|
2000
|
|
|
" Euskal Herria edo Euskadi euskaldunen herria da. Sustrai sakoneko herria dogu, kultura berezia daukana eta hizkuntza bereziaren,
|
euskerearen
, jabe dana. Zazpi herrialdek osatzen dabe Euskal Herria eta hiru administraziotan banatuta dagoz:
|
|
2002
|
|
|
Baiña, monjak ezin esan lekaimeak, euskal arerioak dira ta aurrera eurenari. Ekin
|
euskerearen
kaltez. Agirimagirian, ez ezdakiela.
|
|
|
Hemendik urrun, beste herri batzuetan be, elizgiroa herri hizkuntzaren aldekoa izan ei da. Gure artean Eliza katolikoak berak baiño be, abade batzuk eta fraile batzuk arduratu izan dira, beren beregi,
|
euskerearen
onean eta mesedean lan egiteko. Arimen mesedea lortu guran gehien gehienetan, baiña batzuk, ganera alkarpide dan elementu hori, euskerea hain zuzen, egokituago, apaiñagotu nahirik.
|
|
|
Katuaren amesak, ostera! Eleiz gizonak,
|
euskerearen
kalbarioran lagun ixil eta egikorrenak. Eleiz gizon ez diranek oraindik gora, gure berbetearen alde egin izango dabena, geroak esango.
|
|
|
Baina, berbalapiko horrei zein Aseguruk erantzungo deutse, kalea galtzen dan
|
euskerearen
ordez euskeraz beste berbakera modu bat sendo, indartsu ta bizi geratu daitekena. Zein aseguruk, zein jakitunek edo sasi jakitunek?
|
|
2003
|
|
|
Zer zan hori? Dirua
|
euskerearen
alde, ala euskerea diru ekarle?
|
|
|
Eta azkenerako itxi dot onena, guztiok aho batez autortzen doguna: Erkiaga jauna
|
euskerearen
maisu handia dogula, bikaina, eredua. Holantxe agertzen jaku ia hasiera hasieratik, eta bere bizi guztian landu izan dau, begi zorrotzez, gogo biziz, zentzun handiz, frutu ugariz euskerearen arlo hau.
|
|
|
Erkiaga jauna euskerearen maisu handia dogula, bikaina, eredua. Holantxe agertzen jaku ia hasiera hasieratik, eta bere bizi guztian landu izan dau, begi zorrotzez, gogo biziz, zentzun handiz, frutu ugariz
|
euskerearen
arlo hau.
|
|
|
ez norberak irakurteko, eleizetan entzuteko baino. Eta igandero batzuk aste barruan be sarri berba bardinak edo antzerakoak entzuteak, herri euskera dotorea ta argia behin eta barriro entzuteak, beste edozein liburuk baino indar gehiago dauka, duda barik,
|
euskerearen
bizirako be. Alderdi hau ezin dogu ahaztuta itxi.
|
|
|
Satrustegi apez nafarra: zeure eskuetan ixten dogu Euskaltzaindiaganako dogun lotsa, begirune, esker ona; zeure eskuetan,
|
euskerearen
alde lan egiteko emoten dogun euskaldun berbea.
|
|
|
Euskereak ba ei dauka zer ikusirik Espainian antxinan egin zan iberiku haregaz. Aldikada baten hipotesi honek indar haundia izan eban; baina gaur iberiku hizkuntzaren testu zaharrak irakurten ikasi dabe jakitunek, eta ez ei dauke
|
euskerearen
antz handirik! (Cfr.
|
|
|
dana dala, ezin ukatu euskereak badituala gaur hortik eta hemendik bereganatutako berba asko (batez be, latinetik, zuzen zuzenean, edo inguruko erromantze hizkuntzen bidez), ta baita gramatika arau edo lege batzuk be. Beste edozein hizkuntzak lez, euskereak be lapurretan eginaz gorde dau bere bizia, eta izan dau bere aldatzea edo eboluzinoa (agiri danez,
|
euskerearen
aldaketa honeek beste hizkuntza askotan baino astiroago egin dira; baina, bizirik dagoana, aldatuz doa, ta euskerea be bai!)
|
|
|
Baina,
|
euskerearen
barruan hain nabarmen agiri diran desbardintasun handiak ikusirik, esan ete geinke gure hizkuntzak batasun bat daukanik. Baietz dinoe gaur, aho batez, hizkuntzalariak:
|
|
|
Zuek horretan hasi zinanetik hona, bide luzea egin dau
|
euskerearen
arazoak. Batez be," euskara batua" nagusitu da, geroago gehiago, gure artean.
