|
2017
|
|
|
|
Bai
, ados nago. Plazer handia izango da niretzat.
|
|
|
Kalean nengoen etxearen goialdean leiho bat ireki zenean zalaparta handiz. Nire izenez deitzen zuten, eta
|
bai
, bera zen, zaharra, bere begi itsuekin nire norabidea jarraitzen zuena. Horrenbeste aurreratu zen leihoan ezen ama alabek kontu handiz heldu behar izan zioten.
|
|
|
Eta halaxe jarraitzen dute oraindik ere, eztabaida hutsean. Bitartean," hau
|
bai
bitxia" esan zuen Fundizioko enkargatuak. " Berunezko bihotz honek ez du urtu nahi, zaborretara bota dugu".
|
|
|
Udagoiena heldu zenean enara guztiak Afrika aldera joan ziren. Orduan, enara maitemindua bakarrik sentitu zen, eta aspertuta ere
|
bai
bere maitalearekin: " hain da isila!
|
|
|
Loak hartzeko zegoela, ur tanta bat jausi zitzaion gainera. " Hau
|
bai
arraroa", esan zuen. " Zeruan lainorik ez eta euri tantak jausten ari dira".
|
|
|
" Hau
|
bai
bitxia" esan zuen ornitologia irakasleak," Neguan enarak, otrotanto!". Eta fenomeno antinatural honi buruzko artikulu luze bezain ulergaitza idatzi zuen herriko gazetan.
|
|
|
Orain
|
bai
! Gizon honi esker orain badakizue zenbat balio duten nire laminek.
|
|
|
Hemen esaten dugu poltsak eta ateak itxi behar direla buhameak agertzen direnean...
|
Bai
, badakit zergatik zatozen nigana... Negozioek okerrera egin dute gure Alemania gaixo eta errukarri honetan, dagoeneko ez dago eroslerik, eta orduan, jaun handi mandiak aspaldiko bezeroez oroitzen dira eta bisitak egiten dizkiete...
|
|
|
Albertinan edo ditxosozko Paris horretan baino ikusi ez daitekeen zerbait...
|
Bai
, hirurogei urtez ibiliz gero bildumak egiten gauza asko lortu ahal dira, kalean botata ez dauden gauzak alegia. Luisa, emadazu armairuko giltza!
|
|
|
Ni bakarrik. Bakarrik
|
bai
, Iosuk eta biok eten egin dugu. Beno, zu ezin zaitut engaina nire eguneroko maitea, utzi egin nau.
|
|
|
Egunero bidean aurrera egin beharrez esnatzen naiz.
|
Bai
beharrez, ez gogoz. Bide zidorrean aurrera egin nahirik gabiltza mila kiloko gurdia besoen indarrez eraman behar dugularik.
|
|
|
Bere letagin zorrotzek urrundik egiten diotelarik. Badator
|
bai
, badator, begiak zabal eta pauso arinez. Badator otsoa, badator, nire bila.
|
|
|
Ingurura begiratu duzu bi eskuez malkoak xukatzen dituzun une berean. Eta
|
bai
, hor zaudete biok; zelda ilun horretan gatibu. Hor zaudete biok bai, zu, eta zure iragana.
|
|
|
Eta bai, hor zaudete biok; zelda ilun horretan gatibu. Hor zaudete biok
|
bai
, zu, eta zure iragana. Orainik eta etorkizunik ez den munduan.
|
|
|
Hori izango zen herria seguruenik, horri buruz entzunda nuen, baina ez nuen inoiz ikusi, bizi osoan ez nintzelako menditik mugitu. Herria, gizakiak bizi zireneko, eraikinez beteriko lekua omen zen eta hala zirudien, jende mordoa baitzegoen leku guztietatik eta eraikin piloa ere
|
bai
. Han utzi gintuzten, lorez beteriko gela ilun batean.
