|
2013
|
|
|
Movember mugimendua da, bereziki rugbyarekin lotuta dagoen ekimena, baino ez kirol horri bakarrik. Urtean behineko ekitaldia da, eta izena ingeleseko Moustache bibotea eta November azaroa hitzak elkartzetik dator. Mugimenduarekin bat egiten duten gizonezkoek bibotea uzten dute azaroan zehar, eta, topaketak antolatuz, gizonezkoei eragiten dieten osasun gaiei inguruan kontzientziatzea da
|
haien
asmoa, hala nola, prostata eta barrabiletako minbiziak, gizonezkoen depresioa eta antzekoak. Jon Andoni Martin Movember 2Australiako mugimendua da jatorriz.
|
|
|
Portbou eta Cervera herrien bitartean, Frantziako muga zeharkatu dugu, eta xarma handiko txokoak ikusi ondoren iritsi gara Cotlliure herrira.Espainiako Gerra Zibilaren bukaera aldera, bertara jo zuen Antonio Machado poetak, ama lagun zuela, eta hantxe hil ziren biak, idazlea aurrena, eta handik hiru egunera ama. Bertako hilerrian daude hilobiratuta, biak hobi berean.Nire bi lagunek, hara joateko asmoa genuela adierazi nienean,
|
haien
izenean poetaren omenez zerbait uzteko eskatu zidaten, lore batzuk edo.Kotxea aparkatzeko nahi baino buelta gehiago eman ondoren, aurrena jendez lepo dagoen porturantz jo dugu, aldean daramagun bazkari legea itsaso aurrean egiteko asmoz. Aparta da lekua, harri landua eta zura bikain uztartzen duten eraikinak, kale zoko artez zainduak, eskailerak itsasertzeko haitz dotoreetan gora eta behera.Harmaila batzuetan gure jan edanak egin bitartean, Frantziako Armadako militarrak hasi dira txalupetan irteten, eta beste mordoxka bat binakako kaiak txalupetan arraunean azaldu dira.Agintari baten esanetara, denak bildu dira, eta hark esandako jolasak egiten hasi, umore ederrean.
|
|
|
Esan eta egin, garai batean erabiltzen zituzten ontzien modukoak eraiki, eta, ibili ibilian, lortu egin zuen halakoekin ozeanoak aldenik alde igarotzea. Gainera, parkearen kanpoaldean ikusgai daude balentria harrigarri
|
haien
lekukoak.Haren ildokoak dira, bestalde, aspaldiko egiptoarrak, hititak, olmekak, maiak eta Kanarietako guantxeak jatorri berekoak izan daitezkeela baieztatzen duten teoriak. Guztiek egin zituzten piramideak, eta eguzkiaren gurtzaile izanik, guantxeek izan ezik, azal zuriko bizardun jainkoak zeuzkaten.
|
|
|
Afaltzeko genuen guztia zen. Eta aitortu behar dut gurean asko baginen ere,
|
haiek
garai gogorrak ziren arren, ondo moldatzen ginela beti; goserik ez ezagutzeko moduan, bederen.
|
|
|
Nori eta niri gertatuko zitzaidala. Gure amak apuntatu ninduen eta segidan hartu ninduten. Mutiko egokia nintzen
|
haien
egitasmorako. Eta hasi ginen, pozik, bakoitza bere papera buruz ikasten eta antzezten.
|
|
|
Izan ere, euskaldunok, Europan kokatuta, hiru iturritako urez osatu dugu gure kultura.Iturri zaharrena Denboraren gauean galtzen da, eta Euskara da laga digun altxor handiena. Beste bi iturriak kanpotik datoz, eta Euskal Herriak, Europa osoak bezala, edan du
|
haien
uretatik. Lehenengoa Grezian jaio zen eta bestea Israelen.
|
|
2014
|
|
|
Egia bakarra, hirea nunbait; “mapa” ordez, ibilbide bat baino ez.Estimatzekoa, 1980 eta 1985 urteen artean gertatuarekiko hire kontakizuna, baina urte tarte horretan bestelako kontakizunik ere egongo huan, aurretik eta ondoren ere bestelako kontakizunik egin zitekeen moduan. ...liko batekin garaian zeuden ikuspegi kontrajarriak estaltzea alderdi zehatz baten mesedetan, ezker abertzalearen mesedetan historiaren faltsifikazio interesatu batentzako lan zikina egitea da.”“… Putreak elikatzeko hilobiak profanatzea bezalakoa…““…argialdi zerutiar…”“… oportunismo partidistaren menpeko morokila …”“…. Garai
|
haiek
bizitako batzuk oraindik hemen gara, eta, zeharo lerdotuta ez gaudenez, …”“… Gezurrezko mapa hori osatzeko beharrezkoa zen, …”Goia jotzen dek Lissagarayren hitzak aipatzean.Benetan izugarria. Atrebentziaz, aipatu nahiko nike hitza (idazkera) desarmatzearen garrantzia Estilo hau arrotza egiten zaidak, Azkoitiko Talde Antimilitaristako kide gisa ere.
|
|
|
Urrestillako dorreko erlojuaKOADERNO BERDEKO POSTALAK 24Urrestilla, 2014ko maiatzaren 22a Hamabost urterekin hasi nintzen elizako dorreko erlojuaren orduak zaintzen. Ordura arte, Xanti laguna igotzen zen dorrera astean behin erlojuaren bi pisuak igotzera,
|
haiek
baitziren erlojuaren ibilia bulkatzen zutenak. Ordutik aurrera, hamabost urtez aritu nintzen ni, hutsik egin gabe, haiek igotzen eta zaintzen.Astebeteko bidea egiten dute Urrestillan elizako dorreko erlojuaren bi pisuek erlojutik dorrearen hondora bitartean, korurako eskailerak hasten diren harrizko zoruraino.
