|
2000
|
|
|
Arazoaren muina eta giltzarria puntu amankomun bat bilatzean datza. Kontuan
|
hartu
behar dugu euskal gizartea ez dela euskal nazionalista, anitza dela, eta espainol nazionalismoa gero eta oldarkorragoa izango dela. ETAren indarkeria desagertzen joaten den neurrian espainiar oldarkotasuna haundituz joango da.
|
|
|
Jakina, antzerkiaren indargunea hitza da eta zinemarena aldiz, irudia. Horrekin ez dut esan nahi antzerkiak irudiaren lengoaia
|
hartu
behar duenik. Ez horixe, nik testuko aktoretzat hartzen dut nire burua".
|
|
|
Hala ere, aurten deia Ipar Euskal Herrira ozenago iritsi zedin saiatu dira antolakuntzako kideak. " Deialdi nazionala izanik haiek ere kontuan
|
hartu
behar ditugu, eta batik bat jakinda herri dantzetan aberastasun handia dutela beraiek eta erakusteko gauza asko dituztela esparru horretan", dio Juantxo Maya Ereintzako lehendakariak. Horregatik, aurtengo egitarauaren berrikuntzarik nagusiena Lapurditik dator.
|
|
|
Zoritxarrez, traste pilo batekin atera ziren etxetik, 50 kilo baino gehiagorekin, eta bizikletek ere, beraiek baino gehiago pisatzen zuten. Beraz, errepideetan eta, ondo samar moldatzen ziren arren, eskailerak igotzeko gainean
|
hartu
behar zituztenean, ai ene!
|
|
|
Lizarra etsaia den neurrian egurra eman diote, izugarrizkoak eman ere. Beraz, gauza hauek antolatzerakoan kontuan
|
hartu
behar dugun gauza bat etsaiaren indarra da, izugarrizkoa. Lizarra ez zen antolatu komunikabidei aurre egiteko.
|
|
|
Gaur asko jaitsi da. Zein da bertsolaritzak
|
hartu
behar duen lekua?
|
|
|
Kontuan
|
hartu
behar dugu munduaren zatirik inportanteena elebiduna dela edo hirueleduna. Niri, adibidez, pena izugarria ematen dit Hegoaldeko gure hezkuntza sisteman orain ingelesari hainbeste garrantzia eman eta frantsesa erabat baztertu izanak.
|
|
|
besoainurrituta daukagula sentitzeko, sarri askotan nahikoa izaten da besoa mugitzea.Beraz, tentsio kronikoa izateagatik mugitu ezinik dagoen gorputzaren edozeinatalek beharrezkoa du mugitzen hastea. Alabaina, pazienteak prozesu horretan bereborondatez
|
hartu
behar du parte. Eta horretarako, lehenik eta behin atal edo aldehorietako tentsio muskularrez eta sentipen ezaz kontzientziatu behar du.
|
|
|
Berriz, analistak ez du izan behar ez sistematikoki zapuztaile, ez sistematikokipermisiboa: bidezko eta egokia izaten saiatu behar du bere jarreran eta erabakiteknikoetan, sendaketaren aurrerabidea eta pazientearen eboluzioa bakarrikkontuan
|
hartu
behar dituelarik. Beraz, giza harreman bereziaren aurrean gaude:
|
|
|
Arlo horietan guztietan, behin eta berriro aurreratu egin zituen bere garaian, baiproblemen planteamendua eta bai geroago etorriko ziren hainbat eta hainbat soluzio.Hori ere Txillardegiren ezaugarritzat
|
hartu
behar dugula uste dut. Nik uste dut, arlohorietan guztietan esnatzaile lana izan duela, geunden lozorrotik ateratzeko ahaleginean.
|
|
|
Hemendik aurrera, eta literatura edo zinea zubi harturik, gaiak baino gehiagoegiturak diren beste arlo batzuk kontuan
|
hartu
behar ditugu kultur egitura osatzerakoan. 22 kromosomen zenbaki sinbolikoraino, simetriaz jarriko ditut adibideak, bainagarbi dago malgutasunez hartu behar direla atal hauek, muga garbirik ez baitago, ezkultur gaietan ezta kultur egituretan ere.
|
|
|
Gizakia askatasuna da, hots, zabalune edo hutsune bat, zulo bat unibertsoan, ekintzak bete behar duena. Gizakiakorain bere gain
|
hartu
behar du bere burua (existentzia), hots, bere buruaren eraikuntza, erantzukizuna. Hau ez da etika arazo bat, ohiko esanahian:
|
|
|
Beraz, halako galderen aurrean norberak nahi duen jarrera ager dezake (isiltzea, galdegilearen benetako kezka politikoa eta ez kultural musikala dela argitzea, alagaldera berberaz erantzutea bere komunitatearen, berezko? kulturari buruz), bainadenok kontuan
|
hartu
behar ditugu jadanik aipatu ditugun alderdi batzuk: 1) komunikazio sozialaren mekanismoak eta joera errepresentatiboak ez dira bereziak euskaldunontzat; 2) gure komunikazioan gauzatzen diren fenomenoak eta agertzen direnkategoria analitikoak Mendebaldeko gizarte guztietan agertzen direnak dira; 3) errepresentazio kulturalak konbentzionalki finkatutakoak dira (gero azalduko dugu ideiahau); eta 4) betiko topiko kulturalen bidez norbere burua defendatzea (objektukulturalaren ezaugarri fisikoak, jatorria eta abar aipatuz, alegia) antzua eta ez zientifikoa izateaz gain, galdegilearekiko morrontza adieraztea da.
