|
2013
|
|
|
Gauza
|
berri
gutxi entzungo duzue seguru asko baina, agian, nire azterketatxo honek gaurko euskararen ikuspegi ez berria baina zerbait desberdina izan dezazuen lagunduko dizue.
|
|
|
Gauza berri gutxi entzungo duzue seguru asko baina, agian, nire azterketatxo honek gaurko euskararen ikuspegi ez
|
berria
baina zerbait desberdina izan dezazuen lagunduko dizue.
|
|
|
50 hamarkadan nire ingurunean zeuden euskarazko irakurgaiak zenbatzeko eskuetako hatzak aski ziren: Lardizabalen Testamentu zahar eta
|
berriko
kondaira, Maiatzeko lorak, Irigoien Zumarragako parrokoak itzulitzako Bizi, Arantzazuko Aste Santua eta Zeruko Argiaren lehen aleak, eta herriko apaizak alde egitean oparitu zidan Xabiertxo.
|
|
|
Euskara baturik ez izateak nabarmen zailtzen zuen euskaraz idaztea. Azkueren Promptuarium de la Lengua VascaHamasei seme Euskalerriko, Gorrotoa Lege, Itxasoa laño dagoerreferente garrantzitsua gertatu zitzaidan, bai eta Itun
|
Berriko
testuak ere, Kuliska Sortako irakurgaiekin batera(?).
|
|
|
A. Berriatua eta Anaitasuna aldizkaria erreferente garrantzitsuak gertatu ziren niretzat testugintza hartan, hizkuntza nazionalaren kontzientzia hartzeko. Gainera, Bizkaiko ikastoletan euskararen irakaskuntza mailakatzeko lanean aritu nintzen eta sortu
|
berria
zen Eusko Kontseilu Nagusiko langile bezala ere bai A, B eta eredu sonatuak Arantzazun diseinatzen parte hartu nuelarik beste lankide batzuekin batera, Xahoren Voyage en Navarre pendant l, insurrection des basques obraren modukoren batzuk gaztelaniara ere itzuliz.
|
|
|
1977an argitaratu zen Joan Mari Torrealdayren Euskal Idazleak Gaur (Oñati), erakusleiho bikaina gerra osteko urteetan euskarak emandakoaz jabetzeko. Urtemuga horretatik 1995 arteko ekoizpenaren
|
berri
, aldiz, Euskal Kultura Gaurizeneko bigarren liburu batean eman zuen Torrealdai berak ia hogei urte geroago, zer esanik ez, oraindik uzta joriagoa ageri dela orrialde haietan.
|
|
|
Erabilera estrategikoa (2008) Hitz ordena. Erabilera estrategikoa (2011), gramatikaren eremuak utzi eta estilistikaren zelaiak hasten direnetan behar beharrezkoak direnak teknologia
|
berriek
zalapartaka idaztera bultzatzen gaituzten aroan. Horrelako gomendioak eta ezagutzak idazle on askok garai guztietan erakutsi badituzte ere, milaka pertsona bere buruan estandarizatzen eta normalizatzen ari den hizkuntza batean eskolatzeak, eta gaurko bizimoduak testuak idaztea eta jendaurrean eraginkortasunez hitz egitea askori eskatzen dion garaiotan, inoiz baino hobeki txertatzen dira gure aurrerabide neketsuan.
|
|
|
Euskaltzaindia; Euskal gramatika lehen urratsak (EGLU) Euskararen gramatika deskriptiboa da, hizkuntzaren datuak bildu nahi dituena. Tarteka Euskaltzaindiak eman dituen arauen
|
berri
ere ematen da, zeharka, baina, berez, ez da gramatika arauemailea, baizik deskriptiboa: hizkuntzaren datuak erakutsian uzten ditu, tradizioan oinarritutako lekukoetan, eta egungo euskalkien ezagutzan oinarriturik.
|
|
|
–Idazlea dalako?. Eta etxekoek,
|
barriz
: –Bai, abila?
|
|
|
gure barrakatxak,
|
barriz
.
|
|
|
edur
|
barria
dirudi.
|
|
|
gizabihotzen
|
berri
, hik, filosofoa.
|
|
|
ta irakinerazo odol
|
barria
,
|
|
|
gizonak,
|
barriz
, ogi
|
|
|
Arantxa Urretabizkaiaren narrazio lanetako amatasunak: genero arteko harreman
|
berrien
paradigma
|
|
|
Ondorio nagusi gisa esan daiteke aztertutako amatasunaren irudikapenak ez direla hegemonikoak, bestelakoak edota emergenteak baizik. Ama bakarrak, helduak, lan munduan nahiz politikan dihardutenak aurkitu ditugu literatur testu hauetan, hitz batean, harreman
|
berriak
sorrarazi dituzten literatur pertsonaiak. Harreman berri horiek, hain justu ere, genero arteko harreman berrien paradigma lirateke.