|
|
|
Ordura arte, Xanti laguna igotzen zen dorrera astean behin erlojuaren bi pisuak igotzera, haiek baitziren erlojuaren ibilia bulkatzen zutenak. Ordutik aurrera, hamabost urtez aritu nintzen ni, hutsik egin gabe,
|
haiek
igotzen eta zaintzen.Astebeteko bidea egiten dute Urrestillan elizako dorreko erlojuaren bi pisuek erlojutik dorrearen hondora bitartean, korurako eskailerak hasten diren harrizko zoruraino. Gehienetan bakarrik joaten nintzen zapatu bazkalondoan, asterokoa lana egitera:
|
|
|
Zer diren, nola sortzen eta zabaltzen diren. Zergatik sinesten ditugun.
|
Haien
eragina aniztasunaren eraikuntzan eta bizikidetza harremanetan. Norbere estereotipo eta aurreiritziez jabetzea: norbere burua ezagutzearen garrantzia. Zer den aurrez aurreko sentsibilizazioa.
|
|
2015
|
|
|
Antena koek etxera deitu zuten, eta beste batzuk, ez dakit ziur nongoak ziren, Azkoitira etorri ziren.
|
Haiei
ez niela erantzungo esan nien, gehiegizkoa izaten ari zen. Egunak pasa ahala, lasaitzen joan da kontua, eta San Inazio hasieratik jada inork ez dit deitu.
|
|
|
Joxe Miel Barandiaranek bildutako ipuinak gure bailarako kontakizunekin lotu zituen Garmendiak, eta baita berriak sortu ere. Testuak osatuta, Iosu Arrietak irudiak erantsi zizkien ipuinei,
|
haiek
kolore erakargarriz jantzita biziaraziz.
|
|
|
Denboraldi hasieran hiru jokalari garrantzitsu lesionatu zitzaizkigun denboraldi guztirako, eta golpe gogorra izan zen taldearentzat. Hala ere,
|
haiei
indarra emateko asmoz eta garaipenak beraiei eskaintzeko asmoz, lanean jarraitu dugu burua makurtu gabe.
|
|
|
Espainian leku batetik bestera mugitu ziren!; eta, kontzientzia espainiar handia izan gabe ere, euskalduntzeko beharrik ez zuten sentitu, eta ez dira euskaldundu. Euskal Herriak ez zuen tresna politiko ekonomiko kulturalik
|
haiek
bereganatzeko, eta integrazioa, alderantziz gertatu zen.
|
|
|
Haatik, ziur egon, euskaldunek berek ahalegin gehiago egin zuten kanpotarrekin komunikatzeko, nahiz ikasitako gaztelania apurra oso urte gutxitan hala moduzko eskoletan jasotakoa izan. Euskaldun
|
haietako
hainbatek, eskola urria izanagatik, ez zuten euskaldun kontzientzia eta harrotasuna galdu, eta, haiei esker ere bagara egun euskaltzale. Halako gurasoek eta norbanakoek bai merezi dutela domina!
|
|
|
Haatik, ziur egon, euskaldunek berek ahalegin gehiago egin zuten kanpotarrekin komunikatzeko, nahiz ikasitako gaztelania apurra oso urte gutxitan hala moduzko eskoletan jasotakoa izan. Euskaldun haietako hainbatek, eskola urria izanagatik, ez zuten euskaldun kontzientzia eta harrotasuna galdu, eta,
|
haiei esker
ere bagara egun euskaltzale. Halako gurasoek eta norbanakoek bai merezi dutela domina!
|
|
|
Espainiatik etorritako gutxiengo batek, kontzientzia espainol sakona zutenak, euskal herriak espainiartzen enplegatu ziren, hizkuntzaz eta kulturaz; prentsak, irratiak eta telebistak lagundurik. Eskerrak, beste muturrean, euskaldun eskolatu erresistente gutxi batzuk egon direla; daukaguna, bere apalean,
|
haiei
zor diegu: Jakineko sortzaileei, Txillardegiri, euskaltzainei, ikastola eta euskalduntze alfabetatze sortzaileei; eta, jakina, euskaldundu diren etorkinei:
|
|
|
Datozen egunetarako ere hainbat ekintza antolatu dituzte. Apirilaren 1ean, asteazkena, prozesioko irudiak eramango dituzte parrokiara, eta
|
haiek
eramateko prest dauden boluntarioek kantzelara jo dezatela eskatu dute parrokiako arduradunek.
|
|
|
euskaraz, gazteleraz eta ingelesez. Istorioa herriko pertsona ospetsuen bitartez kontatzen da (Jorge Oteiza, Peña Floridako Kondea, Atano III.a, besteak beste),
|
haien arteko
elkarrizketa, eztabaida eta kontaeretan oinarrituta.
|
|
|
idazle bidean lagundu ordez, gorrotoz eta inbidiaz literatura lanak epaitu, ahoz, taberna erdian, zurruteroen begi belarrien aurrean, egilearen lotsa, auto kulpa eta ezgauza eta miseria eragiteko baino, benetako fusilamendua euskaldun batentzat. ...tan ari ote dira sasi editore, sasi katedradun potroso, idazle zapuztu, kritikagile tunante horiek guztiak Inkisizioaren iraupena bermatzen ez bada, euren egoa eta negozioak Euskal Literaturan eta Durangoko Azoka nartzisistan, gabonetako arbola gisan, urrezko hitzez beren izenak ikusteko ez bada. Inkisizioaren bihotzean ez dago ezer, ez euskalduntasunik, ez ezer, inguruko izarren argia eta materia
|
haien
erdigunerantz xurgatzea baino ez, kosmoseko zulo beltzek bezala. Inkisizioaren bihotzean zapaldutako obrak eta idazleak ez dira argitaratuko inoiz, bihotz beltz hori existitzen den bitartean.Zorrotz egindako hausnarketak behar dira, borreroak salatu, mamuak biluzi eta ahozko kritika erauzi paperetara, kritika bera aztergai aratza izateko, eta garbi ikusteko, akaberan, geure benetako koordenatuak zein diren jakiteko, alde batetik, eta bestetik, nondik jaurti, zeinen laguntzaz, noren kontra eta zelan zehazten diren kritika usteldu betiereko horiek.
