|
2000
|
|
|
Horretarako herrialde garatuen irtenbide bakarra, adituek diotenez, etorkinen uholde handi bati ateak zabaltzea izango da. Espainiako Estatuaren kasuan, epe horretan 8 milioi biztanleren galera izango da, eta neurri handi batean biztanleria aktiboari dagokion galera hori orekatzeko 12 milioi langile berri dira; langile
|
berri
horiek etorkinak izango dira.
|
|
|
Baina horrek hobetu beharreko alderdiak erakutsi dizkigu eta Gabonetarako beste bat kaleratuko dugu. Hemendik euskarri
|
berri
horien promozioa egiten badugu, gero enpresek ikusiko dute hor badagoela zabaltzen ari den merkatu bat. Lehentasuna eman nahi izan diegu produktu horiei.
|
|
|
Zamudion bi pabiloi berri eraiki dira. Euskal enpresa aeronautiko honetako arduradunek mekanizatuaren prozedura egonkortzea espero dute, eta pabiloi
|
berri
horietako batean hodi sektorea, espedizio biltegia, mekanizatu elektrokimikoa eta muntaia gunea kokatuko dituzte. Beste pabiloia diskoak eta bestelako piezak egiteko erabiliko da.
|
|
|
DEMOKRAZIA burges
|
berri
horiek dominazio sistemak eta zapalkuntzak egokiago zilegitzen dituzte eta jadanik, ez dute funtzionamendu demokratikoa gehiago bermatzen. Gai honetaz Garzon epailearen kasua paradigmatikoa da.
|
|
|
Iragarle berriak erakartzeaz gain, France 3 Euskal Herrik, gainerako emanaldi lokalek bezala, estatu mailako kate publikoetan parte hartzen du, 19:00: 00 ordutegiaren gorako arrakastan. France 3k, beste hedabideen antzera, bertako estazio
|
berri
horiei esker, bere interes ekonomikoak zerbitzatzen ditu lehendabizi. Bertako eta mugaz gaindiko gune horiek eskuratzea, lotura berrien ezarketa etasare berrien sortzearen bidez ez baitio ekimen filantropikoari erantzuten.
|
|
|
Nazio Estatuaren eraikuntzaren muina, besteen izaeraren existentziaren ukapena? zen, nazio
|
berri
horien eraikuntzan arrazismoa, bazterketa eta inperialismoa estrukturalki txertatuz.
|
|
|
Iparraldean, lehen iraultza sozialistak emandakoSobiet Batasuna baldintzatuz, eredu fordistak emandako ongizatearen gizartea da.Hirugarren munduko herrietan nazio askapenerako gatazken bitartez, independentzia politiko berriak lortu ziren. Alabaina, independentzia
|
berri
horiek, ia arlo guztietan metropoliarekiko dependentzia erakusten digute: truke ekonomikoetan, sistema teknologikoetan, heziketa eta osasun egituretan, hizkuntza eta kulturan, etaabarretan.
|
|
|
Demokrazia burges
|
berri
horiek dominazio sistemak eta zapalkuntzak egokiago zilegiztatzen dituzte, eta jadanik ez dute funtzionamendu demokratikoa gehiagobermatzen. Gai honetaz Garzon epailearen kasua paradigmatikoa da.
|
|
|
Arches eko ibilaldietan zehar aski bakarti egon naiz. Tarteka, bidelagunei argazkiak atera behar izan dizkiet (Tom ere makinarik gabe etorri da, baina jende gehiena oraindik ez da ausartzen berari eskatzera; bestalde, badirudi orain beti ibiliko dela jeans ak eta unai sonbreiru
|
berri
horiekin); eta tarteka, neure harridurarako, Tom eta, batez ere, Ruben eta Karmelo inguratu zaizkit (zertan ote da Adela eta Estherren turismo sexuala?); baina hala izan denean ere, bero saparen eraginez isilik samar ibili gara. Eta ibilaldietan zehar, oroitzapen freskagarrien harrapaketan aritu naiz:
|
|
|
batetik, beharren azterketaren araberako plangintza zehatza eta sakona, martxan dauden eta sortu nahi genituzkeen liburutegiek zerbitzuaren bikoiztasuna eskaini ez dezaten. Bestetik, nola ez, bideragarritasun azterketa zorrotzak argitu liguke zentro
|
berri
horiek sortzeko eta kudeatzeko beharrezko den dirutza nola lor daitekeen. Horrelako Biblioteka Nazionala baina deszentralizatua ongi gorpuztu nahi bada, eta baliabide ekonomiko oso handiak behar direnez gero, nik gai honetan ikusten dudan irtenbide bakarra diru publiko eta pribatuaren arteko elkarlana da.
|
|
|
Aurretiazko gobernutik gobernu berrira igarotzean ere, legeak besterik gabe egin al dira? Gertakarien indarrez, lege
|
berri
horiek aurrekoen aurkako, eta aurrekoekiko alderdikoi eta desegileak dira. Usadioak eten, loturak argaldu, kontrako guztiak baztertzeko gogoak daramatza horiek aurrera.
|
|
2001
|
|
|
Oraintxe, hegaluzearen kanpainan bete betean sartzen ari garen garai honetan, komenigarria da teknologia
|
berri
horiek gure arrantzaleei eskaintzen dizkieten zerbitzu batzuk aipatzea. Egia da beraiek direla itsasoan sartu eta arrantza gauzatu behar dutenak, baina egia da baita ere teknologia berri horiek hobeto eta baldintza hobeetan arrantzatzen laguntzen diotela; dena den, goi mailako aurrerapen hauen kontua nahiko gauza berria da beraientzat.
|
|
|
Oraintxe, hegaluzearen kanpainan bete betean sartzen ari garen garai honetan, komenigarria da teknologia berri horiek gure arrantzaleei eskaintzen dizkieten zerbitzu batzuk aipatzea. Egia da beraiek direla itsasoan sartu eta arrantza gauzatu behar dutenak, baina egia da baita ere teknologia
|
berri
horiek hobeto eta baldintza hobeetan arrantzatzen laguntzen diotela; dena den, goi mailako aurrerapen hauen kontua nahiko gauza berria da beraientzat.
|
|
|
Eskulan merkearen beharra dugu, baina prest al gaude langile
|
berri
horiei herrian leku bat egiteko. Patera baino garraio eraginkorragoak eman, lotarako lekua, zer jana...
