hartudugularik).
|
|
Kanpotiko ekoizpenari erreparatuta (bai osorik
|
ematen
dena bai berton berrekoizten dena, hots,, nahasketatzat, hartu duguna), beste datu esanguratsu bat ageri zaigu: Espainian ekoitzitako produktuen presentzia ezberdina kanal bietan.
|
|
Kirolari dedikaturiko denboran
|
ematen
den ezberdintasunik handiena, ETB1eko egun osokoprogramazioan kirolak berebiziko lekutzarra eskuratzean datza. Horren ondorioz, euskarazko kanaleankirola ez da albistegietan aparteko tarterik izatera iristen; aldiz, ETB2k kirol programaziorik ez duenez, hainbat minutu dedikatzen dizkio gai honi berri saioetan.
|
|
2 Bestetik, bere erreferentzia eremua modu erabakigarrian zehazten duena egunkariaren hedadura izango balitz, logikoa litzateke izaera probintziala duten hedabideek lehentasuna probintziari edo tamaina txikiagoko mailei
|
ematea
. Hala gertatzen da Hego Euskal Herriko egunkari probintzialekin.
|
|
Bestalde, azpimarragarria da honako datu hau: Baskongadetako egunkari erregionalistek Euskal Herriko albisteak
|
ematen
dituztenean, proportzio handi batean EuskalAutonomia Erkidegoko errealitatea dute aipagai (%71tik hasita %80rako bitartean). Hartara, gainerako euskal lurraldeek, agerpen txikia dute. EL MUNDO DEL PAISVASCO eta EL PAIS DEL PAIS VASCO egunkarientzat, ordea, Euskal AutonomiaErkidegoaz gain badira beste euskal errealitate batzuk, komunitate autonomo honekberen albisteen heren bi soilik betetzen baitu.
|
|
EL MUNDO DEL PAISVASCO eta EL PAIS DEL PAIS VASCO egunkarientzat, ordea, Euskal AutonomiaErkidegoaz gain badira beste euskal errealitate batzuk, komunitate autonomo honekberen albisteen heren bi soilik betetzen baitu. Bestetik, GARA eta EUSKALDUNONEGUNKARIAren edukietan, Euskal Autonomia Erkidegoko albisteek ez dute EuskalHerriari
|
ematen
dioten espazioaren erdia ere osatzen, gainerako lurraldeetako errealitateari edota entitate handiagoei (Hegoaldea zein Euskal Herria bere osotasunean) jartzen dioten arreta handia baita. Azkenik, berriro ere, DEIA bi muturren artean agertzen zaigu, kasu honetan Madrilgo egunkariak baino baskongadozentrismo handiagoanerortzen delarik, gainera.
|
|
hemen agertzen da nabarmenen egunkari abertzaleen eta erregionalista edomadrildarren arteko aldea. Bigarren multzoarentzat (hemendik SUD OUEST kanpoanutzirik) Euskal Herria Hegoaldeko lau lurraldeek osatzen dute, kasurik onenean ere.Lurralde penintsularrei
|
emandako
espazioa Euskal Herriari emandakoaren %93tikgora baitago guztietan, leku gutxi eginez bai Iparraldeari (ikusi dugun legez) baiEuskal Herria bere osotasunean hartzen duen ikuspegiari ere. Egunkari abertzaleetan, ordea, Hegoaldeak ez du agortzen Euskal Herriko errealitatea, baina bistan da aldenabarmenak daudela beren artean.
|
|
hemen agertzen da nabarmenen egunkari abertzaleen eta erregionalista edomadrildarren arteko aldea. Bigarren multzoarentzat (hemendik SUD OUEST kanpoanutzirik) Euskal Herria Hegoaldeko lau lurraldeek osatzen dute, kasurik onenean ere.Lurralde penintsularrei emandako espazioa Euskal Herriari
|
emandakoaren
%93tikgora baitago guztietan, leku gutxi eginez bai Iparraldeari (ikusi dugun legez) baiEuskal Herria bere osotasunean hartzen duen ikuspegiari ere. Egunkari abertzaleetan, ordea, Hegoaldeak ez du agortzen Euskal Herriko errealitatea, baina bistan da aldenabarmenak daudela beren artean.
|
|
Horrela, euskal lurralde batzuk agertzen diren bitartean, beste batzuk osogutxi agertzen dira. Egunkari abertzaleek, ordea, Euskal Herriaren irudi globalagoaematen dute, ez soilik beren eduki edo ideologian (hau baieztatzeko analisirik ez duguegin), birsortzen dituzten erreferentzia eremuetan baizik, zazpi lurraldeetako EuskalHerria egitate gisa hartzen dutelako batetik, eta lurralde horien agerpen zertxobaitorekatuagoa
|
ematen
dutelako bestetik. Egunkari abertzaleen multzoan nabarmen geratu da, erreferentzia eremuak osatzeko garaian DEIAk beste biekin duen aldea.
