|
2000
|
|
|
Antzekoak esan genitzake erreboilo, izokin eta antxoari buruz. Akuikulturaren aroa da, horrenbesteraino ezen FAOk 2015erako munduan kontsumituko den arrainaren% 50 haztegikoa izango dela irizten
|
dion
.
|
|
|
«Lau gaztek sortu zuten oitura berri bat, iñork sinestu zitekean baño lenago, ludiari jira bira osoa eman
|
dion
tankera berri bat(...).
|
|
|
Egiaz, badirudi hiztunen kopurua lehen zenbakitik hurbilago dagoela, eta hogeita hamar milaren bueltan legokeela ulertzen dutenena. Beti ere Goi Aragoiri gagozkiolarik, hau da, hizkuntzari eutsi
|
dion
lurraldeari. Izan ere, hustutako lurralde horietako hiztun asko industri guneetara joan da eta Zaragozan adibidez, Goi Aragoiko jende ugari bizi da.
|
|
|
Bai, baina ondorio ezberdinak, esan nahi dut agian hemendik bost urtetara beste gauza bat pentsatuko dudala. Oraingoz iruditzen zait berez eta nahitanahiez ez duela sexuak batek egiten duen lana bereizten, gehiago bereizten duela jarrera ideologikoak (alegia, zeri ematen
|
dion
garrantzia batek bere bizitzan) sexuak baino. Gainera, geroztik, gertatu zait epaimahai batean lan egin izatea, eta ez da bereizten zer norena den.
|
|
|
" Isiltasun eta ausentziaren duintasunaren ondoren, hitzaren arrunkeria". Gure botoa jaso eta segidan alde egiten dute bat, bi, lau urterako beren eserlekuetara, momentuan momentuko erabakiak hartu eta indarrean jartzera, behin baino gehiagotan partidu bati botoa eman
|
dion
pertsona hori ezin harrituago uzteko bada ere. Izan ere, hauteskunde kanpainetan politikariek esan ohi dituzten gauzak maila jakin batean kokatu beharrekoak baitira ia beti:
|
|
|
Niri kontatzea merezi duen istorioa iruditzen zait-eta". Horrela deskribatzen du Alessandro Baricco egileak antzerkigintzari egin
|
dion
bere ekarpen bakarra, orain arte" Seda" edo" Oceano, mar" ipuinen bidez egin baita ezagun.
|
|
|
Oraindik luzaroan iraungo du sukurtsal buruarekin edo egunero kasu egiten
|
dion
pertsonarekin zuzeneko harremana edukitzeko ohiturak.
|
|
|
Diozun bezala, heziketa afektibo sexualari erantzuten
|
dion
programa da. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Osasuna batzorde mistoak Euskal Herriko Unibertsitateari hezkuntza afektibo sexuala garatzeko programa bat egiteko eskatu zion 1996 urtean, eta horrela hasi ginen.
|
|
|
Galdera da, beraz, zer on egiten zion orduan santuen bizitzak/ heriotzak horren berri entzuten zionari? Eta orain zergatik ez
|
dion
egin (go) izango da, agian, hurrengo gai bat.
|
|
|
eszenaratzearen freskotasuna batetik eta Paco Mir en testu bihurria bestetik, ateraldi, keinu, ironia eta amarruz betea. Erritmo bizia ematen laguntzen
|
dion
asmazioa ere badu, lerro hauetan argituko ez duguna, obra ikusteko asmoa duenak ezustea har dezan. Erreferentzia barregarriak ez dira falta eta zirto ugari aurkituko duzu bertan.
|
|
|
Imanol Lazkanoren ustez," norbere haurrarekin itsutu egiten da, eta norbere haurrak izan behar du punta puntakoa, gustura ibiltzeak eta ondo pasatzeak ez du balio... Puntu bat arte animatu eta girotzea ongi dago, baina hortik aurrera haurrak ikusi behar du ea bertsolaritzak zerbait esaten
|
dion
, gustatzen zaion... Gurasoen bultzadak ez du eramango inora, hori alferrik da.
|
|
|
Uste dut momentu honetan, Iparraldeko saioetan jendeak eskatzen duenari erantzutea dela gure ardura. Hala ere, ez dut uste exijentzia maila hain altua ezartzen duenik, eta oraindik ere gazteari ematen
|
dion
babesa badugula. Biekin jokatuz beraz, normalean tapatzen duzu; orduan badago ardura, baina oso erlatiboa.
|
|
|
Dartsenako ur babestuko gunea edozein porturen baliabide nagusia da. Proposatzen den alternatibaren estrategiaren helburua, arduradunek diotenez, Ondarroako Portuko Berrantolaketarako Plan Bereziak ur horri ematen
|
dion
garrantzia indartzera bideratzen da, gaur egungo portuak, kalitatez nahiz kantitatez, berekin dituen gabeziak osatu ahal izateko. Horri esker, hobeto eta erosoago antolatuko omen lirateke portuaren jarduera guztiak
|
|
|
Ez naiz sentitzen Chevenementengandik hurbil nahiz bere dimisioa errespetuz hartzen dudan, ezta hurbil ere Lionel Jospinengandik. Korsikako aferan ez nator bat Jospinekin, aldez aurretik, segurtamenik izan gabe, indarkeriari uko egin ez
|
dion
mugimendu klandestino batekin eztabaidan hasi, eta hartara, demokraziaren arauak hautsi dituelako. Lehen ministroaren ekimen hau presidentziarako bozei begira eramandako estrategiaren barnean kokatu behar da.
|
|
|
Mendebaleko literatura garaikideari errepasoa ematen
|
dion
hautazko irakasgairako liburu honen izenburu zehatza" Literatura Unibertsala (XVIII XIX XX. mendeak)" da, eta bere egileak Iñaki Aldekoa eta Mari Jose Olaziregi irakasleak ditugu.