|
|
|
Ordutik aurrera, nazioarteko ordainketen, urrezko araua? betetzen da (ez ditugu hemen eskema
|
berri
horiek irudikatuko).
|
|
|
horren oinarrizko ideiak. Horren ostean gure laborategian teknika
|
berri
horiekin egindako dibulgazio saio batzuk azalduko dira, adibide hauek askoz adierazgarriagoak izan daitezke eta.
|
|
|
Hala, Interneteko egunkari berri honek eguneroko albisteak iragazten ditu berri onen berri emateko soilik.
|
Berri
horietako asko ez dira konturatzen prentsa tradizionalean, Etiopiaren eta Eritrearen arteko gerraren amaierarekin gertatu den bezala, gerra kriminal batzuk justiziaren esku jartzen ditu, edo minbiziaren eta hiesaren aurkako borrokan egindako hainbat aurrerapen. Egunkariak hainbat atal finko ditu (Buena Salud, España, Mundo, Economía, en la Boca de…, Buena Tecnología, etab.), bai eta atal aldakor bat ere (Buenas Para…), non albisteak jasotzen baitira, askotan sarkastikoak.
|
|
|
Tarifa horrek ez du aldaketarik izango etxeko kontsumitzaileentzat; aldiz, industrialariek, enpresa txiki eta handiek eta merkataritza sektoreak %1 handituko dituzte prezioak. Tarifa
|
berri
horiek, guztira, %0, 32ko igoera dakarte, eta Gobernuak azpimarratu du, inflazioa deskontatuta, elektrizitatearen prezioa %1, 68 jaitsi dela. Exekutiboaren iturrien arabera, tarifen errege dekretuaren bidez, sektorearen interesak bateratu nahi dira, gero eta inbertsio ahalegin handiagoa egin ahal izateko, eta etxeko ekonomiei tratu ona eman nahi zaie; izan ere, oraindik ezin dituzte lehiaren abantailez gozatu, ez eta eskaintza hobeak egingo dizkien hornitzailea hautatu ere.
|
|
|
Iristerako ertzainak han zeuden, trafikoa gerarazten. Autoak –Ibiza
|
berri
horietako bat, zuri kolorekoa– bidertzeko zuhaitz baten aurka jo zuen izan ere, eta trabeska geratu, errepidearen zati bat hartuz oraindik. Aurrealdea akordeoi baten moduan tolestua zuen eta kea zerion motorretik.
|
|
|
Euskal Herrira erdaldun etorkinak heltzean gure herriak ez zeuzkan ofizial bere hizkuntza eta kultura, ez eta heldu
|
berriei
horiek irakasteko baliabide administratiborik ere. Beraz, integrazioa, ohiko zentzuan bederen, ez zen gertatu.
|
|
|
Bolada honetan Uztapideren bi liburu
|
berri
horiekin lanez itota ibili naiz. Atañoren Jesusen bizitzaprestatzeak ere denbora asko eraman dit.
|
|
2002
|
|
|
Erabat gainera. Eta ez gara gai izan gauza batzuk egin dira noski formulazio
|
berri
horiekin nagusitzeko, Tuteran adibidez. Ez nuke inork hau gaizki hartzerik nahi.
|
|
|
Benetan aurrera egiten duen hizkuntza gutxitu baten kasuan, sortu berriak diren elkarte, enpresa edota harreman mota berri guztietan hizkuntza gutxituak leku jakina eta agerikoa izan luke; hau da, leku gehiena berari eskainita edo, gutxienez, hizkuntza nagusiaren parean, elebitasuna ezarrita. Horren ezean, gune
|
berri
horietan hizkuntza nagusiak hizkuntza gutxitua zeharo baztertuko du, eta hori ez da hizkuntza gutxitua normaltzea, diglosia egoeran sakontzea baino. Hizkuntza normalkuntzaren benetako martxa ezagutzeko hauxe proposatuko nuke:
|
|
|
96). Alabaina, aipatzeko modukoa da teknika narratibo
|
berri
horien erabilera artean oso mugatua zela garai hartako eleberrigintza europarraren aurrerapausoekin erkatzen badugu. Kontatzen den istorioaren linealtasuna eta pertsonaien sendotasun eskasa lirateke, Kortazarren arabera, puntu ahulenak.
|
|
|
Umea etzateko hamaka (43 euro), otorduetan esertzeko berariazko aulkitxoa (60 euro) eta ohartarazle elektronikoa (18 eurotik gora) dira produktu
|
berri
horietako batzuk.
|
|
|
Arazo
|
berri
horietarako irtenbidea politika ekonomikoaren berrorientatze garrantzitsu baten bidez bilatu zen; hori 1959ko Egonkortze Planarekin hasi zen.Ondoko atalean aztertuko dugu hori.
|
|
|
Amaitzeko, informazio eta telekomunikazio teknologia berrien garapenaprodukzio sistemaren eraldaketarako funtsezko faktorea bihurtu da. Teknologia
|
berri
horiek paradigma teknoekonomiko eraberritua dakarten ala ez, hori ez dugu eztabaidatuko, baina argi dago sistema ekonomikoaren zerbitzuen eta produkzioarenkontrolari, kudeaketari eta diseinuari eragiten diotena. Eskuarki, informazioareneta telekomunikazioaren teknologia berriek ekonomia hobari desberdinak ekarridituzte, hala nola informazioa biltzeko ahalmen handiagoa, produkzioaren antolaketa malguagoa, enpresen eta gizartearen artean sare berriak garatzeko aukera, etainformazioa hedatzeko aukeren hobekuntza.
|
|
|
Hurrengo urteetan euskal enpresak balio
|
berri
horien bidetik joan lirateke; hala ere, gaur egun erresistentzia nabaria dago bide horretatik abiatzeko.Kasu gehienetan, enpresa txikien interesak eta enpresa transnazional handieninteresak ez doaz batera; hori dela eta, beren jarduera ekonomikoa garatzen dutengizartean dituzten inbrikazio mailak oso desberdinak dira. Gaur egun, EAEn bienpresa mota bereiz daitezke:
|
|
|
Gune
|
berri
horien oinarrizko osagaia harresia zen, gune berriaren esparruamugatuz eraikitzen zena. Begien bistakoa da harresiaren helburu defentsiboa; baina agian garrantzitsuagoa izan daiteke elementu horren eduki sinbolikoa.
