|
2000
|
|
|
|
GAUZA
KONKRETUAK
|
|
|
|
Gauza
konkretuak maite ditut
|
|
|
Ezinezkoa zait eguneroko
|
gauza
horietatik aldentzea:
|
|
|
|
gauza
konkretuek ez dute luzapenik onartzen:
|
|
|
Baina banuen Erakundearekiko sinpatia. Geure zerbait bezala sentitzen nuen,
|
gauza
gutxi izan arren. Ezarian ezarian indartzen zihoan erakundea zen.
|
|
|
68ko gertaera horien ondoren aldaketaren bat izango zela ziur nengoen; alegia, EAJtik erauzi, eten eta bere bidetik abiatuko zela, itsasontzia portutik irtenda abiatzen den bezala. Mugimendu abertzalea eta soziala gidatuko zituen erakunde baten sorrera ikusi nuen hor, eta luzaroan itxarondako
|
gauza
zen hori niretzat.
|
|
|
Hileta haien ondoren manifestaldiak egin ziren, hauek guk antolatuta. Venezuelan, erosketak egiterakoan paperezko poltsak ematen dituzte
|
gauzak
gordetzeko; bada, guk harriz beteta eramaten genituen erosketa poltsak manifestaldietara, ibai bazterretako harri koskor leunduak. Gogoan dut gure zirkuluan zegoela orduan Balentin Solagaistua.
|
|
|
Kemena eta indarra sumatzen zen nonahi. Hori banekien Venezuelan nengoen bitartean ere, baina
|
gauza
bat zen han egonik jakitea, eta bestea, arras ezberdina, Euskal Herrian bertan bizi izanik dastatzea. Franco hilik, hauteskunde eta gisakoen leihoa irekitzen ari zen.
|
|
|
Zaputzaldi inpresioa utzi zidan Parisko 68ko maiatzak, frustrazioarena;
|
gauza
txikia izan zela, alegia, izan zitekeenaren ondoan. Maiatz hartan autoritate eta agintari guztiak gainezkatu egin zituen gizarte mugimenduak; armada eta polizi indarrak ere larritu egin zituen tupusteko iraultza hats hark, eta egoera goren hura beste apur batez luzatu izan balitz, gehixeago iraun izan balu, urrunago iritsiko ziren ondorioak.
|
|
|
Ezta hurrik eman ere. Arreta pizten digun
|
gauza
da. Arabiarrak otoitzean aritzen dira eskolako edo patioko ertz batean, Mecara begira jarrita.
|
|
|
Hamahiru epaiketetatik bat bakarra egin nuen osoa, beste mutil bat libratzeagatik.
|
Gauza
ziurra zen, gaur bezalaxe, sala hartan ez zela epaiketa bat egingo, antzerki eta itxurakeria bat baizik.
|
|
|
Komisaldegiko egonalditik suspertu ezinik nengoen artean, eta gose grebak erasan gogorra egin zidan. Hogeita seigarren egun horretarako ez nintzen ezertarako
|
gauza
. Trapu zaharra nintzen.
|
|
|
Usategian bazen preso sozial bat zazpi hilabete zeramatzana eta ekonomatoan erosketak egiten uzten ziotena. Hari ematen genion nahi genituen
|
gauzen
zerrenda eta dirua, eta tabakoa edo zena zelakoa erosten zigun. Patioan ezkutatuta uzten zuen tabakoa, teilatu ertzean, ahal zuen tokian, gu irtendakoan eskura genezan.
|
|
|
Berogailurik ez, erdi biluzik, hotzak dardaraka... buzoa sorbaldetatik askatzen banuen hotzago, eta sorbaldetan sartuta, berriz, hankartean minez... Hurrengo goizean errekuentora jaitsi eta neure
|
gauzak
eskatu nituen. Alferrik.
|
|
|
Baina kontua da, hamaikagarren egunean eman egin zidatela txapela, eta orduan jaitsi nintzen patiora. Arropak eta beste
|
gauza
batzuk ere eman zizkidaten. Falta ziren batzuk, tartean irratia eta zenbait liburu.
