2003
|
|
Erregimen itxiko barneratzea ezartzen denean, horren helburua da adingabeak gizarte-gaitasunerako behar beste baliabide eskuratzea, gizartean erantzukizuneko jokabidea izateko. Horretarako, kontrol-kudeaketa burutu behar da ingurune murrizgarrian, eta, arian-arian, autonomia aitortu
|
behar zaio
adingabeari.
|
|
Berari zuzen-zuzenean dagozkion ebazpenetatik edozein eman aurretik, epaileak edo auzitegiak entzun egin
|
behar dio
adingabeari.
|
|
f) de teknikoa dagoenez gero, talde horre Adingabeen epaitegiari atxikita taltako zerbitzuek laguntza eman
|
behar diote
adingabeari.
|
|
Espedientea hasi eta batera, hori jakinarazi
|
behar zaio
adingabeari, 24 artikuluan xedatutakoari kalterik egin gabe. Helburu hori erdiesteko, adingabeen epaitegiko idazkariak, behin Fiskaltzaren eskutik espedientearen hasieraren berri jaso eta gero, adingabeari eta horren legezko ordezkariei eskatuko die hiru eguneko epean letradua izendatzeko; ohartarazi egingo die hala egin ezean adingabeari ofiziozko letradua izendatuko zaiola, abokatuen elkargo egokian espezialisten txanda osatzen dutenen artean.
|
|
3 Erakunde publikoak aurreko paragrafoan aipatutako lekukotza eta likidazioa jasotzen dituenean, berehalakoan profesional bat izendatuko du, eta profesional horren erantzukizuna izango da ezarritako neurria betearaztea; ezarritako neurria barneratzea bada, orduan hori betearazteko zentrorik egokiena izendatuko du, adingabearen egoitzatik hurbilen egon eta plazak hutsik dituzten zentroen artean, kasuan-kasuan eskuduna den erakunde publikoak neurria betearaz dezan. Adingarri izatea bera familia-eta gizarte-ingabea aurrekoak ez beste zentro batera eramateko, horren oinarria izan
|
behar da
adingabearen intereserako komenigurutik urruntzea, eta, edozein kasutan, epaia adingabeen zein epailek eman eta horren onespena izan beharko du.
|
|
m) Adingabeen legezko ordezkariei argibideak eman
|
behar zaizkie
adingabeon egoera eta bilakaerari buruz, bai eta haiei dagozkien eskubideei buruz ere, eta horretan ez da izango beste mugarik lege honetan ezarritakoa baino.
|
2007
|
|
Gaikako kanalen haurrentzako programazioa ere “desegokia eta ez oso pedagogikoa” dela esan zuen Peralesek, haurrentzako eskaintza “publizitate-bide soila” dela uste baitu. Haren iritziz, formatu gehiago sortu
|
behar dira
adingabeentzat, hala nola dokumentalak, eztabaidak eta informazio-programak. Gainera, mutilak helduen programetara ohitu dira.
|
2008
|
|
Familia-harrera berezia laguntza espezializatua
|
behar duten
adingabeentzat da. Ezgaitasun fisiko, psikiko edo zentzumenezkoren bat, gaixotasun kronikoak-kardiopatiak edo VIH-, portaera-arazo larriak, instituzionalizazio-prozesu luzeak edo familia berean hartzea gomendatzen zaien anai-arreben taldeak dituzten haurrak dira.
|
|
Zortzi urte baino gehiago dituztenak, gutxiengoen kulturetakoak, anai-arrebak dituztenak edo portaera-nahasteak, gaixotasun kronikoak edo ezgaitasun fisiko, psikiko edo sentsorialak dituztenak dira gaitzik handiena dutenak. Ezaugarri horiek zaildu egiten dute familia bat bilatzea, nahiz eta, izatez, arreta handiagoa
|
behar duten
adingabeak izan. “Aldaketa azkarretara egokitu behar dute, eta onarpena, ulermena eta laguntza behar dituzte”, gehitu du Gonzálezek.