|
|
|
Egiaren lurraz elikatu dira filosofia politiko zintzoensustraiak. Kojeve k, berak aurkituriko egiak gizarteratzearren astindu nahi izan zituenirakurleen kontzientziak; Sartre-k ez zuen inoiz ahantzi politika jarreren euskarrikontzientziak fenomenologikoki egiazkotzat eta zuzentzat
|
hartuak
behar duela; etahirurogeiko hamarraldiko gazte eroak egia eta askatasuna uztartuko zituen filosofiabaten beharrak bultzatu zituen besteak beste existentzialismora, ederki azpimarratu duJuana Atxabal-ek. Izan ere, politika aldaketek egia berriak aurkitu nahiz sortzearenondorio behar dute izan.
|
|
|
Nolanahi dela, entzuleria arakatu baino lehen, zenbait tasun edo kualitate
|
hartu
behar ditugu aintzakotzat (Muñoz eta Gil, 1986):
|
|
|
Entzuleria potentzial handiei zuzenduriko programek entzuleria horren berezitasunak
|
hartu
behar dituzte aintzakotzat, dibertsitate horretan aglutinazio edo biltze faktoreak bilatuz, eta ez alderantziz, hots, desintegrazioari eraginez.
|
|
|
jotzea izaten da, ezpainak, mihia eta abar egokiro kokatzen saiatuz. Irratilari telebistalariek exotoponimoak ebakitzeko orduan
|
hartu
behar dute kontseilu hori gogoan. Euskal Herritik kanpoko izenak ahoskatu baino lehen, aldez aurretik aurki ditzakegun problemen jakitun egotea eta traba horiek uxatzeko ariketak burutzea, ez da batere desegokia.
|
|
|
Irakurketa ondo taxutzeko arnasketa ahalbideak
|
hartu
behar ditugu aintzakotzat eta baita irakurketari eman nahi diogun intentzioa ere, jakina. Ondoren hiru aholku jarriko ditugu:
|
|
|
Irrati lokalek molde edo izaera desberdinak eduki ditzakete zenbait faktoreren arabera; horrela, gure herrialdeetan bi faktore nagusi
|
hartu
behar ditugu aintzakotzat: hizkuntza (irrati estazio elebakarrak eta elebidunak) eta izaera (komertzial edo pribatuak, munizipal edo publikoak eta libre edo komunitarioak).
|
|
|
Irrati lokal guztietan programazio desberdinak egiten dira, bakoitzak bere targeta edo jomuga duelarik. Programazio lokalak burutzeko orduan programatzaileak aintzakotzat
|
hartu
behar dituen faktoreak zein diren ikustea da kontua.
|
|
|
Irratilariak iturriak aintzat
|
hartu
behar ditu; hala hartu ere, batzuetan iturriek irratilaria hartzen duten era berean. Eta azken honetan ikerketa gutxi egin bada ere, argi dago etikaren atalase maila gainditzen duten ekintzak burutzen dituztela lantzean behin iturri boteretsuek.
|
|
|
Askatasunaren bila irtetearen beharra ez du inork ulertzen. Eta ez dute ulertzen norbera pozik egoteko beste batzuek min pixka bat
|
hartu
behar dutela. Nire kasua ez lukete inoiz ulertuko, ez onartuko:
|
|
|
Kolpe izugarria izan zen hura aitarentzat, hain izugarria, non handik egun gutirat oinaze handi bat jarri baitzitzaion bularraren erdian. Eta etorri zen medikua eta erran zion ezen egun batzuetan atseden
|
hartu
behar zuela eta bihotza zaindu behar zuela, eta bularrean azafrai enplastoak jartzeko eta baleriana ura hartzeko.
|
|
|
Eta han ez zitzaizkidan Fortunaz mintzatu, baina Probidentziaz. Bai, badakit ezen solasaldi hura ulermolde zabalago batean
|
hartu
beharra nuela, eta enea zela hobena, ez zurea, baina jakin badakizu ezen gizon bakoitzak buruan duela bere gartzela, eta nik neure buruari Iruñako kolejioan ipini nizkion burdinak ez ziren nolanahikoak. Eta buruan preso nuen usoa —libertatearen usoa— ezin zitekeen buruko kaiola hartarik jalgi, ez hegalda.
|
|
|
Eta, jendearen txaloek eta oihuek airean bat egiten zutela, turutots bat aditu zen. Haren jarraikian, galaz jantzi bi algoazil tribunarantz abiatu ziren, emeki, gibeletik Mantillanako kondea zutela eta festa hartan parte
|
hartu
behar zuten bertze bi toreatzaileak, bakoitza bere zaldiarekin eta bere peoiekin eta morroiekin. Eta, azkenik, aita zihoan, bere zaldi beltzean, eskuan arkabuza zuela.
|
|
|
Eta, horrela, mundu tipi hartan deus guti nuen eta guztia nuen, zeren bakea nuen eta bizitzaren jakintasuna nuen, zeinak erraiten baitzidan ezen gauzak zetozen bezala zetozela eta pairuz
|
hartu
behar nituela haiek guztiak; eta erraiten zidan, halaber, ezen zorigaitzik handiena ez zela zorigaitza bera eta zorigaitzaren existentzia, baina haren eramaiteko ez ahalik ez argirik izaitea; eta erraiten zidan, finean, ezen nekearen ertzetik eta hegitik ere heda zitezkeela besoak harat eta honat, eta adimenduaren argiak egin zezakeela gure besarkada bakoitza, ez sutsuagoa, baina bai zabalagoa, z...
|
|
|
Imajinatu nituen osabak
|
hartu
behar zituen ehun azoteak, imajinatu nuen haren desterrua... eta, neure pazientziaren eta neure pairuaren ontzia beterik sumatzen nuela, sorpresarena etorri zitzaidan, zeren sorpresa hark ere, zetorren lekutik zetorrela, ezin iragar zezakeen gauza onik, eta, hala, sorpresa hura ontzia gainezka ipintzen zuèn ur xorta balitz bezala, eta odola sutan jartzen zitzaidala, erran nion amari, koleran sar...
