|
2000
|
|
|
Euskal mitologiako zenbait izaki, eta egungo mito bihurtu diren beste
|
batzuek
ere hartuz, bere bestiario propioa osatu du idazle alegiarrak. Batzuetan ironiaz, eta beti ere «kariño»z begiratzen die Euskal Herriko piztia bitxi hauei.
|
|
|
Andu Lertxundiren «Gogoa Zubi» liburuan hainbat hausnarketa egiten dira eta nik adibide batzuk hartu ditut. Berak dio gehiegikeria
|
batzuk
ere egin direla: telebistako saio baten, aitak hitz egiten du nafarreraz, alabak bizkaieraz eta semeak lapurteraz...
|
|
|
Ez arrazoi bakarra, jakina. Beste arrazoi
|
batzuk
ere badaude. Gizarte espainiarrean eskolan hizkuntza idatzia ikasten dute eta guraso eta lagun artean ahozko hizkuntza egiten da.
|
|
|
Iparraldeko esperientziari begiratuta, «Herria» aldizkariak 50 urtetik gorako historia dauka eta mailak bereizten dira: editorialak eta antzerakoek maila bat dute eta gero, barrualdean, herrialdeetako kontuetan nor hil den, jaio, ezkondu..., Zuberoako berriak era batera ikusten dira eta beste eredu
|
batzuk
ere bai; baina denean ikusten da halako jarraipen bat.
|
|
|
Oraindik ez da plana abiatu baina zertzen ari gara. Gero gurean ateratzen bada, beste leku
|
batzuetan
ere ekingo zaio.
|
|
|
Bi enpresa horiek kapital pribatuaren esku daude. Euskal aurrezki kutxa eta bankuek dute partaidetzaren gehiengoa, nahiz eta kanpoko finantza erakunde
|
batzuek
ere partaidetza duten. Gaur egun, Europistaseko lehendakaria Claudio Boada da.
|
|
|
Dialektoa eta hizkuntzaren banaketa ez da beti zuzena, baina aragoera ez da gaztelaniaren dialektoa, Murtziako edo Andaluziako gaztelania izan daitezkeen legez. Desberdin sortu eta garatu diren hizkuntzak dira, batek indarra hartu eta bestearen esparrua jan egin du, eta jakina, kutsadura ere nabarmena izan da oraindik aragoeraz mintzo diren zenbait eskualdetan, baina gaztelaniartutako eremu
|
batzuetan
ere aragoeraren eragin handiko gaztelania erabiltzen dute
|
|
|
Kirol honen betiko irudia zaletasuna duen jende nagusiarena izan da. Gero eta gazte gehiago ikusten da frontoietan eta klubetan eta zorionez baita emakume gehiago ere, batez ere klubetan, nahiz eta entrenatzen aritzen diren emakume
|
batzuk
ere badiren. Kirol honetan aldaketak sartzeko jende berria sartu behar da.
|
|
|
Gregorio Ordoñezen hilketarekin parekatu da, orduan PP gobernuratzeko egon zitekeelako, eta orain ere PSOE IU ere egoera horretan izan daitezkeelako (ez orduan bezain argi, ezta gutxiago ere). Beste interpretazio saio
|
batzuk
ere egin daitezke, baina ez. Ezin harrapatu.
|
|
|
Horretarako bibliografiara jo dute batetik. Hiztegi orokorrez gain, aurretik eginak zeuden hainbat bilketa lan ere izan dute oinarri eta baita gaiaren inguruko artikulu
|
batzuk
ere. A. Perez Bilbaoren «Bermeoko herri hizkera», Bernardo Estornes Lasaren «Erronkariko uskararen hiztegia», Edurne eta Amaia Alustizaren «Zegamako despektiboak» artikulua, «Aizu! »n Karlox Barrentsorok idatzitako «Euskaraz ere baditugu irainak», Iñaki Martiarturen «Zubererazko irain bilduma» argitaragabea edo Covadonga Garciak berak osatutako eta oraindik kaleratu ez den «Bizkaierazko irain bilduma» dira erabilitako iturri batzuk.
|
|
|
Hain zuzen ere, gure gizartetan beste hiritar mota bat daukagu, (populazio osoak irakurtzen badaki eta mende hasieran gutxiengoak, BPGaren zati handi bat gehiengotik dator eta mende hasieran oso gutxiengo bakanetik, osasun politiken ondorioz bizitza itxaropen altua dago gizartean eta baxua mende haseran, etab). Gainera hauteskundez aparte, beste partaidetza politiko mota
|
batzuk
ere erabiltzen ditu (zenbaitetan boto portaera baino eraginkorragoak): manifestaldia, greba, boikota, borroka armatua, etab. Hau da, mende hasieran baino areago mugimendu sozialetan parte hartzen du eta hauen funtzioa ez da hartzen sistema politikoen orokorren gaisotasun gisa jada, erabaki hartzaile politiko eta hiritargoaren arteko zubi osasuntsu gisa baizik.
|
|
|
Guevarak orain, Cuerdak lehenago eta beste
|
batzuek
ere, azken batzarrean EAJk onartutako prozesu soberanista ez dutela ulertzen diote.
|
|
|
Eta beste lizentzia
|
batzuk
ere hartu dituzu: mekabendios, enrollatu...
|
|
|
Nobela honek, duda barik, ateak zabaldu dizkit. Iparragirreren biografia kaleratuko dut eta literaturako beste atal
|
batzuk
ere zabaldu dizkit. Baina, esan bezala lehenago ere banuen liburu bat ateratzeko asmoa.
|
|
|
Basauriko ipuin erotikoen lehiaketa bitan irabazi nuen eta horrez gain, beste ipuin solte
|
batzuk
ere banituen, liburu batean argitaratzekoak nituenak. Proiektua gogoan nuen eta Elkarlanean argitaletxekoekin hitz egina nuen.
