|
2000
|
|
|
ATXILOKETAK egunetik egunera
|
ematen
ari dira Ipar Euskal Herrian. Juan Carlos Iglesias Chouzas `Gadafi' eta Kontxi Iglesias Tarnosen (Landak) atxilotu zituen poliziak; beraiekin zegoen lau urteko Julen izeneko haurra Iglesiasen semea zentru berezi batera eraman zuten.
|
|
|
Soziologoren batek herriko lagina hartu nahi izan balu, ez zukeen aukera hoberik egingo: hemen amona bat, hor lanean lehen pausoak
|
ematen
ari den gaztetxoa, han herritartu berri den gizon gaztea... Koadroari kolorea emateko herriko txikiena izan behar duen urte erdiko neskatoaren negar hotsak.
|
|
|
Badira hogeita hamar urte Arantzazun euskara batua jaio zenetik, eta sorreran hainbat aldek enoratu ostean, onarpen maila handiena bizi du egun. Beharbada horrexegatik, oinarri sendoa hartu duelako, egindako bidea egokia izan ote den eta erdialdeko euskalkiek emandakoa bizkaiera edo mendebalekoaren kalte ez ote den izan eztabaida interesgarria dabil hitzetik hortzera azken urteotan. Orriotan euskalki hau berrindartzeko hainbat esparrutatik egin den lana, egun bizi duen bultzada eta normalizaziorako
|
ematen
ari diren urratsak eta dauden kezkak bildu nahi izan ditugu.
|
|
|
Bai, jakina, ikuskizun" zuri" bat eginda ere zure iritzia
|
ematen
ari zara. Behar hori dugu antzerkilariok, baina ez beti gustatzen ez zaiguna aldatzeko, kutsu poetikoa duten obrek ere bere lekua dute.
|
|
|
Ahalegin horren emaitza dugu helduei begira egindako" Ametsak amaitu dira" antzezlana, irailerako estreinatzea espero dutena. Asierrek Madrilen ezagutu zuen Antonio Hernandez antzerkigilea testuari azken ukitua
|
ematen
ari zaio. Bi gazte marginalen istorioa du kontagai.
|
|
|
Tekniker, Fedet en bitartez, azaleko tratamenduen arloan bi konpainia berri eratzeko urratsak
|
ematen
ari da: bat estalduraren ingeniaritzan egongo da espezializatua, eta bestea arlo horretako zerbitzuetan.
|
|
|
Duela bi urte Euskal Herria aro berri batean sar tzeko urrats garrantzitsu bat
|
ematen
ari zela esaten genuen. Lizarran jaio zen akordioarekin eta bere atzean zegoen argazkiarekin, abertzaleak eta beste sektore anitz bildurik, itxaropena eta ilusioa piztu ziren fase berri baterako oinarriak jarriz.
|
|
|
Hezkuntza beti izan da errejimen autoritarioen oinarri garrantzitsuetako bat, Franco eta Hitlerren errejimenetara begiratzea besterik ez dugu hau baieztatzeko. Gainera gaur egun ere Madrildik euskal irakaskuntzari
|
ematen
ari zaizkion astindua ikusirik, beraien boterea edo pentsamendu bakarra eskolen bidez ezarri nahia gero eta garbiago ageri zaigu. Zergatik ote?
|
|
|
hasteko, kokapentxiki baten bidez filosofiak nazionalismoa aztertzeko orduan izan dituen ikuspegidesberdinak aipatu eta hauek nola aldatu diren aztertuko dugu. Gero, filosofian jitejuridikoa
|
ematen
ari deneko hipotesia planteatuko dugu, jite horrek abertzaletasunari irekitzen dizkion ateetako batetik sartzen saiatuko garelarik: konstituzionalismoaren atetik, hain zuzen.
|
|
|
Mundu berriaren aurrean nazionalismoak egin behar duen egokitzapen horretan, pentsamenduaren baitan
|
ematen
ari diren joerak eta korronteak aztertu behar ditugu. Gaur egungo filosofia, jite juridiko?
|
|
|
Baina, guretzat behintzat, hori ez da nahikoa: Euskal Herriak bere hitzaeta erabakiak hartzen hasteko garaia iritsi da. Etahor kokatuko genuke, lehenengo urrats historikomodura, Udalbiltzaren sorrera, non Euskal Herrikoherrialde ezberdinetakoudal ordezkariak bildu diren, eta jada pausoak
|
ematen
ari diren atalez atalEuskal Herriaren diagnostikoa egiteko, eta horrenondorioz hartu beharrekolehenengo erabakiak hartzen hasteko. Ba, gureikuspuntutik, Udalbiltzarekin egin dugun bezala, gure helburua hitza har
|
|
|
Artean Eider poz pozik zebilen bidaia prestatzen, egun bakarra geratzen baitzitzaion Irlandara abiatzeko, eta azken uneko ukituak
|
ematen
ariko zen lehendik ere ondo lotuta zituen detaile guztiei. Horrelako lanetan ibiliko zen Eider ziur aski, Txemak Rocíorekin topo egin zuenean.
