2004
|
|
Ordea Bizkarrokerrek laguntza eskasa eman ziezaiokeen, zeren gizon hark, guk ematen genion ezizenak adierazi bezala, bere onenaz aurrera baitzirudien ordurako, eta sarritan goiza besterik ez baitzuen egiten lanean. Bere bizikleta
|
hartu
eta herrira joaten zen bazkaltzera, poliki poliki, erortzeko beldurrez... Begiratu Bizkarrokerri eta hala ematen zuen:
|
|
Bai, neu nintzen lagun txarra, nahiz eta ni orduan ezertaz ez konturatu. Harrotuta bizi nintzen, laineza
|
hartuta
, eta jaio uneko desio hura," behia izango naiz baina ez nolanahikoa", betea iruditzen zitzaidan. Inondik ere, oso inuzentea nintzen garai hartan.
|
|
Bertan denetarik dago, eta ez belarra eta lorea bakarrik. Fruta arbolek, esaterako, lerroak eta lerroak
|
hartzen
dituzte, eta mojek marmeladak egiteko erabiltzen dituzten muxika, aran eta gereziak ernatzen dira beraietan. Oilategiak ere badaude, eta baita ukuiluak ere, ukuilu berezi eta ederrak; bereziena eta ederrena nirea dela, noski.
|
|
Baina gero, ilunbistarekin, kanpora atera eta eroarena egiten hasi ziren. Gereziak
|
hartzeari
ekin zioten, oso modu baldarrean, bi ale hartzeko adar osoak hautsiz eta horrela. Bistakoa zen pixka bat edanda zeudela.
|
|
Baina gero, ilunbistarekin, kanpora atera eta eroarena egiten hasi ziren. Gereziak hartzeari ekin zioten, oso modu baldarrean, bi ale
|
hartzeko
adar osoak hautsiz eta horrela. Bistakoa zen pixka bat edanda zeudela.
|
|
Laster bukatu ziren Rubioren irainak, eta baita bere harrotasunak ere. Txabolatik ateratzen ikusi ninduenean, moja ttikiak puskatutako botila haietako bat
|
hartu
eta gizontxo portatu nahi izan zuen, erakutsi bere lagunei noraino zen ausart. Amenazu egin zidan botila puska harekin.
|
|
—Baina, Mo! Zerendako
|
hartu
duzua mendeku. Ez duzu on ihurk ere mendeku har dezan bere eskuaz —esan zidan Pauline Bernardettek neska mutil haiek lorategitik desegin zirenean.
|
|
Gazte moxkortuen kontra, ukuiluko adiskideen kontra, etxeko jabearen kontra; beti defendatu behar dira lagunak. Egia hau, ordea, ez da segituan ikasten direnetakoa, eta nire Balantzategiko lehen hilabete haietan ez neukan ikasia, eta ondorioz ez nion kargurik
|
hartu
La Vacheren kontra hitz egin zuen Bidani behi gorriari. Eta Bizkarroker morroiaren aurrean ere berdin jokatu nuen, ez nion kolpe keinurik ere egin nire laguna babotzat jo zuenean:
|
|
—Lagun on ona —entzun nuen orduan, jadanik ukuiluko atean nengoela— Zergatik ibili presati eta gogotsu banketera sartzeko orduan? Zergatik ez geratu une batez udazkeneko aire fina
|
hartuz
–Eta, bide batez, zergatik ez ikusi Balantzategiko nagusi horiek behi gorriekin egiten dutena?
|
|
Gaurko egunetik begiratuta, bizitzak ematen duen esperientziarekin, ez nuke banketetzat
|
hartuko
egun hartan Balantzategin egin genuen jatea. Azken batean, pentsua besterik ez zen, aldian behin Chevrolet kamioi batek zakutan ekartzen zuena.
|
|
fuertegi itxitako ate baten kolpearekin edo lurrera eroritako antoxina baten kinketakoekin. Gainera, Bizkarrokerrek Balantzategin jarraitzen zuen, bizikleta
|
hartu
eta bere herrira joan gabe, eta ganbaran ari zen lanean, zarata ateraz bera ere. Zergatik horrenbeste mugimendu?, galdetzen nion neure buruari.