|
|
|
Istorioa. Gidoia irakurri eta gero zuzendariari galdetzen diot zein estetika eta erritmo eman behar
|
dion
. Zuzendariak egin nahiko lukeena kontatzen dit, batzutan lortzen du eta besteetan ez.
|
|
|
Batzuek uste dute azken operazio hauetan EAJren interesekin bat egin duela Prisak. EAJ aspalditik baitabil EAEn El Correori aurre egingo
|
dion
komunikazio proiektu enpresariala antolatu nahian, baina ezin esan, orain arte behintzat, arrakasta handia izan duenik horretan. Zurrumurruek, hain zuzen ere, hemen kokatzen dute aipatzen ari garen albistea:
|
|
|
Jarrai dezagun, beraz, desobedientzia zibilaren bidetik, estatuekiko intsumisioarekin, herri honi bere etorkizunaren jabe izaten lagunduko
|
dion
irudimenezkoak eta demokratikoak diren formulekin. Eta mesedez, ez dezagun ahantz herriek estatuen ezarpenari aurre egiteko ezinbestekoa den baldintza, elkartasuna, alegia.
|
|
|
Halaber, ez du esan nahi ezta ere langileek beren nortasuna" betidaniko klase balio" gisa ezagutzen ditugun haiez kanpo eraiki behar dutelako denik. Berdintasuna, justizia eta elkartasuna beti bezain garrantzitsuak, edota inoiz baino beharrezkoagoak, izaten jarraitzen dutela esan ondoren, eta etorkizuneko programak eta borroka ereduak aldatu direla adierazi ondoren, ponentziak dio bideragarria dela neoliberalismoari aurre egingo
|
dion
proiektu alternatiboa osatzea, izan ere ezerk ez baikaitu behartzen indarrean dauden jardunbide ekonomiko eta sozialak ezinbestekoak eta gaindiezinak direla sinestera. ELAren ustez, enplegu gehiago eta hobea, fiskalitate zuzenagoa eta langileen bizimoduaren duintasuna ziurtatuko duen gizarte babesa" ezinbestekoak eta eskuragarriak" dira gaur egun.
|
|
|
San Adrian ermitaren aurrean, eta ferra antzera antolatuta, lekuari misterio kutsua eta zer pentsatua ematen
|
dion
antzinako hilobi multzo harrigarri eta bitxia dago. Hareharriz egindako 23 hilobiak (horietako bat bikoitza) antza denez bisigodoen garaikoak dira, arabiarrengandik iheska etorritako bisigodo nobleenak.
|
|
|
Hartzaileak duen kultur eta konplexutasun maila bat eskatzen du. Gizartean ezin du arrakastarik izan konplexutasun horri erantzuten ez
|
dion
mezuak.
|
|
|
Beraz, pluralak gara baina ez neutralak. Ez gara neutralak gure proiektuari eragiten
|
dion
ororekiko. Administrazioarekiko, ETBrekiko, jarrera nahiko tinkoa izan da, baina beti geure proiektuarekiko duintasunezko harreman minimorik ez genuelako ikusten.
|
|
|
Gorabehera teknikoetan ere, nik uste sena falta nabaria dagoela. Gorabehera instrumental soilari begiratzen
|
dion
prozedura bat dago, baina teknikari batek ipuin bat idatzi behar balu, seguru gero beste modu batera egingo lukeela hitz tekniko berrien asmakuntza. Demagun:
|
|
|
Egia da, teorikoki behintzat, lurraldetasun politikoak beste sostengu bat emango liokeela lurraldetasun espiritualari. Baina zer egiten du lurraldetasun geografiko batek, espiritualak betidanik erakutsi
|
dion
erreferentzia eta baloreen sarerik gabe. Lurraldetasun espirituala da inportanteena eta gaur guztiz ahaztuta dugun kontua da.
|
|
|
Gaztea bere beroak bizi du, Goenkalen muztioa hartuta" Carla" noiz ikusiko," Kapitain Frakasa" ren konplejuaz," aise eman zenidan eskua" madarikazioka," hamaseigarrenean, aidanez"," Kareletik" behera bota beharrean" hori egina zagok, txapas!" esango
|
dion
itxaropenez. Pena da abertzale erdalduna bere egoak bizi duela, herri hau bere lumak bizi duenean.
|
|
|
Ohiko saioan gaia argi esan behar bazaie bertsolari eta entzuleei, zeresanik ez txapelketan daukan gehigarria. Bertsolariak bestetan ez daukan nerbio puntu horri ezin dio gai jartzaileak beste bat gehitu, bere papera zein den argi esaten ez
|
dion
gaia emanez edo ziurtasunik gabe irakurriz.
|
|
|
Autobidetik at jada, Ozaeta norabidea hartu, ezkerrera, eta laster (Maturanara iritsi baino pixka bat lehenago) Garaioko Parkean barneratzen den bidea ikusiko dugu, kartel marroi batek seinalatua. Izena eman
|
dion
antzinako herria zegoen lekuan kokatua, 120 hektareako penintsulatxo batean, edonolako zerbitzuz hornitutako parke hau dago, egunpasa burutzeko eremu bikaina. Fauna eta flora interesgarria biltzen duen aisialdi eremu honetan, jende gehien erakartzen dutenak hondartza artifizialak (lakua bezain beste) eta zelai zabalak dira, eguzkia hartzeko aproposak.
|
|
|
Atsedenleku multzo honen" erdigunea" Landa da (43 km.), aparkaleku handi bat eta zenbait jatetxe biltzen dituen aisialdirako gune jendetsua. Bidegurutzean momentuz ezkerrera joko dugu (gero itzuli egin dugu), 4 kilometrotara urtegiari izena ematen
|
dion
Uribarri Ganboan sartzeko. Lehen esandako moduan, puntu honetan Landara itzuli, eta bere ondotik Bergararantz zuzenduko gara.
