|
2001
|
|
|
Hala ere, 151 ikastetxe programatik kanpo geratuko dira. Bisita horietarako idazleen liburuak irakurri
|
behar dituzte
haurrek edo nerabeek. Gero hark egindako galderei erantzuteko.
|
|
|
Horrela, bada, funtsezkoa da arreta berezia jartzea eta errepidean zein herri barruko bidaietan, auto barruan ongi eserita eta lotuta joan
|
behar lukete
haurrek.
|
|
|
Gidariaren alboan airbag sistema duten autoetan atzeko jarlekuan joan
|
behar dute
haurrek, eta erdiko aldean jarri behar da haurraren jarlekua ¿ beti martxaren aurkako norantzan-haurra alboko kolpeetatik hobeto babesteko.
|
|
|
Gidariaren alboan airbag sistema duten autoetan atzeko jarlekuan joan behar dute haurrek, eta erdiko aldean jarri
|
behar da
haurraren jarlekua ¿ beti martxaren aurkako norantzan-haurra alboko kolpeetatik hobeto babesteko.
|
|
|
Elikagai osagarriak hartzean, aitzitik, giltzurrunek disolbatuen zama handiagoa nozitu beharko dutenez, esneak eta beste elikagaiek daukaten ur hori ez da aski izango haren organismoarentzat; beraz, ura maiz eskaini
|
behar zaio
haurrari.
|
|
|
Eskolako jangelan elikadura-ohitura egokiak eskuratu
|
behar dituzte
haurrek.
|
|
|
Proteina-eskakizun handiagoen ordez, bidezko arrain-anoa eta lekaleak eta zerealak konbinatzen dituzten plater nagusiak eskainiko dira (dilistak arrozarekin, espagetiak ilarrekin, pasta-eta garbantzu-zopa, kuskusa ilarrekin, etab.).). Elikagai bakoitza, bere neurrian Frutak, barazkiak eta entsaladak dira nagusi eskolako menuetan Eskolako menuak dietaren energia osoaren %35 izan behar du, eta ez da falta
|
behar
haurraren gorputza garatzeko eta jateko ohitura onak hartzeko behar den elikagairik. Barazki-platerak eta entsaladak indartu behar dira plater nagusi gisa edo bigarrenaren goarnizio gisa, lekale-eltzeak barazkiekin nahasita, arrainak bigarren plateren parean eta fruta freskoa, heldua, mamitsua, zaporetsua eta hainbat aurkezpenetan txandakatua (piezak, mazedoniak, brotxetak, irabiakiak…).
|
|
2002
|
|
|
Are gutxiago eliz-irratietan hoien zabalkundea egiteko. (...) Nik uste garaian garaiko eziera eman
|
behar diegula
haurrei gauza hoietaz. Ez dut uste ezjakiñean eduki behar ditugunik.
|
|
|
Hala esan omen du gure ballarako ikastolako batzar batean norbaitek: " Seksu jotzen erakutsi
|
behar zaie
haurrei behin hamabi urtez gero". Ez dut uste egia izan ditekeanik.
|
|
|
Baina gaztearen gorputza eta burua modu orekatu eta harmoniatsuago batean gara daitezen, bi alderdi bereziki zaindu
|
behar dira
haurrak kirola egiten duenean: kiroleko espezializazioa eta lehiaketa.
|
|
|
Kirol-jarduera bat hautatzerakoan orientazioa eman
|
behar zaio
haurrari, baina bere zaletasunak errespetatuta beti.
|
|
|
Kirol-jarduerak bat etorri
|
behar du
haurraren ezaugarriekin eta bere gorpuzkerarekin.
|
|
|
Behar den beroketa egitera ohitu
|
behar da
haurra, egin behar duen ekintzarako gorputza prestatzeko eta amaitzean giharrak erlaxatu eta luzatzeko ariketak egin ditzala.
|
|
|
Gurasoek lasaitu egin
|
behar dute
haurra arazoari buruzko galderak egiten baditu, eskolaz kanpoko ekintza gehiegitara ez eramaten saiatu behar dute, eta autokritikoa eta perfekzionista ez izaten lagundu.
|
|
|
Bertan, medikuei ohartarazten die «komunikabideek eztabaida horren berri izan dezaketela, hori baita hainbat argitalpenen ardatz nagusia». Txertoen dosietan kontrako erreakziorik hauteman ez dela ziurtatu arren, onartzen du «arrisku teoriko batek eragindako arreta-neurriak hartu behar dira», hala nola tiomergatzdun txertoei «ahal den neurrian» uko egitea, zeren eta inoiz ez baita utzi
|
behar
haurrei txertoa jartzeari, «txertoaren onurak askoz handiagoak baitira orain txerto guztiak tiomergatzik gabe erabiltzeak ekar ditzakeen arriskuak baino». Hala ere, eskuragarri egon arren, arrazoi komertzialek biltegiratutako_ stocks_ ak aprobetxatzea eragin dute.
