2003
|
|
Ekainaren 5eko 4/ 1992 Lege Organikoak Adingabeen Epaitegietako Eskumenari eta Prozedurari buruzko Legea eraldatu zuela kontuan hartuta, eta honekin batera lege hori indarrik gabe geratuko dela aintzat harturik, haren menpeko adingabeek egitateak burutu badituzte lege hau indarrean jarri
|
baino
lehenago, egiteko unean indarrean zegoen legeria aplikatuko zaie adingabe horiei. Adingabeak neurri bat betetzen ari badira, eta neurri hori 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritakoetatik bat bada, hori betetzeari ekingo diote, lege horretan ezarritako baldintzetan erantzukizuna azkendu arte.
|
|
Lege hau indarrean jartzean, berehalakoan bukatuko da 4/ 1992 Lege Organikoan ezarritako neurri guztien betetzea, hamalau urtekoak
|
baino
gazteagoak ari baziren neurri horiek betetzen; kasuan kasuko erantzukizunak azkendu egingo dira.
|
|
3 Hemezortzi urtekoak
|
baino
gazteagoak direnei epaiketa egin bazaie 1973ko Zigor Kodean xedatutakoaren arabera, indargabetutako zigor legeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor h... Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
Norbaiti egotzi bazaio hemezortzi urtekoa
|
baino
nagusiagoa eta hogeita bat urtekoa baino gazteagoa zela zenbait egitate burutu izana, instrukzio epaileak bidezkoa dena erabakiko du, lege honen 4 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
Norbaiti egotzi bazaio hemezortzi urtekoa baino nagusiagoa eta hogeita bat urtekoa
|
baino
gazteagoa zela zenbait egitate burutu izana, instrukzio epaileak bidezkoa dena erabakiko du, lege honen 4 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
Kautela neurriak betetzeko denbora oso osorik zenbatuko da, auzi berean ezar daitezkeen neurriak betetzeko edo, halakorik izan ezean, beste auzi batzuetan ezar daitezkeenak betetzeko, beste auzi horietan aztergai izan badira neurriok ezarri
|
baino
lehenagoko egitateak. Fiskaltzak hala proposatuta, eta adingabearen letraduari eta kautela neurriaren gaineko txostena zein talde teknikok egin eta horri entzun eta gero, epaileak erabakiko du zenbateraino den zentzuzkoa ulertzea kautela neurriak ezarritako neurriaren egikaritza konpentsatu duela, eta hala uler dadila aginduko du.
|
|
Bost urtekoa, delitua astuna bada eta Zigor Kodeak hamar urte
|
baino
gehiagoko zigorra ezartzen badio.
|
|
Delitu egintza burutu badu hemezortzi urtekoa
|
baino
nagusiagoa eta hogeita bat urtekoa baino gazteagoa den gizabanakoak, preskripzio denbora izango da Zigor Kodearen arauek ezarritakoa.
|
|
4 Lege hau zein gizabanakori aplikatzen zaion zehazteko, honen artikuluetan adingabe hitzak bere barruan hartzen ditu oraindik hemezortzi urte bete ez dituzten gizabanakoak; gazte hitzak, berriz, adin hori
|
baino
nagusiagoak direnak.
|
|
3 artikulua. Hamalau urtekoak
|
baino
gazteagoak diren gizabanakoen araubidea
|
|
Aurreko artikuluetan aipatu egintzen egilea hamalau urtekoa
|
baino
gazteagoa bada, ez zaio lege honen araberako erantzukizuna eskatuko; bai, ordea, aplikatuko Kode Zibilean eta indarreko beste xedapenetan adingabeen babesari buruz agindutakoa. Fiskaltzak adingabeak babesteko erakunde publikoari igorriko dizkio, lekukotzaren bidez, adingabearen zehaztasunik beharrenak, haren egoera balioesteko; erakunde horrek, adingabearen inguruabarrak aintzat harturik, sustatu ditu harentzat egokien diren babes neurriak, urtarrilaren 15eko 1/ 1996 Lege Organikoari jarraiki.
|
|
4 artikulua*. Hemezortzi urtekoak
|
baino
nagusiagoak diren gizabanakoen araubidea
|
|
1 Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren 69 artikuluaren arabera, lege hau aplikatuko zaie hemezortzi urtekoak
|
baino
nagusiagoak eta hogeita bat urtekoak baino gazteagoak diren gizabanakoei, delitu egitateak egozten zaizkienean, baldin eta instrukzioko epaile eskudunak hala adierazten badu auto bidez, behin Fiskaltzari, egotziaren letraduari eta lege honen 27 artikuluak aipatzen duen talde teknikoari entzun eta gero.