|
|
|
74,5 kilometroan azkenean, Arrasatera hurbildutako orori ongi etorria ematen
|
dion
kartela igaroko dugu. Dena den, herrian sartu baino, ibilbide honetan egingo duguna segituan ezkerrera jotzea izango da, Aramaio Bilbo norabidean (Arrasate herria lehen ibilbidean jorratu genuen).
|
|
|
Kandelakoek teknika narratiboen artean bereziki azpimarratzen dituzte ipuin hauetako deskripzioak: "... zerbait azpimarratzekotan, egileak deskribapenari ematen
|
dion
garrantzia aipatuko genuke.
|
|
|
Izan ere, ikusi dugun moduan, bere liburuek askotan halako testuinguru kulturalaren premia eta interpretazio exegetikoaren beharra izaten baitute nolabait ulertzen, obra interpretatzen saiatzeko. Eta irakurleoi dagokigu berak iradokitakoaren haritik testua" berridaztea", horixe da Sarrionandiak berariaz irakurleari egiten
|
dion
proposamena.
|
|
|
Liburu honetaz mintzatu diren kritiko guztiek1, nahiz argitaratu zen unekoek, nahiz 1994 urtean Hegats aldizkarian irakurketa berregin duen Aingeru Epaltzak, Sarrionandiaren liburu honen arrakasta izugarria azpimarratzen dute, eta horrek kritikoari ezinbestez inposatzen
|
dion
errespetua.
|
|
|
Halere," sentsibilitate berri bat erne zaio hauen ondoan, militantziaren eta literaturaren bideak elkarganatu egin zaizkio. Ekintzetan ezik, literaturan ere eman nahi du zapalketaren aurkako erantzuna, nahiz eta literaturgilearen konpromezuari halako urruntasun ironiko batez begiratzen
|
dion
".
|
|
|
Kartzelan zegoela idatziriko Ni ez naiz hemengoa liburuak adierazten duen poetikaren pitzadura ematen du aditzera kartzelatik ihesi egin ondorengo poema honek. Halere liburuari hasiera ematen
|
dion
" Irakurtzailearentzako abisua" hitzaurreak aditzera ematen du itxaropentsuagoa den oreka berreskuratze saioan ari dela poeta bere baitan: " euskal poesia itsasoaren eta lurraren mugaldeko marinel ostatu bat legez imajinatu nahi nuke, eta bertan eseri, ezen eta gu pirata ingeles hark esan zezakeen bezala tolerantziarako eta taberna batetan edateko jaio gara." (9 or.)
|
|
|
Prosalanen aipamen hau egiterakoan, lehenik, itzulpenak aurkeztuko ditugu, bigarrenik, saio eta entsegu gisakoetara joko dugu, eta azkenik, irakurleen begietan arrakasta gehien eman
|
dion
ipuingintzaren arlora.
|
|
|
" Laberinto" aren sinboloak berriz, liburuak duen egitura justifikatzen du, beste hainbat iradokizun bideratzeaz gain. Hitzaurrea egiten
|
dion
Txema Larreak berak Ni ez naiz hemengoari buruzko aipamena argitaratu zuen Pamiela aldizkarian (1985, 9.zb. 10 or.) Eta bertan aurki genezake" jalgibiderik ez duen munduko laberintoa" ri buruzko ohar interesgarria:
|
|
|
Izua erdialderantz ala zabalalderantz etzaten ari ote den ez jakiteak eragiten omen dio. Zorabiatu egiten da eta orduan laberintoan lagunduko
|
dion
haria bilakatuko da kaiera hori, euskarri gisa balioko diona. Esan izan da, Jon Kortazarren lehenengo iruzkin kritikoak (Jakin, 1982) aipatzen zuen ez zituela liburuan zehar izu horiek sumatzen, baina agian horixe da egileak bilatzen zuena, itsasoan zeharreko nabegazio alderraiak sortzen dituen izuetatik gordelekuetan babestu, eta laberintoan zeharreko laguntzaile duen bitakora kaieraren hariaren soseguari atxiki.
|
|
|
Bi hauengan ilusioa berreskuratu nahiko du, baina, azkenean ilusioa norberarengan bilatzeko beharraz ohartuko da. Teresa kazetaria da, eta ilusio ezak ernetzen
|
dion
ezinegonak idazteko gaitasuna deuseztatu dio. " Sormenaren iturria agortua du, antzu, bere gorputza bezala, ez baitu hilerokorik ere izaten jada." (Egunkaria I) Hortaz, ilusioaren bilaketa ere, bilaketa antzua izango da.
|
|
|
Canoren aburuz," batasun handiko liburua egin digu oraingoan, bai gaiaren aldetik bai formalki barne hari askorekin jositako hiriaren fresko zabal bezain ederra." (Jakin 101) Batasun hori" batak besteari deitzen
|
dion
ipuin kateatuz osaturik daudelako" (Jakin 101) lortu du. Izan ere, narrazio hauek gerra zibila bukatu eta gaur arte hiriak jasan duen aldaketaren lekukotza eskaintzen digute.
|
|
|
Liburuan zehar, lan hau osatzeko izan dituen zailtasunen inguruko aipuak egiten baitira. Gainera, liburua idazten lagundu
|
dion
Saizuri idazlumaren istorioa ere kontatzen digu.
|
|
|
Gainera, antza denez, ekintzek baino" garrantzia handiagoa dute barne gogoeta eta sentimenduak." (Aizu! 228) Garako iruzkingilea ere pertsonaien barne munduari Muguruzak eskaintzen
|
dion
arretari buruz mintzo da: " Mugalari lana egiten du Muguruzak bere azken liburuskarekin.