|
|
|
"... hoa, bai, Piarres Oihartzabal kapitainarenganat, zeren eta ez baitut munduan hura bezain gizon librerik ezagutzen. Eta begiak zabal zabalik ditik, harat eta honat beha, eta haren kontseiluek ere ez diate kalterik eginen..." Eta nola ohartu nintzen ezen hartan ere arrazoin zuela osabak, eta nola ulertu nuen, halatan, ezen maisutzat eta kontseilaritzat
|
hartu
behar nuela kapitaina, zeren eta nik ere begiak zabaldu nahi bainituen harat eta honat eta zeren ezin jaio baitzitekeen bizi berri baterat bere behakoa zabaltzen zuena baizen...!
|
|
|
Eta banindoan, banindoan, eta bat batean oroitu nuen nola guardia buruak erran zigun ezen puta haiek bertze jende batzuekin elkar
|
harturik
behar zutela... baina oroitzen nituen, halaber, bere kideen hitzak eta haien irriak eta haien bertze hainbat keinu eta xehetasun, eta gero eta gehiago iduritzen hasi zitzaidan ezen guardia haiek zirela putekin elkar harturik zeuden gizonak. Eta ez ote zituen Mignon biluziak ere oinetakoak jarririk, ez bere ahalkearen eta bere dekoroaren ezkutatzeko, nola aitortu baitzidan, baina arintkiago eta fitezago ihes egin ahal izaiteko?
|
|
|
—Ez duzu bihar lanera etorri behar, ala? —emazteak, ortziralean— Bada, berriz ere herriratu aitzin, etxera etorri eta
|
hartu
behar duzuna.
|
|
|
" Berriz ere herriratu aitzin, etxera etorri eta
|
hartu
behar duzuna". Kristinaren aginduak —gonbidapenez mozorrotzen ere ez zen nekatu! —, nahi gabean, hondar egunetako ene ezbaietariko bat argitu zidan:
|
|
|
Modeloak kontuan
|
hartu
behar ditu maskararen aldaketak, piztiaren aniztasunetik aingeruaren banakotasuna bitarteko guztiak.
|
|
|
" Ez dakit apaiztuko naizen, Rakel. Beharbada urte sabatikoa
|
hartu
behar nuke", galdegin dit goizean zeharka, baina ni isilean geratu naiz sekuoia tantai bat besarkatu ezinik.
|
|
|
" Zure alboan igaro ditudan une ederren oroigarri", esan diezaioket eskaintzen diodanean, eta horrekin batera ahoan musu ematen imajinatzen dut neure burua. Bestela," Denborak esango du gureak etorkizunik duen ala ez", esan diezaioket, baina denbora baino gehiago gu geu gara erabaki hori
|
hartu
behar dugunok.
|
|
|
Zer egin duten ez dakit, baina nago gaua elkarrekin igaro dutela eta, azkenean, bete egin dela bi amorosen desira. Dena den, beharbada ez genioke aparteko garrantzirik eman behar eta udako maitasun iheskortzat
|
hartu
behar genuke, edo osterantzean apaizgai baten azken aukeratzat. En plus, gaur ere elkarren alboan etorri dira furgonetan...
|
|
|
lehenengo eskakizun multzoaren arabera, taldeak, barne desakordioak sor ditzakeen eragin ezegonkortzaileetatik babestu behar dira (esate baterako, arbasoengandik jasotako ohiturak jadanik errespetatzen ez dituzten gizabanakoek erakusten duten heterodoxia). Bigarren eskakizun multzoaren arabera, beste aldetik, gutxiengo kulturalek, kanpotik datozen eraginetatik babestu ahal izateko zenbait neurri
|
hartu
behar dituzte (esate baterako, gutxiengo kulturalak hezkuntza sistema bere hizkuntzan ezin duenean garatu). Babes mota biek helburu bera daukatela dio Kymlickak, komunitate nazionalen egonkortasuna eta izaera defendatzea, hain zuzen ere.
|
|
|
Konparazio batez baliatuz, imajina dezagun hizkuntza bat arabiar arrazako zaldia dela, gaztea eta osasuntsua; bestea, berriz, astoa, bere gain hamaika zama garraiatu duena. Animalia biek lasterketa batean parte
|
hartu
behar dute; biek toki berean dute bai irteera eta baita muga ere. Arauak berdinak dira bi lehiakideentzat.
|
|
|
Beste hitzetan esanda, gizartekideak hiritartasunaren idealera hurbildu daitezen kontsideratu behar zaie, ez indibiduo abstraktuak, isolatuak bezala, baizik eta giza talde ezberdinekin lotura estuak dituzten indibiduoak bezala. Estatuak esku
|
hartu
behar du aipaturiko talde horiek orohartzaileak direnean, defentsa premia larrian daudenean eta, aldi berean, bere kideen askatasuna eta errespetua babesten dutenean. Esku hartzeko modu bat (ez bakarra) ekintza positiboaren bidez burututakoa da.
|
|
|
Estatuak ezin du kasu horietan neutraltasunez jokatu. Esku
|
hartu
behar du gutxiengo kultural horien babesean. Modu horretan baino ezin du lagundu estatuak gizarte dezente bat eraikitzen, bere instituzioak bertan bizi diren gizabanako guztien errespetua irizpide nagusitzat duen gizartea, alegia10.
