|
2000
|
|
|
kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako ez dakit zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena. 8 urtetik 18
|
urtera
, eskolako ereduaz gain, gurasoenaren ondoan bere jerga izango dena. Hor, bestela, erdarara jotzen dute,
|
|
|
Zerotik hasita ere, norbera bere ingurunean bizi denetik, handik 50
|
urtera
soinuak edo dena delakoak aldatu egingo lirateke leku batetik bestera.
|
|
|
Oraingo askatasun gradua bere osasun egoerarengatik eman zioten arren, legez 1993tik aske behar zuen; zigorraren bi herenak beteak baitzituen ordurako. Zigorra ez zaio 2005
|
urtera
arte bukatzen baina. Getxon bizi da Uxune bikote lagunarekin, eta bigarren haurra izan dute urtarril honen 16an; Ander izena du.
|
|
|
Horrek, inolako apaingarririk jarri gabe, produkzio sistema neurri handi batean etorkinengan oinarrituko dela esan nahi du. Europako Batasunaren kasuan, 2025
|
urtera
begira egindako azterketaren arabera, 159 milioi etorkin dira, hau da, gaur egungo biztanleriaren% 40.
|
|
|
Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) ikasle, irakasle eta langile talde batek" hurrengo
|
urtera
begira apustu garbia egin dugu 68 irakasgai euskaraz lortzeko". Euren ustez, hori da unibertsitateak egin lukeen eskaintza.
|
|
|
Nire ikuspegitik Ibarretxek lasai iraun dezake 2002
|
urtera
arte. Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak eginez.
|
|
|
1994an lehen ziberbankua zabaldu zen. Handik hiru
|
urtera
, 1997an, jada 17 milioi zerbitzari zegoen. Hemendik aurrera datuak izugarri igotzen dira
|
|
|
Bai, egitura definitiboagoa atera nahi genuke hemendik. Orain arte bertsolari kopuru eta mailaren arabera txapelketaren egitura aldatzen joan da, baina orain eskualde guztietan transmisioa ziurtatuta dago; Ezkerralde Enkarterri inguru hori posible balitz etorkizunean... giroa eta entzule transmisiora bideratu behar dugu zortzi hamar
|
urtera
begira, txapelketak errespetu eta oihartzuna lortu baititu.
|
|
|
Pixkanaka kopurua haziz joan da, ia parekatu den arte, baina azken urteotan berriro behera egin duela dirudi. Hemezortzi
|
urtera
arteko gazteekin jokatzen da txapelketa, eta adin honetan ezberdintasun handiak daude neska eta mutilen artean. Mikel Mendizabal, txapelketa antolatzeko arduradunaren ustetan," letretan ere diferentzia handia dago; neskak txukunagoak dira, ideia sakonagoak dituzte...
|
|
|
Idatziz trebeagoak dira. Bat batean 14
|
urtera
arte neska dezentek parte hartzen du, baina hortik gora bakandu egiten dira". Arantzazu Loidiren arabera," baliteke hau neskei nerabezaroa lehenago iristen zaielako izatea:
|
|
|
Eta momentu honetan mordo bat badaude, enpresek ere inportantzia ematen diote honi... Nik uste dut hemendik lau bost
|
urtera
izango dela hemen mailarik handiena.
|
|
|
Osakera honekin" Egia" k ez zuen irauterik, baina haren desagertzea" Abil" hilabetekariaren sorrerak ordeztu zuen. " Abil" en erredakzioa, ezkerreko abertzalez soilik osatuta zen eta luzeenik geratu den informazio aldizkari zuberotarra da, 1988
|
urtera
arte argitaratu baitzen.
|
|
|
Guk ez genuen garai hartan eta oraindik ere ez dugu zehaztasun hori lortzeko sistemarik. Radiokarbonoa 200.000
|
urtera
arte iristen da, hortik atzera ezin daiteke horrekin ezer egin. Beste metodo batzuk sortu dira.
|
|
|
Goiena Telebistari gagozkiola, bi arlotan bana daitezke teknologian egin beharreko egokitzapenak; alde batetik Betacam euskarri analogikoa utzi eta DVcam euskarri digitaleko bost kamera erosi dituzte, eta lehengo bi editaia gelez gain, beste bi eraiki dira. Era berean, emisioa automatizatzeko asmoa dute kamera errobotizatuen bidez eta hemendik bi
|
urtera
aldiz, dekoratu birtualekin lanean hastea aurreikusia dago.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Osasun Saileko arduradunek beraiek aitortu dute geroz eta lan istripu gehiago ari dela gertatzen EAEn. Horrela, Guillermo Lopez Vivanco, Osasunaren Plangintza eta Antolamendurako kontseilariordeak adierazi du azken hiru urteetako datuak alderatuz nabarmen ikusten dela urtetik
|
urtera
lan istripu gehiago dagoela.
