|
2000
|
|
|
Orain, gainera, gero eta gehiago, euskaraz irakurri ahal izatearen «morboa» gehitu
|
behar diogu
horri
|
|
|
Mende berriaren atarian gaudela eta, forma demokratiko honi eduki pragmatikoa jarri
|
behar diogu
daukagun hiritargo berri honekin: hau izango da datorren mendearen erronka.
|
|
|
Horregatik, pairatzen dugun gatazkaren ondorio guztiekin bukatzeko hain zuzen ere, gatazkaren muinari erantzun beharko diogu. Izaera politikoa duen gatazka historikoak konpontzeko arazo politikoari heldu
|
behar diogu
, gaitzespen lasaigarri bezain antzuen gainetik eta eraginkortasuna lortzeko asmoz.
|
|
|
Bada aukera zehatz bat abertzaleen arteko itun bat egin eta euskal prozesua abiarazteko, idatzia eta zehaztua. Horri heldu
|
behar diogu
.
|
|
|
Datu hauek ezagutu ondoren galdera bat egin
|
behar diogu
gure buruari. Errealitatea izanik Nafarroako populazioaren bi herenek elebitasunaren aldeko apustua egiten duela, zergatik aurkitzen dugu euskararen kontrako jarrera bortitza?
|
|
|
–(...) ez dugu inoiz interpretatu behar. Berrelikatu eta pertsonari bere buruaaurkitzeko aukera eman
|
behar diogu
–. 21
|
|
|
Ametsak lantzeko modua terapeutaren eta bezeroaren nortasunaren eta estiloaren araberakoa izango dira. Hala ere, honetaz ahalik eta gehien baliatzeko, prozedura sistematikoari jarraitu
|
behar diogu
:
|
|
|
Behin partehartze guztiak aurretiaz erabakitako ordenan bildu eta gero, muntaia-lan korapilatsuago bati ekin
|
behar diogu
(txolarte luzeegiak ezabatu, etab.). Honez gero saioaren iraupenari buruzko ideia bat eduki dezakegu. Azkenik, nahasketa egiten da, eta zintako sekuentziei diskoak edo estudiotiko loturak (une egokian eta gidoiaz bat) gainezartzen zaizkie, hau guztia bigarren zinta batean grabatuz.
|
|
|
Programazioa finkatzen denean, estiloa ere finkatu ohi da. Wilby-k eta Conroy-k azaldu duten bezala, estiloari ongi erreparatu
|
behar diogu
: –the manner of presentation is as important, if not more important, than programme content and that considerable thought and planning lie behing the overall, sound?
|
|
|
Frantziako hezkuntza-sistema nazionalaren sorreraz hitz egiteko, nahitaez iraultza frantsesari luzatu
|
behar diogu
begirada. Hezkuntza arloan sistema horrek izan dituen eraginak, nahiz bat-batekoak ez izan, Frantzian ez ezik Europa osoan ere nabarmenak izan dira60 Helburuak gauzatzeko urte asko pasa behar izan arren, Iraultza frantsesak hezkuntza-sistema nazionalaren zutabeak ezarri zituela esan daiteke, eta errealitate hau guztiz oinarrizkoa da Estatu-Nazio frantsesa eraikitzeko gertatu zen prozesuan61 Horrela, 1789ko abenduan aldarrikatutako dekretu baten bidez, Nazio-Biltzar Konstituziogileak garbi asko erakutsi zuen zein zen Estatuak hezkuntza kontrolpean izateko zuen asmoa, hezkuntza publikoaren eta irakaskuntza politikoaren zaingoa Departamenduen eskuetan utzi zuenean, edota 1791ko irailean herritar guztientzako irakaskuntza berdina sortu eta antolatzeko hitza eman zuenean62.
|
|
|
Harrigarria bada ere, euskal literaturgintzan aurten gauza positibo gehiago ikusi dut aurreko urteetan baino. Orain arte esandakoari, emakumeen literatura gehitu
|
behar diogu
. Euskal literaturaren historian inoiz ez da hainbeste emakume izan, ezta emakumeek idatzitako hainbeste lan argitaratu ere.
|
|
|
Bizkaiak bere seme euskaltzale bati zor ziona bete du, Frai Bartolomerenak berriro gure eskuetan jarriz. Urkiza eta Baraiazarra euskaltzaleen adoreari eskertu
|
behar diogu
hori. Tartean, beste behin ere, Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntza.