|
|
|
Baina, neure zelataldiaren berri emaiteko, kontuan izan genuke oraintsu jakinarazi dizudan datua: izan ere, egun haietan doi, Pedro Huizi azken ukituak
|
emaiten
ari zitzaion santa Klararen erretratuari, han bere studioan, osabaren dorretxean, zeren eta Pedro ez baitzen artean osabarekin etsaitu, nahiz eta haien arteko harremanek okerrera egin zuten orduko... eta are okerragora eginen zuten handik gutirat, haiek hautsi eta eten arteino, Ubarnekoa, santa Klararen erretratuaren ondotik, kaperako freskoaren lanetan murgildu zenean.
|
|
|
Maddalen eta osaba, osaba eta Maddalen... Eta oroitu nuen nola osabak erran zidan ezen egiteko batzuk zituela jauregian eta hargatik eten behar izan zuela
|
emaiten
ari zitzaidan eskola... Eta ezin edeki nituen pentsu haiek burutik, eta ezin ekidin nuen neure ezinegona, eta, orduan, neure asmoen aitzinatzeko zernahi asmatzen nuela, erran nion Pedrori:
|
|
|
Eta egun batean gaztigatu ere ninduen, baina alferrik behin berriz. Eta, latina
|
emaiten
ari zitzaidala, konparazione, buruz aspaldi ikasi nituen gauzak galdetzen zizkidan —deklinazioneak eta—, eta nik batzuetan ez nion ihardesten, zeren buruan bainituen Elbiraren arrosak eta eguzkiak, eta ez zegoen arrosa eta eguzki haiek gramatika liburuetan deklinatzerik...
|
|
|
Eta gipuzkoarra anaia Eguzkiari eskerrak
|
emaiten
ari zitzaion egun batean, bizkaitarrak erran zion:
|
|
|
ez zen munduan saindurik, ez ama birjinarik, aita hainbertze hunki zezakeenik, nola hunkitu baitzuen duke hark. Oroitzen dut —ez ahantz ezen jauregiko bizilagun guztiek etxeko filosofo tipitzat nindukatela orduko—; oroitzen dut, bada, ezen gure prezeptore jaun Marcel Trinitateari buruzko lezionea
|
ematen
ari zitzaigula Mattini eta bioi bere eskola haietarik batean, eta zalantza etorri zitzaidala, supituki, Trinitatearen pertsonak ez ote ziren lau, eta erantsi behar ez ote genien Aitari, Semeari eta Spiritu Sainduari Villagrandeko dukea, hain ziren soberakoak eta neurriz kanpokoak aitak dukeari eskaini zizkion alabantzak eta laudorioak. Eta, handik aitzina, aitak kartaren bat skribatu, eta ikustekoa izan zen nola zabaldu zitzaizkion begiak, hontz jigant batenak iduri, noiz eta dukearen ihardespena jaso baitzuen!
|
|
|
Zer gertatuko zen, baldin istant horretan imajinatu izan banu ezen gezurretan eta engainutan ari zitzaidala, eta enekin larrua jo baino gehiago ni neu larrutu nahi ninduela, eta horregatik ari zitzaidala iduri egiten? Galduko nituen fidantzia eta segurantza, goganbehartuko nintzen, hoztuko zitzaidan hartarako gogoa eta grina, eta nork daki hondarrean egin beharrekoa egiteko gai ere izanen ote nintzen; aldiz, hasperen eta oihuska haiek aditu bezain fite, bururatu zitzaidan ezen bertze gorputz hari atsegin
|
emaiten
ari nintzaiola... eta, horrela, haren atseginak enea areagotzen zuelarik eta eneak harena, eta iduriturik ezen amorioa itsaso ezin zabalagoa zela, uhin bererat igan ginen eta, haren gainean, urarekin ur eginik, urruneko hondartzetarantz abiatu ginen, non gure gorputzak, itsasoaren azken besarkadan, osotik deusezerat egiterat baitzihoazen, gure arimek deusezetik osorat egin zezaten amoreakatik....
|
|
|
Edalontzia ere ez. Ezta edalontzitik
|
ematen
ari zitzaidan laguna ere. Edateak egarria hiltzeaz gain, eztarria ere laxatu zidan.
|
|
|
Lagun latz eta hitz gutiko, inon bada eta. Gure ikaskide ohiari, ordea, inon diren azalpen luzeak
|
ematen
ari zitzaion, eta hark keinu serios eta profesionalez aditzen. Dudarik ez, Manuel Sarasa Gonzalez, goitizenez" Manolo Potzolo", goitezenez" Kalpar latz", goitizenez" Sagarroi"," berea" egiten ari zen.
|
|
|
—Artetik errateko —Potzolok, nire oinazeari soraio, bertze galleta bat hartu zuen azpiletik—, hik egun horietan autobideko lapurketez argitaratutako informazioak erabakigarriak izan omen zituan Ripodasek Soriaren errekerimenduei amore ematerakoan. Hire bidez, Urtxipia informazioa tantaka
|
ematen
ari zela uste zitean biek, Soriarenganako presiobide gisara.
|
|
|
Webguneen lasterketa abiatu da, baina amarauna azkartzeko gertatuko diren aldaketen zain dago bere benetako potentziala erakusteko. Lurreko komunikazioetan
|
ematen
ari diren aurrerapenak, zuntz optikoaren hedapena eta gero eta modernoagoak diren sateliteak, norabide horretatik doaz. Eta honen guztiaren froga argiena Estatu Batuetan oraindik garatzen ari den Internet aurki dezakegu.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu gure artean denak ez garela berdinak, zentro bakoitzak helburu ezberdin batzuk bete behar dituela, erabiltzaile ezberdinak ditugula, medio ekonomiko eskasak gustatuko litzaigukeen mailara iristeko, eta abar. Baina testu honetan zertzelada orokor batzuk besterik ezin izango ditugu aurkeztu, etxean beheko sua erabiltzetik mikrouhin labea erabiltzerako jauzia baino handiagoa
|
ematen
ari baikara liburutegi eta dokumentazio zentroetan.