|
|
1 Zigor Kodeari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren 69 artikuluaren arabera, lege hau aplikatuko zaie hemezortzi urtekoak baino nagusiagoak eta hogeita bat urtekoak
|
baino
gazteagoak diren gizabanakoei, delitu egitateak egozten zaizkienean, baldin eta instrukzioko epaile eskudunak hala adierazten badu auto bidez, behin Fiskaltzari, egotziaren letraduari eta lege honen 27 artikuluak aipatzen duen talde teknikoari entzun eta gero.
|
|
lehenengo denboraldia kasuan kasuko zentroan burutuko da artikulu honen aurreko paragrafoan egindako deskripzioaren arabera; bigarren denboraldia zaintzapeko askatasunaren erregimenean burutuko da epaileak aukeratutako modalitatean. Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena
|
baino
luzeagoa. Talde teknikoak argibideak eman ditu bi denboraldi horien edukiari buruz, eta epaileak epaian bertan adieraziko du zein den bakoitzaren iraupena.
|
|
Adingabeen epaileak ezin du ezarri Fiskaltzak edo akusatzaile partikularrak eskaturiko neurriak
|
baino
eskubideen murrizketa handiagoa edo denbora luzeagokoa dakarren neurririk.
|
|
Era berean, 7.1.a), b), e), d) eta g) arauetan ezarritako neurri askatasun gabetzaileen iraupena ezin da inoiz izan egitate berberaren ondorioz subjektuari ezarriko litzaiokeen zigor askatasun gabetzailea
|
baino
luzeagoa, subjektuak, adin nagusiko izanez gero, Zigor Kodearen arabera erantzukizuna duela adierazi izan balitz.
|
|
Delitu egintza burutu badu hemezortzi urtekoa baino nagusiagoa eta hogeita bat urtekoa
|
baino
gazteagoa den gizabanakoak, preskripzio denbora izango da Zigor Kodearen arauek ezarritakoa.
|
|
...ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak betetzeko epe osoa ezin da izan neurririk astunenaren ondorioz ezartzen den denboraren bikoitza
|
baino
luzeagoa.
|
|
Norbaitek aurreko paragrafoan aipatutako egitate baten berri badu, eta egitate hori, ustez behintzat, hemezortzi urtekoa
|
baino
gazteagoa den adingabe batek burutu badu, hori Fiskaltzari adierazi behar dio, eta Fiskaltzak salaketaren izapidetza onartu edo ezetsiko du, egitateak, zantzuen arabera bederen, delitu diren ala ez kontuan hartuta; Fiskaltzak zainduko ditu berari bidali zaizkion piezak, agiriak eta efektuak, eta, hala denean, bere ustez egoki diren eginbideak burutuko ditu, egitatea bera eta adingabeak hori burut... Fiskaltzak jarduna artxibatzeko erabakia har dezake, egitateak ez badira delitu edo euren egilea ezezaguna bada.
|
|
Poliziako funtzionarioek adingabea atxilotzen dutenean, atxiloketa horrek ezin du iraun egitateak argitzeko zein ikerketa burutu eta ikerketa horietarako behar beharrezkoa den denbora
|
baino
gehiago; eta, edozein kasutan, hogeita lau orduko gehieneko epean, adingabe atxilotuari askatasuna eman behar zaio edo Fiskaltzaren esku utzi behar da. Hala denean, Prozedura Kriminalaren Legeko 520bis artikuluan xedatutakoa aplikatuko da, eta adingabeen epaileari eskumena eratxikiko zaio manu horretan agindutako ebazpen judizialak emateko.
|
|
Bere kabuz egitea adingabearen letraduak proposatu, eta fiskalak instrukzioan zehar eta lege honen 26.1 artikuluak xedatutakoaren arabera ezetsi dituen frogak, baldin eta frogok ezin badira entzunaldian zehar egin eta epailearen ustez erabakigarri izan badaitezke prozesuaren ondoreetarako. Behin frogak egin eta gero, horren emaitzak bidaliko dizkie Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, entzunaldiko bilerak hasi
|
baino
lehenago.
|
|
Era berean, neurri horiek ezin izango dira beste modu batera bete, lege honek eta berau garatzen duten erregelamenduek zein modu ezarri eta modu horretan
|
baino
.
|
|
1) Barneratze neurriak askatasunaz gabetzen ez dutenak
|
baino
lehenago
|
|
m) Adingabeen legezko ordezkariei argibideak eman behar zaizkie adingabeon egoera eta bilakaerari buruz, bai eta haiei dagozkien eskubideei buruz ere, eta horretan ez da izango beste mugarik lege honetan ezarritakoa
|
baino
.
|
|
2 Era berean, adingabeek indarkeriazko ekintzarik buru ez dezaten edo haiengan lesiorik gerta ez dadin, zentrotik ihes egin ez dezaten edo zentroko instalazioetan kalterik eragin ez dezaten, edota zentroko langileek, euren eginkizunetan lege bidez aritzean, jarraibideak eman eta jarraibide horien aurkako jarkitze aktibo edo pasiboaren aurrean, araudi bidez ezarritako kontentzio neurriak
|
baino
ezin izango dira erabili.