|
|
|
Inkisizioaren bihotzean zapaldutako obrak eta idazleak ez dira argitaratuko inoiz, bihotz beltz hori existitzen den bitartean.Zorrotz egindako hausnarketak behar dira, borreroak salatu, mamuak biluzi eta ahozko kritika erauzi paperetara, kritika bera aztergai aratza izateko, eta garbi ikusteko, akaberan, geure benetako koordenatuak zein diren jakiteko, alde batetik, eta bestetik, nondik jaurti, zeinen laguntzaz, noren kontra eta zelan zehazten diren kritika usteldu betiereko horiek. Gerran gaude, jo eta su, botere gehiegikeriaren munstroek (poesia irakurtzen duten munstroek) gobernatzen dute Letren Errepublika, eta
|
haien
begikoa izatea da euskal idazlearen estrategia bakana. Galbahetik pasatu nahi ez duenak larrutik ordainduko du.
|
|
2016
|
|
|
Tokiko hedabideen kontsumoak Hekimeneko hedabideen kontsumoaren erdia osatzen dute honez gero. Hedabide tematikoek ere igoera izan dute 2016an, %31 ingurukoa, baina
|
haien
kontsumoa ez da iristen euskal hedabideen kontsumoaren %5era.
|
|
|
Gaur egun, Gizakia Helburu programak 437 pertsona eta
|
haien
familiak artatzen ditu profil ezberdinetakoak. “Badaude baliabide ekonomiko edo familiarrik ez dutenak, gurasoek belarritik helduta eramaten dituzten gazteak, hogeitaka urterekin ikasketak bidean utzi dituztenak.
|
|
|
Iluntzen denerako Hansel eta Gretel baso barrenean galduta egongo dira. Ipurtargia ezagutuko dute orduan,
|
haien
bihotzak eta ametsak argituko dituen izaki magikoa. Goizeko eguzkia agertzearekin batera txokolatezko etxea aurkituko dute.
|
|
|
Zakel Zaltuk irratsaioan" errelato historiko mastekatua" egin nahian elkartu dira Ekaitz Etxezarreta, Juan Bautista Mendizabal eta Xabier Arenaza. Herriko historia modu erraz eta jostagarrian kontatzea da
|
haien
asmoa. Orain arte bost saio egin dituzte, eta interneten daude entzungai.
|
|
|
Nafarrek gure zelaian bat eta hiru irabazi zuten pronostiko guztiek beste era bateko emaitzak aurreikusten bazuten ere. Lehen itzuliko estropezua ahaztu eta etxean galdutako hiru puntu
|
haiek
berreskuratu beharrean da Igor Quindosen taldea.
|
|
|
Nola igaro zenituen albistea jakin ondorengo minutu
|
haiek
–
|
|
|
Familiari eta lagunei abisatu nien lasai egoteko badaezpada,
|
haiek
bazekitelako noiz iritsiko nintzen Bruselara. Eta gero, ez nuen denbora libre askorik eduki, komunikabideak deika hasi zitzaizkidalako.
|
|
|
9.000 musikarik hartuko dute parte.
|
Haietatik
5.000 Europako herrialdeetako 160 musika eskoletatik etorriak izango dira eta beste 4.000 lagun, Euskal Herriko eskoletakoak. Azkoitiko Bizkargi Musika eta Dantza eskolatik, Dantza Taldea eta Gazteen abesbatzak parte hartuko dute, guztira 60 ikasle inguru.
|
|
|
Eta nola ez, euskal preso politikoak bidelagun aktiboak ditugu.
|
Haien
ekarpenak bilatu ditugu txostenak osatzeko eta eztabaida prozesuan partaide izan daitezen saiatuko gara etengabean. Erabakiak hartzeko batzarretan haien ahotsa entzun dezagun, haien jarrera eta bozka ere presente egon dadin.
|
|
|
Haien ekarpenak bilatu ditugu txostenak osatzeko eta eztabaida prozesuan partaide izan daitezen saiatuko gara etengabean. Erabakiak hartzeko batzarretan
|
haien
ahotsa entzun dezagun, haien jarrera eta bozka ere presente egon dadin. Baina hori ez da nahikoa.
|
|
|
Haien ekarpenak bilatu ditugu txostenak osatzeko eta eztabaida prozesuan partaide izan daitezen saiatuko gara etengabean. Erabakiak hartzeko batzarretan haien ahotsa entzun dezagun,
|
haien
jarrera eta bozka ere presente egon dadin. Baina hori ez da nahikoa.
|
|
|
Baldintza horiek guztiek eragin zuten 2014an Foru Aldundiak erabakitzea Arteleku itxi beharra zegoela, eta, era berean, beste zer egin zitekeen pentsatzea. Hainbat artistarekin hitz egin zuen Foru Aldundiak, eta
|
haiek
garbi ikusi zuten azken urteetako joera batzuk alboratu eta oso bestelako eredu baten alde egin behar zela.
|
|
|
Halako batean, norbait igoko zen eszenatokira eta bandera bat eskuan hartuz, normalean espainola, gasolina txorrotada bat bota eta su emango zion. Ikurrinak eta bestelakoak ere erretzen ziren talde horren kontzertuetan noizbehinka, baina hango musikaren indarrak bilduko gintuen ikuspegi ezberdinetako gazteak (pentsa, Azkoitian bertan, gurutze santuaren suaren txinpartek kontzertu
|
haietako
berezko iluntasuna argitzera ere iritsi ziren).