|
|
|
Pentsatu nuen gaztetxera joatea ere, batez ere Lauaxeta harritu eta asaldatua ikusteko beste aukera eder bat izan zitekeela pentsatuta, baina itxita zegoen. Izan ginen taberna guztietan telebistako kate bera zegoen piztuta, ETB, euskarazkoa, futbol partida bat
|
ematen
ari. Atsedenaldiko tartean, ordura artean sekula ikusi gabea nuen iragarki bat eman zuten.
|
|
|
Egunkarien irakurketa amaitu zuenean, begiak telebistari atxikiak nituela ohartu zen Lauaxeta. Uhartedi batzuetako irudiak
|
ematen
ari ziren, baina, telebistaren soinurik entzuten ez zenez, ez nekien zehazki nongoak ziren uharte haiek. Nolanahi ere, Goizuetatik urrun behar zuten.
|
|
|
Zer gehiago eska niezaiokeen artista bati, idazle bati, poeta bati? Aspaldian inork eman ez zidana
|
ematen
ari zitzaidan Lauaxeta.
|
|
|
Artegatasun itzarri horren ezinegonean kulunkan nengoela, Lauaxeta aldameneko ohetik jaikitzen sentitu nuen bat batean. Ohe gainera igota, zutik, hizketan hasi zen handik, ozen eta eskuineko besoa indarrez astinduz, mitin bat
|
ematen
ariko balitz bezala:
|
|
|
Nekez hartzen zuen arnasa, begiak lanbrotuta zeuzkan. Xan beste aulki batean jarri eta kartoi puxka batekin haizea
|
ematen
ari zitzaiola, atzera mintzatzeko kondizioetan zelarik: " Hark ere bazekien igeltsuan", esan zuen aitatxik.
|
|
|
Haren urratsak pasiloan isiltzearekin, Xanek ardo zurrut bat edan zuen, telebistara begira gelditu zen. Une hartan, bezperan Lazaroren gurasoen etxean ikusi zituen, kalean hil zuten neska haren irudiak
|
ematen
ari ziren; gero berehala gaueko kale irudi batzuk: barrikadak sutan, auto irauliak, banketxe partzialki fundituak; pantailako azpiko aldean, irudien gainean ezarrita, zer non izan zen argitzen zen.
|
|
2001
|
|
|
Nolanahi ere aurten hasiko dira 2010 urtera begira egingo diren plan eolikoak taxutzen. 2001 urtearen lehen egunetan entzun zenez, Bizkaian parke eolikoak zabaltzea baimentzeko dekretu bati azken ukituak
|
ematen
ari da Eusko Jaurlaritza eta lehendik aurreikusita ez zeuden lekuetan baimentzekotan dabiltza. Ekologistek legearen aurkakotzat jo zuten prozedura, Sektorekako Lurralde Planaren aurkakoa zelako.
|
|
|
Baikor, halere: " Esan diteke aldakuntza sakon xamarra
|
ematen
ari dela jende hanitz eta hanitz, zorionez. Gaur egun iparramerikar asko zalantzan bizi da.
|
|
|
Demokraziarena ere aipatu duzu, demokrazian sinesten dut baina pentsatzen badugu egun dugun demokrazia paradisua dela hori sinesgaitza da, ezin da demokrazia horretan sinestu. Demokrazia ez da egina dagoen gauza bat, demokraziak aurrerapausoak eta atzerapausoak ditu eta gaur egun atzerapausoak
|
ematen
ari dira, baita herri honetan ere. Demokrazia eta askatasuna edozein erakundek bere baitan behar dituenak dira, eta hala ez bada gero ezin dituzte kontzeptu horiek gizartera eraman edo gizarte berri bat egin.
|
|
|
Espainiako komunikabideetan euskalgintza osoa auzitan jartzeko fenomenoa
|
ematen
ari dela eta, horren azterketa egiteari ekin dio" Jakin" aldizkariak bere 123/ 124 zenbakian. Horretarako, batetik, Joan Mari Torrealdaik eginiko" iritzi argitaratu" horren bilketa zabala eta azterketa eskaintzen du.
|
|
|
Jose Mari Espartza Zabalegik gaztelaniaz idatzi eta Jose Mari Nuñezek euskaratu duen «Tafallaren historia» osatzen duten bi liburuak zertan diren hitz gutitan laburbil dezagun, lan ikaragarriaren berri
|
emaiten
ari garela erraitea bururatzen zaigu, ez bertzerik.
|
|
|
Azken bizpahiru urte hauetan desenfoke bat
|
ematen
ari ote den nago. Gatazka politikoaren adierazlea abertzaletasuna da, ez da ETA.
|
|
|
Apurka apurka unibertsitatea ere teknologia berrietara egokitzen ari da. Denborarekin dena eraldatzen da, eta hezkuntza ere buelta
|
ematen
ari da. Garai bateko liburu lodiak, posta elektronikoz bidalitako apunte multzoarengatik ordezkatzen ari dira.