|
|
% 61 Interneterako eta% 23 telebistarako. Ikerketa horretatik ondoriozta daiteke teknologiak hainbat abantaila eskaintzen dituela, bai eskola-errendimenduari dagokionez, bai aisiari eta gizarte-trebetasunak garatzeari dagokionez, eta ez litzaiekeela eragotzi
|
behar
adingabeak eskuratzea, ez eta zentzuz baino gehiago mugatu ere. Teknologia berrietan adituak diren Enrique Dans eta José Cervera, besteak beste, hala diote beren blogetan.
|
|
Ekintza-Aluvizeko presidenteak, esaterako, Hezkuntza edo Osasun departamenduen presentziarik eza sumatzen du jokoari buruz erabakiak hartu behar direnean. «Hezkuntza ezinbestekoa da, apustuak zer diren eta apustuek dituzten arriskuak azaldu
|
behar zaizkielako
adingabeei. Eta, ludopatia gaixotasuna den neurrian, osasun arloak ere zeresana izan beharko luke».
|
2009
|
|
batetik, seme-alabak hezteko eta haiekin elkarlanean aritzeko konpromisoa dute gurasoek, tresna teknologikoak eta Internet erabiltzen laguntzeko; bestetik, hezkuntza-sistema, zeinak (informatikaren eta teknologia berrien irakaskuntzarekin modu gutxi-asko orokortuan egin duen bezala) teknologia berri horiek Informazioaren Gizartean pribatutasunerako dakartzaten arriskuei buruzko ikaskuntza jaso behar baitu; hirugarren jarduera-eremua, berriz, adingabeak babestea da. Zerbitzu-emaileek eskubideak bermatzen dituzten teknika informatikoak ikertu eta aplikatu behar dituzte, hau da, erabiltzaileen adina egiaztatu
|
behar dute
adingabeak izateagatik eskuratu behar ez dituzten produktuak direnean. Zalantzarik gabe, 14 urtetik behera eta gurasoen baimenik gabe, industriak datu pertsonalak erabiltzea eta tratatzea eragotzi beharko luke.
|
|
Hazkunde-etapan, batez ere, osasuna eta hezkuntza zaindu beharko dira, baina oso garrantzitsua da integrazioaren aldeko estimulazioa ere. Ez dira inoiz ahaztu
|
behar
adingabeen betebeharrak. Gauzak haien alde egiteko tentazioan erortzea saihestu behar da, eta eskakizunek haietaz arduratzeko gaitasunaren araberakoak izan behar dute.
|
|
Enpresa batek adin egokiak egiaztatzen ditu, ziurtatu zuen. Rallok nabarmendu zuen hezkuntza-agintariek konpromisoa hartu
|
behar dutela
adingabeen hezkuntza ikasketa-planetan sar dadin teknologia berrien erabilera seguruan. AEPDk positiboki baloratzen du herritar gehienek beharrezkotzat jotzen dutela haur eta nerabeek Interneten sartzeko kontrolak izatea.
|
|
terrorismoaren biktimenaz aparte, adingabeek baloreak nola jasotzen dituzten aztertzen duena, eta pertsona transexualen ingurukoa ere prest ditugu. Eta baditugu hiruzpalau abian daudenak, tartean babesa
|
behar duten
adingabeen errealitateari buruzkoa; hori urte amaierarako bukatuko dugu. Txosten horrek laburbilduko du orain arte adingabeen munduan egin dugun lana.
|
2010
|
|
Apaizok zelibatoaren konpromisoa daukagu, eta erlijiosoek kontinentzia botoa. Eta horri gehitu
|
behar zaio
adingabeei eginiko mina. Delituak zehaztuta daude, baita zigorrak ere.
|
|
Salerosketaren biktimak. Estatuek neurriak hartu
|
behar dituzte
adingabeen salerosketa prebenitu eta desagerrarazteko, eta horiek ez dira kriminaltzat hartu behar, baizik eta haien babesari eta laguntzari lehentasuna eman behar diete. Adingabeek asiloa eta babesa bilatzen dute, salerosketaren biktima izan dira edo familia berriz elkartzea eta aukera berriak bilatzen dituzte Politika bateratua eta bi mailatako konpromisoa lortu nahi da:
|
2011
|
|
Tutoretza eratzean, epailearentzat lotesleak izango dira aurreko artikuluan aipaturiko xedapenak, salbu eta beste zerbait
|
behar denean
adingabearen nahiz ezgaituaren onurarako; kasu horretan, epaileak bestelakoa ezarriko du ebazpen ziodunaren bidez.