|
|
|
Hemen eta Espainian produktu hauek euskara, galiziera, katalana eta gaztelania erabiltzen dute. Consumer en antzera, honelako konpromisoak hartzen hasi diren beste enpresa
|
batzuk
ere badira: adibidez, Euskaltelen Alcatel telefono mobilak argibideak euskaraz eta gaztelaniaz bakarrik ditu.
|
|
|
Baina, informazio sistema berri hauek beste aldaketa
|
batzuk
ere ekarriko dituzte. Egia da, erakunde batek bere informazio sistema eratzen duenean bere" know how" zaindu nahi duela, baina ordura arte garatu ezin zituen hainbat produktu garatzeko posibilitatea zabaltzen zaiola ere bai.
|
|
|
LPEEren egoitza iraunkorra Vienan dago, nahiz eta beste leku
|
batzuetan
ere bilerak egiten dituen sarritan Genevan. Martxoko azken bilera Vienan izan zen.
|
|
|
Hor dira" Ostiela!"," Putz"... garai bateko bideari jarraitzen diotenak. Baina beste modu
|
batzuetan
ere hasi da jendea lanean.
|
|
|
Batetik, ez dela samurra ulertzea ETAk su etena hausteko erabili dituen arrazoiak; eta bestetik, su etenen garaiko elkarlana apurtzea ez dela batere onuragarria. Dena den, beste alderdi
|
batzuk
ere badira udaletan eta udal bakoitzak badu bere berezitasuna.
|
|
|
IA 82 urte ditu Juan Joxe Eizagirrek" Mardu zaharrak" eta hala ere, uztailaren 11n aurkeztu zuen berak jotako trikiti piezez osaturiko diskoa. Bertan, Antton Baltzola edota Elgetarekin ikasitako doinu batzuk grabatu ditu, baina baita gerra garaian irratiz entzunda ikasitako beste
|
batzuk
ere. Guztira, 19 pieza bildu ditu diskoan, Xabi Nabarrok eta Joseba Tapiak aukeratuak.
|
|
|
Iñaki Aldekoa, Patxi Zabaleta, Sagrario Aleman eta Miren Egaña dira, besteak beste, Aralar ildoko pertsona ezagunetakoak. Korrontea Nafarroan ari da batez ere, naiz eta beste lurralde
|
batzuetan
ere baduen atxikimendurik.
|
|
|
Ozeanoko alde honetan, EITBko arduradunen artean poza da nagusi, Jose Felix Azurmendi" Canal Vasco" ko zuzendariak dioen bezala," honek gure seinalea benetan kulturala izan dadin lagunduko duelako, nahiz eta telebista orokor batek ezin dituen beste atal
|
batzuk
ere ahaztu".
|
|
|
EH REN ekimenez, Udalbiltzako hautetsi talde handi bat bildu berri da Iruñean, baina ez dira izan ez EAJkoak, ez EAkoak, ezta independenteren
|
batzuk
ere. Agerikoa da Iruñean bildu dena ez dela hasierako Udalbiltza, azken finean, EAk eta EAJk izoztutako instituzioaren garra nolabait piztuta mantendu gura duela EHk.
|
|
|
Asisko Urmenetak eta" Zazpiak Batman" kolektiboak ARGIAren eskutik kaleratu berri duten liburuxka honek euskarazko lokuzio, esklamazio eta esamoldeak jasotzen ditu, euskaldunok modu libertigarri eta biziaz komunikatzeko dugun beharra asetzeko lagungarri gerta dakigukelakoan. Ez ditu bakarrik gure ama hizkuntzaren altxorra betitik izan direnak jasotzen, ordea, beste berri
|
batzuek
ere agertzen dira bertan, egileek asmatuak, inori baimenik eskatu gabe, alegia lotsagabe lotsagabe, hitzaurrean adierazten duten bezala. Asmatzerakoan kontuan izan omen duten bakarra, beren bizimodua, kultura, egoera, umorea eta inguruari begira esamolde hauek egoki eta baliagarriak izatea dela diote baita ere.
|
|
|
Doinuak errepikadunak egiten hasi nintzen. Beste toki
|
batzuetan
ere (Portugalen eta) errepikatu egiten zirela entzuna nuen. Bertso on baten azken partea entzuleak errepikatu ahal izatea gozamen bat izan behar zuela ikusten nuen.
|
|
|
Sarrionandiak liburu honetan bildu dituen ipuinek zerikusi tematikoa badute aurreko bi ipuin bildumetakoekin: iragana, mitoak, leienda eta abarrez mintzatzen jarraitzen du, baina euskal historiaren iraganaldiko une erreal
|
batzuetara
ere egiten du Matalasen garaietara, guda zibilaren garaietara, Etxepareren garaietara...
|
|
|
Ni ez naiz hemengoa", Literatur gazeta, 1 alea, 4 or.) iruzkin zabala eskaini dio liburuari. Genero aldetik klasifikagaitza egiten bazaio ere, teoria literarioaz eginiko zenbait saio labur azpimarratzen ditu liburuko alderdirik garrantzitsuentzat, eta literatur lan gutxi
|
batzuk
ere badirela gogoratzen du. Nagusi den alderdiari atxikirik, era arinean, askean eta elkarrekiko lotura esturik gabe antolaturiko saio motzak direla esaten du, eta nolabait metaliteraturaren alorrean jarraitzen duela dio Izuen... edo Narrazioak liburuetan bezalaxe.
|
|
|
Bestalde, bilduma honetako hiru ipuinetan tradiziozko ipuinak oinarritzat hartu eta hankaz gora jarri ditu: " txikitako ipuinak hartu, astindu bat eman eta ipuinok hankaz gora jartzeko." Joera hau Mailuix Legorbururen ipuin
|
batzuetan
ere ikusiko dugu. Honela, joko ederra sortzeaz gain, ohikoa denari beste ikuspegi batetik begiratzeko beharra azpimarratzen du.