|
|
|
Askotxo eta berdintsu idatzi izan da gai honen inguruan. Baina gerra piztu den honetan (munduan zehar
|
ematen
ari den gerratariko bat zuzenago esanda) teknologiak harritu nau. Misilek, zehazki.
|
|
|
Patata, tomate eta piperren familiako kidea da alberjinia (arabierazko" al betigenn" etik), Solanum melangera. Apirilean erein eta sortutako landareak orain
|
ematen
ari dira beraien onena. Alberjinia Asiatik ekarritakoa dugu.
|
|
|
Energia nuklearraren aldekoek duten jarrera adierazteko, foroko zuzendari nagusi Santiago San Antoniok egindako azterketa berriak erabiliko ditugu. Beren iritziz Estatu Batuak, eta energia horren alde nabarmendu den bertako lehendakari George Bush, argindarra hornitzeko arazoari irtenbideak
|
ematen
ari dira etengabean, eta besteak beste zentral nuklear berriak eraikitzeko proposamena egin dute. Energia mota hau bultzatzeko honako arrazoi hauek azpimarratu dituzte:
|
|
|
ETAk herriaren jabe eta egia bakarraren adierazle gisa agertu nahi du, baina eskema hori aldatzen ez duen bitartean jai dauka. Herriak ETAri bizkarra eman dio dagoeneko, eta herria bere inguruan dabilen aukera politikoari bizkarra
|
ematen
ari zaio gero eta nabarmenago.
|
|
|
M. ARAMENDI. Eremu horretan gatazka poligono zentrokide desberdinetan
|
ematen
ari da. Lehenengo poligonoan Afganistan dago, bigarren batean, erdialdeko Asian historikoki aurrez aurre egon diren inperioen ondorengoak:
|
|
|
Marmar haietatik ihesi abiatu zen sukalderantz, horma zurian iltzaturiko apaletik aspaldidanik erretiratua behar zuen irrati beltza esku dardartiez, mahaira jaitsi zuelarik. Mugimendu presatiez piztu ondoren, irratiko sintonia bilatu eta ahots haiek itotzeraino jaso zuen iluntzeko berriak
|
ematen
ari zen mintzalariaren ahotsaren bolumena.
|
|
|
Miresten dut zuk diozuna, Berasa haundia, ez dago zure hitzaldian pausa bat bera ere lekuz kanpo. Baina diozunaren arabera, ez al ginateke Sofisten erlatibismoari eta eszeptizismoari paso
|
ematen
ariko. Ez al dago egia unibertsal eta absolutorik?
|
|
|
Besotik heldu, petriletik altxatu eta etxera laguntzen zuen udaltzainak, etxeko arrain tropikalei jaten
|
ematen
ariko balitz bezala.
|
|
|
Beste txabola batean eraileek haurrari bular
|
ematen
ari zen ama bat hil zuten. Neska gazte bat, riflea hanka tartean, baginan barna sartu eta tiroz josi zuten.
|
|
|
Bufaloek esne askirik ez bazuten, bularra
|
ematen
ari ziren amei kentzen zieten. Orain ohitura hori galdu da.
|
|
|
Erreglamentarioa bosgarrenekoek hartu zuten eta gu egurrezko porterien zelaian bildu ginen. Emilio eta beste bat pausoak
|
ematen
ari ziren artean, Inazitok errektoreordearen mintzadoinua denoi barre eginarazteko moduan imitatu zuen:
|
|
|
Eta hiru apaleko taula bat marraztuko du. Eta unibertsitatean biokimika edo filologia edo historiako klasea
|
ematen
ari balitz bezala jarraituko du katedratikoki:
|
|
|
Gero handik bost bat urtera berriz egin nuen. Probintziala Indian izana zen, eta etorri eta hango berri
|
ematen
ari zitzaigun ikasleei. Beste gauza askoren artean, zera esan zigun:
|
|
|
Aditzera
|
ematen
ari naiz badela indarrean PPk abiatu zuen kanpaina bat. PSOEren laguntza bereganatu duena, gainera.
|
|
|
Hau areagotu egiten da gainera euskara bera hainbat eta hainbat esparrutan, hezkuntzan, lan munduan... urratsak
|
ematen
ari dela ikusten duenean. Baina batez ere, gizartearen gehiengoak euskararen aldeko eta euskararen normalizazioaren aldeko apustu garbia egiten duela jabetu direnean.
|
|
|
Politikari hauen pobrezia politikorako dena da baliagarria: hizkuntza eskubideen defentsa borroka armatua rekin lotzen dute, euskarazko irakaskuntza Espainiarekikogo rrotoarekin, murgiltze programak aurrera eramateko behar den antolaketa autonomia estatuan
|
ematen
ari omen den erdaraezagupena ren porrota rekin.
|
|
|
Duela gutxi, Dewey eta Jamesi jarraitzen dion filosofo estatubatuar batek azaldu digu nola aldatu den politika eta pentsamendu kritikoaren arteko erlazioa azken urteotan. 1998ko Achieving Our Country liburu abertzaleanRichard Rorty pragmatista ezkertia rrak sistema globalitarioari esker
|
ematen
ari den eskuineratze prozesua salatu du:
|
|
|
Sok. Baina, ba al daki soldaduei adorea
|
ematen
ari den estrategari zer komeni zaion esatea, lon.