|
|
|
Frazer Nemiko basoaren erregearen historia kontatzen hasten denean, sentitzen duen eran egiten du hau, eta hemen zerbait arraro eta ikaragarria gertatzen dela nahi digu guri sentiarazi. Baina" zergatik gertatu da hau?" galderari egokiro hurrengoa erantzun
|
behar diogu
: ikaragarria delako.
|
|
2001
|
|
|
Eta Estatuko arautegitik zertxobait aldendu direnean berehala etorri dira inguruko autonomiak, Estatua edo Europar Batasuna errekurtsoa sartzera, azken egun hauetan berriz ere gertatu den bezala. Hau gutxi bazen, Madrili kupo bat ordaindu
|
behar diogu
gure burujabetza ukatzeko Estatuak erabiltzen dituen tresnak ordaintzeko. Besteak beste, armada, errege-etxea eta polizia.
|
|
|
Agintean dagoena dagoela, guk garbi daukagu zer eskatu behar diogun, egoera politikoa alde batera utzita. Euskaltzalea izan gabe ere euskararen normalizazioa eskatu
|
behar diogu
. Alemanian, adibidez, inmigranteen hizkuntza eta kultura hartzen dira kontuan liburutegi zerbitzuak antolatzerakoan.
|
|
|
Motore berri bat jarri
|
behar diogu
euskal autogobernuaren ereduari. Erabakitzeko gaitasuna da motore hori.
|
|
|
Edozein modutan ere, garaian literatura, eta konkretuki, nobela mailan eragin ziren aldaketa horiek euskal irakurleriarengan sortu zuten etendurari, euskal munduak bizi zuen egoera erantsi
|
behar diogu
: zenbat irakurle alfabetatuk irakur zezakeen Ene Jesus bezalako nobela bat?
|
|
|
Beti jarraitu diogu arrasto berari. Errealitatea fikzio bihurtzen ikusi dugu zine-pantailan, itxura aldatzen ispilu baten ate ostearen miasmetan; hirugarrenez begiratu
|
behar diogu
orain aurrez aurre itxuraldaketari.
|
|
|
Ispilu barreneko kartografia igaro dugu Sarrionandiaren poesia ikusi nahian, bidaiatzen ikusi dugu ondoren, Europa korritzen zuen artean. Orain aurkako eszenatokiari begiratu
|
behar diogu
. Bidaiak higidura dakar berarekin, hormak gelditasuna; bidaiak aire berria, hormak berdintasuna; bidaiatzea kulturarekin lotzen da, geldirik egoteak baditu bere abantailak eta abaguneak, geldiak barrenera begiratzen du, barne begiradarako toki aparta da hormaren sendotasuna; kartzela eta autobiografia bildu egiten dira besarkada bertsoan, barne begirada eta idazlearen bakartasun sortzailea biltzen diren bezala... zoritxarrez!
|
|
|
d) Estrategia metakognitiboetan trebatzeko, ikasleari ardurak bere gain hartzekogonbitea egin
|
behar diogu
ikas-ereduan, behar ezberdinetara egokituko etaikasgelako errealitate ezberdinei erantzuna emateko egokiak izango direnproposamen malgu eta anitzen bitartez.
|
|
|
Era berean, aldez aurretik hizkuntzak komunikatzeko eskaintzen dizkigunaukera guztiak klasean lantzeko aukerarik inoiz izango ez dugula aitortu beharbadugu ere, ikasleari bere eguneroko harremanetan komunikatzeko behar dituentresna guztiak eskaini behar zaizkio; eta, gainera, aukera eskaini
|
behar diogu
, emandako tresnekin bere arlo sortzailea garatu ahal izateko.
|
|
|
Ezdago testu pururik; izatez, testuak era nahasian agertzen zaizkigu, eta bertan dagohizkuntza bidezko komunikazioaren arlorik zailena. Gure ustez, ikasleari aukeraeskaini
|
behar diogu
bere burua prestatzeko, hau da, gaitasun komunikatiboaeskuratzeko; eta hori helburuak ondo isolatzen baditugu soilik lortuko dugu, geroarretaz, patxadaz eta sakontasunez lantzeko. Baina, era berean, aukera eskainibehar diogu ikasleari arlo sortzailea landu dezan, eta zatika landutakoak bere beharkomunikatiboen arabera ager ditzan, aldez aurretikako inolako irizpiderik gabe, irizpide bakarra komunikazioa bera izanik.
