|
2003
|
|
|
Bistan da adingabeen zigor-zuzenbidean lehenetsi
|
behar dela
, prozeduraren eta hartu beharreko neurrien osagai eragile moduan, adingabearen goreneko interesa. Interes hori zientzia ez-juridikoetako aditu-talde batek neurtu behar du irizpide tekniko eta ez-formalisten bidez. Horrek ez du baztertzen neurrien aplikazioa printzipio orokor eta bermatzaileei egokitu beharra, berbarako, akusazio-printzipiora, defentsa-printzipiora edo errugabetasun-presuntzioari buruzkora.
|
|
|
Bistan da adingabeen zigor-zuzenbidean lehenetsi behar dela, prozeduraren eta hartu beharreko neurrien osagai eragile moduan, adingabearen goreneko interesa. Interes hori zientzia ez-juridikoetako aditu-talde batek neurtu
|
behar du
irizpide tekniko eta ez-formalisten bidez. Horrek ez du baztertzen neurrien aplikazioa printzipio orokor eta bermatzaileei egokitu beharra, berbarako, akusazio-printzipiora, defentsa-printzipiora edo errugabetasun-presuntzioari buruzkora.
|
|
|
8 Haatik, legeak ezin du ahantzi adingabeak eginiko ekintzaren ondoriozko kaltedun edo biktimaren interes berezia. Horretarako, prozedura berezia, arina eta formalismo gutxikoa ezarri
|
behar da
, hala denean, kalte-galeren ordaina emateko. Ildo beretik, adingabeen epaileari ahalmen zabalak eman behar zaizkio, auzi nagusiaren agiri eta lekukotza esanguratsuenak auzira batzeko.
|
|
|
Horretarako, prozedura berezia, arina eta formalismo gutxikoa ezarri behar da, hala denean, kalte-galeren ordaina emateko. Ildo beretik, adingabeen epaileari ahalmen zabalak eman
|
behar zaizkio
, auzi nagusiaren agiri eta lekukotza esanguratsuenak auzira batzeko. Biktimen interes eta premiak direla eta, legeak ezarri du, modu iraultzaile batez bada ere, ekintzen arduraduna zein adingabe izan eta horrekin erantzukizun solidarioa dutela haren guraso, tutore, hartzaile edo zaintzaileek.
|
|
|
Erakunde horrek izaera bikoitza du: alde batetik, Konstituzioaren aginduz, justiziaren ekintza sustatzeko eginkizuna bete
|
behar du
, legezkotasuna defenbearen letraduak prozesuaren fase guzdatzearekin batera; beste alde batetik, adingabeen eskubideak zaindu behar ditu, haien interesa jagonez. Adingati-guztietan hartu behar du parte.
|
|
|
Erakunde horrek izaera bikoitza du: alde batetik, Konstituzioaren aginduz, justiziaren ekintza sustatzeko eginkizuna bete behar du, legezkotasuna defenbearen letraduak prozesuaren fase guzdatzearekin batera; beste alde batetik, adingabeen eskubideak zaindu
|
behar ditu
, haien interesa jagonez. Adingati-guztietan hartu behar du parte.
|
|
|
alde batetik, Konstituzioaren aginduz, justiziaren ekintza sustatzeko eginkizuna bete behar du, legezkotasuna defenbearen letraduak prozesuaren fase guzdatzearekin batera; beste alde batetik, adingabeen eskubideak zaindu behar ditu, haien interesa jagonez. Adingati-guztietan hartu
|
behar du
parte. Une oro, espedientearen edukia zein den jatzake, eta, zenbait egintza burutzen bakin behar du, frogabideak proposa didira adingabearen interesa balioesteko eta neurria betearazteko, egintza horietan guztietan parte hartuko du; neurria aldatzeko eska dezake, modu berean ere.
|
|
|
Adingati-guztietan hartu behar du parte. Une oro, espedientearen edukia zein den jatzake, eta, zenbait egintza burutzen bakin
|
behar du
, frogabideak proposa didira adingabearen interesa balioesteko eta neurria betearazteko, egintza horietan guztietan parte hartuko du; neurria aldatzeko eska dezake, modu berean ere.
|
|
|
Horrek ziurtatu eta sendotu egingo du babes judizialaren eragingarritasuna, legeak proposatzen dituen helburuen eretzean. Ildo beretik ere, doktrina bateratzeko kasazio-errekurtsoa azpimarratu
|
behar da
. Errekurtso hori kasurik larrienei erreserbatzen zaie, adinekoen gaineko prozesu penalarekin bat eginez.
|
|
|
10 Goian aipatutako printzipioekin bat etorriz, zalantza-ñimiñorik gabe, hamalau urtekoa izatea adin-muga bihurtu da zigor-arloan adingabe direnei erantzukizun zehatzailea eskatzeko. Legea aplikatzeko esparruan, eta gauzatutako egitateen ondorioak mailakatzeko orduan, bi tarte bereizi
|
behar dira
, alegia, hamalau urtetik hamasei urte artekoena, eta hamazazpi eta hemezortzi urtekoena. Talde batek eta besteak ezaugarri desberdinak dituzte, eta, ezaugarri horiek direla bide, tratamendu desberdina ezarri behar da, zientziaren eta zuzenbidearen ikuspuntutik.
|
|
|
Legea aplikatzeko esparruan, eta gauzatutako egitateen ondorioak mailakatzeko orduan, bi tarte bereizi behar dira, alegia, hamalau urtetik hamasei urte artekoena, eta hamazazpi eta hemezortzi urtekoena. Talde batek eta besteak ezaugarri desberdinak dituzte, eta, ezaugarri horiek direla bide, tratamendu desberdina ezarri
|
behar da
, zientziaren eta zuzenbidearen ikuspuntutik. Hamasei urtekoak baino nagusiagoak direnen tartean, astuntze berezia ezarri da, delituak indarkeriaz, larderiaz edo gizabanakoak arriskuan jarriz burutu direnerako.