|
|
Gehien gehiena Bizkarrokerri entzuten zitzaion, gerra hitza behin eta berriro aipatuz: gerran hil zen Serapiok, gerra galdu eta gero, gerra irabazi zutenek... baina kosta egiten zitzaidan beren jardunaren haria
|
hartzea
. La Vachek ere adi entzuten zuen salatik zetorrena, baina hala eta guztiz ere, nahiz bera eta biok izan ukuiluan esna geunden behi bakarrak, nahiz nik berarekin hitz egiteko gogo izugarria eduki, ez nintzen beragana joatera ausartu.
|
|
Cela s’estpasse, pasa da guztia, atera naiz infernutik, begi eta bihotz berriekin ikusten dut orain mundua. Lehenago, neurria
|
hartzeko
gaitasuna falta zitzaidan, gauzen balioa neurtzeko balantza; baina balantza hori desertuan aurkitu dut.
|
|
Eta nik ezetz, eta harek baietz. Orduan nire kanberan giltzez zerra eta handik haboro ez elkhitzeko xedea
|
hartu
nizun. Baina Piarres ene galeria aintziñala joaiten zuzun arratsoroz kantari aritzen zelarik.
|
|
—Ondo pagatuta daukazu zorra, Soeur. Ondo baino hobeto —erantzun nion nik bere frantziberde eta alpapak gogoan
|
hartuta
.
|
|
Laguntasuna hausten denean Pauline Bernardettek geranioen adar hautsiekin bezala jokatu behar da: laguntasun hori lur berri batean jarriz eta itxoinez, pazientzia
|
hartuz
harik eta itsasten den arte.
|
|
Ez neukan presarik ezertarako. Eguraldia ona zen, lekua eder aparta, Balantzategi eta haraneko beste etxe, erreka eta belaze guztiak bere mende
|
hartzen
zituena. Zer gehiago behar nuen ondo bizitzeko?
|
|
Beraz, isildu egin nintzen. Baina, aurrerantzean, gogoan izan nuen bere erreakzio hura, denborarekin
|
hartuz
joango zen portaeraren lehen seinalea.
|
|
Gauzak hola, komentu ingurutara elkhi eta bide bazterreko adar eta ezpal biltzen aritu ninduzun, eia egur mozkin haiekin negua iragan artino arranjatzen ginen. Hala, su egin behar zen azken egunetarik batetan, ezpal beltz eta ttipiño bat ikusi nizun lurrean, lehenago ere errerik zirudiena, eta
|
hartuko
dizut ez dizut hartuko egon ninduzun denbora batez. Azkenean, saskirat eman nizun eta errefektuarrera eraman.
|
|
Gauzak hola, komentu ingurutara elkhi eta bide bazterreko adar eta ezpal biltzen aritu ninduzun, eia egur mozkin haiekin negua iragan artino arranjatzen ginen. Hala, su egin behar zen azken egunetarik batetan, ezpal beltz eta ttipiño bat ikusi nizun lurrean, lehenago ere errerik zirudiena, eta hartuko dizut ez dizut
|
hartuko
egon ninduzun denbora batez. Azkenean, saskirat eman nizun eta errefektuarrera eraman.
|
|
Bere barruan borroka handi bat zeukan, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka hori mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde egin baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta
|
hartu
berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion orain. Ordea bere buruak ezetz esaten zion, bera behia zela eta behi segi behar zuela.
|
|
Nik ondo konprenitzen nuen hori. Nik bere egonezin hura izan banu, auskalo zer jokaera maltzur
|
hartuko
nuen... Konprenitu edo ez konprenitu, ordea, han irauten zuten suaren mihi beltzek, eta gero eta beltzago, gainera.
|
|
Gu bion arteko harremana bi txandatan hautsi zen, edo —beste modu batera esanda— harremanak bi tiratu behar izan zituen eteteko. Lehenengoa, Balantzategin
|
hartu
zuen; bigarren eta azkenekoa, elurte batean, kobazulo baten bila genbiltzala. Hainbeste denboran elkarrekin ibilitakoak betiko bereiziko ginen.