|
|
|
Ama bakarrak, helduak, lan munduan nahiz politikan dihardutenak aurkitu ditugu literatur testu hauetan, hitz batean, harreman berriak sorrarazi dituzten literatur pertsonaiak. Harreman berri horiek, hain justu ere, genero arteko harreman
|
berrien
paradigma lirateke.
|
|
|
Interesgarria da kritika feministatik egiten den ahalegina subjektuak deseraikitze aldera. Hartara, hainbat kasutan, estereotipoak eta rolak deseraikitzen dira subjektu
|
berriak
proposatzeko asmoz. Korronte psikologistek nahiz marxistek, bestalde, ekarpen interesgarriak egin dituzte literatur pertsonaien inguruan.
|
|
|
Imazek bere doktorego tesian dioenez, horren ondorio nagusiak hauek dira: sendi ereduen ugaritzea, amatasun
|
berrien
agerraldia eta ama izateko modu diferenteak.
|
|
|
Hala, amatasun
|
berrien
adibidetzat, honako hauek azpimarratzen ditu Imazek, beste batzuen artean: ama langileak, ama helduak, ezkontza erakundetik kanpo sorturiko amak, ama lesbianak eta ama bakarrak.
|
|
|
Eredu emergenteak, ordea, Del Vallek koordinatutako lanean (2002) bistan geratu den modura, identitatea duten eraikuntzak dira, eta eredu normatibotik kanpo egon gabe ere, balio eta esanahi
|
berriak
bereganatu dituzte. Harreman berriak adierazten dituzte.
|
|
|
Eredu emergenteak, ordea, Del Vallek koordinatutako lanean (2002) bistan geratu den modura, identitatea duten eraikuntzak dira, eta eredu normatibotik kanpo egon gabe ere, balio eta esanahi berriak bereganatu dituzte. Harreman
|
berriak
adierazten dituzte. Dudarik gabe, artikulu honetako amatasun irudikapen gehienak amatasun emergenteak dira.
|
|
|
Eraikuntza, garapena, ugalketa, identitatea, gizarte posizio bat, rol soziala? Orain arte, amatasun hegemonikoetan ardatz horien omisio sistematikoa gertatu ohi da, amatasun aldizkakoetan, ordea, balio
|
berriak
sortzen ari dira, eta agerian geratzen dira Arantxa Urretabizkaiaren literatur lanetan.
|
|
|
Zahartzaroa begi
|
berriekin
begiratzeko gomita luzatzen du. Inoiz ez dela berandu bizitza berri bat hasteko, elkarren arteko odol loturarik izan gabe familia osa daitekeela.
|
|
|
Handirekin osatzen zuten gaztaroko adiskide triangelua. . Txuri eta Gorri guztiz desberdinak dira, bata errotuta dago, landare bat bezala; bestea munduan zehar ibili da eta beti dago egitasmo
|
berriak
pentsatzen, geldirik egotea ezinezkoa izango balitzaio bezala. Jakin badakigu Txuriren bizitzan gazi gozoak daudela, bizipozak izan dituela, eta hutsune nabarmen eta mingarriak?
|
|
|
EABko militante ezagun horren esanetan, amatasunaren erretorika oso diskurtso baliagarria izan zen emakumeen jardun publikoak zuen zentzu transgresorea ezkutatzeko. Jardun publiko horren adierazle izateaz gain, ordea, Astrabudua garai hartako amatasun
|
berrien
paradigma gisa azaltzen da Llonaren artikuluan. Beraz, ama sinbolikoaz gain, amatasunaren zentzu sozialaz mintzo zaigu argi eta garbi Llona.
|
|
|
Eta esan genezake genero harremanak aldatzen eta birdefinitzen ari direla; izan ere, aldaketa horiek, jendartean ez ezik, literaturan, diskurtsoetan ere gertatzen ari dira. Ama bakarrak, helduak, lan munduan nahiz politikan dihardutenak aurkitu ditugu literatur testuetan, harreman
|
berriak
sorrarazi dituzten literatur pertsonaiak. Harreman berri horiek, hain justu ere, zedarritzen dituzte genero arteko harreman berriak.