|
|
|
Beste aldetik, esan dugun bezala, ikasleak hasi berri duen ikas-prozesuarijarraipena emateko erabakia hartzea izango da maila horretako beste helburunagusia. Horretarako, alde batetik, dagokion erritmoari jarraituz euskara arazohandirik gabe ikas dezakeela erakutsi
|
behar diogu
(ikasteko erritmo ezberdinakdaudela eta gure jardueran erritmo guztiek lekua dutela ulertarazi beharko diogu), eta bestetik, ikaste horrek merezi duela eta bere esperientzia aberasteko balioizango duela erakutsi beharko diogu.
|
|
|
Hizkuntza berri baten ikasketa bezalako prozesua da lehengaien heziketa, baina usaintzen hazten dena. Honekin batera usaina errekonozitu behar da, eta berari izen bat eman
|
behar diogu
; ikasketa hori, buruko prozesua, den neurrian, pertsonala da, beraz.
|
|
|
Guk paramilitarrei hilean hainbeste ordaintzen diegu eta babestu egiten gaituzte. Denek ordaindu
|
behar diogu
baten bati, eta ez alferrik.’
|
|
|
‘Ingalaterrari zerga ordaindu
|
behar diogu
, ingelesek Falkland uhartea berea dutelako, baina zerga ordaindu behar diogu Argentinari ere, islok Malvinas deitu eta eurenak uste dituztelako... ’
|
|
|
‘Ingalaterrari zerga ordaindu behar diogu, ingelesek Falkland uhartea berea dutelako, baina zerga ordaindu
|
behar diogu
Argentinari ere, islok Malvinas deitu eta eurenak uste dituztelako... ’
|
|
|
Bestea, Kintanaren dizkigute-gipuzkera, Gipuzkoarra bezainbatean Nafarra den aditza besterik ez da. Eta Gipuzkoaz, gipuzkeraz eta giputzez aho betean ari garelarik, nori berea eman
|
behar diogu
eta zertaz ari garen aldez aurretik garbitu. Aski nahasiak daude gure arazoak nahasteka berrien premia sumatzeko.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi salatubeha rrekoak salatu behar ez ditugunik. Tinko eta zorrotz eutsi
|
behar diogu
hizkuntz eskubideen defentsari, baina lubaki horretan geldirik eta ahul gotortuz gero aisa garaitukogaituzte.
|
|
|
– Orain ditxosozko formularen osaketari ekin
|
behar diogu
.
|
|
2002
|
|
|
Beharrezkoa du atzeratuak ere lana osatzeko. Danok eldu
|
behar diogu
orpo-orpotik arazo oni. Ez diogu uzkur egin behar.
|
|
|
Beharbada euskara mordoilotu egin beharko genuke; beharbada euskarari zikintzen utzi
|
behar diogu
, nekea kentzeko, erabilera malgutzeko, jende gehiagok erabiltzeko gehiagotan, jende gehiagok irakurtzeko(...)».
|
|
|
Euskal herritarrak sentitu eta globalizazio madarikatuaren garaian gure herri nortasuna oraingo mugartea gaindituz gauzatu gura dugunok haria utzi eta brodatzeari eutsi
|
behar diogu
, orain arteko zenbait molde bazter utzi eta berri batzuk hartuta. Haize berria, eta freskoa, azken batez.
|
|
|
Porrotaren aurrean, zergatik galdetu
|
behar diogu
geure buruari, eta ez nor
|
|
|
Ariketa zaila ez bada ere, kimatzeak landarearen izaeran esku hartzea esan nahi du eta, hortaz, bera kaltetuko lukeen zeinahi traumatismori saihets egin
|
behar diogu
.
|
|
|
Bigarrenean, inausketa handia egin
|
behar diogu
maiz, landarea mardul, trinko eta apal mantentzeko: interesatzen zaiguna ez da lorea, hostaila baizik.