|
|
|
PSko, UDFko nahiz RPRko kargu esangura tsuak daude Euskal Departamenduaren alde; PSko Frantxua Maitia eta RPRko Mixel Intxauspe, konparazione. Hauek presidentearen agintaldia bost
|
urtera
murriztearen alde daude, ordea
|
|
|
FRANTSEZ presidentearen agintaldiari buruzko erreferendumean alde bozkatzera deitu dute Iparraldeko Berdeek. Agintaldia bost
|
urtera
murriztearen alde badaude ere, berdeek Errepublikako instituzioak zaharkituta daudela salatu nahi dute erreferendumean. Kanpaina Euskal Departamenduaren alde eginen dute, baina ABren ekimenarekin bat egin gabe.
|
|
|
Eta sorreran, fundazioak 15 milioi pezetako (600.000 libera) kapitala izango du. Dena den, elkarte anonimotik fundaziorako bide hori ez da bat batekoa izango, eta pixkanaka egingo da 2001
|
urtera
arte. Orain eratu berri den fundazioak patronatua sortu du, eta hauxe izango da museoaren aginte organoa.
|
|
|
Nik uste badagokigula kulturgintzan mahaian kolpe bat ematea, ze azken urteotan entzun eta entzun egon gara. Nik ez dakit hemendik 20
|
urtera
munduko kulturaren abangoardiaren puntatzat hartuko gaituzten, edo tradizio zaharkitu baten azken reduktotzat. bigarrena gehiago.
|
|
|
Gabiñak eleberri honen bidez 2004
|
urtera
garamatza. Gabiñak okerrera doan gizarte baten irudia eskaintzen digu:
|
|
|
Gerra zibila amaitu eta 15
|
urtera
, 1952ko negu hotzeko gau elurtsu batean, Bizkaiko kostaldeko herri batean, maki batek aspaldiko lagun eta adiskide duen kapitain baten etxeko atea jotzen du, eleberri honetan jasotako fikziozko gertaerei hasiera emanez. Gerran parte hartu ez bazuen ere, makien gora-beheretan nahastuko da aurrerantzean Onofre kapitaina eta, jende eta kontu berrien ezagupidea emateaz gain, bere burua hobeto ezagutzen eta ulertzen ere lagunduko dio berak nahi izan gabe egindako lotura horrek, nahiz eta bere buruaren ezagutzak ez duen, jakina, pertsonaia baikor bihurtuko.
|
|
|
Aipatu dudan Galindezen liburu hori argitaratu zenetik sei
|
urtera
, 1948an, agertu zuen Nazio Batuen Era kundeak Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala.
|
|
|
Fenomeno berri samarra dugu, beraz. Frantziako kasuan, adibidez, kode zibilak 1804
|
urtera
arte ez zuen nazionalitatea aipatu, eta ia mende bukaeraraino ez zen erabat arautu (1889koa da Frantziako lehen nazionalitate kodea). Tronpatzerik ez zegoen, baina.
|
|
|
Eta hizkuntzaren alorrean H. Wegeland eta Aasen Knudsen bikotea aipatubehar diren bezala (eta danierak eta norvegierak elkar ulerkuntza ematen duten hizkuntza ahaideak direla ahantzi gabe), politikaren alorrean beste bi izen gogorarazibehar dira bereziki: Steen ezkertiar abertzalearena batetik, 1902
|
urtera
arte postuerabakiorretan jokatua, eta P. Christian Michelsen ontzigilea bestetik (Bergen1857/ Fjosanger 1925), Norvegia Askatuaren aita.
|
|
|
1815ekoabuztuaren 6ko. Rigsakf delako suediar konstituzioa, Bernadotte Mariskalarenbultzadari zor zaio. Horretara, Stockholm-eko lege nagusiak 1844
|
urtera
arteErrege egon zen biarnotar militarrari dagozkio.
|
|
|
errege (Suedian eta Norvegian, beraz): 1872tik 1905
|
urtera
arte. Baina1905/ 1907 urteetan Suediako errege izan zen bakarrik; 1905ean NorvegiakAskatasuna lortu zuelako.
|
|
|
Alde honetatik, aipagarriak dira euskararekiko eta euskaraz doktoregotesiak egiteko 1992 eta 1993 urteetan Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz PolitikarakoIdazkariak sorturiko bekak, horien laguntzaz zenbait tesi interesgarri egin direlakoeta egiten ari direlako; baina, zoritxarrez, bi urtetan zehar bakarrik iraun zueniniziatiba izan zen hori. Zentzu honetan, paradoxikoa dirudi, Euskal Herriandauden unibertsitate handietan gertatzen denarekin konparatuz gero, UEU barruanbultzatu eta/ edo bideratu direla gaur egunean dauden euskararekiko euskarazegindako zenbait ikerketa, hala nola, lehen aipatutako Txillardegik eta bestebatzuek euskararen erabilerari buruz eginiko ikerketak, edo baita horrenaipagarria den lau urtetik lau
|
urtera
euskararen kale erabileraren neurketarenikerketa aurrera eramatea ere (dagoeneko, hiru jasoketa aztertu edo aztertzen aridirelarik).