|
|
|
honen berri narratzaile estradiegetikoak emango digu; bestetik, bidazti horrek irakurtzen duen egunkaria dugu, eta honetan, noski, lehen pertsonako narratzaile autodiegetikoa mintzatzen da. Hala ere, azken plano honetan, batzuetan beste pertsonaia
|
batzuek
ere hainbat istorio kontatzen dizkigute: beraz, maila metadiegetikoa ere badarabil.
|
|
|
Mardones, Maite Matauko eta De Cortazar, besteak beste, pertsonaia aurkakoak dira. Hauetaz gain badira beste pertsonaia
|
batzuk
ere: Satankumeak, Gorka Salaberria,...
|
|
|
Zerrenda egiten hasiz gero, badituzte gauza komunak. Hor dago, adibidez, portuko giroa, badira beste
|
batzuk
ere...
|
|
|
Zuzenbidea eta Letrak Aix en Provence hirian egin ondoren Parisera aldatu zen, 1914an doktoretza egiteko. Sorbonan ez ezik beste toki
|
batzuetan
ere eskolak eman zituen. Frantziako IV. Errepublikan kontseilari izan zen, De Gaulle jeneralaren kontseilari juridikoa ere bai eta, mentalitatez hain zabala zenez, seguruenik, beregandiko ideia izan zen De Gaullek euskaldunoi euskarazko eskolak eskaintzea ere; baina, zoritxarrez, eskainitakoa betetzera ez zen iritsi.
|
|
|
Eta Kalahorran, Pedro Manso ren190 aginduz, Betolazaren191 Doctrina Christiana burutuko zen 1596an. Kalahorrako beste apezpiku
|
batzuek
ere, esaterako, Pedro Gonzalez de Castillo k192, Pedro Lepe k193 eta abarrek, euskarazko material kateketikoa argitaratzera eragin zuten.
|
|
|
Anglet FMk, aldiz, RTL2ko musika saioan harpidetu behar izan du, aurrera segitu ahal izateko. Noski, euskalirratiez gain, beste irrati soziatibo
|
batzuek
ere denborari, diru faltari, lehiari, eta baitaberrerosketei ere aurre egin diete, irrati hauek adibidez; Baionako Radio BonneHumeur (%1, 7ko audientzia) 40 urte baino gehiagoko entzuleriari zuzendua eta, beraz, Nostalgieren estatu mailako sare musikalaren ordutegia erabiltzen duena; MaulekoRadio Mendililia, gero eta entzuleria handiagoa duena? %1, 3, edo Radio BonneNouvelle irrati erlijiosoa.
|
|
|
Hala ere, ezberdintasun aipagarri
|
batzuk
ere badira. Nabarmenenak, Iparraldeangertatutakoen inguruan agertzen dira:
|
|
|
Legeak ez die Autonomia Erkidegoei, edota, orokorrean, tokian tokiko aginteei? inongo eskuduntzarik ematen sistema pribatu honen antolaketan.Aipamena merezi duten legeak ezarritako bestelako xedapenak, honako hauek dira: programei buruzkoak, Estatutuak zehazten dituen printzipio berberak errespetatu beharra; horrez gain, emisio kuota berezi
|
batzuk
ere ezartzen zitzaizkien, dagoeneko indarrean ez daudenak, Mugarik Gabeko Telebistaren gaineko artezarauak finkatutakoekordezkatuta. Xedapen garran tzitsuak dira, halaber, sozietateei dagozkienak etakontzentrazioarekin eta nazioarteko tzearekin zerikusia dutenak.
|
|
|
Ordu berean dihardu, bere aldetik, France2k; kate honenalbistegia ere zortzietan hasten da, bederatziak aldera amaitzeko. Frantziako bi katehauek goiz eguerdietan beste albistegi eta eguraldi tarte
|
batzuk
ere badituzte uhinetan: Meteo (06:45), Le journal (13:00 eta 01:20). Ikus daitekeenez, Frantzian ere, eguraldiariburuzko informazioa, ugaria ez eze, urrezko orduetakoa ere bada.
|
|
|
Kanadak bezala, Australiak eta beste herri garatu
|
batzuek
ere antzeko txostenak enkargatu dizkiete beren adituei, helburu berberarekin: estatu handiek zein politika eraman behar duten argitzea, sareen bidez beste estatuek duten eragina ekiditeko.
|
|
|
Uste den baino askoz jende gehiagok har dezake partehorrelako proiektu batean. Adibidez, gaur egun Nafar Parlamentuko lehendakariaden Castejon jaunak, PSNko kidea izanik ere, onartzen du Euskal Herria badela kulturalki, sozialki eta historikoki; eskubide politiko
|
batzuk
ere badituela onartzeabakarrik falta zaio. Pertsona horri, eta Baztanen bere burua euskal herritar gisa hartuarren UPNri botoa ematen dion hainbati, une batean ea lapurtarrekin, gipuzkoarrekin, zuberotarrekin, arabarrekin eta bizkaitarrekin batera bere etorkizuna eraiki nahiduten planteatuko balitzaie, gaur egungo indar korrelazioa ez litzateke ordukoarenparekoa izango.
|
|
|
Maurizio Andolfi k eta bere lankideek (P. Menghi, A. Nicolo, C. Saccu eta C.Angelo nagusiki) osatutako Erromako eskola deituak antzeko jarrerari eusten dio, nahiz eta Erroman badiren beste gune garrantzitsu
|
batzuk
ere (Luigi Cancrini etaGaspare Vella bezalako pertsonaia nabarmenen ingurukoak, psikoanalisitikhurbilago dauden jarreretan sailkatu genituzkeenak).
|
|
|
Diglosia elebitasunari lotzen zaionean arrisku berezia ikusten du Txillardegikhizkuntza ahularentzat, Erramun Baxok-en artikuluaren irakurketaren sintesi gisa:. Galdera larri asko Baxoken lanaren ondorioz. Eta erantzun sendo
|
batzuk
ere bai:. Elebitasuna arriskugarria da hizkuntza ahulagoarentzat, diglosiak hizkuntzaindartsua indartzen baitu, eta ahula ahultzen?? (22, 10).
