|
2000
|
|
|
Izan ere, gutun batean aditzerat eman nizun bezala, gauza segura da ezen jaun Esteban Etxegoienek lagun mami bat izan zuela, Parisen studiatu zuena, zeinari Joseph Elizanburu baitzeritzan eta zeinak igorri baitzizkion Paristik, Lutherok 1517an latinez skribatu zituèn 95 tesiak, eta halatan egin zela gure etxeko ardi beltza luthertar. Eta jakin ere jakinen zuen gure etxeko arbaso hark, eratxikitzen dizut nik orain, nola aita sainduak eskatu zion Lutherori, Exsurge Domine buldaren bitartez, gibela egiteko, eta nola Lutherok ez zuen amore eman, buldari su emaiten ziola, Wittenbergeko plaza publikoan, 1520ko abenduaren 10ean, zeren eta berri hura oinazturak
|
hartua
bezala zabaldu baitzen Europa osoan, ezin fitezago.
|
|
|
Harri eta zur geratu zen aita, begiak zabal, zeren eta, bere bidaietarik itzultzen zen bakoitzean, beti edireiten baitzuen gure ama bere zerbitzurat, haren obligazinoetarik eta postutik den mendrenik ere higitu gabe, morroi neskameei bere manuak emaiten, txilina noiznahi eskuan —ekarri pitxer bat ur eta garbiontzia honat!, eraman etxeko jaunaren zaldia harat! —, bere senarrari deus ere falta ez zekion amoreakatik. Honek, halarik ere, ez zizkion amari argibideak eskatu, eta, etsiak
|
hartua
bezala, bi hitz haiek erraiterat mugatu zen:
|
|
|
Ez zion errana akabatzeko betarik eman, zeren aitak, iragarri bezala, albo baterat egin, zangoari bira eragin, eta sekulako ostikoa eman baitzion Xalbadorri, zeinak, esku ukondoen gainean aitzinaka erori ondoren, oinazturak
|
harturik
bezala zutitu eta ihes egin baitzuen, lasterka, txakur minduaren antzera.
|
|
|
Eta osabak oihu egin zuen: ...ta leizean beheiti zihoala, piztien habia iduriko hartarantz, irrintzi izugarri hura egin zuen, eta, irrintziak edo irrintziaren oihartzunak uxaturik, ez dakit zazpi bele edo baterat jalgi ez ote ziren leizetik, nahiz eta neuri zazpi mila iduritu zitzaizkidan mementu hartan... baita gurekin etorri ziren sehiei ere, agi denez, zeren haiek guztiak ihesi baitzihoazen, korrika eta lasterka, oinazturak
|
harturik
bezala, zalgurdietarantz...
|
|
|
Aitzinetik ere ikusia nuen nik osaba Joanikot, posizione are irrigarriagoan, noiz eta Urbiaingo jauregian erori baitzen eskaileretan beheiti, kakontzia eskuan zuela; jauregiko egun hartan, ordea, osabak min har zezakeelakoan edo, izutu egin nintzen hatsarrean, eta ez nuen, halatan, irririk egin, harik eta osaba bera irriz hasi zitzaidan arte; lohiaren gainerat erori zen bertze egun hartan, alabaina, nola urduritasunaren eraginagatik fintasun eta sentikortasun orotarik kanpoan bainengoen, istantean hasi nintzen irri karkaraka, gogo biziz eta neure ezinegonari leku emanez, osabari baimendurik eskatu gabe. Berehala joan zitzaidan, ordea, irri egiteko gogoa!, zeren, ene irria aditu bezain sarri, tximistak
|
harturik
bezala zutitu baitzen osaba, eta, ukabila altxaturik, erran zidan:
|
|
|
Eta nik ez nian, bertzalde, Ubarneko etxeko heredero izan nahi, baina jainkotzat nituen Italiako pintore handien heredero, Rafaelena bere batez, aitari argi eta garbi adierazi nion bezala, bere denboran... Eta amak ere bazekik hori, zeren karta batean jakinarazi bainion hori guztia —eta, begiak urrunean galtzen zituela, malenkoniaren besoetan
|
harturik
bezala, erran zuen—: Bai, amagatik ezin gogarago itzuliko nindukek Urbiainerat... baina aitaren memoriak...
|
|
|
—Ongi duk... —erran zidan osabak, goibel eta desgogara hatsarrean, etsiak
|
harturik
bezala, edo jelosiak, hobeki, nik uste— Baina tentuz eta zentzuz ibil, zeren eta, etxerat itzuli bitartean, nihaur bainaiz hire aitaorde eta erantzule —erran zidan gero, irritsu, haren jelosiak harrotasunerat egin balu bezala.
|
|
|
Anaia salatzea bururatzen zitzaidan bigarren aldia zen hura, baina, lehenengoan ez bezala, orain ez nuen gibela eginen, zeren, aldeko eta aurkako argudioak balantzan jarri baino lehen, makurturik baitzegoen balantza orduko, neure zalantzarik gabeko deliberamendu haren alderat; eta zeren ezin barkatu bainion anaiari, haren falta eta hobena barkakizun ez zenean; eta zeren, falta haren ondorez, finean, zordun bainuen anaia, eta haren zorra ez zen nik kitatzekoa, baina lehenbailehen koberatzekoa. Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak
|
hartua
bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik. Eta banindoan, banindoan... eta mementu batean osaba Joanikoti lotzen ninduen zina oroitu nuen, ohorezko eta odolezko zina; ordea, osabaren bozaren gainetik bertze boz hura —guztiz enea— lehertu zen ene baitan, odolaren boza, ene esku eta ene begien boza, ene erraien boza eta gorputz osoaren boza, eta boz hark erran zidan ezen ene ohorea —zinezkoa eta minezkoa, eta ez txantxetakoa— jokoan zegoela eta zina hausteko eta hausteko, zeren eta ez bainengoen zinaren betetzerat behartua, zinezko ohorea ohorezko zinaren gainetik zegoenean; eta erraiten zidan, bertze hitz batzuekin, ezen gizon jokatu behar nuela eta ezin jar nezakeela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, eta amorosturik zegoen gainerat, ni bezala, eta ulertu behar zituen gizon baten obligantzak eta eginbeharrak, amorosiaz denaz bezainbatean.
|
|
|
aspaldi nerabilen asmo hori buruan, Axular handiaren antzera" gerotik gerora" utzia, batean honegatik, bertzean hargatik, estakuruz estakuru eta desenkusaz desenkusa: hondar bi urteotan, alabaina, ohikundeak eta usantzak alde baterat utzi, egiteko gibelaezinari zimendutik eta erroetarik lotu eta, borondateari behingoz leku egiten niola, gogor bezain gotor ekin nion lanari, sukar meneraezin batek
|
hartua
bezala, Plinio Zaharraren erranari nerraiola: Nulla dies sine linea, jaun Burugogor eta andere Pazientzia lankide.