|
|
|
Baina zetan indartu da gure berbetea etxeetan eta kaleetan? Gramatikak, hiztegiak, ikastolak eta ikastaroak,
|
euskerearen
aldeko ibilaldi eta jaiak e.a., sinistu be ez egiteko moduan ugaritu dira, bai. Gure gizartean izen ona jadetsi dau euskereak, euskera jakitea harrotasun bihurtu da... eta baita ogibidea errezago irabazteko ate zabala be.
|
|
|
Ordu eta egun ilunagoak ikusiak gara. Sarritan izaten dot gogoan hako Mikel Zarate adiskideak esaten eustana,
|
euskerearen
etorkizunari buruz geure kezkak alkarri azaltzen geuntsazanean: " Hara, dana dala, zu ta biok bizi garean artean, behintzat, euskereak bizirik iraungo dau!." Mikel hil zala, 20 urtetik gora da; euskerearen alde lan eder ugari eginda joan jakun, gitxien uste genduanean.
|
|
|
Sarritan izaten dot gogoan hako Mikel Zarate adiskideak esaten eustana, euskerearen etorkizunari buruz geure kezkak alkarri azaltzen geuntsazanean: " Hara, dana dala, zu ta biok bizi garean artean, behintzat, euskereak bizirik iraungo dau!." Mikel hil zala, 20 urtetik gora da;
|
euskerearen
alde lan eder ugari eginda joan jakun, gitxien uste genduanean. Eta euskerea, bizirik eta bizi izateko gurari biziaz heldu jaku mende ta milurte barriotara.
|
|
|
Bai, holantxe izan dadila. Baina biziko bada, ez bedi izan J.M. Aranaldek behin esaten euskunez,
|
euskerearen
geroa baltzegi ikusten genduanean: " Ez beldurrik izan.
|
|
|
Izan be, gehienetan begiko ta gogoko jakona bete artean bakerik ez atsedenik ez eukan gizona izan arren, noizik behinean gorabehera handikoa be bazan gure Mikel, zeru goi goiko izarretatik urpera jausten zan gizon errukarria. Hau holan dala," Txomin Agirre Sari" horrek adore ta kemen barri ta handiak emon eutsazan Zarateri, Unibersidadeko estudioak patxadaz amaitu eta
|
euskerearen
munduan sakonago ta bete betean sartzeko.
|
|
|
Aldi bakotxak bere berarizko preminak izan ohi ditu, bere jokabide ta erantzunak. Gure egunotan,
|
euskerearen
arloan, ahalegin eta gurari bizi batzuk gailendu dira: euskerea arau zehatzetan finkatzea," euskara batu" bakar bat sortu eta lehenbailehen danetan sartzea, hasi umetxuen ikastolatik eta goi mailako Unibersidaderaino, harako Lizardirena egi bihurtuz:
|
|
|
Gitxiasko, sartu da euskerea herriko eskoletan, inoiz baino sarriago entzuten da irratietan, laster ikusiko ei dogu telebisinoan. Lege aldetik, herri kontzientziaren aldetik, erakunde politikoen aldetik, gauzak asko, bizkor eta sakonetik aldatu dira
|
euskerearen
onerako aldatu be, nahiz eta oraindik gure beharrizan eta gurariak askozaz handiagoak eta biziagoak izan. Pozgarria, benetan, eta txalogarria egin dana, egiten dana, egin gura doguna.
|
|
|
Pozez beterik, eta itxaropen handiz ikusten ditut hainbat lekutan egiten diran ahalegin handiak
|
euskerearen
alderako.
|
|
|
zahar eta gazteak, eretxi batekoak eta bestekoak, herri alkarteak eta erakunde publikoak: alkarri lotsea ta begirunea zor deutsagula, benetako demokrazia baten barruan, herri arduradunen aginpidea ta ondasunak guztionak dira ta danon alderako erabiliaz,
|
euskerearen
salbamenerako, gure Herri maite honen onerako.
|
|
|
Herri bateko semeak izan arren, D" Abbadie ta Txaho zuberotarrak guztiz ezbardinak izan ziran hainbat gauzatan eta eretxitan, baina alkartuta jokatu eben beti
|
euskerearen
burruketan.
|
|
|
Alkarte hori jaioparria zan eta
|
euskerearen
alde lan egiteko sutan egoan. Ikasbidea eratuta eukan:
|
|
|
Lekukotasun aldetik daben balio handiagaitik. Gerraoste iluneko
|
euskerearen
aldeko lan ixilaren eta eleizan euskeraz egin dan lanaren (Bilboko urian, berbarako) testigantza parebakoa zalako.
|
|
|
Eta orduko komunikabideak zer? Ez euken indarrik
|
euskerearen
kontra?