|
|
|
Haizea, berez, fenomeno atmosferikoa izanik, beste fenomeno batzuekin harremanetan dago. Harreman horien berri haize izen
|
batzuetan
ere agertzen da, nahiz ezden izenak ipintzeko bide erabiliena. Guztira, holako 18 erantzun bildu dira.
|
|
|
99; Ferrer 1985: passim), beren familiartepolitikoan ez ezik Errepublikarenean geratutako korronte
|
batzuetan
ere (Rossell 1977: 78).
|
|
|
Hemen ia ukituko ez ditugun arau
|
batzuk
ere badaude, aipatu behintzat eginbeharko direnak; hauek ere elizetarakoak. 1938ko martxotik aurrera Gobernuarenirizpideak eta Gotzainenak bat ez zetozela ikusi zenean, esku sartze mugatuago batzuk entseatu ziren, hamar minutuko euskarazko tarte bat onartuz (Torrealdai 1998: 128, 135).
|
|
|
–Inkunable
|
batzuk
ere badauzkagu, baina horiek ez zaizkio edonori uzten. AitaLiburuzainarengana jo duzu, eta zure ikerketaren asmoa ikusita, nik uste...
|
|
|
kasu honetan elkarrizketaren helburua pertsonaiaren bizitza kontatzea da, bere oroitzapenak eta pasadizoak hizketatuaren beraren ahotsean entzuten saiatzen garelarik, eta ez hizketatzailearen ahotsean. Nolanahi dela, hizketatzaileak erreferentzia
|
batzuk
ere aipa ditzake (data garrantzitsuak, gertaera historikoak etab.), hizketatuari hari narratiboa gogorarazteko.
|
|
|
ez zekiten zertarako izan zitekeen baliagarria itsasuntzian horrelako pertsona bat edukitzea. Hamar urte iraganak ziren jada Washington eta Baltimore hirien artean lurpeko kablea luzatu zenetik, Morse kodeaz harremanetan egon ahal izateko; beste hiri
|
batzuek
ere burutu zuten horrelako ekimena eta, egia esan, asmakaria benetan eraginkorra zen premiazko mezuak lehorrez elkarri pasatzeko; baina, zer demontre egingo zuten itsasuntzian telegrafoaz. Itsaspeko kable bat bota, hark izan ditzakeen trabatzeko arriskuak kontuan hartzeke?
|
|
|
Aipatutako arrazoiaz gain, beste
|
batzuk
ere ez dira ahaztu behar, hala nola Kantabriatik gertu egoteak, haranaren zabaltasunak, baldintza klimatikoak etab. Kontuak honela, Karrantza da Bizkaian abelburu gehien dituen eskualdea. 50eko hamarkadatik hona karrantzarrak behi esnearen produkzioan zentratu dira; 1950 eta 1960 urteen bitartean azaldutako esne enpresek jokabide hau bultzatu zuten.
|
|
|
Ikusgarriak dira saien arteko borrokak hildako behi baten inguruan biltzen direnean, elkar tinko erasotzen baitute. Sarritan beste sarraskijale eta oportunista
|
batzuk
ere baliatzen dira bazkalekuan botatako sarraskiez, hala nola sai zuria, belea, azeria, mirua etab.
|
|
|
Hitz hauek garbi erakusten dute zein den irakaskuntzaren kontrolaren inguruan Estatuak duen kezka nabarmena; aldi berean, erakunde egituraketa guztiz hierarkikoa izango duen hezkuntza sistemaren antolaketaren aurrean gaude, oinarrizko eskolek, eskola pribatuek eta, collège, ek, lizeoek eta akademiek osatuko duten, eta Estatuaren kontrolpean izango den eraikuntzarekin topo egiten dugularik. Horrez gain, zentralizatze prozesu horren ezaugarri nagusiak izango diren beste elementu
|
batzuk
ere aipatu lirateke: goi mailako irakaskuntzaren antolaketa eta irakasleei eskatuko zitzaien eta Estatuak eman zien agiria.
|
|
|
Eta aspaldiko garai haietatik hona gauzak gutxi aldatu ziren bertan: hormako paper urdin argia, apalak liburuz josiak, argazkiak, edota hain aspaldikoa izan ez arren urte
|
batzuk
ere bazituen ordenagailua.
|
|
|
Euskara, jalgi hadi plazarat... jalgi hadi mundurat. Zeren eta, poesia zalea izanik eta euskararen aldekoa, baitzekien Bernat Etxepareren berri; eta ezagun zuen, halaber, Oihenart, zeinarekin bizpahiru aldiz mintzatu izan baitzen, jaun Marcelek berak aitortu zigunez; eta haien poema
|
batzuk
ere jakinarazi zizkigun... Eta Gaztelako autoreen lanak eta liburuak gaztelaniaz irakasten bazizkigun ere, eta frantsesenak frantsesez, bertzela, gure egunorozko bizitzan euskaraz aritzen zitzaigun...
|
|
|
Halako moldez, non anitz baitziren sala nagusiko paretetan jarriak zituen orein burezurrak eta orein adarrak, gehienak apal batzuen gainean. Eta bazituen bertze burezur
|
batzuk
ere: otsoenak lau; hartzarenak bi; eta han berean paratu zuen, halaber, leku printzipal batean, etxeko burdinazko armarriaren gainean, berak akabatu zuen zezenaren burezur hura, adar eta guzti.
|
|
|
Izan ere, Alessandro, tapizen eta alfonbren alderakotzat, gizon aditua da eta fidantzia osokoa... eta, horregatik, Urbiainerat etortzeko mezua eta gaztigua utzi diot, Donibaneko porturat hel dadinerako —eta, barrenaino hats hartzen zuela, erran zuen—: Baina alfonbrak eta tapizak ez ezik, koadro
|
batzuk
ere ipini nahi nituzke, eta horretarakotz... —eta isilik geratu zen istant batez, mahaiari beha.