|
|
|
Hau da, jada idatzita dagoen literatura unibertsaleko pasarte bat baliatzea Harrisoni gaztigua emateko, gaztigurik emango ez bagenio bezala, literatur tradizioaren patu saihetsezina saihesteko. Beste hitz batzuetan esanda, beste liburu batean, batzuetan agian, sartzea, gaztigua, oharra, eman ahal izateko egoera sinesgarri bat topatu arte; eta, egoera sinesgarri hori lortuz gero, hainbat teknikaz baliatzea, elipsiaz agian, iragarpena, gaztigua hitzik gabe emateko, baina, aldi berean, abisua
|
ematen
ari garela interesatuari eta, baita ere irakurleari oso garbi uzteko.
|
|
|
Ulergarria iruditzen zait zerbait izan nahi izatea. Arrazoi pixka bat
|
ematen
ari natzaizue, zuena, neurri txiki batean bada ere, ulergarria iruditzen zaidala esaten ari naizenez; baina nik, beharrezkoa den une eta toki guztietan, ukatu egingo dut ulergarria iruditzen zaidanik zuen nahi izate ero eta tenorez kanpoko hori. Ez duzue zer eginik.
|
|
|
Ofizialtasunik gabeko iritzi ezkor eta zabaldu baten arabera, Kolko Mitxoletaren hitzak etsipenezkoak ziren," Elemenia Nebrijana" talde higuingarriko elementurik preklaroenek sorrarazia. Funtsean, Kolko Mitxoleta, bere jarrerarekin, frogatzen eta bermatzen ariko zen, de facto, dena paripé bat dela dioen teoria, Luis Ferdinando Gorrigualdok sustaturiko horixe bera, egiazkoa zela, eta, beraz, hitzok aipatu teoria horren aurrean amore
|
ematen
ari zela frogatuko zuten. Honek bereziki kezkatzen gintuen, eta nazkatzen eta etsitzen, halako moldez non gutariko gehienek, gaia solasbidera orduko, Bereterretxeren khantoria eta arbasoen beste hainbat lelo kantatzen, doministiku saio luzeak egiten edo belarrietan tapoiak jartzen baikenituen.
|
|
2002
|
|
|
Eta atzeratu oiek gauza dira eta gai, leku askotarako. Oso ondorio onak
|
ematen
ari dira kanpo errietan, ongi eratutako lantegietan. Lanaren bidez osatu behar du atzeratuak.
|
|
|
Gatazkaren gogortze alderako joera erakusten du, errealitatean ere bere jardunarekin erakusten duen bezala. Aipagarria da erakundearen aldetik lehenbiziz hartzen gaituztela ezker abertzalekotzat, hori bai, traidore adjektiboa jarriz; ezker abertzaleko beste sektore ofizialagoetatik ere
|
ematen
ari da onarpen hori. Dena den, ez da ezker abertzale disidente horri bidalitako mezua bakarrik; azken boladan Batasunako zenbait sektoretan ilusio maila handia sortzen ari zen balizko su eten egoera berri baten inguruan ekaineko dataz ere hitz egiten zen eta komunikatu horrek argi erakusten du ez dagoela horrelako inongo asmorik, gutxienez orain.
|
|
|
Ez dut halakorik sentitu. Nire ustez, eguneroko bizitzan kontzientzia hartze gisako bat
|
ematen
ari da. Paue eta Baionaren artean bizi den jendea ohartzen da garapen ardatzak ez direla berberak.
|
|
|
Hauteskundeetara eraman zen programak bere bidea segitzen du, eta pixkanaka bada ere oraindik ez dira lau urteak bete pausuak
|
ematen
ari gara. Aurrekontuak onartzeaz gain, esate baterako, bakearen aldeko eta autogobernuari buruz monografiko bana burutu dugu Eusko Legebiltzarrean.
|
|
|
Pausuak
|
ematen
ari dira horretarako?
|
|
|
Galdera horiek denak pixkana erantzuten ari direla dirudi. Arantzazurekin epe labur batean egingo den moduan, beste zenbait erakunderekin ere, ordena erlijiosoen eraikinak «herritartzea»ren prozesua
|
ematen
ari dela baitirudi orain.
|
|
|
Behatokiak azken bi urte hauetan erakutsitako datuen arabera, Espainiako estatuan torturaren aztarnak edo elementuak daudela uste du Genevako Giza Eskubideen Batzordeak. Halaber, Estrasburgoko Europako Kontseilua Espainian
|
ematen
ari diren giza eskubideen urraketei gero eta segimendu zehatzagoa egiten ari zaio. Torturaren Prebentziorako Batzordeak (CPT) egiten du segimendua eta erabateko sinesgarritasuna du Arsuagaren iritziz.
|
|
|
Duela bi urte, giza eskubideen arloan presoen sakabanaketa izan zen gai nagusia, gizartea giza eskubideen urraketa salatzeko prest izan zen. Gaur egun, arrazoiak arrazoi, eta agian gatazka beste parametro batzutan
|
ematen
ari delako, torturaren gaiak munta handiagoa hartu du eta presoen eskubideen aldarrikapena ordezkatu nolabait. Julen Arsuagak bi egoerak desberdindu dizkigu hala ere:
|
|
|
Azkenik, AEBetan torturaren inguruan eztabaida oso interesgarriak
|
ematen
ari direla adierazi digu gure solaskideak. Euskal Herriko Behatokia eta Irlandako Batzordea elkarrekin ari dira.