|
|
|
Berbai bakarrik begiratu ezkero, egia da behin baino sarriago mordoiloegiak agertzen jakuzala holango bertsoak; baina,
|
euskerearen
jatortasuna ez dago bakarrik eta batez be hitzen garbitasunean, esaeretan eta joskeran baino: ta horretan bai badirala maixu gure bertsolaririk gehienak!
|
|
|
Eta amaitzeko, beste itaun bat: Olaeta ta Aramaio dira Araban
|
euskerearen
azken gordelekuak. Herri biotako euskereak badauka bata besteagaz zerikusirik?
|
|
|
Eta, nire aldetik, gurari bizi bi: bata, ekin deiola Puxanak aspaldiko euskal arlo horri, Arabako
|
euskerearen
hondakinok bizirik eta emonkor iraun dagien; bigarrena, gure Euskaltzaindiak ez dagiala luzaroagoan ahaztuta euki, arabar euskaldunen artean gorengo mailako euskal idazle dogun gizon behargin eta apal hau.
|
|
|
Oraindinokarren" filosofo" zala euskeratu eban bere lehenengo liburua; eta, hutsak huts, ondo baino hobeto erakutsi euskun zenbateraino eukan menperatuta herri
|
euskerearen
jatortasuna.
|
|
|
Eleiz otoitzaren barriztatze aldi honetan sarri ibili zan aurrenengo Mikel gurea, batzarrik batzar, bideak betean jo hona ta jo hara, ordu luze aspergarriak baina ondo pozgarriak! alkarlanean egiten. Lagun alaia ta atsegina beti, itzulpenik gehienetan erakutsi eban bere euskal sena, gorengo lege horren barruan, baita
|
euskerearen
batasunari zor jakona be.
|
|
|
Gogoan izan daigun, euskerea ez dala izan egungo Euskal Herrian hizkuntza ofizial bat, ez eskoletan, ez eleizan, ez legeetan, ez inon (ezta Naparroako Erregeen aldi haretan be!) Gaur bizirik badirau, herri herriari zor deutso; herriko seme alaba apalok ekarri deuskue, gizaldiz gizaldi. Geure egunotan be, ez ete doguz herri herrian aurkituten
|
euskerearen
maisurik onenak. Holan uste eban gure Juan Antonio Mogelek:
|
|
|
Erbesteko batzuk be lagundu deuskue arlo honetan. Apalogistok
|
euskerearen
alde berba ugari (ta, batzuetan, lan asko) egin dabe, maitetasunik handienagaz egin be; baina, zoritxarrez, askok eta askok berbaz baino ez; eta berbok eurok be erderaz (lan horretan egindako ahaleginetatik, lautik bat bakarrik euskeraz egin izan balebe, bestelako mesedea euskerearentzat! Baina, euskerea zapalduta egoala ta, hizkuntza itsusitzat eukela ta, horra nun sortzen diran gure burrukalariok, euskerearen pitxiak eta edertasun izkutu harrigarriak agirian ipini guran).
|
|
|
Apalogistok euskerearen alde berba ugari (ta, batzuetan, lan asko) egin dabe, maitetasunik handienagaz egin be; baina, zoritxarrez, askok eta askok berbaz baino ez; eta berbok eurok be erderaz (lan horretan egindako ahaleginetatik, lautik bat bakarrik euskeraz egin izan balebe, bestelako mesedea euskerearentzat! Baina, euskerea zapalduta egoala ta, hizkuntza itsusitzat eukela ta, horra nun sortzen diran gure burrukalariok,
|
euskerearen
pitxiak eta edertasun izkutu harrigarriak agirian ipini guran). Hamaika eztabaida sutsu!
|
|
|
LV, 133, 138 zk.): txalogarria benetan gizon jakitun hau,
|
euskerearen
alde egin eban lan handiagaitik. Beronek sortu eban, gure artean, lotan egoan euskaltzaletasuna.
|
|
|
Dana dala, Markina aldean urte gitxi batzuk bizi izateak mesede galanta egin eutsan Mikelen Txorierri aldeko euskereari. Ate barriak edegi eutsazan, Bizkaiko
|
euskerearen
aberastasun harrigarriaz jabetu ahal izateko. Berak beti autortuko eban hango euskereagazko zor hori.
|
|
|
Baina Don Karmelo gaur egun ezaguna gotzain lez bada be gehienbat, eta horretatik etorri daukan entzutea, artean hainbat arlotan lan egina da, eta modu berezian, bihotz barruan josirik eroan eta hain maite izan dauen
|
euskerearen
alde.
|
|
|
Eta mundu barri maitagarri bat agertu jatan orduan:
|
euskerearen
mundua. Hamabost hamasei urteko adina ez da sasoerik txarrena gaztetxua ames ederren bide barrietan sartzeko, eta liburu samurrok irakurri ahala, konturatu nintzan euskerea ez zala horren iluna eta gatxa.