|
|
Burututako egitateen erantzulea hemezortzi urtekoa
|
baino
gazteagoa bada, horrekin batera erantzukizun solidarioa izango dute, eragindako kalte eta galeren gainean, haren guraso, tutore, harreragile eta legezko nahiz egitezko zaintzaileek, hurrenkera horretan. Horiek ez badute adingabearen jokabidea erraztu dolo edo zabarkeria larriaren bidez, epaileak haien erantzukizuna motel dezake kasuan kasuan.
|
|
Lege organiko honen 4 artikuluan xedatutakoa ez zaie aplikatuko hemezortzi urtekoak
|
baino
nagusiagoak direnei, horiei egotzi bazaie xedapen gehigarri honetan ezarritako delituen egitea.
|
|
Aurreko paragrafoan aipatutako delituen egitea egozten bazaie hemezortzi urtekoak
|
baino
gazteagoak direnei, lege organiko honen xedapenak aplikatuko dira, hurrengo berezitasunak kontuan hartuta:
|
|
c) Burututako egitateetatik bat xedapen gehigarri honetan aipatuta badago, eta delituaren erantzukizuna duena hamasei urtekoa
|
baino
nagusiagoa bada, epaileak erregimen itxiko barneratze neurria ezarriko du urtebetetik zortzi arteko epealdian; hala denean, horren osagarria izango da zaintzapekopenetik, gutxienez, erdia igaro denean. askatasunaren beste neurri bat, askoz jota, bost urte artekoa, lege organiko honen 9 artikuluko 5 erregelaren bigarren lerrokadan ezarritako betekizunak izanik. Kasu horretan, eta lege organiko honen 14, 40 eta 51.1 artikuluek neurria aldatu, eten edo ordezteari buruzko ahalmenak aipatzen dituztela kontuan hartuta, ahalmen horiek erabili ahal izango dira, bakar bakarrik, ezarritako barneratze neurriaren irau
|
|
Delitu horien erantzuleak hamasei urtekoak
|
baino
gazteagoak badira, epaileak erregimen itxiko barneratze neurria ezarriko du urtebetetik lau arteko epealdian; hala denean, horren osagarria izango da zaintzapeko askatasunaren beste neurri bat, askoz jota, hiru urte artekoa, lege organiko honen 9 artikuluko 5 erregelaren bigarren lerrokadan ezarritako betekizunak izanik.
|
|
Aurreko bi lerrokadetan agindutakoa gorabehera, erregimen itxiko barneratze neurriak, askoz jota, hamar urteko iraupena izan dezake hamasei urtekoak
|
baino
nagusiagoak direnentzat, eta bost urtekoa, adin hori baino gazteagoak direnentzat, baldin eta delitu bat baino gehiagoren gaineko erantzukizuna badute, delitu horietatik bat astuna dela kalifikatu bada eta Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoen terrorismo delituetatatik bat bada, betiere horri dagokion zehapena hamabost urteko espetxealdi zigorra edo hortik gorakoa denean.
|
|
Aurreko bi lerrokadetan agindutakoa gorabehera, erregimen itxiko barneratze neurriak, askoz jota, hamar urteko iraupena izan dezake hamasei urtekoak baino nagusiagoak direnentzat, eta bost urtekoa, adin hori
|
baino
gazteagoak direnentzat, baldin eta delitu bat baino gehiagoren gaineko erantzukizuna badute, delitu horietatik bat astuna dela kalifikatu bada eta Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoen terrorismo delituetatatik bat bada, betiere horri dagokion zehapena hamabost urteko espetxealdi zigorra edo hortik gorakoa denean.
|
|
Aurreko bi lerrokadetan agindutakoa gorabehera, erregimen itxiko barneratze neurriak, askoz jota, hamar urteko iraupena izan dezake hamasei urtekoak baino nagusiagoak direnentzat, eta bost urtekoa, adin hori baino gazteagoak direnentzat, baldin eta delitu bat
|
baino
gehiagoren gaineko erantzukizuna badute, delitu horietatik bat astuna dela kalifikatu bada eta Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoen terrorismo delituetatatik bat bada, betiere horri dagokion zehapena hamabost urteko espetxealdi zigorra edo hortik gorakoa denean.
|
|
571 artikulutik 580.erakoetan araututako delituak izanez gero, epaileak, lege organiko honen arabera ezar daitezkeen beste neurriei kalterik egin gabe, erabateko desgaikuntzaren neurria ere ezarriko du, erregimen itxiko barneratze neurriaren iraupena zein izan eta hori
|
baino
lau urtetik hamabost arteko iraupen luzeagoarekin; horretarako, proportzioz kontuan hartuko ditu delituaren astuntasuna, egindako delituen kopurua eta adingabearen gaineko inguruabarrak.