|
|
|
Erran behar ote dizut, jaun André, nola ibili zen osaba Joanikot hurrengo egunetan, mapa bat hartu hemendik, bertze bat handik, erregela eta angelu neurtzailea eskuan, sukarrak
|
hartua
bezala bere kalkuluak egiten, ni haren aldamenean.... Eta erraiten zidan:
|
|
|
Zeren eta erraiten baitzuen aitak, konparazione, hura ezinezkoa zela eta bi bolak ziztu bizian aterako zirela, ezinbertzean, lehenak bigarrena jo ondoren. Ordea, kanoiak desarra egin zuenean, bertatik jaurtikirikako bola kasik geldi geratu zen mahai gainean, mahai gainean geldi zegoenak aitzina egiten zuelarik, tximistak
|
hartua
bezala.
|
|
|
Eta Lutherok aita jesuita lurrerat egotzi... eta honek gurutzea galdu zuen; eta ez don Laureano, zeina aita jesuitaren gibelean baitzegoen, eta ez herritarrak ere, zeinak don Laureanoren gibelean baitzeuden multzo berean, nehor ere ez zitzaion laguntzerat joan, zeren beldurrak airean baitzihoazen jada, deabruak
|
harturik
bezala, deabruarenganik ihesi.
|
|
|
Lehenago aipatu dizut, konparazione, nik hartu nuen deliberamendua, kapitainarekin itsasoratzekoa, uste nuelako ezen, modu eta manera hartan, iraganarekin hautsi eta iraganari ihes egin ahal izanen niola, beti aitzina, sukar batek
|
hartua
bezala, eta hala gobernatu ahal izanen nuela neure bizitza libertatearen bidetik. Zeren erraiten baitzuen Senekak:
|
|
|
Zakar ihardukitzen nion, baina egia izaki. Duela zortzi urte bizia aldatuko zidan berria
|
hartzean
bezala, zorabio hura berritzeko aukera izan nuen, geroan ere, aita erraten zidan izaki estrainio horren aitzinean.
|
|
|
Egunkari bat, hortxe. Eskua luzaturik,
|
hartu
bezala laxatzeko puntadan egon nintzen. Igandekoa zen eta, gainera, konpetentziakoa.
|
|
2001
|
|
|
Zinez, dotea deabruak asmatu duen azpijanik bihurriena da. Senargaiarentzat emazte hartzea tresna bat
|
hartzea
bezala da, izozgailua, telebisioa edo beste zerbait ukaitea bezala. Indian 400 milioi miserian bizi dira.
|
|
2002
|
|
|
Hitz horiek entzutean, handik lehenbailehen ihesi joatea pentsatu nuen, deabruak
|
hartua
bezala, horrela, ni aldarte gaiztoz haserre ikusirik, erosketari uko egin ziezaion. Erosleak, ordea, salerosketa itxi nahian, aurrea hartu zion nire asmoari, hamazazpi denario ordainduz eskura; nire ugazabak oztoporik gabe onartu zituen, pozik noski, nirekin asper asper egina zegoen-eta; eta, nire sudurraldea espartzumutur batez lotu eta gero, Fileboren esku utzi ninduen, hori baitzen nire nagusi berriaren izena, erroldak adierazten zuenez.
|
|
|
Baina ez zagon asko kontatzeko –azaldu zion Arantxak– Atzo aipatu nizuena besterik ez: sartu omen zitunan, jarri omen zitunan txoko batean, eta, Alexek neska bat ekarri zuenean, besteek hanka egin omen zitenan, deabruak
|
hartuta
bezala.
|
|
|
–Ezagutzen al dun? –galdetu zion Haritzekin zegoen mutilak, desengainua
|
hartuta
bezala. Arantxak irribarre egin zuen.
|
|
|
Badirudi, gainera, haurrek gaizki hartu zutela Whoopi, Oiartzunen zegoenean. Haurra eta batez ere haurra pilotarekin ikusiz gero, deabruak
|
hartua
bezala ihes egiten du.
|
|
|
Zoritxarrez beste ihesbiderik ez eta estrata batean gora jo nuen. Zakurrak nire aurretik tximistak
|
hartua
bezala alde egin zuen.
|
|
|
Jaregin eta joera bat zuen. Tximistak
|
hartua
bezala beheko baserrira jaisten zen, Atsesainera. Han bazuen, nonbait, kilikatzen zuen zerbait.
|
|
|
Eta biolina erosi, eta etxean jotzen hasi zenean, nola begiratzen nion, ahotik bitsa eta lerdea zeridala! Eta nola sentitzen nintzen ni neu ere, halakoetan, ipuin batek
|
hartua
bezala! Hainbesteraino, non, momentu haien eraginagatik edo, amets zoragarri bat izan bainuen haietako egun batean.
|
|
|
Horregatik, fraide atezainak amaren berria eman zidanean, tximistak
|
hartua
bezala egin nuen lasterka, Mundaiztik Gipuzkoako Enparantzako autobus geltokira, handik autobusean etxera. Iritsi baino lehenago, anbulantzia bat ateratzen ikusi nuen, argi horiak eta sirena hotsak dantzan jarriak zituena.
|
|
|
Josu R zabal eseri zen bere eserlekuan, atseden
|
hartuz
bezala. Haren atsedenak, alabaina, ez zuen luze iraun, zeren berehala hasi baitzen, xakeko jokalaria bailitzan, hurrengo mugimenduaren nondik norakoak oldozten.
|
|
2003
|
|
|
" eta orain, Joseba, zer?". Horrela, kargu
|
hartuz
bezala. Ez zen galdera, jakina.
|
|
2004
|
|
|
Zurbil zurbil gelditu zitzaidan, izotzak
|
hartua
bezala, erreakzionatzeko ezgai. Gero, oinez abiatu zen aterantz.
|
|
2005
|
|
|
Maitatzea, naturalki egiten da. Beharrezkoa da bizitzeko, ezinbestezkoa, jatea, edatea, edo hatsa
|
hartzea
bezala. Ez gintezke bizi jan gabe, edan gabe, hatsa hartu gabe.
|
|
|
Gure galderei silaba bakarreko erantzunak ematetik harantzago ez zela joango antzeman genionean, ordea, ez genuen gehiago insistitu. Zen bezala onartu genuen, baldres eta mutu, egunen batean gure artetik haizeak
|
hartuta
bezala alde egingo zuela asmatuz.
|
|
|
Irailaren lehenetik hasi nintzen jo eta su ikasten, eromenak
|
hartua
bezala. Gauetan, behin baino gehiagotan sartzen zitzaidan ama gelan, lotara joateko esatera, eta, azkenean, argia itzali behar izaten zidan, haserretu gabe baina.