|
|
|
Estatuak, bizimodu onei buruzko gizabanakoen ikuskera ezberdinen aurrean, neutrala izan behar duela defendatzeak ez du esan nahi, ordea, bere esparruan bizi diren hiritarren askatasun indibidual, segurtasun fisiko edota ongizateaz arduratu behar ez duenik. Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat
|
hartu
behar duela diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu onaren ideia jakin bat edo beste bultzatu. Neutraltasunaren ideiaren arabera orduan, estatuak bere jokabidean ezin du bataren gailentasuna edota gutxiagotasuna aditzera eman bere baliabideak hara zuzenduz, horrela jokatuz gero gizabanakoen bizimodu onaren ikuskeren gain eragina izango bailuke.
|
|
|
Liberalak eta bere kritikoak bat badatoz tesi sozialarekin, zertan datza orduan haien arteko desadostasuna? Esan daiteke desakordioa, besteak beste, estatuak jokatu behar duen paperean datzala, hau da, instituzio publikoek zein neurritan esku
|
hartu
behar duten gizabanakoen bizimodu onen aukeran4 Beste hitzetan esanda, eta guretzat dagoeneko ezaguna den terminologia erabiliz, bi autore multzo hauen arteko argumentuaren gatazka estatuaren neutraltasunaren auzian kokatzen da: liberalek, oro har, estatuaren neutraltasuna defendatzen duten bitartean, komunitaristak ideia honen aurkariak dira.
|
|
|
Fisikaren hizkuntza haurtzarotik ikas daiteke. Norbaitek aurresateak ematen baditu eta bere kabuz nahi baditu aztertu, bere sentimen sisteman ematen diren aldaketak
|
hartu
behar ditu kontuan, erlojuak eta erregelak erabili behar ditu; laburbilduz, ustez isolaturik dagoenak hizkuntza sentimenarteko eta ‘subjektuartekoa’ erabiltzen ditu jadanik.96
|
|
|
2) Horri erantzuteko Carnapen Aufbau ari eman zaion interpretazio fenomenalista inozoaren aurkako beste faktore bat
|
hartu
behar dugu kontuan: aniztasuna.
|
|
|
bere izatea lan introspektibo gisa ez osatzea, hau da, aztertu beharreko magnitudeak egiaztagarri bihurtzea. Psikologia zientzia bateratuaren zati izan ahal izateko, beraz, behavioristika edo konduktismoaren itxura
|
hartu
behar zuen, hau da, ingurune fisikoa dela-eta gizakien jokaera edo portaera aztertzen zuen psikologiaren forma. Psikologiaren kasuan, Zirkuluak haren terminologia guztia termino fisikalistez osaturiko bakar batera murriztu nahi zuen, termino horiek ‘kinada’, ‘erreflexu’, ‘gizakien portaera’ eta antzekoak izanik:
|
|
|
Nola ez, auzia modu honetan ikusteko joerak salbuespenak ere izan zituen —ikus Lehen Eranskina— Erlatibitate orokorraren interpretazioak Schlick errealista izatera eraman zuen, baita pentsamendu eta errealitatearen arteko lotura kontzeptualizatzerakoan ‘emandakoaren’ nozioa at uztera ere, honek ezagutza mugatu besterik ez baitzuen egiten, erlatibitatearen teoriaren kontzeptu ugari ezagutzaren beraren esparrutik kanporatuz. Eta kontuan
|
hartu
behar dugu zientzia zela Vienako Zirkuluaren ikusmoldea oinarritzen zuena, ez alderantziz, askok maiz uste bezala.
|
|
|
Esperientzia ez da nahikoa A eta B ren arteko konjuntzioak justifikatzeko etorkizunari begira. Gehienez, probabilitateei buruz mintza gaitezke, jakinda, dena den, arrazoiketa probable bat gauza guztiak ohituren menpe daudela kontuan
|
hartu
behar duen sentsazioa besterik ez dela. Humeren eszeptizismoa, argi dagoenez, petrala zen.
|
|
|
Hau guztia kontuan
|
hartu
behar du Wittgensteinen lan eta bizitzara hurbiltzen denak. Era honetan, ez beste moduan, ulertuko ditu bere filosofiaren nondik norakoak.
|
|
|
Xanek, kobertizora inguratuz, haren leihatila ertirekitik, barruan, estufa baten ondoan, mono horidun enplegatu bat potajea jaten ari zela ikusi zuen. Enplegatuak bera ikusi zuelarik, apur bat inkorporatu zen, leihatila gehixeago ireki, ahoa beteta zeukala, izutu antzean begira gelditu zitzaion; Xanez nahikoa inpresio txarra
|
hartua
behar zuen. " Hola", marmarkatu zuen Xanek; enplegatuak buruaz ihardetsi zion;" non nago?", galdetu zuen Xanek; enplegatuak Xanek inoiz aditu ez zuen izen bat esan zuen; Xanek hala ere, konprenitzekoa egin zuen, eta:
|
|
2001
|
|
|
Musikak jende asko aldatu du, ni neu ere bai. Zenbait kontzertu ikusi eta musika entzun eta gero pentsatu nuen bide hori
|
hartu
behar nuela.
|
|
|
Lehenik eta behin, aintzat
|
hartu
behar dugu B.S.E.rena gai zaharra dela. 1985ean jakinarazi zen Ingalaterran.
|
|
|
Kalitatea egiten ere badakigu. Gaur, beharbada, eskas dagoena da konfiantza
|
hartu
behar dugula eta gure mozkinek beste edozein balio dutela konbentzitu. Gaur, laborari izateak, Zuberoan eta oro har Ipar Euskal Herri osoan, irudi ona ematen du.
