|
2000
|
|
|
Pozezko irria loratu zitzaion Lauaxetari aurpegian Egunkaria ko eguraldiaren mapak Euskal Herriko zazpi herrialdeak batzen zituela ikustean, eta zinema emanaldien agendan Donibane Garazi, Donapaleu eta Mauleko aretoetako programazioen berri ere ematen zela. Gainerakoan ez zen Nafarroa Behereko edo Zuberoako albiste gehiagorik, baina Haur Kantu Txapelketako finalaren berri ematen zuen artikulu batek; igandean Miarritzen jokatzekoa zen final hura, Euskal Herri osoko kantariak lehiakide zirela, baxenabartarrak eta zuberotarrak
|
haien arteko
asko eta asko.
|
|
2001
|
|
|
Presoena, esate baterako. Informazioa egiaztatzeko dauden arau guztien gainetik igaroz, ETAren su etenak presoen" diziplina" hautsi eta
|
haietako
asko, kartzelaldiko hirugarren gradua lortzearren," erreintsertziorako" neurriak eskatzen hasiak zirelako albistea zabaldu zuten hedabideek 22 Era berean, aipagarria da hedabide horiek 1999ko urtarrilaren 9an Bilbon presoen hurbiltzea eskatuz eginiko manifestazio eskergari eskaini zioten informazioa; albisteari eskaini zitzaion denbora edo espazioa, Eibarren kale borrokak Guardia Zibila... Beste datu esanguratsu bat dugu honako hau:
|
|
|
Populazio dentsitate handieneko eremuetan bizi dira gehienak, Errenterian, Hernanin, Bilbo eta Donostiako auzoetan, eta abarretan. Ikasle txarrak dira eta
|
haietako
asko langabezian daude, denak gizarteko behe mailetan jaioak ez badira ere. Antzera janzten dira eta zailak dira horrenbestez jarduten dutenean identifikatzen.
|
|
2002
|
|
|
Polizi eleberria izan ez arren, Speed gauak eleberriak intriga dosi handiak ditu, hilketa bat argitzen baita bertan. Euskal irakurleen artean, batez ere gazteen artean, izandako arrakastak
|
haietako
asko Jimenezek marraztutako mundutik oso hurbil sentitu direla erakusten du, landa giroko euskal eleberri gehienetan ukatu egiten baitzitzaien mundu hori. Iratxe Gutierrezen aburuz (2000:
|
|
|
Egia da pertsona askoren desagertzeak, heriotzagatiknahiz erbesteagatik? aukera kendu ziotela Nafarroari behar zen lan eskua izateko, hain zuzen ere hildakoak gazteak eta
|
haietako
asko prestakuntzadunak zirelako: nekazaritza arloko liderrak, intelektualak eta agintariak. Horrek, zalantzarik gabe, eragina izan zuen lan indarraren egoeran.
|
|
|
Inkisizioaren erakundeanaurretiko senideak izateak bertan sartzeko eta mugitzeko bidea errazten zuen.Horrez gain, leinu batzuek kargu guztien jabegoa edo monopolioa lortzen zutenherentzia jokoen bitartez. Ofizialek beren karguaren gaineko eskubide guztiakzituztela uste zuten; horrela,
|
haietariko
askok, beren familiako partaide batizendatzen zuten beren ondorengoa izateko. Logroñoko auzitegien kasuan, IñakiReguera k azaltzen duenez, karguak aitengandik semeengana igarotzeko ohiturazegoen.
|
|
|
dagoeneko helduak ziren.
|
Haietako
askok, bat ez ezik, bi" domina" bereganatuko zituzten: heldu eta guraso.
|
|
|
Jantzi arruntak zituzten, praka eta alkandora urdinak zeramatzaten, eta, beroki gisa, jaka ajatu bat, errauts kolorea. Ni begira nengokien zelatan bezala, haien begi, ezpain eta hanketan sumatzen nituen samurtasun eta bizitasunaz hunkiturik, eta hots egiten nien barruko ahotsaz, bizipozaren sekretua azal ziezadaten, baina alfer alferrik, Â zeren ni konturatu orduko,
|
haietako
asko aldenduak baitziren nire aldamenetik.
|
|
|
Ezin esan daiteke beste edozein tokitan arruntzat hartuko litzatekeen moduan gizarteratu direnik.
|
Haietako
askorentzat euskara traba izan da, eta traba da. Eta traba izango da.
|
|
|
Lehenengoek, jakina, halako adierazpenekin eutsi egiten diote dauzkaten botoak atxikitzeko edo berriak eskuratzeko itxaropenari; kazetariek zer edo zerekin bete behar dituzte egunkari orrialdeak eta emisio orduak, molestia handirik eragin gabe hain zuzen ere; eta argitaratzaileak eta idazleak, zer esanik ez, produktu bat saldu beharrean daude. Ezin
|
haietaz
askorik fidatu, beraz.
|
|
|
Hurrengo eguneko hitzordua garrantzitsua zen: Coloradoko Arroila Handia, Grand Canyon ezaguna, umetan larunbat arratsaldez telebistan ikusten genituen film
|
haietako
asko eta askoren eszenatokia. Goiz goizetik atera ginen Flagstaffetik, eta, bidaia labur baten ostean, Big Canyon  go Parke Naturalaren atariaren aurrean geunden.
|
|
|
Bidaide gehienek baserritarrak ematen zuten, azokatik bueltan. Otzara handiak zeroatzaten
|
haietako
askok, eta jesarrita zeudenek behintzat lanak zituzten hain zer handiak jesarlekuen mugetara ekartzen. Alboko andrazkoak lurrean utzitako otzara itzela eskumako oinaz zapaldu beste erremediorik ez zeukan Joseluk.