|
|
|
Azkenengo atalean (hamazazpigarrenean) historia biek bat egiten dute, eta eleberriaren askaera eskaintzen zaigu; ordurako, ordea, irakurleak narrazioaren berreraikitze prozesu propioa eraman behar izan du aurrera, atal batzuetan eta besteetan Egañak tantaka eskaini
|
dion
informazioa bilbatuz. (Zaldua, Iban:
|
|
|
Gainera, bidaia izpiritual honi eskaintzen
|
dion
garrantzia delaeta, Arretxek bere beste liburuetan eskainiriko sentimendu batzuk azalduko dizkigu. Izan ere, kontraesanez beteriko pertsonaia biribila aurkezten digu.
|
|
|
Esan behar duena esaten du doi, gehiegizko hornidudarik gabe, eta horrek, askotan, ilundu egiten du esan nahi dena." (El Diario Vasco IV) Gainera, esaldi trinkoen erabilerak hizkuntza zaildu egingo du. ...rbada zenbaiti eleberri honetako prosa, baina aukera bat besterik ez da, beste edozein aukera bezain zilegi izateaz gain, Aranbarrik kontaketaren gaiari eta giroari hamarkadako erresistentzia kulturala ezin hobeto egokitu diona." (Egunkaria XII) Are gehiago, bere aburuz," plano, garai eta kontzientzia" aniztasun hori baita liburu honen lorpenik behinena, batik bat narrazioari ematen
|
dion
" indar adierazkor bereziagatik".
|
|
|
eraikitzeko abiapuntua. Bidenabar esan dezagun, azken termino hauerabiltzen dugunean, Craig Calhoun soziologoak ematen
|
dion
adiera4 nahiago dugula, hain zuzen ere esaten duenean, irudikatutako komunitateak ez direla pertsonartekoharreman zuzenetan oinarritzen, nortasun komunean baizik. Izan ere, Habermas ekjorratutako, eremu publikoa?
|
|
|
Edozein talde etnikorenkasuan lehen mailako osagai kulturaltzat jo ohi da hizkuntza. Batetik taldeari bereburua aintzat hartzea ahalbidetzen
|
dion
kultur sistemaren gunearen erdian kokatzendelako6 7 Bestetik, taldeak bere auto definizioa islatzeko erabiltzen duen ikurgarrantzitsuenetakoa delako, besteek taldea identifikatzeko erabiltzen duten osagainagusienetakoa izatearekin batera.
|
|
|
Hauen artean, nola ez, Jaurlaritza, Legebiltzarra, Lehendakaria eta enparauak aurkitzen ditugunagusiki. Lehenetsita ageri zaizkigun bi multzo hauen bidez, instituzionalki eratu etaegituratutako komunitatean bizi garela islatzen da (beti ere kontuan harturik, ETBkEuskal Autonomia Erkidegoari ematen
|
dion
lehentasuna, jakina). Gainontzeko multzoen presentzia, pertsona bakanena eta egitura finkorik gabeko taldeena ez da inondikere aurretik aipatutakoen mailari iristen.
|
|
|
Gainera, asko eta asko dira beste hizkuntzen jabe erebadiren euskaldunak, gero eta gehiago dira euskaldunen artean hiru edo lau hizkuntzaren jabe direnak, gazteak batez ere. Euskalduna da, bakar bakarrik, testuinguruakahalbidetzen
|
dion
neurrian, euskaraz ala inguruko erdaraz funtzionatzea erabakidezakeena.
|
|
|
Gipuzkoari, Hego Euskal Herriko probintziarik euskaldunenari, zuzentzen zaio iamodu esklusiboan Diario Vasco; hala ere, egunkari donostiarrak bere orrialdeetaneuskarari ematen
|
dion
lekua anekdotikoa da ia. Ataletan eta ataletan ez da inoizeuskarazko albisterik aurkitzen.
|
|
|
Atxikipen sentimendua identitate eragilea dela kontsideratu ohi da. Era honetan, norbanakoa nazionalitatea ematen
|
dion
nazioaren partaide sentiaraztea da estatuaren helburua; eta partaidetza horren adierazle, nortasun agiri edo pasaporte jakinbat izango du. Prozesu honetan, bi alor bereiz ditzakegu:
|
|
|
dituen (esate baterako,, euskarak mundu mailan hiztun gutxi ditu, baina Europako zaharrena baita?). Laugarrena, eta interesgarriena hemen, mobilizazio soziala izango da, talde estrategia kolektiboa, zeinaren arabera, gutxiengo egoeran dagoen taldeak mobilizazio ekintza kolektiboariekingo
|
dion
, talde nagusiarekin duen harreman desorekatua aldatzeko. Estrategiahori eman dadin, aurreko biekin batera ematen baita?, gutxiengo egoeran dagoen taldeak bi prozesu hauteman ditu:
|
|
|
Adibidez, gaur egun Nafar Parlamentuko lehendakariaden Castejon jaunak, PSNko kidea izanik ere, onartzen du Euskal Herria badela kulturalki, sozialki eta historikoki; eskubide politiko batzuk ere badituela onartzeabakarrik falta zaio. Pertsona horri, eta Baztanen bere burua euskal herritar gisa hartuarren UPNri botoa ematen
|
dion
hainbati, une batean ea lapurtarrekin, gipuzkoarrekin, zuberotarrekin, arabarrekin eta bizkaitarrekin batera bere etorkizuna eraiki nahiduten planteatuko balitzaie, gaur egungo indar korrelazioa ez litzateke ordukoarenparekoa izango.