|
|
|
Brazeltonek lasaitasun handiz ekiten die kontu horiei, eta ez du ia garrantzirik ematen haurrek iluntasunaren beldur izan daitezen, atzamarra jo dezaten edo tripako mina izan dezaten edozein ordutan. Bere kabuz finkatzen ikasi
|
behar dute
haurrek.'
|
|
|
Eta sufrimendu psikiko neurtezin bat, eri dagoena haur bat bihurtzen duena: existentziaren mamuei aurre egin
|
behar dien
haurra, baina umetoki fisikorik zein espiritualik gabekoa. Inongo babesik gabekoa.
|
|
2003
|
|
|
“Gernu-inkontinentzia? … Ez jarri aitzakiarik zeure burua zaintzeko”, osasun-hezkuntzako kanpaina berri bati ekin dio. Kanpainaren helburua da mikzioaren nahaste horren berri ematea herritarrei, eta gizartea kontzientziatzea gernu-inkontinentziak ez duela baldintzatu
|
behar
haurraren bizi-kalitatea, ez eta eguneroko jarduera komunak egiteko oztopo izan ere. Almirall Prodesfarma eta Pharmacia laborategiek babesten dute kanpaina, eta elkarte zientifiko ugariren eta profesionalen, pazienteen eta kontsumitzaileen elkarteen laguntza du.
|
|
|
Dieta orekatuaren irizpideen arabera, haurrek jasotzen dituzten kalorien %30 -35 gantzetatik etorri behar dira. Hori dela eta, egunean 2.500 kaloria inguru
|
behar dituen
haur ertain batek 900 kaloria inguru izango ditu gantzetatik. 100 g inguru.
|
|
|
Pertsona berak gaixotasun hori urtean behin baino gehiagotan har dezake, eta udazkenaren hasiera, udaberria eta neguaren erdia baino gehiago izaten dira. Arreta handiagoa jarri
|
behar zaie
haurrei, adinekoei, haurdun dauden emakumeei eta ahulduta dauden eta gehien kaltetu daitezkeen pertsonei. Hasiera batean, konplikaziorik gabeko gaixotasun quetranscurrea da, eta hiru eta zazpi egun bitartean, sintomak desagertzen hasten dira.
|
|
|
Hasiera batean, konplikaziorik gabeko gaixotasun quetranscurrea da, eta hiru eta zazpi egun bitartean, sintomak desagertzen hasten dira. Hala ere, arreta handiagoa jarri
|
behar zaie
haurrei, adinekoei, haurdun dauden emakumeei eta ahulduta dauden pertsonei, kaltetuenak izan daitezkeenean. Sintomak Hotzeriaren sintoma ohikoenak hauek dira:
|
|
|
Gero eta gehiago arduratzen dira ikastetxeak ikasleen elikaduraz. Haur eta gazteen artean maiz gertatzen diren elikadura-nahasteak kontuan hartuta, ikastetxe askok adierazten diete gurasoei zer jan
|
behar duten
haurrek jolasaldian. Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP), Nutrizio Komunitarioko Espainiako Elkarteak (SENC) eta Obesitatea Aztertzeko Espainiako Elkarteak (SEEDO) aurkeztutako azken ikerketen arabera, obesitatearen ehunekoa bikoiztu egin da azken 16 urteetan 2 eta 25 urte bitarteko mutiletan.
|
|
|
Gero haurrak biltzen zituen eta beren gurasoen erruengatik barkamena eskatzeko agindu ondoren, pertsona heldu biraogileen jazarle izaten erakusten zien; horrela âJerónimo Lópezen eraraâ,"  ¡ Viva Jesús! Bese V. la tierra" oihukatu eta biraogileak lurrari muin egin ziezaion lortu
|
behar zuten
haurrek.
|
|
|
Elena etorri zitzaidan gogora. Aspaldi amaituak
|
behar zituen
haurrekin egin beharreko txango haiek.
|
|
2004
|
|
|
Gizon-emazteek eskubide berak dituzte bai, bainan ez dira berdinak eta bakotxak bere hartarik ematen dio haurrari. Biak
|
behar ditu
haurrak.
|
|
|
Garbi dago irakurtzeko grina hori ahalik eta lehenen ziztatu
|
behar zaiola
haurrari eta hori edukazio kontua da. Ikastetxean ikasi behar du hori umeak eta, bereziki, etxean.
|
|
|
Eskola adinean dauden milaka haurrek erabiltzen dituzte jantokiko zerbitzuak. Kalkuluen arabera, Espainiako haurrek urtean 165 egun jaten dituzte, batez beste, eta, beraz, eskolako jantokiak hezkuntza-esparrua izan
|
behar du
haurrek jateko ohitura egokiak ikas eta har ditzaten. Gero eta zentro gehiagotan, jantokiaz arduratzen den taldeak edo elikadura kudeatzen duen enpresak dietisten aholkularitza du.
|
|
|
Organon da, Espainian “Remeron” merkaturatzearen arduraduna. Javier Mira zuzendari medikoak uste du oso zuhur jokatu
|
behar dela
haurrei botikak emateko orduan. Begira, halaber, uste du AEBetako osasun-agintarien azken asmoa medikuei ohartaraztea preskripzio zabal bat okerra izan daitekeela, botiken albo-ondorioetatik suizidio-arriskua handitzea baino gehiago.