|
|
2003
|
|
|
Baina Unaxek ondo daki zer den Idak maite ez duena: barruan ezin itzali den sua, grina darama, eta gudura gazterik gogor eta trebeenak joango dira,
|
haietariko
asko berriro ez itzultzeko. Hori da bide ergela mutilak inguruan galtzeko, esango luke zerbait galdetuz gero.
|
|
|
Neurri handi batean, ez dakigu osasunean sor ditzaketen eragozpenak zein diren.
|
Haietako
asko urte askotarako egongo dira gurekin.Mehatxu nuklearrak iraun egiten du eta zabaltzen doa. Txernobileko triskantzak ezdu zentralen eta arma atomikoen zabalkundea gelditu.
|
|
|
Txosten horretan euskal probintzietan egin ohi ziren igandetako dantzaldi, danbolin soinu eta pilota jokoen  gorazarrea egiten du Jovellanosek. Eta berritu egiten ditu gorazarreok 1791n eta 1797an euskal probintzietan egin zuen egonaldien ondoren; are gehiago, Espainiako beste probintzietarako eredutzat jarri zituen euskal dantzak,
|
haietan
askoz ere lehortasun eta tristezia handiagoa aurkitu baitzuen:
|
|
2004
|
|
|
Museoko bisita berriro Harreralekuan bukatzen da, emankizun batekin. Baina Museoa kontatutakoa baino askoz gehiago da, bertan gatzaren inguruko arlo ugari deskubrituko baituzue ariketa interesgarrien bidez,
|
haietako
asko oso dibertigarriak direnak eta espreski haurrentzako zuzenduak.
|
|
|
20ko eta 30eko hamarkadetan Umearen laguna, Martin Txilibitu, Txomiñ Ikasle… agertu ziren. Liburu
|
haietako
asko eta asko Ixaka Lopez Mendizabalek Tolosan zeukan inprimategian egin ziren. Lopez Mendizabalek testu liburugintzan eduki zuen garrantziaren berri eman digu Pauli Davilak:
|
|
|
Saharaz beherako Afrikako hiri handi bateko auzune pobreenean kokaturik dago istorioa. Beraien lurretan ekoiztu eta kanpora esportatzen den petroliotik bidoi batzuek bereganatzen ahalegintzen denean bertako jende multzo bat, leherketa larria jazo eta zauriturik suertatzen da
|
haietatik
asko, alaba oso gaixo daukan ama bat tartean. Alabarentzat sendagaiak eskuratu nahi lituzke emakume horrek, eta horretarako bidoia saltzea beste biderik ez du, baina erosleek petrolio konpainiaren mendekuaren beldur dira eta ez diote huraxe erosi nahi.
|
|
|
Alemaniarrek, espainiar errefuxiatuak eskulan gisa erabili zituzten.
|
Haietako
askok kontzentrazio esparruetan bukatu zuten. Egoera hori ikusita, errepublikarrei Franco bere kargutik botatzea nahitaezkoa iruditu zitzaien eta Alemaniak gerra galtzea.
|
|
|
Aspaldikoak dira portutik porturako bidaiak, atzean geratu ziren, beste porturen batean, oso atzean, eta nesken zaporea gogoratu nahi duenean ez zaio besterik etortzen brasildar baten ilea baino, eta horretarako, ilearen eta neskaren usaina gogoratzeko, eguzkitan zintzilikatutako izaren artean pasatu behar da derrigor, ile
|
haiek
asko zutelako usain garbitik, baina beste asko urduritik ere, urduritasunak ere baduelako usaina, usain sarkor eta goxoa, beso artean duzun pertsona ez askatzera eramaten zaituena, azken besarkada izan daitekeelakoan. Urduritasunaren usaina, hala ere, ezin da jakin neska horrena den ala zeurea.
|
|
|
–Ezagun duzu ez duzula hemengo egunkarien zintzotasunaren berri –erantzun zidan aitak– Azken urteotan" istripu" anitzen berri eman dute egunkariek... eta
|
haietako
asko eta asko hilketa garbiak ziren. Bestalde, ohartu zara ez dutela aipatzen Rahn SSetatik atera berri zela?
|
|
|
Gerra ondorengo urte latz
|
haietan
askotan ezin zen ia hitz egin ere, eguneroko bizimodua alde horretatik oso gogorra zen. Herriko nagusiak frankismoaren ingurukoak baitziren, mamu asko zeuden.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, azpimarratzekoa da atal honetan, kanal handi bezala izendatu ditugun telebista gehienak, komunikazio talde handiei lotutakoak, behinik behin, urrun direla oraindik errentagarri izatetik. Alderantziz, galera handiak dituzte
|
haietako
askok, telebista batzuen kasuan urteko aurrekontua ren erdira eta baita bi hereneraere heltzen direnak (eta horrek urteko 300.000 eurotik gorako galerak esan nahi du gehienetan, baina baita batzuetan 800.000 eurokoak ere, etengabeko kapital ekarpen berrien edo taldeen maileguen bitartez estali eta finantzatzen direnak). Arrazoi ezberdinak daude hori horrela izateko:
|
|
2005
|
|
|
Ordurako euskal herrietako kaleak eguzki antinuklear hori gorriaren irudiz josita zeuden. Gladys hil zutenean,
|
haietako
askori irribarrea alderantziz ipini zioten, eta begietan malkoak margotu. Eta Lemoiz gelditu egin zen.
|
|
|
Parisera joan nintzen nobela bat idaztea, baina huraxe ez nuen idatzi. Tarte hartan hainbat gauza idatzi nuen,
|
haietako
asko hasi eta bukatu gabe utzi nituen. Hori egin ahal izatea luxua da.