|
|
|
Eta filosofia horrekin planteatzen dugu Iparraldea eta Nafarroako egoera, hala nola Arabakoa (zenbait zonalde urbano) eta abarrekoa; izan ere, antzeko fenomenoa eduki baitezakegu horietan. Guk mahaigaineratzen duguna, atxikimenduaribidea emango
|
dion
planteamendua da, hots, eskema bat lortzea non herritarrek etalurralde guztiek sartzeko eta parte hartzeko aukera edukiko duten. Zer gertatzen da, ordea, lurralde modura, gaur egun daukan ordezkaritza instituzionalarekin, Nafarroak proiektuan parte ez hartzea erabakitzen badu?
|
|
|
Egile askoren iritziz (Kriz, 1990; Avila, 1994), gaur egungo psikoterapiagehienen historian, Freuden psikoanalisiarekin duten harremana (gerturatzeko edourruntzekoa) ukaezina da, eta gutxi gehiago onartua denez, psikoterapia motagehienek adierazten dute psikoanalisiarekiko adostasunak eta ezberdintasunak.Halaxe da lan monografiko honetan ere. Eta gauza bera gertatzen da Freud enikasle izandako Reich en Bioenergetikan, edo Pearls en Gestalt psikoterapian, edopsikoanalisiaren eraginez sortzen diren talde psikoterapia psikoanalitikoan etapsikodrama psikoanalitikoan, edo Bowlbi ren teorietan oinarriturik atxekimenduaren teoriak psikoterapiari egiten
|
dion
eskaintzan.
|
|
|
Psikoterapia ororen sailkapenaren hastapenean, Bestearen hitzaren eraginean sinesten dut. Zer egin behar duen esaten
|
dion
Bestearen existentzia da psikoterapiaororen giltzarria; sufritzen duen subjektuak men egiten dio Beste honi, eta beronenonarpenaren zai dago.
|
|
|
Hemen hain hurbil gaude psikoanalisitik, ezen batzuetan eztabaida ezina gertatzen da batzuen iritziz. Kohut ek bere azken lanean garatutako teorian pentsatzenari naiz; teoria horren arabera, irribarre egingo
|
dion
Beste bat subjektuarentzat azaleratzea da psikoanalisiaren helburua (1). Amets errepikakor bat jasaten zuen paziente baten forman, oso adibide polita jartzen du; bizkarra ematen dion pertsonaiabat ikusten zuen beti amets horretan, jasaten zuen oinarrizko errefusa nolabait gorpuztuz horrela.
|
|
|
Kohut ek bere azken lanean garatutako teorian pentsatzenari naiz; teoria horren arabera, irribarre egingo dion Beste bat subjektuarentzat azaleratzea da psikoanalisiaren helburua (1). Amets errepikakor bat jasaten zuen paziente baten forman, oso adibide polita jartzen du; bizkarra ematen
|
dion
pertsonaiabat ikusten zuen beti amets horretan, jasaten zuen oinarrizko errefusa nolabait gorpuztuz horrela. Kohut ek sendatutzat ematen du pazientea, honek azkenean ametshau egiten duenean:
|
|
|
Gure ustez, eragiketa analitikoaren ahalbidea analistaren arbuio batean bakarrik oinarritzen da, hots, identifikazioaren botereak erabiltzearen arbuioan. Hizki larriz idatzitako Bestearen lekua hartzen duen heinean, subjektuakbere sufrimendua zuzentzen
|
dion
Beste horren kokagunea hartzen duen neurrian, analistak hortxe egiten dio uko nagusi izateari. Eta horrexegatik hitz egiten dugupsikoanalisiaren etikaz eta analistaren gogoaz, nagusi izatearen gogoa baino indartsuagoa litzatekeen gogo batez bezala.
|
|
|
Analistak ez daki, hots, ez duaurre juzgurik egiten, beste batekiko ezberdin zaren neurrian zuk behar duzunaz.Psikoanalista batek ez du emakume batek haurrak izan behar dituenentz aurre-juzgurik egiten, ez du homosexual bat nahitaez heterosexuala bilakatu behar izateariburuzko aurre-juzgurik egiten, ez du aurre-juzgurik egiten semea aita bezalakoaizatea hobea ote den jakiteari buruz,, nolako enborra halako ezpala? atsotitzarenarabera, edo semeak aitari kontra egin behar ote
|
dion
,, aita biltzaile, seme banatzaile, atsotitzaren arabera.
|
|
|
Baina sentipenetik pertzepziora daraman bidean funtzio tonikoa ere badago, alegia, giharren funtzioa. Eta gaur egun badakigu giharren uzkurdura kronikoarenfuntzioa sentipena deuseztatzea dela, hari existentzia ematen
|
dion
energia absorbatuz. Zergatik iratzartzen dira terapian sentipen eta emozio sarritan penagarrihoriek, maiz mingarriak izaten diren oroipenak indarberrituz?
|
|
|
Neurosiaren bidez gizabanakoak bereburua mundu erasotzailetik babesten du, eta hori da egoerari aurre egiteko hartzenduen biderik onena. Honela, autorregulazio zentzuari eta orekari eusten saiatzenda, berak zorte gabeko irizten
|
dion
egoerari aurre egiteko. 9
|
|
|
Barne Eredu hauek etengabe birmoldatuak izaten dira, eta batzuetan, guztizeraldatuak ere; baina aldi berean esan daiteke sendoak direla jadanik adingoiztiarrean. Gehiago zehaztuz, bost urte dituztenerako (Bowlby, 1988) haurgehienek nahiko garatua dute amari edo ordezkoari buruzko Barne Eredua, etaeredu honek ahalbidetzen dio harekin harreman egokiagoak edukitzen, amarenjokabideak aurresaten laguntzen
|
dion
heinean.