|
|
1 Arrazoibide ofizialak, errepresioaren zein heziketaren izenean? betidanik erantsi dizkion helburuak gorabehera, sarritan egotzi zaio adingabeen justiziari arazo gehiago sortzeko arriskua, konpontzen dituenak
|
baino
. Halaxe gertatzen da bere baliabideak ez badira erabiltzen araua hautsi duen gaztea giza eskubideetan eta balio demokratikoetan oinarritzen den elkarbizitzan berriro ere sartzeko.
|
|
Lege testu horren 19 artikuluak hemezortzi urtean finkatu du zigor arloko adin nagusitasuna. Artikulu horren arabera, orobat, nahitaezkoa da adin hori
|
baino
gazteagoko adingabeen erantzukizun penala beren beregi arautzea lege berezi batean. Eskabide horri ere erantzuna emateko onetsi da lege organiko hau.
|
|
Hortik hasi behar da erantzukizuna eskatzeko aukera, eta hori hamalau urtean finkatu da. Horretarako oinarria da haurrak adin hori
|
baino
gazteagoak izan eta egiten dituzten arau hausteak ondoriorik gabekoak izatea, eta, gizarte asaldura sor dezaketen kasuetan ere, egoki dira horiei erantzuna emateko familiarteko eta laguntza zibilen esparruak, estatuko epai antolakuntza zehatzailearen parte hartzerik gabe.
|
|
Hala ere, hori guztia prozedura arruntari egin dakizkiokeen bestelako moldaketei kalterik egin gabe, moldaketa horiek ahalbidetzen baitute prozedura motaren izaera eta helburua kontuan hartzea. Zenbait neurri hartzera dator hori, neurriok ezin baitira zehatzaileak izan, aurrezaintza berezira zuzendutakoak
|
baino
, adingabea birsartzeko eta haren
|
|
Legeak arautzen du, berebat, kaltedunaren esku hartzea, hamasei urtekoak
|
baino
nagusiagoak direnek eginiko delitu astunen prozeduretan. Helburu du horrek biktimaren interesa jagotea, egintzak argitzeko eta horiek jurisdikzio ordena eskudunaren barruan epaitzeko tenorean, adingabearen prozedura hezitzaile eta zehatzailea kutsatu gabe.
|
|
Talde batek eta besteak ezaugarri desberdinak dituzte, eta, ezaugarri horiek direla bide, tratamendu desberdina ezarri behar da, zientziaren eta zuzenbidearen ikuspuntutik. Hamasei urtekoak
|
baino
nagusiagoak direnen tartean, astuntze berezia ezarri da, delituak indarkeriaz, larderiaz edo gizabanakoak arriskuan jarriz burutu direnerako.
|
|
Lege hau hemezortzi urtekoak
|
baino
nagusiagoak eta hogeita bat urte baino gazteagoak direnei aplika dakieke, indarreko Zigor Kodearen 69 artikuluak ezarri duen moduan. Epaileak hori erabaki dezake, egilearen inguruabar pertsonalak, haren heldutasun maila, eta egitateen izaera eta larritasuna kontuan hartuta.
|
|
Lege hau hemezortzi urtekoak baino nagusiagoak eta hogeita bat urte
|
baino
gazteagoak direnei aplika dakieke, indarreko Zigor Kodearen 69 artikuluak ezarri duen moduan. Epaileak hori erabaki dezake, egilearen inguruabar pertsonalak, haren heldutasun maila, eta egitateen izaera eta larritasuna kontuan hartuta.
|
|
Eginkizun hori burutzean, adingabeen epaileak nahitaezko kontrola izango du erakundeon gainean. Lehen esana geratu den bezala, hezkuntza eta heziketaren arloko espezialistek adingabearen interesari erreparatu behar diote; izan ere, espezialista horiek hurbilagoko esparruetan dihardute, estatua bera
|
baino
hurbilago, hain zuzen. Alderdiek hala eskatuta, eta epaitegiko talde teknikoei eta autonomia erkidegoko erakunde publiko eskudunari entzun eta gero, adingabeen epaileak ahalmen zabalak erabil ditzake, ezarritariek beste batzuekin ordezteko.
|
|
Lege hau aplikatuko da hamalau urtekoak
|
baino
nagusiagoak eta hemezortzi urtekoak baino gazteagoak diren gizabanakoei erantzukizuna eskatzeko, baldin eta horiek Zigor Kodean edo lege berezietan delitu edo falta gisa tipifikatutako egintzak gauzatu badituzte.
|
|
Lege hau aplikatuko da hamalau urtekoak baino nagusiagoak eta hemezortzi urtekoak
|
baino
gazteagoak diren gizabanakoei erantzukizuna eskatzeko, baldin eta horiek Zigor Kodean edo lege berezietan delitu edo falta gisa tipifikatutako egintzak gauzatu badituzte.