|
|
|
Guztioi gustatzen zaizkigu gauza naturalak eta gehienok nahiago dugu zelaian bazkatu den behiaren haragia jatea sekula ukuilutik irten ez den eta pentsua besterik jan ez duen behiarena jatea baino, baina hori posible ote den galdetu
|
behar diogu
geure buruari.
|
|
|
Nahigabea gainditzeko bizi egin behar da; horrek dakartzan ondorioak zeintzuk diren jakin ahal izateko aukera eman
|
behar diogu
geure buruari.
|
|
|
Ordura arte bankaren eta industriaren arteko harremana nahiko estua izanbazen, enpresen zailtasunak hastean bankuek industriatik irteteari ekin zioten, etaez ziren industriarentzat lagungarri gertatu. Horri gehitu
|
behar diogu
inflazioa kontrolatzeko asmoz 1977-1992 tartean Estatu espainolak aplikatutako moneta-politikagogorra, interes-tasak Europakoak baino gorago mantenduz.
|
|
|
horiek ere aldakorrak dira batetik bestera, eta denboran zehar ere aldatuzjoan dira. Hiru elementu horien dinamikotasunari erantsi
|
behar diogu
, gainera, hirurek interakzionatzeko era ezberdinak, egoera batetik bestera eta denboranzehar. Beraz, hiruki didaktikoaren irudi hori lagun dugula, ikusten dugu jardueradidaktiko guztiak oso dinamikoak eta konplexuak direla.
|
|
|
Horretarako, ikaslea ariketa horietan nola sentitu den, nolako zailtasunakizan dituen, eta, azken finean, zer lortu duen ikertu behar du irakasle-tutoreak. Horrez gain, ikasleari fase honen garrantzia argitu
|
behar diogu
, noizeta zertarako egingo den azalduz.
|
|
|
«Gure seme-alaben aisialdi partekatuaren beharra ase dezakete, lagunak egiten lagundu edo autonomia eman, baina ez dira haurrak jartzeko modu gisa ulertu behar», esan du. «Gurasorik ez epaitzeko, hausnartu egin behar da, eta geure buruari galdetu
|
behar diogu
ea prest gauden gure denbora librea seme-alabekin partekatzeko». Era berean, iritzi du Arantza Belastegik:
|
|
|
– Eskularruak: horiei esker, motozerrari irmo heldu
|
behar diogu
, eta ebakirik ez egin. – jaka eta galtza transpiragarriak, ebakien aurkako babesa dutenak eta, aldi berean, erosoak direnak edozein keinu naturaltasunez egiteko.
|
|
|
Berokuntza, elektrizitate-kontsumoa eta ur-kontsumoa. Berokuntza jarri behar dela edo daukaguna modernizatu behar dela uste badugu, ezer baino lehen, etxeko isolamenduari begiratu
|
behar diogu
. Isolamendu termiko ona izanez gero, hotz-sentsazioa murriztu dezakegu, baita berokuntzarik behar ez izatea ere, edo, erabili behar izanez gero, gastua txikiagoa izango litzateke, denbora gutxiagoz.
|
|
|
kontuz gure euskara honekin, kontuz. Kasu egin
|
behar diogu
zer egiten ari garen, eta komeni da lekuko aberastasunak ereduaren barnean sartzea lehenbailehen. Agian, sartzeko modu hori da hain argi ikusten ez dudana.
|
|
|
Euskara gizarte osoarentzat eskatu behar dugu, gizarteak duen, gizarteek duten, kultura altxorra baita. Euskaldunok mezu hau bidali
|
behar diogu
erdaldunez beterik dagoen gizarte honi, euskara haiek ere nolabait berea sentitu behar baitute, ez guk bezala, jakina, hizkuntza hiztunena delako, baina bai neurri batean. Alferrik gabiltza honetan haserretzen bagara.
|
|
|
Zein, euskarak behar duen sendabelarra? Zuazoren ustetan, euskararen erabilerari itzuli bat eman
|
behar diogu
, eremu desberdinak bereiziz. Eremu hauek, berez, aski zabalak dira, baina bistan da hor erregistro desberdinak daudela:
|
|
|
Diglosiak eragiten duen literatura benazkoa ez ote den galdetu
|
behar diogu
gure buruari, beste batzuek jorraturiko lana gider dugula. Galiziakoa ez ezik, Probentzakoa eta Euskal Herrikoa ditu aztergai Kortazarrek, Kataluniakoari aitortuz diglosiaren bide malkarretik irten izana.