|
|
|
Laborategi egoera honetan, estres arinean murgiltzen da haurra. Honi eskerbeha dezakegu haurrak nola antolatzen duen bere portaera atxikimendu irudiarekiko, zein den irudi horrek ingurua esploratzeko ematen
|
dion
segurtasun maila, ezezagunekin harremanetan jartzeko, eta haurra nola portatzen denatxikimendu irudiak alde egiten duenean eta itzultzen denean. Egoera honenarabera, haurrak hiru talde nagusietan banatu izan dira:
|
|
|
Bere drama irudikatzeko prest dagoen publikoko pertsona, bikotea edo taldea da.Rolari nagusitasuna eman behar
|
dion
aktoreak ez bezala, hemen protagonistari denbezalakoa izatea eskatzen zaio. Horretarako, ahalik eta erlaxatuen etadesinhibituen egotea lortu du, hasi berariazko beroketarekin, eta dramatizazioan zehar zuzendariak sartuko dituen teknikekin jarraituz, hain zuzen ere, beredrama espontaneoki adieraztea ahalbidetuko diotenekin.
|
|
|
Doblea, aktoreak sentitu baina adierazten ez duena ni laguntzaile batek adierazten duenean (double in) edo bere ordez esaten duenean (double out). Rol aldaketa, protagonistaarazoa eragiten
|
dion
antagonistaren paperean jarri eta bera balitz bezala adieraztendenean. Autodrama, aurkezten duen egoeraren pertsonaia ezberdinak protagonistakberak antzezten dituenean.
|
|
|
Gure ustez, Anzieu ren aipamen batek. Psikodrama analitikoa haur etanerabeengan? delakoan ezin hobeto laburbildu du, ondoren adierazi nahi duguna.Psikodrama analitikoaren praktikari dagokionez,(...), gaixoari bera izaten ahalbidetuko
|
dion
egoera sortzea; egoera horretan (sentsazioak, afektuak, fantasiak, identifikazioak, proiekzioak, defentsa mekanismoekin egituratutako desirak) sentitzerabultzatuko duten esperientziak bizitzeko proposatzea; sinbolizazioko lan psikikoaeginaraztea, sentitutakoaren zentzua eta irispidea ezagutu dezan. Izan, sentitu etaezagutu dira Winnicott engan oinarritutako Masud en eta Khan en ustez (1960), psikoanalistaren lanean jarduten duten hiru mailak, banakako psikoterapia klasikoan.Hiru maila hauek, baliagarriak dira Psikodramarentzat, baina esparrua eta egoeradesberdinak dira eta psikodramatistek burututako lan psikoanalitikoari ezaugarribereziak ematen dizkiote, zenbait muga jartzeaz gain?
|
|
|
Bere sortzaile izan zen Moreno-ren arabera, subjektuari aktore gutxi batzuekinbere arazoak kanporatzea ahalbidetzen
|
dion
diagnosi eta psikoterapia modu bat dapsikodrama.
|
|
|
Orain arte, talde psikoterapia analitikoak, banakakoarekin konparatuz bere laneanzeri eutsi behar
|
dion
adierazi dugu: subjektuak bere kexa eta sintomen oinarriandagoen barne taldeari eta honek baldintzatuko dituen harremanei.
|
|
|
objektu hori eduki nahi izateko, fantasia etailusioaren planora itsatsita geratzen gara, eta hau errealitatera aktibokiegokitzea galarazten duen defentsa mota bat da, ez baitago horren irakurketaegokitzailerik. Estereotipoari mesede egiten
|
dion
egokitzapen pasiboaz arigara.
|
|
|
Intelektual berezia dugu gizon hau. Euskarabatuak zenbat zor
|
dion
, hirurogeiko hamarkadan eman ziren eztabaiden berri dakienakneurtu ahal izanen du. Gure nobelagintza, XX. mendeko iraultza literarioa, ezin litekeuler Txillardegiren lumatik sortutako lanak kontuan hartu gabe.
|
|
|
Eta, ondorioz, artikulugintzak, entseguak, iritzi idatziak, ezinbestekoadute haren sinadura. Hizkuntzalaritzari egin
|
dion
ekarria, ez dakit oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin badakizue, irakasleen errua da. Hor daude bere lan idatziak; gustuko izanen ditugu edo ez; guttik erakuts lezake parekorik.
|
|
|
hiltzear dagoenaren ondoanegoten dira espiritu gaiztoak, batzuetan aingeruekin edo apezarekin borrokan, biokarima irabazteko lehian; eszena ezaguna da Erdi Arotik eta Cantigas de Santa Mariaedizio batean irudikatua da: hil hurren dagoen fraile bat Ama Birjinak begiratzen duarima hartu nahi
|
dion
deabruarengandik (Schmitt 1994, 241). Prezeski, Sebillot ek (1968 III, 145) bildutako istorio batean, katu itxura zuen deabru batek harrapatu nahizuen arima.
|
|
|
izenekoa da, non Pilartxo Etxeberriak, Rosa Gandariaseketa Jose Luis Ormaetxeak azaldu baitute gure hizkuntzalariak euskararen ikerketa eta normalkuntzarieginiko hainbat ekarpen. Bestalde, EHUko Filologi Fakultateak eskainiko
|
dion
omenezko obrakolektiboan uste izatekoa da askoz zabalago agertuko direla ekarpen horiek.
|
|
|
Soziolinguistikak euskararen fenomeno sozialak barrutik ezagutzera eraman beharbagaitu, ezin ditugu kanpoko esperientziak ahaztu, hizkuntza gutxituak edo erabileramurritzekoak normaltzeko egin izan dituzten bideak, alegia. Aldizkariaren erredakziotik Txillardegiren zuzendaritza lana ezagutu izan dugunok, zinez berretsi beharradaukagu berak gai horri eman izan
|
dion
garrantzia. 24 zenbakian,. Hizkuntz normalizazioko prozesuetan neurri juridiko hutsek dituzten mugak?
