|
2013
|
|
|
2 Bideoa ikusi ondoren, binaka jarri, eta Mertxeri egindako galderen zerrenda osatuko duzue. Kontuan izan zerrenda berria bi kideen ekarpenez osatu
|
behar duzuela
.
|
|
|
c) Gaur egun, Mertxeri eskutitz bat bidali nahi izanez gero, nora bidali
|
behar zaio
–
|
|
|
1 Mireiari eman
|
behar diozun
azalpena antolatzeko, jaso itzazu taula batean zein diren planteatu zaizuen egoeraren eskakizunak:
|
|
|
zer-nolako informazioa partekatuko dugu? Zaila zaizu bat-batean erantzutea; gelakideen laguntza
|
behar duzu
.
|
|
|
10 Argi eduki
|
behar dugu
zein den egitekoaren helburua, beharrezkoa ez dena baztertzeko eta denborarik ez galtzeko.
|
|
|
Zer urrats eman
|
behar dituzu
eskakizunak gauzatzeko? 1
|
|
|
Zer ikasi
|
behar duzu
horretarako? 3
|
|
|
HORRETARAKO IKASI
|
BEHAR DUT
|
|
|
-prozesatzailea erabili
|
behar duzu
. Amaitutakoan, ez ahaztu gordetzea!
|
|
|
3 Zuetako batzuentzat, beharbada, posta elektronikoa erabiltzen duzuen lehen aldia izango da. Beraz, hemen dituzue horretarako jarraitu
|
behar diren
urratsak:
|
|
|
2 Mezua nori bidali
|
behar diozun
idatzi. Kasu honetan, irakaslearen helbidea jarri.
|
|
|
Gelakide guztien artean, esapide horiek grabatu egingo dituzue. Kontuan hartu ondo ahoskatzea, erritmoa zaintzea, intonazioa& Grabazioan garbi adierazi
|
behar dituzue
honako datu hauek:
|
|
|
Galderak, gainera, ez dira gauza solteak izaten normalean; galdera batek erantzuna dakar, sarri haren ondoren beste galdera bat dator& eta horrela jarrai daiteke, elkarri galderak eginez, adreilu bat beste baten gainean jarriz bezala, elkarren zeregin komunikatiboa amaitutzat ematen den arte. Jakina, solaskideek trukatzen dituzten galdera-erantzunen artean, lotura eta ordena logikoa egon
|
behar da
.
|
|
|
Egoera batean informazio bat
|
behar dugunean
edo daturen bat falta zaigunean egin ohi ditugu galderak; hau da, galderek informazio-helburu bat izaten dute.
|
|
|
Elkartruke batera joan aurretik, badira eskuratu beharreko hainbat informazio, esate baterako, maletan zer sartu
|
behar duzun
jakiteko, hartuko zaituen familiaren etxean zer aurkituko duzun aurreikusteko, edota zenbat diru eramango duzun erabakitzeko. Hori guztia jakiteko, zer galdera egingo zenuke?
|
|
|
1 Sailkatu ematen dizkizugun galderak honako informazio-
|
behar hauen
arabera:
|
|
|
2 Galdera horiez gain, idatz itzazu zure truke-kideari egingo zenizkiokeen beste bost galdera, zuk duzun bestelako informazio-
|
behar
bat asetzeko.
|
|
|
Ikusi dugun bezala, galderak helburuarekiko egokia izan
|
behar du
. Horretaz gainera, nori egiten zaion galdera ere garrantzitsua da, erantzun egokia jaso nahi badugu.
|
|
|
Badakigu, dagoeneko, helburuarekiko galdera egokia formulatu
|
behar dela
. Ikasi dugu, halaber, behar dugun erantzuna jasotzeko, pertsona egokiari galdetu behar zaiola.
|
|
|
Badakigu, dagoeneko, helburuarekiko galdera egokia formulatu behar dela. Ikasi dugu, halaber,
|
behar dugun
erantzuna jasotzeko, pertsona egokiari galdetu behar zaiola. Bi baldintza horiek betetzen ditu Xabier Payari aspalditxo egindako elkarrizketak.