|
|
|
Oro har, udan egunean bi litro likido hartzea komeni da, baina kantitate hori aldatu egin daiteke, egiten den ariketaren, pertsona bakoitzaren egoera fisikoaren eta giro-tenperaturaren arabera. Arreta berezia jarri
|
behar zaie
haurrei eta zaharrei, beroekiko sentikorragoak baitira. Kasu horietan, eta hain ur kantitate handiak jatera ohituta ez dauden pertsonetan, baliagarria izan daiteke, kasu batzuetan, fruta-edo barazki-zukuak, infusio hotzak… jartzea, baina ez ahaztu ura dela edari gomendagarriena.
|
|
|
Umeek, aldiz, gauza berriak ikusi nahi dituzte, hots desberdinak entzun, objektu desberdinak ukitu eta, batez ere, aitaren eta amaren maitasuna nabaritu, keinu maitagarrien eta hitz politen bidez. Jolastea maitea erakusteko modu egokia da, eta, aldi berean, haurrei zentzumenak pizteko eta oinarrizko trebetasun batzuk sustatzeko balio die. “Aukera eman
|
behar zaio
haurrari jarduera bat egiteko eta motibatzeko, maitasun, pazientzia eta alaitasun handiarekin”, dio psikopedagogak. Fodorrek gurasoei gomendatzen die egunean gutxienez ordu-erdi eman dezatela seme-alabekin jolasten.
|
|
|
Jostailuak sexuen arteko berdintasunari dagokionez duen funtzio hezitzailea ere gogoratu behar da: ez dira bereizi
|
behar
haurrentzako jostailu esklusiboak. Jostailu bat erostean, komeni da neurri hauek hartzea:
|
|
|
Ikastoletako lehenengo urteak ziren, eta material beharra ikaragarria zen urte horietan. Zer espero
|
behar nuen
haurrentzako matematika liburu batengatik horrelako isunik jasoko nuenik. Baina, Fraga Iribarnek ez zituen horrelakoak erraz pasatzen uzten.
|
|
|
Ergelkeria zela seguru aski, baina Estik azken boladan, haurraz aparte, denari irizten zion ergelkeria. Esti eta izan
|
behar zituzten
haur guztiak, Esti eta zeramaten bizimodua, Esti eta seme atzeratua. Eta haurrari zer irudituko zitzaion?
|
|
2005
|
|
|
Egun batez beharko dela nonbaitetik jinikako jendea sartu Euskal Herrian, eta berriz gertatuko da lehengoa, jende arrotza sartu, eta euskara arriskutan eman. Herri batek nahi baldin badu bere nortasuna zaindu
|
behar ditu
haurrak egin. Hori egiten da Frantzian orain.
|
|
|
Gurasoek erabateko konfiantza izan
|
behar dute
haurrak jolasteko duen gaitasunean eta iniziatiba eskaini behar diote.
|
|
|
Ikasketak gurasoen intereseko gaia direla sentitu
|
behar du
haurrak.
|
|
|
Espainiako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU) ohartarazi du jostailu flotatzaileak ez direla behar bezala erabiltzen, eta gomendatu du kontu handiz ibili
|
behar dela
haurrekin uretan; izan ere, urtean 60 adingabe baino gehiago hiltzen dira itotzeagatik, eta horietatik %80 instalazio pribatuetan erregistratzen dira. CECUk gogorarazten du Espainian 580.000 igerileku daudela, eta horietatik 500.000 erabilera pribatukoak direla.
|
|
|
Alberto burumakur itzuli zen, begietatik sua zeriola, negar eginez baino amorruak hartua," mendeku puta, mendeku puta..." esanez behin eta berriz," zer aterako dugu honetatik, zer askatasun, zer eraikuntza nazional, zer ostia...". Etxera etorri zitzaigun, babes bila edo, eta amari besarkaturik egon zen, ama baten altzoa
|
behar duen
haur bat bezala. Gero, pixka bat lasaituago, niregana hurbildu zen, eta besotik heldu zidan," nora goaz, Joantxo, nora goaz?
|
|
|
Etxera jo zuelarik, maldan gora, sukaldeko argia nabaritu zuen. Eginen nikek ez dela oheratu, insolitaritatea irudituko zitzaioan, eta amona izan behar duela jakin duenetik ez duk gelditzen puntua egiten, ito egin
|
behar dik
haurra hainbeste txano eta galtzerdi eta eskuzorro. Gau zarratuan irtena zenean bezala piztua, diosala harrera ongi etorria, hemen naukazu aiduru, atxamarta tinko baten estatxa.
|
|
2006
|
|
|
Ordu dezentetan beraz, gaztelaniaz hezten dituzte eta lau urterekin, eskolan hasteko ordua iristen zaienean, sortzen dira arazoak. Dindaia Fundazioko kide den Rikardo Ederrak adierazi digunez, «batetik, bizitzako lehen urteetan gaztelaniaz ohitu eta lau urterekin hizkuntza berrira murgiltzea zaila da eta bestetik, gurasoek bat-bateko apustua egin
|
behar dute
haur horrekin». Dindaia Fundazioak beraz, haur eskolak eta ludotekak eskaintzen ditu euskaraz.