|
|
|
Herrerara iritsi nintzenerako, lagunak batzarrak egiten ari ziren egoera hari aurre egiteko moduren bat prestatu nahian. Ez zen
|
gauza
erraza, erabat setiatuta geundelako, kartzeleroak harro eta garaile ageri zirelako, itomena gainditu ezinik genbiltzalako, gose grebez izan ezik beste borroka eratan esperientziarik ez geneukalako, eta beste hainbat arrazoirengatik. Batzar ugari eta eztabaidak luzeak izan ziren.
|
|
|
Norberaren bizitza antolatzeko eragozpenak nagusitzen ari dira. Ezin dugu geure eskura
|
gauza
handirik eduki; ez liburu, ez arropa eta ez horrelako asko, noiz aldatuko ote gaituzten zain gaudelarik. Alde batetik besterako bideetan trasteak galtzea, desagertzea edo dena apurtzea eguneroko kontua dira.
|
|
|
Ez omen dugu harritu behar, jakinik zelakoa den kartzeletako burokrazia, zelan funtzionatzen duen denak! Beti izorratze aldera egiten dituzte
|
gauzak
, ez behintzat laguntzeko edo errazteko. Horrelaxe, kartzelerorik mozoloenak ere bere pixkatxoa ipiniz, saiatu dira urtez urte kolektiboa eta kolektiboko banakakoak handik edo hemendik izorratzen.
|
|
|
Habanan familiako umeak eta emakumeak gindoazen, gizonik gabe. Gure familiako gizonak gerran izan ziren denak,
|
gauza
zirenak behintzat. Gure aita CNTkoa zen, bidenabar esateko.
|
|
|
Aberasteko kinkan izan nintzen, bada, Oloteko aurkikuntza harekin! Zelan izaten diren
|
gauzak
.
|
|
|
Arratsaldeko lehen orduetan
|
gauzak
prestatzeko agindu digute Jokin Santxo eta bioi. Kartzeleroa atean azaldu gabe, interfonotik ematen dituzte hemen horrelako aginduak; ezin asmatu, beraz, zelako muturkerarekin agintzen diguten.
|
|
|
Antxonek ez du nahi ez kaferik ez antzekorik. Botila bat ur eta garbiketarako
|
gauzak
erosi ditu. Jangelako mahaietako batean eserita gaudela ohartu da Antxon, moduluko laurogeiren artean dozena erdi baino ez direla izango espainiarrak; arabiarrak dira gehienak; latinoamerikarrak ere mordoska bat; ingelesak, alemanak, frantsesak eta asiarrak bat edo beste, eta bakarra beltza.
|
|
|
Gurekin eta beste ehun preso ingururekin oraintsu egin duten mugimendua dugu mintzagai, irratian entzundako zerbaiten kariaz. Espainolak mundu guztian joko zikinean eta maltzurkerian ibili direla beti, diosku Antxonek, egundo ez dutela gizatasunik izan
|
gauzak
gizalegez egiteko garaian. Saharan edo Kuban egin izan zituztenak aipatu dizkigu.
|
|
|
Gu ez ginen egoeraren larriaz ohartuko, baina jende helduarentzat begi bistakoa izango zen handik alde egin beharra zegoela. Gure amak hala erabaki bide zuen, eta etxea eta etxeko
|
gauzak
zeuzkan zeuzkanean utzita irten ginen Tolosara. Presaka eta larri, beraz, baina egunen batzuen buruan itzultzeko asmotan.
|
|
|
Zenbat kontu ez ote dauka kontatzeko. Kundek duten
|
gauza
on bakarra horixe da, lagun zaharrak berriro ikusteko aukera ematen dutela, eta lagun berriak egitekoa ere bai.
|
|
|
Gerraostean errazionamendua zegoen
|
gauza
guztietarako, badakizu. Bakoitzak bere zedula zeukan, bere txartela edo agiria, beharrezko gaiak erosteko eskubidea ematen zuena.