|
|
|
Egun batean opariz inguraturik esnatu nintzen. Hura
|
bai
zoramena! Umetxoa pozaren pozez zegoen, eta han egon zen, nire ondoan, goiz osoa opariak zabaltzen eta gero beraiekin jolasten.
|
|
|
Han egon nintzen botata egun piloa. Zabortegira doan kamioia pasatzen zen
|
bai
, baina ez gintuen batzen, gintuen esaten dut, ni ez nintzelako han pinu bakarra, beste bi zeuden, nire egoera berdinean, han botata. Orain arte bizirik iraun dugu, niri, besteei bezala, noizean behin lorontzira ura botatzen zigutelako, baina kalean sikatzen hasiak ginen.
|
|
|
|
Bai
, baina zorigaiztoko haiek ez zituan eguraldiaren ondorio edo kulpa izan, ijitoarena baizik.
|
|
|
|
Bai
. erantzun zion Puskasek, nahiz eta bazekien erantzun hark ez zuela Tomas konbentzitu, ezta bere burua ere.
|
|
|
|
Bai
.
|
|
|
|
Bai
Adolf ek esan dit kotxe batera nola sartzen zuten ikusi duela. Zer egin dezaket Margot etxera ekartzeko?
|
|
|
|
Bai
, Margoten gutuna!. Bum, bum, bum... bihotzeko taupadak bizkortzen ari zaizkit, gero eta arinago, gero eta arinago.
|
|
|
|
Bai
, baina zer...
|
|
|
Aste bat daramagu infernu honetan, ez dugu jatekorik, ez urik, ez ezer, baina Margotekin nago eta hori da garrantzitsuena. Momentu oro jendea hil egiten da gure inguruan, kiratsa ez da inoiz joaten eta erretzeko prest dauden gorputzez beteriko piloak ikus ditzaket bata bestearen gainean," dutxara" doazen ilara handiak ere
|
bai
. Bat batean txilibitu baten soinua entzuten da:
|
|
|
|
Bai
! Hemen!
|
|
|
|
Bai
! Petter Bundchen!
|
|
|
Ez!
|
Bai
, Petter ezagutzen dut eta hona ekartzera derrigortu nuen. Berak ez du zerikusirik, nire errua da.
|
|
|
Gizon hau hiltzen ez baduzu, nik hilko zaitut eta ondoren zure familia osoa ere
|
bai
agindu diote Petterri nagusiek.
|
|
|
Eta izekok gosaltzera deitu nau.
|
Bai
, gaur ere goiz atera behar izan omen du amak. Eta izekok eraman behar izan nau eskolara.
|
|
|
Edo bere ipuinetako munduetara igual.
|
Bai
bere ipuinetako munduak ditu maiteen. Bere munduak direlako haiek.
|
|
|
Irakurtzea maite du amak, eta idaztea ere
|
bai
. Niri asko gustatzen zaizkit amaren ipuinak.
|
|
|
Horrek bete egiten nau. Oroit ditut
|
bai
, amaren ipuinak. Mundu ezberdinez idazten zuen amak beti.
|
|
|
Lagunekin nagoenean, idazten behar nuke.
|
Bai
, etxe handi hura bezala da bizitza; leihoez bestalde askatasuna ikus dezakedalako. Eta nik ezin izaten dut ene begirada leihoetatik aldendu, eta ezin izaten dut askatasuna eskuratu, kanpoan dagoelako.
|
|
|
Baina honek
|
bai
, mendi honetako artzain guztiok dakigu pago hau berezia dela. Niri aitonak esan zidan, eta aitonak ez zuen gezurrik esaten.
|
|
|
|
Bai
, uste dut niretzat izan dela ideak eta sentipenak espresatzeko kanal pribilejiatu bat. Beste kodigo batzuetan iristeko gai ez nintzen geruza batzuk ikutuarazi dizkidana.