|
|
|
Badakigu, dagoeneko, helburuarekiko galdera egokia formulatu behar dela. Ikasi dugu, halaber, behar dugun erantzuna jasotzeko, pertsona egokiari galdetu
|
behar zaiola
. Bi baldintza horiek betetzen ditu Xabier Payari aspalditxo egindako elkarrizketak.
|
|
|
Galdera egokiak formulatzen ikasi duzu; informazio-helburuarekiko egokiak, hartzailearekiko egokiak& Horrekin batera, jakina, galderak zuzentasunez formulatu
|
behar dira
.
|
|
|
1 Binaka jardungo duzue, ahoz, elkarri galdetuz eta erantzunez. Batak galdera osatzeko zer galdetzaile
|
behar den
ondorioztatuko du, eta, besteak, erantzun egokia identifikatuko du.
|
|
|
Hona hemen galdera-erantzun gehiago. Galderak osorik daude, erantzunak, aldiz, osatu egin
|
behar dira
.
|
|
|
a)-Zure herriko zer leku bisitatu
|
behar genuke
, derrigorrez, bertan egingo dugun egonaldian zehar?
|
|
|
Aurreko jardueran hitzen arteko loturak egiten jardun duzu. Oraingoan, esaldi zatiak lotu
|
behar dituzu
.
|
|
|
1 Elkartu ezkerreko zutabeko esaldiaren hasiera bakoitza dagokion eskuineko esaldi-bukaerarekin. Emaitzak zentzua duen esaldi zuzena izan
|
behar du
.
|
|
|
Orain, bi hitz aukeratu
|
behar dituzu
esaldia osatzeko:
|
|
|
1 Galdera egin baino lehen, garbi izango dut zein den
|
behar dudan
; hau da ez ditut galderak nolanahi egingo.
|
|
|
2 Ondoren,
|
behar dudan
informazioa eskuratzeko, hau da, erantzun egokia jasotzeko, erantzuna egin erabaki beharko dut.
|
|
|
3
|
Behar dudan
informazioa daukan pertsona horri galdetzean, jokatu
|
|
|
5 Hori guztia, galdera nik egiten dudanean; baina, galdera beste norbaitek egiten didanean, nolakoa izango da erantzuna? Bada, erantzunak beti egon beharko du baitan; hau da, galderaren eta erantzunaren artean lotura eta ordena logikoa egon
|
behar da
. Gainera, aurrez aurrekoa bada, zaindu egin behar da nola erantzun agurrari, etab.
|
|
|
Bada, erantzunak beti egon beharko du baitan; hau da, galderaren eta erantzunaren artean lotura eta ordena logikoa egon behar da. Gainera, aurrez aurrekoa bada, zaindu egin
|
behar da
nola erantzun agurrari, etab.
|
|
|
2 Hurrengo urratsa galdera horiek zure truke-kideari helaraztea izango da. Kontuan izan posta elektronikoaren erabilera segurua dela, baina hori ziurtatzeko, protokoloari jarraitu
|
behar diozula
, baita ikastetxean ere:
|
|
|
nformazioa trukatzea ez da galderak egitera mugatzen. Galderei erantzutean, informazioa eman ere egin
|
behar da
. Galderen erantzunak oso laburrak izan daitezke (bai, ez&), esaldi bakarrekoak& Beste batzuetan, berriz, galderak azalpen luze bateko erantzuna eskatzen du:
|
|
|
Norbait haren bizilekura sartuz gero, zigortu egiten du; eta, haren baimenarekin norbait hurbiltzen bazaio, beti hika hitz egin
|
behar dio
, ez da inoiz eseri behar haren aurrean, eta ez zaio inoiz bizkarra eman behar. Bestela
|
|
|
Norbait haren bizilekura sartuz gero, zigortu egiten du; eta, haren baimenarekin norbait hurbiltzen bazaio, beti hika hitz egin behar dio, ez da inoiz eseri
|
behar
haren aurrean, eta ez zaio inoiz bizkarra eman behar. Bestela
|
|
|
Norbait haren bizilekura sartuz gero, zigortu egiten du; eta, haren baimenarekin norbait hurbiltzen bazaio, beti hika hitz egin behar dio, ez da inoiz eseri behar haren aurrean, eta ez zaio inoiz bizkarra eman
|
behar
. Bestela
|
|
|
1 Ordenatu eta sailkatu Basajauni buruzko informazio guztia taula batean. Kategoriatan sailkatu
|
behar dituzu
, ordena logiko bati jarraituz; batetik, kategoria idatziko duzu, eta, bestetik, kategoria bakoitzari dagokion ezaugarria.