|
|
Setatsuak denbora
|
hartu
zuen erantzun aurretik. Ni talaian nengoen.
|
|
—Bada Greziako heroi guztiek
|
hartu
zuten gerra hartan parte, bai Atenaseko Akilesek, bai Espartako Ajaxek, bai Patroklok eta bai gainerako denek. Troia izeneko hiria hartu nahi zuten.
|
|
—Bada Greziako heroi guztiek hartu zuten gerra hartan parte, bai Atenaseko Akilesek, bai Espartako Ajaxek, bai Patroklok eta bai gainerako denek. Troia izeneko hiria
|
hartu
nahi zuten. Baina urtea joan eta urtea etorri, eta ezin zituzten hiri hartako murailak zeharkatu.
|
|
—Ez du kantari txarra ematen —esan nion, Piarres gogoan
|
hartuz
.
|
|
Eta Balantzategiko basoa, erne ote da berriro?
|
Hartu
ote zuen bere kastigua Antiaju Berdek. Eta La Vachek?
|
|
Arnasa pittin bat
|
hartu
nuen hura entzutean.
|
|
Ni, berriz, pentsakor gelditu nintzen. Baina arnasa
|
hartuz
. Lasaiago.
|
|
Nire barruko ahotsaren agindua, edo nola
|
hartu
nuen behi memoriok idazteko erabakia. Elurte baten oroitzapena 13
|
|
Eta hitz horiek esanez,
|
hartu
sega eta Pirinioko malda goi goi batera abiatu zen, niretzako frantziberderik goxoena moztera.
|
|
Aldapa beheraren laguntzarekin abantada
|
hartuz
, zuzen zuzenean joan nintzen orduantxe ateratzen ari zen hortzaundiagana.
|
|
" Gauden leku hau, Balantzategi!", pentsatu nuen neure artean. Eta La Vache qui Riten aurrean balioa
|
hartu
nahi nuenez, pentsatutakoa luzatu nion:
|
|
—Goazen, bai —ametitu nion nik— Eta joan gaitezen azkar.
|
Hartuko
dugu deskantsu salbu jarritakoan.
|
|
Ostera korrika hasi ginen, gogo handiz, baina ez guk uste izandako ondorioekin. Kosta egiten zitzaigun bide on bat
|
hartzea
. Gehien gehienak, zerbait igo eta, gutxiena ematen zuenean, beheraka abiatzen ziren, haran zokora.
|
|
Bide on bat bilatzen duzue beti, eta horrela behin ere ez zarete ailegatuko mendira. Mendira joateko, bide txarrak
|
hartu
behar dira.
|
|
Setatsuak oso sakonetik
|
hartu
zuen arnasa, edo hori iruditu zitzaidan behintzat niri. Hauxe esan zuen gero:
|
|
Ez ordea, polikitasun hura, Setatsuari obeditu eta paseatzeko asmoa nuelako, baizik eta La Vacheren aldaketak indarge utzi berria ninduelako. Jakina, espero nuen bere erabakia, baina hala ere kolpea
|
hartu
nuen bera basurde artean etzaten ikusitakoan. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
Baina lekua, nahiz lorez betea egon, ez zen osoki lorategia, baizik eta kanposantua. Loreei gaina
|
hartuz
zutitzen ziren egurrezko hiru gurutzeek huraxe adierazten zuten.
|
|
Horiengatik ibiltzen dira disimuluan! Bestela, auskalo zer kastigu
|
hartu
luketen! Bai, kamioiak ezkutuan ekartzen ditu arroza eta gainerakoak...
|
|
Hartan, eta neukan amorrazio mutturrarekin, erabakia
|
hartu
nuen: Aingeru Guardakoa omen zen hari Setatsua deituko niola nik.
|
|
Ordea Setatsuak oso bestela pentsatzen du, berak pentsatzen du behiok handitasun bat badugula gurekin, eta gainerako animali jende guztia azpian gelditzen zaigula. Egun hartan ere, elurtea eta elurtearen bakardadea aintzat
|
hartu
eta, niri kontra eginez, himno moduko bat osatu zuen gure arrazakoen alde.
