|
2000
|
|
|
Euskal mitologiako zenbait izaki, eta egungo mito bihurtu diren beste
|
batzuek
ere hartuz, bere bestiario propioa osatu du idazle alegiarrak. Batzuetan ironiaz, eta beti ere «kariño»z begiratzen die Euskal Herriko piztia bitxi hauei.
|
|
|
herri batean, nahiz ttipia izan, herriko jendeak ez badu borrokatzen ez dutela besteek eginen. Zentzu honetan, Iparraldean
|
batzuek
zabaldu zuten«
|
|
|
Gero, bat edo beste preso izatea, taldeko izan edo ez, gauza horiek normaltzat hartzen genituen. Badakit
|
batzuek
Guk taldea IKren eledun edo bozeramailetzat zutela. Izatekotan, Iparraldeko borrokaren agerlea izan da Guk taldea, besterik ez.
|
|
|
«Oraingo gazte hauek», «Made in Zarautz», «Zuk egina», «Udala lanean», «Kulturari keinu», «Ene Zarautz maite», «Herriko kontu zaharrak», «Eztabaidarako tartea», «Udako pasarteak», «Eta orain, zer?», «Bazenekien». Saio hauetako dezente erreportajeez hornitzen baziren ere, beste
|
batzuek
molde berritzaileak zekartzaten, hala nola: «Bandera horian ura gerriraino», Euskal Herriko jaien zerrenda ematen zuena.
|
|
|
Profesionalak trebatzeko harrobia baita ZTB bezalako herri telebista bat; horra hor gaur egun ETBn ari diren 9 kazetari. Pena bat da, gurekin hasi eta gero, beste
|
batzuek
ateratzen dietelako etekina, baina tira»
|
|
|
Eta hitz horien artean badaude hainbat, denborak aurrera egin ahala, gero eta esanahi itsusiagoz kutsatzen direnak. Hitz horietatik
|
batzuek
gora-beherak ezagutzen dituzte eta inoiz itxuraldatzen hasten dira eta zentzu garbi eta aldekoagoa ezagutzen. «Tribu» da hitz horietako bat.
|
|
|
Bi enpresa horiek kapital pribatuaren esku daude. Euskal aurrezki kutxa eta bankuek dute partaidetzaren gehiengoa, nahiz eta kanpoko finantza erakunde
|
batzuek
ere partaidetza duten. Gaur egun, Europistaseko lehendakaria Claudio Boada da.
|
|
|
Haran batzuetan jendea banaturik bizi zen, hainbat herritan ere bai. Laborari
|
batzuek
alde egiten zuten, benetako erbesteratu politikoez mintzatzen ahal gara, iruindar anitz kasu. Eta gorrotoek belaunaldiz belaunaldi irauten zuten.
|
|
|
Bi alde daude hor, hiztun zahar
|
batzuek
zentzu tradizionalista batean arriskua ikusten dute batuan, fablak desagertuko ote diren, desagertzekotan gaztelaniak desagertaraziko dituela ohartu gabe. Beste aldea arriskutsuagoa da, unibertsitateko hizkuntzalariena, horiek ez dute ezer jakin nahi aragoeraz, eta beti ibar bakoitzeko hizkera aztertzera mugatu nahi dira, inolako ezagupenik gabe
|
|
|
Izen handiko autore askoren ustez (Bombin eta Bozas Urrutiaren aburuz adibidez), ezker paretako lehen pilotalekua da Atotxakoa. Beste
|
batzuek
, A. Peña y Goñik esaterako, blekako joko modernoaren jaiotza pilotaleku honetan kokatzen du. Eta ezin da ahantzi euskal pilota blekaren eskutik jaio zela baieztatzen dela.
|
|
|
Uriarteri, futbolari onei legez, taldean moldatzeko denbora eman behar zaio, eta horretarako ehun bat egun ditu gutxienez. Ez dadin
|
batzuek
ez besteek estutua izan, alegia. Denbora eman behar zaio bera izan dadin.
|
|
|
Mikroklima honetan, udazkenean fruitua ematen duen mahatsondorik ere bada. Mahats honen zukua, bakterio
|
batzuek
aldarazten dute. Zukuak dituen azukreak bakterioentzat energi iturri dira eta alkoholak hondakin moduan askatzen dituzte.
|
|
|
Eta halakoak, denboran luzatuz gero, atzera esan gura du. Batez ere beste
|
batzuek
Lizarra Garaziko zutoinak astintzen denborarik galtzen ez dutenean.
|
|
|
zuk ez duzu bertsotan han ikasi. Zure ateraldi
|
batzuek
ez dira eskolan ikasitakoak, e! Bistan da berezkoa behar duela.
|
|
|
Oso gaizki egiten dugu. Eta aberats
|
batzuek
oso oso gaizki, ez baitute inoiz txanponik ematen. Eta hori den dena zergatik?
|
|
|
Berak eramaten du kontakizunaren haria, eta noski, ezin da miraririk egin, zenbait unetan gozakaiztu egiten baitu. Horren kariaz,
|
batzuek
esan dezakete ez dela zilegi aktore bat kantari lanetan murgiltzea, irain bat dela lanbidean dauden profesional petoentzat.