|
|
1 Kasuan kasuko lurraldean adingabeen babesaz arduratzen den herri-erakundeak antzematen duenean adingabea babesgabezia-egoeran izan daitekeela, erakunde horrek lege-aginduz adingabearen gaineko tutoretza du, eta beharrezkoak diren babes-neurriak hartu
|
behar ditu
adingabe hori zaintzeko. Berrogeita zortzi orduko epearen barruan, herri-erakundeak horren berri eman behar dio Fiskaltzari, eta, legezko forma erabiliz, jakinarazpena egin behar die guraso, tutore edo zaintzaileei.
|
|
Era berean, herri-erakundeak bere gain hartu
|
behar du
adingabearen gaineko zaintza, epaileak hala erabakitzen duenean legearen arabera hori bidezkoa den kasuetan.
|
|
4 Adingabearen interesa bilatu behar da beti, eta, ahal izanez gero eta interes horren aurkakoa ez den heinean, lortu
|
behar da
adingabea bere familian berriro sartzea eta neba-arreben zaintza erakunde edo pertsona berberaren ardurapean jartzea.
|
|
5.3 irudia. Mendekotasun handia edo nahasmen larriak dituzten eta berariazko programak
|
behar dituzten
adingabeei daude zuzenduta dibertsitateari arreta emateko berariazko zentroak.
|
|
Inola ere ez da ahaztu
|
behar
adingabeari emandako arretan aldaketarik baldin badago aurrez gurasoei jakinarazi behar zaiela.
|
|
Luze-zabal adierazi dugu Haur Hezkuntzak konfiantzazko giro bat eta elkarrekiko laguntza
|
behar dituela
adingabeaz arduratzen diren pertsonen artean (familia eta eskola). Hala, familia bakoitzak seme-alaba hezkuntza-zentroan sartu aurretik ezagutu behar ditu gune fisikoa, taldeko hezitzailea, zentroaren funtzionamendua eta antolaketa, haurren egokitzapen ona errazteko behar diren irizpideak?
|
|
Adingabeak babesteko zentroak bere gain hartzen du arreta ematen dien haurren garapen integralaren erantzukizuna, eta, segurtasun-eta babes-giro batean, haien premia biologiko, afektibo eta sozialak behar bezala asetzea bermatzen du. Era berean, ikaskuntza-esperientziak sustatu
|
behar ditu
adingabeengan, bai eta gizarte-baliabideetarako sarbidea ere, haren adineko beste edozein pertsonak dituen baldintza beretan.
|
|
Legearen arabera, adingabe bat arrisku-edo babesgabetasun-egoeran ikusten duen pertsona orok berehalako laguntza eman behar dio, eta gertakariaren berri eman behar dio autoritateari edo haren hurbileneko agenteei. Era berean, berariaz aurreikusten da herritarrek agintari publiko eskudunei jakinarazi
|
behar dietela
adingabeak ohiz edo arrazoirik gabe huts egiten duela eskola.
|
|
Agintarien eta zerbitzu publikoen beste betebehar bat da
|
behar duen
adingabe orori berehalako arreta ematea, dela beren eskumenen esparruan jokatuz, dela organo eskudunaren esku utziz. Esku-hartze guztietan saiatu behar da adingabearen eta haren familiaren laguntza izaten, eta haren eskolako, gizarteko edo laneko bizitzan ez sartzen.
|
|
Agintarien eta zerbitzu publikoen beste betebehar bat da behar duen adingabe orori berehalako arreta ematea, dela beren eskumenen esparruan jokatuz, dela organo eskudunaren esku utziz. Esku-hartze guztietan saiatu
|
behar da
adingabearen eta haren familiaren laguntza izaten, eta haren eskolako, gizarteko edo laneko bizitzan ez sartzen.