|
|
|
Publizitate sektoreak ahalegin gehiago egin behar du bere zerbitzuak kalitatezkoak izan daitezen, eta Euskal Herriko profesionalen kapazitatea iragarleei erakuts diezaien. Eta jakina, Euskal Herriko Unibertsitateak ere bere erantzukizuna
|
hartu
behar du enpresei zein publizitate agentziei oso profesional onak eskaintzen. Eta azken honetarako unibertsitatean gauza asko aldatzeko beharrean gaude
|
|
|
Gobernuan izanda eramango den politika aztertuko dute herritarrek, eta erantzun ere halakoxea jasoko dugu. Herri hau egoera berezi batean dago eta berau gainditzen parte
|
hartu
behar dugu. EB prest dago, baina ez gaude gure programaren mezu nagusiak ahazteko.
|
|
|
EHkoei eskatzen diet ausartak izatea erabakiak hartzeko. Ez badute ETA konbentzitzen, jarrera hori
|
hartu
behar dute behintzat, bestela, mundu horretan jende askok beste jarrera hartuko du. Gu ez gara Euskal Herriko ezker bakarra, eta ezkerreko jende horrekin lan egiteko prest gaude eta egongo gara, baina ETArekiko jarrera garbi harturik.
|
|
|
Europa eta globalizazioaren karietara hainbat aldaketa eman denez, egoera berria dela-eta, denok bat egiten dugu ideia honekin. Euskal Herri osoak eran tzukizun bateratu bat
|
hartu
behar duela diogu, eta horren kariz sortu da Batasuna.
|
|
|
Guk odol isurketatik ezer positiborik ez datorrela esaten dugu. ETAk herri honi aurrera egin dezan bide emango dion erabakia
|
hartu
behar duela mantentzen dugu, herri honek politika egin dezan, alegia. Baina, EAJn ETArekin edo gabe aurrera egin behar dugula garbi daukagu ere.
|
|
|
Baina garbi eduki dezan ez herri honek eskatu diolako, aitzitik, herri honek bide hori uzteko exijitzen dio. Ez errendizio baten ondorio bezala, bere kabuz
|
hartu
behar duen erabakiaren ondorioz baizik.
|
|
|
Maketa grabatzerakoan gauzak ondo zihoazela ikusi genuen, eta horren inguruan begiratu eta mintzatu ginen. Talde bat edo bestea
|
hartu
behar genuen, zuzeneko batzuk aldi berean ematen baikenituen. Bere garaian Berri Txarrakekin jarraitzea erabaki genuen.
|
|
|
Kontzientziazio lan bat egin dugu, baina Estatuak gure lanaren aurkako jarrera bat hartzen duenean, desobedientzia beste fase batean sartzen da. Aldi berean, zuk ordezkatu nahi duzun gizarte zatiak ere jarrera bat
|
hartu
behar du egoera horrekiko. Beraz, aurrerantzean desobedientzian sakondu behar dugu eta Estatuak hartu duen jarrera errepresiboa, desobedientzia egileen kopuruaren bitartez gainditu.
|
|
|
Santutegitik abiatzen bazarete, honen fatxadaren ezkerraldetik ateratzen den bidetxo bat
|
hartu
behar duzue, lehenbizi kotxez egin daitekeena, metro batzuk aurrerago dagoen zelai aparkaleku bateraino. Bideak zelaia gorantz eta ezkerrerantz zeharkatzen du (kotxea bertan uztea hobe), eta monolitoetarantz zuzentzen da.
|
|
|
Europako Batasunaren barruan, energia nuklearraren alde daudenek gogor diote ezinbestekoa dela epe luzerako plangintza energetikoa prestatzea, elektrizitatearen horniketa ziurtatzeko. Eta, beren ustez, plangintza horrek funtsezko osagaitzat
|
hartu
behar du" energia nuklearraren geroz eta erabilera handiagoa" eta, horrekin batera, egungo erregai fosilen aprobetxamendu hobea, energia berriztagarrien garapena eta, inolako zalantzarik gabe, energia aurrezteko neurriak ezartzea.
|
|
|
Horrela, berriro ere, OMCk munduko ezberdintasunak eta gosea areagotzea besterik ez du egin. Orain arte erakundea osatzen zuten 142 herrialdeek aho batez
|
hartu
behar dituzte erabakiak, baina gauza jakina da modu asko daudela herrialde txiroenak (Hegoa) estutu eta presionatzeko eta bere interesen aurka doazen erabakiak harrarazteko. Besteak beste, ezin da ahaztu herrialde txiro horiek herrialde aberatsekiko duten kanpo zor beldurgarrien zama.
|
|
|
Alabaina, nobelaren garapenean hainbesteko garrantzia izan zuten planteiamendu estetiko eta filosofikoak irauli ahala, dagoeneko XIX. mende amaieran bertan, erlatibismo filosofikoaren ildotik, Literaturan eta Artean" begiaren diktaduratik" (ik. Ernst H. Gombrich) ikuspuntu desberdinen garrantziara pasako gara11 Henry James() idazle iparramerikarrak bere nobelei egindako hitzaurreetan aldarrikatu zuenez, idazleak kontakizun duenaren aurrean kokagune bat, ikuspuntu bat,
|
hartu
behar zuen, ordurako ezinezkoa baitzen nobelagintza dezimononikoan narratzaileak zuen Jainko lekua sinestu eta defendatzea.
|
|
|
Sarrionandiak erakusten eta erabiltzen duen leihoa beste errealitatera, irudimenean sartzeko atea da. Poesian erabiltzen duen leiho horren funtzioa ulertzeko kontuan
|
hartu
behar genituzke pinturan gertatu diren horrelako leihoen marrazketa prozedurak, begien aurrean izan Magritte edo Escheren pinturak eta grabatuak, hain zuzen ere pintore horiengan atea eta leihoa beste mundu baterako abiapuntu baitira.