|
|
|
Gune
|
berri
horiek izan ziren Aro Berriko garapen ekonomikoaren protagonistak. Garai horretan sendotu eta indartu ziren, eta horietariko asko, batez ereEuskal Herriko alde atlantikoan?
|
|
|
Euskal abertzaletasunak bizi zuen zatiketak eta 1960 hamarkadaz geroztikezkerreko filosofia politikoek izandako gorakadak sortu zituzten lehen ezaugarrikritikoak nazionalismoaren literatura historikoaren barruan. Francisco Letamendia(. Ortzi?), Emilio Lopez Adan(. Beltza?) edo Jokin Apalategi bezalako idazleekordezkatzen zuten euskal nazionalisten belaunaldi berriak bete betean ezagutuzuen pentsamendu marxista leninistaren eragina, eta, horrela, Trantsizioaren garaian batik bat, EAJ eta Eusko Jaurlaritzari buruzko oso liburu kritikoak argitaratzenhasi ziren12 Halere, haize
|
berri
horiek ez zuten lortu ohiko literatura historikoarenfuntsezko akatsak bere oinarrietan zuzentzerik, lehen aipatutako argitalpenen mailaondu bazuten ere. Izan ere, aipaturiko argitalpen berri horietan ere, begi bistanbaitago Justo Beramendi historialari galiziarrak «baieztapen nazionalaren erabateko nagusitasuna» («el abrumador predominio de la afirmacion nacional») deituduena13. Ortzik?,. Beltzak?, eta, batez ere, Apalategik egindako lehen lanetanhauxe da gertatzen dena:
|
|
|
Francisco Letamendia(. Ortzi?), Emilio Lopez Adan(. Beltza?) edo Jokin Apalategi bezalako idazleekordezkatzen zuten euskal nazionalisten belaunaldi berriak bete betean ezagutuzuen pentsamendu marxista leninistaren eragina, eta, horrela, Trantsizioaren garaian batik bat, EAJ eta Eusko Jaurlaritzari buruzko oso liburu kritikoak argitaratzenhasi ziren12 Halere, haize berri horiek ez zuten lortu ohiko literatura historikoarenfuntsezko akatsak bere oinarrietan zuzentzerik, lehen aipatutako argitalpenen mailaondu bazuten ere. Izan ere, aipaturiko argitalpen
|
berri
horietan ere, begi bistanbaitago Justo Beramendi historialari galiziarrak «baieztapen nazionalaren erabateko nagusitasuna» («el abrumador predominio de la afirmacion nacional») deituduena13. Ortzik?,. Beltzak?, eta, batez ere, Apalategik egindako lehen lanetanhauxe da gertatzen dena: saindu batenganako mirespenaren lekuan, beste saindubatenganako debozioa jartzen da.
|
|
|
Teoria soziologikoak eta politologikoak egoera berrira egokitzea izango da intelektualaren erronka etikoa eta politikoa, ezagutza, ekoizteko? modu sozial eta baliabide kognitibo
|
berri
horiek ahulenek bereganatu eta gizartea beren zerbitzura jar dezaten.
|
|
|
Agerikoak dira, ordea, modernizazio erreflexiboak eskatzen duen jokabide
|
berri
horietara urratsa emateko zailtasunak. Ezintasun horren gakoa, lehenik eta
|
|
|
– Horrekin lotuta, finantzabide ugari onartzeko prest agertu dira emisora
|
berri
horiek, publizitatea barne. Dena dela, helburua ez da komertzial hutsa, eta tokiko dendei zein enpresariei euskarri publizitarioa eskaintzen diete, oso beharrezkoa den diruaren truke.
|
|
|
1952an hogei bat ziren eta, urtebete beranduago, hogeita hamar. Sortzen ziren emisora
|
berri
horiek EFJ9 adierazlea zeukaten eta horrela deitu ziren 1958ra bitartean; urte horretan. Radio Juventud de?, izena hartu eta CAR10 izeneko katea osatu zuten.
|
|
|
Kultura bakarraren defenditzaile sutsu horiek, arrazista
|
berri
horiek, beste kulturakoei leporatzen diete eurek praktikatzen duten arrazakeria. Besteak dira arrazakerian sinesten dutenak, besteak dira baztertzaileak, besteak dira?
|
|
|
Informazioaren teknologia aurreratuek eurek ere, agintari klaseen aztura kulturalei egin diete mesede, batez ere. Teknologia
|
berri
horiek, oro har, kontsumo bideak errazteko lagundu dute gehienbat, eta ez komunikazio bide onestagoak eraikitzeko Lehen Munduaren eta Hirugarren Munduaren artean, esate baterako.
|
|
|
Beirazko ontziak iglu berdeetan uzten dira, eta birziklatu egin daitezke, berriz ere ontzi berriak egiteko. Hala ere, ontzi
|
berri
horiek egiteko prozesuak, erabilitako lehengaia minimizatu arren, energia gehigarria erabiltzen du oraindik. Horregatik litzateke beirazko ontziak berrerabiltzea, hau da, erosi dugun establezimendu edo supermerkatu berean erabilitako" kaskoak" itzuli ahal izatea, duela urte batzuk egiten zen bezala.
|
|
|
Hortik aurrera, matxurak edo ezkutuko akatsak sortzen badira, tailerrak 48 orduko epea izango du bezeroari jakinarazteko, zenbatekoa adierazita. Beste baimen bat duzu konponketa
|
berri
horiek egiteko. Aurrekontu bati uko eginez gero, ibilgailua jasotzera joan duzu hiru eguneko epean.
|
|
|
Ikerketa hori sortu zenetik, 4.010 izan ziren Espainiako Dermatologia eta Benerologia Akademiak (AEDV), eta halaxe adierazi zuen Madrilen larunbatean amaitu zen Dermatologiako XXX. Biltzar Nazionalean. Urteko azterketa honek herrialde osoko dermatologoek borondatez emandako datuak jasotzen ditu, eta kasu
|
berri
horien «komunikazioa» besterik ez du adierazten. Enrique Herrera Malagako Ospitale Kliniko Unibertsitarioko dermatologiako buruak eta erregistroaren koordinatzaileak adierazi zuten hori, eta ez dira zenbatu.