|
|
|
Horrela bada, osatu erantzunak, eta heldu adostasun batera. Horretarako, badakizu, kideek egindakoa entzun, onartu, eta iritziak begirunez eman
|
behar dituzu
.
|
|
|
Zure jakin-mina asetzeko, presta ezazu informazio hori jasoko duen taula; bertan, ezaugarriak sailkatzeko balio izango duten kategoriak zehaztuko dituzu. Ondoren, zure truke-kideari bidaliko diozu taula, posta elektroniko bidez; mezuan azaldu
|
behar diozu
bere buruaren deskribapena egin behar duela, bere ezaugarriak zuk bidalitako taulan idatzi egin behar dituela, kategoria horien arabera, eta, azkenik, deskribapena idatzi behar duela.
|
|
|
Zure jakin-mina asetzeko, presta ezazu informazio hori jasoko duen taula; bertan, ezaugarriak sailkatzeko balio izango duten kategoriak zehaztuko dituzu. Ondoren, zure truke-kideari bidaliko diozu taula, posta elektroniko bidez; mezuan azaldu behar diozu bere buruaren deskribapena egin
|
behar duela
, bere ezaugarriak zuk bidalitako taulan idatzi egin behar dituela, kategoria horien arabera, eta, azkenik, deskribapena idatzi behar duela.
|
|
|
Zure jakin-mina asetzeko, presta ezazu informazio hori jasoko duen taula; bertan, ezaugarriak sailkatzeko balio izango duten kategoriak zehaztuko dituzu. Ondoren, zure truke-kideari bidaliko diozu taula, posta elektroniko bidez; mezuan azaldu behar diozu bere buruaren deskribapena egin behar duela, bere ezaugarriak zuk bidalitako taulan idatzi egin
|
behar dituela
, kategoria horien arabera, eta, azkenik, deskribapena idatzi behar duela.
|
|
|
Zure jakin-mina asetzeko, presta ezazu informazio hori jasoko duen taula; bertan, ezaugarriak sailkatzeko balio izango duten kategoriak zehaztuko dituzu. Ondoren, zure truke-kideari bidaliko diozu taula, posta elektroniko bidez; mezuan azaldu behar diozu bere buruaren deskribapena egin behar duela, bere ezaugarriak zuk bidalitako taulan idatzi egin behar dituela, kategoria horien arabera, eta, azkenik, deskribapena idatzi
|
behar duela
.
|
|
|
Bertara joango banintz, zer auzotan legoke nire etxea? Makuluak
|
behar ditut
ibiltzeko; eroso mugitu ahalko naiz?
|
|
|
Leku-deskribapenak espazio bat nolakoa den azaltzen du, leku horretako elementuak izendatuz eta horien berri emanez. Baina nola izendatu
|
behar dira
elementu horiek. Bata bestearen atzetik zerrendatuz?
|
|
|
Bata bestearen atzetik zerrendatuz? Zaindu
|
behar
al da ordena jakin bat?
|
|
|
Leku baten deskribapena egitea ez da soilik espazio horretan dauden elementuak izendatzea. Elementu horiek ordenatu eta elkarrekin erlazionatu
|
behar dira
, irakurleak leku hori" ikus" dezan. Beraz, espazio jakin bat deskribatzean, haren nolakotasuna islatzen duten elementuak eta ezaugarriak ez dira edozein modutara aurkezten; aitzitik, aurrez finkatutako deskribapen-plan baten arabera ordenatzen eta aurkezten ditu deskribapenaren egileak.