|
|
Lege honek adingabeentzat xedatutakoa aplikatuko zaie, halaber, hemezortzi urtekoak
|
baino
nagusiagoak eta hogeita bat urte baino gazteagoak diren gizabanakoei, lege honen 4 artikuluan agindutakoaren arabera.
|
|
Lege honek adingabeentzat xedatutakoa aplikatuko zaie, halaber, hemezortzi urtekoak baino nagusiagoak eta hogeita bat urte
|
baino
gazteagoak diren gizabanakoei, lege honen 4 artikuluan agindutakoaren arabera.
|
2004
|
|
Jarraitzeko, prozedurako aldeei dagokienez, berrikuntza garrantzitsua dakar legeak; izan ere, froga zatika gauzatu beharrean, orain froga osoa gauzatu behar da epaiketan edo ikustaldian, eta, egiaztatutako arrazoiak direla bide, jendaurreko ekitaldi horietan gauzatu ezin diren eginbideak ekitaldiok
|
baino
lehenago gauzatu behar dira, epaileak eta magistratuak bertan egongo direla oso osorik bermatuz. Halaber, 1881eko Legeak arau bakarturen batean aipatu zituen froga aurreratua eta froga ziurtatzea, lege honetan, berriz, osotoro arautu dira.
|
|
Legeak prozesu adierazleak diseinatu ditu, hur hurrekotasuna, publizitatea eta ahozkotasuna eragingarri izan daitezen. Hitzezko epaiketetan, ikustaltzunaren ostean, epaiketa
|
baino
lehenadiaren garrantziarengatik; epaiketa arruntean, prozedurako gertaerarik nabarienak direlako, demanda eta erangoko entzunaldia eta epaiketa bera. Bi biotan, epaileak nahitaez bertan egon behar du.
|
|
Bigarren horren eretzean, auziak ebatzi behar izan dira lege substantiboa urratuz, eta, horrez gain, Auzitegi Gorenaren (edo, kasuan kasuan, autonomia erkidegoetako auzitegi nagusien) jurisprudentzia doktrinaren aurka edo Probintziako Audientziaren aurkakotasuneko jurisprudentzia duten autu edo arazoetan. Halaber, uste da kasaziorako interesa badela, baldin eta zein arauren urratzea salatu eta arau horiek ez badira indarrean egon euren aplikazio eta interpretazioari buruz jurisprudentzia doktrina aginteduna sortzeko behar den zentzuzko denbora
|
baino
gehiago, salbu eta eduki bera edo antzekoa duten lehenagoko arauei buruzko doktrina dagoenean.
|
|
Gainera, prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtso berezi horrek zabaldu eta sendotzen du izaera prozesala duten oinarrizko eskubideen babes judizial arrunta. Eskubide horien balizko urratzeak auzi asko sortzen ditu, duela urte hamarkada bat
|
baino
gehiagotik.
|
|
Prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtsoari on iritziz gero, beste epai bat eman behar da. Beste epai horrek zuzenbide material edo substantiboko arau hausterik eraginez gero, epai horri kasazio errekurtsoa jar dakioke, lege hau
|
baino
lehenagoko araubidean bezala.
|
|
esperientziaren bitartez. Bestalde, lehen auzialdiko justizia eragingarriagoa eta arduratsuagoa egin ezean, Prozedura Zibilari buruzko Legea arazo xeheetan eraldatu
|
baino
ez da egingo, arazook ugariak eta garrantzitsuak izan arren.
|
|
Arrisku horiek antzekoak dira, eta onartu beharrekoak, babes judizialaren eragingarritasunerako eta kredituaren nahitaezko babeserako. Behin behineko nahitaezko betearazpena ez da kautela neurria, eta kautela neurrien ondoreek
|
baino
indar eta eragingarritasun handiagoa du. Batetik, zentzuzko aurka jartzeaz gain, berme guztiak dituen prozesuko epaia dago; bestetik, «zuzenbide onaren kea» baino ez.
|
|
Behin behineko nahitaezko betearazpena ez da kautela neurria, eta kautela neurrien ondoreek baino indar eta eragingarritasun handiagoa du. Batetik, zentzuzko aurka jartzeaz gain, berme guztiak dituen prozesuko epaia dago; bestetik, «zuzenbide onaren kea»
|
baino
ez.
|
|
Ziurrenik, behin behineko betearazpenaren araubide berri horrek zuzeneko onura gehiago ekarriko ditu, galerak eta bidegabeko kasuak
|
baino
. Halaber, oso onuragarriak izango dira ezarritako erabateko berrikuntzaren zeharkako ondoreak, baita auzia luzatzeko helburua besterik ez duten errekurtsoak murriztea ere.
