|
2000
|
|
|
SU ETENAREN amaiera duela urtebete iragarri izanak gogoeta ekarri du klase politikoan. Zer egin liteke egoera
|
hartara
itzultzeko. PP eta PSE EEk hauteskundeen gurutzadarekin jarraitzen dute, hori bai, azkenotan intentsitate maila txikiz.
|
|
|
Irakurleari aditzera eman beharrekoa dut, A. Kardaberazen testu hau, hitzik aldatu gabe, irakurketa errazteko, gaur egungo grafiaz jarri dudala. Bere grafiaren era jatorrean irakurri nahi duenak 1761 ean inprimatu zen liburu
|
hartara
jo du, edo nik neuk Euskararen ostarteak liburuko 53 orrialdeetan azaldu nuen jatorrizko erara.
|
|
|
zer da, izan ere, hizkuntza bera baino gauza objektiboagorik, geure bizieran objektibitate ororenbitartekotza baldin badugu? Zer litzateke objektibitatea giza bizian hizkuntzarik gabe. Edota garai bateko eztabaida alfer
|
hartara
itzuli behar ote dugu gero, berriro ere, tamalez. Alegia, hizkuntzaren izaera gainegituraren mailako kontua dela, ez besterik, edozein ideologia eta kulturaren eredura.
|
|
|
Conchatik autoz abiatuz gero, Aldeacuevaraino asfaltatutako errepide bat hartu, eta hortik, La Calera del Pradoraino doan porlanezko pistatik jarraitu behar da. Auzo
|
hartara
iritsi aurretik, Arreturasko gainean utzi behar da autoa. Gain honetara Lanestosatik ere etor daiteke.
|
|
|
Haize bolada batek alkandora aurpegiraino harrotu zion, begiak estali zizkion eta haizearen zirimola bultzaka sentitu zuen, nolabait Txema itsaso bortitz
|
hartara
jaurti nahian. Alkandora aurpegitik kentzea lortu zuen, baina haizeak ez zuen etsi nahi eta basapiztia bailitzan estaltzen zion behin eta berriz aurpegia.
|
|
|
Txema harrerako leihatila txiki
|
hartara
abiatu zen, eta neskak galdetu zion ea berak ere argazki bat nahi zuen horman josteko. Ez, ez, erantzun zion Txemak, neska atseginari begiratu gabe.
|
|
|
Gu geunden lekutik besoak, hankak eta buruak ikusten ziren mugimenduan, zirimola itzela sortuz. Segundo batzuk behar izan nituen erreakzionatzeko, ez bainuen ulertzen zer gertatzen zen (beharbada, eta ez da broma, edan nuen guztiagatik), eta zurrunbilo
|
hartara
hurbildu nintzenerako denboratxoa zeraman bertan Duncanek, borrokan zebiltzanak banatzeko ahaleginetan. Borroka bat zen, bai, Duncanen lagunetako baten eta nireetako baten artekoa.
|
|
|
Errepidea eta autoa oso atzean utzi nituen, eta suposatu nuen udaberrian hura guztia urez beteta egongo zela, baita ni nengoen tokia ere. Herri
|
hartara
heltzeko berrehun bat metro geratzen zitzaizkidan, baina ordurako argi ikus nitzakeen etxe guztietako horma eta leihoak; eta askoz ere urrunago, abuztuko beroak eta ortuen egarriak hurrupatuta, urtegiko lau tantak.
|
|
|
Ez dakit txistuka ari nintzen, bakarrik nagoenean ohi dudan bezala. Baina dena dela, supituan isildu nintzen egongela
|
hartara
sartu eta, lurrean jesarrita, itxura zaharreko gizon hura aurkitu nuenean. Begiak zabal zabalik zituen, niri begira, jainko baten agerpena espero duenak bezala.
|
|
|
" Begien bistakoa", hori zen Jabik behin eta berriro errepikatzen ziona. Begien bistakoa zen, izan ere, Eiderrek ez zuela Txema bidaia
|
hartara
gonbidatu. Baina Txemak begien bistan zituen arazo guztiei alde txarra bilatuko balie, akabo Txema.
|
|
|
Sen hutsez, Charlyren begiak alde
|
hartara
bihurtu ziren, eta haiekin batean, bidailagun, pistola atxikitzen zuen besoa.
|
|
|
Neure buruari oroitarazi behar izan nion ez nintzela gomuta txarreko etxe
|
hartara
mokokatzera etorri, jakitera baizik. Jakitera, jakiteak, makurrak ez zuzentzeaz gainera, zoriontsuago eginen ez ninduela jakin arren.
