2003
|
|
Adinga eragindako ezinegona, betiere adingabearen inguruabar pertsonalak eta gibeen epaileak erabakia hartuko du Fiskaltzak egindako proposamenaren gainean, eta, horretarako, agerraldia egingo da. Agerraldi horretan parte hartuko dute adingabearen letraduak, talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak; horiek guztiek argibideak
|
emango
dizkiote epaileari eskatutako neurriaren egokitasunari buruz, adingabearen interesa eta hark prozesuan duen egoera gogoan izanik.
|
|
Kautela neurria barneratzea denean, horren gehieneko iraupena hiru hilabetekoa izango da, eta Fiskaltzak hala eskatuta eta auto zioduna
|
emanez
, luza daiteke, askoz jota, beste hiru hilabetez.
|
|
Fiskaltzak alegazio idazkian eskatzen badu 7 artikuluaren 1 paragrafoko e) letratik m) letra artekoetan araututako neurrietatik bat edo batzuk ezartzeko, eta adingabea eta horren letradua ados badaude, adingabeen epaileak epaia
|
emango
du, bestelako izapiderik egin gabe, eskatutako neurria ezarriz; adingabeak eta letraduak adostasun hodian, 36 artikuluarekin bat etorriz.ri adierazi dute adingabeen epailearen aurrean egindako agerral
|
|
7) Fiskaltzaren postulazioan, edo prozeduran
|
emandako
ebazpen horretan, lege honen 5.2 artikuluan ezarritako inguruabarretatik bat edo batzuk jasotzen badira, beronen 7.1 artikuluko d) eta e) letretan deskribatutako neurri terapeutikoak bakarrik ezarri ahal izango dira.
|
|
3 Lege honen artikuluetan adierazitako adinak beti ulertu behar dira egintzak noiz gauzatu eta une horri begira; hartara, prozedura hasi aurretik edo horren izapidetza bitartean adin hori betetzeak ez du eraginik izango lege honek adingabeen epaile eta fiskalei
|
emandako
eskumenean.
|
|
Bertan, adituen laguntza jasoko dute, eta han izan dira adituek eurek ezarritako aldietan. Finkatutako gida-lerroak bete dituzte, horrela tratamendu egokia
|
emango
baitzaio euren anomalia edo aldakuntza psikoen edo gai psikotropikoen kontsumo mendekotasunari eta, orokorrean, oharmenean dituzten aldakuntzei. Neurri hau bera bakarrik aplika daiteke, edo, bestela, artikulu honetan ezarritako neurrietatik beste edozeinen osagarri gisa.
|
|
Neurri horretan, kontrolatu behar da zertan diharduen neurriaren menpe dagoen gizabanakoak, baita ea gizabanako hori ikastegira, lanbide heziketako zentrora edo lantegira doan, kasuan kasuan. Ginen ondorioz, hala denean, gizarte hezzabanako horri laguntza
|
ematen
saiatu behar da, halaber, arau haustea eragin zuten faktoreak gaindi ditzan. Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak.
|
|
Adingabeen epailearen aurrean edo izendatutako profesionalaren aurrean agerraldi pertsonala egin beharra, egindako jardueren berri
|
emateko
eta horiek justifikatzeko.
|
|
Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena baino luzeagoa. Talde teknikoak argibideak
|
eman
ditu bi denboraldi horien edukiari buruz, eta epaileak epaian bertan adieraziko du zein den bakoitzaren iraupena.
|
|
Neurri egokia edo egokiak aukeratzeko, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak, euren postulazioetan, eta epaileak, epaian bertan, malgutasunez hartuko dituzte kontuan, egitateen inguruko froga eta balioespen juridikoa, eta, batez ere, adingabearen adina, familia eta gizarte inguruabarrak, nortasuna eta interesa. Azken bi horiek talde teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak
|
eman
behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
Arau haustea jarraitua denean, edo, bat bakarrik izanik, biktima anitz dagoenean, epaileak epaiaren menpeko gizabanakoari neurri bat bakarrik ezarriko dio; horretarako, erreferentzia gisa hartuko du burututako egitaterik larriena, eta, 9 artikuluko erregelekin bat etorriz, neurriari gehieneko hedadura
|
emango
dio, salbu eta adingabearen interesa kontuan hartuta komeni denean neurriaren hedadura txikiagoa izatea.
|
|
2 Aurreko kasuetan, epaileak auto ziodunean
|
emango
du erabakia, eta, auto horren aurka, lege honetan araututako errekurtsoak jarri ahal izango dira.
|
|
Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada. Salaketaren gainean
|
emandako
ebazpena jakinarazi egin behar zaie salaketa nortzuek egin eta horiei.
|
|
Behin aurreko paragrafoan aipatutako jarduna burutu eta gero, Fiskaltzak adingabeen epaileari adieraziko dio espedientearen hasiera; epaile horrek hasiera
|
emango
die, bestalde, izapidetzako eginbide egokiei.
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa horrek ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa horietarako behar beharrezkoa den denbora baino gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna
|
eman
behar zaio edo Fiskaltzaren esku utzi behar da. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu horretan agindutako ebazpen judizialak emateko.