|
|
2006
|
|
|
Bere baitatik gauza ezatseginak berriz heldu balitzaizkio bezala. Azken te xorta bat edan zuen kuraia
|
hartzeko
bezala, eta bere boz goxoarekin kontatu zigun:
|
|
|
Gutarikoak sakabanaturik, zuriek forteak nongura altxatzen, gutarikoak goseak hiltzen, zuriek erreserbak sortzen, gutarikoak bakantzen, zuriek arrantxoak sortzen, gutarikoak hantxe eskean, eurek ekin eta guk eutsi ezin. Eta halaxe, edo erreserbetara, edo bestela morroi, zerbitzari, neskame, puta –hitza ahoan min
|
hartuz
bezala askatu zuen– Eta erreserbetan ere arazo latzak, ze gero trena etorri zuan, eta lurrak lantzeko modu basa hori, eta etxeak eraikitzeko era doilor hori, eta hik ondo ezagutzen duan beste guztia, ze Renon bizi haiz, ezta. Odol nahasteaz beste ezer jakin nahi al duk?
|
|
2007
|
|
|
Aurreko aroko Volksgeista?, filosofikoa?? arbuiatu egiten da, baina aurreko aroaren historia tratatzeko modu guztia delako arbuiatzen dena (ez da guztiz baztertzen, haatik, herri bakoitzaren nortasun eta karakterearen kontzeptua?, herri erromatarraren izpiritua?, Niebuhr?, historialariak bere interpretazioan guztiz aintzat
|
hartzekoa
bezala).
|
|
|
ARNASA
|
HARTZEA
BEZALA
|
|
|
Arnasa
|
hartzea
bezala
|
|
|
Ibai aldeko argazkia CDen azpian ezkutatuxea ikusi zuenean, damuak harrapatu zuen. Agurearen presentzia antzematen zuen edanak eta erreak eragindako lausoaren atzean, kargu
|
hartuz
bezala. Hura haren musika aparatua zen, eta Gigi eserita zegoen besaulkiak urte askoan haren gorputzaren beroa baino ez zuen ezagutu.
|
|
|
Sargoriak mendean zuen arratsa. Haur aulkitxoei bultzaka pasatu ziren ama gazte batzuk begira geratu zitzaizkien, kanutoagatik edo kargu
|
hartuz
bezala, baina semeen irribarre inozoek arindu zioten amen destaina.
|
|
2008
|
|
|
Janari prestatuaren sailean sartzen dira hanburgerrak,
|
hartu
bezala jateko izaten dira, eta ez daude behartuta etiketak modu jakinean ematera.
|
|
|
Ez da izango han bertan zuku bat
|
hartzea
bezala, baina, tira, kalterik ere ez digu egingo...
|
|
|
Egun batean, ordea, Nataliaren gelan sartu ez beste. Natividadek emana zion ahizpa zaintzeko agindua, berak hirira joan behar zuen eta, egitekoren bat egitera?, haren begiradarekin topatu zen: Nataliak zurbil zurbil zuen aurpegia, izerdi hotzak
|
hartua
bezala, azala hezurrei itsatsia, halako eran, non, materiaren egitura hartan, begiak, betinguruak are handiagotuak, heriotzaren eremuan argizko bi iturbegi bizi?, guztiz nabarmentzen baitziren; bi begi baino gehiago, ordea, bi garrasi ziren haiek, isilak bezain ozenak, haragi setiatuak jaurtiak, erreboltatik zutenak sufrimendutik bezainbeste; hain ziren barru barrukoak eta hain ziren haragizkoak,...
|
|
|
Regina behean zegoen, konfiantza hartzen hasia, bera ere makinaren nondik norakoak aztertzen, baita makinaren osagaiak ukitzen ere, han eta hemen; soinua entzun zuenean, ordea, tximistak
|
hartua
bezala irten zen, lasterka, oihu eginez:
|
|
|
–Tuuu!?. Eta berriro kendu zuen eskua, tximistak
|
hartua
bezala, baina irri itxurako bat ere egin zuen jarraian. Handik aurrera, ekaitzaren ondoko barealdia bereganatzen zuela, bere buruaz ziur eta bere buruaren jabe, beste irri bat egin zuen, beste bat eta beste bat, eta, haur bihurri bat bezala sentitzen zela, berriro jo zuen soinua, berriro eta berriro, tuuu, tuuu eta tuuuuuuu!
|
|
|
Oihu ito bat entzun zen. Silverrek bikoiztu egin zuen bere pausoa, deabruak
|
hartuta
bezala baliatuz bere makuluaz; eta, istant baten buruan, bera eta biok ere gelditu egin ginen.
|
|
|
guk pentsatu bezala. Doktoreak Londresera joan beharra izan zuen bere gaixoez arduratuko zen beste sendagile baten bila; Squirea Bristolen egon zen lan eta lan; eta nik Jauretxean jarraitu nuen Redruth basozain zaharraren ardurapean, ia preso
|
hartuta
bezala, baina itsas ametsez beterik eta uharte ezezagunen eta abenturen irudikatze zoragarriak eginez. Orduak ematen nituen maparen gainean hausnarketan, eta ondo gogoratzen nituen bere xehetasun guztiak.
|
|
|
Gogoan dut haren besoetan nengoela negar egin nuela, hasperenik eta intziririk gabe, atsegin
|
hartuz
bezala, eta beharbada edertasunak bezalaxe zorionak ere neurri batetik gora tristura ematen duela erabaki nuen.
|
|
|
Kolpeak irribarre batekin hartzen dituzten boxeolariak bezala dira. Badakite muga batetik aurrera ez dituztela sentituko eta, erori beharra iristen bazaie, atseden
|
hartuz
bezala eroriko direla zerraldo, esan nuen. Ez nekien sendagilearen ahotik edo adiskide batenetik hitz egin behar nuen.
|
|
|
RAKEL ek serio begiratzen dio KEVIN i, kargu
|
hartuz
bezala.
|
|
|
NEKANE: (Kargu
|
hartuz
bezala) Zu ondo, bistakoa denez. Oso lanpetuta omen zeunden nirekin geratzeko, ezta?
|
|
|
Egun batean, ordea, Nataliaren gelan sartu ez beste –Natividadek emana zion ahizpa zaintzeko agindua, berak hirira joan behar zuen eta, egitekoren bat egitera–, haren begiradarekin topatu zen: Nataliak zurbil zurbil zuen aurpegia, izerdi hotzak
|
hartua
bezala, azala hezurrei itsatsia, halako eran, non, materiaren egitura hartan, begiak, betinguruak are handiagotuak –heriotzaren eremuan argizko bi iturbegi bizi–, guztiz nabarmentzen baitziren; bi begi baino gehiago, ordea, bi garrasi ziren haiek, isilak bezain ozenak, haragi setiatuak jaurtiak, erreboltatik zutenak sufrimendutik bezainbeste; hain ziren barru barrukoak eta hain ziren ha...