|
|
|
Ezin ahaztu ere, ezker abertzalearen baitan eta Euskal Herrianoro har, lehenbizi gauzatu eta gero indartsu bilakatu diren zenbait jarrerak Jose Luisengandutela aitzindari ukaezina. Hori da prezeski, gertakizun berrien zurrunbiloan ibili izanakeman
|
dion
ahalmen antizipatzailea.
|
|
|
Alternantzia kasu bakoitzaren adiera, alternantziak sortu duentestuinguruari estu estu atxikia ikusten du P Auer-ek. Bestela esanda, alternantziabatek zeri erantzuten
|
dion
jakiteko, sortu duen testuingurua aztertu beharra dago.
|
|
|
Objektu hori irudikatzeko, baina, zeinu garatuago bat, Interpretantea, izan behar da ohartzailearen gogoetan edo hareninguruan. Beraz, zeinua objektu baten ordez dago norbaitentzat, zeinu horrek zeinugaratuago bat, Interpretantea, iradokitzen
|
dion
norbaitentzat. Adibidez:
|
|
|
Hona hitzez hitz eta dauden daudenean jasoak:. Lehenengo artikuluan, barnetik aztertu dugu hizkuntzaren muina: alegia, ez hiztunaren iritzi subjektiboen arabera, hiztunari hizkuntzak erasten
|
dion
ikuskera objektiboeta bereziaren arabera baizik. Eta ondorio hau agertu da:
|
|
|
kontsigna, banku? batean gordailatutakoobjektu bat eta tiket baten emisioa, zeinak beraren jabeari bere gordailua erretiratzeaahalbidetzen
|
dion
. Kontsigna tiket bat, ez baliokoa?
|
|
|
Eskema horren bidez erritmoa eta tentsioa albiste osoan zehar mantentzea da helburua. Azken finean, Victoriano Fernández Asís irakasleak (1986, 233) irratiko berriemaile hizlariari ematen
|
dion
langintza, horretantxe oinarritzen da: a) arreta piztea, b) arretak iraun dezan saiatzea, eta c) entzuleen oroimenean finka dadin ahalegintzea, bai mezuaren izaeragatik beragatik, zein apur bat errepikakorra den adieraz teknika baliatuz.
|
|
|
Hirugarren segmentuaren ordutegia 13.00etatik 16.00etara doa. Garai honetara helduta, telebistak irratiari egiten
|
dion
konpetentzia oso handia da eta, beraz, audientziaindizea jaitsi egiten da, irrati kate handiek programazio lokala emititzen dutelarik. Informazioarekin batera, lehiaketak eta jolasak ere leku dute arratsaldeko parriletan.
|
|
|
–Betiko biribilketa amaigabea da. Inoiz ez dugu jakingo zeinek egiten duen bere nahia arinago; ez dugu jakingo, entzuleriak zerbitzu jakin bat eskatzen
|
dion
irrati estazioari egiten ote dion, aurretik eragin diolako, edo estazioak zerbitzu hori ematen ote dion manipulatzeko inolako asmorik gabe, entzuleriak jaso nahi duena horixe dela uste duelako.
|
|
|
–Betiko biribilketa amaigabea da. Inoiz ez dugu jakingo zeinek egiten duen bere nahia arinago; ez dugu jakingo, entzuleriak zerbitzu jakin bat eskatzen dion irrati estazioari egiten ote
|
dion
, aurretik eragin diolako, edo estazioak zerbitzu hori ematen ote dion manipulatzeko inolako asmorik gabe, entzuleriak jaso nahi duena horixe dela uste duelako.
|
|
|
–Betiko biribilketa amaigabea da. Inoiz ez dugu jakingo zeinek egiten duen bere nahia arinago; ez dugu jakingo, entzuleriak zerbitzu jakin bat eskatzen dion irrati estazioari egiten ote dion, aurretik eragin diolako, edo estazioak zerbitzu hori ematen ote
|
dion
manipulatzeko inolako asmorik gabe, entzuleriak jaso nahi duena horixe dela uste duelako.
|
|
|
Irratiak jaramon gutxi egiten
|
dion
beste arlo bat, umeena da. Umeentzako irratsaioak gutxi dira, eta irrati estazio komertzialetan saihestu ezinezko oztopo bat dago:
|
|
|
Giza portaeren arloan egiten diren sinplifikazio gehienak ez dira zehatzak. Entzule bakoitzak irrati bat eta ez besterik zergatik aukeratzen duen edo irrati zehatz bat sintonizatzea zerk eragiten
|
dion
jakiteak, azterketa on eta sakona egitea dakar ezinbestez.
|
|
|
Informazioaren teoriaren arauera, feed-backa. (berrelikadura, alegia) mezu bat jasotzen duen hartzaileak mezu horren emaileari igortzen
|
dion
erantzuna da. Nabari den oihartzuna da, erreakzioa, aldekoa zein kontrakoa?, komunikazio publikoaren prozesu konbentzionalaren kontrako noranzkoan doana.
|
|
|
Estatua, egitura politiko gisa, herritarrek osatzen (omen) duten nazioa den gorputzari lotzen zaio; baina gorputz horrek nolabaiteko sendotasuna behar du (eta ez duenean, sendotasun batez hornitu behar da). Alde horretatik, kultur identitateak funtseko zutabea osatzen du, komunitate nazional bakarraren nozioa sortzeko bidea eskaintzen baitu, nazioaren definizioari sendotasuna ematen
|
dion
neurrian. Kultur identitatea ez da berez identitate nazionalaren isla, ezta ere, maila absolutuan bederen?