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa horrek ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa horietarako behar beharrezkoa den denbora baino gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna eman behar zaio edo Fiskaltzaren esku utzi behar da. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu horretan agindutako ebazpen judizialak
|
emateko
.
|
|
Adingabea Fiskaltzaren esku utziz gero, horrek ebazpena
|
eman
du atxiloketa noiz gertatu eta hurrengo berrogeita zortzi orduetan; ebazpena izango da adingabeari askatasuna emateari buruz, hurrengo artikuluan aipatutako uko egiteari buruz edo espedientea hasteari buruz. Fiskaltzak adingabeen epaile eskudunaren esku utziko du adingabea, eta horri kautela neurri egokiak hartzeko eskatuko dio 28 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
Adingabea Fiskaltzaren esku utziz gero, horrek ebazpena eman du atxiloketa noiz gertatu eta hurrengo berrogeita zortzi orduetan; ebazpena izango da adingabeari askatasuna
|
emateari
buruz, hurrengo artikuluan aipatutako uko egiteari buruz edo espedientea hasteari buruz. Fiskaltzak adingabeen epaile eskudunaren esku utziko du adingabea, eta horri kautela neurri egokiak hartzeko eskatuko dio 28 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
Adingabeak berak eragin badu Habeas Corpus prozedura, atxiloketaren gainean zein indar publikok erantzukizuna izan eta indar horrek Fiskaltzari jakinaraziko dio hori berehalakoan; gainera, indar publikoak bide
|
emango
dio prozedurari, hori arautzen duen lege organikoarekin bat etorriz.
|
|
Edozein modutan ere, egiaztatuta badago adingabeak aurretiaz izaera bereko beste egitate batzuk burutu dituela, Fiskaltzak hasiera
|
eman
dio espedienteari, eta, hala denean, lege honen 27.4 artikuluak baimentzen duenaren arabera jardun du.
|
|
1 Espedienteari hasiera
|
ematen
zaion unetik, adingabeak honako eskubide hauek izango ditu:
|
|
Adingabeari argibideak
|
eman
behar dizkio epaileak, Fiskaltzak edo poliziako agenteak, berari dagozkion eskubideei buruz.
|
|
Berari zuzen zuzenean dagozkion ebazpenetatik edozein
|
eman aurretik
, epaileak edo auzitegiak entzun egin behar dio adingabeari.
|
|
f) de teknikoa dagoenez gero, talde horre Adingabeen epaitegiari atxikita taltako zerbitzuek laguntza
|
eman
behar diote adingabeari.
|
|
Adingabearen letraduak Fiskaltzari eskatuko dio beharrezkotzat jotzen dituen eginbide guztiak burutzeko. Fiskaltzak horien onarpenari buruzko erabakia hartuko du ebazpen ziodunean; ebazpen hori letraduari jakinarazi eta adingabeen epaileari horren berri
|
emango
dio. Burutu gabeko eginbideei dagokienez, letraduak berriz eska ditzake halakoak, edozein unetan, adingabeen epaitegian.
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori
|
eman
dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean. Talde teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza egoerari eta familia egoerari buruz, haren gizarte inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege honetan araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|
|
Era berean, talde teknikoak, komenigarri baderitzo eta adingabearen intereserako gertatzen bada, txostena
|
emango
du adingabe horrek konpontze jarduera burutu edo biktimarekin adiskidetzeko ahalbideari buruz, lege honen 19 artikuluan xedatutakoaren arabera; beren beregi adieraziko ditu aipatutako jarduera horren edukia eta helburuak. Kasu horretan, ez da beharrezkoa izango txostena egitea artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako ezaugarri eta edukiekin.
|
|
Edozein kasutan ere, behin talde teknikoak txostena prestatu eta gero, Fiskaltzak berehalakoan bidaliko dio hori adingabeen epaileari, eta kopia bat
|
emango
dio adingabearen letraduari.
|
|
Abokatutzaren Kontseilu Nagusiak xedapen egokiak ezarriko ditu, elkargoetan, beharrezkoa izanez gero, ikastaro homologatuak
|
eman
daitezen, eta, horiei esker, letraduek, interesa duten neurrian, adingabeen arloan espezializazioa beregana dezaten, jurisdikzio horretako organoetan esku hartu ahal izateko.
|
|
2 Autonomia erkidego batzuek adingabeak babestu eta eraldatzeko eskumena dutela kontuan hartuta, autonomia erkidego horiek, aurreko paragrafoan aipatutako epean zehar, euren arautegia egokituko dute lege honek
|
ematen
dizkien eginkizunak behar bezala betearazteko.
|
|
Jarraian, epaileak adingabeari galdetuko dio ea hark aitortzen duen egitateon egile dela eta ea ados dagoen Fiskaltzak eskatutako neurriarekin. Adingabea bi autu horiekin ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena
|
eman
dezake. Letraduak ez badu bat egiten adingabeak berak emandako adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin behar duen ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu ditu epaileak.
|
|
Adingabea bi autu horiekin ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena eman dezake. Letraduak ez badu bat egiten adingabeak berak
|
emandako
adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin behar duen ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu ditu epaileak.
|
|
38 artikulua. Epaia
|
emateko
epea
|
|
Behin entzunaldia bukatu eta gero, adingabeen epaileak epaia
|
emango
du eztabaidapeko egitateei buruz, askoz jota, bost eguneko epean.