|
|
|
jatorriz  koak bere leku jatorrizkora ekarri bai, baina, handik hilabete batzuen burura, beste bi atera omen zitzaizkion, bere kasa, bizkar aldean, hauek bai dotore txuri mardulak. Bular menditsuak, ordea, ez ziren konformatu izate estetiko hutsarekin, eta, egun batetik bestera, tumor edo hantura gaiztoaren jokabidea hartu zuten; ezkerrekoak (aurretik begiratuta) mintzoa xurgatzen omen zion, eta eskuinekoak, (aurretik begiratuta) entzumena; deliberazio
|
hartara
iritsi omen ziren behintzat Estatuko espezialistarik adituenak, hainbat eta hainbat froga egin ondoren. Eta ez zegoen artean sendabiderik, eta hantura horiei biz  karroi izendatzea erabaki zuten, beste irtenbiderik ez eta, medikurik jakintsuenek.
|
|
|
115. " Enpirismoaren bi dogma" (1951) artikuluan Quinek seinalatu bezala," [m] urnztagamtasun (reductivism) erradikalak, enuntziatuak unitateak bailiran ulertuta, sentimen datuen hizkuntza bat zehazteko eta geratzen den beste diskurtso esanahiduna, enuntziatuz enuntziatu, hizkuntza
|
hartara
itzultzeko eginkizuna hartzen du bere lepoan. Enpresa honetan sartu zen Carnap bere Der logische Aufbau der Welt ean" (QUINE, W.:
|
|
|
Bi hegazkin zeuden hangar handi batean barruan, eta kanpoan beste bat. Hangar
|
hartara
sartu, abioira igo eta, metrailadorea hartuta, tu tu tu tu aritzen nintzen jolasean. Ez dakit metrailadore haiek balarik gabe zeuden, edo segurua jarrita ote zeukaten, edo zer demontre.
|
|
|
Bizarra egin ondoren, inguruan artean ere jenderik ez zela baliatuta, gerritik gora biluztu eta errekako urarekin soina freskatu eta garbitu zuen Lauaxetak. Bularraldean agerian zituen fusilamenduko zaurien orbainak, ekain bateko goiz hotzak soin eder
|
hartara
isurtzeko urratutako bidearen aztarrenak. Begira geratu nintzaion.
|
|
|
Baina ezin nuen horrelakorik egin. Argi zegoen ni ez nengoela bilera
|
hartara
deitua. Ni ez nintzen fusilatua.
|
|
|
" Urruti al dago?". " Joan nahi al duzu hara?", galdetu zion Belek;" bihar alde
|
hartara
joan beharrak gara. Kamionetan eramango zaitugu, nahi izanez gero".
|
|
2001
|
|
|
Kale ezezagun
|
hartara
heldu nintzen. Ez nuen ezagutzen ez, baina han zegoen hura, han.
|
|
|
Autoz bazoaz, Benaresera hurbilago eta jende samalda handiagoak ikusiko dituzu, zu bezala herri saindu
|
hartara
heltzeko irrikitan.
|
|
|
Aittitte eta amama bizi ziren baserri
|
hartara
ailegatu eta
|
|
|
‘Ulisesen madarikazioa dun. Hemen bizi gaitun eta hara itzultzea dinagu beti gogoan, baina zenbat eta geroago orduan eta zailagoa dun leku hau uztea beste
|
hartara
joateko eta, itzuliz gero ere, gainera, ez gaitun gure gogoko sorterrira helduko, baizik eta beste ia ezezagun batera... ’
|
|
|
Hondartza txiki
|
hartara
ailegatu nintzenerako, Maite bertan zegoen nire zain hareatzan luze eta ahoz gora etzanda.
|
|
|
Amonarenean ere izan omen zen horrelakorik. Nahi al duzu garai
|
hartara
itzuli bat egin?:
|
|
|
Negua zitekeen oraino. Bilkura hasi aitzin, ostatu zoko
|
hartara
gonbidatu ninduzun kafe baten edatera. Ez nuen gogorik baina hala ere, hotzak gatibatzen zuen ostatuan zure hatzetarik sartu nintzen.
|
|
|
" Agur gutuna idatzi ondoan, urtarrilaren 12an, astearte iluntzearekin, 86 urteko emazte zahar bat bere Ivryko baratzean aulki luzean etzan eta elurpean hiltzen joan zen". Egunkariak ez zuen agertzen emaztea zein egoeratan atzeman zuten leku
|
hartara
heldu ziren artatzaileek. Emazte adinduaren izenaz deus ez:
|
|
|
Ez zekiten prisionero hura komunista, sozialista edo anarkista ote zen, baina garbi zuten ez zela jenero naturala. Paraje haietako jendea bazkalondoko siestan egoten zen tenore hartan, eta ez zen gisa
|
hartara
jaunzten. Harrapatu zuten sujetu hark militar arropak zituen, hagitz bereziak, hori bai, ez guardia zibil, ez karabinero, ez falanje eta ez, jakina, errekete!, eta gainera largabista izugarri bat zeraman lepotik zintzilik.