|
|
|
Alde horretatik, funtsezkoa da, halaber, kulturari ematen zaion balioa; hots, kultura batek izan dezakeen statusa edo prestigio maila zein den. Galdera honi erantzungo
|
dion
eta guztiz oinarrizkoa den beste galdera bat erantsi genuke: kulturak ba al du bere espazioa hezkuntza sistemaren barruan?
|
|
|
Alde horretatik uler daiteke Hobsbawn ek hizkuntzari eskaintzen
|
dion
garrantzia, berak aipatzen duen ingeniaritza sozial horren barruan duen indarrarengatik, maila sinbolikoan duen indarrarengatik hain zuzen ere46 Nazionalismoaren gaian zuzenean sarturik, ideologia nazionala oinarritzerakoan hizkuntzak aparteko garrantzia duela uste du Rocker ek:
|
|
|
Hitz hauek aurreneko atal batean esandakoa gogorarazten digute; hots, gizartearen modernotze prozesuan, klase interesak direla medio, burgesiak boterearen hegemonia ziurtatzeko, ezinbestekoa da Estatu Nazioaren markoan kultur homogeneitatea bultzatzea. Gómez-ek dioen bezala, Estatuak populazio osoari zabaldu nahi
|
dion
kulturak gizarte berriaren modernizatze elementua izateaz gain, identitate elementu moduan jokatzen du, eta
|
|
|
...i besterik ez dago legearen bidez irakaskuntza maila guztietan Estatuak ezarri nahi zuen erabateko uniformizazioa, gure aldetik herritar espainiar guztiek teorian behintzategin behar izango zuten bidaia kurrikularraren azterketa laburrari ekingo diogu260 Lehenik eta behin esan genuke, zergatik hitz egin daitekeen curriculum nazionalaz Moyano legean; hots, curriculumari izaera nazionala zerk ematen
|
dion
azaldu genuke.
|
|
|
hizkuntza idatziaren garrantzia izugarria da; irakurketaren hedapenak kultur komunitateko esparrua sortzen du eta kultur identitatea Estatunazioaren zutabe nagusienetarikoa dugu. Gogoratu, bestalde, Hobsbawn ek hizkuntzari ematen
|
dion
garrantzia, berak aipatzen duen ingeniaritza sozialaren barruan: erabilpena garrantzitsua bada ere, maila sinbolikoak izugarrizko pisua du.
|
|
|
Aspaldi hartan perretxikoak bailiran sortzen ari ziren ukitu zeltiko artifizialeko pub batean gertatu zen. Guztiari zahar itxura emango
|
dion
berniza erabiltzea nahikotzat hartzen duten pub horietako batean. Gero hormak kez belztu, Dublingo antigoaleko argazkiak eskegi, txoko denak banderatxoz eta afixaz bete, eta aurrera!
|
|
|
Paradisu txiki bat. Eta azkenik, zeru lurrak bat egin nahian, itsasoari atea zabaltzen
|
dion
hondartza. Karratua, harresiz inguratua, olatu ausarten batek ez dezan ardirik lapurtu.
|
|
|
Ez, Pedro, libertatea ez duk ilusione hutsa, are gutiago Urbiain bezalako toki batean, non bere kabuz pentsatzen duen gizonak nekez hats har dezakeen... Izan ere, Urbiainen Aristotelesen filosofia duk oraino nagusi, zeinari Erromako elizak sostengua emaiten
|
dion
—eta, handik aitzina, Aristotelesen filosofiaren hutsen berri eman zion eta aita Bartolome Ziaurrizkoaren etortzearena... eta erran zion, halaber, gezur haien aurka ukoa baizik ez zitzaiela geratzen, ukoaren egia; eta, isilune labur baten ondoren, basoan zituen arno hondarrei azken kurka emaiten ziela, akabatu zuen—: Bai, uko horretan erre nahi diat neure libertate ustezkoa, han Urbiainen, tentuz eta zentzuz beti ere, baina burua lurpean gorde gabe, neure libertatea libertateago eta zinezkoago izan dadin amoreakatik.
|
|
|
Izan ere, haur ginen amaren baitan eta haur hura izaiten segitu nahi genuke. Eta, nola haurra amaren sabelean baita guztiz dohatsu, zeren eta behar duen guztia amak emaiten
|
dion
, eta nola amaren mundutik kanpokorat jalgitean hasten den nigarrez, zeren eta mundu zaharra uzteak mina eta oinazea dakarkion, hala, sineste zaharrean dagoenak bere sinestean bizi nahi luke, ahalik eta gozoen, betiko, zeren eta mundu berri ezezagunaren beldur den eta libertatearen beldur.
|
|
|
—Hori bakarrik falta zitzaigun etxe honetan, jaun Joanes, Erromari kalterik handiena egin
|
dion
heresearen izena jartzea txakurrari...!
|
|
|
Napolitik pelegrinazionean jalgi nintzenean, Jainkoari hitz eman nion ezen, neure bekatuen espiazionean, atseginari uko egiten
|
dion
atseginaren gibeletik ibiliko nintzela, zeren eta Jainkoak atseginago baitu. Eta, beraz, egun horretan, penitentzian, Probidentziak naraman lekuan, meza isil bat entzunen dut, Pisako katedralean entzun nezakeenaren orde.
|
|
|
Izan ere, ez ote da zuzen ari gaurko hainbat nafar gazte, Espainiaren izenean pizten diren gerla horiei uko egiten dietenean, zeren nafartzat baitute, lehenik eta behin, beren burua? Eta nola anitz duenak gero eta gehiago nahi duen eta, hargatik, kendu dionari are gehiago kendu nahi izaiten
|
dion
, hala, ez ote da piztuko berriro gerla noizbait, ez Katalunian, baina hemen Nafarroan, Espainiaren kontra, eta ez ote ditugu pairatu behar izanen berriro zinak eta minak...?
|