|
|
|
Regina behean zegoen, konfiantza hartzen hasia, bera ere makinaren nondik norakoak aztertzen, baita makinaren osagaiak ukitzen ere, han eta hemen; soinua entzun zuenean, ordea, tximistak
|
hartua
bezala irten zen, lasterka, oihu eginez:
|
|
|
" Tuuu!". Eta berriro kendu zuen eskua, tximistak
|
hartua
bezala, baina irri itxurako bat ere egin zuen jarraian. Handik aurrera, ekaitzaren ondoko barealdia bereganatzen zuela, bere buruaz ziur eta bere buruaren jabe, beste irri bat egin zuen, beste bat eta beste bat, eta, haur bihurri bat bezala sentitzen zela, berriro jo zuen soinua, berriro eta berriro, tuuu, tuuu eta tuuuuuuu!
|
|
2009
|
|
|
Bermearen bidez, jabeak ziurtatu nahi izaten du maizterrak
|
hartu
bezala itzuliko diola etxea, ohiko erabileran izaten diren aldaketak gorabehera.
|
|
|
Egunean 10 mikrogramo (µg) bitamina hartuz gero eta 1.000 miligramo kaltzio, hori lagungarria izango litzateke, eta kaltziorik hartu ezean, 2.500 mikrogramo bitamina hartu lirateke urtean hirutan (egunean 20 mikrogramo
|
hartzea
bezala litzateke).
|
|
|
Atseden tarte bat
|
hartzea
bezala izan liteke, besteekin ditugun betebeharrak ahaztu eta guk nahi duguna egiteko tarte bat hartzea.
|
|
|
Euskal santutegi bat XX. mendean liburua ikusitakoan, arratsalde hartan niri kontatzen aritu zitzaidana, orduantxe Mertxerentzat idazten ziharduena bera zela. Horregatik zegoen, egon ere, halako lehiatsu, gaiak
|
hartua
bezala borborka. Liburu horretan M. Urteagak. La mirada arqueológica en Arantzazu?
|
|
|
–Eta orain ikus ezazue zer egingo dudan??, baita ongi egin ere bere egitekoa: apurtu zuen, izan ere, liburua mila puskatan, sukar batek
|
hartua
bezala, eskuak indartsu eta hortzak estu, puskak tximiniara botatzen zituen bitartean; hartu zuen tximiniako koska batetik kaxa bat, nondik atera baitzuen pospolo bat; piztu zuen, eman zion su orri bati, osatu zen, handik gutxira, tximinian su eder bat, burrundara labur bezain zaratatsua egin zuena; jiratu zen Teofilo Maria, aurrean zituenei besoak zabaltzen zizkiela, esanez bezala:
|
|
|
–Nik neurea egin dut, eta atsegin izango ahal zenuten erakustaldia?!?; hasi zen ama sutsu txalotzen; hasi zen berdin don Anizeto, mihira zetozkiòn hitzei galga eman ezinik: . Ikusi al duze nola joan den Ana Karenina, deabruak
|
hartua
bezala. Esan nizuen sorginetakoa zela, eta sorgin bat bezala joan da azkenean.
|
|
|
–Ongi al zaude, Ada? Betzulo handiak dituzu, eta begiak su heze batek
|
hartuak
bezala?
|
|
|
Eta, hala, egin zuen egun hartan, sendagileak agindu bezala, lo eta lo; irakurri ere, irakurri zituen Ana Kareninaren orri batzuk, jakina, bezperan baino dexente gutxiago, halere? Eta iritsi zen ostirala, eta osasuntsu jaiki zen; jaiki baino lehen, haatik, ohean egon zen minutu batzuetan, begiak itxi eta ireki, ireki eta itxi, zalantza batek
|
hartua
bezala: izan zitekeen zalantza existentzial bat, edo izan zitekeen askoz ere kontu hurbilagoko bat, Adaren kasuan gertaerrazagoa zena, Adak ez baitzekien, esaterako, koruko saiora joango ote zen ez ote zen; lan atzeratua zuen, alde batetik, saiora joateko eragozpen, bezeroei ezin baitzien huts egin, haiekiko errespetua galdu ezean, baina, bestetik, zergatik izan behar zuen bere buruarekin hain estua, baldin eta enkarguak entregatzeko epean behin, bizitzan behin?
|
|
|
Hitz egiten zuen bitartean, Adari so egiten zion kalonjeak; gero,, barka iezadazue? esan zuenean, Nazariori begiratu zion; une hartan. Maria Bibiana izotzaldiak
|
hartuta
bezala zegoen, izeba Ernestina bezalaxe?, Nazario Orbek ezpainzapia ezpainetara eraman, ezpain ingurua garbitu, eta eskua luzatu zuen apaizaren norabidean etorkortasun handiz, hari esanez bezala: –Jarrai ezazu, don Anizeto?; eta apaizak jarraitu egin zuen, jakina, egoeraren guztiz jabe:
|
|
|
hain zuen adia poltsan jarria, antza, non, oinen ibiliaz ahaztuta, arin arin zihoan, haatik?, espaloiaren kontra estropezu egin baitzuen halako batean, erori ez erori, orduan ere, baina, eskuin besoa bere tokian!?, oreka berreskuratu eta aurrera jarraitu zuen arte; eta etxera iritsi zenean ere? sartu zen tximistak
|
hartua
bezala, zeharkatu zuen egongela?. Gaur ere berandu heldu zara, eta errezatu dugu arratsaldeko arrosarioa!, esan zion amak, hura deboziozko beroaldi sutsu bati zerraiòn (Pagoagara egindako joan etorri ugariez gain, bost misterioko hiru arrosario errezatzea zen Regina eneko bolada hartako ohitura, Ama Birjinaren agerketa zela-eta) hotzaldia bazen ere, iraganeko indarren inertziak eutsia?
|
|
|
–Gurasoak integrista hutsak ditut; izeba ere elizkoia da, baina beste gauza bat da; emakume aparta da, berezia; xehetasun bat kontatuko dizut, berezitasun horren erakusgarri: elizan sartzen zenean, orain ere berdin, ezer egin gabe egoten zen, hantxe eserita, ezpainak mugitu ere gabe, bake handi batek
|
hartua
bezala; galdetu genion anai arrebok, eta badakizu zer esaten zigun berak? –Ni entzutera etortzen naiz elizara, ez hitz egitera?.