|
|
|
Ama bakarrak, helduak, lan munduan nahiz politikan dihardutenak aurkitu ditugu literatur testuetan, harreman berriak sorrarazi dituzten literatur pertsonaiak. Harreman berri horiek, hain justu ere, zedarritzen dituzte genero arteko harreman
|
berriak
.
|
|
|
ESTEBAN, M.L., 2006, < < Amatasuna, eztabaida antropologikoa eta feministak > >, Alonso Arbiol (koord). Amatasuna eta aitatasuna, proposamen
|
berriak
. Bilbo:
|
|
|
–Seiko? apaiza aurkeztu aurretik, lehen orrialdean bertan Andertxoren aitonaren heriotzaren
|
berri
ematen da. Heriotzaren berriarekin batera desagertu egiten da kontaketatik Andertxoren aitona, Araibar zalduna eleberriak kontaturiko istorioa amaierara heltzean, berriro agertzeko.
|
|
|
apaiza aurkeztu aurretik, lehen orrialdean bertan Andertxoren aitonaren heriotzaren berri ematen da. Heriotzaren
|
berriarekin batera
desagertu egiten da kontaketatik Andertxoren aitona, Araibar zalduna eleberriak kontaturiko istorioa amaierara heltzean, berriro agertzeko. Azken agerrera horretan argituko da Erkiagak harilkatzen duen matazak Andertxoren aitonari egotzitako egitekoa:
|
|
|
Notarioak Martin Usategiren azken borondateak azaltzeko antolatutako bileran jakingo dute ama desberdinengandik jaiotako aita beraren seme alaba direla. Notariotzan
|
berria
jasotzen dutenean,. Seiko, apaiza ere han dago.
|
|
|
errepikatzen den jarduna da. Errepikatzen den jardun horren
|
berri
emateko, kontaketa errepikakorrera jotzen da: –konkista?
|
|
|
–konkista?
|
berri
bakoitzaren inguruko zertzeladak pilatuz doa kontalaria. Xehetasun gehiago edo gutxiagorekin harreman berri bakoitza aipatzea hautatu duen kontalariak beste jokabide bat hartzen du Araibarren bizibideari dagokionez:
|
|
|
Heriotzaren ostean, aitorle izan zuen apaiz gazteak Manu Araibarrengana jo zuen bakarka hitz egiteko asmoz. Hona apaizak Araibarri emandako
|
berria
:
|
|
|
aurreko ibilerengatik jada irabazia zeukan zaldunak ezaugarri hori. Nahiz eta lehenaldiko zeinahi konkistarekin hel ziezaiokeen kontalariak Araibar konkistatzailearen
|
berri
emateari, justu, landa girotik hiriratu den batekin hastea erabakitzen du.
|
|
|
Leturiak nahi zehatza du, zoriona eskuratzea, eta nahi hori asetzea bilatzen du. Bila eta bila dabil, aurkitu uste bakoitzaren ondotik (HBn) porrot eginez, azken ahalegina eta gero, hil dela dioen
|
berria
idatzi duen egunkariaren transkribatzaileak jaso arte. Nahia asetzea ezinbesteko xede bihurtuta, oinazetan egindako bilaketa da berea; (HB:) porrot bakoitzak hondoa jota uzten du.
|
|
|
Prozesu baten
|
berri
emateko keinua egitera baino ez da iristen. Egin, egiten du keinua, baina horretan gelditzen da.
|
|
|
Egin, egiten du keinua, baina horretan gelditzen da. Daraman bizimoduak Araibarri sorrarazten dizkion sentipen
|
berriei
tartea irekitzen die kontalariak. Lehenik, bakardadeak harrapatu duela iragartzen du:
|
|
|
Horra, Araibarren barne egoeraz egindako azterketa guztia: prozesu baten
|
berri
emateko keinua baino ez. Hortik, aldaketa iragartzera igarotzen da kontalaria.
|
|
|
Agurneri esker benetako maitasunera jaiotzean itxuraldatu da Araibar. Horren esanetatik ondorioztatu behar denez, sentimendu
|
berriak
ez du ukipen fisikoa euskarri. Halatan, ukipen fisikoa bilatzen zuen harremanetik, beste euskarri bat duen harremanera igaro da.
|
|
|
lizunkeriara emana bizi izatetik, senar eredugarri izatera egingo du jauzi. Zinez, jauzi baten
|
berri
ematen du kontakizunak, eta ez eginaz joan den bide baten berri. Araibar ez da aurkezten, birjaioz?
|
|
|
lizunkeriara emana bizi izatetik, senar eredugarri izatera egingo du jauzi. Zinez, jauzi baten berri ematen du kontakizunak, eta ez eginaz joan den bide baten
|
berri
. Araibar ez da aurkezten, birjaioz?