|
|
|
Askotan prosan, edo gertatu izan zait, edo nire anaiari ere inoiz hitzez elkarrizketa, familiarteko elkarrizketan esateko gai izango ez nintzen gauzak, anaiari bertso kontestu batean esatea. Izango balitz moduan,
|
bai
geruza pribilejiatu bat bestela azaltzeko gai izango ez ginatekeen sentimenduak azaltzeko, bestela egiteko gai izango ez nintzatekeen kritikak egiteko, eta bestela espresatzeko zaila zaidan sentimendu batzuk hunkitzeko.
|
|
|
Nola? neska hau
|
bai
, neska honek potroak dizkik. Zirrikitu hortatik egin zuen bere bidea Maialenek, baina gero bera jabetu zen eta hori sekulako meritua da, egin nahi zuena ez zela hori, eta joan zen bere ikuspegi propioa, emakume eta pertsona ikuspegi propioa lantzen eta pixkanaka pixkanaka iritxi da hain ikuspegi fina eta afinatua izatera, gozamen bat dela gaur egun entzutea ezta.
|
|
|
Zirrikitu hortatik egin zuen bere bidea Maialenek, baina gero bera jabetu zen eta hori sekulako meritua da, egin nahi zuena ez zela hori, eta joan zen bere ikuspegi propioa, emakume eta pertsona ikuspegi propioa lantzen eta pixkanaka pixkanaka iritxi da hain ikuspegi fina eta afinatua izatera, gozamen bat dela gaur egun entzutea ezta. Eta horrek ekarri du bere ondokoak ere, hobetu egin garela,
|
bai
gure sexismoari dagokionez eta baita gure gaitasun artistikoari dagokionez ere. Eta jakina ezta maialen bakarrik, bere inguruan emakumezko asko eta gizonezko asko ibili gara, eboluzionatu arazi duguna bertsolaritzan generoaren ikuspegia.
|
|
|
Niri ahalegin handia eskatzen duen prozesu luzea iruditu zitzaidan, egun osoko prozesua. Eta horri aurre egiteko ez da trebezia bakarrik behar, baizik eusteko eta erresistentziarako gaitasuna ere
|
bai
.
|
|
|
Ez dakit, zirkulazioa eta ideiak ere hobeto mugitzen direla.
|
Bai
, eta gainera oinez egiten da bi eratan, modu metaforikoan, eta modu fisikoan. Modu fisikoan, alegia, mendira joanez, eta pentsatuz, eta bueltak emanez, jarrerari, gauzen zentzuari, zure bilakaera hori, eta baita ere oinez denboran zehar.
|
|
|
Txapelketa aurreko garaian belaki bihurtzen gara, inguruko dena xurgatzen dugulako eta bele ere
|
bai
, besteen ideiak harrapa genitzakelako. Eta bele eta belakitasun horren barruan bakoitzak dauzka bere metodoak, baina esango nuke oso erne egotean datzala, sekretua.
|
|
|
Baldin eta hau eta hau egiten badut saio aurretik emaitza ona izango da, hori ez da existitzen, eta batzutan ustez oso ondo zaude, eta tabladura atera eta beldurrak hasten zaizkizu, edo ez dituzu bertsoak ondo ikusten, ez datorkizu ideiarik. Kontrakoa ere
|
bai
, oso nekatuta zoaz eta behar bada egun brillante bat daukazu. Nekearen barruan axolagabekeria puntu horrek zaramatza gauza brillanteak egitera.
|
|
|
Funtzio nahi bada hizkuntzari lotua, herriari lotua, nahiz eta herria esatea pixka bat anbiguoa den, baina
|
bai
, Euskal Herriari lotua. Herrialde guztietako jendea biltzen da, eta bertsolariak ere halatsu, herrialde ezberdinetatik biltzen gara, euskarazko jardun bat da, sortzailea da, baikorra da, badaukagu horretan, eta lur hori lantzen aritzeko kontzientzia, beraz ez da karrera indibidual bat, edo ez hori bakarrik.