|
|
|
bata, 74 hilabetekoa, eta, bestea, 65 hilabetekoa, A Coruñako eta Pontevedrako haztegietakoak, hurrenez hurren. Bi “positibo”
|
berri
horiek bat egin dute Espainian lehen kasua agertu zenetik atzemandako 135ekin, betiere Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioaren iturrien arabera.
|
|
|
Errotulazio berria udalen, tokiko erakundeen eta jatetxe eta bestelako salmenta establezimenduen bidez banatu da. Gainera, Generalitateak dekretu berri bat onartu du, hurrengo egunetan jarriko dena indarrean, eta, horren ondorioz, kartel
|
berri
horiek gutxienez 20 zentimetroko zabalera eta 10 zentimetroko altuera izango dute, eta «18 urtetik beherakoei ezin zaie alkoholdun edaririk saldu edo hornitu» mezua erantsi. Bestalde, edari alkoholdunak saltzeko makina automatikoek «aurreko aldean» eta «ondo ikusteko moduko lekuan» kartel eranskailu bat izango dute «18 urtetik beherakoei debekatuta dago makina erabiltzea», dekretuak adierazten duenez.
|
|
|
6 hilabetera, Espainiako unibertsitate guztiek, UPV/EHU eta UPNA/ NUP barne, euren claustroak berritu behar dituzte (UPV/EHUn maiatzean bertan dira hauteskundeak); claust ro
|
berri
horietan, besteak beste, ikasleek murriztuta ikusiko dute euren ordezkaritza. Claustro berri horiek, berriz, estatutuen egokitzapenari heldu behar izango diote lege berriari egokitzeko.
|
|
|
6 hilabetera, Espainiako unibertsitate guztiek, UPV/EHU eta UPNA/ NUP barne, euren claustroak berritu behar dituzte (UPV/EHUn maiatzean bertan dira hauteskundeak); claust ro berri horietan, besteak beste, ikasleek murriztuta ikusiko dute euren ordezkaritza. Claustro
|
berri
horiek, berriz, estatutuen egokitzapenari heldu behar izango diote lege berriari egokitzeko. Nafarroako unibertsitate publikokoerrektoreak argi adierazi du, adibidez, euskaraarrotzadela bereun ibertsitatean.
|
|
|
Euskal Herria ere ez da egoera horretatik at gelditu. Fakultate
|
berri
horiek zein erraz irekitzen ari diren ikusita, ez dirudi gaur egun praktikan oztopo juridiko eta ekonomiko asko daudenik. Beraz, gauzak horrela izanda, ez dirudi euskal unibertsitatea sortzeko arazo praktikoak lege aldetik eta betebehar ekonomiko minimo batzuetatik etorriko liratekeenik.
|
|
|
egunero eta etenik gabe sortzen ari diren gizarte sare berrietan gauzatu litzatekeela hizkuntz normalkuntza. Izan ere, euskarak aurrera egingo badu, gune
|
berri
horietan izan behar du lekua (gutxienez, erdararen parekoa); eta ez esparru publikoan soilik, baizik eta gizartean horren aurretik dagoen eta bere osagarria den mundu pribatuan ere bai.
|
|
2003
|
|
|
telelana eta lantokian informazioko eta komunikazioko teknologien erabilera handiagoa, lan autoarautua eta taldekakoa, enplegatzeko moduen aldaketa (lanpostuen murriztea, enpresen urruntzea, azpikontratazioa eta globalizazioa, langile malguen eskea, funtzioen eta trebetasunen arabera; ohiko ordutegiz kanpoko lanorduak eta txandak, zerbitzuetako sektorean gero eta biztanle aktibo gehiago izatea...). Bada, esan dezagun praktika laboral
|
berri
horiek ugaldu egin ditzaketela laneko eta osasuneko arriskuak edota gerta daitekeela aurreko arrisku batzuk are indartsuagoak izatea
|
|
|
Beste herrietara hedatu zen ikastola
|
berri
horien modalitatea?
|
|
|
Baina eraiki dezagun hipotesitxo bat, inkesten interpretazioak ematen duen inpunitatea baliatuz: irakurle porrokatuak, benetako liburujaleak, izan behar zuten, noski, irakurle izandako lan zale
|
berri
horiek, edo, bestela, oso denbora gutxian etekin oparoa ematen duen pagotxa izan behar du tartekako irakurzaletasunetik urrundu dituen zer horiek. Batean zein bestean, galera galanta liburujalez nahiz pagotxa biltzailez hain urri dabilen euskal liburuaren merkatuarentzat!
|
|
|
Ulertzen dut hiriak berau ordeztuko duen aurpegi berria izatea, baina beharrezkoa izaten jarraitzen du denbora pasatzea eraikuntza
|
berri
horiek benetan identifikatuko dituen sinbolo bihur daitezen.
|
|
|
Bide horretatik, beren haurtzaroko eliza hertsiari eta kultura zaharrari ihesi, belaunaldi berriak aurkitu zituen Iparralderantz Albert Camus, Jean Paul Sartre, Simone de Beau voir eta Pariseko iraultza prestatzen ari ziren profetak. Baina profeta
|
berri
horiek, jakina, ez zuten neholako etikarik nehori, inposatu, ez idatzi ere nahi.
|
|
|
Dena dela, XVI XVII. mende
|
berri
horietara itzuliz eta gure Herriaren zorteari soako bat eginez, ohartzen gara garai berean gertatu zela, alde batetik, gure Nafarroako erreinu zaharraren suntsiketa eta, bestetik, Allande Oihenart historialari zuberotarrak eman zuela gure zazpi herrialde puskatuen gaineko begirada bateratzaile sakona.
|
|
|
Edo Aljeriako gerla denboran Frantziaren politikaz arranguratu ziren apez eta apezgaiez beharbada! Zernahi dela,
|
berri
horiek jakitearekin, Erromako elizak bidali zigun apezpikuak garbiketa etnikoa egin zuen jarraian Baionako seminarioan, Frantziako IV. edo V. Errepublika Bakar eta Zatiezinaren onetan eta, menturaz, zenbait euskaldun fededun xumeren kaltetan.
|
|
|
Beste batzuk, ordea, iraultza eta haustura idei
|
berri
horiek abstrakzio eta abangoardietako artearen bidetik egin zitezkeela uste izan zuten. Hauek esperimentazioan arituko ziren, proletalgoa klase berria izanik, honentzako lengoaia berri bat sortu nahian.