|
|
|
ollo arrautz
|
batzuek
|
|
|
Guevarak orain, Cuerdak lehenago eta beste
|
batzuek
ere, azken batzarrean EAJk onartutako prozesu soberanista ez dutela ulertzen diote.
|
|
|
HBri ere erakundeetara etortzeko dei egiten zion akordio horrek. Pauso horiek guztiak eman dira eta bere burua demokratatzat duten alderdi politiko
|
batzuek
, hainbeste urtetan aldarrikatu duten horri uko egin diote.
|
|
|
EAJko burukide
|
batzuek
esana dute sozialistekin zerbait lortu litzatekeela, bai gobernu mailan, bai gatazkari irtenbide bat emateko. Nola doa ahalegin hori?
|
|
|
ez dakigu. Gu lubakiaren alde batean gaude, nahiz eta
|
batzuek
gure existentzia ukatu. Nahiz eta batzuk literatura lau jainkoren eremua balitz bezala aurkeztu.
|
|
|
Urbion, Larralde, Celaya, Garray, Garagueta, Chabarri, Aranzana, Ormaza, Erice edo Iruecha, adibidez. Aipatzen dituen beste toponimo askoren jatorri euskalduna ordea, ez da hain nabaria.Esan bezala, bere lana gai honi buruz beste idazle
|
batzuek
idatzitakoa biltzea izan da. Hala nola, Antonio Gomez Chico, erromatarren aurreko idatziak aztertu zituen Juan Bautista Erro y Azpiroz historialari andoaindarra, Juan de Perochegui, Nicolas Rabal, Benito Gaya Nuño, Rafael Garcia de Diego, Juan Bautista Merino Urrutia, Sebastian Febrel, Francisco Garcia Berlanga, Gervasio Martinez de Lera...
|
|
|
Halaxe adierazten du aditu
|
batzuek
" BusinessWeek" aldizkarirako egin berri duten txostenak. Txosten hori ekonomia aztertzen duen" Dinero" aldizkarian aurkeztu zen gazteleraz, eta hortik atera ditugu datuok eta jarraian aipatzen ditugunak.
|
|
|
Eta on line saltzeko ehundaka negozio berri daude saltzeko mahaiaren atzeko aldean dauden arerioei lekua kentzen. Hain zuzen ere aldeak hurbiltzeko xedez, banatzaile batzuk hasiak dira beren estrategiak aldatzen, eta
|
batzuek
iragan Gabonetarako zatiketak merkaturatu zituzten Interneten
|
|
|
Iturri horren esanetan kopuru hori 255.000 milioikoa izango da 2002 urterako. Gobernu espainiarrak eginiko aurreikuspenetan, negozio honek 80.000 inguru milioi pezeta mugituko ditu 2000 urte honetan, baina AECE bezalako beste iturri
|
batzuek
kopuru apalagoak erabiltzen dituzte
|
|
|
Azken urteotan, hainbat eskuldetan dagoen A ereduaren eskaintza oso da eskasa, ordea. Guraso
|
batzuek
zailtasunak dituzte beren seme alabak sare publikoan gaztelaniaz hezitzeko, kasu askotan behartuta daude ekimen pribatura joateko. Edonola ere, PSE EEren aldetik ez dago inolako asmorik hezkuntz politika, eskolako ituna sustengatzera eraman zuen politika, alegia, berbideratzeko.
|
|
|
Ondoren, Feli Etxeberria Kaialde ikastolako irakasleak proposatu zigun gure txotxongiloekin bertara joatea. Lazkaoko Jaxinto apaizak eta andereño
|
batzuek
gure emanaldia ikusi eta Zaldibiakoei esan zieten. Poliki poliki jendea hasi zitzaigun deika, inolako iragarkirik jarri gabe.
|
|
|
Zubi Zaharra Ikastolak hogeita zortzi urte daramatza Enkartazioetan. Euskara makal zegoen 1972an, guraso
|
batzuek
euskarazko irakaskuntza herrian martxan jartzeko beharra sumatu zutenean. Dena den, indarrak batu eta Zubi Zaharra Ikastola abiarazi zuten.
|
|
|
Ondorioz, jende askok mobilizazioak jarraitu ditu konbentzimendurik gabe, baita presoen artean ere:
|
batzuek
gose greba egin dute barnean behar dituzten sostengua eta adiskidetasuna mantentzeko, baina arrunt konbentziturik alferrikako mugidak zirela. Beraz, Joxean Artzek esandakoaren kontrarioa egin dut.
|
|
|
Kultura izanda gure nortasunaren adierazle, nekez konprenitzen da plangintza orokorrik ez egotea arte eszenikoentzat, horrela nola bultzatuko da besteengandik hain ezberdin egiten gaituen euskal nortasun hori? Baina ez dut esan nahi konpainia bakan
|
batzuek
aurrekontu guztia xurgatu luketeenik; hori ere ez litzateke batere aproposa, konpainia txiki asko saretik kanpo geratuko liratekeelako. Hasteko, profesionalekin lan egin, gehiago programatu eta antzerki ikasketak arautzeak egonkortasun bat emango lioke antzerkiari.