|
|
|
Ni neu gazteluko sotoko gela
|
hartara
sartu nintzen toki beretik beste bi gizon sartu ziren, metraileta bana eskuetan. Ugatza eta Prostatas, Txominen taldeko katarrak ziren.
|
|
|
– Ederki damutu zaidak zorioneko espedizio
|
hartara
joan izana, zinez esaten diat. Orain, hala ere, goiari eutsi behar zioat... berarengatik.
|
|
|
Lekuak bazuen kutsu erromantikoa. Paraje haiek ez zitzaizkidan guztiz ezezagunak; gaztetan inoiz joan nintzen kotxez leku
|
hartara
neskaren batekin larrua jotzera. Horretarako ere leku aproposa baitzen!
|
|
2002
|
|
|
Hau da, aldian aldian, argia piztu eta itzaltzen da, erasoaldiek hor jarraitzen dute, ez, agian, iazko maiatzaren aurretik bezala, baina PPk planteatu duen Alderdi Politikoen Legeak orduko eszenatokira eramango gaitu. PP orduko egoera
|
hartara
itzultzeko bere politika burutzen ari da eta lortzeko bidean dago. ETAren biolentziak eta PPren politikak elkar elikatzen dute, beren estrategiak dinamika belikoaren aldekoak dira, iazko maiatzaren aurreko egoerara itzultzearen aldekoak.
|
|
|
Hasieran, Soledadekin Madrilen biltzen zen hilabetero. Gisa
|
hartara
ezinezkoa zitzaien harremanari eustea, eta elkarrekin bizitzea edo harremanari uztea zirt edo zart egin behar izan zuten: «Oso zaila egin zitzaidan mundu hau uztea.
|
|
|
Txoko
|
hartara
bideratu ziren gazteak, eta, arreta handiz begiratuz, distira egiten zuten gauza batzuk sumatu zituen Pertseok ilunpetan. Azkenean ikusi ahal izan zituen hondartza hartan, harkaitz beltzeko labar beldurgarrien oinetan zeuden izakiak:
|
|
|
Aldarrikapen politikoa, beste batzuen artean, Bilboko Udalaren eskutik etorrizen. Hain zuzen, 1931n Unibertsitatea sortzeko Ikerketa Batzorde bat eratzeaerabaki zuen eta batzorde
|
hartara
lau Diputazioak deitu zituen; baina proiektuaberriro ere bertan behera gelditu zen. Unibertsitatea izan zen Gerra Zibilakzapuztutako esperantza bat:
|
|
|
Aro Berriko gipuzkoar kapareen estamentuari eta leinuen antolaketari buruzko lanak poliki poliki ari dira garatzen. Jesus Arpalen liburu eta artikuluak oinarrizkoak izan zaizkigu, gizarte
|
hartara
hurbiltzeko. Haietan, soziologiaren ikuspuntutik, estamentu horren funtsak azaltzen dira9 Jose Urrutikoetxearen tesia, nahizeta Antzinako Erregimenaren bukaeran kokaturik egon, eta lehen aipatutakoAchon en eta Marin en lanak ere, batez ere, XVI. mendean ahaide nagusien etxeekbizi izan zituzten prozesu eta aldaketen azterketa egitean, gure oinarrizko bibliografiaren parte dira10 Aipatu beharra daukagu, halaber, zuzenbidearen historiarenbarruan, Alvaro Navajas Laporte k (1975) Gipuzkoako etxearen herentzia sistemari buruz egindako lana.
|
|
|
Gaztetxo bat nintzela politikagintzara eraman ninduen, beste asko bezala, nire grinak, eta han nahigabe ugari etorri zitzaidan, begirunea, emankortasuna eta zintzotasunaren ordez ausarkeria, koipekeria eta diruzalekeria baitziren nagusi. Jardunbide gaizto
|
hartara
ohitu gabeko nire gogoak hura guztia arbuiatu egiten zuen arren, hainbeste grina okerren artean goranahiak ustelduta zeukan haatik nire gaztetasun ahula, eta gainerakoen aztura gaiztoekin ados ez nintzen arren, besteak menderatzen zituen ohore irrika berak lotzen ninduen halere hitz gaiztoetara eta bekaitzera.
|
|
|
Agindutakoaren arabera une egokia iruditu zitzaionean, dena paratu eta prestatuta, leku
|
hartara
zuzendu zen liguriarra. Igo behar zutenek armak eta jantziak aldatu zituzten gidariari kasu eginez; burutsik eta oinutsik zihoazen hobeto ikusteko eta hobeto igotzeko lauoinka haitzartetik; ezpatak eta ezkutuak zeramatzaten bizkarrean, baina azken horiek numidiarrenak bezalakoak, larruzkoak, aldiberean pisuarengatik eta zerbait jotzean zarata gutxiago egin zezaten.