|
|
|
Descartesek errana egia bada, badirudi ezen gorputz osoa dela arimaren egoitza, eta garuna —edo garunaren erdiko guruina, zehatzago— egoitza horren gelarik inportantena, nondik giharretarat eta organoetarat hedatzen baitira sareak osatzen dituzten hodi tipi batzuk —nerbioak—, zeinek beren baitan eta beren barrenean animalien spirituen airea edo haize mehea gordetzen duten, eta zeinek odolaren osagairik meheenare kin bat egiten duten. Eta, batzuetan galdetzen diot neure buruari, Descartesen teoriak gogoan, ez ote nintzen ni, neure nerbioen aldetik denaz bezainbatean, akatsen batekin munduratu, hodi batzuek zerbaiten traba zutela, konparazione, eta ez ote ziren spiritu
|
batzuk
ere, ondorez, hantxe trabatuko... eta ez ote nintzen hargatik ez mutu baina kasik mutu jaio, harik eta, kolpearen eraginagatik, traba guztiak destrabatu eta spirituek beren bidea ediren zuten arte... Horrelako zerbait gertatu ote zitzaidan, jaun André?
|
|
|
Ez diguzu, bada, erran ezen han ere badirela indiarrak, hemen dituzuen horiek bezalakoak eta oraino kutsatu gabe daudenak? Eta bertze iritzi
|
batzuk
ere jaso ditzakegu han, beharbada, Utopiari buruz...
|
|
|
Eta deus guti nuen eta guztia nuen, zeren zuhaitzak eta eguzkia nituen, eta urtaroak nituen... eta zeren ogi puska bat nuen eta liburu
|
batzuk
ere banituen... eta egurra eta sua nuen, eta artilez forraturikako zamar bat, hotzetik begiratzen ninduena neguko egun hotzetan eta izotzezkoetan.
|
|
|
Zeren haien paradisua, nola baitzen lurrekoa eta lurrean eraikia, eta nola lurrean deus ez baita deusen beldur ez denik, hala, ez zen osoa ez guztizkoa, eta zeren haiek ere beren beldurrak baitzituzten... Eta gizon zuriaren beldur ziren batik bat... gizon zuri gehienak deabrutzat zituztenez gero, hauek haien lurrak inbaditu, eta sarraski bat baino gehiago egin zutenetik; baina, beldur hartaz gain, bazituzten bertze beldur suerte
|
batzuk
ere, hala nola arestian aipatu piztiei zietena, edo eritasunari eta heriotzari...
|
|
|
Eta apal batean kobrezko moneda batzuk zituen, erromatarren denborakoak, osabak han eta hemen jasoak. Eta bazituen fosil
|
batzuk
ere, Urbiaingo mendietan bilduak, eta, haiei beha, erraiten zidan:
|
|
|
Eta, aurkikuntza hura bere alorrerat zeramala, pertsona bakoitza numero batez ordezkatu zuen, kasu bakoitza berdin, eta serie batzuk egiten aritu zen osaba Joanikot, baita iduri geometriko
|
batzuk
ere, serie haiek zimendu harturik. Eta, egun batean, iduri haietarik batekin agertu zitzaion eta, hatzaz iduri hura seinalaturik, hala erran zion jaun Marceli:
|
|
|
Ordea, zergatik ez dugu dotrina giristinoa guztiz uzten, baldin iduritzen bazaigu ezen txantxa eta burla hutsa dela?" Aitzitik, han geunden Antonio eta biok, geure testigantza aitzina eramaiteko asmotan...! Eta guk bagenekien ezen In dietarat zihoazen giristinoek hutsaren hurrengotzat zituztela beltzak eta indiarrak, eta bagenekien, halaber, ezen bertze ikusmolde batetik abiatu behar genituela geure egiteko guztiak, zeren biok ere irakurria baikenuen orduko Bar to lo mé de las Casasen Brevísima historia eta zeren baikenekizkien, halatan, bertze historia
|
batzuk
ere, indiarren holokaustaren berri emaiten zigutenak: Hatuey ren historia, konparazione, Kubako buruzagi edo cacique indiar harena, zeina giristinoenganik eta gizon zurienganik ihesi ibili baitzen, harik eta haien atzaparretan akabatu zuen arte; eta, hala, bada, kondenatu zuten giristinoek sutan hiltzerat, lotu zuten hura tronko bati... hurbildu zitzaion frantziskotar bat, erran ziona zer sinetsi behar zuen eta zer ez, baldin zerurat joan nahi bazuen, zeren, bertzenaz, infernurat joanen baitzen; eta, hura aditu bezain fite, kezkatu zen cacique a eta galdetu zion frantziskotarrari ea giristinoak zerurat joaiten ziren; eta ihardetsi zion frantziskotarrak baietz, eta buruzagi indiarrak erran zion, ordainean eta ustekabean, ezen berak orduan infernurat nahi zuela, zeren eta ez baitzuen hain jende krudelarekin zerurat joan nahi.
|
|
|
ene bihotzean dago, ene ariman, eta, ondorez, ene arimako mapetarik batean aurkitu ahal izanen duzu, orri eta plama hauetan barrena, zeren Joanes Etxegoienen lumatik sortu baitzen Urbiain, Urbiainek Joanes Etxegoien sor zezan amoreakatik, benturaz... Eta, Urbiainekin baterat, mapa ofizialetan agertzen ez diren bertze herri
|
batzuk
ere kausituko dituzu: Uraitz, Ubarne, Aitzu ren, Lerain...
|
|
|
Ez dakit bertze nonbait erran dizudan, baina emazteki ohiz kanpokoa zen Sagrario, zeren eta, familia onekoa zen arren eta irakurtzen ere bazekien arren, magiaren munduak erakartzen baitzuen, halako tailuz, non bera ere, denboraren denboraz, azti bihurtu baitzen, inguruko jauntxoen artean bere eragintxoa izanen zuena. Eta Abel Huizi, bertzalde, Sagrarioren senarra, aitona Nikolasen laguna izan omen zen eta jauregiko kontu
|
batzuk
ere eraman izan omen zituen, eta, hargatik edo, behin baino gehiagotan etorri izan omen zen jauregirat, bere seme Pedro Huizi ondoan zuela. Eta hala egin omen ziren Pedro eta osaba Joanikot lagun eta adiskide.