|
|
|
Itzulpenetan horrelakoak sartu beharra dago batzuetan, jatorrizko testuan menpeko perpausa oso konplikatuak daudenean. Gaur egun
|
batzuek
oraindik ez dute hori onartzen. Hori euskara jatorra ez dela diote.
|
|
|
Editoreak kalte egiten dizula uste duzun unea iristen baldin bada, soka eten egiten da. Lehen editore lana gutxiago egiten zen eta orain,
|
batzuek
behintzat, gehiago betetzen dute lan hori.
|
|
|
miliak eta poli-miliak. LAIA ere bitan banatu zen 1977an;
|
batzuek
KAS alternatiba taktikoari uko egin zioten LAIA EZ sortuz. LAIA EZ alderdiak klase autonomia aldarrikatu zuen.
|
|
|
San Mikel katedrala nabariena da: fresko eta ikonoetan saindu ortodoxoak dauzka(
|
batzuek
irudiaren gainean metalezko jantziak dituzte), alfabeto zirilikozko izkribuak... Egun U$Arena denez, agian, sarreran saltoki bat dago:
|
|
|
Segidan, opari denda batean sartu naiz, auskalo, zerbait atzemateko esperantzaz. Hiritar
|
batzuek
1867ko erosketarekin metropolirako bidea hartu zutela jakin dut andre harengandik, baina era berean, beste asko geratu zela. Deigarriena, berriz, hau:
|
|
|
Eta miretsitako Naturaz, erne! Glaziarrak" mile" mordoan atzeratu dira; uda gero eta goizago hasirik, negu gero eta goxoagoak dituztela aipatu didate heldu
|
batzuek
(hotzena 40°C da orain; lehenago, 50°C aise). Axola zaie?
|
|
|
Hauetako batzuk (Rocher de la Vierge, kaiaren ingurukoak...) gaur egun, gizakiaren eraginez, lehorrarekin loturik agertzen zaizkigu. Beste
|
batzuek
(La fregate, Roche Ronde, Roche Plate...), ordea, irlen ohiko isolamendu baldintzak mantentzen dituzte eta horri esker bertan ekaitz txori txikiaren kolonia habigile garrantzitsu bat dago. Kolonia hau dela eta, Frantziako Ingurugiro Ministerioak irlatxo hauek ZICO (Zone Importante pour la Conservation des Oiseaux) izendatu ditu.
|
|
|
Egoera tamalgarri honi aurre egiteko asmorik eta saiorik egon da, baina, zoritxarrez, ez dute iraun eta" Le Miroir" en nagusikeria osoak mende erdia ospatzeko aukerarik izan dezake. 1970eko hamarkadan, Frantziako PSko sozialistek eta ugari ez ziren abertzale
|
batzuek
" Jeiki!" aldizkaria argitaratu zuten, politikaz, sozial kontuez, laborantzaz eta" Le Miroir" ek erabat tapatzen zituen gauzen berri emateko eta ezkerreko ikuspegi batez aztertzeko. " Jeiki!" k baina, ez zuen luzaz iraun eta geroztik izandako bilakaerek argi utzi dute frantses sozialisten eta ezkerreko abertzaleen arteko elkarlanik ez daitekela egon, hainbeste baitira handi ikuskera eta helburu aldeak.
|
|
|
Orain udal
|
batzuek
aztarnategiak erosi dituzte.
|
|
|
AHV 1996ko uztailaren 2an itxi zen ia inolako langile mugimendurik gabe. Izan ziren mobilizazio bakarrak euskal siderurgiaren suntsipena aldez aurretik ezagutzen zuten sindikatu
|
batzuek
bideratu eta kontrolatutakoak izan ziren. Ehunka batzuk, oraindik adin horretara iritsi gabeak zirenak, beste nonbaiten kolokatu zituzten, eta beste batzuk bete beteko langabezian geratu ziren.
|
|
|
Kirol munduko zenbait aurpegi ezagun ere izango da, Haimar Zubeldia txirrindularia, kasu. Horrez gain, zenbait atal tartekatuko dute saioan, ordu eta erdiz, erritmo arina eta saio ikusgarria sortzeko, hala nola, erreportari berezi bat, zenbait umorista eta" Egungo kontuak" izeneko atala, non aktore ezagun
|
batzuek
saiorako propio prestaturiko zenbait bakarrizketa botako duten. Halaber, egun egungo musika taldeak ekarriko dituzte.
|
|
|
Oholtza gainean dagoela oso gutxitan gertatu zaio Asierri publikoa hunkiaraztea, eta jakinaren gainean dago: " Beste aktore
|
batzuek
aiseago lortuko dute hori. Zoritxarrez, niri bizpahiru aldiz baino ez zait gertatu halakorik.
|
|
|
Rafa Diezek eta Arnaldo Otegik esandakoaren arabera, burujabetzaren bidearen egungo fasean EAJ baldin badago hobeto, baina bestela badela aski indar beste sektore
|
batzuek
aurrera egiteko.
|
|
|
Hori beren aukera da eta guk guztiz errespetatzen duguna. Baina orduan ez dugu ulertzen zergatik jartzen duten EAJ erdigunean,
|
batzuek
zein besteek. EHk bere proposamen politikoa du eta guk gurea; une honetan proposamenhorietan baliteke lehentasunezko gairik izatekotan abertzaletasunarena izatea, baina Arnaldo Otegi eta Rafa Diezi nik entzun diet beste esparru batean, beren aukerarik logikoena alderdi sozialista litzatekeela.