|
|
|
1920ko hamarkadan, abangoardietako artistak, garai
|
berri
horietan ere euren artista papera mantentzen ahalegindu ziren, erregimen berriaren onespena lortzen saiatuz. Abangoardisten asmo honek ezusteko norabidea hartu zuen 1929 urtetik aurrera, sovietar erregimenak artearenganako interesa handituko zuenenean, propagandarako baliagarria zela ikustean.
|
|
|
Bai, azkenbatean Manuel Castellsek Informazioaren Gizartea definitzerakoan IdentitatearenBoterea deitzen duena topatu dugu. Ikerle horrek garrantzi berezia ematen die ekologismoaren aldarrikapenei gizarte globalean identitate lokal
|
berri
horien egituratze prozesuan. Berak dioenez azken hamarkadetan tokian tokiko erkidegoek eta berenerakundeek, lehen auzotarren mugimenduan espresatzen zirenek InguramenarenDefentsarako mugimendu indartsua gorpuztu dute.
|
|
|
Detekzio eta diagnostiko metodoetan izandako aurrerapenekin, ohiko parametroak (glukosa, urea, kolesterola, bilirrubina…) biderkatu egin dira, ehunka parametrotara iritsi arte. Determinazio
|
berri
horietako asko laborategi espezializatuetan edo erreferentziazko laborategietan bakarrik egin daitezke. Ohikoenen kasuan, hurbileko laborategietara joatera ohituta gaude, pertsonaletan eta baliabideetan trebatuta baitaude espekimenak ateratzeko (zati bat edo gehiago zuzenean pazientearengandik hartuta), laginak egiteko (espezimen baten zati bat helburu jakin batekin manipulatu ondoren) eta bermeekin aztertzeko.
|
|
|
Hala ere, erabiltzaileak fabrikatzaileen laguntza izango du, eta haiek arduratuko dira merkaturatzen dituzten marketatik ematen zaizkien ibilgailuez. Zentro
|
berri
horietan, likidoak eta gasak deskontaminatu eta kenduko dira, eta ibilgailuko materialak bereiziko dira, hala nola airbagak, beira eta, bereziki, pneumatikoak. Ondoren, zatikatzeko zentro baimendu berrietara pasatuko dira.
|
|
|
Bere idearioaren barruan, herritarrek Informazioaren Gizartea finkatzeko prozesuan zuzenean parte hartzea aurreikusten da. Helburuei dagokienez, “Internet Euskadi” k teknologia
|
berri
horiek ezagutarazi eta bultzatzeko lan egingo du, ahalik eta pertsona gehienengana irits daitezen, eta euskararen erabilera ere sustatuko du. Gainera, gizarte zibilaren interesen defentsan eragile izaten saiatuko da, teknologia berri horiek dakartzaten aldaketa eta berrikuntzen aurrean.
|
|
|
Helburuei dagokienez, “Internet Euskadi” k teknologia berri horiek ezagutarazi eta bultzatzeko lan egingo du, ahalik eta pertsona gehienengana irits daitezen, eta euskararen erabilera ere sustatuko du. Gainera, gizarte zibilaren interesen defentsan eragile izaten saiatuko da, teknologia
|
berri
horiek dakartzaten aldaketa eta berrikuntzen aurrean. Era berean, elkarteak Buber sari entzutetsuak antolatuko ditu euskal web onenari aurten laugarren aldiz.
|
|
|
Txinako gobernuak iragarri berri duen ekimenak 334.000 hektarea baino gehiago hartuko ditu azalera horretan, bost erreserba berri eta babestutako gune horiek lotuko dituzten beste hainbeste txirrindulari sortuz. “Banbuzko korridore”
|
berri
horiek —esaten zaie— gizakiaren ekintzaren ondorioz oso zatituta geratu den habitata lotzen saiatzen dira, eta, horren ondorioz, 50 indibiduo baino gutxiagoko populazio batzuk isolatuta geratu dira. Bost lasterkari berriak Caiziping, Houzhenzi, Dashuping, Erlangba eta Jiuchihe eremuetan egongo dira, eta, uste denez, 2005ean martxan jartzen direnean, banbu lasterkarien 65.000 hektareei gehituko zaizkie.
|
|
|
Txinako Osasun Ministerioak gaur goizean jakinarazi du pneumonia asiarrak kutsatutako 176 kasu berri eta hamaika heriotza gertatu direla. Datu
|
berri
horiekin, Arnas Sindrome Akutu Larriak (SRAS) Txinan kutsatutakoak 3.823 dira eta hildakoak 181 Munduko Osasun Erakundeak (OME), berriz, honako hau nabarmendu zuen: apirilaren 20an Gobernuak 24 orduan behin kasu berriak iragarri zituenetik, “kutsatuen eta hildakoen kopurua oso antzekoa da egunero, eta, beraz, ez zaigu sinesgarritasun handirik merezi”.
|
|
|
Gorakada handia Itsas trikuen eta anemonen arrantza eta ondorengo komertzializazioa edo banaketa, jatetxe arloko establezimenduen edo tokiko merkatuen bidez, goraldi handia izan dute Andaluzian azken urteotan. Goraldi horren ondorioz, populazioak ebaluatu eta kuantifikatzeko azterlanak egin dira, baliabide
|
berri
horien ustiapen erregimen egokia zehazteko. Horrela, espezie horien azterketa integrala egin da Andaluziako kostaldean, ekoizpen eremuen mugaketa eta kartografiatua lortzeko, populazioak kuantifikatzeko eta funtsezko parametro biologikoak zehazteko.
|
|
|
Trazabilitate ebazpen horrek 353/ 2002 araudia osatzen du, erauzketa aretoak gaitzea, erregistratzea eta inskribatzea ezartzen duena, baita probintzietako osasun agintariekin hitzarmenak sinatzea ere. SENASAk emandako informazioaren arabera, baldintza
|
berri
horiek ekoizleak erregistroetan sartzea errazten dute, trazabilitate sistema hobetzeko aukera ematen dute eta erlezainak produktu bereizia sortzeko gaitzen laguntzen dute. Trazabilitate sistema, SENASAren arabera, osasun erakunde ofizialak ekoizleekin eta merkaturatzaileekin batera kalitatearen, osasunaren eta kaltegabetasunaren parametroak kontrolatzeko egindako lanaren emaitza da.