|
|
|
Osagai guztiok leku narratiboa betetzen dute; hau da, berbaldi bihurtzen diren aldetik tokia hartzen dute, beste egiteko bat izan zezakeen berbaldiaren galeratan. Esaterako, kontalariak eman zezakeen pertsonaia nagusiaren ibileren
|
berri
zehaztasun gehiagorekin, lanak eragindako jardunari tarte handiagoa eskainiz edo bere maite jokoen gorabeherak xehetasunez betez. Hitz batean, osagai filosofiko, ohiturazko eta abarrek eratzen dituzten digresioak alde batera utzi balitu, jazoerak astiroago, xeheago kontatzeko aukera zukeen.
|
|
|
Ez dago jakiterik zenbat denbora igarotzen den kontatutako lehen gertaeraren eta azkenaren artean, bi gertaerok elkarrekin harremanetan egon arren. Martin Usategiren heriotzarekin hasten da istorioa eta horren azken borondateen
|
berri
emateko asmoz notarioak antolatutako batzarrarekin amaitzen: biak ere datarik gabeak.
|
|
|
Araibar zalduna eta Haur besoetakoa garai bertsuan idatzitakoak dira Mirandek emandako
|
berriei
jaramon egiten bazaie behintzat: 1959ko otsailerako idatzita omen zeukan.
|
|
|
Mailegu
|
berri
berriekin batera, bada neologismorik ere: beribilla, urrutizkiña, akeita, zapata adarrak, orlegia, urrutizkin belarria...
|
|
|
Mailegu berri
|
berriekin
batera, bada neologismorik ere: beribilla, urrutizkiña, akeita, zapata adarrak, orlegia, urrutizkin belarria...
|
|
|
(106). Neologismoak ez bezala, mailegu
|
berri
berri horiek zeinu grafikoren batekin markatzen dira, dela letra etzanaren bidez, dela kakotxen bidez.
|
|
|
(106). Neologismoak ez bezala, mailegu berri
|
berri
horiek zeinu grafikoren batekin markatzen dira, dela letra etzanaren bidez, dela kakotxen bidez.
|
|
|
Eleberria menpekotasun horietatik askatzera jotzen du Erkiagak. Horren lekuko lexiko mailan mailegu
|
berri
berriak ez baztertzea edo behe mailako adierazpenei ere leku egitea.
|
|
|
Eleberria menpekotasun horietatik askatzera jotzen du Erkiagak. Horren lekuko lexiko mailan mailegu berri
|
berriak
ez baztertzea edo behe mailako adierazpenei ere leku egitea.
|
|
|
euskara darabilen kontalari batek: giro hiritarreko pertsonaia baten
|
berri
emateko motz gelditzen zen euskal hiztegiari aurre egiten dio neologismoaren ondoan mailegu gordinaz baliatuz... Azken batez, Erkiagak eleberrigintza tradizionalean sustraituz, jadanik esana zegoena berdin berdin berresatea saihesten du, baliatutako osagairen batzuk leunduz edo berrituz.
|
|
|
Mokauadiskoa lasai hasten da, eta musikak jo ahala gogortzen doa. Lanak bildu dituen 11 abestietako batzuk
|
berriak
dira; besteak, ordea, Logela Multimediarekin egindako lanen moldaketak dira. Edonola ere, kantetan hitzek dute garrantzia [Musika eta irudia elkartzen direnekoa, MAITE ASENSIO,]
|
|
|
Erabilera aitzineratuari dagokionez, arazotze eta zehazte fasealdietan agertzen da, maiz bi komen artean, eta batzuetan, baita parentesi artean ere. Bestalde, diskurtso markatzaile hauen erabilerak, testuaren garapen arrazoituagoa itxuratzea ahalbidetzen du, ideiak garatzeko, iruzkinak egiteko eta egoera eta eragozpen
|
berriak
txertatzeko aukera eskaintzen duelako. Testu zati isolatu batean planifikazioa zaila denez antzematen, adibide egokiak bilatzeko testu osoetara jo genuke, eta hemen corpusetatik erauzitako testu zatiekin lanean ari garen neurrian, adibideok muga horren barruan interpretatu behar dira.
|
|
|
alde batetik, diskurtso markatzaileek duten jarraibide, prozedura edo prozesatze esanahia eta balioa azpimarratzen da (hots, esatariaren eta hartzailearen arteko elkarlana eta enuntziatuen interpretazioa gidatu behar duen lankidetza); beste alde batetik, perpausaren esparruan inolako funtzio sintaktikorik ez betetzea da diskurtso markatzaileen bigarren ezaugarri funtsezkoa. Ez da, beraz, gramatika kategoria berri bat, ezpada kategoria funtzional, diskurtsibo edo pragmatiko?
