|
2000
|
|
|
Gero, kanpinera itzultzean, Tom hurbildu zait eta, nik ezertxo ere galdegin gabe, jakinarazi dit bidaia hau bere aspaldiko ametsa dela, eta betidanik ezagutu nahi izan duela Mendebaldea, bai parke nazionalak
|
bai
hiriak. Horren ondotik azaldu dit San Frantziskotik Los Angelesera, eta handik Mexiko aldera jotzeko asmoa duela, hain zuzen ere amaren jaioterria ezagu  tzera.
|
|
2001
|
|
|
Lurra gutxi batzuen eskuetan geratu zen, eta txikiek beraien hiritar aske izatea mantentzeko lurra saldu eta lanean hasi behar izan zuten. Baina (bai landan edo
|
bai
hirian) lana esklaboei eginarazi zieten, eta hiritar asko lanik gabe pobrezian murgildu ziren. Era honetan, aberatsenen eta pobreenen arteko zuloa handituz joan zen, bigarren gizarte taldea ikaragarri ugarituz.
|
|
2002
|
|
|
Gehienak Cotylorhiza tubercalata espeziekoak dira, ez baitute zikintzen. 80ko hamarkadaren amaieran hasi ziren marmokak agertzen eremu horretan, eta laster ohitu ziren planktonez osatutako itsaso gazi eta aberatsera, bai nekazaritzan,
|
bai
hiri hondakinetan. Azterketa baten arabera, 1997an 2.650 tona nitrogeno tona iristen ziren itsasora.
|
|
2003
|
|
|
artikuluak dioenez, zirkulazio egintzak dira motordun ibilgailuen ibilerak sortarazten dituen arriskuaren ondoriozkoak, bai garaje eta aparkalekuetan daudenean,
|
bai
hiri barnean edo batetik bestera zirkulatzeko modukoak diren bide publiko edo pribatuetan dabiltzanean, baita, gaitasun hori agertzen ez badute ere, erabilera komunekoak diren bide edo lursailetan doazenean ere.
|
|
|
Hala ere, lehentasuna dute zailtasun bereziak dituzten pertsonentzako (ezgaituak, gaixoak edo arrisku sozialean dauden haur eta gazteak) opor programek eta Iruñetik kanpo egiten diren auzolandegiek. Horregatik, Udal Zerbitzuaren deia
|
bai
hirian bai beste eskualde batzuetan bizi direnentzat da. Boluntario programen baldintzak ez dira berdinak kasu guztietan.
|
|
|
2005 urtean bukatuko den proiektu honen helburua da, halaber, elikagaien artisau produktuen elaborazioa hobetzea, programaren eraginpeko eremuaren barruko tokiko produktuak balorizatzea eta, gainera, landa ingurunean enplegu sorgune berriak garatzen laguntzea. AFAMMERen esanetan, azken urteotan nekazaritzako elikagaien gero eta eskaera handiagoa dago,
|
bai
hiri ingurunean, bai landa ingurunean. Pirinioen aldeko funtsezko produktu gisa, Murillok olioa, ardoa, fruitu lehorrak, gozogintza, okintza, landare kontserbak, likoreak, ozpinak eta eztia nabarmendu zituen, baita haragiaren eta esnearen deribatu guztiak ere.
|
|
|
–Motor batzuentzako kaskoaren ordez gerrikoa eraman da. Ziklomotorrek, motozikletek, hiru gurpileko ibilgailuek eta kuadrizikloek autobabeserako egitura eta segurtasun uhalak badituzte, eta hala jasota badago azterketa teknikorako txartelean, gidariak eta bidaiariek horiek erabili dituzte,
|
bai
hiri barruko bideetan, bai hiriarteko bideetan, eta hirigunea erabili beharrik ez dute izango. –Larrialdi argiak piztuko dira ibilgailua dabilen bide motarako behar den gutxieneko abiadurara iritsi ezin denean.
|
|
|
Horrela bada guztiz eder da bertuteagatik atsegin ematea. Hori da jainkosa zerutiarraren Maitasuna, zerutiarra eta
|
bai
hiri bai herritar soilarentzat balio handikoa maitalea eta maitea bertutearen kontuan beren buruaz asko arduratzera bec hartzen baititu. Gainerako maitasun guztiak bestearenak dira, jainkosa arruntarenak.
|
|
2005
|
|
|
Bere izakera biziari esker, Herran gazteak, gerora berarekin hainbat proiektutan aurkituko ditugun adiskideak egin zituen unibertsitatean: Julian Apraiz, Federico Baraibar, Julian Arbulo, etab. Gasteizko kultur mundutxo horretan aktiboki aritu zen,
|
bai
hiriko Ateneoan (klaseak emanez zein idazkari karguaz), bai Academia Cervántica ren sorreran (1873), edo baita Revista Bibliográfica bezalako proiektu editorialak aurrera eramanez ere (aldizkari hau euskaraz, latinez, gaztelaniaz, portugesez, italieraz, frantsesez, ingelesez, alemanez, katalanez eta proventzalez idatzia ei zegoen).
|
|
|
Zuhaitzen artean irekitako bidea, baso baten erdian, oso gogorarazlea da. Hiri paisaiak ere erakargarritasun handia du,
|
bai
hiri handi batean asfaltatutako kalea bada, bai alde zaharreko kalezuloak badira. Eta arteak ere badu bere lekua.
|
|
|
Google Earth en bidez, astronauta batek ikusten duen bezala ikus daiteke Lurra planeta, Globoaren inguruan nabigatu eta zooma eginez hurbildu, sagar baten xehetasunak ikusi arte. Satelite bidezko irudiek ez dute Lurraren azalera osoa estaltzen, baina
|
bai
hiri garrantzitsu gehienek eta beste hainbat eremuk ebazpen onargarri bat baino gehiago dute. Keyholeren softwarea erosi du Googleren jostailu berriak; satelitearen irudiak mapekin eta haren bilatzailearekin konbinatu ditu, eta, gainera, earth.google.com en jarri du, doan deskargatzeko.