|
|
|
Domingori sendoa eta biribila atera zitzaion lehenengo oihua: . Ez zen hil!?; bigarrena, aldiz?. Bizi da!??, dardara batek
|
hartua
bezala; ahotsaren hutsegite hura urduritasunaren ondorio izan zitekeen; edo izan zitekeen, halaber, kontzientziak, begien itxi ireki bateko tartean, formulatutako lehen zalantzarena ere, Teofilo Mariaren eta Damasoren hitzik gabeko begiradek. Damasorenak, batez ere, inkontzienteki eraginda; kontua da, baina, hain ukitu berezia eman ziola Domingoren dardarak esaldiari, non baieztapen hutsa behar zuenak?. Bizi da!??
|
|
|
simetriak egin zezakeen, ordenaren bidez, eta ordenaren bidez bakarrik?, lurreko bizitza eder? errealitate sakratuarekin ustez lotutako egien antzera, halaxe egin baitzuen aurkikuntza hura Nazariok, halako eran, non argialdi batek
|
hartua
bezala agertu baitzitzaion simetriaren kontzeptua, fabrikako ingeniariek egiten zituztèn planoak irakurtzen eta interpretatzen ikasi zuèn garaian; argialdi hark, baina, ez zuen Nazario plano bati begira hartu, Notre Dameko katedralari begira baizik, nora joan baitzen bere lagun min Mateo Sukunzarekin Eiffel dorrea bisitatu ondoren, biak ala biak Parisera eraman zituèn bidaia hartako egun batea...
|
|
|
Utziko ez zion, bada! Hurbildu zuen Adak hatza, apurka apurka, baina, ubelunea zentimetro batera zuenean, izuaren antzeko sentimendua errotu zitzaion, eskua erretiratzera bultzatu zuena, tximistaren abiaduran; halaxe geratu zen neska bizpahiru segundotan, izuak
|
harturik
bezala, Teofilo Mariaren itxuragabeko betarteak Benjamin Mariarena oroitarazi ziolako, beharbada, itzal bat tartean zebilen behintzat, hori seguru?, segundo hamarren batez; egokiera hartan, baina, poz giroak hartara lagundu ziolako, barrealdiak ere lasaituko zizkion barne tentsio guztiak?, baita Benjamin Mariaren heriotzaren shockak eragindako izualdiaren uhinak, denboraren joanean, gero eta ahul... esan nahi baita ez zela itzalak paralizatuta gelditu, eta bazuela, beraz, maniobratzeko ahalmen bat, handiagoa edo txikiagoa izan zitekeena, ikusteko zegoen hori?
|
|
|
hura; edo, bestela, aitaren Historia de las grandes batallas liburua hartu, eta handik kopiatzen zituen marrazkiak, sukar sutsu batek
|
hartuta
bezala, irudimenak gudu zelaira eramaten zuen bitartean, Termopiletatik Gurutzadetara. Historiara pasatutako heroien artean Rikardo Lehoibihotz zuen lehen eta gogokoen, eta Gurutzadetatik Waterloora, ezpatak ezpaten aurka, fusilak fusilen aurka eta kanoiak kanoien aurka, dinbi eta danba.
|
|
|
ez zen, seguru ezetz? sentipen bakarra izan, zegoèn puntuan egonda, plazer haiek naturaltasun handiz jasotzeko moduan baitzegoen, ez gauari itzalgaizka ostutako plazerak bezala, alegia, egunari eskubide osoz
|
hartutakoak
bezala baizik, balizko bekatuaren itzaletik eta errudun uste orotatik urrun?: hots, plazer haiek bereizteko ez ezik, neurtzeko moduan zegoen Domingo, zehaztasunez?
|
|
|
nola pentsa zezakeen, bada, Teofilo Mariak, bere ekintza hura Gabinori eta Gabinoren gorputzari probetxuzko gerta zekiekeenik, gorputzak ontzi komunikatuak balira bezala?; gorputzak, izan ere, ez ziren ontzi komunikatuak, azalak mugatutako ontzi bakartuak baizik, gorputz batetik eroritako eskua edo oina, belarria edo sudurra, betiko erortzen baitziren eta usteltzen, beste gorputzei itsatsi gabe; baina ez ote zuen arimak zeresanik auzi hartan guztian??; galdera egin orduko etorri zitzaion Damasori betiko erantzuna: trukua, trukua eta trukua?!, arima ere gizakiaren asmakizuna zelakoan; gero, begiak ireki, eta Teofilo Mariaren irudia ikusi zuen, herioak
|
hartuta
bezala, hain zegoen ustezko heroia zurbil eta hain zuen betartea argizariaren koloreko; orduan, baina, Damasok ez zuen begirik itxi behar izan; aitzitik, irudiari aurre egin zion, buruan biribildua zuèn oihua buruz jaurtitzen ziola: –Eroa eta mila aldiz eroa, zu, Teofilo Maria!?; horregatik, nola poztu zen Damaso don Zoilok iritzia eman zuenean, berearekin bat egiten zuena:
|
|
|
Handik aurrera, sukar batek
|
hartuta
bezala ibili zen Teofilo Maria; aitak arestian bota ziòn esaldia gogoan zuelako edo??, mesede ederra egingo liguke haien informazio ezkutua geureganatzeak???, ganbara osoko zoruari zorrotz begiratu eta leku batean eta bestean etzaten hasi zen, belarria zoruan jartzeko, ez zen lehenengo saioa, baina bai saiorik saiatuena?, ea behekoen hotsak entzuten zituen, alferrik, harik eta aitak esan zion ar...
|
|
|
JOANA. (aho zabalik, susto bat
|
hartuta
bezala) Sentitzen dut.
|
|
|
–Gurasoak integrista hutsak ditut; izeba ere elizkoia da, baina beste gauza bat da; emakume aparta da, berezia; xehetasun bat kontatuko dizut, berezitasun horren erakusgarri: elizan sartzen zenean, orain ere berdin, ezer egin gabe egoten zen, hantxe eserita, ezpainak mugitu ere gabe, bake handi batek
|
hartua
bezala; galdetu genion anai arrebok, eta badakizu zer esaten zigun berak? " Ni entzutera etortzen naiz elizara, ez hitz egitera".