|
|
|
Arias Cañetek gogorarazi zuen horrelako ekimenei esker, arrantza ikuskaritzak 56.000 kilo heldu inguru konfiskatu dituela aurten, eta espezie kaltetuenak antxoa, legatza, txitxarroa eta txirla direla. Alberto Lópezek, berriz, Arrantza Produktuen Merkatua Arautzeko eta Antolatzeko Funtsaren (FROM) lehendakariak, adierazi zuen bi sustapen
|
berri
horien bidez arrainaren kontsumo arduratsua bultzatu eta iritzi publikoa sentsibilizatu nahi dela, produktu heldugabeak ez onartzeko. Gainera, Lopezek aurreratu egin du aurten 902 linea bat jarriko dela martxan, kontsumitzaileari informazioa emateko.
|
|
|
Froga hori bat dator orain arte ingurumeneko kutsatzaile batzuei buruz eskuratu ditugun datuekin, estrogenoen eragina (emakume baten urte emankorretan obarioek sortzen dituzten hormonak) erreproduzitzeko eta animalia espezie batzuen ugaltze aparatuetan nahasteak eragiteko gai baitira. Ebidentzia
|
berri
horien aurrean, adituek uste dute beharrezkoa litzatekeela OMEk egungo gomendioak berrikustea, alegia, astean onartzen den kadmio dosia kiloko zazpi mikrogramokoa izatea. Metal astun hori modu naturalean aurki daiteke ingurumenean; hala ere, guregana irits daiteke zigarreten kearen bidez, edo ur kutsatua edo lurzoru kutsatuetan hazitako elikagaiak kontsumituz.
|
|
|
Joan den ekainaren 27an, Ministroen Kontseiluak argi berdea eman zion ezkontza hausturetan aitona amonek bilobekin duten harremana arautzen duen lege aurreproiektuari. Harrezkero, aitona amonen eskubideak iritzi publikoaren jomugan daude, eta kritika sorta bat sortu da, Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioak proposatutako neurri
|
berri
horiek zalantzan jartzen dituena. Eztabaida Familia Abokatuen Elkarteak plazaratutako txosten baten ondorioz sortu zen.
|
|
|
Araudi berriak abian jarri ondoren, bidaiari horiek eskanerrerako eta ordenagailuetarako kode irakurgarriak dituzten pasaporteak eraman dituzte. Dokumentu
|
berri
horiek bidaiariari buruzko informazioa dute, bi testu lerrotan kodetua, plastikozko estalkiaren beheko aldean. Joan den astean, Estatu Departamentuak AEBetako enbaxadei eman zien informazioa.
|
|
|
Terapia
|
berri
horiekin tratatutako pazienteen% 94k ez zuen gaitzespenarekin lotutako sintomarik.
|
|
|
Azterketa hori egiteko, urtebetez baino gehiagoz birlandatutako 32 pazienteri kortikoideak kendu zitzaizkien —batez beste 52 urteko 22 gizoni eta 10 emakumeri—, eta biopsia endomiokardiko bat egin zitzaien, baita ekokardiograma bat ere, hilabete baten buruan, prednisona (hantura edo hantura immunokontrolatua) kentzeko. Ondoren, kontrol klinikoak, analitikoak eta ekokardiografikoak egin zitzaizkien, eta frogatu zuten terapia
|
berri
horiekin tratatutako pazienteen% 94k ez zuela disfuntzio sistolikoari buruzko datu ekokardiografikorik, ez hileko analisietan, ez seihilekoan. Hori dela eta, Bartzelonako Clinic i Territorial ospitaleko adituek egindako ikerketa azpimarratu du.
|
|
|
ekipo bideragarriak, errendimendu handikoak eta merkeak lortzea industriarako, eta hori, Guamisen arabera, lau edo bost urtean lortuko da. Kataluniako ikertzaileak baztertu egin zuen kontserbazio teknika
|
berri
horiek kontsumitzaileengan errezeloak sor ditzaketela, eta herritarrei informazio egokia emateko eskatu zuen, “inolako arriskurik ez duten fenomeno fisikoak” baitira. Bestalde, Pilar Canok, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) Hotzaren Institutuko zuzendariak, adierazi zuen teknika berri horiek etorkizunean normaltasunez eta modu konbinatuan erabiliko direla, elikagai motaren arabera.
|
|
|
Kataluniako ikertzaileak baztertu egin zuen kontserbazio teknika berri horiek kontsumitzaileengan errezeloak sor ditzaketela, eta herritarrei informazio egokia emateko eskatu zuen, “inolako arriskurik ez duten fenomeno fisikoak” baitira. Bestalde, Pilar Canok, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) Hotzaren Institutuko zuzendariak, adierazi zuen teknika
|
berri
horiek etorkizunean normaltasunez eta modu konbinatuan erabiliko direla, elikagai motaren arabera. “Urte batzuk barru, elikagaien industriak presio altuak edo pultsu elektriko eta magnetikoak erabiliko ditu antimikrobiano naturalekin konbinatuta, eta ohiko termino sistemak, produktu bakoitzaren ezaugarrien arabera”, azaldu zuen Canok.
|
|
|
Kutsadura gehitzea Kasu gehienetan, emakumeak ez dira arrisku handiko portaerak izan dituztenak, baina GIBa hartzen dute ohiko bikotekide maskulinoekin babestu gabeko sexu harremanak izaten dituztenean. Izan ere, 2002an herrialde horietan jakinarazitako infekzio
|
berri
horietako asko beste leku batzuetan (GIBaren prebalentzia handia duten herrialdeetan, esaterako) infekzioa hartu duten pertsonen kopuru handiari egotzi zaizkio. Estatu Batuetan, ordea, azken datu federalen arabera, gizon heterosexualen eta zain barneko drogen erabiltzaileen arteko GIBaren kutsadura hazkundea egonkortu egin da homosexualen arteko intzidentziarekin alderatuta.
|
|
|
Teknologia
|
berri
horiek kontuan hartzeko moduko zerbait izango dira, kultur proposamen berrien eroale diren heinean. Amatiñoren berbetan esanda:
|
|
|
Bigarren erronka, euskaldunduak eta euskalduntzen ari direnak euskal hiztunen komunitate horretan txert atzea da. Horren ezean, euskaldun
|
berri
horiek erdarazko harreman sareen baitan jarraituko dute, euskaldundu daitezen egindako ahaleginak alferrikakoak izanik. Hori ez ezik, euskaldun berriak euskal hiztunen komunitatean txertatuz gero, azken hau ederki zabaldu eta indartuko zen.