|
|
|
Babes hiriek asiloa eta abegia eskaini behar dituzte. Herrigabeek ez dute (jaiotze) herririk, baina
|
bai
hiria eta hiritartasuna. Herrigabeek sorterria eta jaioterria galdu dituzte baina ez hiritartasuna babes hirietan.
|
|
2006
|
|
|
Nabarmenak dira, inondik ere, zerbitzu honengatik kobratzen diren tarifen arteko aldeak,
|
bai
hiri batetik besterako aldeak (hiri bakoitzeko batez bestekoez ari garela, hileko 51 eurotik 100 eurora baitoaz), bai hiri berean ere: Bartzelonako enpresa batetik bestera hileko 130 euroko aldea hauteman da; Madrilen, 104 eurokoa eta Valentzian, 75 eurokoa.
|
|
|
Nabarmenak dira, inondik ere, zerbitzu honengatik kobratzen diren tarifen arteko aldeak, bai hiri batetik besterako aldeak (hiri bakoitzeko batez bestekoez ari garela, hileko 51 eurotik 100 eurora baitoaz),
|
bai
hiri berean ere: Bartzelonako enpresa batetik bestera hileko 130 euroko aldea hauteman da; Madrilen, 104 eurokoa eta Valentzian, 75 eurokoa.
|
|
|
Helburu honekin beterano eta hiritar zibil ugari bidali zituen eta lurralde erromatarrek zituzten eskubideak eskaini zizkion. Etorritako jende berria nekazaritzarako lurren jabeak izatera pasatu ziren eta oso paper garrantzitsua betetzen zuten
|
bai
hiri eta bai herrietan. Hala ere, ekonomia tribu indigenetan oinarritzen jarraitu zuen.
|
|
|
Etxebizitza parkea %22 hazi da 1987tik, eta %4 inguruko hazkunde demografikoa izan du. Aldi berean, baso eremuak gutxitu egiten dira, bai suteengatik,
|
bai
hiri eta industria eremuak ugaritzeagatik, zuhaitzez estalitako lurren kontura. 2000 bitartean, hezegune naturalen %3 desagertu zen (ibaiak, ibilgu naturalak, padurak, hezeguneak), azalera artifizialak eraikitzearen eta nekazaritza lur bihurtzearen ondorioz.
|
|
|
Alabaina, 1512ko uztailaren 24 hartan zerbait urratu zitzaion barnean, soldadu harro eta arrotz horiek, galaz jantzirik, bere aitzinean buruxut desfilatzen ikusita. Lotsagorriturik eta ahalketurik gelditu zen, bai aitaordearen erranaz
|
bai
hiriko biztanle gehienen saldukeriaz. Gero jakinen zuenez, Tuterako edo Lizarrako jende onak ausartu ziren etsaiari buru ematera eta errege erreginen alde egitera.
|
|
2007
|
|
|
«Hi niri adarra jotzen ari haiz? Bada, ni ere
|
bai
hiri!».
|
|
|
Aireportuko komunikazioak: taxiak hirigunetik duen kostua aztertu da,
|
bai
hiriaren irteeran bai terminaletik hurbil behar adina seinale dagoen. Aireportua garraio publikoaren bidez ondo komunikatuta dagoen ere aztertu da, bai eta lehen eta azken garraio zerbitzuen ordutegiak lehen eta azken hegaldien ordutegiekin bat datozen ere.
|
|
|
—
|
Bai
hiri ere.
|
|
2008
|
|
|
daitezkeen euskal toponimoak ikertuz. Urduña ere hemen sartzen dut, zeren eta hiria Bizkaia izan, elizaz, mendez mendetan, bikaria artziprestazgo berbera baitzuen,
|
bai
hiriak, bai bere 4 herrixkek eta baita Arrastariako eta Urkabustaizko herriak ere. Horiek osatzen zuten eskualde hori.
|
|
|
Espainiako eta Frantziako Estatuetatik Euskal Herrira etorritako migratzaile kolektiboen taldeek, testuinguruagatik zein haien ezaugarriengatik, inpaktu ekonomiko, politiko eta kulturala eragin zuten, eta beste zenbait prozesurekin batera, euskal gizartearen ordura arteko egitura erabat aldatu zuten. Immigrazio horrek elementu positiboak ekarri zituen; esate baterako, indar abertzaleetan" gai soziala eta gizarteari buruzko gaia" sendotu egin ziren18 Baina, bestalde, euskaldunen kultura eta hizkuntza minorizatzea eragin zuten,
|
bai
hirietan, bai landa eremuko, baserrietako milaka eta milaka emigranteengan19, Euskal Herriko bertako hiri industrialetara emigratu zutenengan, alegia. Migrazio horiek, halaber, industria indartzea eragin zuten, bai XIX. mendean, bai XX. mendean20.
|
|
2009
|
|
|
Baina Nazario gizon tematia zen, eta berriro estutu zuen, itzalean betiere, jakina, baita modu onean ere, zuzendaria gizon ezagun bezain estimatua baitzen,
|
bai
hirian bai musika munduan ere prestigio handia zuena?, berriro eta berriro, harik eta zuzendariak Adarekin hitz egitea erabaki zuen arte:
|
|
|
Gimnasioan, izan ere, Teofilo Mariak Tasio Loidi ezagutu zuen, bere adineko mutila, gas fabrikako zuzendariaren seme nagusia zena eta bertan lan egiten zuena, mantentze laneko teknikari gisa hasieran, eta sailburu gisa gero: hots, Tasio ez zen orbetarrena bezain familia aberatsekoa, baina
|
bai
hirian ongi kokatutako familia batekoa. Loiditarren artean, monarkikoak haiek ere?, Espainia zuten. Espainia eta Erroma, jakina?