|
|
|
Emakumearen bizitzan, haurraldia bera baino nekagarriago gertatzen da edoskaldia; honek dirauen artean amaren premia energetiko eta nutritiboak handiak dira, dudarik gabe (egunean beste 500 kaloria
|
hartu
behar ditu, esnea ekoiztea den ahalegin metabolikoa orekatzeko).
|
|
|
Kaltzio iturri behinena esnea izaki, mineral hori ama esnearen ezinbesteko osagaia denez eta amaren desmineralizazioa galarazten duelako, egunean gutxienez hiru litro laurden esne eta bestelako esnekiak
|
hartu
behar ditu (edo, bestela, litro erdia esne eta gainera bestelako esneki batzuk, hala nola jogurra, mami edo gaztanbera, hartzi edo ondu gabeko gazta, esne postreak, esnez eginiko krema eta pureak, gazta freskoa entsaladetan, bexamela, etab.).
|
|
|
Erabiltzaileak kontuan
|
hartu
behar du, nolanahi ere, efektu horiek potentzia ertainetik gorako ordenagailuan bakarrik ikusiko direla, bestela irudiak herrenka ibiliko dira, musikaren erritmoa nekez jarraituko dutelarik.
|
|
|
Baina emantzipazioa ikasketa prozesu bat da, ume umetatik seme alaben autonomia eta erantzukizuna bultzatzetik hasten dena eta gurasoek dena esan behar da dagokien erantzukizuna
|
hartu
behar dute: heldutasun aroa era independentean bizi izateko seme alabei prestatzen laguntzea.
|
|
|
Neguko kirolak gogoko dituztenek neurri zorrotzagoak
|
hartu
behar dituzte eguzki izpien aurrean eta mendiko tenperatura hotzetan jartzen direnean.
|
|
|
Neurriak
|
hartu
beharra dugu.
|
|
|
Horien tarifak (milioi bakarretik bi milioi pezeta bitartekoak, umearen sorterriaren arabera) jende aurrean egoten dira agerian eta onespen ofiziala
|
hartu
behar dute beti.
|
|
|
(Joxepari) Zure laguntxoa bezain berezia ahal bada. (Mirenen tripari) Eta zuk zer
|
hartu
behar duzu, Tomasa?
|
|
|
Izan ere, denen errealitatea ezberdina da. Ahalik eta ikasle gehienei erantzun egokiaemango badie, ikasgelako jardunbideak hori guztia
|
hartu
behar du aintzat; hots, ikasleen aniztasun horri erantzuteko mekanismoak behar ditu izan, eta, malgutasunez jokatuta ere, koherentea izango den lan eredu bat proposatu du.
|
|
|
Eta jardun hori ebaluatzeko tresna batzuk eduki behar ditugu, handik gabeziak detektatzeko. Lau puntu hauek
|
hartu
behar ditugu kontuan:
|
|
|
Beraz, gure lana ez da bukatzen euskara ikasten dutenean, erabiltzen dutenean baizik.Helburu hori lortzeko, ez da bukaera arte zain egon behar. Aitzitik, gaitasunkomunikatibo partziala lortzen duten neurrian, aurrerapausoak emango ditugu, ikasi duten hori beren ingurune hurbilean praktikara eramateko; eta, era berean, ingurune hurbilean dauden euskaldunek parte
|
hartu
behar dute aktiboki ikaslearenikas prozesuan, berau azkartzeko, eta batez ere, ohitura komunikatiboak sortzeko.Honela ikasteari kulturgintza deitu diogu.
|
|
|
– Orain arte esandako guztiarengatik, irakasleak ere bere irakats estilora egokitzeko denbora
|
hartu
behar du. Teoria patxadan mamitu ondoren, praktikan jarrikoduena ikasleen onerako delako uste osoz egin du, ikasleei ziurtasunikeza kutsatu nahi ez badie behintzat.
|
|
|
Kontuan
|
hartu
behar dugu, hala ere, laugarren maila honetan sor dakigukeenarazo bat, ikasleek lortuko duten komunikatzeko erosotasun horren eskutik etordaitekeena, hain zuzen ere. Esan dugun bezala, oinarrizko maila honetan, ikasleekhiztun arruntaren gaitasuna lortu ez duten arren, erraz eta eroso jaso eta ekoitzikodituzte ohiko testu mota gehienak.
|
|
|
Kontuan
|
hartu
behar dugu, elkarrizketa baten aurrean gaudela eta jatorrizkohiztunek elkarrizketaren arauak ezagutzen dituztela; hau da, galdera egiten duenakerantzuleak egia esaten diola pentsatuko duela, eta erantzuleak, berriz, galderaegiten dionak zinez lortu nahi duela eskatutakoa. Ikus dezagun zer adieraztenduten diskurtsoaren ustezko jira eta bueltek:
|
|
|
gobernatzen zituzten barrutietan ondasunak (estortsioaren bitartez?) erosiz edo monarkarentzat nekazariek egiten zituzten lan zerbitzu batzuk bereganatuz, hain zuzen.Baina prozedura horiek ez ziren behar adinakoak nobleziari nagusitasun erabakigarria emateko. Zergatiak ulertuko baditugu, nekazariak
|
hartu
behar ditugu aztergai17.
|
|
|
Aipatu denez, kromatografiak erabat aldatu eta irauli du analisi kimikoen arloa. Esate baterako, arlo honetan 50.000 mila artikulu zientifiko argitaratu dira, eta kontuan
|
hartu
behar genuke ezen gas kromatografiaren eta masa espektroskopiaren erabilera bateratua 1957tik aurrera burutu dela.
|
|
|
Ura. Kontuan
|
hartu
behar genuke ezen, 70 80eko hamarkadetan, perfumeen moda Poison edo Opium bezalakoen zalea zela, nolabait esateagatik usaimena ase utzi ahal duen usainak, alegia: loredunak eta espeziadunak.