|
|
EUSKALDUNON EGUNKARIA eta GARA egunkarien arteko alderaketak horriburuzko argibideren bat
|
eman
diezagukeelakoan gaude. Ikusi dugunez, antzeko joeradute Euskal Herria islatzean, beste egunkari abertzaletik (DEIA) bereiziz.
|
|
Bi egunkari horien arteko alderaketa egitean, jadanik Ipar Euskal Herriak bietantratamendu ezberdina duela ikusi dugu. Euskarazko egunkariak GARAk baino arretahandiagoa
|
ematen
dio Iparraldean gertatzen denari. Ezberdintasun hau xehetasunhandiagoz ikus dadin, honako bereizketa hau egitea komeni da:
|
|
Atera dezakegun lehen ondorioa, beraz, honako hau da: lurraldearen ikuspegitik begiratuta, Euskal Herriaren irudi beraosatzen dute egunkari biek, herrialde eta herrialdez gaineko egitate bakoitzari antzekopisua
|
emanez
batak zein besteak. Horrekin batera, arreta bera ematen diete Euskal Herritik kanpo gertatutakoei, bai Espainia eta Frantzian bai mundu zabalean gertatutakoeidagokienez.
|
|
lurraldearen ikuspegitik begiratuta, Euskal Herriaren irudi beraosatzen dute egunkari biek, herrialde eta herrialdez gaineko egitate bakoitzari antzekopisua emanez batak zein besteak. Horrekin batera, arreta bera
|
ematen
diete Euskal Herritik kanpo gertatutakoei, bai Espainia eta Frantzian bai mundu zabalean gertatutakoeidagokienez.
|
|
Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina duten albisteak gehiago dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri
|
ematen
duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da: izanere, gertaerak leku jakin batean gertatzen dira gehienetan (eta horretarako erabili dugunneurketa unitatea herrialdea izan da, Iparraldea bere osotasunean herrialdetzat hartudugularik).
|
|
Kontuanhartu beharra dago, bestalde, mota honetako albisteek %21 eta %19 osatzen dutela biegunkari horietan, hurrenez hurren. Kultura eta euskarari
|
emandako
garrantziarenaldean, gainerako gaietan sumatzen den presentzia urria ere nabarmena da, berezikikiroletan.
|
|
Euskal Herriarekin zerikusia duen artikulu batek, hartara, Euskal Herri osoarekin zein haren parte batekin soilik izan dezake lotura. Geroxeagohelduko diogu Euskal Herria eta bere barneko eremu ezberdinen arteko alderaketari). Beraz, egunkariek gai hauen berri
|
ematen
digutenean, hurbileko kontuek garrantziairabazten dute (ezin bestela izan euskarari dagokionez, jakina; baina ez litzatekenahitaez horrela izan behar gainerako bietan).
|
|
egunkari hauetan, esanbezala, Euskal Herriarekin zerikusia duten artikuluak soilik hartu ditugu kontuan. Beraz, egunkarihauetako datuen irakurketak ondorio okerrak
|
emango
lizkiguke analisi honetan.
|
|
Baina Lizarra Garaziko itunetiksortu den politikagintza hori gehienbat egitasmoen mailan burutzen den neurrian, gauzapenen mailan burutzen direnak oraindik ere daukagun egituraketa juridiko politikoari lotuta daude, eta hori islatzen da, besteak beste, ekonomiari buruzkoalbisteetan. Gai honen inguruan agertzen diren albiste asko erakunde administratiboekhartutako erabakiekin edota datuak bildu eta
|
emateko
erabiltzen diren estatistika sistemekin dute zerikusia. Eta horiek gaurko egituraketa juridiko politikoa islatzendute.
|
|
Honengatik guztiagatik, hedabideek beren albisteak aukeratzeko orduan nongogertaerak jasotzen dituzten aztertzeak, medio bakoitzak lehenesten dituen erreferentzia eremuen deskribapena egiteko bidea
|
ematen
digula uste dugu. Esan gabe doa, ezen, nortasun kolektiboak bezalaxe, erreferentzia eremuak kontrajarriak izan daitezkeenmodu berean, elkarren integratzaileak ere izan daitezkeela, egitura hierarkiko bateanintegratuak alegia.