|
|
|
Hiri bakoitzak, eskualde bakoitzak, elkarreragin horri dagozkion ezaugarriak dituen aire kalitatea du. “Arnasten dugun airea etengabe aldatzen da, eta
|
bai
hiri garapenak, bai lurraren azaleko aldaketak eta klima aldaketak, munduko demografia eztandak eragindako fenomenoek, gure airearen konposizioa aldatzen dute, eta aldaketa horiek eragin handia izan dezakete denboran, kliman eta, ondorioz, gure osasunean eta gure ekosistemetan”, azaldu du Ingurumen Ministerioak. Bestalde, jardunaldi honetan, meteorologia herritarrei hurbildu nahi zaie, eta herritarrek Aemet bezalako erakundeen lana ezagutu nahi dute.
|
|
|
Naturako turismoa eta ingurumen boluntariotza Era guztietako animalia eta landareak ikustea eta argazkiak ateratzea ez da zaila Espainian, Europan biodibertsitate handiena duen herrialdean.
|
Bai
hirian bertan, espezie oso desberdin eta harrigarriak bizi diren herrian, baita leku natural aproposagoetan ere, aukera handiak daude. Nabarmentzekoa da hegaztien behaketa; Estatu Batuetan edo Erresuma Batuan, “birdwatching” deritzonean, masa fenomeno bat da.
|
|
|
Hezkuntzatik hasi zen kontua, lehenengo ikastoletan eta geroago eskola publikoan euskal lerroak etengabe irekiz, eta gaur egun, ikastetxe pribatu batzuk kenduta, euskarazko irakaskuntza zabaldurik dago auzo guztietan. Helduen euskalduntze esparruan beste hainbeste esan dezakegu eta bai AEKn,
|
bai
hirian hain sustraiturik dauden beste euskaltegietan (Bilbo Zaharra, Gabriel Aresti, Ulibarri...) lan itzela egin da. Honen isla da Korrika datorren bakoitzean (eta laster dator aurtengoa) Bilbon izaten den giroa; ez da leku guztietan ikusten.
|
|
|
Gimnasioan, izan ere, Teofilo Mariak Tasio Loidi ezagutu zuen, bere adineko mutila, gas fabrikako zuzendariaren seme nagusia zena eta bertan lan egiten zuena, mantentze laneko teknikari gisa hasieran, eta sailburu gisa gero: hots, Tasio ez zen orbetarrena bezain familia aberatsekoa, baina
|
bai
hirian ongi kokatutako familia batekoa. Loiditarren artean –monarkikoak haiek ere–, Espainia zuten –Espainia eta Erroma, jakina– ikurren ikur eta bereizgarrien bereizgarri, baina ez zuten Euskal Herria ahazten –Aberri Handia eta aberri txikia bereizten zituzten, nolabait esatearren, txikia Handiaren mende ulertzen bazuten ere–, halako eran, non amak euskaraz egiten baitzuen seme alabekin, nahiz eta ez aitak –" Euskara erlikia bat da, eta erlikiak ere inportanteak dira" esaten zien honek etxekoei, haatik–, ez zekielako; eta esaten zuen:
|
|
|
Baina Nazario gizon tematia zen, eta berriro estutu zuen –itzalean betiere, jakina, baita modu onean ere, zuzendaria gizon ezagun bezain estimatua baitzen,
|
bai
hirian bai musika munduan ere prestigio handia zuena–, berriro eta berriro... harik eta zuzendariak Adarekin hitz egitea erabaki zuen arte: zure aita etorri zait, eta hau eta hura, baina nik uste dut...
|
|
2010
|
|
|
Beti esan izan dut proiektuzalea naizela. Orain hiru denboraldi hasi genuen eta denbora honetan, bai klubak eta
|
bai
hiriak oso tratu ona eman didate. Pena azken urteak ez duela amaiera zoriontsua izan, azaldu du.
|
|
|
–Besoetan daukat nik motorra, eta honekin aski dut?. Hala ere, bai Regina enean eta
|
bai
hiriko geometria gorabeheratsuan ere, noiznahi egiten zuen oztopo, eta hartarako egoten ginen Bibi edo ni haren ondoan laguntzeko, baita, nekatzen eta aspertzen zenean, batetik bestera ibiltzeko ere. Lantegira joaten hasi zenean, berriz, gure lehengusu Natalio hartu zuen laguntzaile, osaba Ismaelen semerik zaharrena, Teok, denborarekin, semetzat hartu eta bere kuttun egin zuena.
|
|
|
Bortz Junkers Ju aparatuek, espainolek gidatutako bik eta alemanek tripulatutako hiruk? 250 kiloko bonbak askatu zituzten
|
bai
hirian bai portuan. Lau pisu edo gehiago zituzten eraikuntzak hondakin bihurtu zituzten Bilboko auzoetan.
|
|
|
/ (OFF) Munduko Txapelketa garapenerantz bideratu nahi genuen. Egia esan, nik dakidala behintzat, eta ni gobernuan nengoen, (ON) gobernuko kide guztiak Athlone ren alde zeuden;
|
bai
hirikoak, bai probintziakoak eta baita nazio osokoakere. / Eta gero jakin genuen aldaketa bat egin zutela.
|
|
|
Dena den, tokiko eskala gainditzen duten planifikazioak beharrezkoak dira,
|
bai
hiri handien zeharkako antolamendua (Baiona Angelu Miarritze, Donostialdea, Iruñerria eta Bilboaldea) bermatzeko, baita bestelako eskualdeen behar eta baliabideak integratu eta horiei erantzun bat emateko. Tokiko dinamika espontaneoaalde batera utzi behar da, eta planifikazioa horien batura hutsetik aldendu.
|
|
|
Kuba, Txina, Vietnam, Mozanbike, eta abar. Kapitalismoa sustraiturikzegoen zenbait herrialdetan ere langileen mugimendu iraultzaileak,
|
bai
hirietan bailandetan, agertu ziren 1960ko hamarkadan.
|
|
|
Ikus daitekeenez, hemeretzigarren mendeko bizitzatik ezin bananduzko elementua zen erlijioa,
|
bai
hirian gune berriak sortzean, bai hirigune historikoetan. Sentitzeko modu espiritual hori Erdi Aroko formen eta hizkuntzaren bitartez adierazten zen.