|
|
Nondik ateratzen ziren hainbeste otso? Hotzikara batek
|
hartu
zizkidan bizkar isatsak, baina nengoen tokian tinko gelditzea erabaki nuen. Behi harrotasunak ez zidan beste aukerarik uzten.
|
|
Belarridunak eta begidunak ziren. Hartan, eta nire postura galdu gabe, atzeraka hasi nintzen, arin xamar, bat bi hiru, bat bi hiru, bat bi hiru, eta otsoek, bat bi hiru, ez zidaten begirik kentzen, baina, bat bi hiru, eraso egiteko erabakirik ere ez zuten
|
hartzen
. Eta hala, bat bi hiru eta bat bi hiru, arboladi bateraino iritsi ginen denok.
|
|
—Lagun on ona —entzun nuen orduan, eta huraxe izan zen Aingeru Guardakoari edo Setatsuari edo dena delakoari entzun nion estreinako aldia— Euskal Herrian jaio zara, Balantzategi etxeko basoan. Aurrean duzun harana, errota zaharrarekin hasi eta inguruetako baso, etxe eta erreka guztiak
|
hartzen
dituena, zure territorioa izango da.
|
|
|
Hartu
nuen dezepzioarekin itsutu egin nintzen, eta ahal bezala, estropezuka, hemen zinbuluka eroriz eta han okerka neure burua altxaz, aldendu egin nintzen halako kolpea hartutako lekutik. Zeharkatu nituen belazea eta errota zaharraren ataria, zeharkatu nuen erreka belaunetaraino bustiz, eta beste aldeko baso itxira jo nuen.
|
|
Hartu nuen dezepzioarekin itsutu egin nintzen, eta ahal bezala, estropezuka, hemen zinbuluka eroriz eta han okerka neure burua altxaz, aldendu egin nintzen halako kolpea
|
hartutako
lekutik. Zeharkatu nituen belazea eta errota zaharraren ataria, zeharkatu nuen erreka belaunetaraino bustiz, eta beste aldeko baso itxira jo nuen.
|
|
Nire barruko ahotsaren agindua, edo nola
|
hartu
nuen behi memoriok idazteko erabaki
|
|
Oso mihi dotore eta leunekoa da nire barruko hori, eta dirudienez ezin du munduko gehienek bezala hitz egin, belarrari belar deituz eta lastoari lasto; beragatik balitz, belarrari" ama lurrak guretzat sortu zuen elikagai osasungarria" esan litzaioke, eta lastoari berriz" elikagai ez hain osasungarria, elikagai osasungarria lehortu eta udazkentzen denean erabiltzekoa". Bai, holaxe hitz egiten du nire barruko ahotsak, eta ondorioz ikaragarri luzatzen da zerbait argitu nahi duen bakoitzean, eta ondorioz oso aspergarri egiten dira bere kontu gehienak, eta ondorioz pazientzia
|
hartu
behar da berari entzuten jarri eta marruka ez hasteko. Ordea marruka hasita ere, berdin da, zeren ahotsa ez baita gure barrutik kentzen, ezin baita inola ere desegin.
|
|
—Ez duzu ondo ulertu, gazte —berresan zidan Bidani nagusiak— Aingeru Guardakoari ezin zaio usainik
|
hartu
. Bera izpirituzkoa da.
|
|
Horregatik ari dira Balantzategi eta bere inguruko bideak zaintzen. Baina kostako zaie haien arrastoa
|
hartzea
. Mendiko horiei gauaren babesa baliatzen zaie".
|
|
—Lagun on ona —entzun nuen orduan, eta aspaldiko partez entzun ere— Orain arte ez dizut ezer esan nahi izan, zeren uste baitut zure bizitza osoa markatu, kutsatu eta bideratuko duen bolada honetan zeuk egin behar duzula aurrera, zeure ahalez, inoren laguntzarik gabe. Baina hainbeste proba pasa eta gero, eta kontuan
|
harturik
, gainera, negua korrika ttikian datorrela, beste denbora pasa bat proposatu nahi dizut. Eta estudioa da hori.