|
|
|
gaixoan gehiegi erortzean, bere estimua jaisten da. Haurra zela helduaren onarpena bilatzen zuen segurtasun ezaren garai
|
hartara
itzultzen da. Paperen inbertsioa:
|
|
|
Izan ere, nire herriko lagunak edota ikastolakoak ez ziren behin ere enteratuko hari kontatzerakoan izan zezakeen erreakzioa, zena zela. Horrez gain, nik ez nuen herri
|
hartara
bueltatzeko inongo asmorik. Hortaz, azkeneko egunean kontatuko nion; bai, ziur nengoen.
|
|
|
Horregatik eraman zuen Alaznek hara. Makina bat aldiz joana zen tren geltoki
|
hartara
Imanolekin. Leku erromantikoa iruditzen zitzaion.
|
|
|
Toki berean ardi hondakinak zeudela ikusi zuten. Itxuraz, batzuek zulo
|
hartara
botatzen zituzten ardi hilak. Zaborra ere ez gutxi:
|
|
|
Puntu
|
hartara
iritsirik, xehetasun bakarra falta zitzaidan. Izan ere, medikua ni neu nintzenez, ez nion inori neure buruaren aurkezpenik egiten, jakina; Sararen kasuan, ordea, salbuespena egitea bururatu zitzaidan, ongitxo erabakia bainuen ordurako gaixo berezia nuela emakume hura.
|
|
|
Hargatik, igande hartan ere, osaba Lazarori emandako hitza betetzeko –baita neure zaletasunari bidea emateko ere, bidenabar–, Txoritokietako zelai
|
hartara
joan nintzen, osaba paseatzeko asmotan. Hantxe nengoen, bada, bat batean oihu batzuk aditu nituenean:
|
|
|
Gutxien desio nuen gauza zen, Sararen bizia arriskuan egon zitekeelako eta nik bertigo handia nuelako; eta gehien desio nuena zen, aldi berean, zeren Sararen hitzak oroitzen bainituen: nola, suizidatzeko gogoarekin egoten zenean, Alpujarretako mendietako gain
|
hartara
igotzeko irrikan egoten zen, heriotzara eraman zezakeen hegaldia amets; beste hegaldi hura, aldiz, Arroakoa, bizigogoak bultzatua zen, eta bizitzaren ederra zuen helburu; eta, ororen buruan, bi hegaldi haietan ikusten nuen laburturik Sararen historia, heriotzatik bizitzarako bidean.
|
|
|
Maite maite baitzuen Sergio, eta Sergiok bera ere bai, itxuraz. Eta, Granadako Alpujarretako herri galdu
|
hartara
joatea burugabekeria hutsa izan bazitekeen ere, ez bata ez bestea ziren burugabeak, beren harremanei zegokienez bederen. Halako suertez, non harako maxima hura baitzuten hartua arau gisa:
|
|
|
Hura sustoa! Ez nuen uste gauzak egoera
|
hartara
iritsiko zirenik, baina pentsatzeko modukoa ere bazen, bestalde. Izan ere, nornahik jakin zezakeen Sararen berri:
|
|
|
Hamaika hamabi guraso azaldu ziren. Bilera
|
hartara
lagun espezialista batek sinatutako osasun ziurtagiriarekin joan nintzen –ziurtagiri faltsuarekin, jakina–, non argi eta garbi adierazten baitzen gure neskak Crohnen eritasun kronikoa zuela –Leireri azken aldi hartan nabarmentzen ari zitzaizkion sintoma beretsuak zituena: beherakoa eta tripako mina–, hiru hilabete lehenago egin zitzaizkion analisien arabera.
|
|
|
Kontakizunaren puntu
|
hartara
iritsi zenean, begiak itxi eta hasperen egin zuen Sarak. Gero, begiak zabaldu eta, Karmele adi adi zuela ohartu zenean, aurrera ekin zion:
|
|
|
Eta, segidan, zeramista izatearen onuraz mintzatu zen, harik eta Pantxikek bere iruzkina egin zuen arte, begiak berriro guztiz zabaltzen zituela, begien keinu
|
hartara
bildu nahi balitu bezala, bere harridura ez ezik, bere mesprezua ere:
|
|
|
Edo halaxe egokitu zen molde hartara, hobeki. Zeren, Sararen ikuspuntutik, ez baitzegoen egoera
|
hartara
guztiz ohitzerik. Hargatik zen beldur, amaren zurruntasuna eta aitaren isiltasuna etsai zituelako.
|
|
|
Lagunak mostradorearen ondoan bilduak ziren, atea gainditu eta bertan, diskoen aparailua eta kanpoaldeko beiraduraren artean geratzen zen txokoa inguratuz. Josu R txoko
|
hartara
zuzendu, eta barreneraino sartu zen, erronda ateratzen ari zen Kandidoren galderari zer nahi zuen edateko, alegia" beltza" Â erantzuten ziola. Diskoen aparailuaren aurrean bueltatu, eta hari bizkar emanez, begira jarri zen mostradoreaz harantz, aldi berean Txantoi nagusiak eta Orrondok egingo zuten sarrera zelatatzen zuela.