|
|
|
Ez dugu' mitxelinik', 105 urtetako historiaren ondorioz, oraindik ere alderdi nagusiena EAJ delako. Baina egia da, 20 urtetan egin dugun lanaren ondorioz,
|
batzuek
nekea somatzen dute. Arzalluzen hitzak interpretatzeko aukera hori ez zen bidezkoena.
|
|
|
Beste
|
batzuek
esandako berdina esango nuke: batzuek su etenaren giro horretan itxikeria eta malgutasun eza erakutsi zuten; ETAk, aldiz, abiadura premia eta denborari aukera bat ez ematea jarri zituen oztopo gisa.
|
|
|
Beste batzuek esandako berdina esango nuke:
|
batzuek
su etenaren giro horretan itxikeria eta malgutasun eza erakutsi zuten; ETAk, aldiz, abiadura premia eta denborari aukera bat ez ematea jarri zituen oztopo gisa. Horrez gain, beste hausnarketa bat ere egin behar da, ea ez ote ziren aberrigintza eta bake prozesua nahastu.
|
|
|
Beharbada ez diogu ondo azaldu gizarteari, bake prozesu batek bere abiadura eta erritmoak izan behar zituela eta aberri eraikuntzak beste eduki batzuk zituela. Lizarra Garaziko akordioa ere,
|
batzuek
horrela ulertaraztea nahi izan zutelako, aberri eraikuntzarako tresna gisa saldu dute eta indar abertzaleek ere ez dugu jakin izan korapilo horretatik ateratzen. Ez dugu ondo kudeatu su eten giroa eta ez dugu jakin guztia ondo azaltzen euskal gizarteari.
|
|
|
Egongo dira, (guk ez dakigu eta nik ez dut ulertzen), kokainarekin eta abar positibo ematen dutenak. Mila substantzia daude,
|
batzuek
sendatzekoak eta besteak errendimendua hobetzekoak, eta denek berdin ematen dute positibo. Baina nire ustez denbora asko baino lehen bereizi egingo dira dopinean.
|
|
|
Ona. Badakit
|
batzuek
pena hartuko zutela alde egin nuelako, neroni ere ikaragarri kosta zitzaidan... nire bizitzako bi erabaki zailenak izan dira Zierbena laga eta Oriora etortzea eta gero Orio laga eta Castrora joatea. Behin lagunak eginez gero, oso momentu gogorrak dira.
|
|
|
" lehenengo lehenengoa", baina Gazte Asanbladan bertan 100 bat gaztek parte hartzen dutela eta Gaztetxeak dagoeneko 14 urte bete dituela aitortzen digu, beraz ez dirudi esatari eta azpiegitura aldetik arazo handirik izango dutenik: " programazioa asanbladakoen artean banatuko litzateke; pertsona
|
batzuek
musika landuz, beste batzuek politika, hurrengoek, berriz, gazteon arazoak...".
|
|
|
" lehenengo lehenengoa", baina Gazte Asanbladan bertan 100 bat gaztek parte hartzen dutela eta Gaztetxeak dagoeneko 14 urte bete dituela aitortzen digu, beraz ez dirudi esatari eta azpiegitura aldetik arazo handirik izango dutenik: " programazioa asanbladakoen artean banatuko litzateke; pertsona batzuek musika landuz, beste
|
batzuek
politika, hurrengoek, berriz, gazteon arazoak...".
|
|
|
Luzaz galiziera dela esan izan da, eta BNG alderdi abertzaleak ere bertako taldea sortu du, etorkizunean Galiziarekin bat egiteko xedez. Beste gune asturiarzale
|
batzuek
berriz, hangoa mendebaldeko asturiera dela esan izan dute, eta galiziarrei inperialismo kulturala egotzi izan diote, gai hori dela-eta asturieraz diharduten kulturgileak baztertzeagatik: Galeuscako kide izan gura zuten idazle asturiarrei ezarritako betoa adibidez.
|
|
|
" La France!" eta historiari ematen zioten interpretazioa: erdi erdian dagoela Frantzia eta gero apur
|
batzuek
bere inguruan. Giroa ere tristea zen, frantziarrek desastre bat izan zuten urte haietan:
|
|
|
Gu, nolabait, esparru horretatik kanpoago sentitzen gara berriz ere. Hala ere, Zutikeko militante
|
batzuek
segitzen dugu EHn, eta Batasuna prozesuari gure ekarpenak egin dizkiogu. Batasunak ekar ditzakeen emaitzak distantziatik eta pesimismo gehiagorekin ikusten ditugu orain.
|
|
|
Aritzeko eta lanerako dugun esparru bakarra hori da, baina EHk ezin du esparru hori bete, bide politikoak bakarrik defenditzen dituela esanez. Garbi dago ezker abertzale osoak ez duela jarrera hori erakusten, ezker abertzaleko kide
|
batzuek
esparru hori landu nahi dute.