|
|
Epai horretan balioetsiko dira egindako frogak, eta Fiskaltzak eta adingabearen letraduak adierazitako arrazoiak, bai eta, koa ere. Kontuan hartuko dira, halaber, egitateen inguruabarrak eta larritasuna, adingabearen nortasunari, egoerari, beharrizanei eta familia nahiz gizarte in hala denean, adingabeak berak azaldutaguruneari buruz eztabaidatu diren datu guztiak, eta adingabe horrek epaia
|
emateko
unean duen adina. Horren guztiaren eretzean, adingabeen epaileak erabakia hartuko du proposatutako neurriari edo neurriei buruz.
|
|
2 Adingabeen epaileak epaia
|
eman
eta epai horretan jasotako epaitzaren betearazpena eteten denean, etendura horren baldintzak hurrengoak izango dira:
|
|
1*. Adingabeen epaileak, lege honek araututako prozeduraren barruan, epaia
|
ematen
duenean, epai horren aurka gora jotzeko errekurtsoa jar daiteke probintziako audientzia eskudunean. Epaia zein epailek eman eta horrexeri jarriko zaio errekurtsoa, epaia jakinarazi denetik bost egunetako epean.
|
|
Adingabeen epaileak, lege honek araututako prozeduraren barruan, epaia ematen duenean, epai horren aurka gora jotzeko errekurtsoa jar daiteke probintziako audientzia eskudunean. Epaia zein epailek
|
eman
eta horrexeri jarriko zaio errekurtsoa, epaia jakinarazi denetik bost egunetako epean. Errekurtsoaren gaineko ebazpena eman aurretik, jendaurreko ikustaldia egingo da, salbu eta epaileak, gizabanako egotziaren edo biktimaren intereserako, ikustaldia ateak itxita egitea erabakitzen duenean.
|
|
Epaia zein epailek eman eta horrexeri jarriko zaio errekurtsoa, epaia jakinarazi denetik bost egunetako epean. Errekurtsoaren gaineko ebazpena
|
eman
aurretik, jendaurreko ikustaldia egingo da, salbu eta epaileak, gizabanako egotziaren edo biktimaren intereserako, ikustaldia ateak itxita egitea erabakitzen duenean. Alderdiak ikustaldi horretara agertu behar dira, eta, auzitegiak egoki baderitzo, agertu behar dira, orobat, talde teknikoaren ordezkaria eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkaria, kasu zehatz horretan parte hartu izan duten heinean.
|
|
2 Adingabeen epaileek auto eta probidentziak
|
ematen
dituztenean, horien aurka eraldaketa errekurtsoa jar daiteke organoan bertan, jakinarazpenetik hiru egunetako epean. Probidentzia aurkaratu eta horren gaineko ebazpena auto bidez ematen denean, auto horren aurka gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da.
|
|
2 Adingabeen epaileek auto eta probidentziak ematen dituztenean, horien aurka eraldaketa errekurtsoa jar daiteke organoan bertan, jakinarazpenetik hiru egunetako epean. Probidentzia aurkaratu eta horren gaineko ebazpena auto bidez
|
ematen
denean, auto horren aurka gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango da.
|
|
3*. Prozedura bukarazteko edota lege honen 14, 28, 29 eta 40 artikuluetako intzidentea ebazteko, autoak
|
ematen
direnean, horien aurka gora jotzeko errekurtsoa jar daiteke probintziako audientzian, Prozedura Kriminalaren Legeak prozedura laburtuari buruz arautzen dituen izapideen bitartez.
|
|
Errekurtsoaren helburua doktrina bateratzea izango da, baldin eta aipatu auzitegi nagusietako adingabeen aretoek gora jotzearen gaineko epaiak
|
eman
badituzte, eta epaiok desberdinak badira, auzitegi nagusietako adingabeen beste areto batek edo batzuek** eman dituztenei begira, edo Auzitegi Gorenak eman dituen epaiei begira; hala gertatuko da, egitateak eta adingabearen inguruabarrei buruzko balioespenak oinarrian berdinak izanik, pronuntziamendu desberdinak izan direnean.
|
|
Errekurtsoaren helburua doktrina bateratzea izango da, baldin eta aipatu auzitegi nagusietako adingabeen aretoek gora jotzearen gaineko epaiak eman badituzte, eta epaiok desberdinak badira, auzitegi nagusietako adingabeen beste areto batek edo batzuek**
|
eman
dituztenei begira, edo Auzitegi Gorenak eman dituen epaiei begira; hala gertatuko da, egitateak eta adingabearen inguruabarrei buruzko balioespenak oinarrian berdinak izanik, pronuntziamendu desberdinak izan direnean.
|
|
Errekurtsoaren helburua doktrina bateratzea izango da, baldin eta aipatu auzitegi nagusietako adingabeen aretoek gora jotzearen gaineko epaiak eman badituzte, eta epaiok desberdinak badira, auzitegi nagusietako adingabeen beste areto batek edo batzuek** eman dituztenei begira, edo Auzitegi Gorenak
|
eman
dituen epaiei begira; hala gertatuko da, egitateak eta adingabearen inguruabarrei buruzko balioespenak oinarrian berdinak izanik, pronuntziamendu desberdinak izan direnean.