|
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoaren 2 xedapen gehigarriaren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak aipatzen direnean, ulertu
|
behar da
aipamen hori egiten zaiela probintziako audientziei.
|
|
|
Erantzun berezia
|
behar duten
egoeren artean, beren beregi arautu dira kasu zehatz batzuk; kasu horietan, adingabeak zorotasun-sintomak ditu, edo, bestela, haren erantzukizuna aldarazten duten bestelako inguruabarrak gertatzen dira. Adingabea halako egoeretan izanez gero, Fiskaltzak neurri zehatzak sustatu behar ditu, adingabearen interesarekin bat datozenak; horrez gain, Fiskaltzak sustatu behar du legeetan ezarritako babes-organismoak eratzea.
|
|
|
Erantzun berezia behar duten egoeren artean, beren beregi arautu dira kasu zehatz batzuk; kasu horietan, adingabeak zorotasun-sintomak ditu, edo, bestela, haren erantzukizuna aldarazten duten bestelako inguruabarrak gertatzen dira. Adingabea halako egoeretan izanez gero, Fiskaltzak neurri zehatzak sustatu
|
behar ditu
, adingabearen interesarekin bat datozenak; horrez gain, Fiskaltzak sustatu behar du legeetan ezarritako babes-organismoak eratzea. Legearen arabera, bestalde, zuhurtziagabekeriazko egite eta ez-egiteak ezin dira zehatu erregimen itxiko barneratzea dakarten neurriekin.
|
|
|
Erantzun berezia behar duten egoeren artean, beren beregi arautu dira kasu zehatz batzuk; kasu horietan, adingabeak zorotasun-sintomak ditu, edo, bestela, haren erantzukizuna aldarazten duten bestelako inguruabarrak gertatzen dira. Adingabea halako egoeretan izanez gero, Fiskaltzak neurri zehatzak sustatu behar ditu, adingabearen interesarekin bat datozenak; horrez gain, Fiskaltzak sustatu
|
behar du
legeetan ezarritako babes-organismoak eratzea. Legearen arabera, bestalde, zuhurtziagabekeriazko egite eta ez-egiteak ezin dira zehatu erregimen itxiko barneratzea dakarten neurriekin.
|
|
|
Aipatu berri diren orientabideekin bat eginez, eta ikusmira zehatzaile-hezitzaileari erreparatuz, legeak katalogo zabala ezartzen du aplikatzeko moduko neurriei buruz. Betiere, adingabearen goreneko interesari lehentasuna eman
|
behar zaio
, epaileak neurririk egokiena malgutasunez hartzean. Horretarako, aintzakotzat hartu behar da zeintzuk diren kasuan kasuko inguruabarrak eta zein bilakaera izan duen zehatutako gizabanakoak, neurria betearazi den bitartean.
|
|
|
Betiere, adingabearen goreneko interesari lehentasuna eman behar zaio, epaileak neurririk egokiena malgutasunez hartzean. Horretarako, aintzakotzat hartu
|
behar da
zeintzuk diren kasuan kasuko inguruabarrak eta zein bilakaera izan duen zehatutako gizabanakoak, neurria betearazi den bitartean. Jokabideen inguruko zientziek helburu zehatza ezarri diote zerrendatutako neurri bakoitzari; helburu hori, orientabide gisa, zioen azalpen honetako III. atalean aipatuko da.
|
|
|
Eginkizun hori burutzean, adingabeen epaileak nahitaezko kontrola izango du erakundeon gainean. Lehen esana geratu den bezala, hezkuntza eta heziketaren arloko espezialistek adingabearen interesari erreparatu
|
behar diote
; izan ere, espezialista horiek hurbilagoko esparruetan dihardute, estatua bera baino hurbilago, hain zuzen. Alderdiek hala eskatuta, eta epaitegiko talde teknikoei eta autonomia-erkidegoko erakunde publiko eskudunari entzun eta gero, adingabeen epaileak ahalmen zabalak erabil ditzake, ezarritariek beste batzuekin ordezteko.
|
|
|
13 Legearen testuinguruan, berebiziko interesa sorrarazi dute eragindako kaltea konpontzeko gaiek, bai eta delitugilearen eta biktimaren arteko adiskidetzeek ere. Halako egoeretan, gutxieneko esku-hartzearen printzipioa aplikatu
|
behar da
, eta talde teknikoak bitartekaritza-eginkizuna burutu behar du. Horren guztiaren ondorioz, gerta daiteke espedientea ez hastea, espediente hori largestea edo ezarritako neurria bukatzea.
|
|
|
13 Legearen testuinguruan, berebiziko interesa sorrarazi dute eragindako kaltea konpontzeko gaiek, bai eta delitugilearen eta biktimaren arteko adiskidetzeek ere. Halako egoeretan, gutxieneko esku-hartzearen printzipioa aplikatu behar da, eta talde teknikoak bitartekaritza-eginkizuna burutu
|
behar du
. Horren guztiaren ondorioz, gerta daiteke espedientea ez hastea, espediente hori largestea edo ezarritako neurria bukatzea.