|
|
|
Guk garbi daukagu zurrunbilo politiko honen erdi erdian gaudela. Hemen
|
batzuek
eta besteek esaten dute EAJk aukeraketa bat egin behar duela, abertzaleen erregistroetan edo espainolen erregistroetan sar gaitezen behingoz. HBk dioenez, EAJk azalpen bat eman behar du PSOErekin zertan ari garen argitzeko, eta ez dugula Vatikanora joan behar mirarien bila.
|
|
|
Eman dezagun testuinguru horretan su eten berri bat datorrela. Ezin duguna da su eten hori baldintzatu
|
batzuek
eta besteek. ETAk nahi badu su etena erabaki dezake, ez guk, alderdiok.
|
|
|
Asisko Urmenetak eta" Zazpiak Batman" kolektiboak ARGIAren eskutik kaleratu berri duten liburuxka honek euskarazko lokuzio, esklamazio eta esamoldeak jasotzen ditu, euskaldunok modu libertigarri eta biziaz komunikatzeko dugun beharra asetzeko lagungarri gerta dakigukelakoan. Ez ditu bakarrik gure ama hizkuntzaren altxorra betitik izan direnak jasotzen, ordea, beste berri
|
batzuek
ere agertzen dira bertan, egileek asmatuak, inori baimenik eskatu gabe, alegia lotsagabe lotsagabe, hitzaurrean adierazten duten bezala. Asmatzerakoan kontuan izan omen duten bakarra, beren bizimodua, kultura, egoera, umorea eta inguruari begira esamolde hauek egoki eta baliagarriak izatea dela diote baita ere.
|
|
|
Municiok esan bezala, gaueko enuresia ez da arazo larritzat hartzen ikuspuntu medikotik baina umeentzat eta baita berorien gurasoentzat ere benetako arazo bihur daiteke, harreman familiarrak asaldatzeraino, konplexuak eraginez, eta arazoa etxe barruan ezkutatuz, beste pertsona
|
batzuek
ezagutu ez dezaten. Horrexegatik arazoa medikuaren eskuetan jarri behar da lehenbailehen, soluzioak badaudelako, eta ez delako etsipenean erori behar.
|
|
|
Hala ere, azken aldian kezka ugari datozkit burura poema honen interpretazioari dagokionez. Ikus dezakegunez,
|
batzuek
apaiza atxilotzean eta berau defenda tzeko soilik mugitu behar dugula pentsatzen dute, komunista eta beste askoren atxiloketek justifikazioa izango balute bezala.
|
|
|
GUZTI honengatik egiten du min,
|
batzuek
komunista edota homosexuala alde batera utzita, apaiza atxilotzean soilik erreakzionatzeak. Are gehiago, makinaria errepresiboak zeldako lagun bihurtu arren, erreboltari eta intsumiso kontsideratzen diren hainbat, komunistekiko distantziak ezartzen hasteak.
|
|
|
Administrazioarekiko, ETBrekiko, jarrera nahiko tinkoa izan da, baina beti geure proiektuarekiko duintasunezko harreman minimorik ez genuelako ikusten. Eta ez atzean beste zera politiko
|
batzuek
zeudelako. Hainbat urtetan aurpegiratu zaigu" ezker abertzalekoak direnez, administrazioaren kontra hitz egiten dute, ETBrekin puskatzen dute..." baina elkartearen traiektorian ez da inolako interferentziarik eta esku sartzerik egon ezker abertzalearen inongo erakunderekiko.
|
|
|
\ 1952an, Ingeniaritza eskolakide
|
batzuek
Ekin taldea sortu zuten (1952).
|
|
|
Alegia, lurralde jakin baten eremuan agortu barik munduan zehar sakabanatzen den nazio nortasunaz. Ikuspuntu honen muturrean, kultura eta nortasuna jadanik espazio jakin bati loturik ez daudela defendatzen dute
|
batzuek
. Hauen iritziz, orain arte kultura eta nortasuna (salbuespenak salbuespen) lurraldeari atxikirik egon badira, gaur egungo teknologiari esker askatu egin da erlazio hori, posiblea izanik, adibidez, ia erabat txinar izatea Londresen bizi izanik:
|
|
|
Horregatik kezka handia sortzen du magrebiarren auzuneetan gainerakoetan baino askoz antena paraboliko gehiago egoteak, bereziki islamismoaren hedapenean izan lezakeen eraginagatik. Egindako ikerketa
|
batzuek
ordea zera erakusten dute: lehen gizaldiko etorkinek, beren herriko eta beren hizkuntzazko telebista kanalak ikusteko erabiltzen dute satelitea, horrela beren nortasun arabiarra berrindartzeko tresnak eskuratuz.
|
|
|
Berak azaldu digunez herri horietako eskoletan euskaraz egiten da. " Pentsa, guraso
|
batzuek
seme alabek erdaraz gaizki egiten dutelako kezkatzen dira" (kezka hauek ikasleak gaztelerarekin zailtasunik ez duela ikustean berehala desagertzen diren arren). Adinean aurrera joan ahala ere gazteek ez omen dute euskara baztertzen.
|
|
|
Guzia sexo mailetara erakar behar honek gorabehera aski sortzen du Europako kapitalista nazio gehientsuenetan. Hona hemen
|
batzuek
: 1 Heziketaren eta familiaren arazoa.