|
|
|
Politiko asko ezagutzen ditut pertsonalki, eta espektro politiko osoa hartuz esan nezake
|
haietako
asko pertsona handiak direla. Arazoa da alderdiek gehiago agintzen dutela pertsonek baino eta beraz izaerak anulatuz bukatzen dutela.
|
|
|
Egurra baretzeko ez behintzat. Badakite existitzen dela, izurratzen die, baina
|
haietako
askok isiltzera jotzen dute, nolabaiteko inteligentzia badute ez gehiago zabaltzeko, zeren eta zabaldu duten bakoitzean efektu boomeranga izan du beraientzat. Behin Callejak egurra eman zigun, eta hori zela eta Madrilen ez dakit zenbat liburu gehiago saldu ziren.
|
|
|
Seme alaba
|
haietako
asko droga gogorrei erantsi zitzaizkien eta, droga menpetasunaren ondorioz, delitu egin zuten.
|
|
|
Guztira 100 enpresa aztertu baziren ere,
|
haietako
askok kirol hauetako bat baino gehiagoren eskaintza dute.
|
|
|
Guztira 100 enpresa aztertu baziren ere,
|
haietako
askok kirol hauetako bat baino gehiagoren eskaintza dute.
|
|
|
Biltzarraren antolatzaileei ez zitzaien zehaztasunik txikiena ere ahaztu. Hainbat erakustaldi ere prestatu zituzten haurrentzat; artzaintzari dagozkion lan batzuk aurreneko aldiz ezagutu zituzten haur
|
haietako
askok. Artzaintzara hurbiltzeko bide polita da; egunen batean baliteke haur horiek artzainen munduan sartzea.
|
|
|
Ez dira bat edo bi izan, apur bat makurtzerakoan edo eskaileretan maila pare bat igota, barruko ehuna –batzuetan zuria, besteetan irudimentsuagoa, kasurik larrienetan ehuna ez baina ipurdi osoa erakusten duen tanga ñimiñoa– agerian jarri dutenak.
|
Haietariko
asko ondoko lagunarekin barik norbere sakelakoarekin berba egiten doaz. Agian gizon nagusiren batekin, egingo dioten lana adosten, Madokak azaldu dionez.
|
|
|
Elkarri begiratu gabe doaz, nor bere barne munduan murgilduta.
|
Haietariko
askok irakurtzen ematen du bidaia, eta, konturatu denez, irakurgai nagusia komikia da. Kalitate gutxiko paperaz egindako komiki aldizkari mardulak.
|
|
|
Honek ere beste inurritegi baten sarrera ematen du, jendea gelditu barik sartu irtenean dabilela.
|
Haietariko
asko plastikozko poltsak eskuetan ateratzen dira. Argi dago, intsentsu ontzia barruan topatuko du.
|
|
|
Ez nekien Adelarenak eta Juliorenak aurrera jarraitzen zuenetz, baina jarraituko zuela pentsatzen nuen neurekiko. Adelak hondar gainean eraikia zuen eraikin gotorraren alde hark kezkatu egiten ninduen; ez nuen ulertzen zer arraio ikusten zion Julio txepel hari, inguruan iraultzaile lerden askoak edukita, eta
|
haietako
asko Adelaz nabarmen gustaturik, gustatzeko moduko emakume pertxenta zen eta; hala ere, susmoa nuen Julioz gain beste askorekin ere ibiltzen ote zen nire maistra, zeren pixkana haren izaeraren alderdi ezezagun bat ari bainintzen ezagutzen: askatasun sexuala, iraultza sexuala; hartan ere aitzindari zebilen, nonbait, nire maistra.
|
|
|
Lehen borroka latzean zaildutako asko eta asko out geratuak ziren, erabat kanpo, langabezian, ezertarako gogorik gabe;
|
haietako
askok edanari eman zioten, eta drogaren mende geratu zenik ere izan zen.
|
|
|
Aspaldiko urteetan ikusten ez nituen aurpegiak bistatu nituen jende artean, batzuk zimurrekin eta ile zuriekin: hantxe zegoen OICko idiskoa, orain Eusko Jaurlaritzako goi kargua; garai bateko ORTkoak ere ia guztiak zeuden, orain
|
haietako
asko HBn sarturik; ezker muturreko beste alderdi ba  tzuetan ibilitako jendea ere agertu zen, Euskadiko Ezkerrakorik ere bai, PCkoren bat edo beste, eta beste hainbat alderditakoak. Eta auzotar ugari.
|
|
|
Lepoa jokatuko nuke hemendik belaunaldi batera, hau da, hemendik hogei urtera, ez dela asko aldatuko oraingo hizkuntzen araberako banaketa. Lepoa jokatuko nuke
|
haietako
askok ikasi dutela euskara. Hemengo askok baino errazago.
|
|
2006
|
|
|
Basamortu erdian dagoen Yazd hirian, Irango zoroastriar komunitate handiena bizi da. Ateskadeh tenplu nagusian
|
haietako
asko topatu ditut," su sakratua" gurtzen.
|
|
|
Garai batean Legutianon bizi ziren euskaldun
|
haietarik
asko herri gune dugun Billerletik lekora bizi zirenak, batik bat, joanak dira beste nora edo nora bizitzera: ez gutxi, Gasteiza.
|
|
|
Oraingoz laurehun familia zuzendu dira guregana, eta nik kalkulatu dut guk %10 bat aterako ditugula. Gehienak ez ditugu aurkituko,
|
haietako
asko iritsi ezin den lekuetan daudelako, bide baten azpian, autopista azpian... Baina %10 hori belaunaldi oso baten ordezkari izango da.