|
|
|
Poliziez beste aldeko tartea igarotzerakoan, begiak ordurainokoan fabrikako atari alde
|
hartara
erne jaso egin zituen, eta haien so urduria geldiaraziko zuen ikuskaririk non topatuko, azkenean fabrikako teilatu hegala konpontzen ziharduten beharginengan finkatu zituen; hain irmoki finkatu ere, non, bai baitzirudien ikusle harentzat ez zegoela inguru hartan ezer teilatuko lanak bezainbat merezi zezakeenik. Hala, gora begira, ozenago entzun ahal izan zituen itsu denari legokiokeen zolitasunez, alegia behetik ailegatzen zitzaizkion hots metalezkoak:
|
|
|
Halatan, estudianteen biltokitik ibai er  tzeko petrilera apartatuko ginen ostera. Eta ostera ere errotulu txiki
|
hartara
joango zi  tzaizkigun begiak. Hura ikustean, berari buruz egindako hausnarketak berrituko genituen.
|
|
|
Puruari oratzearren erabilitako eskua buruarekin batera mugitzeari utzi zion, jantokian berton baina urrutiko bazter batean begiak finkatuta. Mentxuk eta Rafak ere alde
|
hartara
begiratu zuten, eta Luigik hasi berriak zituen imintzioei erantzuten zien emakume bat ikusi zuten urrutiko mahai batetik jaikitzen. Luigik egoteko adierazi zion urrutitik.
|
|
|
Aspaldi esana zuen Frente Popularren gobernu ahulegiak ateak zabaltzen zizkiola inboluzio bati. Ministerioetan inork jaramon pittin bat egin balio, ez ziratekeen egoera
|
hartara
helduko. Atzeranzko aldaketa sudur aurrean zegoen.
|
|
2003
|
|
|
Lehendik ere ezagunak ziren Elbira Zipitriak Donostian eramaten zituen etxe eskolak. Horietan ez bezala, lehenengo ikastola
|
hartara
joaten ziren umeei ez zitzaien eskatzen familia abertzale eta euskalduna izatea.
|
|
|
Gero, GALek hil zuen Mikel Goikoetxearen oroigarria ipini zuten Bidasoako uretan. Horregatik Ugaldetarrak aipatu eta nire oroimenak sala
|
hartara
eramaten nau: Martin dago aldamenean eserita, aurrean" Txapela" ren ukabil gorri erraldoia astintzen du ipar hezeak, eta Ana Mari ongietorria egin, kafe berria atera eta bere lanetara itzuli da, diskreto asko.
|
|
|
Besteak, denek bezela arpegi trapu azpitik hitz egiten, beranduegi zala gaineratu zuan, etxe
|
hartara
berriz joan zanean, hilda zegoan eria. Eta arpegia estalduta eduki arren, igartzen zitzaion barrezka zegoala.
|
|
|
Fernandok erran zionez, orain ere halako janzkiak egiten ari ziran. Gauza ziur ziurra zan beraz, nahiz Inasi, naiz Iziartxu, hurrengo ostegun goizean ere denda
|
hartara
joango zala.
|
|
|
Ertzaintzak fenomeno horren ikerketan ziharduen bitartean, handik bi egunera, beste zerbait erori zen leku berean. Ordutik, herri guztietako jakintsuak gune
|
hartara
bildu dira, erantzunaren bila. Gaur, umeentzako ipuina badirudi ere, extra lurtarrak gure kostaldera etorri direla jakin dugu.
|
|
|
Baina handik pasatzeak garai hartako gertakizun berezi bat dakarkit gogora. Makuluekin konpontzen hasi nintzenean, kalera irten nintzen lehen egunean, taberna
|
hartara
joan nintzen, atxilotu ninduten tabernara. Etxetik hurbil neukan.
|
|
|
Emaitza onik gabe gutxienez. Horregatik, akaso aukerarik onena amona Sararen helbide
|
hartara
joan eta bertan galdetzea izango zela pentsatu zuen. Asuna kalea, 23 Zentroan zegoen.
|
|
|
Aita edo behar duenak mantala jantzi du. Barrez lehertzen ari dira emaztea, umeak, aurkezlea eta programa
|
hartara
bildu diren guztiak. Telebista soinurik gabe dago, baina hango iji ajak eta algarak entzun ditzake.
|
|
|
8 Jainkoak jarri ditu gizakiak xede erkide baten edukitzarekin bat egiteko, eta, horretarako, eratu du euren artean, bi lehen lege horien espirituaren bitartez, halako batuketa, xede
|
hartara
eraman behar dituzten baliabideen erabileran. Azken legea da gizakiaren zoriontasuna, eta hori dago lehenaren erabilera egokiaren mendean, lehen horrek eratu behar duelako euren arteko gizartea.