|
|
|
|
Bai
, nik uste dut bertso txapelketa nagusia dela euskal idazle onenek, edo herrialde bateko idazle onenek, literaturzaletasuna sustatzeko egingo dugu lau urtean behin herrialde honetako idazle onenen lehiaketa bat, goiz batean, ipuin onena nork idatzi. Eta horrek konbokatuko balitu milioika pertsona lehiaketa hori jarraitzera.
|
|
|
Eta egia da horri karga kendu nahian aritzen garela, eta benetan esaten gure helburuak benetan beste batzuk direla, karrera pertsonal bat badagoela baina helburu kolektiboak lehenesten ditugula. Eta nik uste dut hori benetan esaten dugula, gero topikotzat juzkatu liteke, eta esan,"
|
bai
, zuek beti hain lagunartean, eta beti lehiarik ez dagoela esaten, eta gero denak lehiara zoazte". Eta egia da azken batean, badago lehiaren konponente hori, eta badago batez ere lehia autosuperazio bezala ulertuta, pixka bat bertsolaritza ere lehia ulertzeko modu berezi bat da.
|
|
|
Eta uste dut horrek ere talde giroa indartzen duela. Alegia,
|
bai
txapelketa da, lehia da, norberak ahalik eta ondoen egin nahi du, ahalik eta puntu gehien bildu, baina beti beste batekin ari da, elkar lanezko jardun bat da, ikuskizuna aurrera ateratzeko eta maila onean aurrera ateratzearen kontzientzia ere badaukagu, beraz nolabait desio dugu bestek ere ondo jardutea.
|
|
|
|
Bai
azkenean objektuak berak ez dauka halako baliorik, balioa ez da objektua baizik eta horrek esan nahi duena. Eta gero bestalde, bueno, saria txapela izatearen kuriositatetxo hori.
|
|
|
Buruan zapia ibilita gainean txapela jantzi ote litekeen, edo kabitzen ote den, edo nola ematen duen batak eta besteak. Eta polita izan zen ikustea
|
bai
bata eta bai bestea buru batean posible dela jartzea eta ondo geratzen direla.
|
|
|
Buruan zapia ibilita gainean txapela jantzi ote litekeen, edo kabitzen ote den, edo nola ematen duen batak eta besteak. Eta polita izan zen ikustea bai bata eta
|
bai
bestea buru batean posible dela jartzea eta ondo geratzen direla.
|
|
|
Tentsio haundi bat. Begiak zabal, belarriak zabal, adimenak zabal, hor
|
bai
, alerta esango nuke.
|
|
|
Hala ere ez dut uste ez gutxietsi, ez gehiegi handietsi behar denik inprobisazioa, inprobisazioak bere mugak ditu, sorkuntzarako bere mugak ditu, eta aldi berean bere potentziala dauka arte sorkuntza moduan. Eta zehazki geureak, eta kantu inprobisatuak, kantu inprobisazio biluziak ba uste dut dituela potentzial batzuk beste batzuk ez dituztenak eta aldi berean ba oso muga zurrunak ere
|
bai
. Zer da erakusten ari dena bertsolaritza?
|
|
|
Entzulea hasten da hasieratik bertsoa entzuten eta ez daki bertsolariak nora daraman. Bertsolariak
|
bai
, bertsolariak ba daki entzulea nora daraman eta berak nora iritxi nahi duen. Hain zuzen, aldez aurretik pentsatu duen puntu hortaraxe.
|
|
|
|
Bai
, zentzumenen liberazioa edo lotura, ez dakit zer den. Zeren eta askotan tentsio goreneko momentutan sortzen duzu ongien.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu,
|
bai
ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat, hitzarekin jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta
|
bai
entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Bertsolaria da pertsona bat espazio ezberdinetan mugitzen dena eta gainera egokitu egiten dena espazio desberdinetara. Uste bertsolaritza ba dela intergenerazionala ere,
|
bai
bertsolarion aldetik eta publikoaren aldetik. Aurten nik urbian artzaiekin kantatu eta hurrengo egunean, 21 urteko ikasleekin kantatu nuen arrasaten instituto politeknikoan.