|
|
|
Espainiar banderarekiko adar jotze umiliagarritzat hartu izango zuten Udalaren erabakia, ikustea besterik ez baitago nola berreskuratu zuten gaia eta denbora batera beste sententzia baten bidez agindu berri bat inposatu. Alegia,
|
haiek
bai, espainiar epaileak ondo ulertu zuten bidali nahi izan zitzaien mezua: bandera horrek ez gaitu ordezkatzen.
|
|
|
Ez Europakoak eta ez Espainiakoak ez gaitu ordezkatzen eta nahiko genuke mezu hori era batera edo bestera adieraziko lukeen erabakia hartu izan balu udal gobernuak. Epaileak bai, oraingoan bai,
|
haiek
garbi ulertu dute Udaletik eman nahi izan duten mezua: lasai, gu gauden bitartean zuen esanetara duzue Azkoitiko Udala.
|
|
|
Hainbat gauza daude webgunean: egungo euskalkiak,
|
haien
sorlekuak, euskara batua... Nola egin duzu bilketa hori. Urte askotako lana da.
|
|
2017
|
|
|
Bezeroekin ondo moldatzeko, onena pazientzia handia izatea da, baina askotan zaila izaten da. Zer nahi duten jakitea eta
|
haien lekuan
jartzea ezinbestekoa da, haiek ahalik eta ondoena ulertzeko eta atenditzeko. Egun guztiak ez dira berdinak izaten, ezta bezeroak ere, baina, hala eta guztiz ere, ahal dudan neurrian saiatzen naiz bakoitza ahalik eta ondoena tratatzen.
|
|
|
Bezeroekin ondo moldatzeko, onena pazientzia handia izatea da, baina askotan zaila izaten da. Zer nahi duten jakitea eta haien lekuan jartzea ezinbestekoa da,
|
haiek
ahalik eta ondoena ulertzeko eta atenditzeko. Egun guztiak ez dira berdinak izaten, ezta bezeroak ere, baina, hala eta guztiz ere, ahal dudan neurrian saiatzen naiz bakoitza ahalik eta ondoena tratatzen.
|
|
|
Gauza txiki eta iheskorren balioa. Zentzumenak pizten dituzten
|
haiek
. Keinu konplize bat, irribarre bat, oilo ipurdia edo aspaldian hartu ez dugun usain horrek tokitik mugitu gabe eragin digun bidaia.
|
|
|
Hiru bideo hoberenak egin dituzten taldeetako kideek eta baita
|
haien
tutoreek ere – jasoko duten saria ondokoa da: Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak antolatutako Irlandarako bidaia kulturala (7 egunekoa, ekainaren 28a eta uztailaren 5a bitartekoa).
|
|
|
Berriz esan nien benetan bizi izan nintzela baserri hartan; iragarkiaren gisako baserri horretakoa nintzela jatorriz, eta askoz zehaztasun gehiago esan eta aipatu nizkien, bai
|
haiei
eta bai entzun nahi zuen orori. Egia esaten ari nintzen.
|
|
|
Nire lana, labur esanda, familiako bi haurrekin euskaraz aritzea da: eskolatik ateratzen direnean
|
haiekin
egon, hamaiketako eta meriendak antolatu, etxeko lanekin lagundu… Gurasoak iristen diren artean umeen ardura hartzea, azken batean.
|
|
|
|
Haiei esker
dut, egia esan, New York hiria eta inguruak ezagutzeko aukera. Beraz, nahiz eta ez den norbere erara bizitzea bezalakoa, bizipen honek ematen dituen alde onei heldu behar zaie.
|
|
|
Horrek euskararen eta euskal kulturaren –janaria, musika, liburuak, filmak…– gaineko interes handia pizten die haurrei. Amarekin txikitatik euskaraz aritu izan dira umeak, eta nik uste horixe sustatzen jarraitzea eta hobetzea nahi dutela, egunero
|
haiekin
arituko den beste norbait izanda. Amaren familia euskalduna denez, udaro joaten dira Euskal Herrira ere.
|
|
|
Hantxe zegoen, izan ere, gure bizitoki berria; edo zaharra, aita amek ziotenaren arabera. Muino handia esaten zioten
|
haiek
.
|
|
|
Barruko izpirituek babesa bermatzen zuten, gure ametsen zaindariak ziren, eta baita neska mutikoon jolas begiraleak ere. Harri sendo
|
haiek
beroa barruan mantentzen zuten. Gauez egur zaharren soinuek kulunkatu egiten gintuzten eta egunez eginkizun xumeen lantokia zen.
|
|
|
Behin, aita agertu zen izerditan, arnasestuka, eta osabari laguntza eskatu zion berehala.
|
Haiekin
joateko agindu zidan gero, hainbat zorro, larru, tramankulu, eta arma soinean hartuta. Ehizara abiatuko ginela uste nuen, baina oker nengoen.
|
|
|
Arriskuan geundela iritzita, erasora jo zuen aitak berehala. Aldez aurretik ziurtatu zuen, noski,
|
haietako
beste inor ez zegoela inguruan. Eta halaxe zirudien, gure onerako.
|
|
2018
|
|
|
Noizbehinka, ordea, inguruko herrietara ere joaten gara; esaterako, aurten Getariako Musika Bandak egin digu bisita, eta kalejira eta kontzertu batekin alaitu ziguten herria. Gainera, gutako batzuek
|
haiekin
jarduteko aukera ere izan genuen, bi musika bandek bat eginez eta harremanak sendotuz. Horren truke moduan, hurrengo urtean Azkoitiko Musika Bandak kontzertu bat joko du Getariako parrokian.