|
|
|
Informazio irratiari gagozkiola, ezin utz daiteke aipatzeke 1987
|
urtera
arte France Inforen (informazioa 24 orduz) gaur egungo programa edo kanalaren funtzioa Radio 7 izenekoak betetzen zuela, nahiz eta azken irrati hau desberdin xamarra zen (gazteentzako informazio erabilgarriak emateaz batera, 24 orduz musika uhinetaratzen zuen; rock moldea batez ere). Formula aldatu nahian, Roland Faure-k, Radio France ko presidente zuzendariak, Radio 7 itxi eta Radio France Info abiarazi zuen 1980ko hamarkadaren amaieran, informazioan oinarritutako irrati mota horrek entzuleen irritsak eta gustuak irabaz zitzan.
|
|
|
Marconiren hargailua 122 metroko antena bati atxikita zegoen, antena hau kometa batek eutsia zelarik; igorgailua, gasolinazko motore batek higituriko generadore batek ibilarazten zuen eta antenari hirurogeita bana metroko lau tantaik eusten zioten. Dena den, zerbitzua komerzializatzeko garaia ez zen iritsi 1907
|
urtera
arte. Lehenbiziko Mundu Gerraz geroztik Marconik uhin laburren gainean ikertzen jardun zuen, 1937an hil zen arte.
|
|
|
Geroago, G. Marconi-k harigabeko irrati telegrafia errealitate bihurtzea lortu zuen, irratizko komunikazioen hasiera ekarriko zuena. Baina 1909
|
urtera
arte ez zuten bat egin bi asmakari hauek aparatu bakar batean. Fleming-ek eta De Forest-ek lehenbiziko balbula termoioniko anplifikatzaileak sortu zituzten (diodoa eta triodoa), geroago Fessenden, Poulsen eta Colppits ek ordurarteko aparatuak hobetzeko eta horrela, elektrofisikaren teoria orokorrak ediren nahi zuena?
|
|
|
L. De Forest-ek urraturiko bideari jarraikiz, Wisconsin-eko unibertsitariak 1911n noiz behinka informazio ekonomiko eta meteorologikoa transmititzen hasi ziren WHA izeneko emandegitik. Baina 1920
|
urtera
arte gutxi izan ziren horrelako emanaldiak Europan eta Estatu Batuetan.
|
|
|
Irratiak prentsa agentziek igorritako notiziak nahi zituen eta ituna egin nahi zuen agentziekin. Hala ere, 1933
|
urtera
arte lehiakortasunak bere horretan iraun zuen, urte hartan hain zuzen CBS deritzonak sortu baitzuen lehen biziko informazio agentzia, irrati estazioei zuzendua: Columbia News Service (CNS).
|
|
|
GUVAC kooperatibak abeltzaintzari lotutako beste enpresa bat du, pentsuak egiten dituen Ambasaguaskoa hain zuzen. 1968 urtean, Lanzas Agudas, San Este ban eta Ahedoko kooperatiba txikien fusioz sortutako kooperatiba hau, 1972
|
urtera
arte ez zen ofizialki inauguratu. Hastapenetan pentsu fabrika txikia zena, denborarekin garatuz joan da, eta gaur egun, makina bat zerbitzu eskaintzen ditu, hala nola, pentsu fabrika modernoaz gainera, albaitari zerbitzua, zuhainen, ongarrien, animalientzako botiken salmenta eta nekazaritza makinen mantenua eta salmenta.
|
|
|
Ospea berreskuratzeko saioak egin ziren arren, II. Mundu Gerran erbesteratutakoen aterpe bihurtu zen, Hitlerren aurka borrokatzen zuten frantsesena lehenegoz, eta alemanena ondoren. Gero, 1952
|
urtera
arte itxita egon zen eta urte horretan bainuetxea Aita Palotinoen ordena italiarrari utzi zitzaion. Lau urte beranduago erlijiosoek erosi egin zuten bai nuetxea.
|
|
|
1850ean berriro. Ministerio de Fomento? izena izan zuen, horrela 1900
|
urtera
arte iraunez. Urte honetan, lehenengo aldiz irakaskuntzaren ardura zehatza izango zuen ministerioa aldarrikatu zen,. Instrucción y Bellas Artes?
|
|
|
" Denon bizi  tza aski mediokrea dun", esaten zidan orokorki Teresak," horrexegatik ez dinagu ahantzi behar, tarteka, txinparta ba  tzuk piztea". Baina gero, zehatzago, txispatu ginen batean moz  kor mozkor eginda amaitu genuen azken afarian, aitortu zidan nire bizi  tzari urtetik
|
urtera
monotonoagoa irizten ziola (erabat ulertzen ez dudan arren, oso esanahi ona izan behar ez duen" patetiko" hi  tza ere erabili zuen), eta agian, banaketaren oinazea gorabehera, aukera ezin hobea zela norabidez aldatzeko eta txinparta desberdinak pizteko (dena aitortu behar badut, Teresak ez zuen sekula Dabid oso gogoko izan). Eta, egia esa  tera, orain neure baitan dardara inarrosle bat sumatzen dut, metrokoa baino askoz bortitzagoa, azpi azpian nuen desioa zuhaitzetako sustraiak bezala kanporatu nahian dabilena.