|
berri
–bat (Loureda eta Acín, 2010:
|
|
|
birformulazioa ez da oinarritzen parafrasian, inferentzian baizik. Informazioaren egituraren aldetik, iruzkin
|
berriak
ez du errepikatzen lehengo mintzagaia, baizik eta aurreko enuntziatutik ondoriozta daitekeen zerbait gaineratzen du: ondorengo testuan, esaterako, birformulakizunean adierazten denetik harantzago doa birformulazioa.
|
|
|
(30) Horretarako, Lehiaren Batzorde Nazionalak kasuan kasuko autonomia erkidegoko organo autonomikora gertakarien
|
berri
ematen duen pleguaren kopia igorriko du, eta halakorik izanez gero, baita salaketaren, bestelako dokumentuen eta egindako proben kopiak ere, hau da, espedientean jasotako agirien berri emango dio organo autonomikoari, eta pleguan interesatu gisa ageri direnei horren berri jakinaraziko zaie [ZCP Lt, Lehia Defendatzeko Legea, IVAP/ IZO (2007)].
|
|
|
(30) Horretarako, Lehiaren Batzorde Nazionalak kasuan kasuko autonomia erkidegoko organo autonomikora gertakarien berri ematen duen pleguaren kopia igorriko du, eta halakorik izanez gero, baita salaketaren, bestelako dokumentuen eta egindako proben kopiak ere, hau da, espedientean jasotako agirien
|
berri
emango dio organo autonomikoari, eta pleguan interesatu gisa ageri direnei horren berri jakinaraziko zaie [ZCP Lt, Lehia Defendatzeko Legea, IVAP/ IZO (2007)].
|
|
|
(30) Horretarako, Lehiaren Batzorde Nazionalak kasuan kasuko autonomia erkidegoko organo autonomikora gertakarien berri ematen duen pleguaren kopia igorriko du, eta halakorik izanez gero, baita salaketaren, bestelako dokumentuen eta egindako proben kopiak ere, hau da, espedientean jasotako agirien berri emango dio organo autonomikoari, eta pleguan interesatu gisa ageri direnei horren
|
berri
jakinaraziko zaie [ZCP Lt, Lehia Defendatzeko Legea, IVAP/ IZO (2007)].
|
|
|
(35) Eta testu
|
berriak
aurrekoak baino artikulu gutxiago baditu ere, ahaleginak egin diraartikulu garrantzitsuenei, hots, epai zein ebazpenetan gehien aipatzen direnei, aurreko zenbaki bera emateko [ZCP Lt, Hipoteka Legeria, Deustuko Unibertsitatea (2004)]
|
|
|
Zehaztapen funtzioa duten erreferentzia esleitzeko birformulazio esplikatiboak, bestalde, berbaldira ekarri nahi den gai, informazio edota datu
|
berriren
bati bidea egiteko estrategia gisa erabiltzen dira; alegia, estrategia honen bidez irakurlearen (ikaslearen) arreta bideratzen da atal birformulatzailean jasotako informaziora (42) (43). Zenbaitetan enumerazioei bide egiteko erabiltzen da (44).
|
|
|
Erakunde administrazioa da deszentralizazio funtzionalaren adibidea. Kasu horretan, lurraldedun administrazioak (hots, Estatuko administrazioak, Autonomia Erkidegoko administrazioak edo Toki administrazioak) erakunde bat sortzen du, hari dagozkion zereginetatik batzuk (funtzio batzuk) erakunde
|
berriak
bete ditzan [ZCP Ak, Administrazio zuzenbidea eta ekonomian esku hartzeko teknikak, Iñigo Urrutia, UPV/EHU (2010)]
|
|
|
Poesia egiteko moduan herri literaturatik hasi eta molde
|
berrietara
egokitzeko ahaleginerainoko tartean daude, ur bietatik edaten dute eta. Hizkeran, irudi sinbolistak erabiltzeko saioaz gainera, euskaran bertan sartutako berrikuntzak ageri agerian dauzkate batzuek eta besteek.
|
|
|
Hori dena jasota dauka Eusebio Erkiagak, esan dugun moduan behatzaile on ona zen eta. Hango
|
berri
zehatz ematen du, sarritan miniatura moduan, gauza txikiei aparteko xehetasunez erreparatuta.