|
|
|
Aitortzen dut zenbait une deseroso sor litzakeela balizko adiskidetasun horrek. Esate baterako, ez dut neure burua kuartelean ikusten, haur
|
haietakoren
baten urtebetetzea ospatzen, baina ezta adiskidetasun horri oztopoak jartzen ere.
|
|
|
Ainhize Azpiazu (1996), Garazi Urdalleta (2000), Piuquen Suárez (2000), Maria Santizo (2001) eta Oihane Urain (2002) Zubiberri Gimnastika Erritmikoko bost taldekide dira. Euskadiko txapelketa irabazi berri dute, eta Maxixatzenek argitara atera du
|
haiek
urteetan ezkutuan egindako lana.
|
|
|
Lehiaketa garaian, astean hamar orduz aritzen gara entrenatzen. Lourdes Muñoz eta Visi Gutierrez dira gure entrenatzaileak, eta
|
haiekin
aritzen gara astelehenetan eta asteazkenetan 18:00etatik 20:30era bitartean, eta ostiraletan 15:30etik 20:30era.
|
|
|
1992an, udalak lehiaketara atera zuen antzokia, eta orduz geroztik hemen lan egiten dugu. Hasierako garai
|
haietan
, proiektatze lanetan beste pertsona bat aritzen zen. Nik garbiketa, mantentze lanak eta bestelakoak egiten nituen.
|
|
|
Txapelak eta abarketak ekoizten ziren enpresa
|
haietan
. Hijos de Hurtado de Mendoza 1846an sortu zen, eta egunean 1.700 txapel egitera iritsi zen.
|
|
|
Abarketagintza sektorean nagusi izatera heldu zen Azkoitiko industria; izan ere, lan horretarako 72 makina zituen, eta estatu guztian beste 25 makina bakarrik zeuden, horietatik 13 Gipuzkoan. Gauzak horrela, 1922an herrian 3.000 langile zeuden,
|
haietatik
1.250 lantokietan eta gainerako 1.750ak etxeetan. Garai hartarako zenbaki ikaragarria da, kontuan harturik Azkoitiko populazioa ez zela 7.000 biztanlera heltzen.
|
|
|
Horrela, industriaren lehen eraketan, hemengo langile klaseak ez zuen kontzientzia politikorik, eta, ondorioz, lehen grebek ez zuten oinarri ideologikorik edo klase sentimendurik izan. Greba
|
haien
helburu bakarra zen soldata igoerak lortzea, bizi mailaren eta lehengaien prezioen igoera etengabeei aurre egiteko.Mobilizazioen hastapenakAntza denez, herriko langileen lehen mobilizazioa 1890ean gertatu zen, eta bertan 300 langile inguru manifestatu ziren konpetentziaren desagerpena eskatzeko. Handik bost urtera, langileen lehen antolaketa saioak izan ziren, eta Sociedad de Socorros de Obreros Católicos del Purísimo Corazón de María izena hartu zuen erakundeari bidea eman zioten.
|
|
|
Txapel eta jute enpresetako langileek, berriz, laneko ordutegia laburtzea eskatzen zuten, eta eguneko lanaldia ordu eta erdi gutxitzea lortu zuten.1914ko abuztuaren 4an hasi zen Lehen Mundu Gerra, eta ordura arte enpresek zuten egoera osasuntsuak gainbehera kezkagarria izan zuen. 1917an, herritarrak gorriak ikusten ari zirela eta, alkateak erabaki zuen Errukietxearen bitartez egunero 50 janari errazio zabaltzea herriko familia behartsuenen artean;
|
haien
erdiak ugazabek ordaintzen zituzten, eta beste erdiak, berriz, herriak. Baina hori ez zen konponbidea, eta udalak herriko lan batzuk jarri zituen martxan bertoko jendeari lana eman eta soldata ordaintzeko; besteak beste, Miserikordi Etxetik Hurtadoko zubiraino bidea egin eta kanposantua handitu zuen.1918ko ekainaren 11 eta 12an, abarketa sektore osoa atera zen kalera grebara deitzeko, guztira 1800 langile inguru, eta soldata %25 igo zedila eskatu zuten.
|
|
|
Bitartean, San José sindikatuko kideek ez zuten horrelako arazorik, momentu txarrenetan ere nagusien babesa izaten baitzuten. Lehenen erresistentzia kutxa txanponik gabe geratu zen batean, adibidez, San José sindikatu katolikoko ezkonduek hiru eta ezkongabeek bi pezeta jaso zituzten nagusien aldetik, eta beste bi sindikatuen aurka sekulako propaganda egin zuten.Ezin alde batera utzi Elizak sindikatu
|
haiengan
eta oro har langileen eguneroko bizimoduan izan zuen eragina. Horrela, Sindicato Católico Obrero erakundea Loiolako jesuitek babestua zegoen, eta Sindicato Católico Libre dominikoek bultzatzen zuten.
|
|
|
Esan dezakegu enpresariek eta Elizak ez zituztela langileen lan kontuak bakarrik kontrolatzen:
|
haien
jakineko portaera eta mentalitatea ere moldatzen ahalegintzen ziren, langile diziplinatu eta otzana beti beraien esanetara edukitzeko. Hori horrela, ezagutu zen erromerietan dantza lotua egiteagatik langileei bost duroko isuna ipinitako nagusirik ere.