|
|
Dei hura eta ondorengo banketea —nire bizitzako bigarrena, hain zuzen— desertuan aurkitutako lehen oasia izan ziren niretzat: hantxe
|
hartu
nuen deskantsu, hantxe nireganatu nuen bidaiarekin jarraitzeko kemena. Poetak esan zuen bezala:
|
|
Palmondoen azpian edan nuen, Palmondoen azpian jan, Ura eta datilak, indarrak
|
hartzeko
.
|
|
Iduri izan zuen gurpil handi bat, ordu arte lokatzetan frenatuta egondako gurdi gurpila, libratu egin zela eta jiraka hasi, eta gero eta abantada handiagoan. Eta, jiratzen zuenarekin batera, gurpil hark —Sekretuen Gurpil Handiak, noski—, bere lokatz izpiak botako zizkigun; lokatz izpi on onak, gure galderei erantzun eta Balantzategiko egiaren forma
|
hartuz
joango zirenak.
|
|
Zer esan nahi zuen arrozarenak? Ezagutzen nuen bere iritzia, alegia nire kabuz pentsatzen ikasi beharra neukala, eta gogoratzen zitzaidan otsoen arazo hartan berak
|
hartutako
joera axolagabea, baina aldi hartan lagundu egin behar zidan. La Vachek eta biok tratabidea genuen berriro; errotua zirudien, geranio puxka tarro berrian bezalaxe, garai batean hautsita egondako adiskidetasunak.
|
|
Eta bitarte guztian, gurpilari libratutako lokatz izpiak iristen zitzaizkidan: gerra izan zela haran hartan, fusilatu egin zutela Genovevaren gizona, La Vachek esaten zuen bezala gerra ez zela artean bukatu, Antiaju Berdek Balantzategi zaintzen zuela hortzaundien bitartez, zaldiak gauez jaisten zirela beren kargamentua
|
hartzera
, eta noizean behin bakarrik, gau jakinetan. Azkenean, izpi haiekin guztiekin lokatz figura bat lortu nuen, esaldi bat, egia bat:
|
|
—Tori paperak, Polinañi. Eta gaur arratsaldean, badakizu,
|
hartu
zure behi beltza eta abiatu Altzuruku aldera mendiko bidetik. Makisekoek emanen derauzute agiria.
|
|
Berea ez zen ordea zalaparta bakarra: Denboraren Gurpila ere abantada
|
hartzen
ari zen, eta Sekretuen Gurpila ere bai.
|
|
—Halaxe egingo dugu —agindu zuen mendikoak despedidako doinua
|
hartuz
. Zaldiek arnaska egiten zuten aldian behin, urduri.
|
|
gorriak etxe barruan zeuden, eta gu berriz kanpoan. Artean bazen argirik, eta Usandizagak, xehetasun hura Genovevari adieraziz, lasai
|
hartu
zuen arnasa.
|
|
Isilune bat egin nuen arnasa
|
hartzeko
. Logikaz pentsatzeak indarra eskatzen zuen.
|
|
Setatsuari aitorpen hura entzun ondorenean ez nintzen oso nire onean egon. Inor haraneko bidean azaltzen bazen, Antiaju Berde izan behar zuela iruditzen zitzaidan, eta egundoko arindua
|
hartzen
nuen paseatzaile bat edo inguruetako nekazaria zela ikustean. Eta bien bitartean, halaxe pentsatzen nuen, hamaika larritasun pasatzeko jaiotzen garela mundura.
|
|
Aitzitik, inoiz baino belar gehiago geneukan apirileko euriaren ondotik ateratako eguzkiarekin. Egoera hartan, eta egia esateko, kosta egiten zitzaidan Setatsuaren esanak aintzat
|
hartzea
:
|
|
Hotzikara batek
|
hartu
zidan bizkar guztia. Heriotza Balantzategitik zebilen.
|
|
Gu ez gara behi makal horiek bezalakoak —erantzun zidan La Vachek gertatzen ari zena kontatu nionean. Ordea nik ezin nuen lasaitasunik
|
hartu
. Etengabe, Setatsuaren hitzak gogoratzen zitzaizkidan:
|
|
Eta hurrengo egunetan ere ez zuen beste konturik izan, La Vache qui Rit eta La Vache qui Rit. Eta niri gustatu izena. Eta, hala,
|
hartzea
erabaki nuen, eta Txapar higuingarria uztea. Halaxe da, ume frantziar hark bataiatu ninduen.