|
|
|
Zuk esana da: " Zoriontsu izan daitezen hezi
|
behar dira
haurrak. Zoriontsu, kasu honetan, zera da:
|
|
|
Ezaguna da halako jende galera bortitz batek «botila-lepo genetikoa» eragiten duela: pertsonek beren familiartekoekin nahastu
|
behar dute
haurrak egiteko, eta, ondorioz, asko ugaltzen dira malformazioak. Sirionotar ugarik badauzka.
|
|
|
Irtenbidea ez da eta ezin da izan haurrak dozenaka egitea baina bai haur izaten uztea gurasoak haur bihurtu gabe. Aske eta burujabe izaten erakutsi
|
behar diogu
haurrari, beldurraren erreinura bideratu ordez.
|
|
|
Egokipen-epean ahaleginak egin
|
behar dituzue
haurra egunero eramateko.
|
|
|
-Sentimenduak adieraztea erraztu behar da: bikotekideek saiatu eginbehar dute haurrak bere emozioak eta frustrazioak adieraz ditzan etalortu egin
|
behar dute
haurrak arazoaren inguruan eurekin hitz egitea.Egokitu zaien gatazkaren inguruan hitz egiten badute eta egoera berriakonponbide bat dela ulertzen badute, haurrak kontzientzia hartzenjoango dira eta egoera kontrolatzera ere helduko dira.
|
|
|
-Kooperazioan oinarritutako hezkuntza: planifikazioaren ondorioz, gurasoek buru-belarri inplikatu
|
behar dute
haurrak hezteko garaian. Haurraaitaren kargu dagoenean, gehiago ziurtatzen da aitaren inplikazioabestelako kasuetan baino.
|
|
|
-Haurraren kargu ez dagoen bikotekideak ez du samurregi jokatu behar: haurraren kargu ez dagoen bikotekideak barkabera izateko joera izatendu askotan bisitaldietan. Koherentea izan behar du eta beste bikotekideak ezartzen dizkien arau berak ezarri
|
behar dizkie
haurrei.
|
|
|
-Ez da ordezkatu
|
behar
haurraren kargu ez dagoen bikotekidea: aitaordeakedo amaordeak ez dute bere gain hartu behar aitaren edo amaren rolafamilia berrian.
|
|
|
Edonola ere, eta eskaera luzatzen duenaren sexuaz gaindik, banakoen motibazioak ere askotarikoak izango dira. Eskuarki, arrazoi nagusia ama/ aita izatearendesira betetzea izango da, baina era berean beste hainbat motibazio izan daiteke, hala nola, utzikeria pairatu duen eta familia bat
|
behar duen
haur bati etxea etaaukera gehiago eskaintzea, aitona-amona bilakatu nahi diren gurasoei gustu emannahi izatea, bakarrik egotearen bakardadea betetzea, etab.
|
|
|
Estrategiak eztabaida planifikatuetan azaldu
|
behar zaizkio
haurrari. Erabilikodiren estrategia motak, arazo edo asaldura handiena sortzen duten ezaugarritenperamentalen araberakoak izango dira.
|
|
|
Gurasoek diagnostikoari eta pronostikoari buruzko informazioa behar dute, eta haurraren medikuarekin, psikologoarekin eta inplikaturiko gainerako profesionalekin hitz egin behar dute, ez bakarrik diagnostikoa ematen dieten unean, baitageroko hilabete eta urteetan ere, haurra hazi ahala beharrak aldatu egiten direlakoeta gurasoek bestelako informazio, aholku eta laguntza behar dituztelako. Gurasoekparte hartu nahi eta
|
behar dute
haurraren uneko eta etorkizuneko zaintza etaheziketaren planifikazioan.
|
|
|
Haur bati ezgaitasun bat diagnostikatzen zaion unean, litekeena da haren gurasoekberen aitatasun eta amatasunarekiko igurikimen guztiak behea jota daudela sentitzea.Gurasoek berreraiki egin
|
behar dituzte
haurrarekiko harremanen, guraso bezaladuten zereginaren eta beren beharrei erantzuteko erabili beharko dituzten laguntzeko zerbitzuen inguruko igurikimenak. Horretarako, erabakigarria da lehenengounean jasotzen duten informazioa, informazio hori nola aurkezten zaien eta, igurikimen horiek miatzeko, antolatzeko eta berrikusteko ematen zaien laguntza.Horrela bakarrik lagunduko diegu beren haurraren egoera eta haurrak duenezgaitasunaren ondorioak ulertzen, haurra zaintzen eta hezten dihardutenprofesionalekin lotura errealistak eta eraginkorrak ezarriz.