|
|
3 Doktrina bateratzea helburu izanik, Fiskaltzak edo adingabearen letraduak berak presta dezake errekurtsoa, auzitegi nagusiko adingabeen aretoak* epaia
|
eman
, hori jakinarazi eta hurrengo hamar egunetako epean; horretarako, idazkia zuzendu zaio areto horri.
|
|
Behin aurreko paragrafoak aipatzen dituen betekizunak egiaztatu eta gero, errekurtsoa auzitegi nagusiko adingabeen zein aretotan* jarri eta areto horrek epaiok
|
eman
zituzten auzitegiei horien lekukotza eskatuko die; hamar eguneko epean, aretoak dokumentazioagarren Aretoari, eta areto horretara epa bidaliko dio Auzitegi Goreneko Bituko ditu errekurtsogilea eta Fiskaltza, azken hori ez bada errekurtsogile izan.
|
|
Auzitegi Gorenaren iritziz, alderdi errekurtsogileak nabariro eta modu konponduezinean hautsi baditu errekurtsoari buruz ezarritako betekizunak, edo uziak ez badu kasazio edukirik, magistratu txostengileak aretoari komunikatuko dio ez onartzearen arrazoia, eta aretoak erabakiko du, hiru eguneko epean, errekurtsogileari entzutea, bai eta Fiskaltzaririk jarri; jarraian, aretoak autoa
|
emango
du, eta auto horren aurka ezin izango da inolako errekurtsorik jarri. ere, Fiskaltzak berak ez badu errekurtso
|
|
Auzitegi Goreneko Bigarren Aretoa ohiko moduan eratuko da, eta ahozko ikustaldira dei egingo die alderdi errekurtsogileari eta, edozein kasutan, Fiskaltzari; ikustaldi horretan, entzungo ditu egiten diren alegazioak, eta txostena eska diezaioke aurkaratutako ebazpena zein epaitegik
|
eman
eta horrexen jurisdikzio lurraldean adingabeak babestu edo eraldatzeko ardura duen erakunde publikoari, eta, hala denean, ebazpena betearazteko ardura zein erakundek izan eta horrexeri. Jarraian, kasazio epaia emango du, Prozedura Kriminalaren Legean aipatutako modu eta ondorioekin.
|
|
Auzitegi Goreneko Bigarren Aretoa ohiko moduan eratuko da, eta ahozko ikustaldira dei egingo die alderdi errekurtsogileari eta, edozein kasutan, Fiskaltzari; ikustaldi horretan, entzungo ditu egiten diren alegazioak, eta txostena eska diezaioke aurkaratutako ebazpena zein epaitegik eman eta horrexen jurisdikzio lurraldean adingabeak babestu edo eraldatzeko ardura duen erakunde publikoari, eta, hala denean, ebazpena betearazteko ardura zein erakundek izan eta horrexeri. Jarraian, kasazio epaia
|
emango
du, Prozedura Kriminalaren Legean aipatutako modu eta ondorioekin.
|
|
Era berean, eta doktrina bateratzeko helburuarekin eta izapide berberen bitartez, Fiskaltzak kasazio errekurtsoa jardatutakoa aplikatuz ebazpenak
|
eman
eta ebazpen horien aurkako errekurtsoak ebazteko. dezake auzitegi nagusietako adingabeen aretoek* emandako behin betiko autoen aurka, aretoek halako autoak eman badituzte, instrukzio epaileek lege organiko honen 4 artikuluan xe
|
|
Era berean, eta doktrina bateratzeko helburuarekin eta izapide berberen bitartez, Fiskaltzak kasazio errekurtsoa jardatutakoa aplikatuz ebazpenak eman eta ebazpen horien aurkako errekurtsoak ebazteko. dezake auzitegi nagusietako adingabeen aretoek*
|
emandako
behin betiko autoen aurka, aretoek halako autoak eman badituzte, instrukzio epaileek lege organiko honen 4 artikuluan xe
|
|
Era berean, eta doktrina bateratzeko helburuarekin eta izapide berberen bitartez, Fiskaltzak kasazio errekurtsoa jardatutakoa aplikatuz ebazpenak eman eta ebazpen horien aurkako errekurtsoak ebazteko. dezake auzitegi nagusietako adingabeen aretoek* emandako behin betiko autoen aurka, aretoek halako autoak
|
eman
badituzte, instrukzio epaileek lege organiko honen 4 artikuluan xe
|
|
Lege honetan ezarritako neurriak betearaztean, adingabeen epaileak izango du kontrola, horrek kasuan kasuko epaia
|
eman
duen heinean; epaileak auto ziodunean erabakia hartuko du bien bitartean gerta daitezkeen gorabeherei buruz, Fiskaltzari, adingabearen letraduari eta neurria betearazten duen erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero.
|
|
Neurriak betearazteko ebazpenak
|
emandakoan
, ebazpen horien aurkako errekurtsoak ebaztea, lege honen 52 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
i) Diziplina erregimenaren gainean, lege honen 60 artikuluak eratxikitzen dizkien ebazpenak
|
ematea
.
|
|
Autonomia erkidegoei eta Ceuta eta Melillako hiriei dagokie neurriak betearaztea, epaia adingabeen zein epaitegik
|
eman
eta epaitegi hori bertan badago, hurrengo artikuluaren 3 paragrafoan xedatutakoari kalterik egin gabe.