|
|
Ganadu ona duk, ganadu paregabea festa jartzeko. Zuek ez badituzue
|
hartzen
, beste norabaitera salduko dizkiat.
|
|
—Bada, iduri duenez, Eutropio musikari zuzun, ezagunik bere departament guzian zian beharri finarengatik. Eta egun batez, nazione hartako enperadore mexantak preso
|
hartu
eta hunat zer erraiten deion Eutropiori: " Uka zazu arrunt zihauren erlisionea!
|
2010
|
|
Erreformak jite politiko eta pertsonala
|
hartu
zuen Ingalaterran. Henry VIII.a erregeak, hasiera batean Lutherren aurka jartzeagatik, Defensor Fidei titulua jaso zuen 1531n, baina urte horretan bertan
|
|
Aragoiko Katalinarekiko dibortzioa onartu ez ziotelako, Erromako aginpetik alde egin eta Ingalaterrako elizaren buru jarri zen. Urte gutxitan eliza hau luteranismoaren eta kalbinismoaren liturgia eta fedearen tankera
|
hartuz
joan zen. Eta honekin guztiarekin batera, protestantismoaren antolaketa hierarkiko ahularen ondorioz, sekta protestanteak ederki ugaritu ziren, sekta horiek beraiek auzi politiko berri bihurtu ziren arte.
|
|
Hala ere, pietistek eta arrazionalistek elkar
|
hartuta
ekin zioten independentziaren borrokari. Elkarri egin ahal zizkioten kritikak ahaztu eta komunean zutena azpimarratu egin zuten:
|
|
Ez etorri, eta mugimenduok urtu egin ziren. Alabaina, dezepzio honetatik ateratako hainbat adarrek indar dezente
|
hartu
zuten: esaterako, Zazpigarren eguneko adbentistak eta hauetatik banandutako Jehovaren lekukoak.
|
|
Garai hartako labean harrotutako ogia ez dago oraindik hain gogortuta. Sekularizazio prozesua pasa ondoren beste funtzio sozial batzuk
|
hartu
ditu erlijioak, eta funtzio identifikatzailea ez da gutxienekoa. Samuel Huntingtoek 1993eko artikulu ezagun batean (gero izen bertsuko liburu bihurtu zen The Clash of Civilizations and the Remaking of the World Order, 1996) historiaren interpretazio berri bat eman zuen.
|
|
Samuel Huntingtoek 1993eko artikulu ezagun batean (gero izen bertsuko liburu bihurtu zen The Clash of Civilizations and the Remaking of the World Order, 1996) historiaren interpretazio berri bat eman zuen. Komunismoa erori ondoren erlijioarekin lotutako zibilizazioek indar berezia
|
hartuko
zuten, eta estatu nazionalek jada ez zuten historiaren joana gidatuko. Hartara, erlijioaren inguruan eraikiko ziren bloke antagonikoak.
|
|
" kultura horren [iparramerikarra] osagai nagusiak hauexek dira: hizkuntza ingelesa, kristautasuna, konpromiso erlijiosoa, legearen inperioaren kontzeptua gobernarien erantzukizuna eta gizabanakoen eskubideak batera
|
hartzen
dituenaeta indibidualismoaren balore protestanteak, lanaren etika eta gizakiek zerua lurrean eraikitzeko ahalmena eta beharra dutelako ustea".
|
|
Erlijioak ba omen zuen, hortaz, eginbehar zuzentzailea. Tocquevilleren ustez, Amerikako gizartearen plazer materialekiko atxikipena hainbestekoa zen, ezen noizean behin kontrako norabidea
|
hartzen
baitzuten amerikarrek, idealtasunera, haien zuzen ere. Mundu ideal hori erlijioa zen eta, finean, berebiziko egiteko soziala betetzen zuen.