|
|
|
Estatu espainiarrean gertatutako aurrerapen digitalaren abiapuntua bilatzeko 1995
|
urtera
jo behar dugu. Baliabide telematiko berrien informazio uholdea egunkarietako erredakzioetara ailegatzen den heinean, kazetariak behartuta sentitzen dira erantzun bat ematera.
|
|
|
Hori baino lehen, 1936
|
urtera
arte, kanpo jarduerak zentzu nazionalista zurruna izan zuen. Izan ere, jarduera hori doktrina oso konkretua zeukan mugimendu politiko baten jarduera espezifikoa izan zen.
|
|
|
ELA ren aldizkari sindikala sortu da (Orain eta Hemen). 10 zk. (1979), 78 Hamar urtetik hamar
|
urtera
, ideologia berri bat? (Orain eta Hemen).
|
|
|
Jainkoaren Piztuera? 26 zk. (1967), 49 Hamar urtetik hamar
|
urtera
, ideologia berri bat? (Orain eta Hemen).
|
|
|
Donostiara eraman zuten ospitalera, Nafarroako etorbidera, gasolindegiaren ondora, Okendo jaio zen baserriaren aldamenean zegoen ospitalera. Han hil zen, gerra amaitu eta lau bat
|
urtera
. Urtebete edo bi egingo zituen etxean, gure arreba txikia Nieves jaiotzeko lain.
|
|
|
Gero eta hobeto nenbilela igartzen nion neure buruari, bai osasun aldetik eta bai gainerakoan. Nire gaixotasuna, etsipenak, hogeita bost edo hogeita hamar
|
urtera
arte biziko ote nintzen eta kontuak... ahazten joan zitzaizkidan poliki poliki. Lagunarte berriak egin nituen.
|
|
|
Izoztearekin ere hantxe aritzen ziren nekazariak erremolatxa biltzen, eskuak zartatuta zituztela. Nork esan behar zidan niri orduko herrixka hartan erremolatxa faktoria bat ipiniko zutenik!... eta hango erremolatxatik jan behar nuela orain eta hemen, herrixka hura ezagutu eta berrogeita bat
|
urtera
!
|
|
2001
|
|
|
1773tik aurrera berriz (sute baten ondoren hiria berreraiki ostean), Urduñako Haitza igarotzen zuen bidea ireki ahal izan zenean, aduana plaza garrantzitsua bihurtu zen, Gaztela eta Bilbo arteko merkataritza osoa bertatik pasatzen zelako. Oparotasun garai honek 1841 arte iraun zuen, aduanak kostaldera eraman ziren
|
urtera
arte, alegia.
|
|
|
Eta 2005etik aurrera ikusiko da zer egin behar den, hau da, instalatutako potentzia areagotzea edo dagoenarekin geratzea. Nolanahi ere aurten hasiko dira 2010
|
urtera
begira egingo diren plan eolikoak taxutzen. 2001 urtearen lehen egunetan entzun zenez, Bizkaian parke eolikoak zabaltzea baimentzeko dekretu bati azken ukituak ematen ari da Eusko Jaurlaritza eta lehendik aurreikusita ez zeuden lekuetan baimentzekotan dabiltza.
|
|
|
Frankismotik ihes egindako hegoaldiarrak iritsi zirenean, sei eta zazpi mila euskaldun inguru bizi ziren Bordelen eta Gironda eskualdean. 1964
|
urtera
iritsitakoan, euskaldunek gaur egungo Eskual Etxearen proiektua abian jarri zuten. Bi urtez lanean gogor aritu ondoren, 1966ko azaroaren 20an Bordeleko Maziers monsinore eta artzapezpikuaren bedeinkaziopean inauguratu zuten egungo Eskual Etxea.
|
|
|
Adinaren arabera, bi mailatan banatuak daude taularatutako bertsolariak: 14
|
urtera
artekoena bata eta hortik 18ra bitartekoena bestea. 2000 urtean, Mungian, hauexek egon ziren:
|
|
|
Orduan Rossettik, minaren gorenean eta baita kontzientzia txarrez ere, bere emazteari tratu txarra ematen omen ziolako, bada bere poemak haren zerraldoan utzi zituen. Baina, handik pare bat
|
urtera
, lurpetik zerraldoa atera eta berreskuratu zituen... Hor ikusten da idazleen miseria, testu idatziarekiko obsesioa!