|
|
|
Entzumena
|
gauza
ederra dela dio. Oso maitea du musika ere.
|
|
|
–
|
Gauzak
prestatzeko esan zidatenean, kartzeleroa oker egongo zela eta deia kontsultara joateko izango zela pentsatu nuen. Baina ez.
|
|
|
Goizetan, patiora irteten garenean, hotz egiten du; haize fina eta hotza dabil, hezurretaraino sartzen dena, ondo jantzita egon arren. Hezetasuna baino hobea dela haize hau, esaten du Antxonek; Castellonen zeukaten jasanezinezko hezetasun hura dela izan litekeen
|
gauzarik
txarrena.
|
|
|
Bolada txarra zeraman Maria Victoriak, gero eta okerrago, baina lanean jarraitzen zuen hala ere. Ez baikenuen uste hain
|
gauza
larria izango zenik, hurrik eman ere.
|
|
|
Maria Victoria ehortzi eta gero, koinatuarekin joan nintzen Parisera nire
|
gauza
ezdeusen bila.
|
|
|
Koadernoa itxi,
|
gauzak
jaso, eta patiora goaz paseatzera. Hemengo jendeak ez du, itxura denez, orduak eta orduak patioan paseatzen igarotzeko ohiturarik.
|
|
|
Zenbait kartzelatan, egonaldi labur batean desegin dezakete presoaren osotasuna, edo horretan saia daitezke behintzat. Kartzela batzuek epe laburrera ez dizute hainbesteko erasanik egingo, baina luzera itogarri bihurtuko zaizu egonaldia,
|
gauza
txikietan izorratzen zaituztelako, gainditu ezinezko eragozpen txikiekin topo egiten duzulako beti. Horrelakoa da Castellongoa, beti trabak asmatzen, nondik zirikatuko asmatzen zebilen tiranotxoz osatutako zuzendaritzarekin.
|
|
|
Ez baitu odolak
|
gauza
oro estaltzen.
|
|
|
|
gauza
bakarra,
|
|
|
|
Gauza
idorragorik
|
|
|
ez baitakit ulertzen ez ditudan
|
gauzei
|
|
|
– Tira, ez zakiat zein arraio zareten –esan zigun zakar– Bidean ikusiko diagu. Izango diagu
|
gauzak
argitzeko betarik. Aurrera!
|
|
|
Eta –Lauaxeta seinalatuz– honengatik ez kezkatu, hau nirekin zagon. Gainera, edozer
|
gauza
esanda ere ez ziokenan inork kasurik egingo.
|
|
|
Gu iduri, behartsu batzu dira beti hor dabiltzanak." Hark bazekien horretaz, artzaina izaki maiz egin baitzuen lo mendian. " Beraz, Xalbadorri jarraituz, argi zaudek bi
|
gauza
", egin nuen neure kautan: " bata, Goizeder ez dela gaiztagina; bestea, ez dugula zertan Poliziaren beldurrik izan gauez inguru honetan."
|
|
|
Ez zakiat... Batzuetan
|
gauza
hauek ez dituk ematen duten bezalakoak izaten.
|
|
|
– Ez zakiagu zer gertatu den. Dakigun
|
gauza
bakarra duk ezin diogula bizion artera itzultzen lagundu, eta hemen geratzen bagara ez dugula gauza onik. Hik nahi duana egin, nik behintzat aurrera jarraituko diat.
|
|
|
– Ez zakiagu zer gertatu den. Dakigun gauza bakarra duk ezin diogula bizion artera itzultzen lagundu, eta hemen geratzen bagara ez dugula
|
gauza
onik. Hik nahi duana egin, nik behintzat aurrera jarraituko diat.
|
|
|
Berriketa antzu haiek argi utzi zuten
|
gauza
bakarra egun hartan Leitzako parke eolikora igoko ginela izan zen, Aritz eta Zuparrobi mendietara, aerosorgailuak bertatik bertara ikusita nolakoak diren jakitera. Nik ere urrutitik baino ez nituen ikusiak ordura artean.