|
|
|
Lehiaketa hori eskola orduetan emango da, eta jokoak planteatzen dizkien galderei erantzun diete, erantzunen arabera puntuak batuz eta kenduz. José Cabrerak, Madrilgo Drogaren Aurkako Agentziako zuzendari kudeatzaileak, esan duenez, Sinesio ikastetxe publiko batean aurkeztu duten ehunka haurren aurrean, ez zaitezte inork jan, zuen erabakiak
|
hartu
behar dituzue zuek baikara gure etorkizuna. Bertan, haurrek parte hartu zuten eta interes handia agertu zuten hainbat autonomia erkidegotako hainbat eskolatan ezartzen hasi den lehiaketa berrirako.
|
|
|
Europar Batasuneko (EB) Justizia Auzitegiaren aginduz, Gobernuak hurrengo hilabeteetan onartu duen bidesarien BEZa %7tik %16ra igoz gero, gidariek urtean gutxienez 16.500 milioi pezeta gehiago ordaindu dituzte Espainiako autobideak erabiltzeagatik. Hala ere, erabiltzaileek ordaindu duten kopuru gehigarria, azkenean BEZaren gehikuntza kontsumitzaileak bere gain
|
hartu
behar badu, adierazitako 16.500 milioitik gorakoa izango da ziur aski; izan ere, gutxi gorabeherako kopuru horrek zerga (gaur egungo %7tik %16ra) 2000 urteari dagozkion Espainiako autobideen emakidadunen jarduera zifrekiko handitzeak dirutan ekarriko lukeena baino ez du islatzen. Enpresa emakidadunek aurten lortuko dituzten diru sarrerak aurreko ekitaldikoak baino handiagoak izango dira seguruenik; izan ere, zerbitzuan dauden autobideen kilometroak handituko dira, eguneroko batez besteko intentsitatea handituko da, eta bidesarien prezioa %2 baino gehiago igo da, batez beste.
|
|
|
landa ustiapen txikiek kontsumoaren ehuneko handia hartzen dute oraindik, kontsumitutako haragiaren% 23 inguru. Kontsumitzailearen esku jarritako segurtasuna eta osasungarritasuna horrelako haragiaren ekoizpen eta merkaturatze baldintzak arautzen dituen araudiaren mende daude, baita untxiaren ekoizpenaren eta kontsumoaren berariazko ezaugarriak kontuan
|
hartu
behar dituen betetzearen kontrolaren mende ere, horiek tokiko merkataritzaren xede baitira. Komertzializazioa arau hauen bidez arautzen da:
|
|
|
Etapa honetako nutrizio xedeek, alde batetik, banakako energia beharrak (gorputz osaeran eta jarduera fisikoan dauden desberdintasunak direla eta) egokitzera joko dute, eta, bestetik, hazkuntza prozesuan zuzenean parte hartzen duten proteinen, bitamina batzuen (A eta bitaminak) eta mineralen (kaltzioa, burdina eta zinka) behar areagotuak betetzera. Menuek kontuan
|
hartu
behar dute elikagai talde bakoitzak zenbat kontsumitzen duen (esnekiak, haragia, arraina, zerealak, lekaleak, frutak eta barazkiak) eta plater bakoitzaren errazioa (kasu horretan, eskola umeen adinaren araberakoa izango da). 3 eta 6 urte bitarteko haur batentzat, haragi anoa osasungarria 70 gramokoa da; 7 eta 12 urte bitarteko haur batek, berriz, 100 eta 120 gramo bitartean behar ditu bere proteina eskakizunak asetzeko, eta nerabeek, 150 gramoraino.
|
|
|
Azken urteetan egindako azterketek erakusten dutenez, entrenamendu bolumen handiko kirolariek proteina gehiago behar dituzte beren dietan, pertsona sedentario baten beharrekin alderatuta. Hala ere, horrek ez du nahitaez esan nahi gehigarri proteikoak
|
hartu
behar dituztenik. Giza organismoak 0,8 g proteina behar ditu kilo eta egun bakoitzeko (g/ kg/ egun), bere giza proteinak osatzeko.
|
|
|
Banatzaileek produktu seguruak banatzeko betebehar orokorra ere errespetatu behar dute. Alde horretatik, bai ekoizleek bai banatzaileek parte
|
hartu
behar dute merkaturatutako produktuen segurtasuna zaintzen; horretarako, produktuek dituzten arriskuei buruzko informazioa eman behar diete kontrol agintariei, eta arrisku horiek saihesteko egiten diren jardueretan lagundu behar dute.
|
|
|
Misoak beste elikagai batzuen digestioa eta aprobetxamendua laguntzen du, entzima naturalen, laktobazilitoen, gatzarekiko erresistenteak diren legamien eta gure gorputzarentzat onuragarriak diren beste mikroorganismo batzuen edukiagatik, eta eragin desintoxikatzailea du. Lezitina du, azido linoleikoa (gizakiarentzat funtsezkoa den gantz azidoa; hau da, elikaduratik
|
hartu
behar du nahitaez, organismoa ez baita kolesterolik sortzeko gai), kaloria gutxi ditu eta B12 bitaminaren kantitate oso txikia du. Eragozpen nagusia, tamaria bezala, sodio edukia da, eta hori kontuan hartu behar dute elikaduraren sodioa murriztu behar duten pertsonek (gehiago misoan, zereal hartzigarri bat, soja eta itsas gatza).