|
|
|
Guggenheim efektuaz baino gehiago, Guggenheim sindromeaz hitz egin dugu; badirudi hiri batentzat hil ala bizikoa bihurtu dela arte garaikideko gune bat izatea. Hemendik lauzpabost
|
urtera
Bilboko Guggenheimetik Gasteizko Artiumera salto egin eta hemendik Nafarroako Arte Garaikideko Zentrora joan ahal izango dugu. Donostiako Tabacalerako eraikin zaharrean ere tankerako gune bat egitea erabakitzen badute, ibilbide artistikoak etapa bat gehiago izango du.
|
|
|
Vasco Navarro trenbidearen historia jaiotza luze eta zailaren eta bat bateko heriotz saihestezinaren historia da. Duela 120 urte inguru planifikatu eta martxan jarri zenetik ez zen 1948
|
urtera
arte guztiz bukatutzat jo. Handik 20 urtetara
|
|
|
Dana aldatzen ziak urtetik
|
urtera
, egunetik egunera. Seminario batean egon litxeikek bertsolari bat; baita Unibersidade batean ere.
|
|
|
Toledoko Itunaz geroztik, pixkanaka 15 urtetaraino igotzen da epe hori 2002 urtera bitartean. Oraingo akordioarekin 2003
|
urtera
atzeratzen da pentsioa kalkulatzeko epea handitzeko neurri berrien azterketa. " Adituek" pentsioen zenbatekoa kalkulatzeko epea kotizazioko 35 urteetara zabaltzeko eskatzen dute.
|
|
|
Are gehiago ere gertatzen zen, Z. A.ren ustez behintzat: " Ola dijoa aurrera gizadia bere burua gaindituz urtetik
|
urtera
. Marx-ek liokena mundua eta kosmosa zerbait gero eskuragoiago ari zaio gertatzen gizonari; eta obeki esanda nahi ba da, ari du egiten.
|
|
|
Nire gurasoek, zorionez, sekula ez zidaten futbolean jokatzea debekatu, baina ikasteko esaten zidaten. Eibar taldea utzi arte ikasten jarraitu nuen (29
|
urtera
arte), futbola eta ikasketak uztartuz. Eguneroko borroka izan da.
|
|
|
Hori ikusteko adierazle ugari izango dira egunerokotasunean, baina hauteskundeetakoa izango da neurgailurik esanguratsuena. Bi
|
urtera
izango da horretarako lehen termometro garrantzitsua, Hegoaldean udal hauteskundeak izateaz gain Nafarroan Foru Legebiltzarra ere hautatuko baita.
|
|
|
Diru dezente mugitzen dela baieztatu digu Aitorrek, baina diru gehien jokatzen dutenak lagun taldeak izaten direla. Badira ere urtetik
|
urtera
galdu eta galtzen ez dakiten apustlariak, pasadizo mingarriak izaten dira urtero hartaz: «Apustak egiteko era ezberdinak daude eta apust oso konplexuak ere badira.
|
|
|
Eta, orain ehun urteko patroia, Manuel Olaizola, euskaldun elebakarra zen: Donostiatik elkarrizketa bat egitera joandako «Ciaboga» aldizkarikoak erdaraz hasi zitzaizkion eta erantzuten ez ziela ikusita, euskaraz probatu eta orduan lortu zuten bestela sekula gauzatuko ez zen elkarrizketa hura; handik ehun
|
urtera
oriotarrek darabilten patroi donostiarra euskaldun berria da, jator askoa bera! Manuel oinez etorri omen zen orain ehun urte bere mutilekin Donostiatik, Igeldotik barrena.
|
|
|
Lurraldeka, 2001 urtean, Bizkaia da gehien jarriko duena, ekarpen guztiaren %50, 67, ondoren Gipuzkoa (%32, 93) eta azkenik Araba (%16, 40). Nolanahi ere, Bizkaiak bere ekarpen koefizientea jaisten jarraitzen du urtetik
|
urtera
, Gipuzkoaren eta Arabaren kaltetan. Horrela, azken hiru urte hauetan, Bizkaiaren partaidetza hori behera joan da:
|
|
|
Ikastola sortu eta handik bost
|
urtera
Lodosako guraso talde batekin elkartu ginen. Poliki Lodosako ikastola sortu zen," Muskaria" izenekoa.
|
|
|
Bost urteren buruan irekiko omen dute artxibo hori, artxiboa nolabait Pauekoaren zatitzearen ondorioa izango baita. Azken honek hemendik bospasei
|
urtera
ez du dokumentu gehiagorentzako lekurik izango eta beraz, beharrezkoa zen zatitzea. Dena den, oraindik ere ez da jakitera eman bertako zein dokumentu eramango diren Baionara.
|
|
|
Bazkide berri hau garai hartan BBV zenak eta Iberdrolak osaturik zegoen, bakoitzak %50eko partaidetza izanik. Hasieran Gamesaren %40ren jabe egin zen, eta handik bi
|
urtera
beste %40rena. Aeronautikaren sektorean, hutsetik abiatuta, 1994an sartu zen, eta dagoeneko bere bezeroen artean ditu Brasileko Embraer, Swearinge konpainia, eta helikopteroak egiten dituen Estatu Batuetako Sikors kye.