|
|
|
|
Gauzak
benetan konpontzeko, dena errotik irauli eta aldatu beharra zegoela pentsatu nuen, Euskal Herria, Europa eta mundu osoa; gizarte eredu berri baten premia zegoela, gizadi berri batena. Baina ez nuen hori guztia Lauaxetari taxuz eta konbentzimenduz azaltzeko gogorik eta kemenik.
|
|
|
– Tira, tira, Julen, ez eizak
|
gauzak
euren onetik atara –arranguratu zen– Ondotxo dakik hik aberriaz ari nintzala poema hartan. Pozik batere ez, niri pena emoten eustak gazte horreen burubideak.
|
|
|
– Miresgarria iruditen jak beraz –zapuztu zitzaidan– Lapurreta eta hilketa
|
gauza
onak balitzaz legez. Penagarria iruditen jatak...
|
|
|
Gernikan atxilotu ninduenekoa etorri jatak burura metraileta horreek ikusi dodazanean. Berpiztu nintzanetik ez nok ezer egiteko edo inori laguntzeko
|
gauza
izan. Tristea izango litzatekek nire ekintza bakarra txapeloker erdaldun batzuei neska euskaldun bat harrapatzen laguntzea izatea.
|
|
|
Eta aurrerago: " Izan zaitez azeria, sar zaitez
|
gauzetan
eta arbuia ezazu garaipena." Arrazoia zuen Margak. Ez nuen zertan kirol markarik ezarri.
|
|
|
Goizaldeko hirurak inguruan, despedidako tragoa kalean hartzera jaitsi eta Bodega tabernan sartu ginen. Total eginda nengoen ordurako, ez nintzen lagunekin berriketan jarraitzeko
|
gauza
, eta bazter batean eserita geratu nintzen," Ardoa eta gizona" kantatzen;" Ardoa eta gizona" kantatzen ahalegintzen, hobeto esanda, ezin bainituen hitzak gogoratu. Bazter hartatik Egunkaria ko bi kazetari ikusi nituen barra ondoan.
|
|
|
Ez zitzaidan ardura Lauaxetak kontatutako abentura ezinezko hura benetan gertatutakoa edo zoro batek asmatutakoa izatea. Gustatu egiten zitzaidan, liluratu egiten ninduen, eta hori
|
gauza
handia zen, hori zen benetan ardura zuena. Zer gehiago eska niezaiokeen lagun bati, adiskide bati?
|
|
|
Ondo aztertuta, ordea, nik ez nuen funtsezko heldulekurik, ez nuen zeri eutsirik nire bidaiari ekiteko. Ez nintzen On Kixote bezain ausart, bipil eta indartsu sentitzen, ez nintzen inori ezertan ganorazko laguntzarik emateko
|
gauza
; altxorraren maparik ez nuen, eta ez nekien zein geltoki izango nituen bidean zain; ez nuen piszinadun adiskiderik, ezta piszinarik gabe nituen urriak bisitatzeko gogo handirik ere; nire ibilaldiak ez zuen ez Etiopia lurralderik eta ez Etiopia poema libururik hartuko bere baitan, inongo etiopiarik ez... Margaren gutun harrigarri hura eta mendian bidez bide ibiltzeko neure gogo ganoragabea baino ez nituen.
|
|
|
– Esaidazu
|
gauza
bat, Julen... Erdaraz ala euskaraz egin dot berba ametsetan?
|
|
|
Baina aproba egiteko tentazioa ere kilikagarria egiten zitzaigun bioi, Lauaxetari bereziki, eta erakusleihoaren ondoan geratu ginen badaezpada ere, beiratik zehar kanpora begiratu ahal izateko. Inondik ere ahal balitz, Egunkaria ko zuzendariarekin mintzatu ahal izatea
|
gauza
handia izango zen, dudarik gabe, Lauaxeta berpiztuarentzat.
|
|
|
Eta ez dago autoa iristen ez dan baserririk. Hori
|
gauza
handia da.