|
|
Behin epaia irmoa izan eta ezarritako neurriaren betearazpen programa onetsi eta gero, epaia zein epaitegik
|
eman
eta epaitegi horretako idazkariak neurri horren likidazioa gauzatuko du, hori zein datatan hasten den eta zein datatan bukatzen den adieraziz; interesdunari, hala denean, kautela neurriak ezarri bazaizkio, horien ondorioz betetako denbora zenbatuko da 28.5 artikuluan xedatutakoa kontuan hartuta. Aldi berean ere, betearazpen espedientea irekiko da, eta, espediente horretan, berabeherak agerraraziko dira, lege honetan ezarritakoarekin bat etorriz.tearazpenean zehar gertatzen diren go
|
|
3 Erakunde publikoak aurreko paragrafoan aipatutako lekukotza eta likidazioa jasotzen dituenean, berehalakoan profesional bat izendatuko du, eta profesional horren erantzukizuna izango da ezarritako neurria betearaztea; ezarritako neurria barneratzea bada, orduan hori betearazteko zentrorik egokiena izendatuko du, adingabearen egoitzatik hurbilen egon eta plazak hutsik dituzten zentroen artean, kasuan kasuan eskuduna den erakunde publikoak neurria betearaz dezan. Adingarri izatea bera familia eta gizarte ingabea aurrekoak ez beste zentro batera eramateko, horren oinarria izan behar da adingabearen intereserako komenigurutik urruntzea, eta, edozein kasutan, epaia adingabeen zein epailek
|
eman
eta horren onespena izan du.
|
|
Adingabea neurri batzuen menpe baldin badago, azken epai irmoa zein epailek
|
eman
eta epaile horrek neurri guztiak aldi berean betetzea aginduko du.
|
|
Barneratze terapeutikoa beste neurri batekin pilatuz gero, barneratze terapeutikoaren neurria ezarriko da lehenago. Epaileak, hala denean, geroago ezarritako neurrien betearazpenari hasiera
|
ematea
eten egingo du, barneratze terapeutikoa bukatu edo ezereztu arte, salbu eta lege honen 14 artikuluan ezarritako ahalmena erabiltzen denean.
|
|
Aurreko kasu guztietan, epaileak auto ziodunean
|
emango
du ebazpena; auto horren aurka, lege honetan ezarritako errekurtsoak jarri ahal izango dira.
|
|
1 Adingabeak adingabeen epaileari errekurtsoa jarri nahi badio, hark ezarritako neurrien betearazpenean zehar
|
emandako
ebazpenetatik edozeinen aurka, errekurtso hori idatziz aurkeztuko dio epaileari berari edo barneratze zentroko zuzendariari; zuzendariak epaileari emango dio errekurtsoaren berri, hurrengo egun baliodunean.
|
|
1 Adingabeak adingabeen epaileari errekurtsoa jarri nahi badio, hark ezarritako neurrien betearazpenean zehar emandako ebazpenetatik edozeinen aurka, errekurtso hori idatziz aurkeztuko dio epaileari berari edo barneratze zentroko zuzendariari; zuzendariak epaileari
|
emango
dio errekurtsoaren berri, hurrengo egun baliodunean.
|
|
2 Adingabeen epaileak txostena eskatuko dio Fiskaltzari, eta errekurtsoaren gaineko ebazpena
|
emango
du, auto ziodunean, bi eguneko epean. Auto horren aurka, gora jotzeko errekurtsoa jar daiteke auzitegi nagusi eskuduneko adingabeen aretoan*, lege honen 41 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz.
|
|
1 Behin neurria bete eta gero, erakunde publikoak azken txostena bidaliko die 49.1 artikuluan aipatutako jasotzaileei, eta adingabeen epaileak autoa
|
emango
du, auzia artxibatzeari buruz bidezkoa dena erabakiz. Auto hori Fiskaltzari eta adingabearen letraduari jakinaraziko zaie.
|
|
Aurreko paragrafoan ezarritakoa gorabehera, barneratze neurriak betearaz daitezke, orobat, gizarte osasuneko zentroetan, baldin eta ezarritako neurriaren arabera hori beharrezkoa bada. Edozein kasutan ere, nahitaezkoa izango da adingabeen epaileak aurretiaz horretarako baimena
|
ematea
.
|
|
m) Adingabeen legezko ordezkariei argibideak
|
eman
behar zaizkie adingabeon egoera eta bilakaerari buruz, bai eta haiei dagozkien eskubideei buruz ere, eta horretan ez da izango beste mugarik lege honetan ezarritakoa baino.
|
|
Zentroaren barne jardunbideari buruzko arauak errespetatu eta bete behar dituzte, eta, bertako langileek, euren eginkizunetan lege bidez aritzen direnean, gida-lerroak edo jarraibideak
|
ematen
badizkiete, adingabeek horiek ere errespetatu eta bete behar dituzte.