|
|
|
(...) Egia da batzuek latz sufritu dutela. Baina
|
haietako
askori sufritzeak damutzearen bidea ireki die». Aitortzen du gure poliziak beren arteko askorentzako shocka izan zela atxilotu islamiarrak kolpatu beharra, zafraldi bakoitzarekin Jainkoari dei egiten zioten jendeak.
|
|
|
Desertatzeagatik, koldarkeriagatik edota beren postuetan lokartze hutsagatik hil zituzten. Gizaseme
|
haietariko
asko, obus shockak jota geratu zen. Gerra neurosiarekin.
|
|
|
Hasierako etapan zerbitzu ona emango zutela bermatzeko operatzaile berriek eragozpen latzak izan zituzten, hedatua zegoen sarearekiko morrontzagatik; bestetik, beren eskaintza ekonomiko
|
haietako
asko iruzurrezkoak izan ziren.
|
|
|
Etnia: Guraso
|
haietariko
askok(% 41,5ek) nahiago zuen haur zuri bat, nahiz eta ia erdiak ez zion garrantzirik ematen adin txikikoaren jatorrizkoetniari.
|
|
|
Ahalik eta itxurarik erakargarriena lortzeko asmoz artista gazteek “lanen aberastasunaz, heterogeneotasunaz eta bitxitasunaz gain”, erakustokien lekua eta beren eskura izan dituzten baliabideak ondo aprobetxatzen dakitela erakutsi dute Getxoarten. Getxoko Kultur Etxearentzat azpimarratzekoa da partaideen profesionaltasun maila handia batez ere artisten batezbesteko adina 21 eta 25 urte artekoa izan delako eta
|
haietako
asko lehenengo aldiz jendaurrean aritu direlako.
|
|
|
Tabernari lanbideak ere laguntzen zuen horretan, nonbait: jende franko pasatzen baitzen barra aurretik,
|
haietako
asko barrena hustu nahi izaten zutenak, beren pena eta pesalunbreak kontatuz, eta hustu ahala bete ere bai, klase guztietako edariak sabeleratuz. Horri Hankapaloren sinpatia, abildadea eta beste zeozer hura erantsiz gero, ez da harritzekoa taberna ixteko orduan sarri askotan emakumezko bat eramatea aldamenean, gau hotzetako berogailu, gau sargorietako haizagailu.
|
|
|
Judu haiek ezin zuten ulertu muga eta nazio kontu hura –beharbada ez zuten inoiz ulertu, ezta Bigarren Mundu Gerran hainbestek bizia galdu zutenean ere–,
|
haietako
asko eta asko Erdi Arotik bizi baitziren inguru zabal hartan, eta beren lurraldetzat baitzuten. Poloniako agintariek, beste hainbat herritan ez bezala, mende askoz mantendu zuten erlijio askatasun giroa, eta juduek lasai eta eroso jarraitu zuten bertan.
|
|
|
errazago eramaten nuen amona Erikaren katolikotasun sutsua, eromena baino. Gerra Handiak eragindako zoro, itsu, maingu eta herren ugari ikusten zen bazterretan,
|
haietako
askok Estatuaren kontura ateratzen zuen bizimodua. Niretzat, porrotaren hondakinak ziren, zaborra:
|
|
|
Gutxi hitz egiten zuen, oso italiera traketsa zuelako beharbada: txistukari guztiak berdintzen zituen, eta oso esaldi laburrak ateratzen zitzaizkion, guztiz osatu gabeak
|
haietako
asko. Nire italierari dagokionez, artean ez nintzen oso ondo mintzatzen, eta nire baldarkeriak lasaitu egingo zuen neska, hitz egiten zuen gutxia nirekin eta ostatuko etxekoandrearekin izaten baitzen.
|
|
|
Buruzagien hilobietan aurkitu diren luxuzko objektuek bortizkeria dute atzetik, gerra ageri da
|
haietako
askoren jatorrian: Kretako jauregietan eginiko inkurtsioetan118 eskuratutakoak dira, edo ekialdeko inperioen aurka buruturiko pirateria ekintzetan119, edo beste hiribildu mizenikoen aurkako razzia militarretan, Tebas hiribilduaren suntsiketak frogatzen duenez120.
|
|
|
Erregearen inguruan buruzagitza militarra biltzen da; inguruan eta familian:
|
haietarik
asko eta asko errege etxearen sendikoak izango ziren. Buruzagi haien artean talde bi bereiz daitezke:
|
|
|
...ko gosete batetaz ari ziren eta esan zuten nola garai hartan bertako abade batzuek proponitu zuten Elizako altxorrak saltzea gosekilen mesedetan eta nola patriarka batek (Tikhonez ari zen noski; 1921garren urteko gose handiaz ari zen) ukatu egin zuen eta horregatik orain hango elizetan koadro zaharrak eta eta, nola dira horiek?, eskulturak edo asko zeudela eta orain, bada, lapurrak ari direla zera
|
haietako
asko Pragara eramaten, Pragan baitago merkatu handi bat, haren izena apuntatu zuela, eta guk, esan zidan, furgonetan hara joan eta, nik errusieraz dakidala gainera, handik ama birjinaren bat edo koadro haietako batzuk ekarriz gero, Parisen edo hemen aldean, ez genukeela faltako berak uste zeinek erosia. Gauzak ondo, joan etorri batean, urtebetekoa egin genezakeela aise, hainbesterekin, bera bere bordara bakean eta ni, nahi baldin banuen, Uraletara itzuli nintekeela.
|
|
|
Nire lanetan, ikusi duzuenez, itsasoa da nagusi: arrantza, urpeko bizitza, nik ikusten ditudan biztanleak...
|
haietako
asko zuentzat sinesgarriak ez badira ere... eta irlak, eta faroak... baina oraingoan izua eta beldurra etorri dira mihisera. 36an, gerra anker haren hasieran Malpicako hogeita sei marinelek hiru ontzitan egin zuten ihes, Galiziako ur hauetatik Frantziara.