|
|
|
«reconocimiento de la libertad cristiana del obrero fuera del trabajo de taller».Eta zer esan aldi hartan emakumeak lantokietako langile moduan zuen rolaz? Produkzioak etekin oparoa izateko, soldatak murriztea zen bideragarriena, eta emakumeen eskulana zen nagusientzako irtenbidea,
|
haiek
gizonezkoek baino soldata dezentez txikiagoa kobratzen baitzuten. Emakumeek mobilizazioetan parte hartze goraipagarria izan zuten arren, eta haietako askok sindikatuetako kide izan eta partaidetza eraginkorra izan bazuten ere, sindikatuak kexatu egiten ziren emakume ezkonduek etxeko lanak egin eta umeen zaintzan aritu beharrean lan egiten zutelako.Mende eta erdi lehenago matxinadan izandako protestetan, Azkoitiko gizon eta emakumeak protagonista miresgarriak izan ziren; bada, greba haietan ere hala gertatu zen, kasu batean jauntxoek eta bestean nagusiek ezarritako baldintza gogorrei aurre egiteko beharrak eraginda.
|
|
|
Produkzioak etekin oparoa izateko, soldatak murriztea zen bideragarriena, eta emakumeen eskulana zen nagusientzako irtenbidea, haiek gizonezkoek baino soldata dezentez txikiagoa kobratzen baitzuten. Emakumeek mobilizazioetan parte hartze goraipagarria izan zuten arren, eta
|
haietako
askok sindikatuetako kide izan eta partaidetza eraginkorra izan bazuten ere, sindikatuak kexatu egiten ziren emakume ezkonduek etxeko lanak egin eta umeen zaintzan aritu beharrean lan egiten zutelako.Mende eta erdi lehenago matxinadan izandako protestetan, Azkoitiko gizon eta emakumeak protagonista miresgarriak izan ziren; bada, greba haietan ere hala gertatu zen, kasu batean jauntxoek eta bestea...
|
|
|
Produkzioak etekin oparoa izateko, soldatak murriztea zen bideragarriena, eta emakumeen eskulana zen nagusientzako irtenbidea, haiek gizonezkoek baino soldata dezentez txikiagoa kobratzen baitzuten. ...oetan parte hartze goraipagarria izan zuten arren, eta haietako askok sindikatuetako kide izan eta partaidetza eraginkorra izan bazuten ere, sindikatuak kexatu egiten ziren emakume ezkonduek etxeko lanak egin eta umeen zaintzan aritu beharrean lan egiten zutelako.Mende eta erdi lehenago matxinadan izandako protestetan, Azkoitiko gizon eta emakumeak protagonista miresgarriak izan ziren; bada, greba
|
haietan
ere hala gertatu zen, kasu batean jauntxoek eta bestean nagusiek ezarritako baldintza gogorrei aurre egiteko beharrak eraginda.
|
|
|
Astelehenetako elkarretaratzera noizean behin joaten dira, eta ez daude ados Alderdi Popularrak pentsioak %0, 25 areagotzearekin.
|
Haien
ustetan, desadostasun hori aldarrikatu beharra dago pentsio duinak lortzeko. «Batez ere, gure pentsioak hobetzeko joaten gara elkarretaratzera, baina ondorengoengatik ere bai, hein batean», azaldu dute.
|
|
|
Hala, pozik eseri zen mahaian gosaltzera, telebistaren aurrean, mundua nola esnatu zen jakinarazten zioten bitartean. ...iak eginahal bizian ari zirela lan finko duina sortzeko, bankariak amorratzen zeudela euren irabaziak banatzeko, justizia jakinduriaz banatu nahiak bizi zituela epaileak, hedabide handiak egia jakinarazten saiatzen zirela, Eliza lorik egin gabe zebilela jendeari eguneroko ogia eman ahal izateko… Hartan, bat batean konturatu zen Pinotxo morala, arrazoia edo egia hainbeste defendatzen zebiltzan
|
haien artean
inori ez zitzaiola sudurrik luzatu edo ez zitzaizkiola asto belarri nabarmenak irten…
|
|
|
Lasak gogorarazi duenez, enplegua eta okupazioa ezinbesteko elementuak dira gizarte inklusiorako, eta aukera berdintasuna bermatzeko, pertsona guztien mesedetan, eta baita
|
haien
autonomian ere. “Lantegi babestuek rol garrantzitsua betetzen dute, beste gizarte enpresa batzuek bezala, pertsona desgaituen nahiz baztertuen birgizarteratzea eta laneratzea bultzatzerakoan.
|
|
|
Gure lurraldearen ekonomian tradizio historikoa eta indar handia daukate, gainera”. Lehia baldintza normaletan, halako lantegiek edo enpresek zailtasunak izan ditzakete kontratuak lortzeko; horregatik, aukera bermatu behar zaie, parte har dezaten kontratu publikoen edo horien sorta jakin batzuen esleipen prozeduretan, edo
|
haien
exekuzioa gordetzeko, enplegu babestuko programen esparruan.
|
|
|
Hala ere, burutik kendu ezin nuen irudi bat nuen bueltaka; trikitia bizkarrean hartu eta BECeko oholtza gainera nindoala. Aulki guztien artetik, panderojolea lagun hartuta, bertsolariei egin zitzaizkien txaloaldi itzel
|
haiek gabe
, baina oholtza gainera igo eta bi pieza jotzen nituela.
|
|
|
Eta beti euskara eta euskal kulturaren alde.
|
Haiek
jakin dute entzuleria bereganatzen. Txapelketei balioa ematen, eta txapelketak ongi kudeatzen.
|
|
2019
|
|
|
|
Haien
ostean, eta boto kopuruan alde dezenterekin, Vox alderdiak 94 boz jaso ditu. Ciudadanosek, berriz, 22 boz, PACMAk hamazortzi boto, PUM+ Jk hamasei boz, Recortes Cerok sei boto, EBk hiru boto eta ELAK PCTE boto bat.