|
|
|
kontuz ibili zenuke. Zeren eta, nola aldi batez zabaldu baitzen ezen sorgin zaharrari egiten zenizkion bisitetan bertze fabore
|
batzuk
ere eskaintzen zizkizula, orain bertze hainbertze zabaltzen ari baita, sorgin gazteari egiten dizkiozun bisiten alderakotzat. Ordea, badakizu zein izan zen gure tratua:
|
|
|
Osabak goian zuen bere studioa orduko, eta Pedro Huizirena beheko solairuko gela handian egokitu zuten, zeina goiti beheiti berritu baitzuten, Pedro lanari taxuz lot ahal zekion: han oholak eta mihiseak juntatu eta pilatu zituen; hemen astokoa eta eskailera bat; alde batean lurrezko ontzi batzuk, koadroetan erabili beharreko pinturen egin ahal izaiteko, hautsak, pigmentoak eta olioa nahasgai eta osagai; bertzean pintzelak, ikatz ziriak, ganibeta, eta bertzelako tresnak, hiru argimutil eta kandela
|
batzuk
ere bai; zoko batean, berriz, ohe bat, lo egiteko.
|
|
|
Eta musika akabatu, eta geletarat zihoan jendearen urratsak aditu nituen, irri
|
batzuk
ere bai, eta gero isiltasuna, anaiaren aztarnarik ez...
|
|
|
Eta are gehiago ere izan duk enetzat itsasoa, amorioa ere izan denez eta amorioa denez gero —kapitainak bere piparekin segitzen zuen kea irensten, baita kea egozten eta hitz egiten ere, biak baterat— Ni hemen bizi izan nauk, kostaldean, untzi eta belauntzien artean, eta ume umetarik hasi ninduan txalupan ibiltzen. Aitzinago irakurtzen ikasi nian, baita numero
|
batzuk
ere, ezin hobeki etorri zitzaizkidanak itsasorratzaren trebakuntzan aritzeko. Gero, hamasei bat urterekin, itsaso zabalerat egin nian, bakailaotarat, non borzpasei urte joan baitzitzaizkidan, harik eta ekaitz batean untziak naufragatzerat egin zuen arte, kostatik hurbil, uroski.
|
|
|
Baina ez nuen hasia akabatu ahal izan, zeren osaba Joanikot eta Maddalenen bozak aditu bainituen; eta Maddalenek erraiten zion osabari: " Horrela ez da berori sendatuko, zeren hobeki garbitu behar bainizkion zauriak eta haiei ukendua eman; eta belar
|
batzuk
ere bildu nahi nituzke gero, zolda belar batzuk, enplasturen bat egiteko...", eta osabak Maddaleni: " Bai, baina arimaren zauriak sendatu behar ditut lehenik, eta koadro baten ikusteak ez dit kalterik eginen...", eta hala zetozen, osaba Joanikot eta Maddalen, osaba Maddalenen besoari zetxekiola, Pedro Huiziren studioan sartu zirenean.
|
|
|
Ofizio Sainduak deliberatuaren arabera, osabak hilabete baten buruan alde egin behar zuen Urbiaindik Granadako Alpujarretarat, norat bertze nafar agramondar
|
batzuk
ere desterratuak izan baitziren, Aragoiko Fernando faltsuaren manuz, mende eta erdi lehenagoko gerla izugarri haiek galdu ondoren, eta, halatan, osabak onerat egin bezain fite, desterrurako bidaia prestatzen hasi ziren bera eta Maddalen, hatuak eta fardelak moldatzen.
|
|
|
—Zergatik behatzen didak horrela, munduko bekataririk handiena banintz bezala...? Zeren eta Bordeleko marinel zahar hark lezione hura eman zidanetik, bertze lezione
|
batzuk
ere ikasi baititut neure kabuz apur bana, halako moldez, non ez baitut jada bekatutzat, ez bakarrik neskatxei eta emaztekiei so egitea, baina ezta haien ukitzea eta haiekin amoriotan erortzea ere, zeren edertasuna, ikusteko ez ezik, ukitzeko ere egin baitzen eta hartaz amorosteko ere bai... eta, beraz, ez nauk hik uste duan bekataria, ez horregatik bederen! Bertze anitz gauzagatik bai, beharbada, baina horregatik ez.
|
|
|
—Joanikot, hasteko, ez zuan beti horrelakoa izan, zeren eta hura aspaldidanik ezagutu izan bainuen... eta zeren baitakit, halatan, ezen ez zela Pazkoarekin edo Mendekostearekin konplitzeko bakarrik ateratzen, baina bertze obligazino
|
batzuekin
ere, noiz eta jauregitik iltkitzen baitzen, Iruñarat, Donibane Lohizunerat edo Baionarat —eta, burua gora eta behera higitzen zuela behin eta berriro, erantsi zuen—: Ai, kontatuko banik nik hiri zer gertatu zitzaigun hire osabari eta bioi behin batean Baionan...!
|
|
|
Erran diezazuket, jaun André, ezen ezagutu izan ditudan pertsona gehienak, ehuneko lauretan hogeita hemeretzi bai, molde berekoak izan direla, estatuaren eta elizaren arauetan eta egunorozko azturetan eta ohituretan moldatuak, baina ezagutu izan ditut, halaber, arau horietarik atera izan diren bakan batzuk, edo, atera izan ez badira ere, arauen arteko zirrituetarik kanporat beha jarri izan direnak eta, behakoaren behakoaz, ikusmoldea aldatu izan dutenak, nahiz eta gero beren izatasuna bertzeei ezkutatzen ibili izan diren, edo oso giro eta gune mugatuetan azaldu behar izan duten: ...aizki hitz egin behar zuenean, batik bat marinelen aitzinean, mila maradizinoz eta bertze hainbat juramentuz josten baitzuen bere solasa, baina ongi baino hobeki moldatzen zen, orobat, bera baino jende ikasiagoarekin ere, baita filosofiaz, zientziaz eta teologiaz mintzatu behar izaiten zuenean ere, zeren, batetik, irakurriak baitzituen Montaigneren Entseiuak eta itsasoaz mintzo ziren bertze liburu
|
batzuk
ere, eta zeren, bertzetik, kapitaina ere bertze filosofo bat baitzen, bizitzaren eskolan ikasia... portuetako eskolan, beregainki, portuetako bizitzak bizitzaren zinezko porturat balerama bezala.