|
|
|
Bai eragindako kaltea konpontzean, bai delitugilea eta biktima adiskidetzean, ofentsagileak eta arau-haustearen ondoriozko kaltedunak adostasuneko hitzarmena egiten dute; adingabeak hitzarmen hori bete ondoren, haren jarreraren ondorioz sortutako gatazka juridikoa bukatu egiten da. Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori eragindako kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest egon
|
behar da
. Neurria aplikatuko da, adingabea benetan damutu eta barkamena eskatu, eta ofendituak hori onartu eta barkamena ematen duenean.
|
|
|
Neurria aplikatuko da, adingabea benetan damutu eta barkamena eskatu, eta ofendituak hori onartu eta barkamena ematen duenean. Kaltea konpontzean, aldiz, adostasuna ez da lortzen betetasun psikologikoaren bitartez bakarrik; horrez gain, zerbait gehiago
|
behar da
: adingabeak konpromisoa hartzen du biktimarekin edo kaltedunarekin eragindako kaltea konpontzeko, eta konpromiso hori betetzen du, dela gizartearentzako lanak eginez, dela zenbait ekintza burutuz, ekintza horiek subjektuaren beharrizanetara egokiturik eta onuraduna biktima edo kalteduna bera izanik.
|
|
|
Gizartearentzako prestazioen neurria ezin da ezarri adingabearen adostasunik gabe; ezintasun hori bat dator Espainiako Konstituzioaren 25.2 artikuluarekin. Neurri horren ondorioz, jarduera zehatz bat burutu
|
behar da
, aldez aurretik finkatutako saioetan zehar; jarduera hori onuragarria izango da, gizartearentzat orokorrean nahiz edozein arrazoiren ondorioz beharrizanean dauden gizabanakoentzat. Ahal den neurrian, bateratu egingo dira, batetik, neurriaren ondorioz zein jarduera agindu eta jarduera horren izaera, eta, bestetik, adingabearen egitateek zein ondasun juridikori kalte egin eta ondasun horien izaera.
|
|
|
Neurri horren bereizgarria da adingabeak neurria betearazten duen bitartean ulertzea gizarteak edo gizarteko gizabanako zehatz batzuek bidegabe ondorio kaltegarriak jasan dituztela, adingabe horren jokabidearen ondorioz. Subjektuak ulertu
|
behar du
okerretara jardun zuela, gizartearen gaitzespen formala merezi duela, eta berari eskatutako lanak kaltea konpontzeko egintza zuzenak direla.
|
|
|
Murrizketa hori handiagoa edo txikiagoa izan daiteke, eta, horren arabera, barneratze-mota desberdinak ezarri dira, jarraian azalduko den bezala. Edozein kasutan ere, barneratzeak norberaren segurtasunerako giroa sortu
|
behar du
horretan parte hartzen duten guztientzat, dela profesionalentzat, dela araua hautsi duten adingabeentzat.been garapen psikologikoa behar beza Horregatik, nahitaezkoa da egotaldiaren baldintzak zuzenak izatea, adingalakoa izan dadin.
|
|
|
Erregimen itxiko barneratzea ezartzen denean, horren helburua da adingabeak gizarte-gaitasunerako behar beste baliabide eskuratzea, gizartean erantzukizuneko jokabidea izateko. Horretarako, kontrol-kudeaketa burutu
|
behar da
ingurune murrizgarrian, eta, arian-arian, autonomia aitortu behar zaio adingabeari.
|
|
|
Erregimen itxiko barneratzea ezartzen denean, horren helburua da adingabeak gizarte-gaitasunerako behar beste baliabide eskuratzea, gizartean erantzukizuneko jokabidea izateko. Horretarako, kontrol-kudeaketa burutu behar da ingurune murrizgarrian, eta, arian-arian, autonomia aitortu
|
behar zaio
adingabeari.
|
|
|
Horren printzipioek, funtsean behinik behin, asmoa agertzen dute zigor-arloko adin-nagusitasuna hemezortzi urtean jartzeko; halaber, lege baten aldarrikatzea eskatzen dute. Hartara, aldarrikatze hotasunera iritsi ez diren gazteen erantzurrek barneratu beharko luke «gazte eta adingabearen zigor-legea, eta bertara batuko da zigor-arloko adin-nagusikizun-galdaketa; betiere, erantzukizun horrek zimentarri izan behar du araua hautsi duten adingabeen berreziketa, banako-, familia-eta gizarte-inguruabarrak aintzat hartuta, eta, areago, gogoan izan
|
behar ditu
gai honetan autonomia-erkidegoek dituzten eskumenak?».
|
|
|
Dena den, Zigor Kodeak puntu honetan xedatzen duena osatu beharra dago bi esangura berezitan. Lehendabizikoz, tinko eutsi
|
behar zaio
halako printzipioari, alegia, adingabeen erantzukizun penalak baduela, adinekoenaren aurrean, izaera hezitzaile lehenetsia. Horrek arauketa juridiko osoan bere eragina zabaltzen du, eta berez dakar desberdintasun nabariak
|
|
|
izatea arlo bateko eta besteko zehapenen esanahi eta prozeduren artean, betiere justizia-eskaera egin duen ororen berme erkideei kalterik egin gabe. Bigarrenez, Zigor Kodeak hemezortzi urteko adin-muga ezarri du adingabeen erantzukizun penala zehazteko, eta horrek gutxieneko beste muga bat
|
behar du
. Hortik hasi behar da erantzukizuna eskatzeko aukera, eta hori hamalau urtean finkatu da.