|
|
Berrikuntza horrekin, legeak pentsamolde aldaketa erdietsi nahi du, bai itunetan, bai auzietan. Itunetan, horiek betetzeko asmoarekin gauzatzeko; auzietan, egun ohikoa dena
|
baino
esparru hurbilagoan, auzion emaitzak seriotasunez onartzeko. Era horretara agertzen da Justiziari seriotasuna emateko xedea, xede hori ahozkoa bakarrik ez dela.
|
|
Erraz atzeman daitekeenez, aipatu aurka jartze horretarako arrazoi gehiago dago, epaien eta beste titulu judizialnaren aurka jartzea bihurtu behar epai batzuen betearazpenaren aurka jartzeko
|
baino
. Dena den, aurka jartzeko arrazoi ugari izateak ez du betearazpeketa adierazle plenarioko eztabaidaren antzeko eztabaida, horrek jurisdikzio babes judiziala zapuztuko bailuke.
|
|
Parte hartzaileak bere defentsarako beharrezkoak diren alegazio guztiak egin ditzan ere onartuko da, halakoak egiterik izan ez badu bera prozesuan onartua izan
|
baino
lehenagoko prozesu uneei zegozkielako. Alegazio horiek, edozein kasutan, bost eguneko epean helaraziko zaizkie gainerako alderdiei.
|
|
1) Demandatuak auzitegiari eskatuko dio auzia erabakitzeko dagoela hirugarrenari jakinaraztea. Eskabidea aurkeztu behar da, demanda erantzuteko epean, edo, hitzezko epaiketa denean, ikustaldirako eguna etorri
|
baino
lehen.
|
|
Demandatzaileak alde bakarrez epaiketan atzera egin dezake, demandatua demanda erantzuteko epatua izan
|
baino
lehen, edo azken horrek epaiketarako zitazioa jaso aurretik. Era berean, alde bakarrez atzera egin dezake edozein unetan, demandatua auzi ihesean badago.
|
|
Errentariak zorretan dituen errentak edo kopuruak ordaindu ez eta hiri finkatik maizterra botatzeko hasitako prozesuak amaituko dira, baldin eta ikustaldia egin
|
baino
lehen errentariak auzi jartzaileari ordaintzen badio, edo auzitegian nahiz notarioarenean auzi jartzailearen esku uzten baditu demandan erreklamaturiko kopuruak, bai eta maizter botatzea ezerezean utziko duen ordainketaren unean zorretan dituen gainerakoak ere.
|
|
Aurreko lerrokadan xedatutakoa ez da aplikatuko, errentariak lehenengo batean maizter botatzea ezereztu badu; ezta errentatzaileak errentariari, modu sinesgarrian, zorra ordaintzeko agindu badio ere, demanda aurkeztu
|
baino
gutxienez bi hilabete lehenago eta ordainketa egin ez bada demanda aurkeztean.
|
|
Ahalorde eskritura prokuradoreak aurkeztutako lehen idazkiari batuko zaio, edo, hala badagokio, lehen jardunarekin batera; eta «apud acta» egilespena lehen idazkiaren aurkezpenarekin batera egin da, edo, hala denean, lehen jarduna
|
baino
lehen.
|
|
2) Epaiketan bertaratzeko, epaiketa
|
baino
lehen presako neurriak eskatzeko edo bisten nahiz jardunaren presako etendura eskatzeko idazkietan. Abokatuari beren beregi dagozkion arrazoietan oinarritu bada bisten edo jardunaren etendura, abokatuak berak ere, ahal izanez gero, idazkia izenpetu du.
|
|
Auzitegi zibilek kasuan kasuan eskumena izan dezaten, beharrezkoa da auziaren gaineko ardura lege lerruneko eta jardunaren hasiera
|
baino
lehenagoko arauen bidez eratxikita izatea.
|
|
Aurreko paragrafoek aipatu kasuetan, auzitegiak, ebazpena eman
|
baino
lehen, alderdiak eta Fiskaltza entzungo ditu, hamar eguneko epe erkidean.
|
|
2 Artikulu honen aurreko paragrafoko arauak aplikatu beharrekoak ez direnean aseguruetan, ondasun higigarri gorpuzdunen eperako salmentetan eta horien finantzaketarako kontratuetan, edota zerbitzuak emateko kontratuetan nahiz ondasun higigarriei buruzko kontratuen inguruko auzietan, kontratua burutu
|
baino
lehenago eskaintza publikoa egin bada, orduan auzitegi eskuduna izango da asegurudun, erosle edo mailegu hartzailearen edo eskaintza onartu duenaren egoitzakoa, hurrenez hurren.
|
|
Demandatu batzuk daudenean, eta, artikulu honetan eta aurrekoetan xedatutako erregelekin bat, toki bateko
|
baino
gehiagoko epaileei badagokie lurralde eskumena, orduan demanda jarri ahal izango da horietatik edozeinetan, demandatzaileak hala aukeratuta.