|
|
|
Politikaren arloan eta hizkuntz legediarenean aldaketa larriak ditugu. Garai batean, zonalde ez euskaldunean hezkuntza publikoa euskaraz jaso ahal izateko aukerari
|
batzuek
," indar metatze" prozesua bizkortzekotan edo, uko egiteko luxua izan zuten. Orain berriz, orduko luxu haiek garestiak ditugu.
|
|
|
Eraginkorra den ezer gutxi egin dezakegula iruditzen zait, baldin eta gu arnas hartzeko espaziorik gabe ere uzten gaituen, eta euskararen aurkakoei aukerak eta legitimazio antzeko zerbait ematen dizkien bortxakeria eta erasoen egoera honek jarraitzen badu. Hala ere, egoera hori konpontzeko, ez
|
batzuek
eta ez besteek aukera handirik ematen ez digutenez, geureari eustea besterik ez dugula iduritzen zait. Nik neuk hausnarketarako honelako proposamenak egiten ditut:
|
|
|
" Jende gazteak dantzaren mundua zeinen zabala den eta zer aukera ematen dituen ikusiko duela espero dut. Gazte
|
batzuek
txapelketak bakarrik daudela ikusten dute".
|
|
|
1985ean argitaratu zuen Ni ez naiz hemengoa liburuarekin eman zien hasiera genero ortodoxia aldetik sail bakar batekoak ez diren materialez osaturiko liburuei, saiakera, prosa poetikoa, literatur kritika, eta zenbait saio narratibo batzen dituzten liburuei. Batzuek tankera teorikoagoa dute, beste
|
batzuek
, aldiz, praktikan jartzen dituzte beste horietan adierazitako irizpideak: Horixe litzateke Ni ez naiz hemengoa k Narrazioak edo Izuen gordelekuetan barrena liburuekiko duen harremana, edo Marginaliak Ez gara gure baitakoak ekin duena, zenbait kritikoren iritziz.
|
|
|
Iñakik adixkide baita ere maisutzat hartzen du xoria, horrek ordainez naturaren lege ezkutuak erakusten dizkio sasipean duten gordagian. Zentzuak pizten zaizkio mutikoari, bizia dastatzen eta gozatzen ikasten du, emeki emeki, bainan zorigaitzez, ihiztari
|
batzuek
bizia andeatzen diote sekulako. (Maiatz 22)
|
|
|
" Aipagarria ere bada idazleak siniestrotasunarekiko, itxuraldaketarekiko duen jaiera eta debozioa. Krudelak badira ere, ipuin
|
batzuek
, azken unean bederen, irribarrea dakarte ezpainartera." (Pergola 37)
|
|
|
gogoetak, deskribapenak, narrazioak,... aniztasuna nabarmentzen da: " Ipuin
|
batzuek
thrilleraren itxura eta egitura dute, besteek zorion itxuren gibelean bakartasun eta isiltasunaren trajedia gordetzen dute. Istorio laburrak pertsonalitate handikoak ditugu hor" (Maiatz 30).
|
|
|
Bestalde, egilearen beraren hitzetan," hiriaren interpretazio askotan gauzatzen dira istorioak." (Egunkaria VI) Haatik, Agurtzane Aiestaran ez da iritzi berekoa: " Estilo aldetik loturarik badute ere, ez da elkarren arteko giro komunik sumatzen eta, ondorioz, banaka
|
batzuek
baino ez dute irakurlearen arreta bizten." (Habe 295)
|
|
|
honen berri narratzaile estradiegetikoak emango digu; bestetik, bidazti horrek irakurtzen duen egunkaria dugu, eta honetan, noski, lehen pertsonako narratzaile autodiegetikoa mintzatzen da. Hala ere, azken plano honetan, batzuetan beste pertsonaia
|
batzuek
ere hainbat istorio kontatzen dizkigute: beraz, maila metadiegetikoa ere badarabil.
|
|
|
Honelako nobela bat idaztea irakurlegoaren aurrean eranztea bezala da"; bigarrenik," irakurleari errealismoaren sentsazioa txertatzen saiatu naiz"; azkenik," abertzaletasuna bete betean tratatu dut. Pasarte
|
batzuek
polemika sor dezakete"
|
|
|
Haatik, badira hiria oinarri izanik errealismo zikinera jo dutenak ere. Izan ere, narratibazko lan hauetako gehienetan hiritartasuna eta kaletartasuna islatzen dira, nekazal giroa idazle gutxi
|
batzuek
besterik ez baitute irudikatu (besteak beste, Mujika, Muñoz, Legorburu, Luku). Gainera, hiriarekin batera ikus entzunezko komunikabideen eragina nabaria da narrazioak eratzeko garaian:
|
|
|
Batak darabila nekea eta trabaillua; bertzeak aisia eta alferkeria; jakintasunak edo zientziak gerla egiten dio enorantziari nekearen eta trabailluaren bidez, harma hautaz garaitzen du. Halaber enorantziak ere aisiaren eta alferkeriaren bidez kontra egiten dio jakintasunari, trabatzen du, eta irabazten diotza hanitz izpiritu gai eder, eta batzuetan, munduan diren adimendurik haltoenak, eta gairik hoberenak;
|
batzuek
estudiatu gabez, eta bertzeak estudiatu ondoan halaber aisiari eta alferkeriari bere buruak emanez, eta ikasi zutena ahanztera utziz?.