|
|
|
Autoebaluazio indartuaren teknikan (Miranda, Rosello eta Soriano, 1998) ikasgelan edo etxean arazoak sortzen dituzten portaerak identifikatzen dira. Portaera horiei dagozkien autoebaluazioak egin
|
behar ditu
haurrak egoera ezberdinetan. Autoebaluazioan entrenatu eta gero, gurasoak edo irakasleak egun jakinbatean ebaluatu beharreko portaera deskribatzen du.
|
|
|
Jarduera horretan ari dela magnetofonoak soinu bat ateratzenduenean,. Arretatsu al nago?? galderari erantzun
|
behar dio
haurrak. Ondorenlanari jarraitzen dio, berriro soinua entzun bitartean.
|
|
|
Ariketa bat egin aurretik, erantzunaren latentzia luzatu egin
|
behar du
haurrak, hots, erantzuna eman aurretik itxaroteko denbora hartu behar du. Kagan, Pearsoneta Welch-ek (1966) egindako ikerketaren arabera, honelako entrenamendu batenbidez erantzuna atzeratzea eta modu erreflexiboagoan jokatzea lortzen da, baina ezhutsegite gutxiago egitea.
|
|
|
Hala ere, datu horien dramatismoa “ez da gaixotasunagatik beragatik, gaur egungo tratamenduekin guztiz kontrola baitaiteke, baizik eta kaltetuek ez dutelako inplikaziorik terapiak gauzatzeko orduan”, adierazi du José Antonio Castillok, SEPAReko asma-arloko kideak. Gazteluk behin eta berriz dio patologia “bizi-kalitate onarekin guztiz bateragarria dela, oso kasu berezietan izan ezik, baldin eta gaixoek beren gaitza onartzen badakite eta kontrola arazo pertsonal edo familiarra bihurtzen badute, asmatiko gehienak gurasoen babesa eta laguntza
|
behar duten
haurrak baitira”. Espezialista horren iritziz, pazienteak laguntza hori emango balu, ospitaleratze eta bestelako larrialdi-egoera gehienak ez lirateke gertatuko, “gaur egungo tratamenduek gero eta hobeto bermatzen baitute gaixoek birika-funtzio normala berreskura dezatela; horrek esan nahi du desagertu egiten direla eguneko eta gaueko sintoma kronikoak, eta krisiak gutxienekoak direla edo ez direla existitzen”.
|
|
|
Hala ere, kasu horietan, haurraren apetitua gutxitu egiten da, jarduera fisikoa bezala, ia batere ez baita izaten. Are gehiago, sukarrak irauten duen bitartean, haurra etzanda egoten da, eta horrek orekatu egiten ditu, neurri batean, kaloria-beharrak, baina kontuan hartu
|
behar da
haurrek oso erraz gainditzen dituztela sukar-aldi txikiak, eta ez direla ohartzen zenbateko gastua egin duten. Horregatik, erne egon behar da ondorioak arintzeko.
|
|
|
Bazkari eta afarietarako saldak, zopak eta pureak, tortillak edo testura biguneko errezetak (kroketak, adibidez) gomendatzen dira. Kontuan hartu
|
behar da
haurrak ez duela bestelako konplikaziorik, hala nola beherakoa, goragalea edo oka egitea, orduan dieta koadro klinikora egokitu beharko baita. Baina, batzuetan, nekeari edo hazkundeari erantzuten diote fiebre-gertaerek, eta dieta ez da aldatu behar, baina bai hidratazioa.
|
|
|
Argi utzi behar da ez dutela haurrik gaixotasun kutsakorrik. " Argi utzi
|
behar da
haurrek ez dutela gaixotasun kutsakorrik" Harrera-familiek zainketa mediko espezifikoei buruzko ezagutzarik behar al dute. Arreta bereziko ikastarorik egin behar al dute?
|
|
|
karga ondo banatzea komeni den, haurrek motxila altxatzeko zer teknika erabili behar duten (belaunak tolestuz eta hankekin indarra eginez), bi tiranteak nola erabili behar diren eta bizkar-zorroaren tamaina egokia. Azkenik, motxila egokiena aukeratzeko gida gisa, CECUk adierazten du kontuan hartu
|
behar direla
haurraren bizkarreko altuera, ohiko karga-mota, etxearen eta ikastetxearen arteko eguneroko ibilbidearen ezaugarriak, eta konposizioari eta eraikuntzari buruzko etiketan ematen den informazioa.
|
|
|
Nabarmentzekoa da konpainia gehienek haurrentzako doako arreta-zerbitzuak dituztela, hala nola liburuak, jokoak eta abar. Gainera, hegaldia hasi aurretik eskatu
|
behar diren
haurrentzako menuak ere badaude.
|
|
|
“Izen baterako eskubidea, jaiotza-erregistroa, errealitate bihurtzea bezalako gauza sinpleetan huts egiten dugu; urtean milioi bat haur ditugu, eta ez dira erregistratzen gure herrialdeetan jaiotzen direnean”, esan zuen Kastbergek, eta, gainera, herrialde horietako adingabeek “desnutrizio kronikoko, bazterkeriako eta indarkeriako arazo asko” dituztela. “Aurrekontu nazionalak egokitu egin
|
behar dira
Haurren Eskubideen Konbentzioan hartutako konpromisoak bete daitezen, eta orain premiazkoena haurtzarorako baliabideak esleitzea da”, adierazi zuen UNICEFek. Baliabide horiekin gehiago inberti daiteke hezkuntzan, “bigarren hezkuntza oinarrizko prestakuntza egiteko, eta haur eta nerabe indigenen, afrikarren eta minusbaliatuen bazterketari aurre egiteko”, esan zuen Kastbergek.