|
|
|
Horregatik, belaunaldi abandonatuho rren uste okerrari aurre egin
|
behar diogu
, gazte horiek euskalduntze prozesua zuzen uler dezaten. Jakinarazi behar diegu ibilbide luze horretan, azken hamarkadetako pausoak garrantzitsuak direla, baina inolaz ere azkenekoak.
|
|
|
Irakasleak, kazetariak, administrariak, normalkuntzate knikariak eta abar behar ditugu. Saihesbideren bat aurkitu
|
behar diogu
Estatuak ezarritako bide makurrari.
|
|
|
Gerra egingo diogu Bilbori. Portu izan zen zinematografoa bereganatu zuen bigarren herria Bizkaian, eta tradizio horri eutsi
|
behar diogu
.
|
|
2003
|
|
|
I. ARRATIBEL. Arazoa esfortzuaren kontrolean dago, agian hori baita arlo ezezagunena. Norbaitek aktibitate fisikoa egin dezan nahi baldin badugu, eta hori onuragarri izan dakiokeela uste badugu, bidea urratsez urrats markatu
|
behar diogu
. 1987an Alemanian ezagutu nuen programa bat aipatuko dut.
|
|
|
Orduan jaso genuen kritika nagusia akordioaren funtsezkoena alderdi politikoen esku utzi izana izan zen. Orain, ekimen honetan landu nahi ditugun bi ardatz nagusien betebeharra ez dela bakarrik alderdi politikoen esku izango erakutsi
|
behar diogu
gizarteari. Aitzitik, gizarte eragileek parte handiagoa izango dutela.
|
|
|
Kontrol gabeko kontsumoari saihets egin
|
behar diogu
: bestela, patrikak nozituko ditu ondorioak etxeko ekonomiarentzat okerrenetako bat den hil honetan.
|
|
|
Baina behin dibanean gaudelarik, errezeloak ahaztu behar ditugu, eta gogoa ireki
|
behar diogu
gure inkontzientea aztertuko duen terapia bati, izan ere, pragmatismoagatik edo gugan duten garrantzia eman ez geniolako, erreprimiturik dauzkagun iraganeko traumak, hutsegiteak eta obsesioak azalera ditzake.
|
|
|
exijitu
|
behar diogu
, eta terapiako metodoei eta edukiei buruzko informazioa eskatu.
|
|
|
Are gehiago, gure herria zapaldua eta galzorian ikusten baldin badugu, hori baita, ez Nazio indartsuek baina bai herri xumeek maizegi jasan ohi duten zortea? atxikimendu berezia erakutsi
|
behar diogu
sorterriari.
|
|
|
Gizarte Mugimenduen arrakasta azaltzen saiatzen garenean Aukera PolitikoenEgiturari erreparatu
|
behar diogu
ezinbestean. Hau da, mugimenduak boterepublikoa kudeatzen dutenengana iristeko ahalmena, horien barne-dibisioa, aliatueraginkorrak etab. (Tarrow, 1994; Barcena, Ibarra eta Zubiaga, 1996), baita sistemapolitikoa zabaltzat ala itxitzat har daitekeen (Casquete, 1998), hau da, mugimenduaren ekinbiderako espazioa dagoen ala ez (input zabala edo itxia) eta haien erabakiak inposatzeko erakundeek daukaten ahalmena:
|
|
|
Informazioaren Gizartean bizi gara, gaur egungoa gizarte postindustriala da. Industriaren Gizartearen sorrerak energia sortzeko ere berriek eduki zuten protagonismoberezia industrian, garraioan eta oro har gizartearen antolaketan aldaketa iraultzaileak eragin zituztelako; orain, berriz, ezagutza gorde, mugitu eta trukatzeko era berriak eragiten ari dira aldaketa iraultzaileok eta honi erreparatu
|
behar diogu
gizarteberria azaltzeko (Castells, 1997). Ados, baina energiak, gehienbat elektrikoak, zenbait moduren bidez sortua?