|
|
Ez da aginduko ikustaldiaren etendurarik, baldin eta berori eskatzeko komunikazioa, hiru egun
|
baino
gehiagoko atzerapenarekin, bigarrenez gertatu bada jaso den data zehaztearen jakinarazpenetik zenbatzen hasita. Ondore horietarako, eskabidearekin batera aurkeztuko da aipatu data zehaztearen jakinarazpenaren kopia.
|
|
1 Epaileren bat edo auzitegiko kide den magistraturen bat aldatua izan bada, ikustaldirako data zehaztu ondoren baina hori egin
|
baino
lehenago, orduan aldaketa horiek alderdiei ezagutaraziko zaizkie, aldaketok gertatu bezain laster, eta, beti, ikustaldia hasi aurretik. Horrek ez dio kalterik egingo ikustaldia egiteari, salbu eta aldaketaren ondorioz auzitegiko kide nor egin eta epaile edo magistratu hori ezetsi denean, ezespen hori ahoz gertatu arren.
|
|
Eskatutako metaketa erabaki behar duen autoaren aurka, birjartze errekurtsoa
|
baino
ez dago.
|
|
96 artikulua. Bi prozesu
|
baino
gehiagoren metaketa. Metaketa agindei anitz
|
|
Kapitulu honetan xedatutakoa aplikatuko da, bi epaiketa
|
baino
gehiagoren metaketa eskatu denean.
|
|
1) Prozesuaren hasieran proposatu ez direnak, baldin eta ezespenaren arrazoia jakin izan bada prozesua
|
baino
lehen.
|
|
2) Prozesua erabakitzeko dagoenean proposatu direnak, baldin eta ezespena prozesuko zein unetan proposatu eta prozesu une hori
|
baino
lehen jakin izan bada ezespen arrazoia.
|
|
6) Bake epailea ezetsia bada, epai barruti horretako lehen auzialdiko epaileak, edo, lehen auzialdiko epaitegi bat
|
baino
gehiago dagoenean, antzinatasunaren araberako txandaren bidez izendatu denak.
|
|
2 Aurreko paragrafoan xedatutakoa ezin bada bete, auzitegi eskudunaren gobernu salak izendatuko du instruktorea. Horretarako, gobernu sala saiatuko da izendatu beharreko instruktorea ezetsia edo ezetsiak
|
baino
maila handiagokoa izan dadin, edo, behintzat, ezetsia baino antzinatasun gehiagokoa.
|
|
2 Aurreko paragrafoan xedatutakoa ezin bada bete, auzitegi eskudunaren gobernu salak izendatuko du instruktorea. Horretarako, gobernu sala saiatuko da izendatu beharreko instruktorea ezetsia edo ezetsiak baino maila handiagokoa izan dadin, edo, behintzat, ezetsia
|
baino
antzinatasun gehiagokoa.
|
|
2 Ezespen arrazoia aditua izendatu
|
baino
lehenagokoa bada, izendapena noiz jakinarazi eta hurrengo bi egunetan aurkeztu da idazkia.
|
|
Arrazoia aditua izendatu eta gerokoa bada, baina adituak irizpena eman
|
baino
lehenagokoa, ezespen idazkia aurkeztu ahal izango da, epaiketa edo ikustaldirako zehaztutako eguna baino lehen edo horren hasieran.
|
|
Arrazoia aditua izendatu eta gerokoa bada, baina adituak irizpena eman baino lehenagokoa, ezespen idazkia aurkeztu ahal izango da, epaiketa edo ikustaldirako zehaztutako eguna
|
baino
lehen edo horren hasieran.
|
|
Auziaren gaineko ardura duen epailearen edo auzitegi magistratuen aurrean egin behar dira ikustaldiak eta agerraldiak, horien xedea bada alderdiek esan beharrekoa entzutea, ebazpena eman
|
baino
lehen.
|
|
1 Jendaurreko entzunaldian gauzatuko dira froga jarduna, ikustaldiak eta agerraldiak, horien xedea bada alderdiek esan beharrekoa entzutea, ebazpena eman
|
baino
lehen.
|
|
Auzi zibil guztiak lehen auzialdiko epaitegien artean banatuko dira, epai barrutian lehen auzialdiko epaitegi bat
|
baino
gehiago dagoenean. Erregela berbera aplikatu behar zaie probintziako audientzien ardurapeko diren auziei, audientziak ataletan banatuta daudenean.
|
|
Edozein kasutan ere, lehen auzialdiko epaitegi bat
|
baino
gehiagoko tokietan, lehen demandaren gaineko ardura izan duen epaitegiari banatuko zaizkio demanda horren ondoren aurkeztutako gainerako demandak.