|
|
2004
|
|
|
Hatik euskaldunak suge gerezi izena eman diogu landare honi. Ardatzaren pitin gorago, ugari; gorago ille gogor pilla, barru
|
hartara
sarrera itxiaz.
|
|
|
Pablo Gonzalez ere, 54 urte inguruko langilea bera, itsasontzi
|
hartara
iristen saiatu zen poliziaren gandik eta poliziak erabilitako benetako suatik babesteko. Baina ezin izan zuen itsasontzira iritsi.
|
|
|
Une hartantxe EBetako lehendakariordea zen Al Gorek presioa eragin zuen akordio
|
hartara
iristeko, mugak biziki apaltzea lortutakoan; hori dena, berak idatzitako liburuetan gai horietaz aspaldiko partez publikatua zuenari kontra eginez.
|
|
|
Ez nituen hartu kontuan hark esandako hitzak. Zertara joango ziren, bada, kanpamendu miserable
|
hartara
soldadu israeldarrak?
|
|
|
Baina nortasun auziari dagokionez, milaka herri egoera bertsuan gaude, kokapen geografikoak eta ekonomikoak oso bestelako egiten bagaituzte ere. Joan etorri labur hori egin ondoren, Rikardo Arregiren harako
|
hartara
itzuli nahi nuke lehenbailehen. Alegia:
|
|
|
hasteko euskal historia bat eraiki ikuspegi propioarekin, eta hari, osagarri gisa Frantzia/ Espainiako (edo hobe Europako) historia erantsi. Baina horrek EAEko hezkuntza autonomia dena baino handiagoa izatea eskatuko luke (edo agian Eusko Jaurlaritzaren aldetik ausardia handiagoa izatea, moldapenak espainiar eredutik abiatuz egin beharrean aurrenik euskal eredua eginez eta ondoren
|
hartara
moldatuz Estatutik datorren oinarria).
|
|
|
Baztanen, gerra hasieran, lanerako peoiak behar zirenez, Huesca aldean 80 bildu zituzten eta alde
|
hartara
bidali. Han finka batean gari uztak biltzen aritu ziren, baina lana utzi behar izan zuten errepublikarrak zonaldea okupatzeko zorian zeudelakoz.
|
|
|
Pedro Urrutia, gerran aritu eta gero, Espinal aldean baso ustiakuntzan lanean ibili zen eta Baztanetik alde
|
hartara
joateko modu azkarrena mendian zehar joatea zela dio, muga jarraituz. Berak kontatzen du soldadu alemanek gauetan, botak eta gerrikoak oso distiratsuak zituztela eta oso urrundik ikusten zirela.
|
|
|
Larunbat arratsaldean, dei batek 112 larrialdietako zerbitzuari jakinarazi zion Larongo mendiak, Muniellosko basoaren inguruan, erretzen ari zirela. Asturiasko suhiltzaileak toki
|
hartara
joan ziren sua kontrolatzeko. Gauak aurrera egin ahala zabaldu ziren sugarrak, baina igande arratsaldean sua kontrolpean geratu zen, eta horrek eragotzi egin zuen Gedrez mendiaren eta Hermo monasterioaren hezurtegi eremura iristea.
|
|
|
Hilabete gutxi batzuk igaro ondoren, batean sartu ninduten nire antzeko beste aitona amona batzuekin batera. Bizi
|
hartara
ohitzea gehiago kostatu zitzaidan. Nire emazte kottadua hil zenetik, nire burua zaintzera eta bakarrik bizitzera ohitua nengoen, hau da, independiente izatera, eta han dena erizainen laguntzaz egiten nuen, baita dutxatu ere.
|
|
|
Ginok sofan esertzeko eskatu zion Fray Ciccillori. Ez zen lehen aldia etxe puska
|
hartara
zihoana.
|
|
|
Urduri segitzen nuen, inoiz baino urduriago egia erran, baina neure baitako sentimendu nagusia irrealtasuna zen. Ezin nuen sinetsi seguruenik aste hartan bertan ate nagusiaren aitzinean hedatzen zen lorategi txiki hura zeharkatu eta, auskalo nola(" lapur baten antzera"!), etxe txukun
|
hartara
sartuko nintzenik. Errealitateaz kanpokoa zen hura.
|
|
|
Kafetegi batean sartu eta kafe bero bero bat edanda, Frau Streicherrek prestaturiko otartekoa jan nuen. Arratsaldean auzo
|
hartara
itzuli eta buelta batzuk eman nituen inguruko karriketan zehar. Noizbehinka, lorategi hartara joan eta eserleku izoztuan jartzen nintzen.
|
|
|
Arratsaldean auzo hartara itzuli eta buelta batzuk eman nituen inguruko karriketan zehar. Noizbehinka, lorategi
|
hartara
joan eta eserleku izoztuan jartzen nintzen. Hezurretaraino sartu zitzaidan hotza eta beldur izaten hasi nintzen, ez ote nuen birikeri gaiztoren bat harrapatuko.