|
|
|
" Tú, ¿ a qué vienes a Teología con esa cara de chaval?" (Egia esan, nire kursoan gazteena ez banintzan be, gazteenetarikoa bai). Aldi honetan eta
|
euskerearen
arlo barruan, badaukat aitatzekorik.
|
|
|
Beste hainbat ikasgairen artean, bageunkan bat," Pastoral" eritxona, gure herrietan artzain on izateko bideak erakusten euskuzana. Baina dan dana erdera hutsean azaltzen euskuen, eta
|
euskerearen
arazoa aitatu be egin barik. " Liturgia" gaian be beste horrenbeste.
|
|
|
Baegoan orduan gure artean" Academia Rural" izeneko alkarte apal bat be, gure baserrietan Kristoren barriona zabaltzeko bideak erakusten euskuzana. Akademia honexek, nire ustez, zabaldu euskuzan begiak
|
euskerearen
arazoa argiago ikusteko. Ez nago guztiz ziur.
|
|
|
Martin Olazar eta Julián Olazabalaga. Euron izenak ez neukez isildu gura, gerora be
|
euskerearen
eta euskal gaien munduan hainbeste egindako abade langile bion izenak.
|
|
|
Baina gure larrabetzuarra txalogarria da benetan
|
euskerearen
alde egin eta eragin dauan lan ederragaitik. Alderdi batzuk baino ez aitatzekotan, horra hor irrati mundua.
|
|
|
Ikastaroko gure ikasleak, ia danak, bizkaitarrak dira eta bizkaierea dabe euren etxeko berbeta kutuna. Ikastaroaren betiko jokabideari jarraituz, lehenengo ta behin geure euskalkia ezagutu ta sakondu gura dogu, beti be
|
euskerearen
ikuspegi zabala begien aurrean dogula: hau holan dala, lehenengo hiru mailetan, bizkaierazko idazle ta idazlanen barri emon gura deutsegu ikasleei, euren jaioterriko hizketan sendoro oinarriturik gorengo mailetan euskera zabalago ta batuagora heldu daitezan, badaezpadako pausorik emon baga.
|
|
|
Bizkaian
|
euskerearen
alde, batez be euskal alfabetatzearen barruan, ahaztu ezinak dira, bai horixe, Montiano jaunaren antzeko gizonak eta, batez be, Euskerazaleak alkartea. Zelan ahaztu, esate baterako, alkarte honen diruzain zorrotz eta euskalzale sutsu izan zan gure Jose Maria Makua?
|
|
|
Nire txalo beroen omenaldi apala izan begie guztiok. Eta euron bideari ekinez, gaurko euskaltzaleok be lan ona egin daigula,
|
euskerearen
eta gure herriaren onerako.
|
|
2008
|
|
|
Gaur egunean, Ikaran Nagusiko baserri bizitzaren nahiz
|
euskerearen
autarkia halan baieztatzea zilegi bajat amaitu zanean, etxekoak kanpoan eta kanpokoak etxean bizi garanean, euskaldunak beti lez euskera dau berea eta berbetak jakitea ohorea.
|
|
|
Gurean Berriatuko euskera egiten genduan eta normalena Han kanpamentun esatea zan. Lekeitio aldeko
|
euskerearen
eragina be handia zan, ama egunero joaten zan hara eta. Baita anaia eta arreba nagusiak be, gero eta gehiago.
|
|
|
et, se ta jauregi, urit, so ta jolastoki, banakaren batzuk beintzat, izendatu daukadaz. Esku artean darabildazan lan neketsuok, euskerea ikasguetara sartuta uritartu ezik,
|
euskerearen
ilartitz izango litzatekez; eta eztaukat adorerik neuk biotzez maite dodan bati neurria artu, iljantzia josi ta obi ganean ilbarria neure eskuz emoteko. ¿ Eskuratuko dogu geure ikasguetan izkera bizinai au sartzea?
|
|
2009
|
|
|
Euskera ederra aitatu dogu, eta hau harritzekoa! Hamaika urte zorrigaz Arantzazura joana zan mutikoak, harik beste hamaika urte garrenera etxean eta auzoan ikasia eban
|
euskerearen
errastua osorik jagongo ebala nork pentsau eikean! Ganbe aldeko baserri jentea egiten entzun eban euskereak geroak garrenera be usain, kolore eta gustu saborea arean be galdu barik iraungo ebala Felix Bilbaoren lumapean?