|
|
|
Hurrengo egunean akaso jubilatu bazkari batean kantatu dezaket. Eta hurrengoan gazteetxe batean, orduan
|
bai
bertsolariok daukagun harremana intergenerazionala da eta oso ofizio gutxitan ikusi dezakegu laurogei urteko pertsona bat, joxe agirren modura eta 19ko bat, Miren Amuriza, elkarrekin kotxean joaten jaialdi batera, eta hor ikaragarri ikasten du larogeikoak eta ikaragarri ikasten du hemeretzikoak"
|
|
|
Uste dut behar dugula pixka bat hori ere, denok gizaki bezala, baina euskaldunok ere
|
bai
, mirestea, hau da, eredugarriak diren sortzaileak hor daudela, eta hizkuntzaren gaitasuna eta artearen gaitasuna gorenera edo behintzat gu baino gorago eraman dezaketen pertsonak badaudela ikustea, behar du herri batek. Eta nik uste bertsolariek hori sinbolizatzen dutela.
|
|
|
Eta
|
bai
, nire ustez, gaur egungo bertsolarien ezaugarri nagusietako dela esango nuke dela beren bertsokeraz asko pentsatzen dutela. Eta obserbatzen dutela zer egiten duten, zer egin nahi duten, zeinentzat, zeinentzako ari diren kantari, zein funtzio betetzen duten plazetan...
|
|
|
Kontrakoa ere
|
bai
, oso nekatuta zoaz eta behar bada egun brillante bat daukazu. Nekearen barruan axolagabekeria puntu horrek zaramatza gauza brillanteak egitera.
|
|
|
Asko jantzi, jende askorekin egon, asko entzun, nik badaukat urte batzutan hori egin izanaren kontzientzia, asko entzun. Bertsolaria herriz herri dabil, jende asko ezagutzen du, entzun egin behar du, jendeari, egin behar du nolabait esanda tenperatura hartzen egon etengabe, pertsona ezberdinei, jendeari, gizarteko geruza ezberdinei, eta nik uste dut irakurri ere
|
bai
, kultura arlotik jantzi egin behar duela, gero zerbait eman ahal izateko.
|
|
|
Gehiago jasan ezin duenenan bertsolaria isilik eta kontextuak ere eskatzen duenenan bada garaia hasteko eta ezin dezu gehiago jasan zure burua isilik eta jendeak ere eskatzen du. Hasi eta hasi beharra daukazulako, nundik hasi ere ez dakizu, beharbada
|
bai
nora zuazen baina ez nondik hasi. Dena, poro guztiak eta belarriak eta dena itxi egiten duzula zure baitan hurbiltzen zerala konzentrazio maila harrigarri bat lortzeko, ez dezu jenderik ikusten, zure bertsoan bakarrik zaudela eta igual, da hori sentsumen guztiak blokeatu eta buru barrenen mugilduta lortzen den gauza bat, ezta?
|
|
|
Improbisazioak bere mugak ditu, sorkuntzarako bere mugak ditu eta, aldi berean, bere potentziala dauka arte sorkuntza barruan eta zehazki geurea dala, kantu improbisatuak, kantu improbisazio biluziak, ba uste dut, dituela potentzial batzuk beste batzuk ez dituztenak eta, aldi berean, oso muga zurrunak ere
|
bai
, ezta?
|
|
|
Gertatzen dena da entzulearentzat kontrako prozesua dela. Entzunlea hasten da hasieratik bertsoa entzuten eta ez daki bertsolariak nora daraman, berstolaria
|
bai
, bertsolaria badaki entzunlea nora daraman eta berak nora iritsi nahi duen hain zuzen aldez aurretik pentsatu duen puntu hortaraxe. Atzekoz aurrera egiten dugu beraz.