|
|
|
–Antzinako Hispaniaren erlikiarik agurgarrienaren jabe zarete. Beste
|
batzuek
izan dezakete arte balio hoberik, gutiziagarri eta miresgarriagorik, baina ez da zuona bezalako garrantzia duen beste hizkuntzarik, zeren bere ikerketa sakondu gabe inoiz ere dira ezagutarazi antzinako zibilizazioaren ibilerak?.
|
|
|
Eta Kalahorran, Pedro Manso ren190 aginduz, Betolazaren191 Doctrina Christiana burutuko zen 1596an. Kalahorrako beste apezpiku
|
batzuek
ere, esaterako, Pedro Gonzalez de Castillo k192, Pedro Lepe k193 eta abarrek, euskarazko material kateketikoa argitaratzera eragin zuten.
|
|
|
Erakusleindartuak deklinatzekoerabatbaino gehiagodakasubatzuetaneuskaldunonartean; esaterakodatiboan, batzuekharexeridarabilte etabeste
|
batzuek
harixe.Bartolomekbigarrenformahaudarabil:
|
|
|
HogeitahiruaditztrinkohartudizkioLonArteagak484; haietarikzortziiragangaitzakdiraetahamabostiragankorrak.Egonaditzabizkaierazklasikoekbetierabiliizanduteneranjokatzendu, etaezberriki,
|
batzuek
(gainerakoeuskalkienformetarahurbildunahirikedo) eginohidutenez, kiartizkiarekin.HauekdiraFrai Bartolomerenformak: (niri) jaot/ (hari) jagoca (jaoca/ jagoco/ jaoco)/ (guri) jagocu/ (zuri/ zuei) jaotzu/ jagotzu (jagozu)/ jagocue (jaocue) (haiei). Zenbaitaldaera agertzendira, bainabokalartekog rieustendiogehienetanetajagocadubere formanormala... Testuingurubatzuetan, juan aditztrinkoaerehonensinoni...
|
|
|
Honengatik guztiagatik, talde nazional batekokide izatearen pertzepzioa ezaugarri kultural komunen presentzia bezain garrantzitsuaedo agian are garrantzitsuagoa izan liteke nazio nortasunaren eraikuntzan. Honek ezdu esan nahi, ordea, ezaugarri kultural
|
batzuek
ezinbestekoak ez direnik; batzuk, gainera, erabakigarriak izan daitezke, hizkuntza esaterako.
|
|
|
Seinalearen hedadura oso desberdina dute
|
batzuek
eta besteek (Hego EuskalHerri osoa hartzen dutenak edo auzune batera mugatzen direnak daude).
|
|
|
1990ean, Tours-en, egunero zazpi minutuko albistegia zuen bertako lehen estazioasortu zenetik27, France 5k, 1992tik aurrera bizkorki emendatu zuen bere deszentralizazio politika, estatuaren mugetan tokiko estazio ugari sortuz, bereziki Tourangelleinguruko telebista eredua erabilita. Mugetako tokiko albistegi
|
batzuek
badute, halaber, mugaz gaindiko eta euro eskualdeko bokazioa: hauen adibide batzuk AlsaziakoFrance 3 Rund Um eta Lille-ko Europole dira.
|
|
|
Anglet FMk, aldiz, RTL2ko musika saioan harpidetu behar izan du, aurrera segitu ahal izateko. Noski, euskalirratiez gain, beste irrati soziatibo
|
batzuek
ere denborari, diru faltari, lehiari, eta baitaberrerosketei ere aurre egin diete, irrati hauek adibidez; Baionako Radio BonneHumeur (%1, 7ko audientzia) 40 urte baino gehiagoko entzuleriari zuzendua eta, beraz, Nostalgieren estatu mailako sare musikalaren ordutegia erabiltzen duena; MaulekoRadio Mendililia, gero eta entzuleria handiagoa duena? %1, 3, edo Radio BonneNouvelle irrati erlijiosoa.
|
|
|
Mailaketa honetatik lau egitate nagusi ezberdin eratortzen dira, EuskalHerriaren komunitate historiko eta kulturalaren gainean ezarriak: Ipar Euskal Herria, Hego Euskal Herria, Nafarroako Foru Komunitatea, eta Euskal Autonomia Erkidegoa.Beren jarrera ideologikotik, egunkari
|
batzuek
onartu egiten dute egituraketa hau, etahorrela islatzen dute beren eduki eta egituraketan. Beste batzuek, ordea, ideologiaz, ezdute bat egiten zatiketa honekin, eta bestelako irudi bat osatzen dute, oraintxe ikusikodugun legez.
|
|
|
Ipar Euskal Herria, Hego Euskal Herria, Nafarroako Foru Komunitatea, eta Euskal Autonomia Erkidegoa.Beren jarrera ideologikotik, egunkari batzuek onartu egiten dute egituraketa hau, etahorrela islatzen dute beren eduki eta egituraketan. Beste
|
batzuek
, ordea, ideologiaz, ezdute bat egiten zatiketa honekin, eta bestelako irudi bat osatzen dute, oraintxe ikusikodugun legez.