|
|
|
Ordura arte beste inon jasota ez zegoena hor aurkituko dugu, eta adibidea sarri sarri Erkiagaren idatzietatik aterata. Bazekien Aita Lino Akesolok gure idazlearen zehaztasunaren
|
berri
, bere hiztegirako lanean ibili zenean. Euskal Herri osoko euskara moduak, eredu zahar eta berrietako ezaugarriak, denetarik darabil Erkiagak.
|
|
|
Bazekien Aita Lino Akesolok gure idazlearen zehaztasunaren berri, bere hiztegirako lanean ibili zenean. Euskal Herri osoko euskara moduak, eredu zahar eta
|
berrietako
ezaugarriak, denetarik darabil Erkiagak. Bizkaieradun idazlerik eredugarrienetakoa izanda, euskara molde guztiak batzen ahaleginik handienetakoa egindakoa ere bada.
|
|
|
Bestela esanda, lagin horiek ez dute jasotzen XXI. mendeko une jakin honetan euskara osoa zer eta zertan den. Hortaz, oso kontuz erabili beharreko materialak dira, errealitatearen zati baten
|
berri
baizik ematen ez dutenez gero.
|
|
|
Ouvry Vialek dioskunez, azpimarratzekoa da hitzaurreen funtzio didaktikoa, testuon helburua izaten baita irakurlearen ikasketa prozesuan eragitea, irakurgarritasunari bide ematea. Hargatik, halaber, eboluzionatu egiten du hitzaurreak berak, eta, tarteka, hitzaurre
|
berriak
idatzi behar izaten dira. Antologietan, esaterako, testuen hautaketarako justifikazioa azaltzea izan daiteke hitzaurrearen xedea (Genette, 1987).
|
|
|
Garrantzitsua da, beraz, itzulpena, transferentzia, gertatzen denean hitzaurreekin zer gertatzen den aztertzea: ezabatu egiten dira?, aldatu?, gorde?, nola gordetzen dira?, testu
|
berriak
sortzen dira? (Risterucci Roudnicky, 2008).
|
|
|
" Revue Universelle" eko Idazlari jauna" & Hitzaurrea (Eça de Queiroz)* Ez da jatorrizko bertsioaren
|
berri
ematen.
|
|
|
1) Nire lagun zahar Peter Schleihl i, 2) Adelbert von Chamisso k Julius Eduard Hitzig i, 3) Fouqué k lehengo berari, 4) Hitzig ek Fouqué ri (Hainbat egilerenak)* Ez da jatorrizko bertsioaren
|
berri
ematen.
|
|
|
Argitaratzailearen oharra (sinadura gabea, izenburuak argitzen duenez, argitaratzailearena da).* Itzultzailearen hitzaurrean ez da jatorrizko bertsioaren
|
berri
ematen.
|
|
|
Aitzin solasa (sinadura gabea, egilearena dela pentsa daiteke).* Itzultzailearen hitzaurrean ez da jatorrizko bertsioaren
|
berri
ematen.
|
|
|
Aitzin solasa (sinadura gabea, egilearena dela pentsa daiteke).* Itzultzailearen hitzaurrean ez da jatorrizko bertsioaren
|
berri
ematen.
|
|
|
Egileak bere lagun bati & Egileak, obra hau idaztean eginiko okerrengatik barkazio eske, bere burua gaitzesten eta konparatzen du & Hitzaurrea (sinatu gabeak, egilearenak direla pentsa daiteke).* Itzultzailearen hitzaurrean ez da jatorrizko bertsioaren
|
berri
ematen.
|
|
|
gordetzen ote diren jatorrizko hitzaurreak, hala bada zergatik, norenak gordetzen diren... Bada, LU bilduman zail da hitzaurreen ibilbideari jarraitzen; izan ere, gehienetan ez da erabilitako bertsioen
|
berri
ematen; hala, ezin daiteke jakin, kasurako, jatorrizko bertsioetan agertutako hitzaurreak mantendu diren, gerora agertutako edizioetakoak diren hona ekarritakoak, beste literatur sistemaren batzuetako hitzaurreak itzuli diren, eta abar.