|
|
Horrela, EL CORREO, DIARIOVASCO, DIARIO DE NAVARRA, DIARIO DE NOTICIAS eta EL PERIODICO DEALAVA egunkarietan, eta bai DEIAn ere,, gizarte gaiak? ukitzen direnean, herrialdepropioaz ari dira gehienbat berri
|
ematen
(DEIAren kasuan Bizkaiaz). EUSKALDUNONEGUNKARIAn eta GARAn, ordea, gizarte gaiak orobat Euskal Herri osoan eraginadutenak dira lehen lehenik, eta herrialde bakoitzean dutenak geroago (herrialde bakoitzaren presentzia ezberdina izanik, Iparraldearekin ikusi dugun bezalaxe).
|
|
Lehen kanalari euskararen etabertoko kulturaren aldeko lana indartzea, eta bigarrenari, gaztelaniazkoari, informazioeta integrazio tresna izatea egokitu zitzaien. TVErekin gertatu den bezala, EuskalTelebistaren bi kanalen programazioak egitean, bata besteari konpetentzia egin ordezelkarren osagarri5 izatea bilatzen zela zirudien; eta hala
|
ematen
du gaur egun ere.
|
|
29 taula:
|
Emandako
programen jatorria(%)
|
|
Lehenago esan dugun bezala, bi kanalen arteko erlazioak neurri batean elkarrenarteko espezializazioan eta osagarritasunean mantendu dira. Joera hori, zeinarenarabera ETBlen ia film luzerik eskaintzen ez den, eta ETB2k erretransmisio edotaHaur/ Gazteentzako programarik
|
ematen
ez duen, prime time aldian ere gauzatzen da.
|
|
Goiko taulari begirada azkar bat
|
emanez
ikusten den legez, kanal batean sendoagertzen den generoak ez du leku gehiegirik bestean; eta alderantziz. Hori, behin bainogehiagotan aipatu dugun osagarritasuna prime time aldian areagotu egin izanarenadierazgarria besterik ez da.
|
|
Alegia, hemengo gaiak, pertsonaiak, lekuak edo istorioak kontatzen dira sarriago beste orduetan baino. Horrek
|
ematen
dio, duda barik, bertokotasun handia Euskal Telebistarenprime time aldiari.
|
|
34 taula:
|
Emandako
programen jatorria (prime time)(%)
|
|
ETB1 kanalean pluralagoa da eskaintza, eta Haur eta Gazteentzako programazioa, Kirolak eta Magazinak (%54tik gora orotara) dira nagusi; Erreportajeak, Fikzioa eta Informaziozko saioek ere presentzia handia dute (%29tik gora). Euskarakbateratzen du emisioa, eta nortasun propioa
|
ematen
dio. Emisioaren %40k osagarriinformatzaile eta hezitzailea dauka.
|
|
– Egunean behin
|
emandakoak
/ Egunean birritan edo hirutanemandakoak.
|
|
Zerrenda honetatik at utzi ditugu kirolari buruzko albistegi berezituak, generokako sailkapenetan kirolen atalean sartuta baitaude. Kontuan hartu ditugu, ordea, albistegi orokorretan kirolari eskainitako tarteak, nahiz eta batzuetan bestelako albisteetatikaparte
|
ematen
ziren (tartean iragarkiak sartuta). Era berean, albistegi orokorretan izaerabereziz agertzen ziren bestelako tarteak (burtsari zein eguraldiari buruzko berriak) albistegi horien barnean daude sartuta.
|
|
albistegirik ikusienak dira eta kanal guztiek prime timedute emisioaren erreferentzia nagusi gisa. Azken honi dagokionez, ETBren bi kanaletan informazio saioei
|
emaniko
denbora tartea erabat ezberdina da, lehenago ere azpimarratu dugunez. Euskarazkoan, informazioak prime time tartearen %13, 1 betetzen dueta ETB2ren kasuan, aldiz, %42, 1 Beraz, hiru aldiz pisu handiagoa dute albistegiekgaztelaniazko emisioan ETB1en baino.
|
|
Gaur egun eta Teleberri izeneko albistegien edukien azterketak
|
emaniko
fruituenazalpena egiterakoan, lehenik eta behin bertan aipatzen dituzten gaietan eta pertsonaietan sakonduko dugu. Bigarren pausu batean, aldiz, informazioan deskribatzen direnlurraldeen erreferentzia eremuak zein diren landuko dugu.
|
|
Albistegietara protagonista gisa heldu direnen soslaiak ere
|
ematen
du EuskalTelebistaren albistegien emanaldiari buruzko hainbat elementu garrantzitsu. Hemenere, antzekotasuna azpimarratzen da guztiaren gainetik.