|
|
|
3 Orain, alderantziz egingo duzu; hiru izen multzo proposatzen dizkizugu, eta multzo bakoitza izendatzeko kategoria asmatu
|
behar duzu
. Alegia, zuk zehaztu behar dituzu hitzok sailkatzeko irizpideak.
|
|
|
3 Orain, alderantziz egingo duzu; hiru izen multzo proposatzen dizkizugu, eta multzo bakoitza izendatzeko kategoria asmatu behar duzu. Alegia, zuk zehaztu
|
behar dituzu
hitzok sailkatzeko irizpideak.
|
|
|
Dagoeneko azaldu dugun bezala, leku baten deskribapena egitean, espazio horretako elementuak modu ordenatu batean izendatu
|
behar dira
. Horrekin batera, elementu horien arteko erlazioa ongi adierazi behar da, irakurleak argi irudika dezan nolakoa den deskribatzen ari garen leku hori.
|
|
|
Dagoeneko azaldu dugun bezala, leku baten deskribapena egitean, espazio horretako elementuak modu ordenatu batean izendatu behar dira. Horrekin batera, elementu horien arteko erlazioa ongi adierazi
|
behar da
, irakurleak argi irudika dezan nolakoa den deskribatzen ari garen leku hori.
|
|
|
-maila igo
|
behar dira
. Ermitatik ikusiko dogun paisaia zoragarria da, benetan:
|
|
|
b) Nora heltzeko igo
|
behar dira
231 eskailera-maila?
|
|
|
ZER URRATS EGIN
|
BEHAR DITUT
DESKRIBAPEN BAT EGITEKO?
|
|
|
6 Aurkezpena amaituta, itxaron apur batez, galderaren bat egin
|
behar badizute
.
|
|
|
Prestaketan laguntzeko, dagoeneko erabiltzen ikasi duzun audio-editorea erabil dezakezu. Zure aurkezpena grabatzen baduzu, aukera izango duzu zeure burua entzuteko eta
|
behar diren
hobekuntzak egiteko.
|
|
|
4 Txakurraren deskribapenaz gain, gogoratu zurekin harremanetan jartzeko modua eskaini
|
behar duzula
kartelean.
|
|
|
Albaiteroarengana hurbildu zara laguntza bila, eta hark aholku bat eman dizu: kartelak jartzeaz gainera, basozainarekin hitz egin
|
behar zenuke
. Esan eta egin!
|
|
|
Basozainak, hasteko, gogorarazi dizu zer dioen legeak txakurrak mendian lotuta ez eramateari buruz. Ondoren, zure larritasuna ikusita, zer egin
|
behar duzun
proposatu dizu.
|
|
|
" Nire ustez, nekatuta sentitzen da a) azkar, ziztu bizian jartzen baitzaigu bihotza kirola gogor egiten dugunean, eta esfortzuari neurririk hartzen ez badiogu, lehertu
|
behar zaigula
ematen baitu".
|
|
|
c) izan ere, bihotza bonba baten moduan lehertu eta puskatan zatitu
|
behar zaiola
dio poemak, eta maite dugunak maite ez bagaitu, bihotza apurtzen zaigu".
|
|
|
Begiek pozoiaren berdea hartu diote, badirudi sugeak bota
|
behar dituela
ahotik.
|
|
|
3 Irakurri taldean sortutako testu guztiak, eta egin beharrezkoak diren aldaketak: batetik, zein irudiri dagozkion asmatu ahal izateko nahikoa pista eman
|
behar dituzte
testuek; bestetik, ez da komeni azalpenak ageri-agerikoak izatea; bestela, errazegia eta emoziorik gabea izango baita jolasa.
|
|
|
Ez dudalako
|
behar
|
|
|
8 Barrez hesteak bota
|
behar dituena
–
|
|
|
izan zen, mingarria, gorrotagarria, sumingarria& Hala ere, gertaera horren erdian, itxaropen apur bat ageri da. Elikatu egin
|
behar den
esperantza izpi bat; babestu behar dena, itzal ez dadin, gar indartsu bihurtu eta basoan sutea bezala heda dadin. Indarrak hartu eta hainbat ohitura, uste, ekintza& aldatzeko, esperantzatik ekintzetarako pausoa emateko aukera egon baitaiteke.