|
|
|
Galiziako Santiagok iragan mende erdialdera bizi zuen giro politiko eta soziala islatzen duen narrazio honen egokipena, Mendez Ferrin beraren emaztea den Moncha Fuentes Ariasek egina izan da. Garai hartan Santiagoko Unibertsitatean ikasten edota ikasgaiak
|
ematen
ari zirenak dira, gehienbat, nobela kolektibo honetako protagonistak, eta beraiekin batera, gerra ondoren latz hartan hiri galiziar horretan bizimodua ahal zuten eran ateratzen ahalegintzen ziren langile, eskale eta emagalduak, hala nola harropuzkeriaz beterik handik jaun eta jabe zebiltzan falangista, militar, ugazaba eta Elizako ordezkariak. Izan ere, 1936ko gerrak erabat bananduta utzi zuen biztanleria, eta nola ez, Santiagoko Unibertsitatean ere, frankistek fusilatu edo gartzelan sartutakoen seme alabek, frankista horien ondorengo zirenen alboan aritu beharra izan zuten.
|
|
|
Bi herrialde horietan industria enpleguaren indarrak apartekoa izaten jarraitzen du, mendebaldeko ekonomienbatez bestekoa kontuan izanik (mendebaldeko enplegu osoaren %25 industriaridagokio). Beraz, bi herrialde horietan zerbitzuen hedapena industriaren oinarriarenfinkatzearekin bat
|
ematen
ari dela esan daiteke. Nafarroan ere zerbitzuak dira nagusi, nahiz eta bertan hirugarren sektorearen presentzia erlatiboa beste lurraldeetanbaino apalagoa den.
|
|
|
Hedapenean dauden jardueren artean honakoak daude: ostalaritza, euskalekonomian murriztua zegoen turismoak berriki ezagututako garapenari esker; etakomunikazioak, bertan
|
ematen
ari den desregulaketa eta teknologia berriengarapena direla medio.
|
|
|
Honakoak dira adar hau osatzen duten jarduerak, besteak beste: enpresa aholkularitza, informatika jarduerak, ikerketa eta garapena, ingeniaritza, arkitektura, lege jarduerak, publizitatea, garbiketa, segurtasun zerbitzuak, etab. Jarduera horiek mendebaldean
|
ematen
ari denegiturazko aldaketaren gunea dira eta produkzio prozesu zaharberrituetan moduerabakigarrian eragiten dute, beren malgutasuna eta espezializazioaren alde, batezere.
|
|
|
Dena den, ezin da ahaztu globalizazioak dakarren ziurgabetasuna eta arriskuaren aurrean erantzun desberdinak
|
ematen
ari direla dagoeneko, esaterako, integrazio kontinentalen dinamikak indarrean jarriz eta hedatuz. Nahiz hurrengokapituluan aztertuko den, aurrera dezagun ezen euskal ekonomiaren kanporakoestrategia oro Europako Batasunarekiko atxikipenak baldintzatzen duela ezinbestez.Ipar Euskal Herriak Europako Batasuna (EB) bere sorkuntzatik atxiki bazuen, Hego Euskal Herriak 1986ra arte itxaron behar izan zuen horretarako, EstatuEspainiarra eta Portugal bertaratu ziren arte, hain zuzen.
|
|
|
Are gehiago, EHUko komunitateko kideek hautatu egin dezakete zein hizkuntzatan komunikatuko diren administrazioarekin eta eskubidea dute, «edozein hizkuntza ofizialez irakaskuntza jasoeta eskaintze [ko]». Jadanik
|
ematen
ari zen euskarazko irakaskuntza garatu etahorretarako beharrezko zen plangintza eratuko zuen Unibertsitateak. Euskararennormalkuntzarako organoek, bestetik, irakasle berriak kontratatzeko orduanezinbesteko parte hartzea izango zuten.
|
|
|
Campus Birtualaren erabilpen bakarra Didaktika eta Eskola AntolakuntzaSailak gauzatu duena izan da. Didaktika eta Eskola Antolankuntza Sailaren arteaneta Ikastolen Elkartearen artean 540 orduko ikastaroa antolatu da, zati handienaCampus Birtualaren bitartez
|
ematen
ari dena:
|
|
|
Ipar Euskal Herriari dagokionez, INSEEren proiekzioen arabera14, antzekojoerak edo areago
|
ematen
ari diren tendentziak izango dira. 20 urte bainogutxiagoko biztanleriaren portzentajea 1975 urtean %28, 8koa izatetik, %16, 6koaizatera pasatuko da.
|
|
|
Urruntze etaenfrentamendu horren lekuko genuke euskalduntasunaren aurkako jarreren agerpena, autonomia estatutuaren auziaren barruan, eta, bereziki, Trantsizioko urteetan.Foralitatea indartzea (iragan historikoen erreferentziarekin eta erlijioarekin batera), nafar izaeraren oinarri bilakatu zen Gamazadaren garaitik aurrera, Aliende renustez (1999). Diputazioak bere ospea handitu zuen Estatuaren mehatxuen aurreaneta Nafarroako gizartean
|
ematen
ari ziren zatiketak ekidin nahian. Agerian geratzenda, bestetik, Diputazioaren beraren lana elementu horiek gizarteratzeko orduan.Lopez Anton-ek (1998) Arturo Campion-i buruz eta Nieva k euskaroei buruzidatzitakoak ere, multzo honetan sartu behar ditugu.