|
|
|
Eraikinek gorantz birbideratzen dute, eta abiadura bikoiztu dezakete, turbinak aprobetxatu egiten baitu. Isilik funtzionatzen dute, eta hori ezinbestekoa da jendea bizi den lekuetan,
|
bai
hirikoetan bai landa eremuetan. Ardatz horizontalekoek ez bezala, haizearen abiadura txikiekin jartzen dira martxan, eta haizebide gogorrekiko erresistenteagoak dira.
|
|
|
Bere lanak zentzua du etxebizitza izateko eskubidea paper bustian geratzen denean edo lurrikara batek bidean aurkitzen dituen eraikuntza guztiak suntsitu ondoren. Etxerik ez duenari teilatua emateaz arduratzen diren GKEak dira,
|
bai
hirietako kokaleku eskasetan bizi delako, bai naturaren gutiziek hala erabaki dutelako. Adibidez, Un cielo para mi país, Latinoamerikako eta Karibeko 18 herrialdetan dagoen erakundea, 1997an sortu zenetik 70.000 larrialdi etxebizitza baino gehiago eraiki dituena eta 250.000 boluntario baino gehiago mobilizatu dituena.
|
|
|
Abuztuko salerosketen urtetik urterako igoera zortzirena da jarraian, bi urtez beherakada jasan ondoren. Abuztuan eskualdatutako finken guztizkoari dagokionez,
|
bai
hirikoak (etxebizitza barne), bai landakoak, 152.836 izan ziren, hau da, aurreko urteko hilabete berarekiko %13, 7ko igoera eta 2010eko uztailean baino %9, 4 txikiagoa, Estatistikako Institutu Nazionalak (INE) argitaratutako jabetza eskubideen eskualdaketen estatistikarekin bat etorriz. Finken salerosketak 86.732 izan ziren, 2009ko abuztuan baino %19, 7 gehiago, baina uztailean baino %5, 4 gutxiago.
|
|
|
" Besoetan daukat nik motorra, eta honekin aski dut". Hala ere, bai Regina enean eta
|
bai
hiriko geometria gorabeheratsuan ere, noiznahi egiten zuen oztopo, eta hartarako egoten ginen Bibi edo ni haren ondoan laguntzeko, baita, nekatzen eta aspertzen zenean, batetik bestera ibiltzeko ere. Lantegira joaten hasi zenean, berriz, gure lehengusu Natalio hartu zuen laguntzaile, osaba Ismaelen semerik zaharrena, Teok, denborarekin, semetzat hartu eta bere kuttun egin zuena.
|
|
2011
|
|
|
Umm Quito, Hau
|
bai
hiria! 2.800 metroko altueran dago eta hiriguneak 320 hektareako zabaleta du.
|
|
2012
|
|
|
Irlako emakumeak oso argiak dira; mespretxatu egiten dituzte senarrak, eta oso gogoko dituzte kanpotarrak, hauetariko asko samar izaten baita beti Gortean beheko kontinentetik joanda,
|
bai
hiri eta korporazioen arazoengatik bai arazo partikularrengatik; baina oso gutxietsiak dira, ez baitituzte dohain berdinak. Hauen artean aukeratzen dituzte andereek beren galaiak; baina zein erraztasun eta konfiantza handiz jarduten duten izaten da iraingarriena; izan ere, senarra hain murgildua egoten denez gogoetak egiten, emazteak eta amoranteak kutunkeriarik handienak egin ditzakete haren aurre aurrean, berak papera eta tresnak baldin baditu behintzat eta astintzailerik ez ondoan.
|
|
|
hegora jo autobusa hartuta, Essaouirara joan. Hau
|
bai
hiri txikia, ederra, jende abegitsua eta hondartza luze luzeak dituena!
|
|
|
Albaitariak aholkatuko dio kasu bakoitzean bainutik bainura pasatzeko behar den denbora. Higiene ohiturak direnean,
|
bai
hirian bizi den txakurrarentzat, bai landa ingurunean bizi den txakurrarentzat, gure maskotaren ilajearen luzera oso kontuan hartu beharreko faktorea da bainu errutina planifikatzean. Ez da gauza bera ilaje (mantu) laburreko animalia bat edo ile luzeko beste bat, ilea zikintzeko joera handiagoa izango baitu.
|
|
|
7 Aisialdi ekologikoko eskaintza onak izatea Gure hirian ingurumenarekin zerikusia duten doako edo oso ekonomia mailako jarduerak bila daitezke (eta erakundeei eskatu, halakorik ez bada), liburutegira joan edo lagunekin eta familiakoekin ingurumenari buruzko liburuak, filmak edo dokumentalak partekatu, GKEren batekin edo ingurumen boluntariotzako ekimenen batekin lankidetzan aritu, etab. Turismo ekologikoaren proposamena gero eta handiagoa da, eta eskaintzak aurki daitezke ondo bilatzen bada. Oporrak ere ekologikoak eta kostu txikikoak izan daitezke,
|
bai
hirian bertan, bai kanpoan.
|
|
|
Horixe gertatzen da Euskal Herrian Bidai Txungorekin edo Gaztela eta Leonen Palentina Unibertsitateko Kultur Elkartearekin. Erakunde horiek gobernuen laguntzak edo enpresekiko akordioak kudeatzen dituzte,
|
bai
hiri barruko joan etorrietarako, bai aisialdiko bidaietarako. Hobariak distantzia ertain eta luzeko joan etorrietan RENFEren Txartel Gazteari esker, 14 eta 26 urte bitartekoek hobari bereziak jaso ditzakete, %20ko deskontuarekin, ohiko distantzia ertaineko ibilbideetan edo distantzia luzeko hegazkinetan.