|
|
|
Kalera bultzatzen dituzte. Zuzen zuzenean baserria botatzen ez badiete behintzat, errepideren bat edo beste edozer
|
gauza
egiteko.
|
|
|
– Ni ez nago hain ziur, Estepan –esan nion burlaizez–
|
Gauzak
nahasiak daude euskal gazterian, oso nahasiak, eta ez dago jakiterik...
|
|
|
Horrenbestez, asko ikasi arren, jendearen aurrean piztia arraro baten gisa agertu gabe bizitzeko
|
gauza
izatera heltzeko lain bai behintzat, galdua sentitzen zen Lauaxeta, bakarrik, deserroturik, abandonaturik, arrotz Euzkadi edo Euskal Herri berri, bizi eta interesgarri hartan. Lagunak behar zituen, konfiantzako gidari bat zen haren amets handia.
|
|
|
Zuk ikusi egiten nozu, eta bostekoa emon deustazu, ez da halan? Hori
|
gauza
handia da! Eta badakizu nor nazen, zuk nitaz idatzi dozu, erreportaje zabala egin zenduan nire fusilamenduaren 60 urteurrenean, eta pentsatu dot...
|
|
|
– Hara, zuk gertutik ezagutzen dozu euskal kulturaren mundua, eta zure ondoan
|
gauza
asko ikas neikez... Laguntzaile bat behar dot, gidari bat...
|
|
|
Sinetsidazu. Azkenik,
|
gauza
bat eskatu gura deutsut, mesedez: ez eiozu inori esan hemen izan nazenik.
|
|
|
Izan zaitez bigun eta gogor aldi berean. Izan zaitez azeria, sar zaitez
|
gauzetan
eta arbuia ezazu garaipena. Ez ezazu behatu, ez aztertu; baina, espiritu argitasunez, izan zaitez beti zeinuen arretarako prest.
|
|
|
Joan zaitez maite ez dituzun tokietara eta ez zaitez eguzkirik gabe geratu. Ahantz itzazu ahaideak, emaiezu indarra ezezagunei, makur zaitez bigarren mailako
|
gauzen aurrean
, ihes egin ezazu eta gorde zaitez gizakien hutsean, barre egiozu patuaren dramari, arbuia ezazu ezbeharra, suntsi ezazu zeure barrearekin gatazka. Mugi zaitez zeure kolorerantz, bidezkoan egon arte eta hostoen zurrumurrua gozoa egin arte.
|
|
|
Neuk neure buruari azken egunetan emandako aginduak ematen ez zizkidan ba Margak!: oporrak hartu eta lanbidea arriskuan jartzeko, lasai porrot egiteko, denbora hartu eta itzulinguruak egiteko, zuhaitz eta ur guztiak entzuteko, bigarren mailako
|
gauzen aurrean
makurtzeko, neure kolorerantz mugitzeko, txaretatik, mendietatik, herrietatik pasatzeko... Neuk idatzia zirudien gutun hark.
|
|
|
Ahoa zabal zabal eginda geratu nintzaion begira, ezer esateko
|
gauza
ez nintzela. Pixkanaka pixkanaka harengana hurreratu nintzen hala ere.
|
|
|
– Ez da harritzekoa, ez –esan nuen, gizon hari Lauaxeta zela deblauki onartuz eta, horrenbesterekin, neure burua ere harrituta utziz–, zuek bion arteko solasa goizegi eten zuen heriotzak, artean ere elkarri esateko
|
gauza
asko zenituztela, artean ere etorkizunari itxaropen gazte miragarriz begiratzen zeniotela.
|
|
|
une baten aberastasuna, besterik ez. zukeen hala ere poetak, nahiko zukeen hala ere kantariak pitin bat gehiago iraun zezan egunaren argi geldiak, pitin bat gehiago iraun zezaten" altzifreek, mahastiek, soro landatuen ordena garbiak, gure hizkuntzak, maite izan dudan
|
gauza
bakoitzaren gaineko begirada pausatu honek!". Bai, horixe zen azken funtsean nire bidaia Lauaxetaren esanetan ganorabakoa:
|
|
|
Badira, guztiarekin ere, oraindik ulertzen ez ditudan
|
gauzak
. Hil eta gero ere, Angiozarko ondoezaren ondoren, lanera joaten jarraitu nuen, eta han lankideek ikusi eta entzun egiten ninduten, aintzat hartzen ninduten.