|
|
Zentroaren barruan jarduera ordenaduna lortzeko laguntza
|
eman
behar dute, eta gizabanako guztiei errespetua eta begirunea zor dizkiete zentroaren barruan nahiz kanpoan; bereziki, halakoakleei eta barneratutako beste adingabeei. zor dizkiete agintariei, zentroko langi
|
|
1 Behin zentroan sartutakoan, adingabeek idatzizko argibideak jasoko dituzte euren eskubide eta betebeharrei buruz, beraiek jasan behar duten barneratze erregimenari buruz, antolaketa orokorraren gaineko arazoei buruz, zentroaren jardunbidea arautzen duten erregelei buruz, diziplina arauei buruz, eta eskaerak, kexak edo errekurtsoak aurkezteko bideei buruz. Argibideak eurek ulertzen duten hizkuntza batean
|
emango
zaizkie. Adingabe batzuek zailtasunak badituzte argibide horien edukia ulertzeko, beste bide egoki bat erabiliko da, azalpena emateko.
|
|
Argibideak eurek ulertzen duten hizkuntza batean emango zaizkie. Adingabe batzuek zailtasunak badituzte argibide horien edukia ulertzeko, beste bide egoki bat erabiliko da, azalpena
|
emateko
.
|
|
2 Barneratutako gizabanako guztiek, ahoz nahiz idatziz, gutun azal irekian nahiz itxian, eskaerak eta kexak helaraz diezazkiokete erakunde publikoari, haien barneratze egoerari buruz eta horretan sortutako arazoei buruz. Eskaera edo kexa horiek aurkez diezazkiokete, dunei
|
emango
die halakoen berri. halaber, zentroko zuzendariari; horrek eskaera edo kexei erantzungo die haren eskumenekoak badira, edo, bestela, erakunde publikoari edo agintari esku
|
|
2 Era berean, adingabeek indarkeriazko ekintzarik buru ez dezaten edo haiengan lesiorik gerta ez dadin, zentrotik ihes egin ez dezaten edo zentroko instalazioetan kalterik eragin ez dezaten, edota zentroko langileek, euren eginkizunetan lege bidez aritzean, jarraibideak
|
eman
eta jarraibide horien aurkako jarkitze aktibo edo pasiboaren aurrean, araudi bidez ezarritako kontentzio neurriak baino ezin izango dira erabili.
|
|
Horretarako, adingabe zehatuak errekurtsoa aurkez diezaioke, idatziz nahiz berbaz, establezimenduko zuzendariari; zuzendariak, hogeita lau orduko epean, idazki hori edo berbazko kexaren lekukotza, bere alegazioekin batera, bidaliko dio adingabeen epaileari. Epaile horrek, entzunaldi baten epean, eta Fiskaltzari entzun ondoren, autoa
|
emango
du, ezarritako zehapena baieztatuz, aldatuz edo ezabatuz; auto horren aurka ezin izango da inolako errekurtsorik jarri. Behin autoa establezimenduari jakinarazi eta gero, hori berehalakoan betearazteko modukoa izango da.
|
|
Behin ustezko kaltedunak eta erantzule zibilak agertu eta gero, adingabeen epaileak autoa
|
emango
du prozeduraren hasiera aginduz. Auto horretan aipatuko dira alderdi auzi jartzaileak eta demandatuak, auzi jartzaileek zer eskatu duten kontuan hartuta eta espedientetik ateratzen dena gogoan izanik.
|
|
Auto horretan aipatuko dira alderdi auzi jartzaileak eta demandatuak, auzi jartzaileek zer eskatu duten kontuan hartuta eta espedientetik ateratzen dena gogoan izanik. Autoan bertan, demandatzaileei hamar eguneko epea
|
emango
zaie, euren uziak eta euren iritziz beharrezkoak diren frogabideen proposamena idazki baten bidez aurkez ditzaten, epaiketako aitorpena eta lekukoen aitorpena barne.
|
|
Adingabeen prozedura horretan, entzunaldia egin eta gero, eta epaia edo behin betiko beste ebazpen bat
|
eman ostean
, epaileak epai zibila emango du indarreko Zigor Kodearen 115 artikuluan adierazitako edukiarekin, demandatuak absolbituz edo erantzule zibilak nortzuk diren adieraziz.
|
|
Adingabeen prozedura horretan, entzunaldia egin eta gero, eta epaia edo behin betiko beste ebazpen bat eman ostean, epaileak epai zibila
|
emango
du indarreko Zigor Kodearen 115 artikuluan adierazitako edukiarekin, demandatuak absolbituz edo erantzule zibilak nortzuk diren adieraziz.
|
|
Prozedura horretan
|
emandako
epaiak ez du gauza epaituaren indarrik izango, eta kalterik gabe geratuko da alderdiek arazo berberari buruz epaiketa arrunta sustatzeko duten eskubidea; epaiketa horretan, egitate frogatutzat joko dira adingabeen epaileak egiaztatutzat jo dituenak, bai eta adingabearen parte hartzea bera ere.
|
|
Hirugarrena. Legen honetan xedatutakoa aplikatuz, epai irmoak
|
eman
eta epai horiek erregistratzea
|
|
Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoetan ezarritako delituen kasuan, horien gaineko eskumena Audientzia Nazionaleko Adingabeen Epaitegi Zentralak izango du; epaitegi horrek
|
emandako
auto eta epaien aurka, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango dadientzia Nazionalak, gora jotzeko erre audientzia bereko areto egokian. Aukurtsoak ebaztean, epaiak ematen dituenean, epai horien aurka kasazio errekurtsoa jarri ahal izango da, lege organikokatuz.