|
|
Hauen artean, nola ez, Jaurlaritza, Legebiltzarra, Lehendakaria eta enparauak aurkitzen ditugunagusiki. Lehenetsita ageri zaizkigun bi multzo hauen bidez, instituzionalki eratu etaegituratutako komunitatean bizi garela islatzen da (beti ere kontuan harturik, ETBkEuskal Autonomia Erkidegoari
|
ematen
dion lehentasuna, jakina). Gainontzeko multzoen presentzia, pertsona bakanena eta egitura finkorik gabeko taldeena ez da inondikere aurretik aipatutakoen mailari iristen.
|
|
Bigarrenik, alde handiegirik ez da ageri telebista kanal bien artean,
|
ematen
dituzten albisteen gertaera lekuari dagokionez. Hala ere, geroago errepikatuko denez, dagoenalde txikia gogoangarria dela uste dugu:
|
|
Alegia, Iparraldean gertatzen dena aipatzen denean, Hegoaldean ere eragina izateagatik soilikaipatzen da (adibidez, ustez ETArena den armategi baten aurkikuntza Baionan: Lapurdin gertatua, baina eragina ETArengan eta ondorioz Hegoaldeko errealitateanduena). Inoiz ez da
|
ematen
Iparraldean soilik eragina duen albisterik. Honekin batdator Frantziari egiten zaion axola txikia:
|
|
Azpiatal honen hasieran azaldu dugu albistegien aukeraketa egitean Iparraldearen Orena saioa kanpoan utzi dugula, bai eta horretarako arrazoiak
|
eman
ere. Honainoiritsita, hauxe argudia lezake norbaitek:
|
|
Ezberdintasunak daude, ordea, Espainian gertatzen direnalbisteen inguruan: gaztelaniazko albistegiak euskarazkoak baino joera handiagoa duEspainiako gertaeren berri
|
emateko
. Aldea ez da handiegia, baina joera bat erakustendu (esanguratsua, bestalde, bi albistegien artean ia erabateko parekotasuna egon litzatekeela kontuan hartuta, bata bestearen itzulpen izaki).
|
|
Kiroletan, berriro ere Nafarroari
|
emandako
arreta txikia dugu aipagai. Dena den, datu hau interpretatzeko, gogoratu beharra dago ezen datu bilketa burutu zenean (1999ko udaberrian) Osasuna taldea Espainiako Ligaren 2 mailan zegoela, horrek dakarren medioetako agerpen txikiarekin.
|
|
Azkenik, nabarmena da, baita, Espainiar Estatuan botere politikoaren eta komunikazio taldeen artean
|
eman
den lotura estua. Prisa taldea, adibidez, gobernu sozialistenbabesean garatutako taldea izan da neurri handi batean; eta, alderantziz, gobernupopularraren agindupean oztopo garrantzitsuak aurkitu ditu satelite bidezko telebistadigitalean sartzeko.
|
|
Zerbitzu publikoaren betebehar orokorra honela mugatu du legeak: programa eskaintza dibertsifikatua, anitza, kalitatezkoa eta innobatzailea
|
ematea
, modu analogiko zein digitalean, informazio, kultura, ezagutza, dibertimendu eta kirolaren arloetan. Zerbitzu publikoak, zehazki, eztabaida demokratikoa, populazioaren atal ezberdinen arteko harremanak, integrazio soziala eta herritartasuna bultzatubehar dituela finkatu da.
|
|
Alabaina, bere izaera publikoagatik, hain zuzen ere, frekuentzien emakidaprozedura hauetatik kanpo dago. Zentzu honetan, legeak, lehentasuna
|
emango
dio sistema publikoaribaliabide honen esleipenean, betiere eskuragarri izango den frekuentzia kopuruaren baitan, etafrekuentzien esleipen zuzena egiten da.
|
|
irrati lokal asoziatiboak, tokian tokiko elkarteekgestionatuko dituztenak; irrati lokal independenteak: komertzialak, eremu lokalerako bakarrik emititzendutenak eta inongo ordu tartetan Estatu mailako beste programaziorik
|
ematen
ez dutenak; irrati lokalak, baina Estatu mailan emititzen duten kateen parte direnak (tematikoak, betiere); Estatu mailako katetematikoak; Estatu mailako orotariko kateak.
|
|
Gaikuntzentitularitateak 10 urtetarako finkatu dira, aurrerantzean epe bereko tartetarako ere luzadaitezkeenak. Halaber, seinalearen garraioari edo multiplearen gestioari dagokiolarik, aukera
|
eman
zaie, orokorrean, gai diren enpresei beren sistemez baliatzeko edo besteren baten zerbitzuak erabiltzeko.