|
|
|
Ikusezina, entzunezina eta ukiezina izango ote nintzen ba ni ezagutzen nindutenentzat, Lauaxeta Jean Haritxelhar, Jon Kortazar eta abarrentzat bezala? Hori pentsatzea ergelkeria absurdua zela esan nion neure buruari, baina hala ere ez nintzen aurrera jarraitzeko
|
gauza
izan. Lauaxetarengana itzuli nintzen eta mendira jo genuen.
|
|
|
Zuen antz handiagoa duen jendearekin ere egunero elkartzen gara: nekazari, artzain eta mendizale askorekin geratzen gara berriketan, bidean atsedenaldi bat eginez; denda eta taberna askotan sartzen gara janariak, edariak, egunkariak eta beste hainbat
|
gauza
erostera; batzuetan autobusa edo trena hartzen dugu eta noizean behin auto stop egitea ere maite dugu. Zuen antzeko pertsonek ikusi egiten gaituzte, entzun egiten dute guk esaten duguna, ukitu ere egiten gaituzte batzuetan, zuen antzeko pertsonak gurekin mintzatzen dira.
|
|
|
Jai egunetan mendira irteteko joera nuen hala ere. Horixe zen garai hartan egiten nuen ganorazko
|
gauza
bakarra.
|
|
|
Sorkundek utzi ondorengo lehen asteetan, ez nintzen mendira irteteko
|
gauza
izan. Mendira betiko bidelaguna gabe joatea saminegia egingo zitzaidala iruditzen zitzaidan, ezin izango nuela sekula Sorkunde alboan ez izatearen pena ahaztu.
|
|
|
Bilboko kaleetan bueltaka, pentsatzekoa zenez,
|
gauza
asko gertatu zitzaion harrigarri Lauaxetari: jendearen emana oro har(" beredin notin", Lauaxetaren garai bateko idazkeran), jende askoren janzkera, sakelako telefonoak, bikote gazte askoren libertinaje lotsagabea, trafikoko argiak, etxeen pilaketa basati eta itogarria, Salbeko zubi erraldoia, Guggenheim Bilbao Museoa, panel publizitario erraldoi eta koloretsuak, El Corte Inglés, San Francisco kaleko prostitutak eta trabestiak, inguru hartako beltzen ugaritasuna...
|
|
|
Urte gehiegi ziren jada gurpil berari leku beretik eta modu berean bultzaka beti, euskara eta aberria gora eta euskara eta aberria behera beti, geure antzinako euskal txilbor mitiko aratz parerik gabekoari mirespen erlijioso folklorikoz begira beti, ETAk, KASek, HBk, AABk, LABek eta abarrek ziotenaren edo egiten zutenaren mende beti. Ez nion ezeri behar adinako federik, ez nintzen inongo talde, elkarte edo kolektibotako kide izateko
|
gauza
sentitzen. Desartikulatuta nengoen.
|
|
|
" Esan, esan...
|
Gauza
asko esaten da", esan zuen Lazarok;" su etena dela ta... he! Noiz artekoa ote da?
|
|
|
Handik pixka batera: " Zenbait
|
gauzak
", aitortu zuen Xanek," ihes egiten dit". " Niri ere bai", esan zuen Lazarok; hainbesterekin, isildu ziren; Xanek beste gazta zatitxo bat hartu zuen; gazta latz eta gogorra, ogia ere gogortxo zegoen; Lazarok, zigarroa ezpainetan zuela, burua jirabiran ibili zuen;" Luzi", esan zuen," egidazu masaje pixka bat hementxe".