|
|
|
Pertsona-izenak, hirien izenak, auzoenak, herrialdeenak& izen bereziak dira. Izen horien lehenengo hizkia letra larriz idatzi
|
behar da
.
|
|
|
zait haren hitzik ere ulertzen ez badut. Orain haren irribarrearen beharra daukat, inguruan norbait dudala sentitu
|
behar dut
|
|
|
Garbi geratu zaigu soinua eta letra bi errealitate desberdin direla. Beraz, idazten den bezalaxe ahoskatu
|
behar delako
ustea erdia ustela da.
|
|
|
batetik, zure testua irakurtzekoa, eta, bestetik, kide baten irakurketa adierazkorra ebaluatzekoa, horretarako ere autorregulazio-jarduerako alderdiei erreparatuta. Bigarren horretarako ere prestatu egin
|
behar
! Izan ere, kontu handiz egin behar dira beti kritikak, are gehiago sentimenduak gora eta sentimenduak behera zabiltzan unitate honetan.
|
|
|
Bigarren horretarako ere prestatu egin behar! Izan ere, kontu handiz egin
|
behar dira
beti kritikak, are gehiago sentimenduak gora eta sentimenduak behera zabiltzan unitate honetan.
|
|
|
Jarraian duzun semaforoan jasotzen dira horretarako aholkuak. Semaforo gorriaren azpian, egin
|
behar
ez direnak daude, eta berdearen azpian, egitea komeni direnak.
|
|
|
Egin ezazu zure aukera. Horretarako, irizpideak
|
behar dituzu
. Hona hemen bi:
|
|
|
Galdera horien erantzuna argi duzunean, beste honi erantzun
|
behar diozu
: pilatu ditudan ale horietatik guztietatik, zein dira bildumaren hartzaileari, helburuari eta irudikapenari lotzen zaizkionak?
|
|
|
2) Bestetik, gogoratu, 45 eta 61 integrazio-jardueretan, testu batzuen aldeko hautua egin duzula bildumarako; eta hiru osagaiko autorregulazio-jardueretan (21, 44, eta 60 jarduerak), zehaztuta dituzu testuek bete
|
behar dituzten
hainbat ezaugarri. Horiek ere lagunduko dizute bildumarako aleak aukeratzen.
|
|
|
ere, bildumak unitatean ikasitakoaren erakusgarri izan
|
behar duenez
, testu idatziak, audioak eta bideoak egon beharko dute; testuek sentimenduak adierazten dituzten izenak, adjektiboak, aditzak, loku-zioak, metaforak eta konparazioak izan behar dituzte; adierazkortasunez irakurritako testuetan, ikasitako baliabideak erabili beharko dira
|
|
|
ere, bildumak unitatean ikasitakoaren erakusgarri izan behar duenez, testu idatziak, audioak eta bideoak egon beharko dute; testuek sentimenduak adierazten dituzten izenak, adjektiboak, aditzak, loku-zioak, metaforak eta konparazioak izan
|
behar dituzte
; adierazkortasunez irakurritako testuetan, ikasitako baliabideak erabili beharko dira
|
|
|
Bata dela edo bestea dela, orain duzu unea bilduma
|
behar den bezala
osatzeko, testuak egokitzeko edo berriak sortzeko. Ez galdu aukera!
|
|
|
Taldean ikerketa-lan bat egin
|
behar dute
Mikel, Xabi, Eunate, Miren eta Urkok. Taldea irakasleak osatu du.
|
|
|
Nitaz beldur ote dira? Ikasi
|
behar dut
besteak balioesten eta errespetuz tratatzen.
|
|
|
" Irakurketa adierazkorra egitean, ederki nabarmendu dituzue taldekideen sentimenduak adierazten zituzten hitzak. Orain, hitz horiek eta beharrezkoak iruditzen zaizkizuenak aldatuz, poemek adierazten dituzten sentimenduetan eragin
|
behar duzue
; molda itzazue, buelta eman, talde-lanaren eta taldekideen onurarako izan daitezen: baztertua, onartua eta balioetsia senti dadin; ez ulertua, ulertua; adoregabea, adoretsu; zigortua, lagundua; ingurukoak harrokeriaz tratatzen dituenak, errespetuz trata ditzan, eta abar".