|
|
Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoetan ezarritako delituen kasuan, horien gaineko eskumena Audientzia Nazionaleko Adingabeen Epaitegi Zentralak izango du; epaitegi horrek emandako auto eta epaien aurka, gora jotzeko errekurtsoa jarri ahal izango dadientzia Nazionalak, gora jotzeko erre audientzia bereko areto egokian. Aukurtsoak ebaztean, epaiak
|
ematen
dituenean, epai horien aurka kasazio errekurtsoa jarri ahal izango da, lege organikokatuz. Gobernuak sustatuko du Audien honen 42 artikuluan xedatutakoa aplitzia Nazionalaren egitura egokitzea, lege organiko honen azken xedapenetatik bigarrenaren 1 paragrafoan agindutakoa aintzat hartuta.
|
|
Horrekin batera ere, badira beste inguruabar batzuk, lan honi oraindik garrantzi handiagoa
|
ematen
diotenak. Alde batetik, terminologia bateratzeko ahaleginak egin dira, adostasuna, sendotasuna eta iraunkortasuna lortu nahian; horrek nabariro gehitzen du lan honek izan dezakeen eragina, eta aktibo baliotsu bihurtzen du.
|
|
Konstituzio Auzitegiaren aipatu epaia
|
eman
ondoren, ordea, legegileak ez zion ezinbesteko zen erabateko lege aldaketari ekin, eta horren ordez ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoaren bitartez gazteen gaineko arauketa juridiko penalari buruzko aldaketa zatikakoa eta premiazkoa besterik ez zuen bultzatu, behin betiko lege berriaren zain gelditu behar izan genuela, hain zuzen ere, egungo 5/ 2000 Lege Organikoa 2001eko urtarrilaren 13an inda...
|
|
alegia, adingabea erantzulea dela, berari erantzukizuna galda dakiokeela eta eskatu behar zaiola delitu egiten duenean. Horren alboan, adin nagusikoaren aldean, aitzitik, erantzulea izateko gaitasuna oso osorik ez duela azpimarratu beharra dago, gaztea heldutasunerantzago bidean dago eta, eta horren ondorioz delitu egin izanagatik
|
eman
behar zaion erantzuna da ohiko ius puniendia bera izan. Gazteen Zigor Zuzenbidearen berezitasuna, hortaz, ez datza delituen definizioan, delitu egin ondoren eman beharreko erantzunean baizik.
|
|
Horren alboan, adin nagusikoaren aldean, aitzitik, erantzulea izateko gaitasuna oso osorik ez duela azpimarratu beharra dago, gaztea heldutasunerantzago bidean dago eta, eta horren ondorioz delitu egin izanagatik eman behar zaion erantzuna da ohiko ius puniendia bera izan. Gazteen Zigor Zuzenbidearen berezitasuna, hortaz, ez datza delituen definizioan, delitu egin ondoren
|
eman
beharreko erantzunean baizik.
|
|
Aldi berean, heziketa prozesuari atxikia, kanpoko munduaren eraginak areago sentitzeko joera ere badu gizarte inguruak duen pisua, helduarekin alderaturik, ez proportzionala delarik. Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren ere, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio prozesu salbuespenezkoaren oinarria
|
ematen
duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren bide berezia justifikatzeko. Horregatik, esku hartze hezitzaile orok adingabeen ingurunearen gainean zabaldu behar du bere eragina, horrek ematen baitio benetako zentzua.
|
|
Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren ere, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio prozesu salbuespenezkoaren oinarria ematen duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren bide berezia justifikatzeko. Horregatik, esku hartze hezitzaile orok adingabeen ingurunearen gainean zabaldu behar du bere eragina, horrek
|
ematen
baitio benetako zentzua. Araua hautsi duen pertsonaren bizitza normalizatzeko asmoz zehaztuko da non biziko den ezarritako neurria betetzen duen bitartean, baita zein heziketa edo osasun zentrora joango den, bere nortasunaren eta bere familiaren inguruabarren arabera gizartean bizitzeko gaitasuna eskura dezan, betiere gizarteak haren adin bereko beste edozein gazteri eskaintzen dizkion gizarte baliabideen sare bera erabiliz.
|
|
Gazteak, orduan, ikuspegi soziologikotik zein psikologikotik berezitasunak aurkezten baditu, justiziaz berezitasun horiek kontuan eduki dira zigor erantzuna
|
ematerakoan
eta, aldi berean, zehapena hezkuntza tresna gisa erabiltzeko aukerak erantzun juridikoaren nondik norakoa baldintzatu luke. Eta, ildo horretatik, txalotzekoa dena, hain justu ere, 5/ 2000 LOren Zioen Adierazpena (7 lerrokada) joan da hauxe aldarrikatzen duenean:
|
|
Ezartzen diren neurriak ezerezean gera ez daitezen, beharrezkoak dira, alde batetik, baliabide ekonomiko egokirik gabe lortezinak diren azpiegiturak eta, bestalde, konpromiso handiagoa hartu dute herri administrazo guztiek, orain arte erakutsi ez duten ahalegin eta gogoaz, legeak eskaintzen dituen ahalbide guztiak, oraindik neurrigek de facto behintzat bi salbuespenezko erregimen juridiko penal sortu baitzituz handi batean martxan jarri ez direnak, eskuragarri egon daitezen. Bigarrenez, lege hau vacatio legis aldian zegoela, 7/ 2000 eta 9/ 2000 LOak onartu ziren, eta orain arte egindako balorazio positiboa erabat auzitan utzi zuten, zeren eta aipatu bi leten, terrorismo delituen edota zenbait delitu astunen kasuan
|
eman
beharreko erantzuna nabarmen gogortzearen bitartez. Adingabeak esandako delitu hauek eginez gero, ez du erantzungo bere berezitasunak kontuan hartuz, helduari ematen zaion logikaren arabera baizik, delituaren astuntasunak gaztearen inguruko diagnostikoa etenda utziko balu bezala.