|
|
Arau hauetan oinarrituta, Estatuak bi lehiaketa zabaldu ditu. Bata hiru multipleeta hirugarren baten bi programen gestioa kudeatzaile bakar bati
|
emateko
(14 programa, hortaz, gutxienez). Programazio horiek baldintzapeko sarbide moduan eskaintzekoakdira, bat izan ezik, zerbitzuaren promozioa egiteko baliatuko dena, hain zuzen ere.Lehiaketaren berezitasun bat, lehendik telebista zerbitzua eskaintzeko lizentzientitularrei horretara aurkezteko ezarritako debekua izan da.
|
|
Halaber, Madrilgo Autonomia Erkidegoak berari zegozkion multipleko bi kanalak lehiaketa publikora atera eta Onda Digital eta Prensa Españolari
|
eman
dizkio.
|
|
Publizitate emisioen gaineko mugak eguneko emisio denbora osoaren %20taneta orduko 17 minututan finkatzen dira, gehienez jota ere (tele salmenta etaautopromozioa aintzat hartuta); publizitateko iragarkiak bakarrik aintzat hartuta, horiek ezin dira emisio denbora osoaren %15etik gora izan; publizitate etatele salmentara
|
emandako
denbora ezin da orduko 12 minututik gorakoa izan51.Publizitateari dagokionean, halaber, mugatu egiten da alkohol eta tabakoarena.
|
|
Baina horiekin batera, badira, halaber, beste mota batzuetako lege eta arauak, ikus entzunezko sektorea bere osotasunean araupetu edota jarduera honi muga berezituak ezarri nahi dizkiotenak. Anbizio handieneko arauketa, dudarik gabe, Kataluniakoa da, non, besteak beste, kable bidez banatutako ikus entzunezko programazioari etatelebista lokalei hizkuntz kuota zehatzak ezarri zaizkion (programazio europarrarinahitaez eskaini beharreko emisio denboraren laurdena, jatorriz katalanez egindakoprogramekin osatua izatea; bikoiztuta edo azpi-idatzita
|
ematen
diren programak, gutxienez, katalanez ere emanak izatea; telebista lokalen kasuan, emakidetan, katalanarenerabilera eta Kataluniako kulturari egindako ekarpenaren balorazioa,...) 55 Halaber, Hizkuntz Politikaren Legeak zenbait hizkuntz eskakizun ezartzen ditu, telebistaz gainirratian ere agintzen dutenak, hala nola Kataluniako erakunde publikoek zuzeneangestionatutako irrati eta telebistek normal...
|
|
Alde honetatik, kontuan hartu beharreko lehen Plangintza Teknikoak Irrati telebistaren Estatutu Legearen aurretikoak dira, 1978 eta 1979koak hain zuzen ere62.Horien bidez, FMko hirurehunetik gora frekuentzia esleitu zituen Gobernu zentralakberak, 80ko hamarkadaren hasieran. Plangintza horiek bultzatzea oso garrantzitsuaizan zen zeren horren bidez lehen itxura
|
eman
baitzitzaion gaur egun Estatuan ezagutzen dugun irratiaren egiturari, Estatu mailako sare pribatu gutxi batzuk menderatutakoari alegia. Halaber, arazoak sortu ziren Autonomia Erkidegoen eta Gobernu zentralaren artean, lizentzien kontzesioak egiteko eskuduntzaren gainean, zeinak Estatutuaren transferentziaren arabera Autonomia Erkidegoetara igaroko diren aurrerantzean.Alabaina, edozein kasutan, Gobernu Zentralari dagokio, betiere, irratiek baliatukodituzten frekuentziak planifikatu eta zehaztea.
|
|
Hurrengo Plangintza, hain justu, 1989aneman zen63, eta horrekin irratigintzaren egituraren marrazkia osatu zen. Irrati analogikoari dagokiolarik, azken ukituak 1997ko erabakian
|
eman
ziren, zeharkako gestioanfrekuentzia gehiago esleitzeko64.
|
|
Bien bitartean, esan bezala, Udal Irratiak ere arautu ziren, irratiaren egituranfigura berri bat sartuz65 Kasu honetan ere, Autonomia Erkidegoei zein Estatuari dagokie bestetan bezala lizentziak
|
ematea
, eta Estatuari frekuentziak finkatzea eta ikuskaritza teknikoa egitea, nahiz eta oraingo honetan funtzio hori eskariaren arabera egingoduen eta ez bere kabuz.