|
|
|
Horietan biltzen da oraindik Afrikako iparraldeko herrialdeetatik bideratutako turismo paketatu gehiena. Luxuzko hotelak (bost izar), bai oporretakoak
|
bai
hirikoak, ez dira hain onak(% 1,5). Hiruzpalau izarreko hiri hotelak sufritzen dute gehien, eta lauhileko honetan %4, 6 eta %3, 9 jaitsi dira, hurrenez hurren.
|
|
|
Paisaia lurralde bezala ulertzen badugu, berdeari lotutako kontzeptuaz baino gehiago, natura eta gizakia elkarrekin bizi diren oinarriaz jardungo dugu.
|
Bai
hiriak bai paisaiak aintzat hartu dituzte oinarri horretan gertatzen diren prozesu sozial, kultural eta ekologiko guztiak, elkarrekiko eragileak baitira. Begirada berri honek lurraldean ekologiaren paradigma integratzeko aukera zabaltzen du.
|
|
2013
|
|
|
Bere garaiko Ingalaterrako erdi mailako jendearen portaera komedia sortu zuen, eta berak ezagututako munduaz baliatu zen bere nobeletako egoerak, pertsonaiak eta gaiak taxutzerakoan. Haren obrek txikiek eta herriko elizgizonek osatutako gizartea erakusten digute, bai herrian eta
|
bai
hiri txikian, edota Londres eta Bathera noizean behin egindako bisitetan. Baina mintza gaitezen zehatzago Austenen idazte lanaz.
|
|
|
Loreak erostea ez da aukera bakarra maite duen pertsonari opari hau emateko. Gure loreak lantzea, bai gure leihoko leiho ertzean,
|
bai
hiriko baratze batean, edo paper birziklatu edo berrerabilia duen lore bat sortzea, «maite zaitut» esateko beste modu batzuk dira modu ekologikoagoan eta pertsonalagoan. 2 Lurrin naturalak eta erakargarriak dituzten lurrinak Esentzia naturaletatik sor daitezke perfumeak eta koloniak.
|
|
|
Bizikletarekin lotutako teknologia berriak ez dira profesionalenak bakarrik. Kirolzaleek kirol jarduera ugari dituzte, bai errepidean, bai mendian,
|
bai
hirian: armazoi unibertsalen bidez, bizikleta bat edo beste gailu bat akopla daiteke bizikletaren eskulekuan, hainbat LED motetara, gauez ikusteko.
|
|
|
Hala ere, Frantziak edo Danimarkak haratago joan nahi dute eta oso ziurtagiri zorrotzak sustatzen dituzte, hala nola Passivhaus edo Minergie, «energia positiboko eraikinen helburua lortzen lagunduko dutenak», López eta Pereroren iritziz. Soberako energia, Inés Lealek azaltzen duenez, sarean sartzen da oro har, bai eraikinak energia gehiago behar duenean berreskura dezan,
|
bai
hiriko edo beste eraikin batzuetako beste erabilera batzuetarako. Hala ere, aukera hori zaila da Espainian.
|
|
|
Hirigintza espekulatiboak laster batean beteko dituen espazio baliotsuak lagako dizkigute lantegi eraitsiek hiriguneen erdialde zein periferietan. Produkzioak hustutako ingurumariak, plangintza urbano eta estrategikoen elikadura bilakatzen dira oso maiz, eta prozesu konstante horiek beste behin erakusten digute bai lurraldearen eta
|
bai
hiriaren eraldaketa teleologikoak nola proposatzen duen collage erako gorpuzkera jarrai eta amaigabea. Arkitekturak eraitsiak direnean regulaziorik gabeko espazioak gelditzen dira begi bistan.
|
|
|
Izan ere, errotonden kasua urrutiago joan gabe adierazgarria izaten ari zaigu aspaldian, bertan kokatzen diren dekorazioko elementu, sinbolo eta kultura materialari dagozkion ikurrak aztertuko bagenitu
|
bai
hirietan, inguraldeetan edo landa eremuan bertan. Elementu kitch direlakoetatik hasi eta eskultura abstraktu klonikoetara heldu arte, hamaika harri bitxi ikusi daitezke hauetan, aurri arkeologikoak barne.
|
|
2014
|
|
|
" baserri hizkuntza" izatetik gizarte moderno eta bizitza profesionalaren arlo askotako hizkuntza izatera heldu da. Talde sozialei dagokienez, bai herrietako
|
bai
hirietako gazte asko euskara egoera gehienetan normaltasunez erabiltzera ohitu dira. Ikasketa asko euskaraz egin daitezke eta euskararen presentzia estatus handiko egoeretan inoizkorik onena da.
|
|
|
Hauxe zen traidore haren plana: duke handiarengana agertu gezurrezko izenez, haren konfiantza bereganatu, eta, egokiera suertatzen zitzaionean,
|
bai
hiria bai duke handia bera ere tatariarren esku uztea.
|
|
|
Bizikleta denon eskura dagoen garraiobide ekologikoa da, txikienak barne. Haurrekin bizikletaz ibiltzeko ibilbideak askotarikoak dira,
|
bai
hirian bertan bai eremu mugakideetan, baita hainbat gune naturaletan ere. Artikulu honek bizikleta bide ezberdinak seinalatzen ditu, adin txikikoekin bidegorriak, bide berdeak, naturguneak eta atzerritarrak egiteko.
|
|
2015
|
|
|
Hau
|
bai
hiri jatorra! pentsatu nuen.
|
|
|
Atenas, krisiaren adibide garbia. Inoiz baino hitsagoa, utziagoa eta ilunagoa da
|
bai
hiriko paisaia eta bai herritarren jitea. Greziako biztanleriaren erdia bizi da Atenasen (beheko argazkian), baina eraikuntzan oinarritutako hiriburua krisian murgildu ostean, landa guneetara itzuli dira asko eta asko.