|
|
Hiritarrak batzeko dohaina zuen erlijioak eta, hori zela-eta, mugimendu zentrifugo eta desintegratzaileei aurre egiten zien. Tocquevillerentzat hau kontuan
|
hartzeko
moduko gauza zen eta agintariek zentzu praktikoaz baliatu behar zuten erlijioa, AEBak kutsatzen zituen materialismoaren aurka aritzeko:
|
|
Hau guztia kontuan
|
hartuta
, identitatearen aurkako diskurtso batzuk azkukre koxkorra bezala desegiten dira beren kontraesanetan. Kultura diferente askotatik datorren jendeari zaila egiten zaio ulertzea proposatzen zaien hiritartasun abstraktu hori; haien identitate zati garrantzitsuak alde batera utzi behar dituztelako, eta, pixka bat arakatuz gero, sekularizazio azal baten azpian balore erlijioso zehatzak berehala agertzen direlako.
|
|
Arrazoimenaz gainera, gizakia harremanez ere osatuta dago, soziala da, alegia. Kulturaren eta komunitatearen eragina handiagoa edo txikiagoa ote den komunitaristen artean desberdintasunik izan arren, kultura kontuan
|
hartzeko
osagaia dela baieztatzen dute denek. M. Sandel, A. McIntyre edo Ch.
|
|
eduki metafisiko eta erlijiosorik gabeko teoria politikoa aldarrikatzen du, eta aurrera. Gizakiek elkar ongi
|
hartzeko
zailtasunak non dauden ikusten asmatzen du. Kosmobisioaz hasiz gero nekez lortuko da adostasuna, beraz, hitz egin dezagun beste zerbaitez.
|
|
Kulturaren eragina minimizatu egiten du eta, hortaz, kulturak ez dio inolako trabarik egiten. Razek kulturaren funtzioaz gogoeta egiten duenean, ongizatearen osagai gisa ikusten du, nork bere buruaren identitatearen egituraketan parte zuzena
|
hartzen
du-eta. Hau guztia dela-eta, kultura berez zaindu behar den zerbait da, Razen ustez.
|
|
Azken hau kontuan
|
hartu
litzatekeela esaten du W Kymlickak. Gizarte multikulturalen egoera ikusirik, kultura guztiak maila berean ez daudela egiaztatzen du.
|
|
Subiranotasuna estatu nazionalen esku dago eta hori bizikidetzaren lehen printzipioa da. Alabaina, subiranotasuna ez da mugagabea, sarraskiaren aurka parte
|
hartzea
zilegia baita. Ez da ahaztu behar, aitzitik, zilegitasun hori mundu mailan boteregunerik indartsuenen nahikariaren eta interesen menpe dagoela.
|
|
Konponketa ez da, baina, eskakizunei legitimitatea kentzea. Haien arrazoiak aintzat
|
hartuz
, zein oinarritan dautzan eta zein behar asetzera datozen aztertu litzateke. Eta, garrantzitsuena, eskema teoriko totalitarioetatik ihes egin:
|
|
jarrera toleranteak justifikazio desberdinak jaso zituela (teologikoak, politikoak, filosofikoak), haien arteko kontraesan gaindiezinik sortu gabe. Nago gaur egungo gizarte honetan pauso batzuk aurreratzeko moduan garela, eta lehen momentutik elkarren aitortzaren jarrera
|
har
dezakegula, okerragorik gertatu baino lehen.
|
|
Tolerantziaren jatorria, sentimentuetatik harantzago, jarrera zuhur eta ez oso intelektuala izan liteke. Tolerantzia, benetakoa eta iraunkorrena, nork bere arrazoietan tematuta, bestearenak kontuan
|
hartuta
, diferentearekin bizitzeko patua edozein gauzaren aurretik hobestean datza.
|
|
Denbora pasatu da, eta antzerako egoeran bizi gara. Ikuspegi batek, diferentzia gutxietsiz, albo batera utzi edo asimilatu egin nahi du; beste batek, ordea, aniztasuna, gertakari enpiriko gisa
|
hartuta
nola edo hala kudeatu egin nahi du.
|
|
Kosmopolitismoak diferentziak ezabatzera jotzen du sarritan, nork bere burua ikusteko darabiltzan diferentziak, hain zuzen ere. Hauek aintzat
|
hartu
nahi ez izateaz gainera, uniformizatzeko ahaleginak ere egin izan ditu. Errealitatea, ordea, tematia da, eta aniztasunak hor jarraitzen du.