|
|
|
Teoria berriak beste zahar batzuek bideratutako lanetik abiatuz sortzen dira, eta zerbait gaizki doala ikusi denean bakarrik gertatzen da halakorik. Teoria
|
berri
horien atarikoa oro har aintzatetsitako anomalia bat da, eta gauzak ongi joateak zer esan nahiko lukeen oso ongi dakien talde batek bakarrik burutu dezake aintzatespen hori.
|
|
|
Feyerabend da bortitzena tesi
|
berri
horiek proposatzerakoan, bere ustez filosofiak ez duelako helburutzat zientzialariei arauak ematea. Bidenabar, Feyerabendek ez du gaizki ikusten filosofiari ordura arteko funtzio arauemaile hori ukatzea, alderantziz baizik, haren tesia baita edozein metodologiaren balioa justifikatu lukeela filosofiak, eta ez soilik gutxi batzuena.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, hain modu zuzenean onartu behar al ditugu ondorio negatibo
|
berri
horiek. Egia al da Feyerabendek hain muturrera eramaten gaituela, Nature eta Science aldizkarietan eta Bungek esan bezala?
|
|
|
Paradigma arrakastatsu bat sortzen denean, ezagutzaren ardatz bat diziplina zientifiko bilakatzea ahalbidetzen du, Ptolomeoren kalkuluarekin gertatu zen bezala, esaterako, edo Newtonen mekanikarekin. Diziplina
|
berri
horiek, Kuhnen arabera, garaiko hezkuntzaren ortodoxia bihurtzen dira, testuliburuetan islatzen den ortodoxia hain zuzen ere. Bere heziketaldian, arazo eta auzi desberdin askori irtenbidea emateko balio dioten hizkuntza eta teknika berezi batzuekin ohitzen da zientzialaria, horiek bere gain eragina duten bakarrak ez izan arren.
|
|
2004
|
|
|
Arabiarrak ere hor daude, eta afrikarrak ere bai. Nola kudeatuko ditugu hizkuntza eta kultura
|
berri
horiek. Etorkinena erronka bat da guretzat ere".
|
|
|
Ez zait iruditzen horrek paperaren eta liburuaren akabera ekarriko duenik. Baina bide
|
berri
horiek esploratu dira zer ematen duten ikusteko. Zorionez, hainbat esperientzia abian ditugu gure artean, direla aldizkari, boletin, foro, agenda, artxibo...
|
|
|
Ez dut nahi zu ere oraingo indartsuen eta zaratatsuen antzekoa izaterik. Badakit oraingo gizartea primitibo
|
berri
horien eskuetan dagoela, baina guk zibilizatuak izan behar dugu gure harremanetan, neska. Nik bakarrik jakin nahi dut nirekin jarraitu nahi duzun.
|
|
|
Baliteke. Baina baliteke ere, ordea, aldi berean, delako euskaldun
|
berri
horien euskaltasunak orain arteko euskaldunen ahozko gaitasunarekin zerikusirik ez izatea. Hots, euskaldun gisa bizitzeko ahozko gaitasun komunikatibo askirik ez edukitzea, euskaltasunetik izan dezaketen beste zenbait gabeziaren artean.
|
|
|
Berriz harekin has baledi gure Biltzarra (Hendaiako biltzar famatua) eta haren pre sondegian harekin elharetara baginte, gure Herriarentzat, gure mintzairaren tzat, gure gizonentzat, euskal ortografiarentzat, zer loria!... Bai ospe eta indar berri aurki lezakeela katakunba
|
berri
horietan, hain gaitzetsia ta hain bizitorea den gure mintzaira maiteak» (152). Beraz, Euskal Pizkundearen hastapen hai etan Sabino bizkaitarrak mugaz haraindi ere izan zuen bere eragina, nahiz eta hango euskaltzale gehienak ez izan abertzaleak.
|
|
|
Lehiarako arau
|
berri
horiek finkatzeak, ondasun estandarizatuen seriekoekoizpenaren krisialdia ekarri zuen. Horrekin batera, eskala ekonomien bilaketasistematikora norabidetutako sistema klasiko taylorista eta fordista bere mugarairitsi zen, aldaketarako eta dibertsifikaziorako zurrunegia zelako.
|
|
|
Orduan, neopositibismoaren epistemologiaeta ontologia zabaldu zircn, Amerikako Estatu Batuctan Willard van Orman Quine, NelsonGoodman eta Wiifrid Sellars ek neopositibismoaren dogma batzuk arbuiatu zituzten, analitikoaren eta sintetikoaren arteko bereiz.tea ezabatu eta esanahiaren holismoa bultz.atuostean (ikus Epistemologia). Garapen
|
berri
horiek sintaxiaren, semantikaren etapragmatikaren arteko zubiak sendotu z.ituztcn, Charles Sanders Peirce, William James, Josiah Royce eta John Dewey-ren pragmatismo amerikarraren filosofiaren eskutik nabarmcn. Quineren belaunaldiaren ondoren, hizkuntza eta zientziaren analisiaren filosofia estatubatuarrean hezitako pentsalariek. Donaid Davidson, Stanley Cavell, Hillary Putnam, Richard Rorty k, bcsteak beste?
|
|
|
Horra hor gakoa: ez dago behe eta goi mailako usterik.Uste berriak gehitzeak ez du esan nahi egiarantz hurbiltzen ari gareirik, uste
|
berri
horiek, behaketari csker lortuak izan arren, koherentziaren frogaren bitartez justifikatu behardirelako.
|
|
|
Dena dela, bai ezagutzaberriak direlako. bai askotariko izaera dutelako, ZTG esparruko ikerketek, jakintza ariougari jorratuz, psikologia, soziologia, antropologia, etnografia, kultura...?, zientziak etateknologiak gizartearekin duten harremana aztertzeko metodologia, ikuspegi, lanabcs etainteres aniztasun zabala eskaintzen dute. Hori, ezbairik gabe, oztopo izan da ortodoxiaakademtkoak ikerkctabide
|
berri
horien legitimitatea onartzeko orduan, baita, jakina, ZTGriburuzko sarrera moduko bat egiteko orduan ere.