|
|
Horrek esan nahi du seme-alabak ordu logiko batean atseden hartzera bidali behar dituztela. Horrekin batera, ez zaie utzi
|
behar
adingabeek garatzen dituzten mekanismo eta trikimailuei, denbora gehiago esna egon daitezen. Janariarekiko alergiak edo behi-esnearekiko intolerantziak ere zaildu egiten dute atsedena, sufritzen duena gauean maiz esnatzen delako eta deseroso sentitzen delako.
|
2012
|
|
Gaur egun, agentzia askok egiten dituzte haurren castingak. Gehienek inprimaki bat bete
|
behar dute
adingabearen eta heldu arduradun baten oinarrizko datuekin, eta haurraren argazkiak bidali behar dituzte. Normalean, ez dute arazorik etxeko argazkiak onartzeko.
|
|
Delitua gurasoei egozten zaie. Fiskaltzak adierazten du delitua edo hutsegitea ibilgailuan doazen haurraren gurasoei edo legezko tutoreei egotziko zaiela, “gidatzen ez badute ere”; izan ere, Kode Zibilak dioen bezala, haiek arduratu
|
behar dute
adingabeaz. Gainera, ezin izanen zaio ezjakintasuna egotzi aitzakia gisa.
|
|
Istripuak saihesteko neurriak Gidan jasotako neurrien artean dago segurtasun-arauak errespetatzea eta sorosleek zaindutako eremuetan bainatzea. Gurasoek eta zaintzaileek arreta handiz zaindu
|
behar dituzte
adingabeak uretan daudenean edo uretatik hurbil jolasean ari direnean, eta hondartzako banderen esanahia kontuan hartu. Halaber, sumatzen da itotze asko familia-ingurunean gertatzen direla, hala nola bainuontziak, igerileku pribatuak eta igerileku puzgarriak, eta, oro har, “azkar eta isilik” gertatzen dira, gehienetan biktima begi hutsez galtzen baita minutu batzuetan.
|
2013
|
|
Funtsezkoa da askotariko menuak eta kalitatezko menuak ematea, barazki, fruta eta zukuen presentzia orekatuarekin eta frijitu eta aurrez prestatutakoekin. Funtsezkoa da jakitea zenbat ordaindu
|
behar den
adingabe bakoitzeko, nola aldatzen den prezio hori adinaren arabera, eta sehaskak edo ohe osagarriak kostu gehigarririk badute. Informazio hori ez da beti eskaintzen establezimenduaren webgunean; beraz, harremanetan jarri behar da eta ostatuaren arduradunei galdetu.
|
|
baldintzak bete beharrekoa: Ez da seme-alabarik egon
|
behar
adingabeak ez eta ezgaitasuna. Prozesuak adostasuna bikotearen artean. Dibortzioa tramitatzeko notarioa Gainera, bi aldeak ados jarrita, agiriak:
|
2014
|
|
Milioika neska-mutilek gerra baten drama bizi dute egunero, genero-kontuak direla eta. Umeek hilabeteak eta urteak behar dituzte gerra baten ondorio psikologikoetatik berreskuratzen hasteko Abuztuaren amaieran, Save the Children laginak 370.000 adingabe baino gehiago zenbatu zituen Gazan «premiazko laguntza psikologikoa»
|
behar zuten
adingabeen kopuruan. Gaur egun, kopuru hori handitu egin da, gatazka bat luzatu delako, urte luzeetan luzatzen dena, epe laburrera itxi gabe.
|
2015
|
|
Legeak arautzen du zer egin
|
behar den
adingabea gizarte-babesgabetasunean dagoenean. Bi babesgabetasun-egoera bereizten ditu eta ezartzen du bakoitzean desberdina izango dela esku-hartzea:
|
|
bete behar ditu. Jarduera horiek, ahal den neurrian, bat etorri
|
behar dute
adingabeak egindako egitateek kaltetutako ondasun juridikoaren izaerarekin. Gehienez, 100 ordu pilatu daitezke zeregin horietan.
|
|
Haurrak, dagoeneko, tente egoteaz gain, sokak edo balantzin-kateak indarrez hartzeko gai izan behar du, eta eserlekuari gerriko, arnes edo antzekoekin eutsi. Neurri horiek kontuan izan
|
behar dira
adingabeek plaza edo parke publikoetan eta etxean egindako zabuetan jokatzen badute. 5 Laguntzailea Txikiek handiak izan nahi dute.