|
|
|
" ixilpekoak ziren", esan zuen," baina nik banekien ari zirela"; gero, bekainak jasota, apalkixeago: " orain baino orduan errazago jakiten ziren
|
gauzak
", aitortu zuen. Esku gibelaz ahoa igurtzi zuelarik:
|
|
|
" Igual", esan zuen Lolitak," teilatutik eroriko zen". " Ze
|
gauzak
okurritzen zaizkizun", esan zuen Mariak;" katua teilatutik erori. Noiz ikusi da?".
|
|
|
" Ederki"; hura bazihoala, Xanek atzetik: " Beste
|
gauza
bat", esan zuen; etxekoandreak eskua ahora eraman, izutuxe begiratu zion: Xanek ez beharkeriaren bat esan balio bezala;" dutxa bat hartuko nuke".
|
|
|
aho zabaleko eskopetekin armatuak, parke alderantza tiro tiraka. Laster
|
gauzak
, arma primitiboak zerabiltzatenentzat, oso gaizki jarri ziren. Ke artean erretiratzen hasi ziren.
|
|
|
" Bien. Dena dela... bada
|
gauza
bat..."; ezpainak listuaz hezetu eta jarraitu zuen: " hemen egin zuen azkeneko gauean, hau da, joateko bezperan, Henrik hona, bere gelara ekarri gintuen.
|
|
|
" Pakete bat?", esan zuen Garik, kokotsa luzatuz;" ideiarik ez"; gozo gozo buruari eraginez, apenasko irribarre batez: " nik
|
gauza
horietaz ezer ez jakitea nahiago nian. Nik Henri, bera lana zela ta auzora etorri eta, bertatik ezagutzen nian.
|
|
|
Bestela zer zebilen nik ez nekian ezer; zerbait ote zebilen... baina nondik nora, ez jakitea hobe... Bera gainera
|
gauza
horietarako oso reserbatua zuan. Baina bai, gorde eta gero ere ikusi izan nian; beti etxean, hori bai; ez zian handik irten nahi izaten; eta hala ere, etxean ere bijilatuta zegoela susmoa zian.
|
|
|
Xan izu larri zegoen. " Arestian gertatuak uste nituen
|
gauza
batzuk", esan zuen," nonbait oso aspaldi gertatu zituan". Garik txundituta begiratu zion.
|
|
|
Garik txundituta begiratu zion. " Batzuetan", onartu zuen," lehenean gehiago pentsatu, eta gehiago nahasten dituk
|
gauzak
". Pausa bat izan zen.
|
|
|
Ihesi dabilela: horixe
|
gauza
seguru bakarra. Orain hik, beharra baduk, hura atzematea behintzat, gatxa ikusten diat...
|
|
|
Hilabeteak zeramatzaan hark ere ikusi gabe, Henri ez baitzen aldegin zuenez geroztik etxean azaldu. Pitita bazter batean gelditu zuan, eta amak, bera ere ziztrinduta eta ohean zegoan eta, ezagutu zuenean oihu bat egin zian eta besarkatu zian eta, lehenbiziko
|
gauza
: ‘Ene!
|
|
|
" Kanbiatuxe", erantzun zuen Xanek, ez biziki eroso; segurrenik gizon hark konkorrarekin topo egin zuen, honek bere historia kontatu zion. "
|
Gauza
asko kanbiatu duk", esan zuen iharrak," eta hala ere... igualtsu segitzen dik denak"; isilaldiño bat izan zen, gero atzera iharrak: " eta hi heu, zelan?".
|
|
|
" Ondo edo", esan zuen Xanek, begi erdiz telebistari so; apur bat larritu egiten zuen iharraren begirada trankil, bai, baina zorrotzak. " Orain
|
gauzak
lasai hartzea onena", esan zuen iharrak, berriz eztultxo pixka bat egin eta, berak ere begiak telebistaren gainean atxiki zituen.