|
|
|
Arizmendiarrietak proposatutako Eraldaketa Proiektuak bezalaxe, potentzialitate anitz eta sendoak dituberaren baitan, baina potentzialitate horiek, baliabide desberdinen bidez gara daitezke. Baliabide edo tresna
|
berri
horiek zehaztea izango dugu egitekotzat.
|
|
|
Azken astean 10.000 oilasko eta oilo inguru hil dira Japoniako Kiotoko hiriburu zaharreko baserri batean, lehen analisien arabera hegazti gripearen ondorioz. Kasu
|
berri
horiekin, Japoniako hiru probintziatan hauteman da oilaskoaren gripea, joan den urtearen amaieran Asiako zenbait herrialdetan gaixotasuna agertu zenetik, nahiz eta Japonian ez duen infekziorik eragin gizakiengan. Dei anonimo batek probintziako agintariei jakinarazi ondoren, Tamba herriko Nosan Funai baserrian mila oilasko hiltzen ari zirela egunero, otsailaren 20tik aurrera.
|
|
|
Neurri
|
berri
horien arabera, abereak ateratzeko jatorri eta osasun giden azalpena abereen mugimenduei buruzko deklarazioa zorrotz betetzearen baldintzapean egonen da. Aitortu gabeko zerri aziendaren sarrera atzematen denean, ustiategiko animalia guztiak geldirik egonen dira eta ustiategiak osasun estatusa galduko du.
|
|
|
Majumder ziur dago “teknika bera erabil daitekeela beste zelula ama mota batzuen azken funtzioa aldatzeko”. Mioblastoen laboreak injektatuta, hurrengo pausoa zelula
|
berri
horiek gorputzean kaltetutako neuronak ordezka zitzaketen frogatzea izan zen, eta hori urrats nabarmena da neurorregenerazioan. Orain arte, neurorregenerazio hori hezur muineko zelulak erabiliz lortu da, eta horrek eztabaida handiak eragin ditu komunitate zientifikoko kideen artean.
|
|
|
Greenpeacek salatu egin du genetikoki eraldatutako elikagai eta pentsuen etiketatze eta trazabilitateari buruzko Europako legeria berria indarrean sartu eta hurrengo egunean Espainiak duen egoera. Erakundeak dio arau
|
berri
horiek oso urrun daudela kontsumitzaileei informazio osoa ematera, ez baitute behartzen esnea, haragia edo arrautzak, hau da, transgenikoekin elikatutako animalien produktuak etiketatzera. “Nahiz eta kontsumitzaileei hautatzeko aukera emango dien etiketa lortzeko bidean aurrerapauso bat izan, onartezina da Europako agintariek ez onartzea kontsumitzaileek zer eskubide duten kontsumitzeko deribatuak kontsumitzen dituzten animaliak nola eta zertaz elikatu diren jakiteko, batez ere kontuan hartuta transgenikoen %80 pentsu konposatuak ekoizteko erabiltzen direla”, dio Greenpeaceko zuzendari exekutibo Juan López de Uraldek.
|
|
|
Crespok azken azterketei egiten die erreferentzia, eta, horietan, salmenta arrakasta spamaren% 3ri egozten zaio. Internautei aholku gisa, Panda Software k azpimarratzen du birusen aurkako programak eguneratzea komeni dela – gaur eguneratu ez den antibirusak lituzke birusen bertsio
|
berri
horiek detektatu, dio Crespo. Era berean, enpresei eta partikularrei ohartarazten zaie sartze metodo berriak, identitatea ordezkatzea eta beste mehatxu mota batzuk daudela, eta, ondorioz, muturreko neurriak hartu behar direla.
|
|
|
Gizartearen bizi erritmoak eta gaur egungo ezaugarriek gutxi prozesatutako elikagaien eskaria eragin dute, eta elikagai horiek jatorrizko ezaugarriei eusten diete, elikagaiak kontserbatu, ontziratu eta prozesatzeko teknologia berriak garatzeari esker. Adituek diotenez, produktu
|
berri
horiek bizi estilo errezeptiboagoak dituzte, batez ere gazteenek; etxekoandreak, berriz, tradizionalagoak dira, eta ez dira hain erakargarriak produktu horiek. Etorkizunean, funtsezkoa izango da ontzien diseinua, produktu jakin batzuen etiketek haiek osatzen dituzten oinarrizko baldintzak eta ezaugarriak eskainiko baitizkiote kontsumitzaileari.
|
|
|
Baina dena ez da abantaila. Teknologia
|
berri
horiek eragozpen batzuk dituzte, batez ere gaztaroak. Adibidez, garestiegia da telebista tradizionalekin alderatuz gero.
|
|
|
Chamorroren arabera, urtean herrialdean izaten diren 3.500 infekzio berrietatik, laurdena emakumeei dagokie. Kutsatze
|
berri
horien %41 eta %48 bitartean transmisio heterosexualaren bidez gertatzen dira, eta bide hori, ustez, handituz joango da %50era iritsi arte. Transmisio heterosexualeko infekzio berrien %40 gizonei dagokie, eta %80ra iristen da GIBa duten emakumeen proportzioa.
|
|
|
Talde ekologistek, aldiz, aldaketa horiek kritikatu dituzte, ez baitute bermatzen errepide bidezko eremu iristezin horietarako epe luzeko babes errealen mantentze lana. Doug Honnold Earthjustice taldeko abokatuaren iritziz (Clintonen dekretuak sortutako auzietan parte hartu du), jarraibide
|
berri
horiek “Bush administrazioaren beste adibide bat dira, ingurumenari buruz hitz egiten, baina, berez, espoliazioa eta pillajea dira”. Mexiko Berriko gobernadore demokrata eta Clintoneko ministroaren (Bill Richardson) iritziz, plan berria “Gobernu federalaren erantzukizunaren abdikazioa da”, eta neurri alderdikoia lehendakaritzako hauteskundeak baino hilabete batzuk lehenago.
|
|
|
Uztailaren 23an hasi ziren Walker, eta, hurrengo egunean, neanderthaleko aurremolar bat aurkitu zuten; uztailaren 25ean, berriz, haur baten esne molar bat eta falange txiki bat aurkitu zituzten. Aurkikuntza
|
berri
horiekin, gutxienez bederatzi pertsonarenak diren 123 gorpu aurkitu dira. Murtziako aztarnategi arkeologikoa penintsulako garrantzitsuena da, Atapuercaren (Burgos) ondoren.
|