|
|
hortzak egunean bitan eskuilatzea, odontologora gutxienez urtean behin joatea eta gauez eskuilatu ondoren ezer ez jatea. Gainera, saiatu
|
behar da
adingabeek gozoki gehiegi ez kontsumitzen. Azterketa horren datuen arabera, bost haurretatik batek (%20, 3) egunero gozoak hartzen ditu, eta kopuru hori erdira baino gutxiagora murrizten da (%8, 4).
|
2016
|
|
Arreta bereziarekin jokatu
|
behar da
adingabeak, segurtasun-indarretako kideak, mehatxatutako pertsonak edo dena delako arrazoiagatik izena isilpean gorde behar zaien pertsonak grabatzean. Editoreak neurtu beharko du grabazio horren balio informatiboa, eta berak erabakiko du emititu ala ez.
|
|
Argazki-postontziaren edukia, artikuluaren hasieran, taper-era eraman daiteke inolako arazorik gabe. Hori bai, horrekin ados jarri
|
behar da
adingabearekin, barruan dagoena bere gustuekin bat etor dadin. Ikastetxeetako zaborrek ogitarteko ia osoak eta ukitu gabeko frutak dituzte.
|
|
Aitzitik, saihestu egin behar dira gantz saturatu, azukre fin eta edari azukretsuetan aberatsak diren elikagaiak. Eta behin eta berriz esaten dute janaria esperientzia atsegina izan
|
behar dela
adingabearentzat; beraz, menu osasungarriak, erakargarriak eta erakargarriak prestatu behar dira. Familiak eta eskola-inguruneak bultzatu behar dute elikadura-jokabide hori, adin txiki-txikitatik ohitura osasungarriak sustatzeko eta elikadura-hezkuntza sustatzeko.
|
2017
|
|
Baina garrantzitsua da, oro har, helburu akademikoez harago ere begiratzea. Aintzat hartu
|
behar da
adingabe horiek dolu prozesu bat pasatu beharko dutela, eta, adingabeak diren heinean, horri aurre egiteko baliabiderik ez dutela sarri. Atzean utzi behar dute sorterrian izan duten zaintzailea, hango adiskideak, eta urte askotan ikusi ez duten guraso batekin bat egitera datoz.
|
|
Laburbilduz, online esperientzia positiboa eta negatiboen arteko lerroa oso lausoa da eta, kasu gehienetan sarea arazoaren sorlekutzat jotzen den arren, sarea bitartekari hutsa dela gogoratu behar da. Sarean burutzen diren ekintzen garrantzia eta ondorioei buruz kontzientzia garatu
|
behar dute
adingabeek, sarean norberak duen ardura eta erantzukizuna bateratuz.
|
2019
|
|
Legezkotasunari begiratzen badiogu, Tik Tok gomendatzen du erabiltzaileek gutxienez 13 urte izatea. Baina Espainian, DBEOren arabera, gurasoen baimenik gabe erregistratzeko, 14 urte izan
|
behar dituzte
adingabeek. Ia gizarte-sare guztietan gertatzen den bezala, oso erraza da adina aldatzea iragazki horren profila sortzean.
|
2020
|
|
Kontuan izan behar dugu edozein familia-prozeduraren oinarrizko printzipio orokorra adingabearen interesa dela, eta, kasu honetan, haren osasuna. Alde horretatik, hainbat alderdi judizialetako familia-epaileek akordioak argitaratu dituzte gurasoei, aplikatu beharreko bisita-erregimena adosteko, eta guztietan aplikatu
|
behar dela
adingabearen interesa eta arriskuan jar dezakeen edozein egoera saihesteko. Adibidez, Bartzelonako epaileek ondorioztatu dute, arrisku-egoera bat saihesteko, onena dela haurra zaintzapeko gurasoarekin geratzea, baten aldeko zaintza esklusiboko kasuetan; eta une horretan dagoen gurasoarekin geratzea, zaintza partekatuaren kasuan.