|
|
|
Ezin dugu onartu sufrimendua luzaraztea, ezin dugu onartu urrunketak milaka pertsonen osasuna jokoan jartzea, ezin dugu onartu umeen haurtzaroa hipotekatzea eta ezin dugu onartu adineko pertsonen egoerari oztopo gehiago jartzea. Ezin dugu onartu euskal presoen egoerak duela 10, 20 eta 30 urte bezala jarraitzea,
|
haien
gaixotasun larriekin jolasten jarraitzea, salbuespen neurriekin jarraitzea. Zuzenbide estatu batean, egoera hauek guztiak onargaitzak eta jasangaitzak dia, eta konponbidearen eta bakearen bidean jarraitzea ezinbestekoa da.
|
|
|
Dispertsioaren biktimen aitortza eta memoria lortzeko lanean ere jarraituko dugu, espetxe politika honek sortzen duen sufrimenduak hamasei hildako eragin dituelako eta
|
haien
senide edo lagun presoak bisitatu ahal izateko errepidean bizia galdu duten pertsonek aitortza merezi dutelako: salbuespen espetxe politika baten biktimak dira, dispertsioaren biktimak.
|
|
|
Bestalde, Udalak adierazi duenez, egitasmoaren helburua programan parte hartzen ari diren ikasleen gurasoak" euskarara erakartzea" ere bada, baita
|
haiek
euskararen erabilerarekiko" jarrera positiboa" izatea ere.
|
|
|
Hogeita hamar gazte inguruk osatzen dute K bareta: dantzariak, abeslariak, aurkezlea, garbitzailea, jostuna, aretoaren jabeak, etab. Urte askoren ostean, antzokia K baret bihurtu eta arrakasta izatea da
|
haien
helburua, baina badira bidean harriak jartzen dizkietenak ere. Ameslariak, beldurtiak, faltsuak, perfekzionistak, harroputzak, zoroak, maitagarriak, urduriak… Perfil ezberdinetako pertsonek osatzen dute ametsetako mundua, baina amets berari jarraiki dihardute lanean.
|
|
|
Musikari azkoitiarrak adierazi duenez, Euskal Herriko Oi! topagunea egitea zen
|
haien
asmoa: " Denbora da Euskal Herrian ez dela halako jaialdirik egiten, eta zerbait antolatu nahi genuen".
|
|
|
Udalak joan zen apirilean aurreratu zuen egoitzaren tokialdaketa ez dela bideragarria epe labur eta ertainean, eta hori kontuan hartuta, egoitzaren erabiltzaileentzat eta
|
haien
familientzat garraio zerbitzu berezi bat martxan jarriko zuela. Diputatuarekin bilera egin ondoren, berritu egin du asmo hori udalak eta" egoitzarako garraio zerbitzu pertsonalizatua lehenbailehen martxan jartzeko lanean" ari dela dio.
|
|
|
Bildu zen mundua eliza atarian. Atera zuten angarilariek santu hartua lepoan, igaro ziren pendoiak, elizgizonak, agintari zibil eta militarrak
|
haien
gibel eta, zuzendariak agindua eman zuenean, lauzpabost txio aldrebes eta erritmorik gabeko dunbel hots pare bat besterik ez omen ez entzun. Errieta egin zien nagusiak.
|
|
|
Inposaketa bat da. Gaur egungo espetxe politikak ezarritako prezioa da, euskal preso politikoak eta
|
haien
senide eta lagunei ezarritako prezioa bisita eskubidea gauzatu ahal izateko. Printzipioz, espetxe legediak bermatzen duen eskubidea da, baina gure kasuan erronka fisikoa, psikikoa eta ekonomikoa da, senide eta lagunok astebururo aurre egitera behartzen gaituena minutu gutxi batzuez gure
|
|
|
Espetxe zigor eskaera handiak dituzten 47 pertsona,
|
haien
eta haien familien
|
|
|
Espetxe zigor eskaera handiak dituzten 47 pertsona, haien eta
|
haien
familien
|
|
|
Gizarte arloan, herrian bertan osasun zerbitzuak zabaltzea da alderdiaren beste nahietako bat, beste herri batera joan beharrik ez izateko. Bestalde, gizarte laguntzen azterketa bat egingo dute, onuradunen profila ondo ezagutzeko, batez ere, emakume alargunena,
|
haien
bizi baldintzak hobetzeko.
|
|
|
Bi osaba izan nituen ertzain 1936an. Autonomiarekin berriro Ertzaintza martxan jartzean pentsatu nuen nik ere
|
haien
bideari jarraitzea. Tartean izan genuen polizia eredua ez zitzaigun ona iruditzen:
|
|
|
erakundeekin, elkarteekin, enpresekin, dendariekin, ikastetxeekin eta abarrekin. Arazoak, beharrak edo kontsultak dituzten pertsonekin hitz egiten dugu, eta ondoren,
|
haiek
bideratu. Azkenaldian, hainbat ikastetxetan hitzaldiak ematen ari gara zenbait gairi buruz:
|
|
|
Eta berak baietz, bazekiela erantzun zidan. Beste une batean izan balitz, antena zale baten telefonoa edo lortuko nion, horrelakoak ere bideratzen genituelako hasiera
|
haietan
, baina orduan ezinezkoa zen; lehentasunak nituen. Egoera azaldu arren, arazoa konpondu niola esan zidan.
|
|
|
Bestalde, adineko pertsonek tentuz ibili behar dute ezezagunak musu bat edo besarkada bat emateko gerturatzen zaizkienean,
|
haien
benetako helburua soinean daramatzaten bitxiak kentzea izaten baita.
|
|
|
Lehenengo aldiz 2007an atera ziren Korrikan, eta handik aurrera ekitaldi bakoitzean erosi izan dute kilometroa. «Hasiera
|
haietan
, gainera, guztion partaidetza behar zen euskararen alde egiteko», diote.