|
|
|
Izan ere, ergelarena egiten ari zelako susmo izugarria ari zitzaion nagusitzen: Gochokiko zelatatik ihesi, larre izoztu
|
hartara
etorri zen. Ederra erabakia.
|
|
|
Autobusaren lehenengo eskailera igotzerakoan kalefakzio itogarriaren zaplaztekoa sentitu zuen aurpegian. Minutu gutxitan berotasun larri
|
hartara
ohituko zela bazekien, baina benetan itogarria zela pentsatu zuen. Autobusaren atzeko alderantz abiatu zen, leihoetatik kanpoko alde ilunera begira zeudenen albotik pasatu ondoren.
|
|
|
Hiru hilabete dira, gauetan sofan etzanda dagoenean, Santik ez duela lo egitera joan nahi. Ez du ohearen ezkerraldeko hutsunea ikusi nahi, eta alde
|
hartara
begiratu gabe sartzen da ohera gauero. Ez du Olatzek erantzungailuan utzitako mezua ezabatu.
|
|
|
Faena lehenbailehen errematatzea nahi zuela, alegia, eta orduan, gau mahaiaren kaxoian gordetzen nuèn preserbatibo kaxararen bila abiatu zen nire eskua, operazio
|
hartara
askotan ohitua; atera nuen kaxa, eta...
|
|
|
Haurtzaroko Euskal Herri zahar hori, Gandiagaren obra osoan hondoa egiten zuena, lehen planora dator. Gandiaga hiltzen ari da eta, inoiz baino sentiberago, beti bere berea izan den Euskal Herri zahar
|
hartara
itzultzen zaio izpiritua. Mundu hori haurtzaroko Nabarniz da.
|
|
|
etxea, supazterra, haritza, lurra, laboraria, ama... Haur garaiko irudiak, oroitzapenak eta sentipenak idatzi askoren iturri izan ditu, eta iraganaldi urrun
|
hartara
itzultzen da sarritan, betirako galdu eta berreskuratuko ez duen mundu hura mitifikatuz eta idealizatuz. Manexen hainbat idatzik paradisu galdu baten nostalgia iradokitzen digute; paradisu bat zeinean poetak tarteka bizi duen errealitatearen ondoezatik, bortizkeriatik eta saminetik ihes eginez babesa aurkitzen duen.
|
|
|
Izan ere, telebista txikientzat eta eredu lokalarentzat hain garrantzitsua den" karrusela" deitu dugun programa mota definizio hartatik kanpo uzten baita, eta ez da, orduan, aintzat hartua izango emisio orduak zenbatzeko. Bigarrenik, talde mediatikoen partehartzeari buruzkoa, aukera emango baitzaie bai Prisari bai Vocentori telebista lokalean jarraitzeko ez bakarrik programa hornitzaile gisa, baizik eta baita kateen jabetzaren bidez ere —nahiz eta parte hartzeak arau
|
hartara
egokitu egin dituzten— Hiruga rrenik, katean egindako emisioei buruzkoa, zabaldu egiten baita, arrazoi kultural edo informatiboez aparte, hura modu komertzial hutsean baliatzeko aukera telebista lokalen programazioa osatzeko.
|
|
|
Udazkena zen bankete
|
hartara
aurreneko aldiz hots egin zidatenean. Basoan nengoen beste behiekin bertako orbel bigunaren gainean etzanda, eta bat batean Genoveva eta Bizkarroker azaldu zitzaizkigun txistuka eta oihu eginez:
|
|
|
Eta biderik ez badago, horrek esan nahi du nahi adina bide daukagula. Zergatik ez gara bihar harako gailur
|
hartara
joaten. Gustura pasako nituzke egun batzuk hango sastrakan.
|
|
|
Jakina, ikara pixka bat ere ematen zidan leku
|
hartara
hurbiltzeak, ez baitzitzaidan burutik joaten hortzaundiekin han pasatako larritasuna. Baina arriskua bera ere erakargarria zen ordu hartan:
|
|
|
Carlosen lagunak aurrean zituela, jada erremediorik ez zegoenean zetorkion ikasgaia, harena izandako mundua ezagutzea. Behin baino gehiagotan eskatu zion hegazkinez ordubetera zegoen gaztaro, amets, iraultza nahi, jakin min pizgarri toki
|
hartara
eraman zezan, baina" Zertarako joan nahi duzu hara!?" erantzuten zion. Hasieran gogorra egin zitzaion; ez zuela maite erabaki zuen lehendabizi, gero maite zuela ebatzirik, alegia, bikoteari eskatzen zaizkion ahalegin eta morrontzak ematen zizkiola ikusirik, ezkutatzeko zer edo zer zuela otu zitzaion, konpondu gabeko zerbait utzi zuela atzean, konpartitu ezinezko zerbait larria, izugarria, beharbada.