|
|
Bigarrenez, lege hau vacatio legis aldian zegoela, 7/ 2000 eta 9/ 2000 LOak onartu ziren, eta orain arte egindako balorazio positiboa erabat auzitan utzi zuten, zeren eta aipatu bi leten, terrorismo delituen edota zenbait delitu astunen kasuan eman beharreko erantzuna nabarmen gogortzearen bitartez. Adingabeak esandako delitu hauek eginez gero, ez du erantzungo bere berezitasunak kontuan hartuz, helduari
|
ematen
zaion logikaren arabera baizik, delituaren astuntasunak gaztearen inguruko diagnostikoa etenda utziko balu bezala. Horrezaz gain, 18 eta 21 urte bitartekoei Adingabeen Zigor Zuzenbidea ezartzeko aukeratik kanpo utzi zitzaien 5/ 2000 LO indarrean jarri aurretik (hasiera batean 2003ko urtarrila arte? 9/ 2000 LO?
|
|
Geroenean ere, zehatzaile hezitzaile izaera duen prozedura ezartzen du. Lege berriak horri esleitzen dizkio Espainiako konstituzio antolamenduak
|
ematen
dituen berme guztiak, Konstituzio Auzitegiaren epaiarekin eta Haurraren Eskubideei buruzko 1989ko azaroaren 20ko Itunaren 40 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
Artikulu horren arabera, orobat, nahitaezkoa da adin hori baino gazteagoko adingabeen erantzukizun penala beren beregi arautzea lege berezi batean. Eskabide horri ere erantzuna
|
emateko
onetsi da lege organiko hau. Dena den, Zigor Kodeak puntu honetan xedatzen duena osatu beharra dago bi esangura berezitan.
|
|
Hortik hasi behar da erantzukizuna eskatzeko aukera, eta hori hamalau urtean finkatu da. Horretarako oinarria da haurrak adin hori baino gazteagoak izan eta egiten dituzten arau hausteak ondoriorik gabekoak izatea, eta, gizarte asaldura sor dezaketen kasuetan ere, egoki dira horiei erantzuna
|
emateko
familiarteko eta laguntza zibilen esparruak, estatuko epai antolakuntza zehatzailearen parte hartzerik gabe.
|
|
8 Haatik, legeak ezin du ahantzi adingabeak eginiko ekintzaren ondoriozko kaltedun edo biktimaren interes berezia. Horretarako, prozedura berezia, arina eta formalismo gutxikoa ezarri behar da, hala denean, kalte galeren ordaina
|
emateko
. Ildo beretik, adingabeen epaileari ahalmen zabalak eman behar zaizkio, auzi nagusiaren agiri eta lekukotza esanguratsuenak auzira batzeko.
|
|
Horretarako, prozedura berezia, arina eta formalismo gutxikoa ezarri behar da, hala denean, kalte galeren ordaina emateko. Ildo beretik, adingabeen epaileari ahalmen zabalak
|
eman
behar zaizkio, auzi nagusiaren agiri eta lekukotza esanguratsuenak auzira batzeko. Biktimen interes eta premiak direla eta, legeak ezarri du, modu iraultzaile batez bada ere, ekintzen arduraduna zein adingabe izan eta horrekin erantzukizun solidarioa dutela haren guraso, tutore, hartzaile edo zaintzaileek.
|
|
Lege honek eskubide zabala ezarri du biktimek parte har dezaten. Biktimei prozeduretan esku hartzeko aukera
|
ematen
zaie, besteak beste, frogak proposatu eta egiteko, ondorioak formulatzeko eta errekurtsoak jartzeko. Hala ere, parte hartze hori modu mugatu batez ezarri da, adingabeen arloan ez baita onartzeko modukoa gizabanakoek alderdi akusatzaile izateko duten eskubidea, horretarako diren prozesu eskubide eta karga guztiekin.
|
|
Aipatu berri diren orientabideekin bat eginez, eta ikusmira zehatzaile hezitzaileari erreparatuz, legeak katalogo zabala ezartzen du aplikatzeko moduko neurriei buruz. Betiere, adingabearen goreneko interesari lehentasuna
|
eman
behar zaio, epaileak neurririk egokiena malgutasunez hartzean. Horretarako, aintzakotzat hartu behar da zeintzuk diren kasuan kasuko inguruabarrak eta zein bilakaera izan duen zehatutako gizabanakoak, neurria betearazi den bitartean.
|
|
Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori eragindako kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest egon behar da. Neurria aplikatuko da, adingabea benetan damutu eta barkamena eskatu, eta ofendituak hori onartu eta barkamena
|
ematen
duenean. Kaltea konpontzean, aldiz, adostasuna ez da lortzen betetasun psikologikoaren bitartez bakarrik; horrez gain, zerbait gehiago behar da:
|