|
|
|
Helburua irakurzaletasuna bultzatzea eta liburuak modu ludiko batean ikustea dela esan digu Itziar Irazabalek: " Azkenean, haur horiek izango dira hemendik hamar
|
urtera
Durangoko Azokan liburuak erosiko dituztenak".
|
|
|
Ekoizpen propioko elementu gisa ez zen gure inguruan sartu bere jaiotzetik ia hogei urte igaro arte, 1895 urte amaieran. Hamarreko hamarkadan filmatutako zenbait dokumentu sozial eta gertaera publikoz gain, ez zen fikziozko ekimen artistikorik 1923
|
urtera
arte iritsi Alejandro Olavarriaren" Un drama en Bilbao" laburmetraiaren ekoizpenarekin. 1924an gure zinemako lehenengo luzemetraia egin zen" Edurne, modistilla de Bilbao" Telesforo Gil del Espinarena, Bilboko Casa Lucianon egiten den angula apustu batean oinarritutakoa.
|
|
|
1924an gure zinemako lehenengo luzemetraia egin zen" Edurne, modistilla de Bilbao" Telesforo Gil del Espinarena, Bilboko Casa Lucianon egiten den angula apustu batean oinarritutakoa. Bigarren luzemetraia Mauro Azkonaren" El Mayorazgo de Basterretxe", ez zen 1928
|
urtera
arte iritsiko. 1930 bitartean Teodoro Hernandorenak" Euzkadi" luzemetrai dokumentala zuzendu zuen, gertaera folkloriko eta politikoz josia.
|
|
|
" Zaldiaren moneta" delakoa 1385
|
urtera
arte jaulki zen. Karlos V.ren erregealdiaz geroztik, oinezko libera jaulki zen, balio berekoa.
|
|
|
Lehenengoari dagokionez, historiak jadanik erakutsia du medioek krisi garaietan eragin dezaketen desinformazioa. Irratia sortu eta handik berrogei
|
urtera
, Orson Wellsek ziri ederra sartu ahal izan zuen martiztarren gezurrezko inbasioaren kontura. Haren ostean zailagoa izan zen horrelakoak egitea.
|
|
|
Haren ostean zailagoa izan zen horrelakoak egitea. Gero, telebista sortu eta beste berrogei
|
urtera
, beste ziri batzuk sartu zizkiguten (tartean Errumania eta Golkokoak); aurrerantzean horrelakorik errepikatuko ez direla pentsatzea inozokeria bada ere, bistan da zenbaiten begia zorroztu egin dela, eta krisietan hedabideek duten jokaerari buruzko analisi kritikoa egiteko ahalmena handiagoa dela gaur egun.
|
|
|
Alabaina, eztabaidaren garrantziaren froga handik hamar
|
urtera
, 1986an, Txuma Lasagabasterrek Antología de la narrativa vasca actual (Bartzelona: Edicions del Mall) argitara eman zuenean esandakoek ematen digute.
|
|
|
Bi nobeletako protagonistek arazoak dituzte sexu harremanei aurre egiteko, sexu organua bera" higuingarri" gisara sentitzen baitute (127). Hogeita hamar
|
urtera
iritsi eta emakumezkoekin harremanik izan ez duen Doktor Glas hori, erotikotasun frustragarria bizi duen Juan Martinengandik gertuegi dago.
|
|
|
Alabaina, 20 hilabete beranduago, bigarren haurraren esperoan zegoelarik, laudano sobredosi batekin egin zuen bere buruaz beste Siddalek. Bere penaren amildegian, Rossettik argitara gabe zituen poema guztiak Siddalen zerraldoan sartu zituen eta hantxe utzi, handik 7
|
urtera
berriro aterarazi zituen arte. Poems izeneko liburuaren argitalpenak jasotako kritiken artean, Buchanan kritikariak egindako bortitzak aipatzen dira.
|
|
|
Dena den, bizitzako tarte horretako aisialdiak gustura betetzeko proposamenik apenas eskaintzen duen oraindik gizarteak, errealitateari bizkar emanez, hemendik 30
|
urtera
Estatu espainiarreko populazioaren erdia jubilatuta edo erdi erretiratuta egongo den arren.
|
|
|
Azken berrikuspen katastrala 1997az geroztik egin baldin bada, balio katastralari koefiziente murriztaile bat aplikatzen zaio, %0, 9koa lehen urtean, %0, 8ko bigarrenean eta horrela hamargarren
|
urtera
arte; hamargarren urtean likidazio oinarria balio katastralaren berdina izango da.