|
|
|
Adaren ibilerak, Txaro agurtu eta etxerako bidean jarri zenean!; eskuin besoak saihets hezurren kontra hertsatua zeraman eskuko poltsa, estu eta zurrun: hain zuen adia poltsan jarria, antza, non, oinen ibiliaz ahaztuta –arin arin zihoan, haatik–, espaloiaren kontra estropezu egin baitzuen halako batean, erori ez erori –orduan ere, baina, eskuin besoa bere tokian! –, oreka berreskuratu eta aurrera jarraitu zuen arte; eta etxera iritsi zenean ere... sartu zen tximistak
|
hartua
bezala, zeharkatu zuen egongela –" Gaur ere berandu heldu zara, eta errezatu dugu arratsaldeko arrosarioa!" esan zion amak, hura deboziozko beroaldi sutsu bati zerraiòn (Pagoagara egindako joan etorri ugariez gain, bost misterioko hiru arrosario errezatzea zen Regina eneko bolada hartako ohitura, Ama Birjinaren agerketa zela-eta) hotzaldia bazen ere, iraganeko indarren inertziak e... " Lasai, ama:
|
|
|
hain begikotzat, non edertasuna simetriarekin lotu baitzuen azkenean, eta simetria ordenarekin, handik aurrera komenientziazko teoria sozial bat ere garatzen zuela, esaldi bakarrean laburbil daitekeena: simetriak egin zezakeen, ordenaren bidez –eta ordenaren bidez bakarrik–, lurreko bizitza eder... errealitate sakratuarekin ustez lotutako egien antzera, halaxe egin baitzuen aurkikuntza hura Nazariok, halako eran, non argialdi batek
|
hartua
bezala agertu baitzitzaion simetriaren kontzeptua, fabrikako ingeniariek egiten zituztèn planoak irakurtzen eta interpretatzen ikasi zuèn garaian; argialdi hark, baina, ez zuen Nazario plano bati begira hartu, Notre Dameko katedralari begira baizik, nora joan baitzen bere lagun min Mateo Sukunzarekin Eiffel dorrea bisitatu ondoren, biak ala biak Parisera eraman zituèn bidaia hartako egun batea...
|
|
|
Handik aurrera, sukar batek
|
hartuta
bezala ibili zen Teofilo Maria; aitak arestian bota ziòn esaldia gogoan zuelako edo –"... mesede ederra egingo liguke haien informazio ezkutua geureganatzeak..." –, ganbara osoko zoruari zorrotz begiratu eta leku batean eta bestean etzaten hasi zen, belarria zoruan jartzeko –ez zen lehenengo saioa, baina bai saiorik saiatuena–, ea behekoen hotsak entzuten zituen, al...
|
|
|
–Ongi al zaude, Ada? Betzulo handiak dituzu, eta begiak su heze batek
|
hartuak
bezala...
|
|
|
Eta, hala, egin zuen egun hartan, sendagileak agindu bezala, lo eta lo; irakurri ere, irakurri zituen Ana Kareninaren orri batzuk, jakina, bezperan baino dexente gutxiago, halere... Eta iritsi zen ostirala, eta osasuntsu jaiki zen; jaiki baino lehen, haatik, ohean egon zen minutu batzuetan, begiak itxi eta ireki, ireki eta itxi, zalantza batek
|
hartua
bezala: izan zitekeen zalantza existentzial bat, edo izan zitekeen askoz ere kontu hurbilagoko bat, Adaren kasuan gertaerrazagoa zena, Adak ez baitzekien, esaterako, koruko saiora joango ote zen ez ote zen; lan atzeratua zuen, alde batetik, saiora joateko eragozpen, bezeroei ezin baitzien huts egin, haiekiko errespetua galdu ezean, baina, bestetik, zergatik izan behar zuen bere buruarekin hain estua, baldin eta enkarguak entregatzeko epean behin –bizitzan behin– luzatzen bazen?; aitzakia bikaina zuen, bestalde:
|
|
|
Hitz egiten zuen bitartean, Adari so egiten zion kalonjeak; gero," barka iezadazue" esan zuenean, Nazariori begiratu zion; une hartan –Maria Bibiana izotzaldiak
|
hartuta
bezala zegoen, izeba Ernestina bezalaxe–, Nazario Orbek ezpainzapia ezpainetara eraman, ezpain ingurua garbitu, eta eskua luzatu zuen apaizaren norabidean etorkortasun handiz, hari esanez bezala: " Jarrai ezazu, don Anizeto"; eta apaizak jarraitu egin zuen, jakina, egoeraren guztiz jabe:
|
|
|
" Eta orain ikus ezazue zer egingo dudan...", baita ongi egin ere bere egitekoa: apurtu zuen, izan ere, liburua mila puskatan, sukar batek
|
hartua
bezala, eskuak indartsu eta hortzak estu, puskak tximiniara botatzen zituen bitartean; hartu zuen tximiniako koska batetik kaxa bat, nondik atera baitzuen pospolo bat; piztu zuen, eman zion su orri bati... osatu zen, handik gutxira, tximinian su eder bat, burrundara labur bezain zaratatsua egin zuena; jiratu zen Teofilo Maria, aurrean zituenei besoak zabaltzen zizkiela, esanez bezala:... " Nik neurea egin dut, eta atsegin izango ahal zenuten erakustaldia...!"; hasi zen ama sutsu txalotzen; hasi zen berdin don Anizeto, mihira zetozkiòn hitzei galga eman ezinik:
|
|
|
" Nik neurea egin dut, eta atsegin izango ahal zenuten erakustaldia...!"; hasi zen ama sutsu txalotzen; hasi zen berdin don Anizeto, mihira zetozkiòn hitzei galga eman ezinik: " Ikusi al duze nola joan den Ana Karenina, deabruak
|
hartua
bezala. Esan nizuen sorginetakoa zela, eta sorgin bat bezala joan da azkenean.
|
|
|
hala, bada ezetz esateko puntuan zegoenak baietz esan zuen, eta, eskuaren gainean bermatu eta zangoei bultzada ematen ziela, buruz behera jarri zen berandu gabe, ikusle emakumezkoen txalo eta mirespenaren erdian, oh la la eta oh la la!; haietako batek, gainera –masusta helduak gogora ekarri zizkionak–, besarkatu eta musu bat eman zion masailean, bentosa hots bat atera zuena, Domingok, ezpainen ukituarekin eta hotsarekin batera, sentipen ezin atseginagoa bereganatzen zuela: ez zen –seguru ezetz– sentipen bakarra izan, zegoèn puntuan egonda, plazer haiek naturaltasun handiz jasotzeko moduan baitzegoen –ez gauari itzalgaizka ostutako plazerak bezala, alegia, egunari eskubide osoz
|
hartutakoak
bezala baizik, balizko bekatuaren itzaletik eta errudun uste orotatik urrun–: hots, plazer haiek bereizteko ez ezik, neurtzeko moduan zegoen Domingo, zehaztasunez... nabaritu ere, halaxe nabaritu baitzituen, menturaz, emakumearen eskuak, bere eskuen gainean, ukitze azalera osoan; haren ilea, aurpegian halako kili kili atsegin bat eragin ziona, eta haren bularrak –haren bular puntak ere bai, segundo hamarren batez–, dar dar berezi bat eragin ziotenak... hain berezia, non horregatik joan baitzitzaizkion begiak, jarraian, emakumearen eskotera, pentsamendu atsegin bezain lizun bat gogoan, bizarduna ozen mintzatu zèn une berean:
|
|
|
Domingori sendoa eta biribila atera zitzaion lehenengo oihua: " Ez zen hil!"; bigarrena, aldiz –" Bizi da!" –, dardara batek
|
hartua
bezala; ahotsaren hutsegite hura urduritasunaren ondorio izan zitekeen; edo izan zitekeen, halaber, kontzientziak, begien itxi ireki bateko tartean, formulatutako lehen zalantzarena ere, Teofilo Mariaren eta Damasoren hitzik gabeko begiradek –Damasorenak, batez ere– inkontzienteki eraginda; kontua da, baina, hain ukitu berezia eman ziola Domingoren dardarak esaldiari, non baieztapen hut... " Bizi da?"; aita Sebastian, hasieran, nora ezean geratu zen, baina, nola esperientzia handiko gizona baitzen, berehala jarri zuen errekamaran gordeta zituèn argudioetako bat bere zerbitzuan:
|
|
|
Utziko ez zion, bada! Hurbildu zuen Adak hatza, apurka apurka, baina, ubelunea zentimetro batera zuenean, izuaren antzeko sentimendua errotu zitzaion, eskua erretiratzera bultzatu zuena, tximistaren abiaduran; halaxe geratu zen neska bizpahiru segundotan, izuak
|
harturik
bezala, Teofilo Mariaren itxuragabeko betarteak Benjamin Mariarena oroitarazi ziolako, beharbada –itzal bat tartean zebilen behintzat, hori seguru–, segundo hamarren batez; egokiera hartan, baina, poz giroak hartara lagundu ziolako –barrealdiak ere lasaituko zizkion barne tentsio guztiak–, baita Benjamin Mariaren heriotzaren shockak eragindako izualdiaren uhinak, denboraren jo... esan nahi baita ez zela itzalak paralizatuta gelditu, eta bazuela, beraz, maniobratzeko ahalmen bat, handiagoa edo txikiagoa izan zitekeena, ikusteko zegoen hori...