|
|
|
Batzorde bat kontratuan jasota ez badago eta aldez aurretik jakinarazi ez badigute, haren kargua ez da legezkoa izango. Bankuak komisio bat kobratzen badu guk eskatu edo onartu ez dugun txartel bat izateagatik, eta gure etxera beste barik bidaltzen bada, dagokion erreklamazioa aurkeztu
|
behar diogu
erakundeari, ezin baitigu eskatu ez dugun zerbitzu bat kobratu. Jakina, txartela espresuki eskatu duten bezeroei bakarrik bidali behar zaizkie txartelak.
|
|
|
Galdera horren erantzuna “EZ” erabatekoa da. Gainera, erreferentzia bat edo bestea justifikatzeko esaten digutena esaten digute, azken urteotan erreferentzia mota desberdinek izan duten bilakaerari erreparatu
|
behar diogu
. Beheko grafikoan, Espainiako Hipoteka Elkarteak emandako datuekin egina. bistakoa da hori.
|
|
|
Atseden hartzeko orduan, zalantzarik gabe, gure koltxoiari erreparatu
|
behar diogu
. Horren mende dago gure atsedena, eta, beraz, gure itxura eta gaitasun fisikoak eta intelektualak; gure aldartean eragina izan dezake, eta, are gehiago, pertsona bat lehenago zahartu daiteke.
|
|
|
Intermón-Oxfamek otsailean ekingo dio berriro hegoaldeko emakumeen eskulanaren baldintzen salaketari. “Baina azken hitza guk dugu, kontsumitzaileok —dio Idoia Zabalak-— Geure buruari galdetu
|
behar diogu
nola eskain daitekeen hain ongi bukatutako alkandora merke hori, zergatik jarrai dezakegun modak gehiegi ordaindu gabe”.
|
|
|
alde zaharra oinezkoentzat edo autoentzako ere izan behar du? Aparkalekuen arazoari zein irtenbide eman
|
behar diogu
–
|
|
|
Euskarak, euskaldunok eta Euskal Herriak jasaten dugun zapalkuntza egoera ikusita, indarrak biltzeko unean gaude. Horri ekin
|
behar diogu
ditugun baliabide guztiak erabiliz eta indartuz, borroka eginez. Honela, Azpeitiko EHEk martxoaren 7rako mobilizazio eguna deitu du, eta arratsaldeko 19:30ean manifestazio bat egingo da Azpeitian.
|
|
|
Euskarak, euskaldunok eta Euskal Herriak jasaten dugun zapalkuntza egoera ikusi eta horren aurrean indarrak biltzeko unean gaude. Horri ekin
|
behar diogu
ditugun baliabide guztiak erabiliz eta indartuz, borroka eginez.
|
|
|
–Baina, jendea Jainkoaren grazian biziko bada, guk erakutsi
|
behar diogu
bidea.
|
|
|
Nik gure artekoak betiko irautea nahi dut baina, era berean, badakit gauzak askotan ez direla guk nahi bezala ateratzen. Horregatik zaindu egin behar da harremana, mimatu, sentitzen duguna esan
|
behar diogu
aldamenean daukagunari eta, uste dut, beldur pixka bat izateak ere on egiten diola harremanari. Zentzu horretan bakarrik defendatzen ditut zeloak.
|
|
|
-Orain alferrik dira damuak. Goiari eutsi
|
behar diogu
-esan zuen Romanek, ausart.
|
|
|
Dantzen auziak biziki kezkatu zuen Mogel, eta, bere kide guztiek bezala, berak ere ez zuen Larramendiren estiloko probabilismorik onartzen inondik ere: dantzak bekatu mortala ez izan arren, oso hurbil dabiltza, eta beti ere hobe da ez joatea; debekatuz gero eskandalu handiagoa etortzen dela ez da egia, eta hala balitz ere, San Paulori jarraitu
|
behar diogu
: ez da sekulan gauza txarrik egin behar, hortik zerbait ona etorriko dela jakinda ere.
|
|
|
Madrilen eta Parisen argi dute hori. Eta guk politikoki esplikatu
|
behar diogu
gizarteari egiten den hautua zein den; eta politikoki esplikatu beharko zaio gizarteari Euskal Herria euskalduna dela, edo ez dela euskal herria.
|
|
|
Sinetsi beharra dugu. Geure buruari esan
|
behar diogu
bidea horixe dela: independentzia, baldin eta horretan sinesten badugu.