|
|
|
Urtetik
|
urtera
elur gutxiago egiten duela egia hutsa da: denboraldi ikaragarriak aurreko belaunaldien oroimen kolektiboan daude, iraganeko ezaugarri gisa:
|
|
|
Handik ia bost
|
urtera
egin dugun honetan, berriz, batenaz besteko edukia %3koa da.
|
|
|
Beste historialari batzuen aburuz, ordea, ezinezkoa da IruñeakGoi Erdi Arotik edo Antzinarotik, agian, aduanarik edo ate saririk ez edukitzea.Bestalde, barneko merkataritzagatik monarkari zegozkion zergez, ia ezer ez dakigu.Badirudi koroak zergak hartzen zituela gatza ekoizten zuten herrietan. Nekazaritzaren hedakundeak soberakinak ekoitzi bazituen, erregeak kontrolatutako tokikoazokak sortu zirela pentsatu beharra dago; baina, zoritxarrez, ez dago horrelakojarduerei buruzko aipamenik 1092
|
urtera
arte.
|
|
|
Ohar zaitezketenez, 1989
|
urtera
arteko Atxagaren jardun literarioak badaukaantzekotasunik Joyce-renarekin. Behin funtzionalismo nazionaletik askatutakoeuskal literatura sortu ondoren. Obabako mundua eta Obabakoak obra hartukodituzte historialariek abiapuntutzat?, errealismoaren aroa has daiteke, eta horrairitsi arte eleberrigintza tradizional errealistari izurria bailitzen ihes egiten zionAtxaga bera izango da errealismo berriaren apustuari indar gehienez helduko dionidazlea, Gizona bere bakardadeanekin.
|
|
|
Emakume haiek guztiek abortatu eginzutela aitortzen zuten, eta zerrendakideen artean S. De Beauvoir bera izan zenlehenengoa. Abortoa Frantzian 1975
|
urtera
arte legeztatu ez bazen ere (Espainian1985 urtera arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinean Gisele Halimi abokatu ospetsuak Michele Chevalier gaztearen kasuadefenditu baitzuen. Saizarbitoriaren nobelako protagonista hiru urte lehenagokoabada ere, ezin esan irakurlearen begietara izenaren aukeraketa axalekoa suertatzendenik.
|
|
|
Emakume haiek guztiek abortatu eginzutela aitortzen zuten, eta zerrendakideen artean S. De Beauvoir bera izan zenlehenengoa. Abortoa Frantzian 1975 urtera arte legeztatu ez bazen ere (Espainian1985
|
urtera
arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinean Gisele Halimi abokatu ospetsuak Michele Chevalier gaztearen kasuadefenditu baitzuen. Saizarbitoriaren nobelako protagonista hiru urte lehenagokoabada ere, ezin esan irakurlearen begietara izenaren aukeraketa axalekoa suertatzendenik.
|
|
|
Askoz irudimen handiagoa dute, estilo freskoagoa, hobeto idazten dute. Nesken lanek irabazten dute nagusiki.Baina, 18
|
urtera
iritsitakoan, gauzak aldatu egiten dira. Unibertsitatean hastean, neskak askoz arduratsuagoak dira mutilak baino, eta baztertu egiten dute literatura.Ikasketetan zentratzen dira eta gainontzeko zaletasunak bigarren mailakoak bihurtzen dira.
|
|
|
Euskarazko alfabetzearen fenomenoak ibilbide historiko nahiko luzea izandu, eta 1936
|
urtera
arteko epealdi horretan Zalbidek (1990, 212) eta Eizagirreeta Davilak (1991, ELE, 27) egiten duten sailkapen historikoari jarraituz, laualfabetakuntza bereizten ditu autore honek:
|
|
|
4 Azkenik, laugarren aroa XIX. mende bukaeratik 1936
|
urtera
arte luzatzenda. Hizkuntza egoerari dagokionez, euskararen atzerakada biziak ezaugarritzen du aro hau batik bat.
|
|
|
Logikaz, bi diferentzia horiek elkarri egokituta egon lirateke, balio absolutuan?; hala ere, 1987ko diferentzia 61 miliardo dolarreko kopurua da. Hortaz, NMFko adituen iritzia zeintzuen arabera diferentzia gutxituz baitoa urtetik
|
urtera
garrantzi gabekoa da.
|
|
|
Espainian 46 Nazioarteko Txertaketa Zentro daude, Munduko Osasun Erakundeak onartuak. Urtetik
|
urtera
bisita gehiago jasotzen dituzten arren, oraindik bidaiari askok ez dakite haien osasuna ere haiekin oporretan joango dela. Ministerioak hartutako informazio neurriak areagotu egin ziren, urtetik urtera herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean dauden herrialdeetara bidaiari kopurua nabarmen handitu zelako.
|
|
|
Urtetik urtera bisita gehiago jasotzen dituzten arren, oraindik bidaiari askok ez dakite haien osasuna ere haiekin oporretan joango dela. Ministerioak hartutako informazio neurriak areagotu egin ziren, urtetik
|
urtera
herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean dauden herrialdeetara bidaiari kopurua nabarmen handitu zelako. Kasu gehienetan, osasunerako arriskuak saihesteko hartu beharreko prebentzio neurrien berri ez duten turistak dira.