|
|
Haur bat besarkatzea Zailagoa da haurren besarkada kontrolatzea, adibidez, aiton-amonena. Kasu horretan, helduak maskara eraman behar du beti, eta ez du inoiz arnastu
|
behar
adingabearen buruaren gainean. Besarkatzeko modurik seguruena ez makurtzea da, haurraren parean, eta burua kontrako aldera biratuta edukitzea.
|
|
Adingabeari behatzea. Erne egon
|
behar dute
adingabearen jarrera-aldaketek, alerta-seinale izan baitaitezke. Nabigatzeko espazio pribatuak bilatzeak edo gailu propioa izateko gehiegizko ahaleginak erabilera-mota horren berri eman diezaguke.
|
|
Erantzukizuna haurrekin Haurren Hiri Lagunduetan, haur eta nerabe guztiek beren haurtzaro eta gaztaroaz gozatzea eta beren ahalmen guztia beren hiri eta komunitateetan dituzten eskubideak berdintasunez erabiliz garatzea da xedea. Hiriek leku egokiak izan
|
behar dute
adingabeen gaitasunak bultzatzeko, eta behar adina baliabide eman behar zaizkie, beren ahalmen guztia inolako bereizkeriarik gabe lor dezaten. Hala ere, batzuetan desberdintasunak areagotu egiten dira, hala nola etxebizitza duina eskuratzeko orduan, lanerako distantzia, lan-prekarietatea… Horrek guztiak haur guztiek aukera berdinak ez izatea eragin dezake.
|
|
Xuak eta gainontzeko haur motxiladunek «gurasoekin bizitzeko duten eskubidea» aldarrikatzeko ekitaldia izan da gaurkoa. Guztira, 102 dira gurasoetako bat edo biak ikusteko aste bukaeretan ehunka kilometro egiteko «zama bizkarrean» hartu
|
behar duten
adingabeak. Motxila erraldoi bat bizkarrean duela agertu da Porrotx agertokira, horien egoera ikusarazteko.
|
|
gure seme-alabak Interneten non ibiltzen diren eta aisialdian zer jokotan aritzen diren jakin eta kontrolatu behar dugu». Azken finean, teknologiak egoki erabiltzen erakutsi
|
behar zaiela
adingabeei.
|
|
Salbuespen bi egon daitezke: laguntza emateko teknikak direla eta pertsona bat baino gehiago behar direnean (orduan, sorosle bat baino gehiago egon daiteke), eta laguntza
|
behar duena
adingabea edo mendekotasuna duen pertsona izatea (orduan, heldu bat egon daiteke harekin).
|
2021
|
|
Izan ere, haren iritziz, Espainian alkohol gehiegi kontsumitzea osasun publikoko arazoa da, batez ere gazteen artean. Eta helduen artean ere arreta jarri
|
behar da
adingabearen babesean, populaziorik ahulenean. “Nik nerabe asko ditut derrigorrezko terapiara, alkohola edo beste droga batzuk kontsumitzeagatik, baina, jakina, adingabeak dira, helduak ezin dituzu behartu”, onartu du.
|
|
Laurie Kramer psikologo estatubatuarrarentzat, Illinoiseko Unibertsitatean «Anai-arrebekin dibertimendu handiagoa» izeneko esku-hartze programa baten arduraduna, bi jarrerak eraginkorrak izan daitezke. Baina faktore batzuk kontuan hartzea horietako bat hartu aurretik. Kontuan hartu
|
behar da
adingabearen garapena. «Gatazkak konpontzeko trebetasuna handitu egiten da adinean aurrera egin ahala, eta, beraz, gurasoek seme-alaben borroketan esku hartzea ez da hain beharrezkoa izango anai-arrebak hazi ahala», dio. Ezagutu beharra dago zer esku-hartze mota den onuragarria, edo ez, egoera desberdinetan.
|
2023
|
|
Baina bada beste arrazoi bat, gure seme-alabei egunero kafeinadun edariak ez emateko azterketa egin berri bat. Kolazko freskagarri batek zer duen kontatuko dizugu, eta zergatik ez utzi
|
behar
adingabeei jaten.
|
|
(e) Barnealdiko neurrien betearazpena jasan
|
behar duten
adingabeenak (ikusi uztailaren 30eko 1774/ 2004 Errege Dekretuaren 53 artikulua).
|