|
|
|
Etorkizunari begiratu
|
behar diogu
. Lehenago aurreratu dizudanez, on litzaiguke jakitea bihar-etziko helduek norainoko aintzatespena nahiz lekukotasun soziala aitortzen dioten euskarari gaur berton; ez biharko proiekzioan, ezpada gaur berton, egunerokotasun arruntean, bizitzan bertan.
|
|
|
Beste bat balitz bezala hitz eginaraziz. Beste bihurtu gaituelako beste bat balitz bezala hartu
|
behar diogu
hitza. Hitz emanda eutsi ahal zaio beldurrari, beldurrari hitza emanez egin baitaiteke arrazoiketa adimen.
|
|
|
Hitz emanda eutsi ahal zaio beldurrari, beldurrari hitza emanez egin baitaiteke arrazoiketa adimen. Beldurrari aurre egin
|
behar diogu
, galdu-irabazien balantzan bakearen beharra aldarrikatzeko, izan nahia aldarrikatzeko, izateko, euskaldun izan beharra aldarrikatzeko eta horretarako gure itxaropen hori analogikoki pentsatuz itxaropenaren ortzimuga gerturatu behar dugu.
|
|
|
Nola uztartu antropologiatik begiratuta tokiko, estatuko edo Europako Batasuneko ikuspuntuak? Arazo horren aurrean, lehenbizikoari lehentasuna eman
|
behar diogu
. Horri Robothamek" the native poin of view" (bertakoen ikuspuntua) deitzen dio (Ibid., 4 or.). Eta are gehiago, Estatuko edo Europako Batasuneko politikaren aurrean defenditu dezakegu beste bi mailen proposamenak ez direla onargarriak gizatasunaren ikuspegitik, tokiko edo bertako estamentua atxikitzen ez zaion bitartean.
|
|
|
Bestalde, euskal hiztunen komunitateak duen bizi-indar etnolinguistikoari ere erreparatu
|
behar diogu
. Gogoan izan, bizi-indar etnolinguistikoaren alderdi objektiboan atal hauek ditugula:
|
|
|
Paradigmek egiteke uzten duten lanari buruzko eztabaida horrek lagunduko digu bai bere zeregina bai bere eraginkortasun bereziaren arrazoiak gehiago argitzen. Baina lehenago horiei buruzko bestelako alderdi bati begiratu
|
behar diogu
. Nahiz eta paradigma baten onarpenak historikoki zientzi ikerkuntza mota eraginkorrenen aurrebetekizuna dirudien, ikerkuntzaren eraginkortasuna areagotzen duten paradigmek ez dute izan behar, eta normalean ez dira, iraunkorrak.
|
|
|
Alabaina, horiek desioen sinesmenak direlakoan gaude. Gizakiari adin-nagusitasuna eskatu
|
behar diogu
, baina horrek zama handiegia dakarkigu. Eta geure burua arindu nahi dugu.
|
|
2004
|
|
|
Orain, ehun urte beranduago, R.M. Azkuek Euskal Herri osoan zehar, Barandiaranek Gipuzkoan, Kanpionek Nafarroan, Aranzadik Bizkaian eta Federiko Baraibarrek Araban burutu zituzten lanek jarraipena behar dute. Jendearen oroimenei eta ahozko literaturari bizkarra erakutsi gabe, geure herrietako historiari ere eutsi
|
behar diogu
. Hori zen, hain zuzen, 2003an, Galeuska egitasmoaren inguruan Gernikan bildutakoek aztertu zuten gaia," Oroimen historikoa", alegia.
|
|
|
X. USABIAGA. Horri heldu
|
behar diogu
, krisi ekonomikoari, hortik jo behar dugu. Eta diru iturriak zein diren?
|
|
|
Hala ere, lehen esan bezala, legea garai berrietara moldatu nahian ari da, motel-motel, eta bitartean gizarteak askoz ere abiadura handiagoa darama. Beraz, oraingoz legeari bai, baina batik bat jurisprudentziari erreparatu
|
behar diogu
. Hau da, auzitegi desberdinek gai hauekiko ematen dituzten epaiei.
|
|
|
Horregatik esaten dut futbol profesionala oso erreala ez den egitura batean oinarritzen dela. Baina ez da futbola bakarrik, bizitza da, eta bizitzari buelta bat eman
|
behar diogu
.