|
|
RTVErentzat Estatu mailako lau programa deskonexiorik gabeeta bi deskonexioak egiteko aukerarekin; Autonomia Erkidegoetako zerbitzupublikoentzat berriz, hedapen autonomikoko hiru programa deskonexioak egitekoaukerarik gabe eta bi zonaldekako deskonexio aukerarekin. Besteak, berriz, zeharkakogestioan
|
emango
direla zehaztu da, horretarako dagokion Aginteak zabaldu beharrekodeialdietan eta horien eskuragarritasunaren arabera. Emakidak hamar urtetarako izango dira, sistema analogiko guztietan bezala, iraupen bereko denbora tartetarako luzagarriak.
|
|
Kable sareen eragileei, berriz, honako betebeharrak ezar dakizkieke: kable sarea ezarriko den inguruanmodu hertziarrean jasotzen diren kanalak
|
emateko
beharra (must carry); berezko programa kopuruminimo baten banaketa; kanal baten afektazioa, osoki edo partzialki. Komunaren informazioaematera; programatzaile independenteek eginiko programa kopuru minimo baten banaketa; kanonbaten ordainketa Komunari.
|
|
Ezin dakioke eremu geografiko zehatz batetan lurrazaleko irratia edo telebista lokal analogikoa eragiteko baimena
|
eman
, ezta kable sare baten ustiapenerakoa ere, honako balizko egoeretatik bi baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
Ezin dakioke lurrazaleko irrati eta telebista digital lokal bat eragiteko baimena
|
eman
, eremu geografiko zehatz baten gainean honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
Kable bidezko banatzaileei: eskainitako zerbitzuen osaketa eta egitura, komertzializazio moduaketa baldintzapeko sarbidearen ezaugarriak zehaztea; programa propioen kopuru minimo batenbanaketa; kanal banaren dedikazioa komunaren gaineko informazioa
|
ematera
–osoki edopartzialki, edo elkarte zehatz baten gestiora; kanon baten ordainketa Komunari,...
|
|
Satelite bidezko banatzaileei: eskainitako zerbitzuen osaketa eta egitura, komertzializazio moduaeta baldintzapeko sistemaren gaineko zehaztasunak; arlo horietan izandako edozein aldaketakomunikatu beharra; programazio frantsesa eta independentea eskaini beharra; zerbitzu publikoanalogiko irekiak
|
eman
beharra, hauek kontrakorik esan ezean.
|
|
Plangintza tekniko hau, ordea, Estatuak ez du oraindik finkatu; hortaz, gaur egun Estatu osoanemititzen ari diren ehundaka telebista lokalak legez kanpo daude, inork ez baitie oraindik frekuentziarikesleitu. Autonomia Erkidegoek ezin dituzte horiek
|
emateko
deialdiak zabaldu Plangintza hori gabe.Alabaina, zenbait Autonomia Erkidegok horiek emateko araudiak xedatu ditu, hala nola, Nafarroakoak (313/ 1996 Foru Dekretua, irailaren 9koa).
|
|
Plangintza tekniko hau, ordea, Estatuak ez du oraindik finkatu; hortaz, gaur egun Estatu osoanemititzen ari diren ehundaka telebista lokalak legez kanpo daude, inork ez baitie oraindik frekuentziarikesleitu. Autonomia Erkidegoek ezin dituzte horiek emateko deialdiak zabaldu Plangintza hori gabe.Alabaina, zenbait Autonomia Erkidegok horiek
|
emateko
araudiak xedatu ditu, hala nola, Nafarroakoak (313/ 1996 Foru Dekretua, irailaren 9koa).
|
|
Ezaguna den bezala, bi lehiakideen arteko borroka ez zen horrekin amaitu, eta aurrerago futbol partiduak
|
emateko
eskubideen inguruan errepikatu zen enfrentamendua.
|
|
Arau hauen eraginkortasuna txikia da errealitatean, baina hala eta guztiz ere baliosinboliko garrantzitsua dute. Garrantzitsuagoa da, horregatik, katalanera bikoiztutako filmak eta telesailakere
|
ematen
hasteko, duela gutxi Generalitateak berak martxan diren Plataforma digitalekin (satelitebidezkoak zein lurrazalekoak) eta kable sistemetarako programa hornitzaileekin sinatutako hitzarmena.