|
|
|
Ni bertsoaren bidez eta bertsoaren inguruan expresatzen naiz. Eta bertsoak lagundu dit ere nere burua, ez dakit, ulertzen edo nere burua expresatzeko modua eman dit eta
|
bai
, izan liteke nere barruan parte dan zerbait da bertsoa.
|
|
|
Eta nola, ahin zuzen, bertsolaritza politikoa nolabait? Politikoa esatean ba, horixe ba, kritikatzea
|
bai
franquismoa bera, bai egoera bera, eta baita halako alde erreinbindikatiboa edo eskubideen aldarrikapen ere, nola gertatu daiteke franquismon. Ba arrazoia sinple sinplea da.
|
|
|
Eta nola, ahin zuzen, bertsolaritza politikoa nolabait? Politikoa esatean ba, horixe ba, kritikatzea bai franquismoa bera,
|
bai
egoera bera, eta baita halako alde erreinbindikatiboa edo eskubideen aldarrikapen ere, nola gertatu daiteke franquismon. Ba arrazoia sinple sinplea da.
|
|
|
|
Bai
baina plazara ez ziran irtetzen
|
|
|
erarekin emanen ditut, emanen dut era bukaera duten oinak bota behar dituzue,
|
bai
ados?, beti bezala, txandaka.
|
|
|
Egun batian itzuli naiz ni
|
bai
etxera
|
|
|
Eta hor zegoen ondoan
|
bai
nere izeba
|
|
|
Prestatu, nik uste, eserita
|
bai
koadernoko lana badala, nik uste inportantena nere kasuan behintzat, ez zutik baizik oinez egiten dala. Eta hor pentsatzen diren gauzak edo hartzen diren erabakiak dira jarrerari dagozkionak, begiradari, ze tipotako bertsokera egin nahi duzun eta nun kolokatzen zeran bertsoarekiko, eta bertsoaren bidez munduarekiko edo proposatzen zaizkizun gaiekiko.
|
|
|
Txapelketa aurreko garaian bihurtzen gara belaki, inguruko dena xurkatzen dugulako. Eta bele ere
|
bai
besteen ideak aipa genetzakelako. Eta bele eta belakitasun horretan bakoitzak dauzka bere metoduak, baina esango nuke oso erne egotean datzala sekretua.
|
|
|
|
Bai
|
|
|
|
Bai
. Ofiziok honen arabera izango da.
|
|
|
Hitzen jolasa, hitzekin jolastearen plazera, norbere ideiak bertsotan jarri ahal izatea den arma. Ideiak, zirikarako, umorerako, maitasunerako, ideia ideologikoak, ideia sozialak eta politikoak, bertsotan jarri ahal izatea den komunikazio estrategia eta erreminta, hitzen edertasun hori, kantakera, doinuak, hor azkenean espresatzeko eta izateko modu berri bat deskubritzen duzu, bere xumean nik uste ikaragarri aportazen duela bertso eskolako bizipen horiek, eztabaida dialektiko horiek,
|
bai
, nik uste gaur egungo bertso mundua ezin dela ulertu bertso eskolarik gabe, eta bertsogintza suspertzeko eta bizitzeko ba ezinbesteko erreminta izan dela.
|
|
|
Autogestioa hitza oso ondo jakin gabe hortan hasi ginen eta gainera erabaki genuen 86ko txapelketaren arrakastaren ondoren gurea ez zela bertsolarientzako enpresa bat, gurea ez zela bertsolarien sindikatu bat, gurea proiektu kultural bat zela eta orduan erabaki genuen bertsolariek bakarrik ez genuela ezer pintatzen eta bertsolari eta bertsozale arteko elkarte bat osatzea, non
|
bai
zuzendaritza organuetan eta bai herrialde bakoitzeko zuzendaritzetan, bai bertsolari eta bertsozale, nahasian eta berdinean elkartuko ginen. Eta kultur proiektu horri jarraitzea izan da, azken 22 urtetako lana.