|
|
|
nola pentsa zezakeen, bada, Teofilo Mariak, bere ekintza hura Gabinori eta Gabinoren gorputzari probetxuzko gerta zekiekeenik, gorputzak ontzi komunikatuak balira bezala?; gorputzak, izan ere, ez ziren ontzi komunikatuak, azalak mugatutako ontzi bakartuak baizik, gorputz batetik eroritako eskua edo oina, belarria edo sudurra, betiko erortzen baitziren eta usteltzen, beste gorputzei itsatsi gabe; baina ez ote zuen arimak zeresanik auzi hartan guztian...?; galdera egin orduko etorri zitzaion Damasori betiko erantzuna: trukua, trukua eta trukua...!, arima ere gizakiaren asmakizuna zelakoan; gero, begiak ireki, eta Teofilo Mariaren irudia ikusi zuen, herioak
|
hartuta
bezala, hain zegoen ustezko heroia zurbil eta hain zuen betartea argizariaren koloreko; orduan, baina, Damasok ez zuen begirik itxi behar izan; aitzitik, irudiari aurre egin zion, buruan biribildua zuèn oihua buruz jaurtitzen ziola: " Eroa eta mila aldiz eroa, zu, Teofilo Maria!"; horregatik, nola poztu zen Damaso don Zoilok iritzia eman zuenean, berearekin bat egiten zuena:
|
|
|
hura; edo, bestela, aitaren Historia de las grandes batallas liburua hartu, eta handik kopiatzen zituen marrazkiak, sukar sutsu batek
|
hartuta
bezala, irudimenak gudu zelaira eramaten zuen bitartean, Termopiletatik Gurutzadetara –Historiara pasatutako heroien artean Rikardo Lehoibihotz zuen lehen eta gogokoen– eta Gurutzadetatik Waterloora, ezpatak ezpaten aurka, fusilak fusilen aurka eta kanoiak kanoien aurka, dinbi eta danba. Edo Hans Christian Andersenen berunezko soldadutxoa marrazten zuen –soldadutxo bilduma bikaina ere bazuen Teofilo Mariak–, beste soldadutxoen kontra jo eta ke... berunezko soldadutxoaren historiatik huraxe baitzen gehien gustatzen zitzaiona, soldadutxoak aurrera eta aurrera egiten zuela, herrena zen arren, heroirik heroienaren antzera:
|
|
|
Hala ere, inoiz ez zuen lortu zerbitzari hura bereganatzea. Ziba baten moduan mugitzen zen, etengabe bueltak emanez, ile luze beltza airearekin endredatuz eta gona ezker eskuin astinduz, suak
|
hartuta
bezala. Eskuak kiribildu, espazio fisikoari puska ikusezinak kendu eta lurrera botatzen zituen gero, sutara botako balitu bezala, mugimendu basati batez, inguruarekiko ezaxola.
|
|
2010
|
|
|
Erasok dioenez oso gauza mentala da. Eta lortu behar duzu asko lasaitzea, pixka bat lo
|
hartzea
bezala, muskuluak lasaitzea, eta, horrela, oxigeno kontsumo txikiagoa izatea. Geldi geldi egoten da apnealaria proban.
|
|
|
Eta, sukar batek
|
hartuta
bezala, irakurtzeari ekin zion. Egunak eta gauak ematen zituen, gerra liburuen artean:
|
|
|
Enarak ez zuen, ez, nire birika zimurtuaren zimurren artean habiarik egin, baina bai nire ariman, ausaz, benetan bainengoen udaberriak
|
hartua
bezala, bizikleta beti hartu izan dut geroztik udaberriaren ikurtzat?, bizitzari buruz baikor.
|
|
|
inoiz baino beltzago eta biribilago etorri zitzaidan, nola, baina, amaganako sentimendu aldaketa erabateko hura, egunetik gauera bezalakoa, urtebete baten buruan?, zeren tuberkulosiak jota egon nintzenean beharrezkotzat jotzen nuena ez bainuen beharrezkotzat jotzen jada?!?; hala, bada, nire nolabaiteko porrotak mintzen ninduen eta minezko malkoak eragiten, maitasunaren zabala, egun batetik bestera hain estu eta hain gabe?!?, nahiz eta ez nuen kanpora alerik ere bota, gorrotoaren indarrak eragotzita;. Ez duzu ezer esan behar?? galdetu zidan amak; bero behar nuen, baina izotzak
|
hartua
bezala nengoen, eta begiak iltzatu nizkion; gauza asko nituen esateko, edo gauza bakarra ote nuen, burura behin eta berriro etortzen zitzaidana, harpia bat zela esan nahi bainion, behin, bi aldiz, eta hamaika aldiz??, baina ez nion ezer esan; amak, ordea, ongi ikasia zekarren lezioa, azpilanak ere bere baldintzak zituen, ama bezalako aditu batek ongi ezagutu behar zituenak?, eta teatro kolpe bate... –Badakit argibideak nahi dituzula, baina horretarako etorri da Helena, berarekin hitz egin nahi baduzu??; larritu nintzen eta burua nahastu zitzaidan orduan?; amari begiratu eta ezpainetan irri garailea igarri nionean, ordea, ez nion amari dohaineko garaipenik eman nahi, ez horixe!?, erreakzionatu egin nuen:
|
|
|
bidean aurrera egitea, alegia, agur ere esan gabe, adeitasun jendetasun arauek agintzen duten agurrari uko egitea inori agur egiteko erarik errotikoena ohi da?, neska bazter utzita. Guztiaz ere, neure erabakiari eusteko motibo bat gehiago ere aurkitu nuen, nik emandako erantzun desatseginaren kariaz neskari zabal zabal geratu baitzitzaizkion begiak, izotzak
|
hartuak
bezala, eta horrek indartsu sentiarazi baininduen une batez, arestian menderatzailetzat jotzen nuena menderatua ikusiko banu bezala, baina hara zer diren gauzak: orduantxe damutu nintzen hartutako erabakiaz, hain zen neska hura ederra, eta orduantxe madarikatu nuen neure beldurra, gauzak erremediorik ez zuenean.