|
|
Amsterdam go Protokoloa eta Europako Batzordearen Ebazpena irrati telebistako zerbitzu publikoari buruz75: aipaturiko eztabaidaren baitan, Amsterdam goHitzarmenean, Europar Batasunarena egokitzen duen itunean alegia, protokoloberezi bat sartu zen, non, zerbitzu publikoaren defentsan, Estatu bakoitzariaukera
|
ematen
zaion horren finantzaketa ezarritako zerbitzu publikoko eskakizunak betetzeko moduan antolatzeko, betiere merkatuaren baldintzetan etakonkurrentzian eragin okerrik izan gabe. Honek, azken batean, finantzaketamistoa erabili ahal dutela esan nahi du, nahiz eta finantzaketa publikoa, zerbitzupublikoak finantzatzera joango dela ziurtatu den.
|
|
Gaur egun LGTel en arabera planifikatu eta antolatzen da irrati espektroa, horretarakoFrekuentzien Esleipenerako Koadro Nazionala (CNAF) baliatuz. Honek zerbitzu publikoei zuzeneanegokitzen dizkie frekuentziak eta, halaber, ekimen pribatuari
|
eman
dakizkiokeenak zehazten ditu. Hala etaguztiz ere, lehenago aipatu den bezala, LOT indarrean dago oraindik irrati eta telebista zerbitzueidagokielarik.
|
|
1388/ 1997 Errege Dekretua, irailaren 5ekoa. Plangintza honen arabera
|
eman
diren frekuentziek ezdute eragin esanguratsurik irratigintzaren egituran, nahiz eta enpresa batzuk sare berriak eratzen saiatudiren.
|
|
aurreko deialdian saria lortu zutenak batzuk (Union Radio (SER), COPE, Onda Cero, Onda Rambla Planeta) eta banaketa horretatik kanpo geratu zirenak besteak (EuropaFM, Radio Blanca, El Correo eta Godo, hain zuzen ere). Azaroaren 24an, El Correo eta Godo LaVanguardia taldeei
|
eman
zitzaizkien, azkenean, emisio lizentzia berriak.
|
|
pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago
|
eman
zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik, pertsona fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik
|
eman
direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik, pertsona fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
Nafarroako Foru Erkidegoan, antzera, Foru Komunitatearen ondasun historiko, kultural eta linguistikoen sustapena egitea eskatzen zaie irrati lizentzia lortu nahi duten sozietate pribatuei. Halaber, eremumistoan euskara maizago erabiltzeak balorazio altuagoa izango duela zehazten da lehiaketan, eta arealtuagoa eremu euskaldunean (336/ 1997 Foru Dekretua, azaroaren 10ekoa, Nafarroako Foru Komunitatean frekuentzia modulatuko uhin metrikozko irrati emisoreetarako baimenak
|
ematea
arautzen duena).
|
|
Zehaztasun hauen balioa, ordea, zalantzazkoa da. Gogoratu Egin Irratiarekin EAEen gertatu zena, frekuentzia bakar bat
|
eman
baitzitzaion Gipuzkoako herrialdean (nahiz eta beste probintzietan ere kultursustapen eta hizkuntzaren erabileraren aldetik beste lehiakide askok baino proiektu euskaldunagoa aurkeztu). Edo Nafarroan Euskal Herria irratiarekin gertatutakoa, ez baitzitzaion lizentziarik eman.
|
|
Gogoratu Egin Irratiarekin EAEen gertatu zena, frekuentzia bakar bat eman baitzitzaion Gipuzkoako herrialdean (nahiz eta beste probintzietan ere kultursustapen eta hizkuntzaren erabileraren aldetik beste lehiakide askok baino proiektu euskaldunagoa aurkeztu). Edo Nafarroan Euskal Herria irratiarekin gertatutakoa, ez baitzitzaion lizentziarik
|
eman
.
|
|
Telebistan bezala, hizkuntz politikarako aginduari jarraituz, emakidadunei emisio denborarenerdian katalana erabiltzea eskatzen zaie, baita
|
emango
diren kantuen laurdena (hitza dutenena behintzat) katalanez izatea ere (269/ 1998 dekretua, urriaren 21ekoa). Neurri hauen parean Euskadi eta Nafarroakoakbarregarriak dira.
|
|
Bertan, behartuegiten dira interes orokorreko zerbitzuak hornitzera, horregatik konpentsazio publikoak jasoz? eta, aldiberean, merkatu kometzialean lehiatzen diren enpresak zerbitzu mota batzuen eta besteen kontuak
|
moduberezituan
ematera. Erabaki honek, azken batetan, kolokan jartzen ditu aipatu xedapenetako zenbait asmoeta printzipio ere.