|
|
|
harako Ezkontza hauste bat izena dauena. Eta beste batzuen artean ipuin horixe ikasi genduan Karmelo Etxenagusia irakasleagaz be, mutil bardingoak ginala, geure eskola
|
euskerearen
hasikinetan, berak atonduriko Lorategian jasorik ekazalako. Eta gerotxuago be, Derioko Udako Euskal Ikastaroa bidean hasi zanean, oinarrizko mailetan literatura arloan Ipuinbarreka bilduma honetako aleak ikasi eta aztertzen ziran beste batzuenakaz nahaste bizkaierazko literaturaren ederra dastatzeko:
|
|
2011
|
|
|
Argitalpen barri hori bizkaiera gaurkotuaz egina da eta marrazki irudi politez hornidua. Morgatarrok atzera geure esku daukagu irakurteko liburu erraz eta gozatsu bat, bertoko
|
euskerearen
eta umorearen espilu ederra dana.
|
|
|
Jarduera ekonomiko, ohitura, bizimodu eta
|
euskerearen
aldetik, ezaugarri apartekoak daukiez Barezik eta Goierrik. Barezik (Parisi esaten deutsie), antxina antxinatik datorren nortasun berezia dauka, historiako testuek argitzen deuskuenez.
|
|
|
Altamira buru dauen alderdiak Arrieta eta Mungialdeko
|
euskerearen
eragin handiagoa dauka. Izatez, aldi baten arrietar asko ezkontzen izan da Altamirara.
|
|
|
Betidanik jakin dot nire euskeraganako maitasuna Arakaldoko eta Busturiko asabei zor neutsela eta, maitasun edo dana dalako hori pozgarria izan dodanez, euren omenez zerbait egin behar nebala bururatu jatan. Horregaitik proposatu neutsen Busturiko Udalari eta Labayruko Ikastegiari, horren ondo bete daben Busturiko
|
euskerearen
edo herri ondarearen inguruan azterketaren bat egitea, eta haren emaitzak era batera edo bestera zabaltzea.
|
|
|
Hasi zan gero Antonio Zavala ez dakit zenbat bider parka eskatzen, ezina ebala une horretan bere lana euskeraz azaldu, hurrengoan egingo ebala... baina, oraingoz eta behingoz,
|
euskerearen
morroi erabiliko ebala erderea. Oso sakona eta entzungarria izan zan bere jarduna.
|
|
|
Pozik lantzen ebezan euskal gaiak inguruko ikasteetxeetako irakasleek eta monja batzuek. Erdi liluratuta geratzen ziran, eurentzat, nahiz eta euskaldunak izan, ezezaguna zan
|
euskerearen
mundua aurkitzen ebenean.
|
|
|
Aldetxua egoan lehen Durango bertako
|
euskerearen
eta Iurreta eta Durango inguruetako euskerearen artean. Ez dot uste, idazten dodan une honetan, lehengo Durangoko kaleko berba egiteko erea inork erabilten dauenik.
|
|
|
Aldetxua egoan lehen Durango bertako euskerearen eta Iurreta eta Durango inguruetako
|
euskerearen
artean. Ez dot uste, idazten dodan une honetan, lehengo Durangoko kaleko berba egiteko erea inork erabilten dauenik.
|
|
|
Beti sumau izan dot herriaren, kulturaren eta
|
euskerearen
arazoekin arduratuta egozanak eta dagozanak, guztiak ez izan arren, gehienak bai behintzat, arazo orokorretan eta eleiz arloetan be, sakonak nahiz azalekoak izan, askoz be aurreratuagoak eta gaurkotuagoak izaten dirala besteak baino, azken honeek postuetan egon arren.
|
|
|
Hizkuntza eta kultura greko latinoa sakon ikasteko erea. Irakasbide zorrotzak, ikasketa sakonak, gogo jardunak, futbola, koru musikea, udako opor aldiak, apurka apurka
|
euskerearen
uretan murgiltzea, katekesi jardunak albo herrietan. Berba baten, gaurko girotik urruneko begitantzen jakun mundu giroa, nahiz denporan hain antxinako ez izan.
|
|
|
beti asmo eta bide barriak sortzen eta bideratzen, ekimen barriak bultzatzen edo eragiten. Baserri ustiakuntza, irakaskuntza, baserri edo kontsumo kooperatibak, lanpostu barrien sorrera bultzatzea, munduan zeharreko ibilerak,
|
euskerearen
inguruko jarrerak... Emoi oparoa eta zeresan ugari eskeintzen deutso Larrabetzuko seme handi horren geldi egon ezinak.
|
|
|
Jakintza bidez gure
|
euskerearen
aztarnak artzeko gaiak argitaratuko dira bertan. Izketajakintza onetan, beste berbakuntzakin daukozan zer ikusiak be ikertuko dira, orrek direalako gaurko izkuntzalarien lanbideak izkuntzaen iturriak eta jatorriak jakiteko.