|
|
|
– Haurrak atxikitzeko sistemak oraindik ez dira behar bezala erabiltzen haurren segurtasuna bermatzeko, bereziki 6 urtetik gorako haurren artean. – Erabiltzaileentzat informazio gehiago eta hobea
|
behar da
haurrei eusteko sistemak ibilbide guztietan (hirikoak zein hiriartekoak) erabiltzeak duen garrantziari buruz. – Era berean, Administrazioak behar adina baliabide eskaini behar ditu indarrean dagoen legeria betetzen dela bermatzeko.
|
|
|
Halaber, arreta berezia jarri behar zaie jokoaren edo jostailuaren erabilera-jarraibideei eta ohar osagarriei, eta, bilgarria bota aurretik, fabrikatzailearen edo banatzailearen datu erabilgarri guztiak gorde behar dira, oso erabilgarriak izango baitira erreklamazioak egiteko. Ez dugu ahaztu
|
behar
haurrari jostailuaren funtzionamendu zehatza azaltzea eta haren erabilerak izan ditzakeen arriskuez ohartaraztea. Azkenik, jostailuaren egoera egiaztatu behar dugu, eta jostailua akastuna denean itzultzeko eskubidea dugula jakin.
|
|
2007
|
|
|
Ahora behar bezala garbitzeko zer egin behar den irakatsi
|
behar diete
haurrei gurasoek, hortz-haginak egunero garbitzearen garrantziaren kontzientzia harraraziz.
|
|
|
Izan ere, horiei esker, haurrek bereganatzen dituzte besteenikuspegia hartzeko gaitasuna eta antzeko gaitasun soziokognitiboak, eta, horrekinbatera, hainbat gauza ikasten dituzte beren buruaz, beste pertsonez, harremanez etaantzekoez. Ondorioz, saiatu
|
behar dugu
haurrak beste haurrekin jolas daitezen.
|
|
|
Horren ondorioz, haurrak amarentzat desiragarri izateko nahiaerreprimitzen du, eta, hortik aurrera, Ni ideala Superniaren eraginpean garatuko da.Alegia, haurraren eta amaren arteko harremanari aita-funtzioa eransten zaionez, bederen, bitartekotza familiarra, soziala eta kulturala sustatzen hasten dira, etahorrek bultzatuko du haurrak bere idealak garatzera. Bestalde, sexu-nortasunerakoeta harreman idealetarako gizarteak ezartzen dituen agindu eta debekuak aintzathartu
|
behar ditu
haurrak, eta, behin horiek identifikatuz gero, haurra generoenaraberako ideal sozialez jabetzen hasten da.
|
|
|
Ildo horretatik, lehenengo estadioak bi ikuspegi ezinlotu (edo «uztar») ditzakeela esaten da. Maila horretako haurrek ez dituzte haurguraso harremanaren bi aldeak ikusten, ezta ulertzen ere gurasoek haurrak zuzentasunez tratatu
|
behar dituzten bezala
haurrek ere zintzo jokatu behar dutela gurasoekin.
|
|
|
Conrado Jimenez Madrina Fundazioko lehendakariak ziurtatu du bide hori indartuko balitz, abortatzeko aukera bakarrik ikusten duten emakume askok semeari adopzioan ematea proposatuko lukete, ez baitute haurdunaldia amaitu nahi. “Aborta egiten duten hamar emakumetik batek semeari adopzioan emango balio, Espainian adopzioaren arazoa konponduko genuke, eta gurasoek ez lukete atzerrira joan
|
beharko
haurrak bilatzeko”, esan zuen Jimenezek. Espainian 107.000 abortu inguru gertatuko dira aurten, eta adopzio kopurua 10.000 ingurukoa da urtean, gehienak nazioarteko adopzioak.
|
|
|
Imagen: Farmamundi Kontuan hartu
|
behar da
haurrek helduen ukipen berberak izan ditzaketela, nahiz eta eremu bakoitzaren ezaugarriek eta zenbait baldintzek, hala nola arnas aparatuko infekzioek, malariak edo beherako gaixotasunek, larriago eragiten dieten. Arlo horretan premia handia dago, nahiz eta pediatria mailan espezialitate farmazeutiko gutxi dauden, farmazia-laborategiak espezializatuago baitaude Europako edo nazioarteko merkatua hartzen, herrialde pobretuak kontuan hartu gabe.
|
|
|
Azken batean, arrisku egoerez, prebentzioaren garrantziaz eta arrisku horien aurrean jokabide pertsonalik seguruenez jabetu behar du ikasleak, etxean, eremu publikoan edo eskolan. Helduek, gainera, ziurtatu
|
behar dute
haurrak igeri egiten, bide-hezkuntza sustatzen eta, eskola-eta aisialdi-esparruan, kirol-eta jolas-jarduerarako baldintza seguruak bermatzen. Etxean, adituek adierazi dute istripuak izateko arriskua areagotzen duten aldeko egoerak daudela.