|
|
|
...a hitza oso ondo jakin gabe hortan hasi ginen eta gainera erabaki genuen 86ko txapelketaren arrakastaren ondoren gurea ez zela bertsolarientzako enpresa bat, gurea ez zela bertsolarien sindikatu bat, gurea proiektu kultural bat zela eta orduan erabaki genuen bertsolariek bakarrik ez genuela ezer pintatzen eta bertsolari eta bertsozale arteko elkarte bat osatzea, non bai zuzendaritza organuetan eta
|
bai
herrialde bakoitzeko zuzendaritzetan, bai bertsolari eta bertsozale, nahasian eta berdinean elkartuko ginen. Eta kultur proiektu horri jarraitzea izan da, azken 22 urtetako lana.
|
|
|
...nen eta gainera erabaki genuen 86ko txapelketaren arrakastaren ondoren gurea ez zela bertsolarientzako enpresa bat, gurea ez zela bertsolarien sindikatu bat, gurea proiektu kultural bat zela eta orduan erabaki genuen bertsolariek bakarrik ez genuela ezer pintatzen eta bertsolari eta bertsozale arteko elkarte bat osatzea, non bai zuzendaritza organuetan eta bai herrialde bakoitzeko zuzendaritzetan,
|
bai
bertsolari eta bertsozale, nahasian eta berdinean elkartuko ginen. Eta kultur proiektu horri jarraitzea izan da, azken 22 urtetako lana.
|
|
|
Eta gero egin genuen apropos idekidura bat. Esanez, beste jende bat ere badago, goazen ezagutzera, goazen esperientziak trukatzera... berandu xamar jada, gure bertsolari ibilbidea finkatu eta gero baina bereziki
|
bai
, espainieraz egiten dezimagintza horretatik jaso ditut, bereziki Mexikotik, eta Mexikoko repentismo...
|
|
|
Esan ohi da poema omerikoetaz, bere funtzioa zen jakintza modu bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko modu bat, ziren orduko, orduko software ak ziren, ez? orduko, orduko artxiboak eta zentzu horretan, tradizionalki, bertsolariak edo bertsogintzak eta antzeko fenomenoak; koplak eta zera, izan dira herri bateko gertakizunak, istorioak, e, e, e, moralitateak transmititzeko modu bat eta zentzu horretan izan du paper, paper memoristiko hori, dudarik gabe,
|
bai
, bai.
|
|
|
Esan ohi da poema omerikoetaz, bere funtzioa zen jakintza modu bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko modu bat, ziren orduko, orduko software ak ziren, ez? orduko, orduko artxiboak eta zentzu horretan, tradizionalki, bertsolariak edo bertsogintzak eta antzeko fenomenoak; koplak eta zera, izan dira herri bateko gertakizunak, istorioak, e, e, e, moralitateak transmititzeko modu bat eta zentzu horretan izan du paper, paper memoristiko hori, dudarik gabe, bai,
|
bai
.
|
|
|
Gaia jarri aurreko instantearen ezaugarria alerta esango nuke. Begiak zabal, belarriak zabal, adimenak zabal, hor
|
bai
, dena jasotzera, gaia ongi entzutera, ondo kaptatzera eta integratzera zure barruan aukeratzeko ikuspuntu bat eta aukeratzeko enfoke bat. Bai, tentsio handi bat esango nuke, tentsio handi bat.
|
|
|
Begiak zabal, belarriak zabal, adimenak zabal, hor bai, dena jasotzera, gaia ongi entzutera, ondo kaptatzera eta integratzera zure barruan aukeratzeko ikuspuntu bat eta aukeratzeko enfoke bat.
|
Bai
, tentsio handi bat esango nuke, tentsio handi bat.