|
|
|
Izketajakintza onetan, beste berbakuntzakin daukozan zer ikusiak be ikertuko dira, orrek direalako gaurko izkuntzalarien lanbideak izkuntzaen iturriak eta jatorriak jakiteko. Bide orretatik jo bear da gaur,
|
euskerearen
ezkutuko asierak nun dagozan jakiteko.
|
|
2012
|
|
|
Halan eta guzti bere, jakiteak berez ezinbestean egitea ez dakarrela ikusita gagoz. Horrexegaitik dago premia
|
euskerearen
erabilerea sustaten jarraitzeko, alderdi publikoan nahi pribaduan. Bateko, ganorabakokeria bazter itxi eta pentsau daigun euskaldunok euskaldunokaz euskeraz egitea berezkoa dogula, erarik naturalena.
|
|
2013
|
|
|
Araba aldeko lekukotasun zahar horrek, aratiste berbea eremu askoz zabalagoan erabilten zala adierazoten deusku. Hataraxe gorde da hondino be bizkai
|
euskerearen
bazter bietan: sartaldean Txorierri eta Uribe Kostako herri batzuetan, eta batez be bizkaieraren ekialdean, Oñatiko eremu baztertuetan.
|
|
|
Argi dagoana da,
|
euskerearen
ekialdean eta sartaldean, bide banatatik garatu dirala Karnabal edo Carnestolendas horreen ordainak: Inaute, Inote, Ihote edota Zanpantzartak pertsonaia izen batzuetatik erakarriak dirudie.
|
|
|
Bizkaiera eremuan, gaur nahinon hedatuen dabilen mozorro ez da tradizinoko izen ezaguna izan;
|
euskerearen
erdi ekialdeko hizkeretatik oraintsuan sartu da sartaldera. Hitz erro eta berba diferenteak erabilten dira, dana dala, sartaldc euskeraren zabalean.
|
|
|
20 Txitxi berbeak.
|
euskerearen
ekialdean (Zuberoan eta lehenago Erronkarin). zentzun orokorragoa dauka. haragiaren kidea da. Gaur egun txitxi mugatzaile barik erabilten dogu ume hizkeran:
|
|
|
Udalaren helburua da gazteei gure aurrekoen bizimoduaren barri emotea, eta horren bitartez gure herriko
|
euskerearen
transmisinoa egitea; hau da, atzera begiratuz geroa ziurtatzea.
|
|
2014
|
|
|
' Galdeketaun', gazteen artean
|
euskerearen
erabilerea bultzatzeko lehiaketea
|
|
|
Puntuazino altuena lortzen dauena sarituko da, baina, horrezaz gan, bestelako sari batzuk be zozketatuko dira parte hartzeagaitik eta lehenengo hamarren artean geratzeagaitik. Modu honetan, Anuzitak nabarmendu dauenez, Bilboko Udalak beste pausu bat emon dau urian
|
euskerearen
erabileera bultzatzeko eta sustatzeko. Esangura horretan, Bilbao Kirolak erakundea. eus domeinua erabilten hasi dala jakinarazo dau, eta beraz, hau da Bilbao Kirolaken webgunearen helbide barria:
|
|
2015
|
|
|
Izan be, izan zeinke munduko euskaltzalerik euskaltzaleena, goizetik gabera arte euskeraz egitea erabagi dauana... baina etxetik atera orduko lehenengo trabai, lehenengo oztopoai, lehenengo eskubide urraketai egin deutsazu aurre. Hiru hamarkadatik gora
|
euskerearen
legea onartu zanetik eta oraindino be euskal hiztunok erdal hiztunen menpe!
|
|
|
80ko hamarkadan izan zan hazkunderik handiena, batez be
|
euskerearen
aldetik, irakaskuntzaren aldetik. Aurreko hamar urteetan, ikastaroa gora etorren, oinarriak ezarrita egozan, gehien baten programea be atonduta egoan.
|
|
|
Franco eta francotarren denporea luzea izan zan. Egia esan, Francoren azken aldian, tardofranquismo deritxanean, francotarren udazkenean askatasun gehiago egoan, baina erakunde gitxi egozan
|
euskerearen
alderakoak, eta euskal kulturearen alderakoak be ez asko. Batzuk bai; esaterako, Real Sociedad Bascongada de los Amigos del País, Sancho el Sabio eta beste batzuk.