|
|
|
Bigarrenez, Zigor Kodeak hemezortzi urteko adin-muga ezarri du adingabeen erantzukizun penala zehazteko, eta horrek gutxieneko beste muga bat behar du. Hortik hasi
|
behar da
erantzukizuna eskatzeko aukera, eta hori hamalau urtean finkatu da. Horretarako oinarria da haurrak adin hori baino gazteagoak izan eta egiten dituzten arau-hausteak ondoriorik gabekoak izatea, eta, gizarte-asaldura sor dezaketen kasuetan ere, egoki dira horiei erantzuna emateko familiarteko eta laguntza zibilen esparruak, estatuko epai-antolakuntza zehatzailearen parte-hartzerik gabe.
|
|
|
Bi-bion oinarri juridikoak aintzat hartu dira. Hor daude, besteak beste, adingabeen epaitegietan eginiko prozedurek bete
|
behar dituzten
bermeak eta oinarrizko eskubideei zor zaien begirunea. Hala ere, hori guztia prozedura arruntari egin dakizkiokeen bestelako moldaketei kalterik egin gabe, moldaketa horiek ahalbidetzen baitute prozedura-motaren izaera eta helburua kontuan hartzea.
|
|
|
goreneko interesera babesteko; hartara, horiek neurtu
|
behar dira
zientzia ez-juridikoen alorretan bilatu behar diren irizpideen bitartez.
|
|
|
goreneko interesera babesteko; hartara, horiek neurtu behar dira zientzia ez-juridikoen alorretan bilatu
|
behar diren
irizpideen bitartez.
|
|
|
Oraintsu aipatu diren printzipio, irizpide eta jarraibideen ondorenez, esan daiteke lege organiko honen idazkera asmoz gidatu dutela jarraiko printzipio orokorrek: arauak hausten dituzten adingabeei aplikatu beharreko prozedura eta neurriak zigor-izaerakoak dira formaren aldetik, edukiaren aldetik, ostera, zehatzaile-hezitzaileak izan
|
behar dira
; beren beregi berme guztiak aitortu behar dira, bermeok konstituzio-eskubideen zaintzak eta adingabearen interesari zor zaizkion eskakizun bereziek eratortzen dituztenean; arauak hausten dituzten adingabeen arloan, ondorio prozesal eta zehatzaileetarako tarte batzuk bereizi behar dira; kasu zehatzaren inguruabarrak direla-eta komenigarri diren neurriak hartzeko eta betearazteko, malgutasunez joka...
|
|
|
Oraintsu aipatu diren printzipio, irizpide eta jarraibideen ondorenez, esan daiteke lege organiko honen idazkera asmoz gidatu dutela jarraiko printzipio orokorrek: arauak hausten dituzten adingabeei aplikatu beharreko prozedura eta neurriak zigor-izaerakoak dira formaren aldetik, edukiaren aldetik, ostera, zehatzaile-hezitzaileak izan behar dira; beren beregi berme guztiak aitortu
|
behar dira
, bermeok konstituzio-eskubideen zaintzak eta adingabearen interesari zor zaizkion eskakizun bereziek eratortzen dituztenean; arauak hausten dituzten adingabeen arloan, ondorio prozesal eta zehatzaileetarako tarte batzuk bereizi behar dira; kasu zehatzaren inguruabarrak direla-eta komenigarri diren neurriak hartzeko eta betearazteko, malgutasunez jokatu behar da; adingabeen eraldaketa eta babesari...
|
|
|
Oraintsu aipatu diren printzipio, irizpide eta jarraibideen ondorenez, esan daiteke lege organiko honen idazkera asmoz gidatu dutela jarraiko printzipio orokorrek: ...ura eta neurriak zigor-izaerakoak dira formaren aldetik, edukiaren aldetik, ostera, zehatzaile-hezitzaileak izan behar dira; beren beregi berme guztiak aitortu behar dira, bermeok konstituzio-eskubideen zaintzak eta adingabearen interesari zor zaizkion eskakizun bereziek eratortzen dituztenean; arauak hausten dituzten adingabeen arloan, ondorio prozesal eta zehatzaileetarako tarte batzuk bereizi
|
behar dira
; kasu zehatzaren inguruabarrak direla-eta komenigarri diren neurriak hartzeko eta betearazteko, malgutasunez jokatu behar da; adingabeen eraldaketa eta babesari lotuta dauden erakunde autonomikoek eskumena izan behar dute, epaian ezarritako neurriak betearazteko; eta, halaber, betearazpen horren gaineko kontrol judiziala gauzatu behar da.
|
|
|
Oraintsu aipatu diren printzipio, irizpide eta jarraibideen ondorenez, esan daiteke lege organiko honen idazkera asmoz gidatu dutela jarraiko printzipio orokorrek: ...beren beregi berme guztiak aitortu behar dira, bermeok konstituzio-eskubideen zaintzak eta adingabearen interesari zor zaizkion eskakizun bereziek eratortzen dituztenean; arauak hausten dituzten adingabeen arloan, ondorio prozesal eta zehatzaileetarako tarte batzuk bereizi behar dira; kasu zehatzaren inguruabarrak direla-eta komenigarri diren neurriak hartzeko eta betearazteko, malgutasunez jokatu
|
behar da
; adingabeen eraldaketa eta babesari lotuta dauden erakunde autonomikoek eskumena izan behar dute, epaian ezarritako neurriak betearazteko; eta, halaber, betearazpen horren gaineko kontrol judiziala gauzatu behar da.
|
|
|
Oraintsu aipatu diren printzipio, irizpide eta jarraibideen ondorenez, esan daiteke lege organiko honen idazkera asmoz gidatu dutela jarraiko printzipio orokorrek: ...gabearen interesari zor zaizkion eskakizun bereziek eratortzen dituztenean; arauak hausten dituzten adingabeen arloan, ondorio prozesal eta zehatzaileetarako tarte batzuk bereizi behar dira; kasu zehatzaren inguruabarrak direla-eta komenigarri diren neurriak hartzeko eta betearazteko, malgutasunez jokatu behar da; adingabeen eraldaketa eta babesari lotuta dauden erakunde autonomikoek eskumena izan
|
behar dute
, epaian ezarritako neurriak betearazteko; eta, halaber, betearazpen horren gaineko kontrol judiziala gauzatu behar da.