|
|
4 Akzio batzuk behar ez bezala metatu badira, epaileak, demanda onartzeari ekin
|
baino
lehen, auzi jartzaileari aginduko dio, bost eguneko epean akatsa ongitu dezan, meta daitezkeen akzioei eutsiz. Epe-muga igaro bada ongitze barik, edo auzi jartzaileak iraunarazi nahi dituen akzioak elkarren artean metaezinak badira, besterik gabe demanda artxibatzea aginduko da.
|
|
3 Artikulu honek aipatu kasuari dagokionez, ezespenak onartuko dira bakarrik ikustaldia hasi
|
baino
lehen jakin ezin izan ziren arrazoietan oinarritzen badira.
|
|
Magistratu batek
|
baino
gehiagok auzi paperak eskatu badituzte, auzitegiko buruak zehaztuko du magistratu bakoitzak zenbat denboraz izan ditzakeen auzi paperok, epaiak eman ahal izateko, aldez aurretik zehaztutako epean.
|
|
Ahaleginak egin dira, xedapen zehatzen bitartez, kautela neurriak berez bila ez daitezen, prozesu jardueraren helburu bakar edo nagusi gisa. Dena dela, azpimarratu behar da, ezarritako kautela neurrien araubidearekin, justiziapekoek euren esku dituztela orain arte eska zitzaketen kautela neurriak
|
baino
eragingarriagoak. Kautela neurriak eragingarriak izatea erdietsi nahi da, batetik, kondena epaia nola edo hala betearazteko; eta, bestetik, ameskeriazko epaia saihesteko.
|
|
Kautela neurriak eska daitezke, prozesua hasi
|
baino
lehen, demandarekin batera edo auzia ebazteke dagoenean. Erregela orokor gisa, kautela neurriak ez dira aurkakotasunik gabe hartzen.
|
|
Jarrera hori, nolanahi ere, baztertu egin da, eta legeak ez du eskumena banandu. Halere, demanda jarri
|
baino
lehenago eskatu neurriei buruzko prozeduraren inguruan alderdi pasiboak zein jarduera izan eta jarduera horrek ez du prozesua jarriko auzitegi zehatz baten eskumenpean.
|
|
Aukera horrek kontuan hartu du demanda
|
baino
lehen edo prozesuan zehar hartutako kautela neurrien gaineko erabakiek epaian eragin ditzaketen aurreirizkeriak edo alderdi baten aldeko nahiz aurkako iritziak sortzeko arriskua. Dena den, arrisku hori kautela neurrietatik landa ere badago, aurreirizkeria sor daitekeelako epaiketa baino lehenagoko entzunaldian edo demanda eta erantzuna irakurri ondoren.
|
|
Aukera horrek kontuan hartu du demanda baino lehen edo prozesuan zehar hartutako kautela neurrien gaineko erabakiek epaian eragin ditzaketen aurreirizkeriak edo alderdi baten aldeko nahiz aurkako iritziak sortzeko arriskua. Dena den, arrisku hori kautela neurrietatik landa ere badago, aurreirizkeria sor daitekeelako epaiketa
|
baino
lehenagoko entzunaldian edo demanda eta erantzuna irakurri ondoren. Horrez gain, legeak oinarri bikoitza du.
|
|
Horiek ahalbidetuko dute jurisdikzio liskarrik gabe ebatzi nahi ez edo ebatzi ezin izan diren arazoak konpontzea. Azkenik, aurrekoak
|
baino
berriagoak diren prozesu bi, alegia, epaiketa monitorioa eta kanbio prozesua.
|
|
Hori guztia dela eta, lehen multzoko oinarrizko eskubideei dagokienez, hau da, epaiketaz kanpoko ondasun juridikoen ingurukoak diren horiei dagokienez, legeak ezarri du, kasuan kasuko prozesuaren izapideak lehenespenez egiteaz gain, horiek gauzatu behar direla Oinarrizko Eskubideen Jurisdikzio Babesari buruzko 1978ko Legeak ezarri prozedura bidea
|
baino
azkarragoa den bide hau erabilita: epaiketa arrunten bidea, demanda eta erantzuna idatziz aurkeztuta, eta ikustaldia egin eta epaia emanda.
|
|
Epaiketa ekitaldian gauzatu behar ez diren frogak, hori
|
baino
lehen burutuko dira.
|
|
Halaber, frogak gauzatu
|
baino
lehen, aurretiazko entzunaldiaren ondoren gertatutako edo jakindako egitateak alegatu badira edo alegatzen badira, orduan alderdiak entzuteari eta 286 artikuluan aipatu frogak proposatu eta onartzeari ekingo zaio.
|
|
2 Hitzezko epaiketetan, demandatuak alegatzen badu konpentsa daitekeen kreditua, hori jakinarazi dio auzi jartzaileari, ikustaldia
|
baino
bost egun lehenago gutxienez.
|