|
|
|
1 Lehenengo jokaldian, fitxak elkarren segidan jartzeko baldintza honako hauxe da: izen arruntei izen arruntek jarraitu
|
behar diete
, eta izen bereziei bereziek. Biotako zein hasiko den erabaki, eta, txandaka, osatu segida:
|
|
|
1 Nabarmendutako izenak ordezkatzeko, izenak bilatu
|
behar
! Hasteko, hemen duzu izen-zerrenda luze bat.
|
|
|
1 Adjektibo batekin adierazi
|
behar bazenu
, nola esango zenuke sentitzen dela poeta?
|
|
|
Entzun egin
|
behar zaio
bihotzari; poetikoki jarduten du normalean.
|
|
|
Aktoreok, pertsonaiak eraikitzeko, nola sentitzen eta bizitzen duten ulertzeko, ondo ezagutu
|
behar ditugu
geure burua, bihotza, azala& Gure sentimenduekin konektatzen dugunean soilik konektatzen dugu besteenekin.
|
|
|
Ez da erraza. Sentimenduak adierazteko hitzak eta ohitura
|
behar
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago
|
behar dira
beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Osatutako esaldietatik hiru hautatu
|
behar bazenitu
, zein hautatuko zenituzke?
|
|
|
2 Lehenengo lerroa eta azkenekoa honela aldatuz gero, zer aldaketa egin
|
behar dira
tarteko bertsolerroetako aditzetan?
|
|
|
gainerako taldekideek gehitutako hitzak erabili beharko ditu horretarako. Kasu honetan ere, erlazioa ezartzeko zergatia adierazi
|
behar du
.
|
|
|
Bikote bakoitzak hautatu dituzuen hiruna izen eta adjektiboetatik, aukeratu izen edo adjektibo bat. Bikote guztien artean osatu duzuen hitz-zerrenda hori aurrean duzuela, ordena itzazue hitz guztiak bolumen baxuena
|
behar lukeenetik
hasita, bolumen altuena lukeenera.
|
|
|
Errepara iezaiezue puntuaziomarkei: horiek adierazten dituzten zalantzak, harridurak eta etenak era nabarmenean ahoskatu
|
behar dituzue
. Grabatu irakurraldia, eta gorde.
|
|
|
-Baina hik zein engainatu nahi duk & ordea & Hik zer uste duk & hi bakarra haizela espabilatua eta besteok behatza txupatzen dugula & ai & la ostra & bakea
|
behar diagu
, e
|
|
|
3 Poema luzatu
|
behar bazenu
, zer hiru poema-lerro gehituko zenizkioke. Hemen dituzu hiru aukera:
|
|
|
1 Jarri binaka, eta irakurri honako testu hauek, jarraian dituzuen ariketak eginez, txandaka. Kontuan izan hitzak osorik eta argi ahoskatu
|
behar dituzuela
. Irakurketa bakoitzaren bukaeran, esan elkarri zer moduz egin duzuen.
|
|
|
gure gizarteak gorde dituen kultura, esperientzia, ohiturak eta folklorea zabaltzea. Zeregin horretan, zuen laguntza
|
behar dugu
orain. 10 -14 urteko gazteen artean ondare hori zabal dadin nahi dugu, horrek lagunduko baitizue, zalantzarik gabe, iraganean errotutako gizaki modernoak izaten.
|
|
|
Gure kolaboratzaile izan zaitezten nahi dugu, ikertzaile eta kazetari. Euskal tradizioko gai bat aukeratu
|
behar duzue
, hura miatu, arakatu, eta dibulgazio-artikulu bana idatziko duzue. Artikulu guztiak Gure erroak aldizkarian argitaratuko ditugu.
|
|
|
" Niretzat tradizioa langaia da, tresna eta ofizioa. Biziberritu, aldatu eta apurtu
|
behar den
zerbait da tradizioa".
|