|
|
|
Bertsolariek ez dute buruz ikasitakoa botatzen, unean bertan sortzen dutena baizik. Eta oso modu zailean sortzen dituzte gainera, doinua, errimak, hainbat poesia egitura, gaiari erantzun, aurrekoaren bertsoari ere
|
bai
eta abar. Gauza asko egin behar dira aldi berean."
|
|
|
|
Bai
, badaude beste gauzak ere, bakarrizketak daude, antzerkia dago, baina beti badago nolabait esanda gidoi bat, erreproduzio bat, prestatze bat atzetik, eta bertsoan berriz zoaz egunero bertsotara jakin gabe egun horretan, egun hori den erridikuloaren eguna, edo egun hori den distira berri baten eguna, ez dakizu bost minutu lehenago zer gertatuko zaizun, zer gertatuko den. Eta hori da.
|
|
|
Nahiago niken,
|
bai
,
|
|
|
Edo
|
bai
, izan bai, zer edo zer edo,
|
|
|
Edo bai, izan
|
bai
, zer edo zer edo,
|
|
|
Oraindik ere
|
bai
, batzuetan.
|
|
|
ondo pasatzeko ere
|
bai
tarteka.
|
|
|
ez egote baina
|
bai
izate
|
|
|
Beste ezer baino lehen horixe aitortu nahi dizut, irakurle. Tira, musika entzun
|
bai
, baina ez naiz ezein talderen jarraitzaile sutsua, ez ezein musika estilo edo eskolarena. nuke, nire inguruko jende askok legez, orduak eta orduak eman musikaz hitz egiten.
|
|
|
estuagoa gorbata, hobeto hitz egiten zuen gaztelaniaz. Amerikana bana
|
bai
, baina lepoa estutzen zien gorbatarik gabe azaldu ziren biak Bartzelonara.
|
|
|
" Nitaz dena dakiela uste duena, erabat okerturik dago. Nire lana nire intimitatetik sortzen da,
|
bai
, baina ez du inoiz agerian uzten. Gainera, mundu guztiak ahaztu egiten du nire proiektuen erdiak ez duela nitaz hitz egiten, besteez baizik".
|
|
|
Baina, noski, garai hartan hitz egin zitekeen modurik argienean". Denbora eta egunak honen portadako argazkiagatik galdetuta,
|
bai
, Antonio da, poema batean agertzen den berbera: " Zuen larrainean/ azken udan/ egin nizun argazki bakarrak/ murgilarazi nau gaur gogorapenetan".
|
|
|
Ez du izan gureak, noski, aipatu erakusketako izendegiari kasu eginez gero, behintzat. Modernitateak oro har
|
bai
, ordea. Ez akaso Donostian, baina bai, adibidez, Alemania aldean.
|
|
|
Modernitateak oro har bai, ordea. Ez akaso Donostian, baina
|
bai
, adibidez, Alemania aldean. Hain zuzen ere, Donostiakoa nolabait hauspotu zuen Weimarko Errepublikako kultur iraultzaren baitan.
|
|
|
Estuagoa izan zen, agian, Un chien andalou filma ikusi bitartean labanak begia labaintzen duen eszena hartan, Breslauerrek zorabiaturik Man Ray nahigabe besarkatu zuenekoa. Elkarri erretratuak egin zizkioten,
|
bai
, baina edo gazte alemaniarrak nahikoa zekiela ebatzita, edo hasiberriak hartzeko gogorik ez zuela erabakita, haren kontura jartzeko esan zion Emak bakia filmaren egileak.
|
|
|
Bidaia hartako argazkiak, oro har, ez dira leku esanguratsu, monumentu garrantzitsuei egindakoak Loiolako basilika izango da salbuespena.
|
Bai
, aldiz, detaile txiki, atentzioa ematen dioten pertsonaia, batez ere haur gazteenak. Donostiakoak, portu aldekoak; Iruñekoak, karrika estanpak.
|