|
|
|
Ekonomia gaiek oso irudi ezberdinak eragiten dizkiete egunkariei, hiru multzoezberdin bereiz ditzakegularik:
|
batzuek
Espainia dute erreferentzia nagusi ekonomiazjardutean (EL CORREO, DIARIO VASCO edo DIARIO DE NAVARRA); bestebatzuek herrialde propioa (DIARIO DE NOTICIAS edo EL PERIODICO DEALAVA); azkenik, egunkari abertzaleek gehienbat Euskal Autonomia Erkidegoahartzen dute erreferentzia eremu nagusi modura gai honen inguruan. Euskal Autonomia Erkidegoaren erreferentzialtasuna, bestalde, garrantzitsua da gainerako egunkarietan ere (nafarrak eta SUD OUEST kenduta, noski).
|
|
|
Telebistarena bezala, Irratiaren digitalizazioa 66/ 1997 Legean oinarritzen da. Berariaz sortutako Araudi eta Plangintza Teknikoak 1999an onartu ziren66; bertan sistema analogikoena bezalako gestio moduzuzen eta zeharkakoaren arteko bereizketa egin da, eta Estatuaren eta AutonomiaErkidegoen arteko eskuduntzen banaketa ere zehaztu da. Estatuak Estatu mailakofrekuentzien gainekoa (zeinetatik
|
batzuek
lurraldekako deskonexioak egiteko aukeraemango duten eta beste batzuek, berriz, ez), eta Autonomia Erkidegoek maila autonomiko eta lokalen gainekoa?. Plangintzan frekuentzia blokeen zehaztapena egin da, bai eta zerbitzuaren ezarpenerako egutegi bat finkatu ere, non, adibidez, 2001ean zerbitzuaren %50eko hedadura aurreikusi den.
|
|
|
Telebistarena bezala, Irratiaren digitalizazioa 66/ 1997 Legean oinarritzen da. Berariaz sortutako Araudi eta Plangintza Teknikoak 1999an onartu ziren66; bertan sistema analogikoena bezalako gestio moduzuzen eta zeharkakoaren arteko bereizketa egin da, eta Estatuaren eta AutonomiaErkidegoen arteko eskuduntzen banaketa ere zehaztu da. Estatuak Estatu mailakofrekuentzien gainekoa (zeinetatik batzuek lurraldekako deskonexioak egiteko aukeraemango duten eta beste
|
batzuek
, berriz, ez), eta Autonomia Erkidegoek maila autonomiko eta lokalen gainekoa?. Plangintzan frekuentzia blokeen zehaztapena egin da, bai eta zerbitzuaren ezarpenerako egutegi bat finkatu ere, non, adibidez, 2001ean zerbitzuaren %50eko hedadura aurreikusi den.
|
|
|
foralistak dira horiek. Beste
|
batzuek
, aldiz, hiru lurralde historikoren multzoadute buruan: Espainiako euskal autonomistak.
|
|
|
Espainiako euskal autonomistak. Beste
|
batzuek
, ostera, lau osagaikomultzoa dakusate: baskonabarristak.
|
|
|
baskonabarristak. Beste
|
batzuek
, bestalde, zazpi osagaiko multzoa: abertzaleak. Azkenik, multzo hutsa ikusten dutenak ere badaude:
|
|
|
Hedabideetako jardunean, beren eguraldi mapetan ikus daitekeenez, zenbat burupolitiko, hainbat aburu grafiko daude. Hala eta guztiz ere, euskal nazioa eraikitzeko, bakar
|
batzuek
baino ez dute laguntzen; besteek, ozenki esan daiteke beldurrik gabe, gaur egungo estatuen aldeko militantzia estuan jarduten dute euskal nazioaren izatelinguistikoa eta kulturala ahaztuz eta ukatuz.
|
|
|
Kapitalismoaren lehen globalizazioa merkataritza kapitalaren hedapenari dagokio.Honen abiapuntua XV. gizaldiko Italiar hirien garapenarekin eta diasporarekin lotzen dute aditu
|
batzuek
, eta Amerikako konkistaren hasierarekin beste batzuek.Merkataritza kapitalaren hedapenak erabilitako tresna extraekonomikoak gizateriaren historiaren garai lotsagarriena eta ikaragarriena eman dizkigu: Amerikako indigenen genozidio erraldoia; Afrikako kontinentean gauzatutako esklabuen trafikomasiboa; Asiako herrietan, herritarrak elikatzeko ezinbestekoak ziren ureztatzekoeraikuntzen deuseztapena; eta abar.
|
|
|
Nahiz eta oso denbora laburrean gertatu, aldaketa hauek ez ziren iragarrezinak.Izatez, aditu
|
batzuek
serioski hitz egin zuten gizartearen informatizazioari buruz.Hona hemen, hiru adibide erakusgarri.
|
|
|
Kanadak bezala, Australiak eta beste herri garatu
|
batzuek
ere antzeko txostenak enkargatu dizkiete beren adituei, helburu berberarekin: estatu handiek zein politika eraman behar duten argitzea, sareen bidez beste estatuek duten eragina ekiditeko.
|