|
|
2007
|
|
|
Espetxean dauden hogeita zortzi maputxeen aurkako ia epaiketa guztietan lekuko babestu horien esanak nahikoa izan dira akusatuei erruduntasuna leporatzeko. "
|
Haietako
askok komunitateetan arazoak eduki dituzte eta diruaren truke errepikatzen dute karabineroek irakasten dietena". Ur botilari zurrupada eman eta segitu zuen:
|
|
|
2001eko krisialdiak eta ondorengo hilabeteetako gertaerek mundu osoko telebistetan hedatu zituzten Argentinako irudiak.
|
Haietako
asko dokumentalista ezezagunek grabatu zituzten. Izan ere, Euskal Herrian ez bezala, Argentinan luzea da borrokak filmetan jasotzeko ohitura, eta Fernando Birri, Raymundo Gleyzer edota Pino Solanas dira tradizio horren lekuko.
|
|
|
Badira, batetik, 2001a baino lehenago lan egiten hasiak diren dokumentalgileak, Boedo Films eta Cine Insurgente bezalakoak, eskarmentu handikoak.
|
Haietako
asko urtebete duen DOCA (Argentinako Dokumentalgileak) elkartean daude eta elkarte honen helburuetako bat da diru-laguntza guztiak ez daitezela joan ekoizpen enpresa handietara, telebistara. Gehienak dokumental luzeak oso baliabide gutxirekin egitera ohituta daude.
|
|
|
Itxaro Borda, Aurelia Arkotxa, Eñaut Etxamendi, Mattin Irigoien... asko dira Maiatzen orrietan laginak paratu dituzten sortzaileak, eta
|
haietako
askok lehen aleetatik iraun dute lanean. Mugaz bi aldeetako testuak bildu izan dituzte, nolanahi ere, orriotan" Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako idazleen lanak biltzen saiatzen gara, baina Euskal Herri guzikoak gara, mugaz bi aldetan banatzen da irakurlegoa, eta euskarak ez du mugarik".
|
|
|
Hutsuneak aitortu ditugu, hutsunerik izan zen eta, gaur predikatzen dugun modura errore
|
haietatik
asko ikasi dezakegu. Esan bezala, ebaluazio sistematikorik izan ez bazen ere, zertzelada batzuk zirriborratzen saiatuko gara:
|
|
|
lehenengo eta behin, antzeko egoeran zeuden beste herri batzuetan baino kontzientzia objektore askoz gehiago agertu ziren, eta bigarren, soldadutza egiteko adinean zeuden askok «intsumiso» zirela adierazi zuten, hau da, pertsona askok derrigorrezko zerbitzu militarra egiteari uko egiteaz gain, ordezko gizarte zerbitzua egiteari ere uko egin zioten, zenbaitek «desobeditze zibila» deitu izan duten jokabidea hartuta. Horren ondorioz,
|
haietako
asko kartzelan sartu zituzten, jokabide hori zigortuta zegoen eta. «Intsumisio» izeneko fenomenoa ez dago Konstituziora bilduta; izan ere, zerbitzu militarraren ordezko gizarte zerbitzua egiteari uko egitea ez du «kontzientzia objekzioak» babesten juridikoki.
|
|
|
Gobernu berriak erabaki zuen Gorteetarako hauteskundeen aurretik Espainiako udal guztietarako hauteskundeak egin behar zirela. Teorian udal hauteskundeak soilik izan arren, guztien ustez, hauteskunde
|
haiek
askoz gehiago ziren eta monarkiari buruzko plebiszitu moduan hartu zituzten. Hauteskundeak 1931ko apirilaren 12an egin ziren.
|
|
|
Ni, esan bezala,, herririk? ez neukalako; auzoan baziren, gure moduan, beste familia euskaldun batzuk, eta
|
haietako
asko, uda partean, baserrira joaten ziren bolada bat pasatzera, oporretan baino gehiago belarretan laguntzera, egia esanda; gure etxean, ezta hori ere: ez herririk, ez baserririk, kalera jaitsitako edo kalean sortutako familietakoak baitziren bai aita eta bai ama.
|
|
|
Ukuiluan lo egiten utzi zidan, animaliez inguraturik, eta trukean goizetik gauera lana egin behar izaten nuen, lo lagunak gobernatzen.
|
Haiekin
asko hitz eginagatik, maiteagoak nituen gizakiak baino, Bienvenido izan ezik. Gizon ona bazen ere, zurruterako zuen joerak galbidera eramaten zuen eta, mozkor mozkor eginda etorritakoan, bera ere ukuiluan etzaten zen, gozo gozo, eta nik haren ohean lo egin behar izaten nuen, eta ez dakit nola esan baina ukuilua nahiago.
|
|
|
Orduan konturatu zen zein gutxi ezagutzen zuen bere semea, eta, batik bat, zein arrotz egiten zitzaion haren mundua. Aitzitik, lagun
|
haietako
askok, egun hartan, aurretik ezagutu balute bezala agurtu zuten, maitekiro?" Iepa, Eli. Zer moduz?", esan zioten, besarkatzearekin batera, hitzordura azaldu ahala?.
|
|
|
Horrek bide eman die atzo goizean asmaturiko" tradizio" askori (sanferminetako eta herrietako festetako ekitaldi gehienei, Olentzaroari Nafarroa gehienean, Santa Klausi Nafarroa oso osoan, ponteko izen askori, bandera ofizialari, Arrano Beltzari, eta abarri), populuak uste dueino antzina antzinatik datozkigula. Oso nafar gutxi dira gai modu ulergarrian azaltzeko zer ote diren foruak, baina hori ez da oztopo izanen
|
haietariko
askok beren iritzia eman dezaten horretaz, aukera txikiena agertzean. Horrelaxe, abertzale omen diren askok ez dakite euskaraz eta egiatan ez dute inolako asmorik ikasi eta erabiltzeko agur esateko ez bada, baina ez dira geldituko Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika" genozida" salatzetik.