|
|
Pluralismoaren kudeaketak, hortaz, arazoak sortzen ditu. Diferentziak datu enpirikoak dira, eta horiek aintzat ez
|
hartzean
aberastasun baten galera dator. Askotan nork bere burua diferentzietan gehiago identifikatzen du, besteekin komunean duen osagaietan baino.
|
|
Emakumeak, gazteak, homosexualak, irlandarrak edo elbarriak gehiago dira beren kautan emakume, gazte, homosexual, irlandar edo elbarri, gizaki deitzen den espezie bateko partaide baino. Zer esanik ez, identitatea oinarritzen duten ezaugarrietako bat gutxietsita sentitzen denean..., osagai hori besteen gainean gailendu eta, gure irudiaren erdigunea
|
hartzen
du. Ch.
|
|
Ez da ezer berria, beraz. Arazoak beste tankera bat
|
hartzen
du oraingo honetan, ordea. Identitateak ez dira onartzen azkenaldian, alabaina," onarpenaren eskakizuna derrigorrezkoa da, identitatearen eta onarpenaren arteko ustezko harremana dela-eta", Taylorren ustez.
|
|
Identitateak ez dira onartzen azkenaldian, alabaina," onarpenaren eskakizuna derrigorrezkoa da, identitatearen eta onarpenaren arteko ustezko harremana dela-eta", Taylorren ustez. Diferentzia batzuk taxuz errespetatzen ez badira, identitatearen monopolioa
|
hartzen
dute, eta ondorio politikoak eskatzen dira.
|
|
Ilustrazioaren oinordekoak liratekeen ideia sinple bezain astunen karietara jokaera politiko bateratzailea zabaldu da, salatzen duen bekatua bere oinarrian duelarik. Alegia, eskatzen duena zera da, identitate juridiko bakar bat
|
har
dezagun, identitatea eratzerakoan hizkuntzak, etniak, sexuak edo dena delakoak betetzen duen lekua identitate juridiko horrek bete dezan modu esklusiboan. Ez dira konturatzen, ordea, identitate mota berri bat eraikitzen dutela, eta horrek besteek sor litzaketen antzerako arazoak sortzen dituela, gu/ besteak eskema ezaguna berdin berdin erabiltzen duelako.
|
|
Azken alor honetan aurreko eskemetan lekurik ez zuen tolerantziaren kontzeptua sortu zen; hots, egiaren jabe ez zirenek ere errespetua merezi zuketen. Pentsamenduaren historian lehen aldiz bestearen iritzia kontuan
|
hartu
beharreko arazoa zen.
|
|
Nozick, M. Friedman edo F. Hayek. Bestetik, askatasuna dimentsio anitzagoetan aintzat
|
hartu
behar zela ziotenak: J. Rawls eta R.
|
|
Antiperfekzionista sutsua, inongo eduki orohartzailerik ez duen teoria politiko hutsa eraiki nahi luke. Neutraltasun osoz jokatu nahi lukeen teoria politiko horrek liberalismoaren tradiziotik
|
hartutako
hainbat bereizketa teoriko erabili lituzke derrigorrez. Ez komunitateak, ez kulturak, ez lukete inolako pisu normatiborik.
|
|
Liberalismoaren tradizioan ongi errotutako axioma da. Areago, eremu pribatu hori ukiezina dela dio pentsamolde honek, eta bertan eremu publikoak ezin esku
|
hartu
duela. Rawlsek nolabait alderantziz ikusten du arazoa:
|
|
Hango zuzentasunaren teoriaren gaizki ulertu batzuk azaltzeko asmoz ekin zion zuzenketari. Rawlsek, oro har, ez zien kasu handirik egin eta bere zuzentasunaren teoria orijinalaren zirrikitu batzuk hobeto azaltzerakoan, orduan bai, akatsak aurkitu zituen, beste inoren iradokizunak gehiegi aintzat
|
hartu
gabe. Nagusiki kezkatzen zuen akatsa hauxe zen:
|