|
|
|
...rte hartan bertan aurkitu zuen pizgarria, Nafarroako Piedramillera izeneko herrian bai baitzegoen, antza, beste gurutze bat, Limpiaskoa bezalakoa, Kristo iltzatu bat zuena, gurutzetik askatzeko gai; gure ama ez zen Piedramillerara joan, baina lagunekin egoten zen, edo telefonoz deitzen zien ezer berririk ba ote zekiten; esan nahi dizudana da itxuragabeko aktibismo batean murgildu zela, sukar batek
|
hartua
bezala;. Atzo Limpiasen, eta gaur Piedramilleran?!, esan zion izeba Ernestinari; izebak, ohi bezala, bere axolagabetasunarekin erantzun zion?
|
|
|
galdetu nion;. Gaizki iruditzen zaiolako??; Ada penatuta zegoen, zinez, eta haren penak penatzen ninduen, eta orduan, haren begia alaitzeko edo, esan nion: . Hori ez da arrazoia, guri ere uko egin nahi ez badigu behintzat??; Adak besagainak altxatu zituen, etsiak
|
hartuta
bezala; eta nik, oilarraren paperean jartzen nintzela, honela amaitu nuen: –Ni neu joango naiz hurrengoan?.
|
|
|
me podría informar??? ; baina atsoak ezker eskuin mugitu zuen burua, tximistak
|
hartua
bezala.
|
|
|
" Bukatu dira Domingori eraman beharreko gaztak eta bukatu dira opariak" esan zuen;" Zergatik?" galdetu nion;" Gaizki iruditzen zaiolako..."; Ada penatuta zegoen, zinez, eta haren penak penatzen ninduen, eta orduan, haren begia alaitzeko edo, esan nion: " Hori ez da arrazoia, guri ere uko egin nahi ez badigu behintzat..."; Adak besagainak altxatu zituen, etsiak
|
hartuta
bezala; eta nik, oilarraren paperean jartzen nintzela, honela amaitu nuen: " Ni neu joango naiz hurrengoan".
|
|
|
" Señora: me podría informar...?"; baina atsoak ezker eskuin mugitu zuen burua, tximistak
|
hartua
bezala.
|
|
|
...rte hartan bertan aurkitu zuen pizgarria, Nafarroako Piedramillera izeneko herrian bai baitzegoen, antza, beste gurutze bat, Limpiaskoa bezalakoa, Kristo iltzatu bat zuena, gurutzetik askatzeko gai; gure ama ez zen Piedramillerara joan, baina lagunekin egoten zen, edo telefonoz deitzen zien ezer berririk ba ote zekiten; esan nahi dizudana da itxuragabeko aktibismo batean murgildu zela, sukar batek
|
hartua
bezala;" Atzo Limpiasen, eta gaur Piedramilleran...!" esan zion izeba Ernestinari; izebak, ohi bezala, bere axolagabetasunarekin erantzun zion... baina orduan ere ama ez zen isildu: " Sinesten hasia naiz ez duzula mirarietan sinesten, baina mirariak existitzen dira, Ernestina!
|
|
|
Enarak ez zuen, ez, nire birika zimurtuaren zimurren artean habiarik egin, baina bai nire ariman, ausaz, benetan bainengoen udaberriak
|
hartua
bezala —bizikleta beti hartu izan dut geroztik udaberriaren ikurtzat—, bizitzari buruz baikor.
|
|
|
bidean aurrera egitea, alegia, agur ere esan gabe —adeitasun jendetasun arauek agintzen duten agurrari uko egitea inori agur egiteko erarik errotikoena ohi da—, neska bazter utzita. Guztiaz ere, neure erabakiari eusteko motibo bat gehiago ere aurkitu nuen, nik emandako erantzun desatseginaren kariaz neskari zabal zabal geratu baitzitzaizkion begiak, izotzak
|
hartuak
bezala, eta horrek indartsu sentiarazi baininduen une batez, arestian menderatzailetzat jotzen nuena menderatua ikusiko banu bezala, baina hara zer diren gauzak: orduantxe damutu nintzen hartutako erabakiaz, hain zen neska hura ederra, eta orduantxe madarikatu nuen neure beldurra, gauzak erremediorik ez zuenean.
|
|
|
Eta, sukar batek
|
hartuta
bezala, irakurtzeari ekin zion. Egunak eta gauak ematen zituen, gerra liburuen artean:
|
|
|
Une hartan, izan ere, Helenari niòn maitasunaren isuria ez zen karta irakurri aurrekoa: ...kotzat jotzen nuena ez bainuen beharrezkotzat jotzen jada...! —; hala, bada, nire nolabaiteko porrotak mintzen ninduen eta minezko malkoak eragiten —maitasunaren zabala, egun batetik bestera hain estu eta hain gabe...! —, nahiz eta ez nuen kanpora alerik ere bota, gorrotoaren indarrak eragotzita;" Ez duzu ezer esan behar?" galdetu zidan amak; bero behar nuen, baina izotzak
|
hartua
bezala nengoen, eta begiak iltzatu nizkion; gauza asko nituen esateko —edo gauza bakarra ote nuen, burura behin eta berriro etortzen zitzaidana, harpia bat zela esan nahi bainion, behin, bi aldiz, eta hamaika aldiz? —, baina ez nion ezer esan; amak, ordea, ongi ikasia zekarren lezioa —azpilanak ere bere baldintzak zituen, ama bezalako aditu batek ongi ezagutu behar zituenak—, ... " Badakit argibideak nahi dituzula, baina horretarako etorri da Helena, berarekin hitz egin nahi baduzu..."; larritu nintzen eta burua nahastu zitzaidan orduan...; amari begiratu eta ezpainetan irri garailea igarri nionean, ordea —ez nion amari dohaineko garaipenik eman nahi, ez horixe! —, erreakzionatu egin nuen:
|