|
|
|
Bestalde, 1959 hizkuntz ereduaren Jakin eko hautapenik gabe, indar gazte
|
haiek
askoz zailagoa izango zuten, sakabanatuta, Euskara Batuaren proposamena onartuz joatea, eta berorri etorkizuna segurtatzea. Horrela, jakindarren eredu hautapenak eta arau gogoak, Baionako batasun proposamenak (1964) eta Ermuko Euskal Idazleen bilerak samurtu zuten Euskaltzaindiaren Arantzazuko Batasun Batzarraren egitekoa (1968) 47.
|
|
|
Teoria hutsean gizateriaren gehiengoa ordezkatuko zukeen Ez Alineatuen mugimendu gandutu eta ez oso sasoitsuaren sorburua izan zen, Nazio Batuen Erakundea potentzia nagusien hizketa lekua baino asko gehiago ez zen une batean. Bere kideen arteko kontraesanek,
|
haietako
askoren barne egonkortasun eskasak eta bi blokeen presioek, hauen kontrapisu edo mugatzailearena egitea ezindu bazien ere, Hirugarren Munduaren izate anbiguoa baina, aldi berean, gardena azalarazi zuen. Eta, batez ere, blokeetatik at bizi zitekeela jakinarazi zuen, blokeen barneko miseriak gordinki azaleratzen ari zirenean.
|
|
|
Matematikaren bidez lortutako esplikazio astronomikoak oso entzutetsuak izan ziren, kultura erlijioso sakon baten inguruabarrean zeruen fisika planteatzeak suposatzen zuen erronkagatik, besteak beste. Aplikazio
|
haietako
asko filosofoen eskutik etorri ziren:
|
|
2008
|
|
|
Hotel garestietan hartzen genuen ostatu, gure bezeroak ez ziren motxila bizkarrean hartuta dabiltzanak. Bazekiten zertan diren bidaiak, inork ez zuen protestarik jotzen…
|
Haietarik
asko Antartikan ere ibiliak ziren, edota Afrikan, edota Bangladeshen. Asko ibilitako jendea zen.
|
|
|
Erromatarrek, esaterako, pinuetako zuretik erauzitako brea eta erleen argizaria erabiltzen zituzten, besteak beste, itsasontziak eraikitzeko erleen argizaria itsasgarri gisa erabiltzen da oraindik ere. Aztekek, berriz, zenbait animaliaren odola buztinarekin nahastu eta eraikuntzetako harriak lotzeko erabiltzen zuten bi horien konbinazioz lortutako itsasgarria, eta eraikin
|
haietako
askok zutik jarraitzen dute gaur egun ere.
|
|
|
Baina ama ahizpei buruzko balorazioan ere ez zen guztia beltz, beharbada, zeren, egia zen arren ama ahizpek gurutze bide latza pasarazi ziotela, ez al zen egia, halaber, gurutze bide hura gurutze bide are gogorrago eta latzago baten eragozgarri izan zela, bere maitasuna merezi ez zuèn Gerardo bezalako gizon batekin bizitza osoan bizitzea galarazi ziolako? Baina Nataliak bere harrotasuna zuen, eta harrotasunak nekez permitituko zion haiek azaleratzea, denborak sentimendu
|
haietako
asko eta asko indargabetu eta jalki ezean.
|
|
|
Aditzekoa da, hortaz, oraindik iparraldeko anitzentzat euskara, soil soilki, supazter txokoko eta lagun eta ezagunen artean erabiltzeko zerbait izatea, eguneroko, herriko eta maila apaleko gaiez mintzatzekoa, goragoko kultura gaiak, eskola, administrazio eta heda bideetako ereduari jarraikiz, frantsesez ukitzekoak izanik. Normala da, beraz, hegoaldekoon artean gutxienez aspaldiko hogeita sei urteotako ofizialtasunari esker, gero eta sentitzenago dugun normalizazio eta homologazio premia bera
|
haietako
askok oraindik ez ikustea. Horregatik ez zait pisuzkoa iruditzen oraino egoera eznormal hori pairatzen dutenen erabilera ez homologatua Hegoaldekooi eredugarritzat aurkeztu nahi izatea.
|
|
|
Euskaltzaindiko gutunez gain, ahal izan nuen neurrian, beste agiritegi batzuetan gordetzen zirenak ere aztertu nituen, nahiz
|
haietan
askoz fondo gutxiago aurkitu. Horien artean aipagarriena Donostiako Koldo Mitxelenan gordetako Azkue eta Julio Urkixoren arteko gutun trukea da, ehun gutun ingurukoa.
|
|
|
95). Momentu horretatik aurrera donostiar burgesiak foruekiko zuen jokabidea zeharo leundu zen,
|
haiekiko
askoz jarrera irekiagoa agertuz821.
|
|
|
adin jakin batzuei lotutako rolekin eta gizarte itxaropenekin du zerikusia; itxaropen horien barruan dago 30 urterekin lanean ibiltzea, 40 urte aurretik seme alaben bat izatea, 65 urterekin erretiroa hartzea, baita urte batzuk geroago aitona edo amona izatea ere. Gizarteadinak garrantzia du, besteak beste, ohiko adin tarteetatik kanpo gertatzen diren esperientziak, bereziki
|
haietatik
asko urruntzen direnean, estres eta zailtasun iturri izaten direlako, esate baterako, neska bat 16 urterekin ama izatea edo inor 50 urterekin erretiratzea.