|
|
|
Oraintsu aipatu diren printzipio, irizpide eta jarraibideen ondorenez, esan daiteke lege organiko honen idazkera asmoz gidatu dutela jarraiko printzipio orokorrek: ...ndorio prozesal eta zehatzaileetarako tarte batzuk bereizi behar dira; kasu zehatzaren inguruabarrak direla-eta komenigarri diren neurriak hartzeko eta betearazteko, malgutasunez jokatu behar da; adingabeen eraldaketa eta babesari lotuta dauden erakunde autonomikoek eskumena izan behar dute, epaian ezarritako neurriak betearazteko; eta, halaber, betearazpen horren gaineko kontrol judiziala gauzatu
|
behar da
.
|
|
|
g) Adingabeari ezarritako neurriak aldarazi edo ordeztu
|
behar direnean
, eurei entzungo zaie.
|
|
|
Bestalde, barneratze terapeutikoa kasu jakin batzuetan ezartzen da. Kasupeutikoa gauza daiteke, tratamendu an horietan, adingabeek ingurune egituratua
|
behar dute
, alkoholaren edo bestelako drogen menpe daudelako edota euren psikismoan disfuntzio esanguratsuak atzeman direlako. Ingurune egituratu horretan, programazio terabulatorioa ez delako egokia, adingabearen baldintzak edo haren ingurunekoak kontuan hartuta.
|
|
|
19 Gizarte-hezkuntzako zereginak betetzeko neurria ezartzen denean, adingabeak hezkuntza-izaerako jarduera bereziak burutu
|
behar ditu
, gizarteanzan zehatzak asetzea, halako beharriza birsartzea errazteko. Neurri hau autonomoa, edo, osterantzean, beste neurri konplexuago baten osagarria izan daiteke.
|
|
|
Neurria autonomoa izanez gero, horren xedea da adingabearen beharrinak igarri direlako eta beharrizan horiek haren oso-osoko garapena oztopatzen dutelako. Neurria izan daiteke, besteak beste, adingabea bertaratu eta horrek parte hartzea gizartean jadanik abian dagoen programa batean, edo, bestela, neurria betearazi
|
behar duten
profesionalek «ad hoc» programa bat sortu eta adingabeak horretan parte hartzea. Gizarte-hezkuntzako zereginen adibide gisa, hurrengoak aipa daitezke:
|
|
|
20 Tratamendu anbulatorioko neurria ezarri ahal izateko, adingabeak beresun hori gizartean bertan tratatzerik ba bizimoduan baldintza egokiak izan
|
behar ditu
, programa terapeutiko batean parte hartzeko, eta, horri esker, euren adikzio-prozesuak edo psikismoan dituzten akats esanguratsuak gainditzeko. Horregatik, neurri hau aplikatzen zaie alkoholaren edo bestelako drogen menpe dauden adingabeei, baldin eta, beren onurarako, mendetadago; tratamendu horretan, osasun-laguntza eta laguntza psikologikoa konbina daitezke.
|
|
|
Asteburuko egotaldia, izatez, neurri zehatz bat definitzeko esamoldea da. Neurri horren bidez, adingabea bere etxean egon
|
behar da
ostiral arratsalde edo gauetik igande gaua arte, salbu eta epaileak agindutako zereginak, gizarte-hezkuntzakoak, burutu behar dituenean. Praktikan, neurri honek asteburuko atzipenaldiaren osagaiak nahasten ditu gizarte-hezkuntzako zereginen edo gizartearentzako prestazioen osagaiekin.
|
|
|
Asteburuko egotaldia, izatez, neurri zehatz bat definitzeko esamoldea da. Neurri horren bidez, adingabea bere etxean egon behar da ostiral arratsalde edo gauetik igande gaua arte, salbu eta epaileak agindutako zereginak, gizarte-hezkuntzakoak, burutu
|
behar dituenean
. Praktikan, neurri honek asteburuko atzipenaldiaren osagaiak nahasten ditu gizarte-hezkuntzako zereginen edo gizartearentzako prestazioen osagaiekin.
|
|
|
Neurri erantsia da motor-bizikletak edo ibilgailu motordunak gidatzeko baimena edo berori eskuratzeko eskubidea, edota ehizan aritzeko edo arma-motetatik edozein erabiltzeko administrazio-baimenak kentzea. Neurri hori ezar daiteke, baldin eta egintzak lotura badu adingabeak egiten duen jarduerarekin eta jarduera horrek ere administrazio-baimena
|
behar badu
.
|
|
|
Azkenez, agerian jarri
|
behar da
neurri bakoitzak oinarrian dituen zientzia-printzipioak eta heziketa-irizpideak, hona labur-labur ekarri direnak, zabalago arautu beharko direla, lege organiko honen garapenerako egingo den erregelamenduan.
|
|
|
3 Lege honen artikuluetan adierazitako adinak beti ulertu
|
behar dira
egintzak noiz gauzatu eta une horri begira; hartara, prozedura hasi aurretik edo horren izapidetza bitartean adin hori betetzeak ez du eraginik izango lege honek adingabeen epaile eta fiskalei emandako eskumenean.