|
|
|
Ondorioa hauxe da: ordu batzuetan, gurasoak ez diren beste pertsona batek zaindu
|
behar du
haurra. Kasu horietarako alternatiba bat haurtzaindegiak dira, publikoak zein pribatuak.
|
|
|
Hala, bada, enpresek nahi dute, lehenik eta behin,' urrezko arrautzen oiloak' urte asko irautea lehiaketaren gailurrean, baina, horregatik, oinordeko baten bila dabiltza, Fernando Alonsoren eta 1 Formularen inguruan egindako ahalegin ekonomikoak amortizatzen jarraituko duen norbaiten bila. Horri guztiari gehitu
|
behar zaio
haurren eta gazteen bizitasuna masa-idolo horrengatik, bai eta negozio-modu berriak bilatzearen aldeko egoera ekonomikoa ere. Espainiako kirol-automobilismoan, zirkuitu eta goi-mailako beste azpiegitura batzuk sortu dira, bai eta horietan parte hartzen duten eserleku eta ekipo berriak ere.
|
|
|
Herrialde gehiagok sinatu
|
behar dituzte
haur soldaduak biltzea debekatzen duten eta bizitza zibilean sartzea errazten duten nazioarteko printzipioak, Frantziak eta Haurrentzako NBEren Funtsak (Unicef) egindako eskaera baten arabera. Eskaera bilera batetik atera zen, eta bilera horren helburua “Parisko konpromisoak” izenekoa babestea zen.
|
|
|
Arazo hori handiagoa da 14 urtetik aurrera, gehienez ere 18 urterekin, eta gizonen% 9,8k eta emakumeen% 7,8k dute; gainera, ohikoagoa da ekonomia-maila baxuetan. Horri gehitu
|
behar zaio
haurren %59, 5ek 10 minutu baino gutxiago ematen dituela gosaltzeko, eta hori elikadura-kalitate eskasarekin lotzen da. Bestalde, Osasun Inkesta Nazionalaren arabera, haurren %7, 5ek bakarrik hartzen du gosari orekatua; haur eta gazteen %19, 3k, berriz, baso bat esne baino ez du hartzen, eta %56k karbohidratoren bat. beharren %25 Nutrizionisten iritziz, gosariak gutxienez eskola-umearen mantenugai-beharren %25 izan behar du.
|
|
|
Astean lau aldiz edo gehiagotan fruitu lehorrak jaten zituzten emakumeek fruitu lehorrak jaten ez zituztenek baino %40 arrisku txikiagoa zuten gaixotasun koronarioagatik hiltzeko. Hurrak ere folato-iturri bikaina dira, eta, beraz, emakume haurdunek eta, beren ezaugarri fisiologikoengatik, bitamina hori gehiago
|
behar duten
haurrek ohiko dietan hartu beharreko elikagaiak dira. Gainera, zuntz asko duenez, osagarri laxante bikainak dira hurrak.
|
|
|
Ekintza honetan parte hartu
|
behar duten
haurren lehenengo txanda uztailaren 9an, astelehenean, hasiko da eta aste osoan zehar luzatuko da, uztailaren 15ean akitzeko. 11 eta 12 urteetako haurrei bideratuta dago aipaturiko txanda.
|
|
2008
|
|
|
Udan, urez ongi hornitua egoteaz gain, arin samar jantzia
|
behar du
haurrak, izerdirik bota ez dezan.
|
|
|
Uretara sartu aurretik, sabelaldea busti
|
behar zaio
haurrari, eta bularra, eskumuturrak eta garondoa ere bai.
|
|
|
334/ 85 Errege Dekretuak, martxoaren 6koak, Hezkuntza Berezia Antolatzeko araudia dakar, eta han esaten da, normalizazio printzipioari jarraiki, pertsonek ez dutela erabili eta jaso behar zerbitzu berezirik, ezinbestekoa denean izan ezik, eta, beraz, ikastetxe arruntetan eskolatu
|
behar direla
haurrak, eta haietako bakoitzaren gaitasunetara egokitu programak.
|
|
|
Halakorik ez gertatzeko, eta arazoei aurrea hartzeko, txiki-txikitatik ikasi
|
behar dituzte
haurrek zein diren gorputz jarrera osasungarriak.
|
|
|
Ipurdia atzerantz eraman
|
behar du
haurrak, ahalik eta gehien.
|
|
|
Koltxoi erosoa, sendoa eta leuna jarri
|
behar diogu
haurrari.
|
|
|
Saiatu
|
behar dugu
haurrak ere lagundu dezan janaria prestatzen: erosketak egitera etorri nahi duen galdetu, sukaldean laguntzeko eskatu, platerak prestatzeko eta zerbitzatzeko aukera eman.