|
|
Alde honetatik, aipatzekoa da aintzindarietakoa den Internet bidezko telebista zerbitzu bat Baionan bertan jaio berria dela, programazioarenardatz gisa inguruko gaiak dituelarik (www.tvpi.fr). Bestalde, nahiz eta hizkuntza frantsesa izan nagusia, euskaraz eskaintzaren %20 gutxienez
|
eman
nahi dutela adierazi dute sustatzaileek.
|
|
Hori bai, frekuentzia berean emitituko duten zerbitzuen artean koherentzia gordetzen saiatuz.Behin horiek
|
emandakoan
, baliabide irrati elektriko bera erabiliko duten zerbitzuen eragileek berengandikezberdina izango den sozietate berri bat izendatu behar dute, multiplearen eragiketaz eta banaketazarduratzeko. Akordiora helduko ez balira, emakida baliabide horren emakida prozesua berriro zabaldukolitzateke.
|
|
Satelite bidezko difusio sistemen eragiketa liberalizatuta dago; baina dekretuz zehaztutako baimen prozedura baten menpe dago. Baldintzapeko sarbidea darabilten zerbitzuen kasuan, dekodetzailearengaineko arau zehatzak ezarri dira, konkurrentziaren aurkako egoerarik
|
emango
ez dela ziurtatu nahidutenak.
|
|
Hamabost puntu zehazten dira, non aipatutakoezaparte, ezarriko diren beste mota honetako betekizunak ere zehazten diren: difusioa, astean bitan etaentzute handiko ordutegietan, jatorriz frantsesez egindako edo, gutxienez, Europako Batasunarenjatorriko emisioena; frantsesez egindako filmen eskubide erosketan gastatu beharreko sarrerenportzentajea; programa kultural eta hezkuntzakoen emisio kopuruak; ekoizleak emisoreengandikindependente mantentzeko xedapenak; publizitateari gehienez
|
eman
dakiokeen denbora; parte hartzeosagarria ikus entzunezko lanen produziorako sostenguan; deskonexio erregionalak egiteko aukera, gehienez jota ere 3 orduz eta publizitaterik gabe.
|
|
Kable eta sateliterako zerbitzuetzarako txikiagoa da: lan zinematografikoak
|
emango
dituzten zerbitzuek, ikus entzunezko industriaren finantza sostenguari egin beharreko ekarpena; informazio politikoaeta orokorra ematen dutenek, berriz, aniztasuna eta iritzi korronte ezberdinen adierazpena bermatubeharra, bai eta interes ekonomikoekiko independentzia ere; eta, orokorrean, birdifusio moduak.
|
|
Kable eta sateliterako zerbitzuetzarako txikiagoa da: lan zinematografikoak emango dituzten zerbitzuek, ikus entzunezko industriaren finantza sostenguari egin beharreko ekarpena; informazio politikoaeta orokorra
|
ematen
dutenek, berriz, aniztasuna eta iritzi korronte ezberdinen adierazpena bermatubeharra, bai eta interes ekonomikoekiko independentzia ere; eta, orokorrean, birdifusio moduak.
|
|
Bi Estatuen artean banatuta egoteak bi araudieta, ondorioz, bi ikus entzunezko sistema arras ezberdinen artean banantzen ditu Ipareta Hego Euskal Herria, Frantziar eta Espainiar Estatuetako sistemen artean, hainzuzen ere. ...ik guztiagatik, irrati eta telebista sistemen bilakaera, eta hortaz, baita araudi markoena ere, oso ezberdinak izan dira batean eta bestean.Desregulazioa, garapen teknologikoa eta deszentralizazioa, eta lurralde batean zeinbestean ikus entzunezko sistemen eraldaketak gidatu dituzten indarrak, lurralde horietako bakoitzeko tradizio eta egituratze modu historiko, politiko eta mediatikoetantxertatuta
|
eman
dira, eta beren artean antz txikia duten irrati/ telebista egiturak dirahorren ondorio. Egoera oso ezberdinetan jartzen ditu honek Hego eta Ipar EuskalHerria beren ikus entzunezko sistemak gidatu edota, gutxienez, baldintzatzeko orduan, eta aipatutako balizko Euskal Herriko ikus entzunezko komunikazio esparrua irudikatzeko orduan.
|
|
Azkenean, ordea, askoz sakonagoa izan da eraldaketa, datorrenlurrazaleko telebista digitalaren ezarpena gidatuko duten oinarrizko arauak eta Internetaren gainekoxedapenak ere jaso baitira. Lege berria? 2000 Legea?, abuztuaren 1ean
|
eman
da behin betiko eraneta abuztuaren 2ko aldizkari ofizialean argitaratua izan da.
|