|
|
|
Barandiaran, Lekuona, Aingeru Irigarai... Irigaraik asko estimetan eban guk hartutako bidea
|
euskerearen
aldetik. Kritikak be egiten eustazan inoiz:
|
|
|
Adolfo Arejitak, Anjel Mari Unzuetak eta Jesus A. Etxezarragak hau plantillako egin zan. Beste batzuk, batez be Jesus Eguzkitza Eguzkik, hor
|
euskerearen
arloan parte hartu eben.
|
|
|
Bizkortasuna
|
euskerearen
aldetik, gehien baten Derio ingurukoak emon eutsien; ikastaroan irakasle izandakoak, ikasle bizkorrak izandakoak, horreek izan zirean irratian aurrelari. Geroago, 1982an obispoaren ordezkari egin ninduen irratian.
|
|
|
Ordurako, Magisterioko Eskolea behartuta egoan, eskabidez, euskerea emoteko. Eta Ikastaroari eskatu eutsazan, bai irakasleak, bai
|
euskerearen
programea. Inoiz ez dogu idatzi horretaz, baina egin genduana izan zan sistema arautu batera eroan ikastaroko esperientzia guztia.
|
|
|
Horreek guztiok senadu antzera babestu eben erakunde barri hau. Eta ez bakarrik babestu, adierazoten emon eben, beharrezkoa zala, bai Eleizearentzat, bai Euskal Herriarentzat, holako erakunde bat eukitea
|
euskerearen
eta euskal kulturearen promozinorako. Liburuxkatxo bat atera genduan hasierarako, testigantza horreekaz plazaratzeko.
|
|
2016
|
|
|
" Nik ikusi baneu bizkaitarretan
|
euskerearen
zaletasun kiputzetan nekusana, enintzan ain esker dongakoa izango, zein da itsiko nituan barurik neure bizkaitarrak".
|
|
2018
|
|
|
Bizkaie: Patxi Saezen gutuna Euskaltzaindiari,
|
euskerearen
geroaren gidaritzea hartu daian.
|
|
|
«Urrileko batzarrak baino len emen, Bilbon, izango degu batzar nagusia edo «información pública»
|
euskerearen
batasuna ikasteko, baina batzar orietara eztezute etorri bearrik izango. Iruñan erabaki zanez Olabide, Eleizalde eta nerau izango gera maipuruko.
|
|
|
Ikasturte bakotxean 16 ikastetxe izaten dira.Programa honen helburua bertsolaritzea indartzea da eta ikasleek ikastetxeetan ikasturtean zehar ikasitakoa beste ikuspuntu batetik ikustea. Gaur orain arte ikasitakoa erakutsiko dabe jai giroan eta bertsoakaz ondo pasautaz.Bilboko Udaleko Euskera eta Hezkuntza Sailak Bizkaiko Bertsozale Alkarteagaz batera antolatutako bertsolaritza programea urritik maiatzera arte egiten da Bilboko ikastetxeetan.Urtean zehar, ikasturtean, eskola umeek euskal kulturea eta euskereen ezagutzea sakonago aztertzeko aukerea dabe eta bide batez,
|
euskerearen
erabilerea sustatzen da. Biharkoa bertsolaritzaz ikasi dabena konpartiduteko topaketea izango da.Kontuak kontu, gaurko ekitaldian, ia ordu biko saioan bertsoez, antzerkiaz eta musikaz euskeraz ondo pasetako modua izango da.
|
|
|
Bilboko dendetan eta ostalaritza establezimenduetan
|
euskerearen
erabilerea handitzeko asmoz, Udalak eta BilbaoDendak alkarteak bat egin dabe plangintza barria martxan jarteko. Horren arabera, txantxangorriaren sinboloa ipiniko dabe euskerazko komunikazinoa lantzen daben establezimenduak identifiketako.
|
|
|
Hau ez da uriko merkataritzan
|
euskerearen
erabilerea bultzatzeko egin dan lehenengo ekimena. Izan be, 2016tik martxan dago Biribilko programea.
|
|
2019
|
|
|
Ekitaldian bertan, Bizkaian Eleizea
|
euskerearen
alde dokumentala aurkeztuko da.
|
|
|
Martxoaren 28an, arratsaldeko 18:00etan, Vatikano II.a Kontzilioaren amaieran, latineko idazki ofizialak euskarara itzuli zituen elizbarruti arteko taldeari aitortza eta omenaldia egingo zaio Euskaltzaindiaren egoitzan. Ekitaldian bertan, Bizkaian Eleizea
|
euskerearen
alde dokumentala aurkeztuko da; hamar minutuko zintan, Bizkaiko Elizak euskara jagon eta hedatzeko egindako bidearen nondik norakoak erakusten dira.