|
|
|
Fiskaltzari dagokio legeek adingabeei aitortzen dizkieten eskubideak defendatzea, euren intereserako burutu
|
behar den
jarduna ikuskatzea eta prozeduraren bermeak betetzea; horretarako, hark zuzen-zuzenean zuzenduko du egitateen ikerketa, eta aginduko du polizia judizialak gauzatzea egitate horiek eta adingabeak horietan izan duen parte-hartzea egiaztatzeko jarduna, prozedura bera bultzatuz.
|
|
|
Asteburuko egotaldia. Neurri horren menpe dauden gizabanakoak euren egoitzan edo zentro batean egongo dira, askoz jota, hogeita hamasei ordutan zehar, ostiral arratsalde edo gauetik igande gaua arte, epaileak agindutako zereginak, gizarte-hezkuntzakoak, burutzeko
|
behar duten
denbora kenduta.
|
|
|
h) Zaintzapeko askatasuna. Neurri horretan, kontrolatu
|
behar da
zertan diharduen neurriaren menpe dagoen gizabanakoak, baita ea gizabanako hori ikastegira, lanbide-heziketako zentrora edo lantegira doan, kasuan-kasuan. Ginen ondorioz, hala denean, gizarte-hezzabanako horri laguntza ematen saiatu behar da, halaber, arau-haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan.
|
|
|
Neurri horretan, kontrolatu behar da zertan diharduen neurriaren menpe dagoen gizabanakoak, baita ea gizabanako hori ikastegira, lanbide-heziketako zentrora edo lantegira doan, kasuan-kasuan. Ginen ondorioz, hala denean, gizarte-hezzabanako horri laguntza ematen saiatu
|
behar da
, halaber, arau-haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan. Neurri hokuntzako gida-lerroak bete beharko dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak.
|
|
|
Neurri hokuntzako gida-lerroak bete beharko dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro horiek bat etorri
|
behar dira
esku-hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku-hartze programan ezarri bezala.
|
|
|
Neurri hokuntzako gida-lerroak bete beharko dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku-hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi
|
behar du
. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku-hartze programan ezarri bezala.
|
|
|
Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku-hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu
|
behar da
, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku-hartze programan ezarri bezala. Eta, hala denean, epaileak ezarritakotako bat edo batzuk izan daitezke:
|
|
|
Gida-lerro horiek bat etorri behar dira esku-hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan
|
behar ditu
, orobat, profesional horrekin, esku-hartze programan ezarri bezala. Eta, hala denean, epaileak ezarritakotako bat edo batzuk izan daitezke:
|
|
|
Kasuan kasuko ikastegira erregulartasunez joan beharra, baldin eta interesdunak nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa egin
|
behar badu
. Epaileari egiaztatu behar zaio erregulartasunez joate hori eta, hala denean, ez-joateak justifikatu behar zaizkio, horretarako eskaria egiten den guztietan.
|
|
|
Kasuan kasuko ikastegira erregulartasunez joan beharra, baldin eta interesdunak nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa egin behar badu. Epaileari egiaztatu
|
behar zaio
erregulartasunez joate hori eta, hala denean, ez-joateak justifikatu behar zaizkio, horretarako eskaria egiten den guztietan.
|
|
|
Kasuan kasuko ikastegira erregulartasunez joan beharra, baldin eta interesdunak nahitaezko hezkuntza oinarrizkoa egin behar badu. Epaileari egiaztatu behar zaio erregulartasunez joate hori eta, hala denean, ez-joateak justifikatu
|
behar zaizkio
, horretarako eskaria egiten den guztietan.
|
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza-talde batekin bizitzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo bere familiaz besteko familia batekin edo hezkuntza-talde batekin bizi
|
behar da
; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze-prozesuan orientatzeko.
|
|
|
k) Gizarte-hezkuntzako zereginak burutzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak, barneratzerik gabe eta zaintzapeko askatasunik gabe, jarduera zehatz batzuk burutu
|
behar ditu
; jarduera horiek hezkuntza-edukia dute, eta euren helburua da adingabearen gizarte-gaitasuna gara dadin erraztea.
|
|
|
Neurri egokia edo egokiak aukeratzeko, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak, euren postulazioetan, eta epaileak, epaian bertan, malgutasunez hartuko dituzte kontuan, egitateen inguruko froga eta balioespen juridikoa, eta, batez ere, adingabearen adina, familia-eta gizarte-inguruabarrak, nortasuna eta interesa. Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman
|
behar direla
lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
|
Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso
|
behar ditu
epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
|
Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu
|
behar du
zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
|
Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi
|
behar du
, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
|
1 Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, edozein unetan eraginik gabe utz dezake ezarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin
|
behar die
Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe horri behar beste azaldu behar zaio haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
|
1 Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, edozein unetan eraginik gabe utz dezake ezarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu
|
behar dio
talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe horri behar beste azaldu behar zaio haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
|
...atuta, edozein unetan eraginik gabe utz dezake ezarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan
|
behar da
, eta adingabe horri behar beste azaldu behar zaio haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
|
...zarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio talde teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe horri behar beste azaldu
|
behar zaio
haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
|
Fiskaltzari dagokio prozeduren instrukzioa, prozedura horiek gauzatu
|
behar badira
lege honen 1 artikuluan aipatutako egitateen ondorioz.
|
|
|
Norbaitek aurreko paragrafoan aipatutako egitate baten berri badu, eta egitate hori, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa baino gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi
|
behar dio
, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea bera eta adingabeak hori burutzean izan duen erantzukizuna egiaztatzeko. Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
|
Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada. Salaketaren gainean emandako ebazpena jakinarazi egin
|
behar zaie
salaketa nortzuek egin eta horiei.