|
|
|
Eta okerragoa dena: zifra urtetik
|
urtera
handitzen da. 1997an, erregistroa ez zen 200era iritsi, 2000n 749ra igo zen eta, 2001ean, zifra hori nabarmen gainditu da.
|
|
|
Hala ere, 1775 urtean lehen aldiz lortzen da izotza makina pneumatiko baten bidez ura lurruntzen duen artifiziala. 1900
|
urtera
arte ez zen orokortu izotzaren fabrikazioa. Hori bat dator lehen etxeko hozkailu mekanikoak eta, ondoren, elektrikoak merkaturatzearekin —“Kelvinator” famatuak— Elikagaiak kontserbatu eta hozteko, izotzaren funtsezko funtzioak “hozkailu” berrietara igaro ziren.
|
|
|
–Hi, Tasio, baina kontu hau Monopoly bezala duk, badakik: 8tik 80
|
urtera
zegok jolastea.
|
|
|
Batzuk neskatilak dira, besteak 30
|
urtera
iritsi ez diren neskatxak. Buruan iltze bat bezala, oroimen gaizto bat sartua dute, ezein erramintaz atera ezin dutena:
|
|
|
Espetxe berean bizi diren Kaki, Bhauri eta Bali ez dira oraindik hogei
|
urtera
iritsi. Hiru kasuotan koinatuek maltzurkeriaz izorratu zituzten.
|
|
|
Orain bai lurra jo dugula. Gertaeren katea errepasatu eta 1975
|
urtera
ailegatu naiz. Negu arratsaldea da Zornotzan, hamasei urte ditut eta maiteminduta nago, eta guardia zibilaren kuartelaren aurretik pasatu gara:
|
|
|
Euskaltzaindiak, 1968an, Arantzazuko biltzarretan agertu zuen bere jokabidea, egin zitekeen batasunaren aitzin lan bezala. Ezin gutxiago egin, jaio eta berrogeita hamar
|
urtera
, horretarako beste ezertarako baino areago sortu zen erakundeak. Beharrak eraginda, ez gutiziak edo kasketaldiak, beldurrez edo abiatu behar izan zuen bide horretatik.
|
|
|
a) arrantzaleak, b) pilotariak1 Arrantzale gizajoek mahonezko atorra  daramate soinean eta etxe gainean, teila orde, ez dute hipoteka eta zentsua besterik. Pilotariak berriz, Miamin erositako atorra loratu eta guzti, hemezortzi urtetik hemezortzi
|
urtera
agertzen dira herrian, eta hagitz harriturik gelditzen inoizko andregaia besterekin ezkondurik aurkitzen dutenean. Beste eginkizunik ez izaki eta, hor aritzen dira atso agureentzako erruki etxeak eta umeentzako eskolak egiten.
|
|
|
Deus gutxi balio izaten du gai horietan kidekoen usteak gerokoenaren ondoan: egingo nuke horratik ez dela hemendik berrehun
|
urtera
zeharo galdu Barojaren liburuen entzutea.
|
|
|
" Bigarren gisa, Maezturena. Aldatu egiten du honek bere gogoeta bost urtetik bost
|
urtera
... Honelaxe ez da ezbeharrik gertatuko bere muinetako bide meharretan.
|
|
|
a)" Trantsizio demokratikoaren" hasieratik 1987
|
urtera
luzatzen da lehena. Urte hartako ekainaren 10ean lortu zuen HBk bere hauteskunde emaitza gorena (250.000 bototik gora), Europako Parlamenturako hauteskundeetan.
|
|
|
Alfonso Sastre Kultur Elkarteak (ASKE) Donostian antolatzen dituen jardunaldiek (hitzaldiak, mahai inguruak...) urtetik
|
urtera
interes handiagoa pizten dute.
|
|
|
Handik hiruzpalau
|
urtera
Marc Legassek egin zuenaz, gisa honetan idatzi zuen garaiko beste protagonistetakobatek, aita Larzabalek hain zuen:
|
|
|
Behin behineko ondorio erkinok beste galdera bat dakarkidate burura: Aintzin a-k ereindakotik, zer hartzendu eta zer baztertzen Enbata mugimenduak handik hogei bat
|
urtera
, bestelako une historikoan. Beste azterlan baterako gaia.
|
|
|
" Bedeinkatua izan dedilla/ sagardoaren graziya...". Eta handik bi
|
urtera
bertso sail horrekin eman nion nik hasiera Auspoa sailari, lehenengo liburu horriSagardoa ren graziya izenburua erantsita.
|
|
|
Gero handik bost bat
|
urtera
berriz egin nuen. Probintziala Indian izana zen, eta etorri eta hango berri ematen ari zitzaigun ikasleei.
|