|
|
|
3 Nik ez nuen Ávilatik irteteko asmorik, Madrileko fundaziora joan arte. Gure Jaunak nahi izan du, Burgosko pertsona batzuek han monasterio hauetako bat egin dadin hain desira gartsua izanik, bai artzapezpikuaren eta
|
bai
hiriaren baimena lortzea; beraz, hori gauzatzera noa ahizpa batzuekin, obedientziak eta gure Jaunak horrela nahi izan baitute, niri lan gehiago kostata egitea; izan ere, Palentzia hain hurbil egonik, ez zuen nahi izan orduan egiterik, Ávilan egon ondoren baizik, ez baita lan txikia orain hain bide luzea egitea.
|
|
|
Turismo berdeko bidaiak eta lekuak Turismo ekologikoko opari bat egokia izan daiteke aita bidaiari batentzat. Espainiako Biosferaren Parke Nazional, Natural eta Erreserbarako bidaia bat antolatzea pentsa daiteke, eta hotel ekologiko batzuetan,
|
bai
hirietan bai landa eremuetan, hainbat egun igarotzea. Eskaintza gero eta ugariagoa da, hegaztiak ikusteko leku berezietara joan eta mendi ibilaldiak egiteko, bertako jendearen kulturaz edo gastronomiaz gozatzeko edo, besterik gabe, atseden hartzeko.
|
|
|
Irudia: Lisa Widerberg Truco5 Aukeratu freskotasuna eta iluna duen bizikleta ibilbidea
|
Bai
hiriko pasealeku baterako, bai hiritik kanpora ihes egiteko, udarik ilunena eta freskoena aukeratu behar duzu udan. Bero handia egiten badu eta zein parketan edo lorategitan erabiltzen diren ihinztagailuak badaki, aprobetxatu handik pasatzeko eta bere tantekin freskatzeko.
|
|
|
Irudia: Lisa Widerberg Truco5 Aukeratu freskotasuna eta iluna duen bizikleta ibilbidea Bai hiriko pasealeku baterako,
|
bai
hiritik kanpora ihes egiteko, udarik ilunena eta freskoena aukeratu behar duzu udan. Bero handia egiten badu eta zein parketan edo lorategitan erabiltzen diren ihinztagailuak badaki, aprobetxatu handik pasatzeko eta bere tantekin freskatzeko.
|
|
|
“Smart city” batean osasunarekin lotutako zerbitzuak emateko, hala nola osasun laguntza edo gaixo kronikoen jarraipena, hainbat sentsore dituen ingurune teknologiko bat edukitzea beharrezkoa da. “Haiek gai dira komunikazioan jartzeko
|
bai
hiriaren azpiegiturarekin, bai erabiltzaileekin eta osasun arloko informazio sistemekin, bereziki, eta, oro har, hiriko kudeaketa sistemekin —azaldu du Francisco Falcone ikertzaileak—. Horrek berarekin dakar xehetasun guztiekin aztertzea sentsore horiek erabili ohi duten hari gabeko kanala, ahal den energia kontsumo txikienarekin eta, zerbitzu kalitateari dagokionez, zerbitzu hoberenare...
|
|
|
Une erabakigarria zen arras. Gerraosteko epe gogorra amaitu berri, funtsezko aldaketaren beharra zegoen,
|
bai
hiriko giroan, nola haren egitura guztietan. Iruñea aldatzen hastearekin, dena transformatzen joan behar zen, alor urbanistikoan, sozialean, kulturalean".
|
|
|
Kurduen kulturan prestigioa eta garrantzia du adierazpide honek. Hala dio Serak, eta hala erakusten du udalak prestatu dien azpiegiturak,
|
bai
hiriko hainbat lekutan Dengbej etxea modu nabarian seinalizatua egoteak ere.
|
|
2016
|
|
|
Modu berezian erasotzen die txakurrei, baina baita gizakiei ere, Burdelia burgdorferi bakterioa infektatzen duenean; Espainian kasuen %1 eta %10 bitartean gertatzen da hori. Intsektu horiek hozka egin diezaiekete txakurrei, zuhaizti batean edo parkean paseatzen ari diren bitartean, bai landa eremuetan,
|
bai
hiri eremuetan. Espainian, lyme Euskal Herriko, Kantabriako, Nafarroako, Galiziako, Asturiasko eta Errioxako eremu heze eta beroetan agertzen da, baina, noizbehinka, Gaztela eta Leongo eskualdeetan ere aurki daiteke, eta, hegoalderago, eremu menditsu eta hezeetan.
|
|
|
Etxeko txikienek, oro har, gurasoek eta helduek gehien entzuten duten soniketako bat da. Antidotoa naturan aurki daiteke,
|
bai
hirian eta bai eremuan haiekin egin daitekeen planen batekin, betiere ingurunea errespetatuz. Artikulu honetan, haurrentzako 10 ingurumen plan aipatzen dira oporretan aspertu ez daitezen, batez ere udako oporretan.
|
|
|
Irudia: Joxin 3 Bilboko Ibilbide Handia (GR) Azken hamarkadetako Bilboko industria eta hiri birmoldaketaren ondorioz, berdeguneak ugaritu egin dira,
|
bai
hiriaren erdialdean, bai inguruan, Bilboko Ibilbide Handia (GR) delakoan. Eraztun Berde horrek hirigunea inguratzen du eta bost baso parke zeharkatzen ditu, 71 km bide eta kale artean, Bizkaiko hiriburuko Udalaren arabera.
|
|
|
Foro horietan denbora errealean funtzionatzen duten adierazle grafikoak daude. Horiek, bai barruti bakoitzeko proiektuei buruz,
|
bai
hiri guztikoei buruz ere, parte hartzen duten pertsonek egiten dituzten balorazioak islatuta agertzen dira.
|
|
|
Bereziki gaztelaniaz idatzi zuen Lazkozek, Pregon, El Pensamiento Navarro, La Verdad eta El Bidasoa aldizkarietan, azken horretan gutxiz gehien. Euskaraz taxutu zituen gehienak, ordea, argitaragabe geratu ziren, ezagutzera eman zituenak oro bertsoak izan zirela,
|
bai
hiriko elizan herriak kantatutakoak, bai Olerti aldizkarian zein Eusko Olerkiak bilduman Santi Onaindiak argitara eman zituenak:
|
|
2017
|
|
|
Baina jihadismoak ez du bakarrik kanpora esportatu. Herrialdearen barnean ere azkar zabaldu ditu bere tentakuluak,
|
bai
hirietan eta bai Aljeriako mugalde menditsuan ere. Testuinguru horretan, 2015 izan zen Tunisiako trantsizio demokratikoaren urterik beltzena.