|
|
|
Hilaren 14ko amaiera egun handia aurkezteko egin dabe prentsa agerraldia gaur Gasteizen eta nabarmendu nahi izan dabe Gasteiz eta Araba osoa
|
euskerearen
hazkundearen eredu dirala eta 16 Korrika uri horretan amaitu zala gogora ekarriz, onartu dabe eurentzako sekulako pizgarria dala 21 edizinoan barriro be bertan amaitzea.
|
|
|
Ezjakintasunak, izan ere, zabarkeriara eroaten gaitu. Eta txokokeriak eta zabarkeriak
|
euskerearen
zatiketara eta euskera batuaren aurkako ausardia lotsagarrira garoez.
|
|
|
Mikelek bazituan bihotz jausialdiak
|
euskerearen
etorkizunaz hausnartzen hasten zanean. Azken urteotan, halan bere, baikorrago agertzen jakun, herrietako" ikasiek" euskeraz berba egiten ebela eta euskeraren alde euskeraz ziharduela ikustean.
|
|
2020
|
|
|
Erdaraz ez dakien euskaldunakaz izketan ibili ezkero, esakera oso politak entzuten yakez. Esakerok euren artean,
|
euskerearen
erraietan sortu izan dirala uste izan leike, erderatik etorri barik, eta augaitik atzegin andiz batuten doguz entzuten doguzanak.92
|
|
2021
|
|
|
Aurrezdik hainbat pauso emon eta gero, 1999 urtean, Euskera Batzordea sortu genduan Batzen. Ordutik aurrera" apurka apurka", esan beharra dago,
|
euskerearen
presentzia eta erabilerea, ahoz eta idatziz, asko handitu da.
|
|
|
Ikus entzunezkoen sektorea estrategikotzat joten dau Pantailak euskaraz mobimentuak
|
euskerearen
normalizazinorako. Horretarako, EITB indartzea, euskerazko streaming plataforma bat sortzea eta Netflix, Amazon Pride eta HBO moduko plataforma nagusietan euskerearen presentzia legez bermatzea eskatzen dabe.
|
|
|
Ikus entzunezkoen sektorea estrategikotzat joten dau Pantailak euskaraz mobimentuak euskerearen normalizazinorako. Horretarako, EITB indartzea, euskerazko streaming plataforma bat sortzea eta Netflix, Amazon Pride eta HBO moduko plataforma nagusietan
|
euskerearen
presentzia legez bermatzea eskatzen dabe.
|
|
2022
|
|
|
" Euskereak batzean gaitu" lelopean ospatuko da
|
euskerearen
aldeko jaia Igorren. Gainera, Inbiu kanta barria be aurkeztuko da eguerdian.
|
|
|
Goizez, 11:00etatik aurrera umeentzako jolas eta tailerrak egongo dira, Panpotx kultur alkartearen eskutik. 11:30ean,
|
euskerearen
aldeko kartel eta pankartak egiteko materiala banatuko da, holan, kuadrillak be animau gura izan ditue gero kartelak herritik eskegiteko. Goizeko atzen ekintzea Inbiuren kanta barriaren aurkezpena izango da, bazkalaurretik.
|
|
|
Sebastian Mendibururen omenezko" opa arria" Oiartzungo udaletxeko erdiko arku gainean, Euzko Gaztedi Batzak eskainia 1921eko ekainaren 19an. eta Txinparta. Hirurotariko lehena, Matxin Gorri, Antonio Labaienek erabilitako ezizenetariko bat da, eta, Kirikiñoren kronikaren arabera, hain zuzen Labaienek" itz goralgarriak esan ebazan Mendibururen alde ta gure
|
euskerearen
alde" udaletxeko erdiko arkuaren gainean Sebastian Mendibururen omenezko" opa arria" agerraraztean, 66 jatetxean bazkaltzera sartu aurretik. Ezaguna da ere, bestalde, Samaiko Zulo dela Lizardik inoiz baliatutako beste pseudonimo bat.
|
|
2023
|
|
|
Mari Carmen Basterretxea antropologoak bizitzen ari garen une historiko kritikoan kokatzen gaitu, non antxinako kultura honek, bere aberastasun osoan, komunitatearen garapena, burujaubetza eta bizipoza lortzeako gakoak emon ahal dituan; aurkezten jakun digitalizazino eta askatasun galeraren garai ilunean jausi beharrean. Hainbat hamarkadatan zehar bildutako material etnografiko zirraragarria, esparru akademikotik emantzipatutako pentsamendu kritikoa,
|
euskerearen
balio kalkulaezineko altxor horri buruzko hizkuntzaren arkeologia, eta egileak euskal kulturearen bizipena bera dira Mendebaldeko Europako gure arbaso indigenen jakinduria ahaztura hurbiltzeko ahalegin barri honen osagaietako batzuk.
|