|
|
|
Bor bor zituen barrunbeak. Hala ere, borborra ez zuen analisi bihurtzen, ez zituen arrazoiak bilatzen, edo azalpenak, edo bere buruan kinka
|
hartara
eraman zuten sentimenduen azterketa egiten. Borborraren harrabotsa aditzen gelditzen zen animalia izutu baten moduan, eta gero lehertu egiten zen ihesari emanez.
|
|
2005
|
|
|
Alvaro Gaston, Arabako Arraia Maeztuko apaiza da. Herriko bizitzan buru belarri dago sartuta eta inguru
|
hartara
bizitzera gerturatu diren familia berrien artean, oso jarrera desberdinak ikusten ditu. " Batzuk herriko bizitzan parte hartzeko asmo sendoarekin datoz eta horiek ez dute integraziorako inolako arazorik izaten.
|
|
|
Bi eguneko lanaren eta erreakzio kimiko batzuen ondoren, lortutako produktua hozkailuan sartu eta halako festa txiki bat egin dute paraje
|
hartara
bildutako hogei lagunek. Biharamunerako, kristaltxo hilgarriak lehortu eta etxera eramateko prest zeuzkaten.
|
|
|
A! Gaur egun etortzen balire magoak, zenbat apez ez liteke Jerusalemen egon, Beleneko zilo
|
hartara
joan gabe. Zenbatek ez lezakete erran beren Jerusalem ttikitik begira:
|
|
|
Ba al dago erbeste
|
hartara
itzultzerik ala dena galtzen da bidean, behin betiko galdu ere?
|
|
|
1990 urtean, erreforma
|
hartara
egokitu beharrak berak sortu zuen irakasleenformazio premia.
|
|
|
zeruak elkar bat egiten zuten itsasora so gelditu zen denbora luzez, eta negar egin zuen kristal
|
hartara
itsatsirik, ama inoiz itzuliko zen galdetuz, desiratuz. Begiak berriz irekitzean, itsaso hartatik igorritako izpiek hiri guztia gorriz margotu zutela konturatu zen, inoiz ikusi ez zuen bezala.
|
|
|
Aurrena Kixmi, gero ni eta Halim azkena. Oin puntetan genbiltzan, etxe
|
hartara
gaiztakeriaren bat egitera joango bagina bezala.
|
|
|
Nik mekaniko baten belarria nuen bezala, Idoiak pintorearen begia zuen, eta barruko zokorik ezkutuenera iristen zen; alferrik zen estaltzen ahalegintzea. Adelaren gaiari tiraka tiraka, beldur nintzen agerian geratuko ote zen barruan ezkutaturik neukan gorrotozko itxitura, artean inork ez baitzuen lortu leku
|
hartara
iristerik; itxitura haren sinbolo ziren aitaren ezkontzako trajean gorderik neuzkan pistola eta bala. Horiez gain, Adelarekin izandako harremanean, begiradaz, keinuz eta seinale isilez osaturiko eremu bat ere sortua zen, eta ez nuen nahi inork estalkia kentzerik ohantze moduko hari, burusiz estalia baineukan, oroimenean ondo babesturik.
|
|
|
Azken bihurgune itxira heldu baino askoz lehenago hasi nintzen galga sakatzen, gelditzeko denbora emateko, ziztu bizian jaitsia bainintzen. Behera heldu nintzelarik, bizikletatik jaitsi, eta hormigoizko horma batzuen artetik sartu nintzen, handik putzu sakon batera heltzeko; harriz inguraturiko putzu
|
hartara
desbideratzen zen ibaiko uraren parte bat, gero handik erriberako lantegietara eramateko. Han, burdinazko biradera handi bat zegoen, gerra aurrekoa, urari ateak zabaltzeko edo ixteko; ez zen, baina, erabiltzen, erabat gogorturik baitzegoen.
|
|
|
Zirraragarria gertatzen zitzaidan hura; bazirudien jende hark erabakitzen zuela gizadi osoaren etorkizuna; zer gizadiarena!, unibertso osoarena ere esan zitekeen, hainbesteko ahalegina eta grina jartzen baitzuen nork bereari eusten. Ni frontoiaren beste aldean jartzen nintzen, behiala komunista igo ohi zen bidezidor
|
hartara
ematen zuen atakaren ondoan, eta iruditzen zitzaidan ezen handik, edozein mementotan, gerra hastean erreketeengandik ihesi joandako komunista hura agertuko zela berriro, eskopeta bizkarrean zuela eta" gora Errepublika" oihukatuz, ukabila jasota, frontoian bildutako jendea ikusirik hunkituta, hainbeste urte igarota ura bere bidera itzulia zela pentsatuz. Atakaren kanpoaldean bizpahiru zelatari egoten ziren beti, handik ondo zaintzen baitzen auzora zetorren bidea, eta berdin bidezidorra.
|