|
|
|
Arestian aurreratu dugu (itzulitako hitzaurrearen ibilbidearen harira) ez dela beti ematen itzulpenerako erabilitako bertsioaren
|
berri
. Bada, aztertutako 152 hitzaurreetan 11 aldiz baino ez da aipatzen:
|
|
|
Bada, aztertutako 152 hitzaurreetan 11 aldiz baino ez da aipatzen: 26 zenbakian, kasurako, Bibliako aipamenen iturria ematen da; 42 zenbakian, jatorrizko iturriaren eta irakurketa gehigarrien
|
berri
ematen da; 53 alean, jatorrizko fidagarrienaren berri ematen da, nahiz eta ez duen berak erabilitako edizioaren berri ematen; 57, 59, 62, 71, 79, 84 eta 85 zenbakietan itzulpenerako erabilitako bertsioa zein izan den aipatzen da; 145 zenbakian, esaterako, jatorrizko bertsioaz gainera erabilitakoak ere aipatzen dira.
|
|
|
Bada, aztertutako 152 hitzaurreetan 11 aldiz baino ez da aipatzen: 26 zenbakian, kasurako, Bibliako aipamenen iturria ematen da; 42 zenbakian, jatorrizko iturriaren eta irakurketa gehigarrien berri ematen da; 53 alean, jatorrizko fidagarrienaren
|
berri
ematen da, nahiz eta ez duen berak erabilitako edizioaren berri ematen; 57, 59, 62, 71, 79, 84 eta 85 zenbakietan itzulpenerako erabilitako bertsioa zein izan den aipatzen da; 145 zenbakian, esaterako, jatorrizko bertsioaz gainera erabilitakoak ere aipatzen dira.
|
|
|
Bada, aztertutako 152 hitzaurreetan 11 aldiz baino ez da aipatzen: 26 zenbakian, kasurako, Bibliako aipamenen iturria ematen da; 42 zenbakian, jatorrizko iturriaren eta irakurketa gehigarrien berri ematen da; 53 alean, jatorrizko fidagarrienaren berri ematen da, nahiz eta ez duen berak erabilitako edizioaren
|
berri
ematen; 57, 59, 62, 71, 79, 84 eta 85 zenbakietan itzulpenerako erabilitako bertsioa zein izan den aipatzen da; 145 zenbakian, esaterako, jatorrizko bertsioaz gainera erabilitakoak ere aipatzen dira.
|
|
|
Gure idazleek itzulpenaz esandakoak aipatzen dira behin edo behin, edo obraren jatorrizko literatur sistema eta gurea konparatzen dira. Sarri ematen da autore beraren obra euskaratuen
|
berri
. Hala ikus daiteke 15 zenbakitan:
|
|
|
Kataluniako eta Euskal Herriko poesia sistemak konparatzen ditu hitzaurregileak. Bestalde, dagoeneko itzulita dauden lanen
|
berri
ematen da.
|
|
|
Obra beraren aurreko itzultzaileen
|
berri
.
|
|
|
Jadanik euskaratutako lanen
|
berri
.
|
|
|
Euskaraz irakur daitezkeen obren
|
berri
ohar batean.
|
|
|
Lehendik euskaratutakoen
|
berri
.
|
|
|
Euskarara ekarritako literatur itzulpenen kritika publikoaren azterketa egin genuenean (ikus Ibarluzea, 2011), euskal literatur sistemara ekarritakoen katalogoaren
|
berri
(egilearenberaren zein lan dauden itzulita, herrialde bereko zein lan itzulita dauden, zer beste itzultzailek itzuli izan dituen lanok...) emateko joera hori berori nabarmendu genuen:
|
|
|
Unibertsaltasuna nabarmendu (baita lehendik euskaratutakoen
|
berri
ere).
|
|
|
hizkuntza zuzenketak (berrargitalpen guztien kasuan), atalen izenburuak gehitzea, itzultzailearen oharrei buruzko adierazpen bat gehitzea eta eskerrak kentzea (Emakume abeslari burusoila); eta sinadura gehitzea (Lorategiko festa). Nabarmentzekoa da Madame Bovaryren kasuan, edizio zaharrean (©) zuela hitzaurreak baina ez duela halakorik
|
berrian
.
|
|
|
Eta funtsezkoa suertatu bazen ahalegin haien ondorioz elementu poetikoa kulturaren barneko gune eta motibo nagusi bilakatzea, are garrantzitsuagoa izan zen harekin erdietsi zuen literatur produktu normalaren estatusa. Izan ere, ordura arte ahozko ekoizpen hutsa zena idatzizko bilakatuz eta eredu
|
berriak
xerkatzeko formulak bultzatuz, bertsolaritzaren monopoliotik aterarazi eta bere kaxa ibiltzeko autonomia eta kemena eskaintzen zitzaizkion poesiari. Lasagabasterrek dioen legez, literaturaren instituzionalizazioaren hasiera izango zen harako hura (2002:
|
|
|
Azkenik, eta alderdi instituzionalaren azterketa amaitzeko, esan behar, instituzionalizazioaren beste muturrean institutu eta ikastoletako irakasleak ditugula. Neoliberalismoak azken urteotan inposatu dituen murrizketa eta esplotazio neurriak kontuan hartzen baditugu (Wert, PP), eta gehitzen badiogu estatuek euskal diferentzia politikoki onartzeko azaldu duten gogorkeria (Hollande, PSF), argi dago institutu eta ikastoletako irakasleek ez dutela ez gogorik ezta astirik ere proposamen
|
berriekin
esperimentatzeko, eta, beraz, beraiek ere euskal kanon eta historia filologikoa hobesten dutela, efizientzia eta argitasun hutsaren beharrez.