|
|
|
Bigarren konponbidea, irakurle euskaldunen kopurua handitzea izango da. Pixkanaka pixkanakaaukera
|
ematen
ari da (eta emango da), euskaraz idatzi arren oihartzuna jasotzeko.Azken irtenbidea erakundeen bultzada izan daiteke. Hots, ikertzaile euskaldunakedota euskaraz idatzitako lanak eskatzen diren neurrian, horien kopuruak gora egingodu.
|
|
|
Datozen lerroetan frogatu nahiko da modernitatearen baitan aldaketa sozial bat
|
ematen
ari dela, gizakiak industria gizarteko forma sozialetatik aska daitezkeelarik, garai batean Erreforma protestantearekin Elizaren dominazio sekularretik gizartera iragan ziren bezala. Bizitza eredu zaharkitu batekiko izan dituzten loturak apurtzen hasi dira, gizarte bizitza berri baterako loturak sortzen ari diren bitartean.
|
|
|
Egitura sozialaren baitan, eta ez ertzetan,
|
ematen
ari diren aldaketa horiek hiru zati bereiztuz landuko dira. Beck i (1998a) jarraituz betiere, honako hiru atal hauek izango dira datozen orrialdeetan hizpide: 23
|
|
|
aldi bateko jazoera izatea, indibidualizazioa aipatu berri diren baldintza jakin batzuk sortu baitute. Alegia, gaur egungo gizarteetan ematen den indibidualizazioa baldintza jakin batzuen ondorioa izanik, baldintza desberdin eta berriak eman daitezke (hobeto esanda, baldintza berriak
|
ematen
ari dira, hala nola, langabezia masiboa eta enpresen automatizazioa). Eta horrek guztiak klase prozesu berri bat sor dezake, merkatuaren barruan eta kanpoan daudenena esaterako, eta ez hainbeste gizarte egituran gorago eta beherago daudenena.
|
|
|
eta, klase sozialen izaera?, desberdintasun sozialen indibidualizazioari esker azal zitezkeela frogatzea. Era berean, gizarte garaikidean fenomeno sozial berriak
|
ematen
ari direla erakutsi nahi izan da, azken ideia hau ondorengo bi ataletan esandakoarekin osatu bada ere.
|
|
|
Bigarrenik, gizarte modernoa eta gizarte garaikidea desberdintzeko beste aldagai bati egingo zaio tartea ondoko orrietan. Familia nuklearra ardatz harturik, zer nolako aldaketak
|
ematen
ari diren ikusiko da familiaren baitan, baina betiere, iritsiera zabalago bat helburu izanik. Zehazki, gizarte modernoarekiko ea hausturarik atzeman daitekeen frogatu nahiko da.
|
|
|
Industria gizartea ekoizpen lanaren gizartea izan bada bere esparru guztietan (lanetik at, bizitza eskemetan, alaitasunetan eta ondoezetan, desberdintasunen arrazoiketagatik, eskubide sozialagatik, botere orekagatik, politikagatik eta kulturagatik), ondorio erraz eta garbi bat atera daiteke: . Ekoizpen lanaren sisteman aldaketa
|
ematen
ari bada, orduan gizarte aldaketa bat ematen ari da? (Beck, 1998a:
|
|
|
Industria gizartea ekoizpen lanaren gizartea izan bada bere esparru guztietan (lanetik at, bizitza eskemetan, alaitasunetan eta ondoezetan, desberdintasunen arrazoiketagatik, eskubide sozialagatik, botere orekagatik, politikagatik eta kulturagatik), ondorio erraz eta garbi bat atera daiteke: . Ekoizpen lanaren sisteman aldaketa ematen ari bada, orduan gizarte aldaketa bat
|
ematen
ari da? (Beck, 1998a:
|
|
|
Lanaren organizazio sozial zaharrak eta berriak bateratuz, arrazionaltasunaren hazkundea bideratu nahi da efikazia, zenbaketa edo kontrola arloetan, besteak beste. Muturrekoak diren bi jazoera, industria gizarteko lan mota eta arriskuaren gizarteko lan mota,
|
ematen
ari dira hein berean, eta badirudi, ikusteko dauden
|
|
|
Horrela baino ez da lortuko gizabanakoa subjektu eta objektu den modernitatearen baitan
|
ematen
ari den haustura, eta ondorioz, figura berriaren sorrera, Beck ek, arriskuaren gizartea, deritzona, ulertzea eta izendatzea.
|
|
|
Paradigma modernoarekiko haustura
|
ematen
ari dela frogatzeko, bi aldagai ezagunak (ez bakarrak, lanean ikusiko den moduan) mehatxu nuklearra eta, barne
|
|
|
Ideia hori hizpide harturik, krisi ekologikoaren jatorria industria gizartean datzala azalduko da. Bestalde, industria gizartea bizitza eredu bezala posible egin duen modernitatearen eta kontramodernitatearen arteko bizikidetza gogoeta gai harturik, gizartearen destradizionalizazioa, familia nuklearraren baitan
|
ematen
ari diren aldaketak, eta, lanaren gizartearen, krisia azpimarratuz, gizarte garaikidea trantsizio modura uler daitekeela proposatuko da.