|
|
|
–
|
Bai
hiri ere! –erantzun zidaten hirurek.
|
|
|
Bai, BBK Live festibalak (edo sasicoachella euskaldun horrek) hiria eta inguruko guztia hartu eta munduko epizentroa bihurtuko du beste behin. Eta hori ona da, printzipioz, bai musikazaleentzat,
|
bai
hiriarentzat, ostalariek eta taxistek kristoren negozioa egiten dutelako.
|
|
|
Bainan zer ekartzen dio Baiona, Angelu edo Biarritzeri bere jendetzea mila jendez emendatzeak? Beribilak aparkatzeko arazo gehiago; goizeko zortzitan eta arratsaldeko bostetan, gero eta beribil ilara luzeagoak,
|
bai
hiri barnean, bai hiriko sartzeetan, autobidea bera galkatzen dutela, bai eta airea gehiago kutsatzen. Eta abar.
|
|
|
Bainan zer ekartzen dio Baiona, Angelu edo Biarritzeri bere jendetzea mila jendez emendatzeak? Beribilak aparkatzeko arazo gehiago; goizeko zortzitan eta arratsaldeko bostetan, gero eta beribil ilara luzeagoak, bai hiri barnean,
|
bai
hiriko sartzeetan, autobidea bera galkatzen dutela, bai eta airea gehiago kutsatzen. Eta abar.
|
|
2018
|
|
|
2.500 metrotik gorako altueran egoteak, bai mendira egindako ibilaldi batean,
|
bai
hirira egindako bisita batean, organismoan hainbat ondorio eragiten ditu.
|
|
|
Aburto alkatearen eskutik jasotako sariak, batetik, Miribilla eskolaren irudia bai auzoan
|
bai
hirian aldatzen lagunduko duela uste du Izaskun zuzendariak. Bestetik, zentroari" prestigioa" ematen dio eta, hori eskolako komunitatearentzat" harrotzeko" arrazoia da.
|
|
|
34.8). Une horren aurretik,
|
bai
hirian bai haren inguruan, garai berri bat hasi zen, bisigodoen botererekin lotuta.
|
|
|
Iruñean inprimaturiko orriak, foiletoak eta liburuak informazio iturri baliosa dira
|
bai
hiriaren izenez, bai artearen ofizialeek (inprimatzaileek) zer aldaera erabili zituzten jakiteko. Aita Perez Goyenaren Ensayo de Bibliografia navarra laneko datuak erabili ditugu, eta parentesi artean, liburukia eta erreferentzia zenbakia aipatuko ditugu.
|
|
|
Une guztietan Iruñeko baloreak altuagoak dira Nafarroako landa eremukoenak baino (Im indizearen kasuan baxuagoak). Horren esanahia da
|
bai
hirian eta bai landa esparruetan estrategia tradizionala segitzen zela. 1975eko baloreen jaitsiera industrializazioaren ondorioengatik azaltzen ahal da.
|
|
2019
|
|
|
Ondorioz, euskal eleberrigintzaren hiri irudikapenen bilakaerari buruzko lan berezitua egiteada asmoa. Saizarbitoriaren lanen azterketatik abiatuta ikuspuntua zabalduko litzateke, baihartutako denbora espazio zabalagoarengatik,
|
bai
hiriaren irudikapenak tratatzeko eraugariengatik. Horren bidez, euskal kritikan eta teorian hiriari buruz idatzi diren lanei ekarpenaegin nahi lieke eta ikuspegi osotuago bat eskaini, eta literatura teoria orokorretan kokatzekoahalegina eginez.
|
|
2020
|
|
|
Lasai zaitez, jaun misteriotsu hori agureak barre egiten du, baliteke gure laguntza behar izatea, gu kalean bizi gara eta,
|
bai
hiri barrenean, bai errebaletan.
|
|
|
Zure ezpalekoek betiere men egin zioten bai beren oinerrian,
|
bai
hiri honetan, babes eman zien jauntxoari, Ollanda dorreko Iñigo Velez Gebarako argitu dit agureak hitzak banan banan ahoskatzen umemoko bati zuzendu balitzaio bezala.
|
|
|
|
Bai
hiri ere. Zer gertatu zaik, ordea?
|
|
|
Hala ere, kontuz ibiltzeko ohartarazi dute agintariek, eta iragarri beste hamabost egunean kasu berririk antzematen ez badute bizimodu normala egiten hasiko direla
|
bai
hirian eta bai Hubei eskualdean. Lehengora itzultzeko lehen urratsak egiten hasiak dira, hala ere.
|
|
|
Horrez gain, epe honetan, bai Argaren ibaiertzetan,
|
bai
hiriko parkeetan, apo hontzarentzat 30 habia kutxa jarri dira, eta belatzentzat, 4 euskarri. 30 habia kutxa horietatik 12(% 40) lehen urte honetan okupatu dituzte, kaskabeltzek eta amilotxek, baina.
|
|
|
âLeandra, errua neskei egozten zieten,
|
bai
hiri, guardiak bota zian legez: nolanahi gizon zerri baten menpean gera  tzen garenean, laneko nagusi, etxeko nagusi, askazi edo aita, marro bero horientzat edozein sabelek balio din.