|
|
|
Ez ginela New Yorken bizi eta elkarrekin egoteko trabarik ez genuela izanen. Ordutegi alua nuela, bistan da, baita halako beharkizun
|
batzuk
ere semearekin, baina horiek guztiak ez zirela traba gure artekoan, atzemanen bainuen, bai alajainkoa, guretako denborarik!
|
|
|
Alferrik hari esplikatzera saiatzea delako edaria hastio dudala. Izkinako botikaria eta hamaiketakoan ari ziren Udaleko langile
|
batzuk
ere eztabaidan sartzekotan, Anaren agerpenak bat bateko isiltasuna ezarri zuen ostatuan.
|
|
|
Unibertsitateko ikasketak edo lana medio, ehundaka jenderekin egin ditut joan etorriak, eta harreman horietatik bada multzo bat gehiegikeriarik gabe lagun edo dei ditzakedanak: Patxi argazkilaria, Tomas" Kondea"... baita bertze
|
batzuk
ere, orain burura etortzen ez zaizkidanak. Aldiz, adiskideei bagagozkie —adiskide adiskideei gero— neure egin izan dut harako Audrey Hepburn hark harako Cary Grant hari erran ziona:
|
|
|
Nik argi neukan erantzuna ordurako. Eta nik ez ezik, beste jende
|
batzuek
ere bai. Ezen, ustezko harritzarra tankera hartan erori eta ez zela txikitu ikusirik, ikusle batek eta bik eta hiruk programaren faltsukeria salatu zuten, eta biluzik, larru gorritan, sarreraren dirua itzultzea eskatu zuten.
|
|
|
Neure harridurarako, barreka ari zena Karmelo zen eta, piztean, Tom ikusi dut esku minberari gora eta behera eraginez. Larriturik, berehala beste bidailagun
|
batzuk
ere etorri dira Preterito makila batekin ez, baina bideoarekin agertu da; eta Ruben gerritik gora biluzik, iskanbilak eranzten harrapatu izan balu bezala, eta handik gutxira Dan bera. Baina eraso egin didan piztiaren izena Tom zen eta, sorbaldak jaso bitartean," Sorry, txatxita" esan, eta buztana hankartean zuela joan da.
|
|
|
Orduan, gehientsuenen txalo artean (ni neu harritu egin naiz nahi gabe txaloka hasi naizela ohartzean), desadostasun oihu
|
batzuk
ere entzun dira, Tomenak eta Estherrenak bereziki. Eta gaur batez ere pozik nago behingoz epaiketa hau amaitu egin delako eta gaur, harrigarria bada ere, ez dudalako Dabidekiko gorrotorik sentitzen; horrekin batera, pozik nago badakidalako leher egina nagoela eta lo egin ahal izateko neke fisikoa bezalakorik ez dagoela.
|
|
|
Ez, agian, min ematen duten horiek ez dira korapiloak, zuloak baizik, adiskide bakoitzari, amets bakoitzari, maitale bakoitzari, txikienari, gau bakarrekoari, ordu
|
batzuetakoari
ere utzi dizkiozun bihotz pusketen zuloak. Zulo horietatik indarrak ihes egiten dizu.
|
|
|
Gaur egun, August Schleicher en hirutariko sailkapen hark bere balioa galdu ez duen arren, harez gainera, badakigu hizkuntza guztiek, gutxi edo asko, beste taldekoen ezaugarri
|
batzuk
ere edukitzen dituztela. Hau da, funtsean tipo horietako batekoak izan arren, bestetarikoen bereizgarri batzuk ere aurki daitezkeela haietan.
|
|
|
Gaur egun, August Schleicher en hirutariko sailkapen hark bere balioa galdu ez duen arren, harez gainera, badakigu hizkuntza guztiek, gutxi edo asko, beste taldekoen ezaugarri batzuk ere edukitzen dituztela. Hau da, funtsean tipo horietako batekoak izan arren, bestetarikoen bereizgarri
|
batzuk
ere aurki daitezkeela haietan. Beste aldetik, joan den mendean uste zen gorabidea ez du gaur inork aintzat hartzen.
|
|
|
interes desberdinen araberako komunitate birtualak sustatzeko, herrialdeen muga geografikoak eta politikoak gaindituko dituztenak. Egunen batean —gaineratzen du webgunearen arduradunak arestian aipatutako aldizkarian— gure dokumentazio fondoa eskainiko dugu, merkataritza elektronikoa ere bai, eta baita iragarki sailkatuak bezalako beste zerbitzu
|
batzuk
ere.
|
|
|
Edizio digitalak finkatzen diren heinean galdera batzuk agertzen dira etorkizunari begira berauen behin betiko formatuari buruz. Gaurko joerei so eginez gero, badirudi egunkari digitalek informazioa ez ezik beste zerbitzu
|
batzuk
ere, Interneteko atarien ildotik, eskainiko dituztela. Eztabaida guneak, chat edo salerosketa elektronikoa bezalako aukerak agertu dira dagoeneko hedabideen webguneetan.
|
|
|
" Diari electronic independent" lelopean agertzen den webgune honek baditu informazio arrunta eskaintzen duten sail arruntak eta erabiltzaileen parte hartzea bultzatzen duten beste
|
batzuk
ere; besteak beste, chat direlakoak (berriketa guneak) eta eztabaidarako foroak. Zerbitzu hauez guztiez gain, Europa Press berri agentziak eskainitako azken orduko albisteen atala ere badu eta baita herrietako berriak jasotzeko gunea ere.