|
|
|
1 Agintariek eta funtzionarioek adingabearen atxiloketan parte hartzen dutenean, hori egin beharko dute adingabeari kalterik gutxien dakarkion eran, eta haien betebeharra izango da adingabeari azaltzea, hizkera argi eta ulergarrian, eta berehalakoan, zein egitate egozten zaion, zergatik izan den atxilotua eta zein eskubide dagokion, bereziki, Prozedura Kriminalaren Legetzen dion; haien betebeharra da, orobat, eskubide horiek errespeta daitezen bermatzea. Era berean, agintari eta funtzioko 520 artikuluak zein eskubide aitornarioek berehalakoan jakinarazi
|
behar dizkiete
atxiloketa eta zaintza-tokia adingabearen legezko ordezkariei eta Fiskaltzari. Atxilotutako adingabea atzerritarra denean, atxiloketa jakinaraziko zaie kontsulatuetako agintari eskudunei, baldin eta adingabearen ohiko bizilekua Espainiatik kanpo badago edo horixe eskatzen badute adingabeak berak edo haren legezko ordezkariek.
|
|
|
Atxiloketak dirauen bitartean, adingabeak gela egokietan zainduko dira, eta gela horiek eta adin-nagusikoentzat erabiltzen direnak bananduta egon beharko dira; adingabeek
|
behar dituzten
arretak, babesa, gizarte-laguntza, laguntza psikologikoa, osasun-laguntza eta laguntza fisikoa eskuratuko dituzte, betiere, haien adina, sexua eta banakako ezaugarriak kontuan hartuta.
|
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa horrek ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa horietarako behar-beharrezkoa den denbora baino gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna eman
|
behar zaio
edo Fiskaltzaren esku utzi behar da. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu horretan agindutako ebazpen judizialak emateko.
|
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa horrek ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa horietarako behar-beharrezkoa den denbora baino gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna eman behar zaio edo Fiskaltzaren esku utzi
|
behar da
. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu horretan agindutako ebazpen judizialak emateko.
|
|
|
Adingabeari argibideak eman
|
behar dizkio
epaileak, Fiskaltzak edo poliziako agenteak, berari dagozkion eskubideei buruz.
|
|
|
Berari zuzen-zuzenean dagozkion ebazpenetatik edozein eman aurretik, epaileak edo auzitegiak entzun egin
|
behar dio
adingabeari.
|
|
|
e) Prozeduraren egoera eta gradua edozein izanik ere, adingabeak sentimeneko laguntza eta laguntza psikologikoa izan
|
behar ditu
, eta bertan izan behar dira gurasoak edo adingabeak aipatzen dituen beste gizabanako guztiak, adingabeen epaileak hori baimentzen badu.
|
|
|
e) Prozeduraren egoera eta gradua edozein izanik ere, adingabeak sentimeneko laguntza eta laguntza psikologikoa izan behar ditu, eta bertan izan
|
behar dira
gurasoak edo adingabeak aipatzen dituen beste gizabanako guztiak, adingabeen epaileak hori baimentzen badu.
|
|
|
f) de teknikoa dagoenez gero, talde horre Adingabeen epaitegiari atxikita taltako zerbitzuek laguntza eman
|
behar diote
adingabeari.
|
|
|
Espedientea hasi eta batera, hori jakinarazi
|
behar zaio
adingabeari, 24 artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe. Helburu hori erdiesteko, adingabeen epaitegiko idazkariak, behin Fiskaltzaren eskutik espedientearen hasieraren berri jaso eta gero, adingabeari eta horren legezko ordezkariei eskatuko die hiru eguneko epean letradua izendatzeko; ohartarazi egingo die hala egin ezean adingabeari ofiziozko letradua izendatuko zaiola, abokatuen elkargo egokian espezialisten txanda osatzen dutenen artean.
|
|
|
Erantzukizun zibilari buruzko piezan, ez da
|
behar
letradurik, ez prokuradorerik; baina, halakoa eskatuz gero, ustezko erantzulearentzat ofiziozko letradua izendatuko da. Adingabearen legezko ordezkarien kasuan, horien defentsa beregana dezake adingabearentzat prozedura nagusian izendatutako letraduak, horrek hala onartzen badu.
|
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoaren 2 xedapen gehigarriaren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak aipatzen direnean, ulertu
|
behar da
aipamen hori egiten zaiela probintziako audientziei.
|
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoaren 2 xedapen gehigarriaren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak aipatzen direnean, ulertu
|
behar da
aipamen hori egiten zaiela probintziako audientziei.
|
|
|
2 Karrera judizialeko magistratuek bete beharko dituzte, nahitaez, adingabeen epaile-karguak. Lege hau indarrean jartzean, adingabeen epaitegiko titular batzuek epaile-kategoria badute, kargua utzi
|
behar dute
, eta, hala denean, Botere Judizialaren Lege indarrekoaren 118.2 artikuluan eta baterakoetan ezarritako egoera izango dute; kargu horiek betetzeko, magistratuen artean lehiaketa arrunta egingo da.
|
|
|
* Abenduaren 22ko 9/ 2000 Lege Organikoaren 2 xedapen gehigarriaren arabera, auzitegi nagusietako adingabeen aretoak aipatzen direnean, ulertu
|
behar da
aipamen hori egiten zaiela probintziako audientziei.
|
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal Herriko berezko hizkuntza gure herri honek duen izatearen adierazgarririk begi-bistakoena eta objektiboena dela aitortu
|
behar da
. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso-osorik integratzeko tresna bihurtzen da.