|
|
|
Haiekiko nolabaiteko zorra sentitzen zuen eta bazekien ordezko irakasle bat jarriko baliete klasea atzeratu egingo zela. Irakasle batek denbora
|
behar du
haur bakoitza ezagutzeko eta haren araberako trataera emateko, eta ikasturtearen erdialdean zeuden bereak bueltarik ez zuela jakin zuenean.
|
|
|
Haurrak komunikatu nahi duenetik eta haurraren komunikazio-testuingurutik abiatu behar du idazketa-prozesuak. Bere egoeratik eta esperientziatik sortutako kontakizunak idatzi
|
behar ditu
haurrak. Zeregin horretarako, era guztietako euskarriak (hondarra, papera?) eta tresnak (klera, pintura, arkatza?) erabiliz, eta era guztietako jarrerak (zutik, eserita, etzanda?) izanik idatziko du haurrak.
|
|
|
Eserita idazten duenean, jarrera egokia hartzen ikasi
|
behar du
haurrak. Ipurmasailak jarrera simetrikoan eta orekatuan eduki behar ditu haurrak, gorputzenborrarekin angelu zuzena eratuz.
|
|
|
Eserita idazten duenean, jarrera egokia hartzen ikasi behar du haurrak. Ipurmasailak jarrera simetrikoan eta orekatuan eduki
|
behar ditu
haurrak, gorputzenborrarekin angelu zuzena eratuz. Gorputz-enborraren oinarriak eta goialdeak lerro zuzenean egon behar dute eta sorbalda biek altuera berean.
|
|
|
Auziasen (1966) eta Le Rouxen (2005) proposamenaren arabera, letra bakoitza bakarturik idazten ikasi
|
behar dute
haurrek. Trazu bakar batez, arkatza altxatu gabe idatziko dute letra bakoitza, eta x letra izango da salbuespena.
|
|
|
Paralelo jarri behar dira oinak, lurraren gainean; bi ipurmasailak berdin bermaturik aulkian, bizkarra zuzen eta sorbaldak altuera berean; sorbaldak, besoak, besaurrea eta eskuak erlaxatuta; eta sakona izan behar da arnasketa. Eskumuturraren uzkurtze-eta zabaltze-mugimenduak, errotazioa eta hurbiltze-eta aldentze-mugimenduak egin
|
behar dituzte
haurrek. Horrez gainera, letraren analisi pertzeptiboa egin behar dute.
|
|
|
Idazkera irakurgarria, harmoniatsua, samurra, eskuan duten tresnari egokitua eta pertsonalizatua egiten irakatsi
|
behar zaie
haurrei.
|
|
|
Irakurtzen eta idazten ikasi
|
behar duten
haurrek analisi-eta sintesi-gaitasuna izan behar dute; hau da, esaldia zatitan deskonposatzen jakin behar dute, eta, zatietatik abiatuta, esaldiak eta perpausak osatzen. Era berean, arreta irudira fokatzen eta irudia hondotik bereizten jakin behar dute, arreta selektiboaren bidez. Inguruko zaratatik hitzak bereizten jakin behar dute.
|
|
|
Forma biribilak, luzeak, handiak eta txikiak bereizteko gaitasuna izan
|
behar dute
haurrek idazten hasteko. Eskuin/ ezker, goi/ behe, gain/ azpi nozioak ezagutu behar dituzte.
|
|
|
Baina, ongi idazteko, hitzak bereizten ikasi behar da. Erritmo jakin baten arabera elkartzen dira hitzak, baina erritmoak elkartzen dituen hitz horiek bereizita idazten ikasi
|
behar du
haurrak. Egitura erritmikoak berrekoizteko gaitasunean bereizten dira haur dislexikoak eta normalak.
|
|
|
Eskolak nola lantzen dituen irakurketa eta idazketa. Irakasleek berehala hauteman
|
behar dituzte
haurrek irakurtzen eta idazten dituzten zailtasunak.
|
|
|
Plangintza-gaitasuna neurtzeko ipuin bat eta azalpen-lan bat idatzi
|
behar dituzte
haurrek.
|
|
|
42 irudi-bikote ez dira berdinak. Gurutze bat markatuz seinalatu
|
behar ditu
haurrak berdinak ez diren irudiak dituzten koadroak. 20 hutsegitetik 30 hutsegitera egiten baditu, ez du irakurtzeko heldutasunik.
|
|
|
Test horretan, beste proba batzuen artean, aztertzaileak arkatzez emandako kolpeen segida erritmiko bat ekoitzi
|
behar du
haurrak beste arkatz batez.
|
|
|
Haur Hezkuntzan, hainbat idaztresna esploratu
|
behar ditu
haurrak, eta idazteko prestakuntza-ariketak ere egin behar ditu. Baina, Haur Hezkuntzaren hasieran, haurrak ez ditu erreproduzitu behar idazketa-marren traiektoriak.
|
|
|
Honako bertso hauetan, errima-hitzak falta dira; lehenengoak bi hutsune ditu, bigarrenak hiru eta hirugarrenak lau. Errima-hitz egokiak aukeratu
|
behar dituzte
haurrek, bertsoaren azpian dauden hitzen artetik:
|