|
|
|
Espainiako presio mediatikoaz gain, komunikabideen inguruko beste gai
|
batzuk
ere aipatu ziren Londresko sinposioan. Jakin genuen, adibidez, Europako Parlamentuaren enkarguz txosten bat egin duela Galesko Aberystwyth unibertsitateko Mercator taldeak, Internetek eta teknologia berriek hizkuntza gutxiagotuen baitan izango duten eraginaren inguruan.
|
|
|
Herri edo eskualdeetako komunikabideen alorrean beste inbentu
|
batzuk
ere ari dira sortzen. Berritzaileetako bat Hernanin azaldu zaigu:
|
|
|
Legearen beste helburuetako bat da egoera antolatu eta egitura organikoa ezartzea. ...uko da batera bete beharreko zereginak, egin daitezkeen lanak, etab. Legeak, gainera, aholkularitza organorik (bereziki Nafarroako Liburutegien Kontseilua) egon behar duen zehaztu eta horrek izanen lituzkeen osaketa eta eginkizunak finkatu lituzke; ondare bibliografikoa babesteko bete beharrekoak ezarri; eta Nafarroako Liburutegien Sistemako beste liburutegi batzuekin, baita beste eremu geografiko
|
batzuetakoekin
ere, lankidetzan aritzeko aukera zabalik utzi.
|
|
|
Komeni izanen litzateke, beste eremu
|
batzuetarako
ere baliagarria izan daitekeen adibide bat besterik ez emateko, lankidetza handiagoa izatea Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde eta liburutegiekin, euskarazko lanen ondare bibliografikoa babestu beharrari irtenbideak batera eman ahal izateko(...) arrazoizkoa da pentsatzea euskarazko ondare bibliografikoa askoz hobeki zain litekeela, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Iparraldean lege gor... Edo bestela, partzuergorik ez balitz, itunen bidez, alderdi bakoitzaren betekizunak eta eskubideak zehaztuta.
|
|
|
Frantzia, beste aldi batzuetan ohiturazko herriak eta zuzenbide idatzizko herriak ezagutu zituena, zati batean ohiturak eta bestean zuzenbide idatzia zituen aginduzko. Erresuma osorako errege ordenantza
|
batzuk
ere tarteko ziren.
|
|
|
Haatik, 1929ra arte ez zen Zirkulua behin betiko eta autonomoki finkatu, beste talde
|
batzuekin
ere harremanak mantendu arren, Berlineko taldearekin batik bat. Hau ‘Filosofia Enpirikoaren Elkarte Berlindarra’ deitzen zen, eta 1929an, Vienako Zirkuluarekin batera, hiru ekitaldi antolatu zituen:
|
|
|
63 zenbakian (1954, 1 eta 289 orr.) eta 64 zenbakian (1955, 1 eta 264 orr.). Addenda batean Moorek egindako zuzenketa gutxi
|
batzuk
ere gehitu dira gure edizioan.
|
|
|
Arabiarrak, Afrika beltzekoak, latinoamerikarrak, alemanak, frantsesak, espainiarrak, euskaldunak... Taiwan eta Asiako beste herrialderen
|
batzuetakoak
ere badaude, eta hauek ere aise bereizten dituzte espainiarrak eta euskaldunak.
|
|
|
Bazterreko eserlekuetan multzotuta begiratzen diegu guk zortziok, berriketan. Areto futbolean jokatzeko ez ezik beste ariketa
|
batzuetarako
ere badira instalazioak kiroldegian, baina soberan daude guretzat, honela elkartzeko aukera daukagun bitartean behintzat.
|
|
|
Baina kontua da, hamaikagarren egunean eman egin zidatela txapela, eta orduan jaitsi nintzen patiora. Arropak eta beste gauza
|
batzuk
ere eman zizkidaten. Falta ziren batzuk, tartean irratia eta zenbait liburu.
|
|
|
Aurrerago, beste borroka
|
batzuk
ere egin izan ziren Herreran: gose grebak, txapeoak, planteak.
|
|
|
Basoan zehar jaitsi eta bidearen azken zatia Plazaola, Frankiko Trena edo Tren Txiki esaten zioten trenaren bide zaharrean egin genuen, tunel txiki
|
batzuk
ere pasatuz Erasote auzoan. Herritik gertu geundela, gu genbiltzan estratatik Guardia Zibilaren lanroberrak ikusi genituen errepide nagusian gora Uitziko mendaterantz, eta pixka bat geroxeago helikoptero ilun bat zeruan.
|
|
|
Bere antzezlan irri eragingarri bateko pertsonaia baten hitzak gogorarazi niezazkiokeen Lauaxetari une hartan, maltzur eta bidegabeki –testuingurutik kanpo, modu teknikoan esateko–, eta galdetu ea zer neurritaraino zegoen egilea pertsonaia harekin ados: " Artatxori batek buru geiago dauko gonadun pilosopa batek baño." Eta, behin hari horretatik tiraka hasiz gero, ez zatekeen nekeza izango beste kontu
|
batzuetara
ere jotzea. Langileei buruzko bere ikuspegira, adibidez:
|
|
|
Baditek zerbait, ez zakiat zer, barru barruraino sartu izan zaizkidak beti, neure anaia batek idatziak balira bezala. Hire poema
|
batzuk
ere izan ditiat batzuetan buruan, Antton Valverdek hire lanekin osatu zuen diskokoak batik bat, baina Lizardi hunkidura iturri oparoagoa izan diat beti. Eta ez duk nire kasua soilik.
|
|
|
Euskaltzaindiko kideekin ez ezik, beste idazle eta intelektual
|
batzuekin
ere egin zuen Lauaxetak bere burua aurkeztu eta harremanetan jartzeko ahalegina. Jon Kortazar idazle, irakasle eta kritikariarengana jo nahi izan zuen lehenik, huraxe zelako Lauaxetaz ugarien eta sakonen idatzitako pertsona.
|