|
|
|
Hirugarren auziak (analisi funtzionalak) jokabidearen aurrekariak kontuan hartzeaz gainera, haren ondorioak ere aztertzen ditu;
|
haietako
asko erabakigarriak dira animaliak edo espezieak bizirik iraun dezan (adibidez, elikagaiak bilatzea, kumeak babesteko jokaerak eta abar).
|
|
|
Batzuetan, bazkideen interesik eza muturreko egoeretara heltzen da. Zenbaitetan, etekinen banaketan ere ez du parte hartzen bazkideak eta, horren ondorioz, bere jabetza ahalmen eta legearen aldetik ulertu behar da, ekonomia arloan baino gehiago64 Ehunka mila bazkideetatik hamarka batzuk baino ez dira joaten Batzar Nagusira,
|
haietako
askok bazkide direla edo Batzar Nagusiak deitu direla ere ez dakite, etab65.
|
|
|
Greenpeacek adierazi du ingurumena krisi ekonomikoaren «beste biktima» bat bihurtu nahi duela Espainiako Gobernuak era horretako neurriekin. «Tramite hau funtsezkoa da natur ondarea zaintzeko, eta mugatzeak arrisku handian jarriko lituzke habitat ugari,
|
haietako
asko arriskuan diren hainbat espezierentzat ezinbestekoak izanik».
|
|
|
Bitartean, Auzitegi Nazionalekon atarian hogei bat lagun bildu ziren, baina ez zuten izan atxilotuak ikusteko aukerarik. Barañaingo Gazte Mugimenduak salatu duenez, Espainiako Polizia Nazionalak inguruak hartu eta
|
haietako
asko identifikatu egin zituen.
|
|
|
Adin guztietako hogei bat lagunek eman dute izena,
|
haietako
askok bigarren aldiz
|
|
|
1931n idatzi zuten libretoa Emilio Gonzalez del Castillok eta Manuel Martik. «Zarzuela gehienen libretoak aspaldi idatzirik daude, zaharkituak daude
|
haietariko
asko, eta horregatik ez da delitua aldaketaren bat egitea», azaldu du Sagik. «Hori bai:
|
|
|
Ona benetan. Marrazki bizidun onenetan adina algara egin dute ikusleek
|
haietan
askotan ikusten den gertakaria pantaila handian ikustean: armaginak eskopeta eskuan hartu du, eta bota du tiroa, baina armagina berari kiskali zaio burua.
|
|
|
Eman nahi izan dugun mezua izan da euskararen inguruan dabilen jende guztiak jakin dezala, nahiz eta
|
haietako
asko PSOEren ideologiatik urruti izan, gobernura ailegatzen garenean aurrekontuetan egiten den ahalegin hori egiten segituko dugula. Gauza zehatza da, ez ideologia.
|
|
|
Aurrera egin nahi duten herritar eta hautetsi guztiei dei egiten diegu bertan biltzera eta luzea izango den ibilbide horretan urrats bat gehiago egitera. Baita EHAK, ANV edo Batasunaren boto emaile eta hautetsiei ere, seguru gaudelako
|
haietariko
askok ere bat egiten dutela elkarlanaren beharraren eta indarkeria ezaren aldarriarekin.
|
|
|
Eztabaidak korapilo asko ditu oraindik, hala ere: Iru, eko Udalak 18 seme kutun izendatu ditu gaurko egunera arte;
|
haietatik
asko frankistak edo faxistak izan ziren, Primo de Rivera diktadorea, edo Ildebrando Antoniutti kardinala, tarteko.
|
|
|
Baina ama ahizpei buruzko balorazioan ere ez zen guztia beltz, beharbada, zeren, egia zen arren ama ahizpek gurutze bide latza pasarazi ziotela, ez al zen egia, halaber, gurutze bide hura gurutze bide are gogorrago eta latzago baten eragozgarri izan zela, bere maitasuna merezi ez zuèn Gerardo bezalako gizon batekin bizitza osoan bizitzea galarazi ziolako? Baina Nataliak bere harrotasuna zuen, eta harrotasunak nekez permitituko zion haiek azaleratzea, denborak sentimendu
|
haietako
asko eta asko indargabetu eta jalki ezean.
|
|
|
Erdigunean, downtown delakoan, badaude eraikin garai batzuk. Alaskako ekonomiaren bihotza da?, baina gehienak zapalak dira, txikiak, eta egurrezkoak. Etxerik zaharrena 1915ekoa da, orduan sortu baitzen hiria, Alaskako trenbidearen eraikuntzarekin batera, Ship Creek portu naturalaren inguruan, eta hortik datorkio hiriari izena, Anchorage," ainguraleku"; dena dela, ez da garai
|
haietako
askorik geratzen, 1964an lurrikara batek hiriaren zati handi bat suntsitu baitzuen. Hiri berri berria, beraz, hiri zaharrik apenas duen herrialde batean.
|
|
|
Ikuspegi horren arabera, osotasuna ez bada ere bere zatien batuketa xinple bat, bere izaera ulertu liteke baldin eta zati horien ezaugarri eta portaera eta zatien arteko interakzioen legeak ezagutzen baditugu. Neurona bakarra, berez, ez da ezer askotarako gai izango; gauza miresgarriak ekoitz ditzakeena,
|
haietako
askoren aktibazio koordinatua izango da. Garunaren eboluzio filogenetikoan ez da aldaketa kualitatibo substantzialik gertatu; gizakiaren neuronak eta zizare batenak funtsean berdinak dira.