|
|
|
Izan ere, Autonomia Estatutuak euskararen hizkuntza-ofizialkidetasuna arautu zuen, eta, horrez gain, Euskal Herriko biztanle guztiei eskubidea aitortu zien, Administrazioarekin dituzten harremanetan hizkuntza hori erabiltzeko. Hizkuntza-eskubide horiek guztiak ziurtatzeko beharrezkoak diren neurri eta bitartekoak jarri
|
behar dira
.
|
|
|
Alde batetik, terminologia bateratzeko ahaleginak egin dira, adostasuna, sendotasuna eta iraunkortasuna lortu nahian; horrek nabariro gehitzen du lan honek izan dezakeen eragina, eta aktibo baliotsu bihurtzen du. Beste alde batetik, kontuan hartu
|
behar da
jurisdikzio horretan euskaldun asko eta asko dabiltzala jardunean, eta Justizia Sailak zuzeneko eskumenak dituela, arauak hautsi dituzten adingabeei begira neurriak betearazteko.
|
|
|
2 Indarreko lege-testuaren oinarrian adingabeari buruzko diagnostiko taxuzkoa dugu: alegia, adingabea erantzulea dela, berari erantzukizuna galda dakiokeela eta eskatu
|
behar zaiola
delitu egiten duenean. Horren alboan, adin nagusikoaren aldean, aitzitik, erantzulea izateko gaitasuna oso-osorik ez duela azpimarratu beharra dago, gaztea heldutasunerantzago bidean dago eta, eta horren ondorioz delitu egin izanagatik eman behar zaion erantzuna ezingo da ohiko ius puniendia bera izan.
|
|
|
alegia, adingabea erantzulea dela, berari erantzukizuna galda dakiokeela eta eskatu behar zaiola delitu egiten duenean. Horren alboan, adin nagusikoaren aldean, aitzitik, erantzulea izateko gaitasuna oso-osorik ez duela azpimarratu beharra dago, gaztea heldutasunerantzago bidean dago eta, eta horren ondorioz delitu egin izanagatik eman
|
behar zaion
erantzuna ezingo da ohiko ius puniendia bera izan. Gazteen Zigor Zuzenbidearen berezitasuna, hortaz, ez datza delituen definizioan, delitu egin ondoren eman beharreko erantzunean baizik.
|
|
|
Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren ere, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio-prozesu salbuespenezkoaren oinarria ematen duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren bide berezia justifikatzeko. Horregatik, esku-hartze hezitzaile orok adingabeen ingurunearen gainean zabaldu
|
behar du
bere eragina, horrek ematen baitio benetako zentzua. Araua hautsi duen pertsonaren bizitza normalizatzeko asmoz zehaztuko da non biziko den ezarritako neurria betetzen duen bitartean, baita zein heziketa-edo osasun-zentrora joango den, bere nortasunaren eta bere familiaren inguruabarren arabera gizartean bizitzeko gaitasuna eskura dezan, betiere gizarteak haren adin bereko beste edozein gazteri eskaintzen dizkion gizarte-baliabideen sare bera erabiliz.
|
|
|
1 Adingabeen erantzukizun penala arautu
|
behar duen
lege organiko hau aldarrikatzeko premia zegoen. Hala ezarri zuten, dela ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak, Adingabeen Epaitegien Eskumen eta Prozedurari buruzkoak, dela Diputatuen Kongresuan 1994ko maiatzaren 10ean onetsitako mozioak, dela, azkenez ere, azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren, hau da, Zigor Kodearen, 19 artikuluak.
|
|
|
Horren printzipioek, funtsean behinik behin, asmoa agertzen dute zigor-arloko adin-nagusitasuna hemezortzi urtean jartzeko; halaber, lege baten aldarrikatzea eskatzen dute. Hartara, aldarrikatze hotasunera iritsi ez diren gazteen erantzurrek barneratu beharko luke «gazte eta adingabearen zigor-legea, eta bertara batuko da zigor-arloko adin-nagusikizun-galdaketa; betiere, erantzukizun horrek zimentarri izan
|
behar du
araua hautsi duten adingabeen berreziketa, banako-, familia-eta gizarte-inguruabarrak aintzat hartuta, eta, areago, gogoan izan behar ditu gai honetan autonomia-erkidegoek dituzten eskumenak?».
|
|
|
Adingabea bi autu horiekin ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena eman dezake. Letraduak ez badu bat egiten adingabeak berak emandako adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin
|
behar duen
ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu beharko ditu epaileak.
|
|
|
2 Ondoren, proposatu eta onartutako frogak egingo dira; horrez gain, alderdiek egintzan bertan gauzatzeko proposatu duten eta epailearen ustez egoki diren frogak egingo dira, adingabearen inguruabarrei buruz talde teknikoak esan
|
behar duena
entzutearekin batera. Jarraian, epaileak entzun egingo die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, frogaren balioespenari buruz, horren kalifikazio juridikoari buruz eta proposatutako neurrien egokitasunari buruz; azken puntu horren inguruan, talde teknikoari ere entzungo zaio.
|
|
|
Gainera, epaileak zaintzapeko askatasunaren erregimena ezar dezake etendurak dirauen artean. ...aber, talde teknikoak edota adingabeak babestumendatuta, epaileak gizarte-hezkuntza edo eraldatzeko erakunde publikoak aurreko entzunaldi-izapidean hala goko jarduera bat egiteko betebeharra ezar dezake; jarduera horretan parte hartzeko konpromisoa izan dezakete adingabearen guraso, tutore edo zaintzaileek, eta, horretarako, epaileak adieraziko du zein den jardueraren izaera eta zein epetan burutu
|
behar den
.
|