|
|
|
Lezitina du, azido linoleikoa (gizakiarentzat funtsezkoa den gantz azidoa; hau da, elikaduratik hartu behar du nahitaez, organismoa ez baita kolesterolik sortzeko gai), kaloria gutxi ditu eta B12 bitaminaren kantitate oso txikia du. Eragozpen nagusia, tamaria bezala, sodio edukia da, eta hori kontuan
|
hartu
behar dute elikaduraren sodioa murriztu behar duten pertsonek (gehiago misoan, zereal hartzigarri bat, soja eta itsas gatza). Japonian miso mota asko egiten dira, baina Europan honako hauek erabili ohi dira:
|
|
|
Gehigarrien kasuan, legeak behar bezala baimendutako eta baimendutako gehigarriak bakarrik erabil daitezke. Salmenta establezimendu iraunkorrek edo sasoikoek berariazko neurriak
|
hartu
behar dituzte azken produktuak kalterik egiten ez duela ziurtatzeko. Horrela, higiene baldintza ezin hobeak aurkeztuko dituzte eta izozkien arautegiko berariazko betebeharrak eta elikagaien higieneari buruzko betebehar orokorrenak betetzeko beharrezkoak diren instalazio guztiak edukiko dituzte.
|
|
|
Digestio traktuan, elikagaiak osatzen dituzten elikagaiak (karbohidratoak, proteinak eta gantzak) metabolizatu egiten dira (aprobetxatu egiten dira), eta prozesu horretan ere ura sortzen da, 200 mL inguru. Bi kopuru horiek kontuan hartuta, 1100 mL inguruko ekarpena lortzen dugu; beraz, gutxienez 1.000 mL likido gehiago
|
hartu
behar dugu galerak konpentsatzeko. Nola bete gomendioak?
|
|
|
Era berean, OMEk gobernuei gomendatzen die osasun mentalari buruzko hezkuntza eta sentsibilizazio kanpainak egin ditzatela, tratamendurako eta laguntzarako oztopoak murrizteko, eta, hartara, kontzientzia har dezaten buru nahasteen maiztasunaz, horien tratagarritasunaz, sendatze prozesuaz eta nahaste horiek dituzten pertsonen giza eskubideez. Hori dela eta, OMEk adierazi du komunitateek, familiek eta kontsumitzaileek osasun mentalerako politika eta programen plangintzan eta garapenean parte
|
hartu
behar dutela. Hala ere, OMEk gogorarazi zuen beharrezkoa dela herrialde gehienetan osasun mentalerako aurrekontuak handitzea, ekintza “serio eta jarraitua” ziurtatzeko, giza baliabideak garatzeko eta maila guztietan prestakuntza hobetzeko.
|
|
|
Produktuaren arriskua kontrolatzeari dagokionez, arazoa da “ustezko” baimenak edukitzailea produktuarekin merkaturatu ahal izateko legitimatzen duela, eta “azterketa fakultatiboaren” bidez espeziearen identitatea eta jangarritasuna bermatzen dituela. Arauak ez du zehazten nork egin behar duen azterketa fakultatiboa, nork bere gain
|
hartu
behar duen azterketa eta nork ematen dien baimena saltzaileei (administrazio eskuduna dela uste da). Azterketa fakultatiboa nahitaezko baldintza da salmentarako baimena lortzeko, baina ez du ematen produktua aldez aurreko baimenik gabe saltzeko aukerarik.
|
|
|
Esterilizazioa behar bezala egiteko, zenbait ohar
|
hartu
behar ditugu kontuan: Bat bateko tenperatura aldaketekiko erresistenteak diren itxitura hermetikoko kristalezko potoak erabili.
|
|
|
Ez pisatu zenukeena baino askoz gehiago edo askoz gutxiago. Zure pisu zuzena zein den jakiteko, hainbat baldintza
|
hartu
behar dituzu kontuan: adina, sexua, altuera, osaera, herentziazko faktoreak… Gehiegizko pisua zure gorputzak behar baino kaloria gehiago hartzen dituenean gertatzen da.
|
|
|
bitamina gure organismoan oxalatoaren aitzindaria da. Gehigarri komertzial gisa 5 g bitamina soilik irentsiz gero, oxalatoa pixka bat handitu egiten da gernuan; beraz, oxalatoaren giltzurrun kalkuluak egiteko joera dutenek bitamina horren gehigarriak
|
hartu
behar dituzte, medikuak gainbegiratuta. bitamina modu naturalean aurkitzen da zitrikoetan (laranjak, mandarinak, pomeloak, limoiak, lima), marrubiak, kiwiak, andere mahatsak, anana, guaiabak eta papaiak.
|
|
|
Horrela, besteak beste, kalitatea, irisgarritasuna eta segurtasuna bilatzen dituzte, baita produktu osasungarri eta kaltegabeak ere. Ramon Fisac ek, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioko elikagaiak sustatzeko zuzendariorde nagusiak, azaldu zuen elikadura kateko maila bakoitzak segurtasun maila maximoak bermatzeko konpromisoa
|
hartu
behar duela, “ekoizleetatik hasi eta kontsumitzaileetaraino, banatzaileetaraino”, eta kateari lotutako gainerako agenteetaraino. Europar Batasunaren elikadura politika harmonizazio zorrotz eta osoarekin lotuta dago.
|
|
|
Barra amerikar hartan sartu nintzen unean erabakita neukan Danielak egindako zauriaren mendekua
|
hartu
behar nuela. Bi urteko harremana moztu berri zuen Danielak.
|
|
|
Polita, ezta? Bat batean, aterkiak lagata bigarren solairura joateko eskailera
|
hartu
behar zutela konturatu nintzen. Zilar koloreko errimela erosi eta atzetik jarraitu nien, gertu baina haiek ez ikusteko besteko distantzia mantenduz.
|
|
|
Liseriketari laguntzeko. Jode, Pako, aurpegiratu dio Arrillagak erdi serio erdi txantxetan, eta anbulantzia
|
hartu
behar baduk zer.
|