|
|
|
abantaila batekin jokatzen baitu. Azken urteetan
|
ematen
ari diren aldaketa kualitatiboak guri ez zaizkigu fenomeno berriak iruditzen, gu konfiguratzen gaituen errealitatea eta guk konfiguratzen dugun errealitatea baizik. Ez ditugunez proiektu, forma nahiz arau sistema modernoak ezagutu, ez daukagu distantziarik zertan hartu; alabaina, gai izan behar genuke gaur egungo dogmatismoetan oinarri modernoak daudela ikusteko eta baztertzeko.
|
|
|
Adosturiko, edo inposatutako, mugen barruan jardutea zalantzan jarri eta nagusi den ikuspegiak normaltzat jotzen duenari aurre eginaz, gizarte mugimenduak hizkera berri baten bidez gizarte konplexuetan aldaketak
|
ematen
ari direla frogatzeko adierazle gorenak dira. Informazio aniztasunaren bidetik, kodeen inguruko borrokaren bidez desberdina den ikuspegia helburu dute.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan Mardones-ek zuhurki adierazitakoa ez ezik, forma sozialen indibidualizazioa ere ematen da (horrek esan nahi duen guztiarekin: haustura
|
ematen
ari dela, alegia, gizarte industrialaren autokontzeptu eta arrazionaltasunaren euskarriekiko gatazka modernitatearen baitan).
|
|
|
Inplizituki mezu hau bere hartuta, INNERARITYk (2001a) gizabanakoon eguneroko pasarteak oinarri dituela (ezezagunaren agerpena, denbora, zoriontasunaren eta moralaren harremanak,, biografia erreflexiboa?, pluralismoa, etab.), moralaren inguruko hausnarketa filosofiko bat egingo du. Gizarte garaikidean
|
ematen
ari diren azken gertaeren aurrean, aintzakotzat hartzeko liburua da, bere kritika guztiekin.
|
|
|
Kapitalismo industrialaren ereduan sistema politikoaren erabaki esparruetatik at geratzen diren gaietan eta arloetan
|
ematen
ari da lehia politikoa. Laborategietan, erietxeetan eta medikuen bulego pribatuetan, familian eta etxean, unibertsitate eta enpresa hitzarmenetan.
|
|
|
erakundeetan babestutako gizarte industrialarekiko. Aldaketa soziala forma ez politikoen bidez
|
ematen
ari da.
|
|
|
Oinarrizko eskubideak, beste behin ere, politikaren deszentralizaziorako tresna bilakatzen dira hainbat garai historikotan gertatu bezala. Aldaketarako azken aldaera, gizarte garaikideetan
|
ematen
ari dena, eskubide formalen egikaritzan, hiritarren mobilizazio politikoaren bidez legebiltzarretik harantz forma berriak ezartzea, izan da.
|
|
|
Egiturazko aldaketa horiek eta subjektibitatea elkar elikatzen dira. Azken hamarkadetan
|
ematen
ari den indibidualizazio prozesua modernitatearen erreferentziarako kategoriak ahulduta daudela erakusteko jazoera aipagarriena da. Ahultasun horri lotuta, ondoko orrialdeetan bi zatitan bereizita, indibidualizazioak gizabanako garaikidearengan sortzen duen egoera paradoxikoa aurkeztuko da:
|
|
|
zerikusirik ez duela froga daitekeelako. Dena dela, balioen arloak gizartean
|
ematen
ari diren aldaketen hurbilpen bat egiteko balio dezake. Silvestre (1997) ere uste horretakoa izaki, 1995eko inkestetatik zenbait ondorio atera litezke.
|
|
|
Lanak irakin diraki ta ezti urrintsuak elar usaia dario. Kiklopeak burni mokor malguz tximistak egiten itokarrean dabiltzanean, batzuek zezen larruzko auspoekin aizea artu ta
|
eman
ari dira; besteek borontze txistularia uretan sartzen dute; artzuloak durundi dagi inkudean eman ukaldiekin; norgeiagoka neurri berean iasotzen ditute besoak, kurrika aginkariekin burnia irauliz: era berean, (txikiak aundiekin alderatzea bidezkoa balitz) Krekops ko erleak, euki naiak zirikatuta bakoitza bere arloan ari da.
|
|
|
. Sintagmaren barruan azken osagaiak bakarrik darama mugatasuna, numeroa eta kasua; beste guztiak azalean forma neutroan datoz. Berez sintaxiari dagokio hau, baina hitzaren gramatika egitean kontuan izan beharrekoa da, testu hitza bakarka lantzen baitu morfologiak, alegia, analisi ez osoa
|
ematen
ari gara.
|
|
|
Haren iritziz, medikamentu horien bultzadak zerikusi handia du 2000ko abenduan erreferentzia prezioen sistema indarrean sartzearekin. Era berean, adierazi zuen generikoen politika espero ziren emaitzak
|
ematen
ari dela, nahiz eta erreferentziazko prezioen sistema nahiko berria izan. Alde horretatik, ondorio ekonomiko garrantzitsuak nabarmendu zituen, prezioen eta jatorrizko produktuen arteko aldea %20 eta %30 bitartekoa baitzen.
|
|
|
“Epaiak aukera ematen du kalte psikosozialak lan istriputzat hartzeko. Epaileak arrazoia
|
ematen
ari zaizkie enpresaburuen kalte moralak jasaten dituzten langileei, eskuoihala atera eta lanpostua utz dezaten nahi baitute”, laburbildu du Jesus Uzkudun CCko Lan Osasuneko arduradunak. OO.
|