|
|
|
Nahiz eta Euskal Herria industrializazio prozesu betean egon, eta ondorioz, hirien hazkuntza eta gizartearen bizimodu zein ohituretan aldaketa nabarmenak sumatu, euskal hiriek ez zioten landa eremuarekin harreman estua zuten probintzia hiriburu izateari utzi, ez ziren ez tamainan ez izaeran metropoli handi bihurtu. Horrez gain,
|
bai
hiriko bizitza, bai alfabetatzeeta hezkuntza sistemak erabat aldendurik zeuden euskal mundutik. Intelektual eta, bereziki, elizgizonen artean euskararen aldeko ekimenak bultzatzen ziren, hala nola Euskaltzaindiaren sorrera (1919) eta Lore Jokoak, baina balizko irakurleen kopurua oso urria zen.
|
|
2021
|
|
|
Sintagma nagusien barneko elementuekin ere berez ez da eragozpenik, baina gutxiago erabiltzen dira, egiturak astundu bezala egiten baitira: Bai Jonen eta bai Mirenen alabak gurean izango dira lotan;
|
Bai
hirietako eta bai mendietako zuhaitzak aztertu dituzte ikerketa horretan; Bai mutil eta bai neska gazte guztiek hartu dute txerto berria. Banakaritza erabiltzeak enfasia ematen dio adibideari, eta sintagma nagusien barneko elementuekin zailago gertatzen da.
|
|
|
Etxolak, berez, betidanik egon dira Bilbon. Erdi Aroko hiriak ez zeukan lekurik mundu guztiarentzat, pobreentzat eta baztertuentzat ez baitago lekurik inoiz, eta Aro Modernoan ere etxolak edo bestelako etxebizitza prekarioak zeuden
|
bai
hiriaren barruan bai hiriko harresitik kanpo. 1940tik 1960ra bitarteko urteetan, ordea, fenomenoak goia jo zuen, baldintza konkretu batzuk gertatu zirelako:
|
|
|
Etxolak, berez, betidanik egon dira Bilbon. Erdi Aroko hiriak ez zeukan lekurik mundu guztiarentzat, pobreentzat eta baztertuentzat ez baitago lekurik inoiz, eta Aro Modernoan ere etxolak edo bestelako etxebizitza prekarioak zeuden bai hiriaren barruan
|
bai
hiriko harresitik kanpo. 1940tik 1960ra bitarteko urteetan, ordea, fenomenoak goia jo zuen, baldintza konkretu batzuk gertatu zirelako:
|
|
|
Ikaragarri gogorra egin zitzaidan, ezin nuen sinestu, ez nuen sinestu gura. Esan bezala, zoratu egin nintzen, erabat, zure kastakoak edonon ikusten nituen, bai nire etxeko eskaileretan gora eta behera,
|
bai
hiriko edozein kale bazterretan, bai nire betiko tabernara sartuz, edo lan egiten nuen banketxeko leihatilaz bestaldean; gogoeta eta guzti egin nuen ea musulmanek Espainia berriro inbaditu ez ote zuten. Niri kalte egiteko propio etorriak balira bezala, egunetik egunera nire bizian beste behin azalduak.
|
|
|
Interneten zabaldu diren hainbat bideotan ikus daitezke ustez Rostov eskualdera doazen konboi militarrak. Novoxakhtinsken, Aleksandrek eta beste hainbat lekukok berretsi diote kazeta honi hainbat ibilgailu militar ikusi dituztela
|
bai
hiriaren barruan, baita inguruetan ere. «Hainbatetan ikusi nituen», esan du zerbitzariak.
|
|
|
Etxolak, berez, betidanik egon dira Bilbon. Erdi Aroko hiriak ez zeukan lekurik mundu guztiarentzat, pobreentzat eta baztertuentzat ez baitago lekurik inoiz, eta Aro Modernoan ere etxolak edo bestelako etxebizitza prekarioak zeuden
|
bai
hiriaren barruan bai hiriko harresitik kanpo. 1940tik 1960ra bitarteko urteetan, ordea, fenomenoak goia jo zuen, baldintza konkretu batzuk gertatu zirelako:
|
|
|
Etxolak, berez, betidanik egon dira Bilbon. Erdi Aroko hiriak ez zeukan lekurik mundu guztiarentzat, pobreentzat eta baztertuentzat ez baitago lekurik inoiz, eta Aro Modernoan ere etxolak edo bestelako etxebizitza prekarioak zeuden bai hiriaren barruan
|
bai
hiriko harresitik kanpo. 1940tik 1960ra bitarteko urteetan, ordea, fenomenoak goia jo zuen, baldintza konkretu batzuk gertatu zirelako:
|
|
|
Lunpenaren barruan ijitoen presentzia handia zen, askok zituzten arautu gabeko lanengatik eta historikoki pairatu duten arrazakeriagatik. 60ko hamarkadatik aurrerako etxoletan ijitoek zuten presentzia handiak areagotu egin zuen etxolen eta ijitoen estigma,
|
bai
hirian, bai etxoletan bizi izan zirenen artean ere.
|
|
|
â Arrats on! â£
|
Bai
hiri ere... jaun markexa! â Markexa?
|
|
2022
|
|
|
“Juridikoki lotesleak ez diren arren, gobernuek kontuan hartu behar dituzte politika publikoak zehaztean eta arlo horretako legeria berria garatzean, herritarren bizi kalitate onena eskaintzeko”, ondorioztatu du. Kutsadurak osasunean dituen ondorioak Airearen poluzioa osasunerako arrisku handia da,
|
bai
hirietan bai landa eremuetan. NBEren kalkuluen arabera, urtero, zazpi milioi pertsona hiltzen dira munduan garaiz aurretik, haien eraginengatik:
|
|
|
Kanpotik —kanpokoa, «etxeko izena» ez den oro izanda— etor daitezkeen proiektuei beldur ikaragarria erakusten du bere burua berritzaile eta kosmopolitatzat duen hiriak. «Konfiantzazko» izen berberak (Norman Foster barne) behin eta berriz ikusten ditugu moderno itxuraz saldu nahi diguten malenkonia erreakzionario bilakatzen ari den honetan; vintage izan nahi, 2000 urte urrezkoak (literalki) gogoan agian, eta zaharrean geratzea, hori
|
bai
hiri marka.
|