|
|
|
Estatuko mintzaleku politikoak triunfalismoan murgildu dira. Guk gure kanpainan segitzen dugu, elkarrizketaren ideiaren beharrari eutsi
|
behar diogu
, bereziki Madrilera begira. Operazioak ETAn zer eragin izan duen ezagutzea klabea da, eta hori ezagutzeko denbora apur bat beharko dugu, baita egungo osagarri politiko estrategikoek »oso interesgarriak direnak» indarrean segituko ote duten ezagutzeko ere.
|
|
|
Une honetan, hain zuzen ere, galdera nagusi bati ihardetsi
|
behar diogu
: borondatezko jarduerak zer du aisiatik?
|
|
|
–Horretara itzuli nahi nuen. Lehen bukatu gabe utzi dugun hariari heldu
|
behar diogu
, Joana.
|
|
|
Egunkari bakarra erosten zutenen kopurua hazten ari zen etengabe. Horri eutsi
|
behar diogu
Berria-rekin. Berria-ra irakurle berri asko etorri dira, baina xanpainaren efektua da hori, haserre bati emandako erantzuna.
|
|
|
Geure irudipenaren fikzioan biziko ez bagara, zinezko egoera nazional eta kultural galgarriaren kontzientziari eutsi
|
behar diogu
. Ez noski gauzak bertan behera uzteko.
|
|
|
Horretarako lokarri bat behar dugu. Euskal Herriari lokarri bat eman
|
behar diogu
. Zein lokarri emango diogu?
|
|
|
Ba, aitari lehenbailehen esan
|
behar diogu
Bizarzuriri eskatzera joateko.
|
|
|
Orduan, mazkarrari eskatu
|
behar diogu
.
|
|
|
-Lanari ekin
|
behar diogu
, ba!
|
|
|
(KANTUAN) Gutun-azal bat eraman
|
behar diogu
aitatxori!
|
|
|
Jakina, nola ez, garaiko ezagutzaren kudeaketa tratatzerakoan, aipamenberezia egin
|
behar diogu
suediar eredu ezberdinari. Hemen, enpresaren batzar tekniko eta ekonomiko guztietan, langileen ordezkariek parte hartzen zuten, eta lanarautegian 1.976an gauzatutako, partaidetzaren legea?
|
|
|
Neguko gauetan, berogailurik ez duen gela batean jarri beharko du landare hori, tenperatura eta lehortea arazorik gabe jasan ahal izateko. Ale koipetsua denez, ez da gehiegi ureztatu behar eta neguan atsedena eman
|
behar diogu
. Beraz, ez da komeni sasoi horretan gehiegi ureztatzea.
|
|
|
Nik: “Umeari amaren abizena ipini
|
behar diogu
aurretik eta emaidazu behar den agiria, mesedez”. Funtzionarioak:
|
|
|
Sententzia irmoa da eta bederatzi gazteak printzipioz kondenatuak daude bi urteko kartzela zigorra betetzera. Orain, legeak ematen digun aukera horri heldu
|
behar diogu
, gazteak kartzelara joatea saihesteko. Nik, zalantzarik gabe, uste dut saihestuko dela, baldintza guztiak ematen direlako".
|
|
|
Izan ere, moraltasunaren benetako balioaz jabetuko bagara, errealitateari —eta beraz, geure buruari— aurrez aurre begiratu
|
behar diogu
, zentzugabeki gainbalioetsi edo baliogabetu barik. Baina balioen giza jatorriaz ohartu eta hura azpimarratu beharrak ez du esan nahi balio orok berez eta izatez baliorik ez duenik.
|
|
2005
|
|
|
K. GOROSTIAGA. Ados nago, baina laster eman
|
behar diogu
baiezko ala ezezkoa Europako Konstituzioari eta euskaldunen artean bizi dugun banaketa itzela da, Jaurlaritzan bertan oso garbi ikusten da hori: bi kidek ezezkoa eskatzen dute eta batek baiezkoa.
|
|
|
Zeregin hori magoei beraiei dagokie, Txanen iritzian: " Magook eman
|
behar diogu
prestigioa magiari; uste dut oso desprestigiatuta dagoela, helduek pentsatzen baitute magia umeen kontua dela, txorakeria dela. Askotan helduren bat etorri zait saioa amaitzean esanez:
|