|
|
|
20 Korrikan erosi zuen lehen aldiz Muxuxo kuadrillak Korrikako kilometroa, duela bi urte. Ez zekiten lagun taldeek kilometroa erosteko aukera zutenik, baina kuadrillako bi lagun Korrikako arduradunak izan ziren 20 Korrikan, eta
|
haiek
animatuta erosi zuten lehenengoz. Haientzat, Korrikak «izugarrizko mobilizazioa eragiten du euskal gizartean».
|
|
|
Ez zekiten lagun taldeek kilometroa erosteko aukera zutenik, baina kuadrillako bi lagun Korrikako arduradunak izan ziren 20 Korrikan, eta haiek animatuta erosi zuten lehenengoz.
|
Haientzat
, Korrikak «izugarrizko mobilizazioa eragiten du euskal gizartean».
|
|
|
Lau aipatuko ditugu Orduan onetsitako legeak frankismoaren garaian ondutako botere faktikoen indar giroan izan ziren. Gaur egun, bestalde, ETA betirako desagertu da eskenategi politikotik; eta azkenik gehiengoa dira orduko prozesu
|
haietan
izan ez ziren hautesleen belaunaldiak. Euskal gizartearen nahiak eguneratzean, ezaugarri globalpean datorren etorkizunerako erronkei begira, gure hezurdura instituzionalaren erreformulazio lasterra eta sakona eskatzen dute, bai eta gure kontsentsu eta erabakiek ere.
|
|
|
Udal aurrekontuak azkoitiarren bizitza hobetzeko tresnarik zuzenenak dira, eta zentzu horretan aktiboki lan egiten ari gara. 2019ko proposamenetan lanean ari gara, eta azkoitiar guztiak gonbidatzen ditugu Herriko Etxean
|
haien
ardurak adieraztera.
|
|
2020
|
|
|
Toki gutxi hor euskarari lehentasuna emateko. Ez dakit halako enpresak konturatzen diren produktu bat saltzen denean lotura emozionalak jorratzen direla; erosleok marka horrekin identifikatzea bilatu behar dute, beraz
|
haientzat
ere onuragarria da gure hizkuntza aintzat hartzea.
|
|
|
Xuxen azaldu du, politikari orori entzun nahi niokeen doitasunez: ez du edozein hitzek balio, egoera eta harreman sozial guztiak hartzen dituzten terminoak bilatu behar dira, bidegabe ez izateko familiakoak izan gabe
|
haiena
bezain harreman estua dutenekin. Esan behar zuen norbaitek, hitz bakoitzarekin justizia behar genuke gogoan.
|
|
|
Halere, ezusteko batzuk ere izan dira tartean, aktoreen inguruko batzuk positibo eman ondoren. Hori dela eta, zenbait sekuentziaren grabaketak atzeratu behar izan genituen, baina, azkenean, negatiboak izan ziren
|
haien
emaitzak, eta normaltasunez jarraitu genuen. Sekulako lorpena izan da guretzat aurten grabaketak amaitu izana, ez genuen espero.
|
|
|
Hala, gurasoen ulermenari eta oniritziari esker, Donostian atera nuen antzerkiko titulua. Garai
|
haietako
oso oroitzapen onak ditut. Zoragarri pasatzen nuen.
|
|
|
Urte oparoak izan ziren, eta Goenkaleri esker ditut oraindik hain lagun onak. Urte
|
haietan
, hainbat ikastaro ere egin nituen, ikasten jarraitzeko. Bestalde, etxeak garbitzen eta umeak zaintzen ere aritu nintzen lanean.
|
|
|
Garai
|
haietan
, Beatriz edo" hankame" izango zinen askorentzat. Ba al duzu horri lotutako bitxikeriarik?
|
|
|
Udalak eta Euskara Mahaiak" indarrak batu" dituzte, egoera berezi honetan" Euskaraldiak presentzia eta protagonismoa" izan ditzan. Dagoeneko 545 azkoitiarrek eman dute izena Azkoitian,
|
haietatik
514k Ahobizi rola hautatu dute eta 31 lagunek, Belarriprest rola. Duela bi urte bezala, Euskaraldian izena emateko hainbat bide jarri dituzte, izan ere, ekimenean parte hartzeko ezinbestekoa da aldez aurretik izena emanda egotea eta rola aukeratzea; izen emate epea azaroaren 19an itxiko da, izan ere aurtengo edizioa azaroaren 20tik abenduaren 4ra ospatuko da Gehiago, Gehiagorekin, Gehiagotan lelopean.
|
|
|
Azkoitiko Bizkargi musika eta dantza eskolan, Aitor Sorazu irakasle dutela dantzan aritzen diren Laura Bastida eta Ekain Uzkudun dantzari azpeitiarrek bigarren postua lortu zuten.Txapelketaren irabazleak Oiartzualdeko Katerin Artola eta Iker Belintxon izan ziren, 75 puntu lortuta.
|
Haien
atzetik egin zuten Laura Bastidak eta Ekain Uzkudunek, 70, 50 puntu eskuratuta. Sorazurekin aritzen den Itziar Bastida eta Anaitz Lizartza bikoteak, berriz, hamabigarren egin zuten.
|
|
|
Bai, bakarren batzuk lortu dituzte. Egia da denek dutela finalera joan, baina tira… Batzuk, behintzat, badoaz eta eskertuko dut
|
haiek
finalean egotea.
|
|
|
Asiloa eskatzen zuten horiei guztiei elkarrizketak egiten nizkien Harrera Sareko kide nintzelako. Asiloa eskatzen duten lagunek elkarrizketa bat pasatu behar izaten dute komisaldegian, eta ordurako prestatuta egoteko nahiz buruan ideiak antolatuta izateko egiten nizkien elkarrizketak
|
haiei
, baita geuk etorkinen istorioak sakonago ezagutzeko ere. Horrela egin nion aurreneko elkarrizketa Ibrahimari.
|