|
|
2009
|
|
|
Handiena izateak abantailak ditu, handia eta zehatza sinonimoak baitira. Kontuan hartu behar da espaziotik datozen erradiazio gehienak oso ahulak direla, eta
|
haietatik
asko atmosferak xurgatzen dituela. Baina zenbat eta plater handiagoa erabili, orduan eta izpi gehiago jasotzen dira, eta orduan eta zehatzagoa da tresna.
|
|
|
garaipenaren eguzkia!?? uko eginez, behin eta berriro; Domingo harritzen zuena, beraz, ez zen buruzagiaren iritzia, baizik eta iritzi hura taldekide anitzen aurkakoa zela,
|
haietako
asko eta asko sinetsita baitzeuden, artean ere, egoerari aurre eginez gero, eutsi ahal izango ziotela; matxinatuen erasoak, ordea, gero eta eraginkorragoak ziren, bai itsasotik eta bai lehorretik ere: lehorreko aurrerabidea, batez ere, geldiezina zen, halako eran, non hiriko atarian zeudela ziurta baitzitekeen, setioari ekiteko prest; hura, baina, ez zen bat bateko ezustekoa izan, talde politikoek bost bat egun lehenago planteatu baitzuten hiriaren ebakuazioa, gauzak gaizki zihoazen seinale:
|
|
|
Gora begira bizi zen arren, lurrarekiko eta lurtarrekiko eginkizunak zituen izeba Ernestinak bere bizimoduaren abiapuntu: izeba, beraz, zentzuzko emakumea zen, eta bazekien neska mutil
|
haiei
askoz ere irakaspen xumeagoak eman behar zizkiela, ipuinen irakurraldiaren ondotik jakinarazten zizkienak, haien erakutsi eta erremate gisa:
|
|
|
Emakumeak negarrez jarraitzen du, negar etsia. Denei esaten die ikusi duela eztanda egin eta ondorengo uneetan jende asko atera dutela trenetatik, baina
|
haietako
asko hotzez dardarka zeudela. Eta inguruko etxeetatik mantak eta ura jaisten hasi direla, baina bera hormatuta bezala geratu dela, shock egoeran.
|
|
|
Orduan, zentzu horretan batzuetan ez daerraza. Beste alde batetik,
|
haiengandik
asko ikasi dut, zeren mota askotako pertsonak daude, ideologia mota askotako pertsonak eta tankera ezberdinetakoak, bainaesaten dutena alde batera utzita, arazoa transmititu egiten dizute. Arazo horretaninplikazio minimoa jartzen ez baduzu, oso zaila da politika ondo egitea.
|
|
|
«Paretek ere entzuten zuten» garai hartan, espazio publiko orotik kanpora gorde zen gerra galdu zuten haiek bizi izandakoesperientzia oro11 Errepresio frankistaren zenbait biktimaren lekukotasunentransmisioarekin beren borrokaren gaineko memoria gorde nahi zuten ondorengobelaunaldientzat, baita min moral eta psikikoa arindu ere. Halere biktima guztiekez zituzten modu berean haien esperientziak kontatu,
|
haietako
askok isilik egonnahiago izan baitzuten. Primo Levik azaltzen zuen bezala:
|
|
|
Egin kontu immigrazio itzela egon zela XIX. mende amaiera aldera Hego zein Ipar Euskal Herritik Ameriketara (zela Hegoaldean indarrean ezarri berri zuten soldadutzatik ihesi, zela baserri giroko ekonomiaren estutasunek bultzaturik).
|
Haietariko
askok Ipar Ameriketako mendebaldeko kostaldean egin zuten habia. Haiei zuzenduta atera zuen Martin V. Bizkailuz legegizonak 1885eko abenduan Escualdun Gazeta Los Angelesen.
|
|
|
Batzuek Hegoaldearekiko lotura handia zuten, bertako prentsa irakurtzen zuten edo mugaz bestaldeko mitinetara joaten ziren; abertzaleak ziren horiek.
|
Haietako
askok aurrerago Ipar Euskal Herrian indartuko ziren abertzale mugimenduetara egin zuten jausi: Iratzeder, Pierre Duhour, Jean eta Madeleine Jauregiberri, Andre Ospital eta abar.
|
|
|
CPAN software artxibategiak Perl komunitateak idatzitako programak biltzen ditu, eta doan jaitsi eta erabil ditzakegu.
|
Haietako
asko testuak prozesatu eta manipulatzeko gehigarriak (moduluak) dira.
|
|
|
Azken urteetan jazarpen politiko eta erlijiosoengatik edota errekurtso ekonomiko zein sozialen faltagatik, milioika pertsonak norberarentzako zein familiarentzako bizimodu hobea lortzeko euren herrialdea utzi egin behar izan dute.
|
Haietako
askok Europa aukeraz beteriko lurralde gisa, eta testuinguru komunitarioan dagoen herritarren berdintasun eskubideen bermatzeak erakarrita etortzen dira (Miller, 1999).
|
|
|
Haurdunaldia eta lupusa Lupusak, batez ere, emakumeei eragiten die (hamarretik bederatzi emakumezkoak dira), eta horietako askori, berriz, ugaltzeko adinean daude (gaixoen %90 15 eta 55 urte bitarteko emakumeak dira). Gaixotasunaren diagnostikoa kolpe emozionala izan daiteke
|
haietariko
askorentzat, haurdun gelditzea pentsatu badute. Izan ere, duela urte batzuk, haurdunaldia eta lupusa bi baldintza bateraezin ziren; kaltetuek antifosfolipidikoaren sindromea (SAFen sindromea) ere garatu dezakete, antigorputz antifosfolipidoek eragindakoa, abortu arrisku handiarekin lotzen dena.
|
|
|
Bidai on Saharako haurrei.
|
Haietako
asko hurrengo udan hona etortzeko gogoz izango dira. Gurasoak eta Hurriakoak lehenago hara joaten ez badira.
|