|
|
|
Zentzu batean ez dut ezer
|
berririk
esan. Goikoak denak ezagunak dira.
|
|
|
Hots, historikoki klase hegemonikoek euskara subalternizatu ahala, feminizatu ere egiten dute. Feminizazio honek XIX. mendera arte iraungo du, Mogel eta Xahorekin hasita, euskal patriarka
|
berriak
orduan hasiko baitira sortzen, hots, Peru Abarkak, Aitorrak, eta mende amaieran Joanesak. XIX. mendean euskarak berriro ere maskulinizazio berri bat pairatzen du eta fenomeno honek arrazoi ideologiko desberdinei erantzuten die.
|
|
|
Hala, eta guztion artean (irakurleak eta neroni) proiektua hobetzeko eta hedatzeko plataforma bihurtuko da liburua. Urtero edota agian bi urtetik behin, liburua hedatu eta berrargitaratuko dut, irakurleen iruzkinak eta nire ikerketa
|
berriak
bateratuz. Hala, espero dut, beste hogei urteren buruan, azkenean egiazki postnazionala izango den literatur historia bat idaztea, ordurako liburuki bat baino gehiago izango bada ere.
|
|
|
XIX. mendetik hona ugari izan dira gure literaturaren historian aurkituriko katebegiak, denak ere gogoangarriak, Lazarragarenak besteko distira erakutsi ez badute ere. Katebegi horietako batzuk ezustean azaldu dira, inork gutxik haien
|
berri
zekiela gure artean: horietakoa izan liteke Mikoletarena, laster mintzagai izango dudana, eta haren antzera beste asko eskuizkribu eta orri solteetan geldiro geldiro agertu direnak XX. mendean zehar ikertzaileek artxiboetan egindako lanari esker.
|
|
|
Beste batzuekin alderantziz gertatzen da: badakigu haien
|
berri
baina ez ditugu aurkitu.
|
|
|
XVII. mendeko bilbotar horren lanak non eta Britainia Handian izan zuen oihartzuna eta jaso zuen benetako arreta (Zulaika, 2009), hango hizkuntzazale baten mandatuz idatzi zenez gero euskal poesiari buruzko atala biltzen duen Modo breve de aprender la lengua vizcaína, zeinaren eskuizkribu bakarra oraindik Londreseko British Libraryn gorde den. Euskaldunok ostera XIX. mendera arte itxaron behar izan genuen Mikoletaren lanaren
|
berri
jakiteko, itxura guztien arabera.
|
|
|
Jose Ignacio Aranak osaturiko jesuiten poesia bilduman ez da euskaragehiago ageri Kardaberazek ondutakoen ostean (Altuna, 2000), ez eta Aranak berak osaturiko Tratado de métrica vasca (1872) azterlanean ere (Altuna, 1992). Arana, gainera, Mikoletaren beraren
|
berri
izatera heldu zen, Dodgsonek 1895ean berari idatzitako gutunek erakusten dutenez, baina ordurako metrika azterketa burutua zuen (Altuna, 2002, 428). Azkenik, Aranaren ia garaikide Jeronimo de Aguirre, Aranak berea idatzi zuenetik urte gutxira amaituriko beste metrika azterlan batean, euskaramoldearen kontra azaldu zen zalantza izpirik gabe:
|
|
|
Diskurtso inperial espainiarraren ildo horren iraunkortasuna Larramendiren euskaragorago aipatuak ezin hobeto erakusten du. Artea baino lehenagoko argitalpenean Luis I.aren ohorez Salamancako jesuiten Ikastetxe Nagusian eraikitako tumuluaren
|
berri
ematen da bertarako idatzitako poema gehienak jasoaz batera. Testu guztiak izenik gabeko narratzaile batek aurkezten baditu ere, susmoa dago Larramendi bera izan zitekeela narrazio horren asmatzailea (Goikoetxea, 1967).
|