|
|
|
Iharrari begiratu zion; hau baina, ke laino batean murgilduta, begiak puntu atxikigaitzen batean jarrita, orain perspektiba luzeagoko kalkuluak egiten ari zela zirudien. Xanek
|
gauzak
zertan zeuden, su etenaz galde egingo zion, nabari zuen ordea, bere hitzak laburrak eta ez egokiak izango zirela. Estrainio samar sentitzen zen; lagun haien prestutasuna, haien sua, haien dezisioa; baina bai haien janzkera, haien begiradak, haien umorea, haien keinurik sinpleenak ere... beste denbora batekoak balira bezala zen; hain zuzen, Xanen beraren denborakoak...
|
|
|
Eta, ez oso zuzenean begiratu arren, ez ote ziren batzu batzuk behintzat berataz ari. Ez baitzen
|
gauza
segurua; berehalaxe ahotsak goititu, zalapartak bere lehengoan segitu zuen. Bazitekeen hala ere oraindik ere berataz, agian Eliz ere aritzea.
|
|
|
Bestera berriz, nahiz hiru lagunengandik hurbilxko egonik haien hitz gehienak aditu, doi doia zertatik zertara ari ziren ezin zuen asmatu. Ari ziren eta oso
|
gauza
konkretuez, bai denboran bai espazioan biziki gertukoak, hainbat izen aipatuz, hala toki izenak (haietarik bat edo beste hala ere Xani ezaguna zitzaion) nola lagun izenak, Xani gogora inoren bisaia edo arrasto zehatzik ekartzen ez ziotenak. Haien solasaldia, bestalde, geroz eta etenagoa zen, elkarri hitza kenduz eta farfailaka mintzo ziren eta.
|
|
|
Junek kopa bat ekarri ziolarik, okasioa profitatuz, neska sotilki geldiarazi zuen. " Zaude", xuxurlatu zion,"
|
gauza
bat galdetu nahi dizut"; Junek, apur bat makurtuz, pixka bat izuturik begiratu zion;" zuk Henri ezagutuko duzu"; Juneren begietan distira bat izan zen; bai, ezaguna zukeen; ez zuen hala ere baiezkorik esan; aurpegia luzatuz, zuhurki, suspizione apur batez begiratu zion;" haren laguna naiz", esan zuen Xanek; Junek ahoa pixka bat ireki zuen; ez zuen hala ere deus esan; ohar... " Motatik heldu berri naiz", erantsi zuen Xanek.
|
|
|
" Zuk ba al zenekien hura zertan ari zen?", galdetu zion Juneri. " Orduan ez nekien", esan zuen Junek;" etxean
|
gauza
horiek ez ziren aitatzen. Noski zerbait nabari duzu baina...
|
|
|
" Zerbait?", galdetu zuen Xanek; ez zuen badaezpada erabat ukatu nahi. " Ez al zara...
|
gauza
baten bila etorri?", galdetu zuen Belek; Xanek galde aurpegia jarri zuen;" barkatu", esan zuen Belek;" noski gaizki aditze bat izan da. Kontua da gu... oraintxe, sukaldean Junerekin ari zinela, ba... ez ginen entzuten ari baina, aditzea iruditu zaigu... gure ezagun bat aipatu duzula"; Xan isilik zegoen, Belek zer besterik esango;" Henri", esan zuen Belek, eta Xani so gelditu zen.
|
|
|
Garik irri meharra egin zuen; noski drole zitzaion Xanen ezjakina; ulerkor hala ere: "
|
Gauzak
asko kanbiatu dituk. Orain, esan ezak zerbait; kalea hor duk, esango diate".
|
|
2001
|
|
|
nola bada, poesiaren jakitate zientifikorik gabe, horrelako pieza ederrak moldatzen ahal dituzue? Euskarak ba al du
|
gauzen
errateko manera berezirik. Euskara hiltzen baldin bada altxor bat desagertuko zaigu eta blablabla.
|
|
|
|
Gauza
batek kolpatzen ez baldin bagaitu,
|
|
|
izpiritu izpirik ez dago.
|
Gauzaren
ildotik ekilea
|
|
|
desagertzen da,
|
gauza
ekilearekin urtzen doa.
|